Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM ÁP DỤNG
3.1. Phƣơng hƣớng bảo đảm áp dụng biện pháp xử lý hành chính đƣa vào cơ
a. Áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc phải đúng quy định của pháp luật
Để bảo đảm việc biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc có hiệu quả, cần phải xây dựng cơ chế quản lý, tổ chức bộ máy nhà nƣớc chặt chẽ, đầy đủ, hoạt động có hiệu quả, thực hiện áp dụng biện pháp XLHC này phải đúng quy định của pháp luật:
Tiếp tục tham mƣu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành, các cơ quan, đoàn thể và nhân dân thực hiện hiệu quả các quy định pháp Luật xử lý VPHC, pháp luật phòng, chống ma túy, các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Chính phủ và của tỉnh Hòa Bình về công tác phòng, chống ma túy nói chung và thực hiện các biện pháp cai nghiện ma túy (trong đó có cai nghiện bắt buộc). Nâng cao vai trò pháp luật trong quản lý nhà nƣớc pháp luật phòng, chống ma túy, các biện pháp quản lý ngƣời nghiện ma túy theo quy định pháp luật. Trên cơ sở cụ thể hóa chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng và Nhà nƣớc và thực tế công tác phòng, chống ma túy, cai nghiện ma túy, làm giảm ma túy trên 3 mục tiêu (giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại), góp phần đảm bảo trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, cụ thể: tiếp tục xây dựng, kiến nghị đề xuất hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống ma túy, xử lý VPHC; triển khai thực hiện đảm bảo tính khả thi khi áp dụng biện pháp XLHC đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trên cơ sở pháp luật;
72
tiếp tục thực hiện xây dựng và đề xuất các ngành chức năng hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về biện pháp giáo dục theo hƣớng can thiệp sớm đối với ngƣời sử dụng ma túy dẫn đến tình trạng nghiện ma túy.
b. Áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc phải thực sự đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân có liên quan
Việc áp dụng biện pháp XLHC đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, phải thực sự đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân có liên quan và đây chính là yêu cầu bảo đảm quyền con ngƣời, quyền công dân đã đƣợc ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013. Các cá nhân, tổ chức tham gia vào hoạt động áp dụng biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc này không những hiểu phải rõ hơn quyền và nghĩa vụ pháp lý của mình mà còn hiểu rõ hơn quyền và nghĩa vụ pháp lý của cơ quan quản lý nhà nƣớc, ngƣời có thẩm quyền trong mối quan hệ pháp luật này để lựa chọn hành vi xử sự phù hợp theo nguyên tắc, thẩm quyền đƣợc giao. Nghiêm cấm những hành vi trái với các quy định pháp luật nhƣ: có dấu hiệu tội phạm để xử lý VPHC;
lợi dụng chức vụ, quyền hạn để sách nhiễu, đòi, nhận tiền, tài sản của ngƣời vi phạm; dung túng, bao che, hạn chế quyền của ngƣời VPHC khi xử phạt VPHC hoặc áp dụng biện pháp XLHC; không xử phạt VPHC, không áp dụng biện pháp biện pháp XLHC đối với đối tƣợng ngƣời nghiện theo quy định...
Pháp luật về Xử phạt VPHC áp dụng biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện phải thể hiện đầy đủ, đúng đắn ý chí và nguyện vọng của nhân dân trong công tác phòng ngừa, ngăn chặn những vi phạm. Công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực này cần lấy ý kiến sâu rộng trong Nhân dân và lực lƣợng chuyên môn trong công tác điều trị nghiện. Qua đó tiếp thu và cụ thể hóa sâu sắc ý chí và nguyện vọng của nhân dân ở các quy định pháp luật cụ thể về biện pháp XLHC đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong lĩnh vực cai nghiện ma túy nói chung và cai nghiện bắt buộc nói riêng, đồng
73
thời thể hiện đƣợc đầy đủ quan điểm của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nƣớc
c. Bảo đảm công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc
Việc bảo đảm công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật ở Việt Nam là yêu cầu, điều kiện tiên quyết trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Việc công khai, minh bạch từ quá trình xử phạt VPHC đối với ngƣời sử dụng ma túy trái phép, đến việc lập hồ sơ áp dụng biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc và minh bạch trong khung pháp lý quyết định thời gian cai nghiện bắt buộc nhằm đảm bảo nguyên tắc dân chủ trong hoạt động của nhà nƣớc, ngăn ngừa các hành vi tiêu cực của cơ quan nhà nƣớc mà làm giảm hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nƣớc.
Do đó, nâng cao hiệu quả về biện pháp XLHC đối với ngƣời nghiện ma túy là một vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng, là cơ sở để đảm bảo tính nghiêm minh, hiệu lực, hiệu quả của pháp luật về đảm bảo an ninh, trật tự xã hội. Để việc áp dụng biện pháp XLHC đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc có hiệu quả thì trƣớc tiên, pháp luật về biện pháp điều trị nghiện (cắt cơn, giải độc, phục hồi sức khỏe sớm), giáo dục, lao động trị liệu trong thực hiện cai nghiện bắt buộc trong việc áp dụng biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc phải đƣợc hoàn thiện theo hƣớng tính toàn diện, đồng bộ, khoa học, thực tiễn, công khai, minh bạch và dân chủ. Đồng thời, việc hoàn thiện pháp luật về xử phạt VPHC đến áp dụng biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc phải nhằm mục đích nâng cao hiệu quả thực tế, điều trị nghiện trong lĩnh vực cai nghiện ma túy. Bởi việc công khai, minh bạch chính là cơ sở để đánh giá mức độ hoàn thiện của pháp luật về ngăn chặn kịp thời điều trị nghiện trong thực hiện biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
74
Việc xử lý VPHC về sử dụng trái phép các chất ma túy phải phù hợp với thực tiễn phát triển của xã hội và trong một trật tự thống nhất. Mỗi khâu, mỗi giai đoạn của quá trình xử lý phải đƣợc gắn kết với nhau thành một hệ thống thống nhất có tác dụng hỗ trợ nhau để đảm bảo hiệu quả của hoạt động.
Các quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục xử lý vi phạm phải đƣợc xây dựng đồng bộ, có liên hệ và tác động qua lại chặt chẽ với nhau tạo thành một chỉnh thể từ đó giúp cho công tác tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra hoạt động XLHC đƣợc thuận lợi, dễ dàng.
Hoạt động áp dụng biện pháp quản lý, giáo dục tại xã, phƣờng, thị trấn khó phát huy tác dụng khi ngƣời nghiện ma túy đã lệ thuộc vào chất ma túy nên cần đƣợc vận dụng một cách hợp lý, giảm áp lực cho chính quyền địa phƣơng. Việc công khai, minh bạch các biện pháp cai nghiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động này cần tính đến các điều kiện tƣơng ứng và mục tiêu của hoạt động điều trị nghiện ma túy là giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại, do đó cân đối các nguồn lực bảo đảm nội dung hoạt động đƣợc thực hiện.
Xuất phát từ kết quả nghiên cứu và phân tích thực trạng công tác cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Hòa Bình và biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cho thấy tỉnh Hòa Bình đã quan tâm chỉ đạo hoạt động áp dụng biện pháp XLHC đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo Luật xử lý VPHC, tỉnh đã quan tâm tháo gỡ những khó khăn trong từ thiết lập hồ sơ đến hoạt động XLHC đƣa ngƣời nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, xây dựng các giải pháp thực hiện đồng bộ và thống nhất phù hợp với tình hình thực tế tại địa phƣơng cũng đảm bảo quyền con ngƣời theo Hiến pháp.
3.2.Các giải pháp bảo đảm áp dụng biện pháp xử lý hành chính đƣa