KLA IM JA SA KO NSTRUKSI KA SUS PRO PINSI SULA WESI TENG A H
And i Asnud in *
Ab strac t
C la im will b e ha p p e ne d d ue to c o mp e nsa tio n c la im o f sta ke ho ld e rs o f ma na g e me nt p ro je c t. In a no the r wo rd s, c la im will b e ha p p e ne d o f b o th lo sse s a nd inc o nve nie nt fulfill o f rig hts whic h it is g o t.
The a im o f this p a p e r is to d e sc rib e a b o ut p ro c e ss o f c la im a t c o nstruc tio n e xe c uto r whic h is sma ll sc a le c o ntra c to r. Be ne fit o f this re se a rc h is to a ssist the use r a nd c o ntra c to rs to so lve the c la im e q ua lly, fa ir, o p e n b y c o nsid e ring o f b e ne fit a nd rig ht-o b lig a tio ns b a la nc e .
Ke y wo rds: C la im, C o nstruc tio n Pro je c t, Sma ll Sc a le C o ntra c to rs
A b stra k
Kla im te rja d i a kib a t tuntuta n a ta s ha k a ta u tuntuta n g a nti rug i d a ri p iha k-p iha k ya ng te rka it d e ng a n p e nye le ng g a ra a n p ro ye k. De ng a n ka ta la in, kla im te rja d i a kib a t d a ri timb ulnya ke rug ia n d a n tid a k te rp e nuhinya ha k-ha k ya ng se me stinya d id a p a tka n
Tujua n Me mb e rika n g a mb a ra n te nta ng p ro se s kla im p a d a p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi ya ng me lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il. Ma nfa a t ha sil p e ne litia n d a p a t me m b a ntu p e ng g una d a n p e nye d ia ja sa me nye le sa ika n kla im se c a ra jujur, a d il, te rb uka d e ng a n me mp e rtimb a ng ka n ma nfa a t d a n ke se imb a ng a n ha k d a n ke wa jib a nnya .
Ka ta kunc i: Kla im, Pro ye k Ko nstruksi, Ko ntra kto r Ska la Ke c il.
* Sta f Pe ng a ja r Jurusa n Te knik Sip il Fa kulta s Te knik Unive rsita s Ta d ula ko , Pa lu
1. Pe nd a hulua n
Pe nye le ng g a ra a n p ro ye k
ko nstruksi se b a g a i sua tu siste m ya ng d ina mis p a d a ta ha p -ta ha p p e rke m b a ng a n d a n m a sing -m a sing ta ha p a n te rd a p a t ke g ia ta n ya ng d o m ina n d e ng a n tujua n ya ng khusus a ta u sp e sifik d a n sa ng a t m e m ung kinka n te rja d inya kla im
Ke te rlib a ta n KSK ya ng d o mina n d a la m p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi, te ta p i p ro se s kla im ja ra ng d ila kuka n o le h KSK.
Kla im tid a k m unc ul te rla njur d ia ng g a p se b a g a i tuntuta n d a n p e nye d ia ja sa ya ng b e ra ni m e ng a juka n a ta u b a hka n b a ru d a la m ta ra f b e rta nya sud a h d ia ng g a p se b a g a i o ra ng ya ng re we l (Ya sin, H.N, 2005)
Se m e nta ra , untuk m e nc ip ta ka n
p e nye le ng g a ra a n p ro ye k p ub lik m e la lui sua tu siste m ya ng a d il, ko m p e titif,
tra nsp a ra n, d a n e ko no m is d ib utuhka n ke se ta ra a n ke d ud uka n a nta ra p e nye d ia ja sa ko nstruksi d e ng a n p e m ilik p ro ye k d a la m ha l p e m e nuha n ha k-ha k d a n ke wa jib a n m a sing -m a sing ke d ua p iha k.
Ta b e l 1. Pe ristiwa Me nye b a b ka n Kla im
Pe ristiwa(e ve nt)
Tip e Pe nye b a b Kla im
Pe nund a a n
(d e a la y)
G a ng g ua n
(d isrup tio n)
Pe rub a ha n
(c ha ng e d ) Pe ng he ntia n
(te rmina tio n)
Ko nd isi
(c o nd itio n)
Ling kup
(sc o p e )
Ke te rla m b a ta n
g a m b a r (la te d ra wing )
;
;
Pe rub a ha n uruta n
(c ha ng e s in se q ue nc e )
;
;
;
Ke tia d a a n ke p utusa n
(la c k o f d e c e sio n)
;
;
Akse le ra si
(a c c e le ra tio n)
;
;
;
De c e le ra tio n
;
;
Ke sulita n a kse s (la c k o f
a c c e s)
;
;
Ke tia d a a n p e tunjuk
(la c k o f rig ht o f wa y)
;
;
;
Ke te rla m b a ta n (d e la y)
;
;
Inte rve nsi
(inte rfe re nc e )
;
;
Ke sa la ha n (e rro rs)
;
;
Ko nd isi lo ka si b e rb e d a
(d iffe re nt site lo c a tio n)
;
;
;
Susp e nsio n
;
;
;
Ke b a ng kruta n
(b a nkrup ta y)
;
Ke tia d a a n d a na (la c k
o f fund s)
;
Ke tid a km ung kina n
(imp o sib le )
;
;
;
C ua c a (we a the r)
;
;
Se ra ng a n/ ke rusa ka n
(strike s)
;
;
;
Ta np a p e rse yujua n
(la c k o f a p p ro va ls)
;
;
;
Estim a si p e na wa ra n
sa ra h
;
;
;
;
Sum b e r: Willia m J. Pa lm e r, e t a l, 1994
Pe rub ahan Ling kup (Sc o pe
C hang e d), p e na m b a ha n b ia ya d a n
wa ktu p e la ksa na a n a kib a t te rja d inya p e rub a ha n d a la m ling kup p e ke rja a n, kla im je nis ini se ring te rja d i. Se b a g a i c o nto h, se te la h ko nstruksi d im ula i, p e m ilik m e minta untuk m e la kuka n p e rub a ha n a ta u p e na m b a ha n je nis p e ke rja a n ya ng tid a k te rc a kup d a la m ko ntra k ke rja . Pe rub a ha n ini, a ka n b e rp e ng a ruh te rha d a p b ia ya d a n ja d wa l p e la ksa na a n, se p e rti p e rub a ha n
d e sa in, p ro d uktivita s p e ke rja , d a n se w a p e ra la ta n.
Pe ng he ntian (te rminatio n), kla im
80
Pa d a ko ntra k sta nd a r FIDIC ya ng b e rla ku se c a ra inte rna sio na l te rd a p a t b e b e ra p a d a sa r ya ng d a p a t d ig una ka n untuk m e la kuka n kla im (Le g a l Ba sis fo r C la ims), ya itu :
- Be rd a sa rka n ko nd isi ko ntra k (Und e r c o ntra c t c o nd itio n).
- Kla im untuk re siko ke tid a kse sua ia n ko nd isi (C la im fo r risk d iffe ring site c o nd itio n).
- Pe la ng g a ra n a ta s ko ntra k (Bre a c h o f c o ntra c t).
- G a nti rug i untuk ko ntra kto r sa m a d e ng a n ke rug ia n ya ng d id e rita ko ntra kto r b e rd a sa rka n p rinsip hukum ya ng b e rla ku.
- Pe la ng g a ra n a ta s tug a s (Bre a c h o f d uty).
- Bia ya o ve rhe a d Lo ka si (Site O v e rhe a d C o st) .
De ng a n d e m ikia n d a p a t
d ikla sifika sika n p e nye b a b kla im p a d a p e nye le ng g a ra a n p ro ye k ko nstruksi a kib a t d a ri (1) tind a ka n p e m ilik p ro ye k, (2) tind a ka n p e la ksa na , d a n (3) ko nd isi ling kung a n p ro ye k.
• Tind a ka n p e m ilik p ro ye k (a c tio n p ro je c t o wne r), se p e rti : (1) ke te rla m b a ta n g a m b a r d a n instruksi (la te d ra wing & instruc tio n), (2) ke te rla m b a ta n p e rse tujua n d a ri p e m ilik p ro ye k a ta u te na g a te knis (d e la y o wne r/e ng ine e r a p p ro va l), d a n (3) p e ng ujia n (te st), se rta (4)
p e rsya ra ta n m a te ria l, (5) re siko p e m ilik p ro ye k (p ro je c to wne r)
• Tind a ka n ko ntra kto r (Ac tio n b y no mina te d sub c o ntra c to r) se p e rti : (1) Pe nila ia n BQ (a p p lic a tio n o f ra te s
in BQ), (2) ke te rla m b a ta n
p e la ksa na a n p e ke rja a n (d e la ys e xe c utio n o f wo rks), d a n (3) p e rse lisiha n m e ng e na i kua ntita s (d isp ute s o f q ua ntity), se rta (4) inte rp re ta si d a ri sp e sifika si, (5) m e to d e p e la ksa na a n
• Ko nd isi ling kung a n p ro ye k, se p e rti (1) ko nd isi c ua c a ya ng b uruk (a d ve rse
we a the r c o nd itio n), (2)
p e rm a sa la ha n d e ng a n b e a c uka i , d a n (3) p e rm a sa la ha n p a d a sup p lie r, se rta (4) fo xil, a ntik, (5) izin p e la ksa na a n ( wo rkp e rmits) d a n (6) m a sa la h p ung uta n p e m e rinta h se te m p a t.
Untuk m e nd a p a tka n b e sa ra n
ko m p e nsa si o p tim um d a ri p ro se s kla im ya ng d ila kuka n, m a ka d ib utuhka n fa kto fa kto r p e nd ukung kla im . Fa kto r-fa kto r p e nd ukung kla im te rd iri d a ri (1) la ta r b e la ka ng ke ja d ia n (histo ric a l b a c kg ro und), (2) p e rja njia n ko ntra k (c o ntra c tua l a rg ume nt) ya ng te la h d ise p a ka ti o le h ke d ua b e la h p iha k, d a n (3) d a ta p e nd ukung (sup p o rting d a ta), se rta (4) a na lisis ke ua ng a n (fina nc ia l a na lysis). Fa kto r-fa kto r p e nd ukung kla im ya ng d ig una ka n d a p a t d iliha t p a d a g a m b a r 1.
Sta nd a r p ro se d ur kla im p a d a FIDIC d a p a t d ila kuka n d e ng a n la ng ka h ya ng stra te g is ya itu se b a g a i b e rikut.
• Pe nc a ta ta n se m ua info rm a si
sim ulta n d e ng a n te rja d inya ` e ve nt' – kla usul 53.2
• Me m b e rika n `no tic e ' inte ntio n to c la im d a la m w a ktu 28 ha ri se te la h 'e ve nt'- kla usul 53.1
• Ke rja ka n p e rinta h e ng ine e r d a la m p e na m b a ha n p e nc a ta ta n - kla usul 53.2
• Bua t sub ta nsi c la im untuk sing le c la im d a la m 28 ha ri se te la h p e ne rim a a n 'no tic e' (b ila p e rlu d ile ng ka p i ke se p a ka ta n d e ng a n
e ng ine e r) - kla usul 53.3
• Untuk c o ntinuing c la im, se ra hka n info rm a si d e ta il te rka it d a la m inte rva l w a ktu te rte ntu (b ila p e rlu c a ri ke se p a ka ta n inte rva l) - kla usul 53.3
• Untuk c o ntinuing c la im, se ra hka n p e rhitung a n fina l d a la m 28 ha ri
se te la h e ffe c t d a ri 'e ve nt' - kla usul 53.3
• Se rta ka n p e rm o ho na n p e m b a ya ra n kla im p a d a se tia p p e rm o ho na n
C e rtific a te o f Pa ym e nt - kla usul 53.3.
• Pe rha tika n kla usul 60.5 (sta te m e nt a t c o m p le tio n), kla usul 60.6 (fina l sta te m e nt) d a n kla usul 60.9 (c e ssa tio n o f e m p lo ye r's lia b ility) ya ng m e m b a ta si wa ktu p e nya m p a ia n kla im .
3. Me to d e Pe ne litia n
Me ng a c u p a d a g a m b a r 2, d a p a t d ike m uka ka n p e nc a p a ia n tujua n p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi d a p a t m e m e nuhi a za s ke jujura n, ke a d ila n, ke te rb uka a n, d a n m a nfa a t, se rta ke se im b a ng a n ha k d a n ke wa jib a n d a la m p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi jika a d a p iha k ya ng m e ra sa d irug ika n.
ya ng b e rka ita n d e ng a n fung si kla im se b a g a i b e rikut.
- Ne g o sia si m e rup a ka n a lte rna tif ya ng
d o m ina n ya ng a ka n d ig una ka n o le h ko ntra kto r untuk p e nye le sa ia n
se ng ke ta (d isp ute) d a la m
p e nye le ng g a ra a n ko nstruksi d a n se b a g a i up a ya untuk m e ng hind a ri se ng ke ta ko nstruksi ya ng b e rla rut-la rut.
5. Ke sim p ula n d a n Sa ra n 5.1 Ke sim p ula n
• Pro se s p e nye le ng g a ra a n p ro ye k p ub lik d i Sula we si Te ng a h ya ng m e lib a tka n ko ntra kto r ska la ke c il te rd a p a t b e b e ra p a p o te nsi ya ng d a p a t m e nim b ulka n kla im , te ta p i p o te nsi ini tid a k d ig una ka n a kib a t b e rb a g a i fa kto r, se p e rti (1) kla im m e la lui p ro se s ya ng rum it, (2) wa ktu p e nye le sa ia n la m a , (3) a d m inistra si p ro ye k ya ng kura ng le ng ka p , d a n (4) tid a k m e ng e ta hui p ro se d ur kla im , se rta (5) m e m b utuhka n b ia ya ta m b a ha n.
• Ke m a m p ua n ko ntra kto r ska la ke c il sa ng a t te rb a ta s d a n te rja d inya ke tim p a ng a n ke se ta ra a n ha k d a n ke wa jib a n a nta ra p e m ilik p ro ye k d e ng a n ja sa ko nstruksi (ko ntra kto r) d a la m ko ntra k ke rja .
5.2 Re ko m e nd a si
• Dib utuhka n sua tu ko nse p d a n
p ro se d ur ya ng d a p a t m e nd ukung te rwujud nya te rtib p e nye le ng g a ra a n p e ke rja a n ko nstruksi ya ng m e nja m in ke se ta ra a n ke d ud uka n a nta ra p e ng g una ja sa (p ro je c t o wne r) d a n
p e nye d ia ja sa (c o nsulta nt/c o ntra c to r) d a la m ha k
d a n ke wa jib a n, se rta m e ning ka tka n ke p a tuha n p a d a ke te ntua n p e ra tura n ya ng b e rla ku.
• Ko nse p ya ng d ita wa rka n d ila nd a si o le h a sa s ke jujura n d a n ke a d ila n, m a nfa a t, ke se ra sia n, ke se im b a ng a n,
ke m a nd iria n, ke te rb uka a n, ke m itra a n, se rta ke a m a na n d a n
ke se la m a ta n d e m i ke p e nting a n m a sya ra ka t, b a ng sa d a n ne g a ra .
6. Da fta r Pusta ka
Asnud in And i, 2006, Ma na je me n Pro ye k,, UNTAD.
Asnud in And i, 2004, Pro se s Pe ng a d a a n Infra struktur Me lib a tka n Ko ntra kto r Ska la Ke c il, Te sis, Institut Te kno lo g i Ba nd ung .
FIDIC Re d Bo o k, 1987, C o nd itio n o f C o ntra c t fo r Wo rk o f C ivil Eng ine e ring C o nstruc tio n Pa rt I, , Fo urth Ed itio n.
G una wa n Lo g a wa , 1999, Ma na je me n Ko ntra k d a n p e rfo rma nc e Ko ntra kto r, ITB, Ba nd ung .
Ke p utusa n Pre sid e n RI No . 18 ta hun 2000 te nta ng Pe d o ma n Pe la ksa na a n Pe ng a d a a n Ba ra ng / Ja sa Insta nsi Pe me rinta h
Ke p utusa n Pre sid e n RI No . 80 ta hun 2003 te nta ng Pe d o ma n Pe la ksa na a n Pe ng a d a a n Ba ra ng / Ja sa Insta nsi Pe me rinta h.
Pa lm e r Willia m J., 1994, C o nstruc tio n Ac c o unting a nd Fina nc ia l Ma na g e me nt, Mc G ra w-Hill, Inc , Ne w Yo rk.
Ra ha yu Ha rkunti P., 2002 , Ma ta Kulia h Asp e k Hukum d a n Ad ministra si Ko ntra k , ITB. Ba nd ung
