• Tidak ada hasil yang ditemukan

• PANJE·BA'R ·SEMANGA - KHASTARA

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "• PANJE·BA'R ·SEMANGA - KHASTARA"

Copied!
20
0
0

Teks penuh

(1)

SAPTOE

KLIWO~,

5 R<(>EW

:i! Ift !°: 6! 6.!!!!!!!!!~~-~ - ! -! ~ ~ ! · 2!N!O!V!!!E!M!B!!E~R!l!9!!35

.

No. 44. TAOEN III.

e~:-- ii'.i.tM

PANJE·BA'R ·S EMANGA

Pangarsa Pengarang:

Im.

Soepardi

D;rektoer: Dr.

R.

Soetomo

WEEKBLAD DJA WA OEMOEM

Sesosi

f

0.50 - 1 kwai·taal

f

1.50

Koedoe mesthi dibaja:r dhisik Adres Redal<si lan AdministTasi :

Diwetokake saben dina Saptoe -

dening: N. V. Haridel Mij.

Advertentie seg(iris f 020.

G. N. I.

Boebodan, S'baja.

N omeT telefoon

3489

Zuid,

Drukk. ,,Indonesia" Soerabaia.

Apese

f

2. - lcontan sak pasangan Jen langganan, kena bedhami.

Agenten kanggo advertentie: Ing SOERABAJA: Reclame en ll!dvertentiebureau .. Niar", Pasar Besar. Ing BETA WI: Publiciteits- kantoor .,De Globe" Rijswijk 7 B. - Advertenrie en U:tgevers Mij. A. de La Mar Azn, postbox no. 28. - Publiciteitsbureau:

.,Arta", Laan de Bruin Kops 5, - Advertentiebureau .. I. R. A. B." l<ebon Ojeroek 2 E, Ing NEDERLANO: Publiciteitskantoor .. De Globt." N. Z. Kolic 19 Amsterdam.

-

Kang~o · ~_!!!'iat. I

tjoekoep, koedoe dibarengi Ian

I

Bab iki bisoa saja ngantepake ! panjamboet gawene pisan. dadi kejakinaone para tr~sna · bangsa, j ra'jat kita ora koe:: seneng ngroe- enggonne mbandjoerake njamboet

i

ohek mangsa kang kepoeng- ngokake piremboegan Ian kasang- gawe kanggo ra'jat kita.

I

koer sadjake kang dadi goepan brie, nanging oega bisa A ti:: w t w k

k k ngrasakake kepenake pitoeloe• P

1 a c:Agellseh

7

r~sna marang a-

i

oe oeranne semangate pagera an woe ane a .

kita. moeng anane vergadering ngan maoe. R k k k d

T - .. t .k a'jat ita, aoem rama ang•

b resna marang ra Ja , 1 oe k h ·· k l"b

open ar. k d'.b k • t. t sa, aoem mar aen, IJa a e oe

wa Jl a.n a~g perma 1 oemrape kawoelaning Allah.

Sawidjining koempoelan kang para nas1onahsten.

kasil enggonne nganakake Verga- Ana dongengan ing Islam kang Apa tegese tresna?

dering openbar sarana ditekani oenine mengkene: Koedoe mawa pasaksen tandha

j~ktine katresoan. Katresnan kang ra'jat akeh sarta nalikane sing ' .. Ana sawidjing wong alim. tanpa taodha jekti, pindhane

se ..

pidato ing podium oleh pakoer- Noedjoe sawidjining dina ketemoe sotya kang tanpa tjah1'a.

k" I k I k k Ian Malaekat Ojabarail noedjoe . ,

Oji waning bebaji.

(R

e

m b o e g t j

e

k a k a n p f

e

k a r a p a n g g o e 1 a•

went ha h).

matan ep 0 an . soera -so:ra • njatheti djeneng-djenenge wong- Tandha jekti maoe, ora kok

roemangsane wfs nmdakake peng- wong kang soemoejoed (bekti) woedjoed gandringan openbaar I. wiwit djamen Joenani gawe kang moelja banget toe- marang Goesti Allah. sarta pidato' kesanggoepan kang · sahenggo abad kapif.lg mrape ra'jat kita. Wong alim maoe bandjoer mentereng, kang aksine gagah, 17, para djoeroe nggoelawinthah

· d d - (paedagoog) oepamar1e paedagoog Pangrasane ra'jat dbewe ija

mengkono. Kang dikaremi sadjake moeng pidhato-pidhato kang nggembirakake ati, kang berkobar-

kob~r djarene.

takon: "Apa ing boekoe tjathetan nangmg woe foe penggawe woe ...

d. d kw · k bangsa loggris kang asma John

kono. wis katoelis djenengkoe, JOe o:n1ataan ang ana woe- .

d d kw d k k kw k Locke Ian bangsa D1·erman kan"

kat1·athet wong kang bekti marang ioe e, ena irasa a e epena e. "

asma Immanuel Kant, padha ni- Pangeran ?" Ing dagblad. sab~n-saben ana tepake panemoe jen baji lahir ikoe

Malaekat kang ditakoni ban- kabaran jen pange P. B. I. kana djiwane soetji kaja dene kertas djoer mijak-mijak lembaranne kene nganakake komprensi. Boe- poetih polos tanpa tjorekan, woes Nanging kahanan ka.ng kaja boekoene. oggoleki djenenge roe: iki tlatah Pasoeroean ija mlsthi bae kena kagawe watak mengkene iki, saiki w1s owah wong alim maoe. ora ana, moe- nganakake komprensi ana ing mitoeroet karepe kang nggoela- saka sethithik. lane bandjoer mangsoeli: .. Dje-

i

Malang. Minggoe kepoengkoer wi!nthah. Blba11an abang-biroene

Saiki, pemimpin sing menting- nengmoe ora katjathet ing kene." . ~ganakake komprensi karo B. O. mitoeroet pamoerba-wasesa sitoe- ake panjamboet gawe kanggo

I

Wong alim maoe bandjoer

I

m~ Solo. kang ndhidhik.

ra'jat ora nengenake anane gan- . tj~lathoe: "Ora dadi apa. Nanging i Karipe kompreosi i:naoe, wosse II. Poedjangga Djerman kang dringan-gandringan oemoem. na- jen lega atimoe. akoe t;etheten mikirake pfoggawe kang bakal asma Fritz Kunkel Ian paedagoog nging nengenake panjamboet sawidjining wong kang trP.sna Ian kang wis ditindhakake kanggo Amerika sing asma James Watson gawe. Bab kang bakal ditindak- marang kawoelane... ra'jat kita, tan pa rame-rame kaja padha doewe panlmoe jen djiwane

&ke kanggo kaperloewanne ra'jat Kaleksanan, wong alim maoe

I

dene gandringan openbar . bebajl lahir maoe satimene woes ora diwedhar-wedharake ing katjathet ing boekoe kajadene Tanpa dlwenehl kesanggoepan · nggawa dhasar dhewe - dhewe,

oe?1~em. ora dipamer·pame~ake wong kang tresna marang kawoe- kang moeloek- moeloek, mara- saemper kertas poetih mawa tforek dh1S1k marang wong akeh. t1oe- lane Allah. Boekoe maoe ban· mara ra'jat bisa ngrasakake pi- Jamat-lamat, bakal owah gingsire koep diremboeg ing sadjrone djoer ka·atoerake iog ngarsaning toeloenganne. sarana moentjoele dedhasar maoe goemantoeng ke- ,,omah" bae. Jen wis gilig. lagi Pangeran. Bareng Goesti Allah bank pasar, bank koperasi. ere- prije panggoelawenthahe oetawa ditindakake. soepaia ra'jat moeng priksa tjathetan kang njaleneh dietkoperasi, kantor pitoeloengan pamase~ane djoeroe ndhidhik.

kari nampa kepenake bae. maoe, enggal bae prentah soe- Ro~koeo Tani, kantor sesoeloeh III. Ana ing lajang .,Adjiwidji"

Semono oega ra'jat kita. Saiki paja djenenge wong alim .maoe sarekat sekerdja. pagoeron ra'jat, kang pinethik saka kitab roepa wis akch kang ngerti. Ora moeng kaflih, dadi nomer kang ndhoe• omah pondhokan kanggo kaoem roepa, oepamane Daksikoelach- seneng nonton vergadering sarta woer dhewe. nomer sidji ing wanita kang kfsrakat. pondhokan bar, aweh pangerti fen djiwa ora marem marang anane pidhato- antarane wong wong kang tresna kanggo botjah Iola. pitoe!oengan maoe pantjen bisa maneka roepa pidhato kang adate moeng nggem- marang Pandjenenganne." kaoem penganggoeran, pitoeloe- sisipatanne. goemantoeng Uprije birakake ati thok, nanging ban- Mengkono oenine dongengan ngan kaoem tjalaina kang wis anane swasana nalika arep toe•

djoer ndjaloek t . . . . boektine. maoe. ora bisa njamboet gawe maneh, moerone roch (djiwa) saka alam Kesanggoepa~ne para pemim- Kita ora perloe ngremboeg Ian sapanoenggalanne. ar.wah. Toemrap manoesa [ba~- pin sing djatene arep menehi njata Ian orane ! Sing p~rloe kita Toemrape Rajat. tandha jekti bi1oeng]. k~ng woes ~~djoe Ian pitoeloengan Ian pepadhang. saiki pethik, sarine . patbine dongengan katresnan saka pemimpin ikoe oet~?1a oer1pe •. bisa m1hh (nari~) akeh sing nagib.

I

maoe. loewlh mb-;djadji tinimbang wE-

j

wid11 kang betj1k saka alam ga1b

Pantjenne mono, panjamboet Wong kang tresna marang dhar sabda kang moeloek-moe- maoe. Pipindhane kaja dene ma- gawe ikoe loewih perloe katim· ra'jat, kawoelane Allah. malah loek, nanglng oia dietjakake sa-

!

noesa soetji koedoe .. amor karo bang kasanggoepan.

I

oleh pakoermatan gedhe, djasane rana penggawe.

I

bangsa soetji, 1la 11a karo ala

Kita perloe ngremboeg bah loewih moelja, ngloewihl wong

I

(soort zoekt soort 7). • kaperloewanne ra'jat. Nanging kang soejoed marang pandjinf.. I IV. Tak kfra piandfl rong pra.- jen moeng ngremboeg bae, ora 1 nganne. .

I

kara ing ndboewoer ikf, ora

...

. . . - bisa

(2)

~-a-t1_·a_2_. ---~---- -P ~ N I!. Bt R s EI.II ANG AT·

angel dipilih endi sing bener, kiy doewe watak satrija, apa ora

1 1

nanging kita bisa ndjoepoek ke- tjoekoep ta kita wenehi tjonto simpoelane (conclusie) jaikoe : watake satrija Pandhowo. lki 'I

"Panggoelawenthah [dhidhikan] moeng tjonto sing gampang bae. , ikoe preloe ingatase manoesa" Sifat dhemen tetoeloeng [colle~­

kleroening panggoela-wenthah ha- tiviteit] pantj·•n kadarbe ing bang- i

kal ndajani ala toemrap wewa- sa kita, hla. apa ora tjoekoep ta I takaning manoengsa. Dadi tegese oepama babacJ babad oetawa ka-

j

panggodawenthah ikoe kang ba- wroeh bangsa kang noedoehake

I

kal ngowahi [mbangoen-karakter- endahing sifat iki kanggo njontoni

I

vormen] beboedene manoesa. anak-anak kita. Mengkono sape- 1 Mitoeroet panemoene para sar- padhane Dadi saka pan?moekoe,

j

d)ana, temboeng ,.karakter" [ wa- adja doepeh bangsakoe gek asor fak ?] ikoe asal saka basa Joenani gelare-ndhidhik bae emoli midjeni

Swaraning batin.

(0 s i k s i n g i s i h mo er n i).

S

wara ikoe kadadijan saka tempoeking barang loro, oetawa kedhering [obahing] ba-

•. 'charassein" teg_ese n;orek djiro doewek kita, milih barang mantja

nganti nabet angel diboewang. kang gebyare sok mblerengi ka,repe ija karakter maoe pantjen mripat.

rang.

Obahing barang ikoe oega nganakake tempoekan, jaikoe tempoeke barang maoe karo hawa. bisa kadajan saka sisipataniag

panggoela-wenthah, Ian oepama dasaring dj,wa pantjen ana ija ba- kal ndajani toemandjaning pang- goela-wenthah, prakara iki jen ora kleroe ana ngelmoe pendidikan .sineboet: Convergentie-theorie."

Awit saka ikoe moenggoehing akoe sing penting padha ngoedija a!ndi ta panggoela-wenthah sing mathoek-tjotjog, laras karo kaha- nan kita, iki sing koedoe digo · leki. Lan kaprije tjarane ndhidhik, endi sarat-sarate, ija koedoe di- pikir. Mitoeroet panemoene para

~inter. sadoeroenge netepake sarat Ian tjara-tjarane, kita koedoe paqha meroehi tatar - tataraning mangsa panggoela wfothah, awit mekare djiwaning wong oetawa botjah ikoe ora bakal nilJggal marang tataran maoe, ing kene akoe njoeplik tataran maoe meng- kene:

, .

I. djaman kioder-periode-dja- man botjah, kl. oemoer ing win- do~ I sapangisor.

IL djaman intellectueel periode- djaman mekaring pikiran - jaikoe windhoe I tekan II dene kang Ill djaman puberteits periode-djaman blrahi-djaman akil balig oetawa diwasa, jaikoe \Vindoe kaping II sapandoewoer. Sawise ngliwati windoe kaping Ill kaja-kaja ma- noesa woes oewal saka dbidhika- ning woog toewa bandjoer madeg pribadi, djoeroe panggoelawfo- thahe woes tjoekoep sarana na- tuur ·oetawa isen·isening alam iki.

Jen kita woes mangerti anane tataran 3 roepa kaseboet ing dhoewoer, bandjoer nggoleka endi ta woedjoede Eihidhikan kang laras oetawa kang matboek.

Ana tetemboeogan koethoek ikoe ora bisa diadjarl nglangi, awit pantjen doedoe meri anak bebek, iki aweh pitoedoeh :jen ndhidhik ikoe koedoe ngemoeti marang kabisan dhasar oetawa gawanne dhewe-dhewe, kang temboenge mantja .,instink".

Woes mesthi bae anak kit:t ija koedoe diperdi mitoeroet marang kaboedajan kita manoet cultuur nationaal kita. Dadi karepe anak kita koedoe diperdi mitoeroet ka- prije ta dhedhasare bangsa weta- nan. Jen ta dhidhikan ikoe tak aepamakake keris, anak kita wa- rangkane. koed~ bisa mandjing treg. temboenge tioeriga mandjing ing warangka. warangka mandjing ing tjo"eriga. Toeladha gampangan, ingatase arep ndhidhik ben anak

Saw~se kita mangerteni endi Kadadijan mengkono ikoe ana ta .ble.gere sara~ k~ng kan?go ing alam donja oetawa ing alam ndh1dh1k anak k1ta. k1ta band1oer lahir. Ka-anan ing alam batin k?edoe n?awro~hi wiwid;anganne

I

oetawa ing alam. aloes ora bed<!,.

pr~kar~ smg .. kat.mdakake, lan ~ga- ija mengkono, .jaikoe swara ikoe wroeh1 ke~n1.e t1arane nandoe;c~ke ka~adijan saka obahing woedjoed sarat ndh1dh1k maoe. Reh dene oetawa badan-badan aloes ieg remboeg iki sediati-djatine rem- alam aloes

boeg wigati, akoe k~ewat'.r. jen Temboeng obah kena diowahi

~ara mao: padha ~~sen: sa1k1 tak dadi grendjet, krenteg oetawa t1oegag semene dh1s1k. Jen .tan pa osik. Obahing badan aloes ati · n.ga~al Ian raka ~eda.cteur ( ) ma- oetawa t!ipta, nganakake swara r10g1 papan, mesth1 bakal tak aloes [swaraning batin oetawa

~amboe.ng .. \~.oesana moega raha- sasmitaning batin

J . ·

Swara batin 1oe kang tmemoe ikoe ora kaja swara wadhag, sing SMARTONO. keproengoe dening keeping -(*)Noot Red: Tansah dise-

dhijani papan. Nanging panoelise owahana manoet tjarane P. S.

wadhag.

Bokmaoawa ana ing antaraue para maos kang ngoedarasa mcng- kene : Angger wong rak bisa wae nampani grendjeting ati sadiea- dina, kang bandjoer dilakoni sarana tandanglng awak.

Ikoe rak grendjet kasar, sing wis kena pengaroehe daja kewa- dhagan ing donja iki. Angger wong ija bisa mengkono. lkoe prentboeling karep kasar. Anane karep ikoe saka rasa ati oetawa rasa pepenginan, ketjolok oetawa kesogok barang-barang sing di- pengini oetawa ditampik [lantaran pantja-drija].

DOJ AN OEDOET.

- : .. Pak, oemoere gadjah nganti pirang taoen ?"

- : .,Terkadhang nganti taoen."

Sing angel ikoe rak tangining kabatinan sing djero. sing isih ikoe moerni, ora kamoran pengaroehe kadonjan. maligi saka alam ka · I 00 aloesan.

- : .. Apa oemoere locomotief ija padha karo oemoere gadjah 1 Rak P?dha gedhene. •·

- : .. Ora le ! Oemoere loco- motief kira-kira moeng 40 ta- oen."

- : .,mBokmanawa djalaran dojan oedoet ija pak 1 Djare pak goeroe, wong sing dojan oedoet ikoe ora sehat badanne."

- : ,.lja. bener I"

*

PAWADANNE. So e 1 as t c i; .. Akoe goe- moen banget ndeU!ng kowe, dhik.

Meh kabeh kaoem poetri ing kene dadi wargane .. Kaoem Iboe,"

teka kowe dhewe djing ora."

Sa r i n a h : .. Keprije bisakoe dadi warga .. Kaoem Iboe", Iha wong akoe doeroeng doewe anak."

(Saka PANDHOEPOETRO).

Swaraning batin ikoe sing ngerti ija moeng badan batin. Badan , wadhag [oetek] moeng tampa ombakane sing wis era moerni.

dadi wis onja. Nanging ija loe- woeng.

Sing diarani batin ikoe ora moeng sapapan oetawa sa-alam bae : ana batln tjethek, ana batin rada djero. saja djero, djero-djeco tanpa wates Saja djero saja soetji, saja manoenggal. nanging saja bawera, nganti ing alaming Pangeran (alam lahoet), tekan panoenggaL

Tjekake swaraning batin ikoe bewustzijn ing batin, tangining batin oetawa semangating batin.

Sing toemrap persoonlijk moeng tekan ing tjipta loehoer oetawa boedi. Loewihe semono wis ora ginajoeh dening manoesa. ora kena kinaja ngapa, tanpa papan, tanpa makam [panggonan]. tanpa djaman [ wektoe]. Dadi ora wiwi- tan, ora wekasan, langgenging- . langgeng, gaibing-gaib.

Tjotjog karo dalil : la joe kaja foe, tegese : ora kena (ora bisa)

2 NOVEMBER 1935.

kinaja ngapa, Ian maneb : la ka- mislihi, tegese: ora kena (ora bisa) dioepamakake. Ana maneh dalil : chajoen bi la rochin, t~gese : oerip tanpa rocb oetawa tC1,0pa badan aloes. taopa wew-?ngoenan, tanpa woedjoed, nanging ana, sing ka-anane t~tep, langgeng anane Ian langgeng ka-anane, langgeng pakartine. Sakehing woedjoed doedoe ka-anan sing langgeng, ;ma wekasanne. ana wi- witane.

A9a Kasoenjatan. sing ora kena kinaja ngapa, sing tanpa woedjoed wewangoenan, ikoe mathoek, Jen ditjrltakake n·gandika 1 Gek ngan- dika karo sapa? Ora ana sapa- sapa-a sing bisa Ielajanan (adbep- adhepan) karo Kasoenjatan. Dalli kang kes~boet ing ndhoewoer ikoe wis sah moenggoeh ing pamboedi (pikiran loehoer).

Jen ana kapratjajan, jen Pange- ran ikoe sok . "iiganclika : mlirang persoonlijk, ikoe ora noenggal babagan oetawa ora noenggal garis karo kawroeh Kasoenjatan kaja sing tak-andharake ing dhoe- woer iki. Kang mengkono ikoe ora baja pengapa-a. Pantjen wong akeh ikoe ora bisa padha pEne- moene oetawa piandele. Dalile : asnapoen.

Saka penemoekoe sing bisa lelawanan imbal pangandika ikoe Meester-gaib (djiwa-loehoer) karo siswane (manoesa nganggo awak wadhag. katon lmg mripat). Ka- ro .. karone persoonlijk. oetawa wiwangoenan, , sing 'Sidji aloes, sidjine isih doewe kawadhagan.

Jen mfogkono bisa oeroet karo garising pamboedi (hoogere ge- dachte). Nanging ora akeh sing OQtjogi penemoe mengkono ikoe, sethithik banget. Ikoe ora dadi apa. Keh-sethithike sing notjogi ikoe moenggoeh ing kawroeh ora dadi wewaton. Sing kanggo : s ah in g pa m b o e d i.

Ana maneh dalil sing notjogi

kawroeh kabatina11 kesebaet ing ngarep maoe ; wa man arafa naf- sahoe, fakod arafa rabbahoe, mak- nane ringk~san·(woordelijk) : sing sapa weroeh marang awake, jekti weroeh marang Pangerane. Die·

rengane mengkene : sing sapa boedine (manoesane sedjati) wt- roeh oetawa ngerti, krasa, moe- dheng, jakin marang asal-oesoele, gandbe_ng - gandhenge, sangkan- paranne (doemadine) awake sing wadhag Ian sing aloes-aloes oeta•

wa sing batin-batin, ditloesoer teroes .. teroes ing alam sing aloes·

aloes, bakal soemoeroep, Jen boe- dine ora bisa nggajoeh marang Kasoenjatan langgeng, kfdjaba rasa-sedjatine Dalile : alinsanoe sirri wa anna sir roehoe, makna- ne rasa-djatine manoesa ikoe toenggal laras kalo rasaning Pa- ngeran.

Kabeh-kabeh sh~g maoedjoed, kasar-ra • aloes·sa dikaja ngapa. ana wiwitanne, ana wekasanne.

ana owah g'ngsire; doedoe lang·

genglng-langgeng. keleboe maja.

Kasoenjatan langgeng ikoe wis ora kena tjinakra-bawa denlng lepasing pamboedi, moeng sarana rasa-djati (dajanlng ·oerip):

(3)

2 NOVEMBER 1935.

0

.PAN

J

EBA R SE

J

A'N.9AI "

Kasoenjatan laaggeug doedoe

l

!.\lalika sang Ardjoeno soemo:- /

1'?J!'f:~"

-0eroesaning panjoewoenan, pa- roep marang triwikramane Batho- \ I .~ · .;;§~~ 'Jr:';

ngadilan, pangapoera, gandjaran ro K'tesno, ngebeki alam teteloe,

11,.6~1( 1 ~ ~~~~ ~Rjf,,... .

oetawa oekoeman. Sing ngoeroes sanalika ngaloemproek kaja ·ka· .· · .0~~- · . -~~1

men~k~no i_koe ana dhe~e,-jaik~e ~~ek._ tappa daja. tanpa baj~e. ~:~·G(;()..·J.\;IU~5

Arasi-l-oer.s1 oetawa H1erarch1e. t1engeng marang pangwasanmg ~~-=:.:::~;;:;.:~· ~~:;,,~;.:.;~11

·(Paprentaaan soetji}. Lakoening Sang lsworo. Woesana loeloeh Paprentahan soetji ora njimpang plsan. manoenggalake semangat;

saka kodrat agoeng, lan·wetkarma. mBalenl bah swaraning batin, Nanging 'jen dipikir sing bening, ikoe kena ditemboengake osiking

Dongeng Ian piwoe- .

lang koena.

panjoewoenan sarta kasembada- batin sing isih moerni, ora keda- (T e r k a d h a n g m a w a r as a ning karepe ikoe goemantoeng jan saka ndjaba oetawa tabet ing d h 0 e w 0 e r).

saka pakartine dhewe. Mengkono sadjroning pikiran [tjiptan sing oega oekoeman Ian gandj~ran wis•wis] Bisane mengkono ikoe Ian pangapoeraning kodrat. Dadi koedoe sepi ing pamrih oetawa toewoehing panjoewoenan ikoe pepenginan. soetji saka rasa-rasa saka ora ngertine warang lakoe- sing endhek oetawa asor, kanthi ning kodrat. eling oetawa bewust sing tjoe-

Kasoenjatan ikoe dadi peen- koep. jaikoe Rasa-s~djati oetawa djering sakabehe woedjoed. kasar- rasaning oerip sedjati.

aloes, katon. ora katon. Sakabeh- Moelane sok katem!:>oengake ing alam Ian doemadi wiwit sing swaraning asepi, tegese sepl saka aloes-aloes nganti sing kesar.;. obah-obabe prabotasor [trigoena], kasar kasamadan oetawa kasram• arep soemoeroep sedjatining kar ...

bahan dening dajaning Kasoenja- • sa. sing ora gegajoetan karo ba-

tan. rang-barang kasar Ian rasa ka.;.

Titah-titah loehoer oetawa dji- moerkan, •jaikoe karsaning Priba- wa-djiwa loehoer .. Dewa - dewa, dine.

malaekat-malaekat, soera-asoera. Boedi koedoe mantjer marang manoesa, boeta .. raksasa, lelem- , Kasoenjatan oetawa Pr1badi- boet, djim, sato-chewan, thethoe- Agoeng, nganti b:sa manoenggal.

koelan, barang pelikan kabeh Oetawa didjoedjoeg bae djoeme..;

kesrambahan dajaning Kasoenja-

I

nenging I<asoenjamn. Kang di- tan. Kasoenjatan mengkoe sakeh-

I

perlokake kang ngoeningani oeta- ing alam, kasar-aloes: mengkoe

I

wa subject. doedoe kang diwoe- sakehing djaman. ora kewengkoe ningani oetawa object. Bab iki

Jen wong boedine ngerti ma-

I

roengsit banget.

r~ng kwasaning Pangeran, ban-

j

Atoere sing noelis marang para d1oer roemasa bodho, asor Ian maos, sing kasdoe marC:1ng soe- apes. prasasat tanpa teges awake,

l

rasane karangan iki, olehe maos kaja dene sarah moenggeng dfa-

I

koedoe ambal - ambalan, oetawa ladri. Dalille mengkene: wa man karangan iki digoenting. bandjoer arafa Rabbah?e· fakod djahilan

I

ditemplekake ing dloewang ko- nafsahoe, ma nane : sing sapa thong. kawangoen kaja notes.

~onge ngerti maran~ pangwasa- , sisih kiwane kena ;iitoelisi pita- mng Pangeran, bandioer roemasa konan oetawa keterangan apa- asore oetawa bodhone.

l

apa. Saben-sabfo betjik diambali

Kena dioepamakake genine rek maos maaeh

ing tengah latar wajah bedhoeg, , SOSROSOEMARTO.

kang langite soemilak. ·

TAMAN-IBOE

[NATIONALE - HUISHOUDSCHOOL.]

D JOKDJ A.

...

Curcus baroe moelai

tg.

1 Augustus 1935.

Moelai sekarnng soedab menerlma moerid baroe.

Lamanja peng~icljarao 3 tahoeo,

Jang diterinta mendjadl moerid paling pendek dari klas 7 seko!alrnn rendah (H I. S. enz.)

Bajaran sekolah seboelao f 4, . INCLUSIEF benoodigheden.

Moelai masoek ha roes bajar en tree f 4. -

PENGADJARAN:

t

Huishoudelijke Vakken, seperti : {njongket, batik, meodjait, potong1 pakear., mangsak-mangsak enz) BAHASA [TALEN]: Javaansch, Maleisch. Hollandscb,

Engelsch, GEZONDHEIDSLEER: Verbandleer, [E H.B. 0.] eoz.

OPVOEDKUNDE: i<ioderspel, zorg, handen arbeid eoz.

NATIONM..E en CUL TUUR- GESCHIEDENIS.

NATUURLIJKE HISTORIE dan lain-lain.

• Mintalah kete.-aogan peodek tentaog:

TAMAN.iBOE dan POEMAH PONDOKANNJ.A. [lnter- oaai] kep:ida directrice: Nj Soerjohoedojo, atau Seccetariaat:

t. ~oetiosoerjowlnoto, Djotomantajan P.A. I. 375. Ojokja.

P eng oe roes T. I.

D

on~eng ikoe lalakon-lalakon ala oetawa betjik kang df ..

gambarake sarana toelisan oetawa lesan, memp~r karo tjrita. nanging jen dongeng ikoe ora njata; oeta·

wa sanadjan djedjering dongen~

maoe njata, sak kebak lalakon- lalakon kang elok kang kaja-kaja ora katemoe nalar. Oepamane,;

Lalakone Wong Agoeng Menak (Amir Ambyah). lkoe dj~djiring lakon. jaikoe Wong Agoenge Menak dhewe. jen nitik patitising koetha sing dido!imoek dening Kjai Poedjangga. nitik asal·oesoele kang tjetha nerangake jen Wong Agoeng maoe kap?rnah ing kang paman karo Kangdjeng Nabi Moechamad Najakaningrat, ak~h

oeroete jen kena dipertjaja. Na- nging 'jen nitik lalakon-lalakone kaog kebak kaelokan sing nge~

ram-eramake, kajata: ngrata ba- ngawan nganggo sfsotija, oewong sidji d1kroeboet boeta pirang- piraog ewoe, ora .kalah, bisa mleboe ing geni moeroeb ora geseng malah bisa moemboel awor koekoes menjang awang- awang. ikoe kabeb ·bandjoer gawe djoedheging pikir. jen pantjen dirasakake. Ing kono lelakon Me- nak bandjoer mangsa, diarani dongeng oetawa tjrita-tjlrita,

Manawa nit1k djedjerlng lakon, mathoek diaranana tjrita. nanging jen ndeleng lalakone, bandjoer mathis diaranana dongeng.

Ana maneh toemrap lalakon wajang poe:rwa. Ikoe bah pane- moene wong warna•warna. Ana kang ngarani ana teml!nan, ana kang ngarani moeng kanggo pra- lambaog. Dene kang padha doewe pijandel jen wajang ikoe ana te- menan, oepama didhesek ing pi·

takon apa kaog dadi wawatoning pangandel, doeroeng karoewan jen ngerti. dadi pangandele maoe moeng patokan : ,.rehning ana dongenge. ja ana njatane".

Soewalike, ing antarane oega akeh bae kang pangandele maoe mitoeroet waton, jaikoe : sarana ndeleng retja-retjane para Dewa iog tjandbi-tjandbi, apa maneh nitik gambar kaart tanah Hindboe dhek djaman koena, kang tjetha noedoehake pernah-pernahe ne~

gara-negara Ngastino. Ngamarto, Dworowati, goenoeng Himalaja, g : Gondomadono, Maespati, l.s.p.

Nanging jen nitik kaelokaning lelakon•lelakonne, ija bandjoer mokal. (Manoet Parwa : Ana temenan ing tanah Hindboe, nanging lrlakonne akeh moeng saka karanganne poedjanggo.

Red.)

Ing kene akoe gawe wawasan kaja mangkono, ora kok doewe nijat maido oetawa ngremehake

Katja 3.

P roefnumme r~

Ana sedoeloer sawatara kang doeroeng dadi langganan. kita kirimi proefnummer, soepaja bisa mriksani isine koran kita iki.

Sedoeloer kang kita kirimi iki, ora · moeng angger adres bae.

Nanging, kita p1lihi. kang kira- kira kersa moendhoet langganan, merga dene kagoengan semaogat kemadjoewan.

Jen ora kersa langganan, moe-.

ga kerso .. a mbalekake namer kang bakal katampa ing minggoe ngarep. Rekane : sarana naelisi ing adresband temboeng ,.retour afzender" bandjoer:dibalekake me- njaog post.' Ora kelangan dhoewit sak igar sen.

Dene jen nganti ora mbalek- ake, ·sedoeloer maoe bandjoer katetepake dadi abonne tetep wi- wit sasi ngarep.

djoeroe ngarange. ora babar pisan.

Soewalike malah perloe ngatoer•

ake panoewoen, awit lelakon- lelakon kang padha kaseboet ing dongeng - dongeng (tjita;. tjita) maoe, ora koerang kang. mentE.s isine keoa kanggo nanangi loe- hoering boedi.

Ojalaran saka ikoe, .jen kita matja dongeng - dongeng kang kebak. kaelokan kang ora tinemoe ing nalar, anggepen ikoe maoe kabeh moeng sawidjining rereng- gan kanggo asri-asrining watjan, kanggo moewoehi kaloehoeraAe sing·dadl lakon. [Sanadjan djaman saiki oega isib sok toemindak, sa- widjining wong sing lagi katon djajane, sanadjan doewe tindak sing koerang prajoga, ewa-dene meksa ora katon tjatjade, saka kiwa- tengen moeog sarwa kebjoekan pangalem].

Dene sing p'rloe. golekana wosse kang m!ngkoe piwoelang Ian pfpiridan oetama. djer dongeog koena kang katonne onzin maoe kerep bae mengkoe kaloengidanlng rasa, isi pralampita kang migoe- nani ngaoerip. Kajata ing lajang Menak, ikoe kang mioangka djf ..

djering lakon Amir Ambjah, poe- trane Adipati Mekah. lngkono Bagendha Amir digambarake sa- widjining Satrija sing bagoes, aloes. moeloes. digdaja, gedhe pangabektine marang Paogeran.

Tansah nentjem boedi paramarta welas-asih, sanadjan karo moeng- soeh meksa satandang-tandoeke netepi kaoetaman Ian kasoesllan.

karo rereban tansab nindakake tepa Ian waspada. dadi kondhang ing gendhing nganti oleb paraban warna-warna kaog marga saka kadibyaoe. Tjoba, oepama kaoem iboe [loewih-loewib kaoem iboe pergerakan] maos ka-anan kang kaja mangkono. rak ija ora thoe•

koel gagasanne nHem. mendah boengahkoe, oepama akoe doewe anak kaja mangkono. Pirang hara padha bisa ngiribi separone bae, wis noegraha." ,

Samona oega lalakon-lalafc.nn

!ng wajang Poerwa, malah toe•

mrap bangsa Indonesia Djawa, ing kono soembering piwoelallg

(4)

Katja 4.

piwoelang kang gtgajoetan karo ka-aloesan Ian kasoetjianlng dji- waning manoengsa. Ing lajang Bagawat Gita, oj~boetake sapira treojoehing paoggalibe R. Ar- djoeno arep peraog karo kadang Koerowo, bareng weroeh .jen moengsoehe maoe ana kang per•

nah adhi, paman. oewa, goeroe l.s p., nganti meh njoewoen woe- roenge p~rang Bratajoeda marga R. Ardjoeno ora k~rsa mateni sagolongan manoengsa, kang oega

diangg~p ngroesak sawidjining bangsa. Nanging sawise disesorahi akeh-akeh dening Batbara Kresno, bah kwadjibanne satrija oetama koedoe mbengkas retoening dja.;

gad, R. Ardjoeno noeli mangsab perang. sanadjan isih mangoe1 nge- liogi eoggoone arep gawe pepati.

log koao oggambarake, sap ra ka • aloesaoing boedine satrija. sapira tresnane menjang sapapadhaning titah, toerne marang moengsoeh pisan), ewadene oega ora nggon ..

djingake kwadjibanne anggone dadi bangsa kang taosah katoela ..

toela.

Kanggone para intellectueelen djaman saiki, boekoe-boekoe koe ..

na maoe wis pras::.sat ora digape, marga .ija saka isine sing kaja- kaja ngajawara, marga saka ang- gone soethik metani kaprije wosse.

Ana maneh dongeng koeoa, oetawa kena oega diarani • tjrita, kanu kamokalaoe maoe perloe kanggo noetoepi kanisthane sing doewe lakon, oepama : lalakonne Dioko Tlngkir [kang Ing tembe djoemeneng Nata ing Padjang adjoedjoeloek Soeltao Adiwidjojo taoen 1550·1580]. Jen mitoeroet babad Mataram, ana kang nje- boetake : Ojoko Tingkir peraog karo baja pirang-pirang atoes ana ing Kedoengsrengenge, DJeko Tingkir menang.

Ratoening baja noeli ngatoeri padjeg baja 40 kanggo njangga getheke Raden Djoko Tingkir.

Djadjal dirasakake, apa ija ? log ogatase wong dikroeboet baja pirang-pirang atoes, kathik aoggoooe pfrang ana banjoe.

Nitik papaning paprangan bae, maooesane wis akeh kalahe, lah mbok getheke disarab baja loro bae, rak wis koewalik.

LUakon ing ndhoewoer maoe sat,mene bae mangkene : R.

Djoko Tingkir ana desa f<edhoeng Srengenge perang · karo wo::ig- wong desa kono. awit Djoko Tiogkir glotha glatbo salah gawe karo bodjone kijai patinggi Ke- dboeng Srengenge. Pfrange wong- wong desa kalab [kagawa ora prlgel pamolahing gagamaa) balik Djoko Tingkir wis nate dadi pradjoerit, dadi .ja trampil pe- range. lngkono loerah njaosi panoengkoel wong 40 marang Ojoko Tingkir. soepaja genti- geoti melahi gethek sing ditoeng- gaogi Djoko Tingkir sakantj<1ne.

Anggone Kijai Poedjangga ora

ng~dheng olehe njritakake, perloe kanggo noetoepi kanisthaniog tjilJon Ratoe BThathara.

Piwoelang koena ikoe plwoe- lang anggitanne para Poedjang~a

dhek djaman koena [djaman sing

.. PAN

J

SB ri. R 5 E M AN G A T"

-

wls klakon], oetawa \ piwoelang- l;dha 2 warna ing dhoewoer plwoelang kang dietjakake dening ikoe lsih ka~boe piwoelang loe- wong kang isih koena. mrah, endbek-endhek.

Kanggone wong kaog koerang Tjoba ing kene dak pethikake loengid kanalaran, jen matja piwoelaag koena, sakti ,, Panitl piwoelang-piwoelang koena ikoe Sastra'·, kang ootjogi kaoggo ora seneng. marga kang akeh-akeh oetamaning oerip sasrawoengan.

piwoelang maoe ora nglhlak. dadi loewib • loewih kanggo djagad sadjak peteng. Loewih-loewih Jen Indonesia, mangkene .•. Sang Pan·

piwoelang·piwoelang maoe di- dhita labetipoen adamela pamoe wangoen tcmbang, kajata: We- djan dados ngasrepi djagad Sd ·

dhatama, Woelangreh. Witjara daja lahHing Poedjangga. da- keras, apa maneh piwoelang kang mela woewoelang kaiijan santosR kaemot iog soeloek-soel9oek, Ra- ing boedi mboten lelemeran. la- 11awati, Tekawardi 1. s. p. ikoe btting tijang soegib, artanipoen jen ora ogati·ati pamatjane saja kadamela dadana dhateng tijang ogroewedake pikiran, apa maneh sanagari: labeting tijang estri, jen kanu matja para oonoman goematosa dhattng poetra.'' kang salawase tamps panggoela· Tjoba saiki piwoelang kang wEnthah tjara Koelonan, ikoe kang dakik maoe dithoekake karo dja- akeh-akeb katara banget kidhoe· man modern modern iki. Pan·

age nampani soerasane boekoe- dhita gawe pamoedjan soepa?a boekoe maoe. ogad~mi djagad, ikoe kenr1 kaoe-

o Mangka satemeoe, piwoelang- nekake njoemhang moreel kanggo piwoelang koena maoe akeh bae kaloehoeraning pradja. Poedjang·

kang bisa ditjotjogake karo dja· ga anjebarake woewoelang, ora man saiki Ian Una dienggo. beda tegese karo soepaja wong Wong-wong djaman bijen, jen wong pinter menehi soesoeloeh.

menehi piwoelang marang anak- wonge soegih ngoerbanake dhoe·

poetoene oega ora ngedbeng wit, dene kaoeme iboe. oengen•

moeng sarana pralambang bae. ake bab panggoelawentabing Dene djalaranne, dbek djaman poetra, ikoe maoe kabeh soepaja hijen botjah - botjah ikoe isih bisa mlmboehana rabajoening sarwa ng~noet karo goeneming pradja Ian kawoelaoe.

wong toewa, dadi jen wis dipzng-

gak, saoadijan tanpa diwenehi ka- Dadi oepama ana wong kang trangan djalaraning pamenggak, ngremehake piwoelang - piwoe-

lang koena sadoeroenge dipikir,

ija mitoeroet. b b

ikoe kliroe. Apa mane angsa Oepamane bae mangkene: Wetanan kang djare ahli kaba- .. Bot_iah .~dia ~akeh~~ ngomhe. tinan, enggoning semoe, koedoe ora ~lo~k. lkoe}en d1die~en moe- bisa mempan karo piwoe!ang- la bener. Ora 1loke, aw1k awak . l k

dadi keodho, koerang kekoewa•

f

P1

j

0e

a7f

ang moeng mawa tan. Ana maneh oepama: .. Esoek

l

pra amp a.

esoek adja toeroe, ora ilok pepes

I

SOEPRAPTI.

r~djekine." lja bae. bh wong wa- ~

ja njamboetgawe, kanggo toeroe, ~

m -sthi bae ora oleh kasil. Toe- ~

Adja talompen I Enggal moeodboeta I f'lman;;k H. Buniog 1936 kim~1 nembe kabc;bar, sarta disedhijani sr-jembara kang ana:

P E R S E N A N E f 3000.-

F'rijs nomer 1 : f 1000 (sewoe roepijab); prijs namer 2:

f 300; prijs namer 3: f 20Cl; nomer 4: f 100.- saban- djoere nna prij~ barang-bnrang wiwit kang moerAh ngantl peniti mas mata brll11aot. Goenggoeog k~proek, kehe prijs aoa f 3000.

lsine kedjaba lija·lija, kajata: petoengao slametao, r;:dja-

moeka, pal wajah, Pandbowo lima, Wali s:inga, pasatowao, oekoeran timbaos:ian, pranatan post, si-ptpake.

Oega ogemot b<>b ... Koer'an Di<•wa, sarta lakon hab:

t~ dege neg a ra Mod.iopHit.

Doeroeng tjoekoep ! lsib ana meoeb, jaik(.le bah .. Wajang T opmg djaman saiki karo bijen'' den Ing:

8. P. H Soerjodiningrat.

Meksa doeroeng tjoekoep I Isih t~na tambahane maneh kaog ueogsemake, jaikoe tjrita Poerwo lakou:

lsmojolakoe.

Apa lsib koeraog ? Moendhoet keprlje maneb? -

(i.foelane er.s:igal moendboet saiki. Rega koer f 0.98 maraog .• Poestaka Nasional" ing Soerabaia.

2 NOVEMBER 1935r

ILELAKJN.I

Wis djodhone I

(DeAing : SOEJ A.NI)

P

ak Kasiran panggaotanne dadi toekang plitoer, \ji'likoe boeroeh menjang panggonanne singkek toekang kajoe. Dene jen ana omah. dbeweke oega nampa pag1wejao saka wong-wong kaniJ padha mlitoerake -medja, koersi, lfo1ari lsp. Moela oeripe ja rada

b~tjik. Ora soewe bandjoer bisa toekoe omah sapl!karanganne ing kamp. l'·h;1ndbangan. koetha Ke- dhiri Dhasar rada kc'!tjoekoepan, anake moeng sidji, banget ang·

gonne ndama datna. Anake maoe wad'.!ln ingarar.cin : Sair.ah

Sainah iki diarani ajoe ja ora ajoe, ;ila ja ora ala. Paw;.ikanae lentjir. ramboete brintik, mripate:

amba, kekoelitanoe ireng manis.

Pantjenoe ja ora salah jen dadi kembang lambene para wong toewa oetawa para wong moe- dha ing kampoeng maoe. Sing toewa pengin ngapck mantoe, sing moedha pengin ngadjak oerip bebarengan ing ndonja ikl.

W!wit isih tjilik dheweke wis- kaperdi njamboet gawe ngrewangi bijoenge, njapoe plataran, ngoem- bahi tjangkir piring, nggodhog wedang lsp. Moela nganti gedhe ja ora ogoetjiwani. Nanging tja- tjade ora d=sekolahake. Pantjea·

kaoggo wong pekampoengan. nj~­

kolahake anake ikoe ora pati di- perlokake. Apa dene botjah wa- don, sing p~rloe njamhoet gawe ing pawon. Prakara hisa matja Ian noelis era diperdoel!, awit kandhane moendhak bisa njoe- meeroepl wadiniog wong lanang.

Ewadene Pak Kasiran sarta kang wadon han9~t anggone kepengio·

doewe man toe prijaji. Sa~n dina jen pinoedjoe omong • omongao- karo tangga-teparone kang direm•

boeg rnoeng bah kaprlgelanne sarta ajoene anake. Kandhane.

anake ora bakal dioeloengake .. jea ora kapoendhoet prijaji. Nalika Sainah isih tjilik, dheweke kerep dikoedang bijoenge. mangkene 19

,,nDhoek botjah ajoe, dbenok dbebleng Ajoene tiba s1dheng t Kowe besoek diphoendhoet sa- pa, ndhoek botjab ireng 7"

.. Jen ora dipoendboet ndara Dono, akoe emoh mbok I"

.,Jen kelan djanganne apa botjab dhenokl"

"Djanganne djangan lombok.

mbokl" . . . .

Pangoedange iki warna~warna

sarta akeh bangft. Kabeh maoe moeng mratelakake :jen anake lagi bakal hisa njoe.Jargakake wong toewa .jen anake maoe wis ka#

poendhoet denin~ saw!djining prijaji.

Moela iko~ bang't anggone pribatio. TJigah maogao, tjegab roeroe, oenoewoen marang kang Maha Soektji soepaja kaleksanao sedijane .

Sainah saja moendhak gedhe.

safa katon .roepaoe. Akeh dji•

(5)

2 N OVEMBER_l_3~9s_. __ • __ ---:---~-.---·-:P _ A~N~J_ E _,_ BAR SE ~_N _G ~ A _ T _ ·_ · --~~---~---K-at_ ia __ s.

djaka kang padha klpentjoet'.

Ole· h-oleh . 8 . aka So lo.

t ing kalanganne . ra· jat kabeh.

padba nakokake:. nanging ora kl:i-

1 .

koedoe nje barake panemoene

tampa. · •

I

maoe sarana basa kang gampang

Soewe-soewening soewe ora • Dening: SEBOEL. dimengerteni dening ra' jat ing

ana kang nglamar babar pisan. panggonan kono maoe.

Dooe Sainah S3iki wis loewih • I. Pakoempoelan Moehammadijah,

saka wantjiine omah-omah Rebne pantjen koempoelan kang teroes

Pak Kasiran sarta kang wadon bergerak sarta teroes madjoe,

padha roemangsa isin, dene anake yerslag leloengan, wis kerep Saiki sing dipasrahi gawe verl.. merga migoenakake semangat ora pajoe, bandjoer moepoes Ian diandharake ing soerat slag Sebo e 1. sedoeloer .. toeng- moedha Kaoein kolot kang mratelakake jen anake bakal di<?~.. kabar kene. Mengkono oega gal goeroe" kaio si Bes o e t. ora gelem melo~ ombaking loengake sapa bae kang gelem leloengan menjang Solo, ija wis Tekane ing koetha Solo djaman, senadjan getinge kepati ndjaloek. · · · t~oe diorehake ing kene nganti mbeneri malem Mi'rade K. N. sarta karepe arlp ngalang alangi Sanadjan ora njamboet gawe serie, Moehainmad s. a. w, Pangoerma- kemadjoewanne koempoelan iki, ing kantor, anggere doewe ta-.:el Ana wong kandha, jen ora ana tan ikf, dianakake ing stadion ora bakal liiisa m~nang, uierga R. oetawa M. bae ora dadi apa, goeriane matja bab kang wis taoe wajah bengl, mawa arak arakan ~aroepaning kahanan ing ndonja perloene kanggo td'elak soempah. diwatja, awit iki ora bisa ngoen- saka Mangkoenegaran. . i~! koedoe mili, koedoe berg~r~~

Saiki Sainah bisa omah-omah dhakake kawroeh m·aneh. Nanging Apa merga saka semangat manoet djamanne. sarta manoet Sawidjining wong kang aran M. karangan .,olel:-oleh" ora meng.. keislaman, apa merga saka dha~ar nalar kang sehat, kaja dene .toe- Tjokrowongso katampa anggone kono.. lja oener padoenoengan pendboedhoek ~olo pantjen karem djoewanne Moehammadijab

eng-

nglamar. M. Tjokro iki panggao- sing dlparanni maoe padha(noeng· seneng seneng. tekane wong kang gonne arep niebarake kaislaman tane dadi djongos wah. Pak Ka- gal}, nanging bah kang ditoelis menjang stadion ndlidir pindba manoet tjara kang modern.

siran seneng bangH. M.oela ang- do~roeng m~stbi nek padba karo sela berkithi, ewon, oejeg oejegan: Manoet artikel ing .. Darmo- gone man toe ja Rtdhen. Nanggap karanqan sing oewis-oewis _

1

nganti ngebaki lapangan stadia~ kondo", dina Saptoe ing minggo·e wajang poerwa sadina sawengi. Oepamane, wong loenga me. Dene tribune-ne ija kebak. . k!!poengkoer, Moehammadijah iki tajoeban sadina-sawengi, tjekake njang Malang. Adate diwekas Kaoem moeslimaat (poetri koemp·o_elan kang teratoer dhewe

rame bangrt. siQg ana omah. soepaja oleh-oleb 1 Islam) padha ngoempoel dadi sidji ing kalanganne bangsa kita.

Kotjapa I Bareng wis oleh kira dje~oek manis ?etawa kepro~.

j

ana i~g. tribu~~· Atoe~an men~- . Soekoer jen njata mengkono I kira sepoeloeh dina. singkek min- aw1t Malang m1soewoer pame ... 1 kene 1ki. bet11k, loew1h loew1h

t

Nangiog kita meloe gela, dene dring t~ ka ing omabe perloe nagih. toene djeroek. lki oemoeme I i kl?nggo ndjaga kasoesilan wetanan.

I

koempoelan kang gC:dbe iki.

Lah ija ta I Wong atase Pak Ka- Nanging jeo ora mangsane dje-

I

Saka anjjgipanne kaoem poetri ngantl saiki doeroeng doewe soe- slran toekang plitoer bae anggone roek, ija ora bakal bisa nggawa

l

modern, ngono ikoe patrap kolot rat kabar kang gedbe, kang kena mantoe teka pengp~ngan. Ora oleb ... oleb djeroek. Bisa oleb .. oleh sarta ngemoe rasa ngremebake dipamerake. Dagblad ,,Adil" ing woeroeng ja kena tjengklremane nanas Klajatan oetawa sajoeran,

I

marang kaoem wanita. Nanging, Solo, dagblade Moebammadijah, )intah dbarat. apa kobis, apa wortel ....• ma.. s~~jatine. malab loewih p_raj~ga sawi semetoe sarana napas ,.Senen noet mangsane.

I

t1n1mbang srawoengan merd~ka. Kew is". saiki kapeksa ngaso ma•

Saiki apa kang kanggo njaoer? Karo dene maneb, woedjoede Pakoermatan n i'radj iki, ngan~J· neb. ora metoe.

Dhoewit ora doewe. Njamboet "oleh ... oleh" ikoe ora mest~i goe ..

j

go dianakake tandhingan bal Bab Jki njedhihake, merga sl- gawe, pametoene moeng tjoekoep mantoeog m~:ang. pa_metoene

1 balan barang. Oe~a barengan nadjan santosa•a dikaja ngapa.

kanggo m~ngan saben dinane. koetba kang d1tekam. K~n? oega karo .. anane kongres ~oeham.. jen sawidjining koempoelan ge- Moela saiki omah pekarangane goemantoen.g marang kasen_eng~n- mad1Jah tlat~h Soerakarta ~ar_ig dbe ora doewe dagblad, mesthi bandjoer didol kanggo njaoeri ne wong smg loenga. S.i:_nad1an kapl~g 13. Sena~yan a~gka ~13), koerang dajane, awit dagblact oetange. Kadjaba ikoe sandhang- Malang misoewoer d1eroeke, n_ang1ng ko~gres-se ora s1al. merga ikoe plpindhane gegaman kang ane oega WiS entek, digadbekake oepamane, naoging .jen sing

SID?

nekao1 katODDe akeh ha- ptrmati, kaoggo ndoewa (noeJak) oetawa diedol. Dene manggonne loeoga ora seneng, bisa oega nget. . . serangan saka lijan golongan, saiki mondbok ana ing omahe moelih ora nggawa oleb .. oleb N~h~a ve.rga~er10~ oe.moem sarta piranti kanggo njfbarake Sf4o~lo~~!· 9_e!!P.~ S!!ja Jawas .s..11ja djeroek, nanging oleh-oleh kem.: aoa mg Hab1pro10. smg ~1dhato toedjoewanne partal.

r~kasa. Pame~oe!le saja ora adjfg. bang, apa pisang sale, manoet ngangg~ basa Djawa •. lk1 mr~-, Ing Solo saiki moeng ana dag: .

~antjen ja mesa~ake .jen ndelE1ng kaseneoganne sin·g toekoe. tandhant je~ basa DJ~Wa l_s1h blad bangsa kita, sldji, .jalkoe karl kahananne Pak Kasiran I Mengkono flega ,.oleh-oleh" gampang d1tampa denmg pen.. Darmokondo.

. Kasoesabanne maoe ora moeng saka Solo ikl, ija ora mestbi apa dboedh~ek ing ko~o katimbang Senadjan ana pawarta jen boe.:.

mandbeg samono bae . • \nake dadi kang katoelis ing kene padba b~sva li1ane. Pa~tJen _oemoeme roe lki dagblad iki ija meh bae manten doeroeng oleb limang sasi pleg karo sing oewis.c.oewis, a wit p1_remboegan padman mg Solo, tindjo kerat, nanging ·sadjake saiki wis dipegat dening bodjone. Ana k a Pis an goemantoeng ma- basa Djawa. wis oleh roch anjar sarta kaha;

omah wis ora ana sing nglamar ran9 kahananne panggonan kang Koemp~elan kang pi~tlr arep aanile dibltjiki. ' maneb. awlt sapisan wis randba, owah gingsir goemantoeng saka ngepek atine ra' Jat sarta kang

~aping pindbone anake wong ora kang loeoga. pengin toe~!o~~~~n~ . s~e~ebar (T j a n d ha k e I

n

g k a t j a 6.) doewe.

Sainah bangetanggone prihatin.

~Qen dlna bra gang tansab golek pigawejan. Ora soewe bandjoer oleb1 jaikoe dadi baboe ing lodjine L'anda. Dene olehe nindakake pagaw~ja~e maoe klawan t~men

~men_. .~~ela

1

ja ora soewe wis ditrls"~ani de.ning b~ndarane.

. Saiki sandha-nganne wis katon apik sarta resik maneh kaja kang

•1s•~is. fog lodjine kono ija ana

4jongo~e kang 'isilt djaka. jaikoe •

lC~ng '1i'rane Sar!Did.i. Si Sarmidi l>J!rlog w'is rada soewe anggone slsrawoe'ngan karo Sainah. soewe s'"bewe thoeko'el ,tr.esilaoe Sainab

~angkono oega. Dhasar tir padha ik-lng'e, sir. p·ildha s'Enenge.

Wong loro ·~aoe ora lawas

~nclj.r;>er ~adi . 1*anten. Oeripe

~~thg...,.. 'k.~tlQE'..~~~pan. _roekoen,

~~ .P'-P~~O:~ nga.r:_itl ·~ak~n-n~n~n.

:Den~ wollg "to'ewane 'm'aoe bareng . Sainah W~ o'iii~:·i)ma'h di·aneh, bandjoer diboiong.f :i.Bi'nfang omabe mantoene. Rehne dbeweke

saiki wis toewa, ora kelar njam- boet gawe, moela bandjoer di- akon nganggoer bae ana omah, ngiras momong poetoene.

Dadi j~n ngono wong djedjo- dhowan ikoe ora koedoe milih woog soegib ~etawa prijaji, ora icoedoe milih wong bagoes oetawa ajoe. Naoging kang perloe jaikoe atoet roentoet, ora toekar, ora pa~oe, b.isa ng°e~on_g sidji Ian sidjine, sih kinasihan I. s. p.

$a.nac:ljan ibarate anake prij_aji

o~a!i· O!Dab ol~h toekang a?~l

soeket oetawa. sabalike, ikoe ora 3e9s.la.d~ka~e p~a~ar~ ap~·apa. ·~~g

..

gere padba tresna. atoet roentoet.

Oeripe o_ra bakal bisa rekasa nemen-nemen, sebab ing kono wong loro maoe tansah goteng rojong, gol'ek pangoeripan.

TAMkT .

ii

"Wl!'Q . . . · · - · · · · - · · · ··· ·

,...,"111:•1R -···--···

I I •

I . i BABARAN ENGGAL. .. ;, .! · !

Serat ingkaog

iiin~ rsltalcakfn

ra1f1ka11 dJampl Pfaw,

I

~ warrii 200, namn : ~;

~

m

I ~

I ,,DJAMPl OJA Wl" !

·I I

5

perloe lcaslmpeo fog

sadb~ng~ bfog

grija

~ , ·

=

=

Regl nam'oeng f 0 25 'dalab WtMgad ngint6eoakh.

I

Moendboeta saporniks dbate~g 1

I t

!

.P

o .: s

T A K P..

N A · s

'1

o 'N 'A

L''

j

i

S 0 E R A B A

f

·A. ;

j

I ~-~..-..;,. •• :~~~:·-···-·~;.:..: •• .

(6)

I\atja 6.

(T j an db a k e k at j a 5.) Ing babagan redaksl, sniki

ke·

tambaban Warga redaksi anjar•

aoem moedha kang ndjaman • jaikoe sedoeloer Sadono Ian Mar·

~olan. Dene kang njekel kemoedi tetep s!doeloer Soebari Koesoe ...

modirdjo.

Owah owahan sing kaja ngene iki, p~rloe, ng!lingi marang om- baking djaman Jen ora diwoe ...

woehi srmangat moedha, ora bisa laras karo kabananne djaman.

Ing pangadjap. moega moega owah owahan bisa menehi sema ...

ngat anjar sarta nganakake owab owahan kang betjik toemrap k£ ...

madjoewanne pers bangsa kita:

Soerat kabar tjilik tjilik, ija aoa, naoging ora perloe dir~m­

boeg.

Soerat kabar basa Djawa .. Koe- mandhaog Ra'jat" kabare ora la ...

was maoeh bakal goeloeng lampit.

Bab iki, njedhihake, merga mes ..

thine ngono, ing Solo. poeodjere kaboedajan, kagoanan Ian kasoe•

sastran Djawa. koedoe ana lajang kabar kang · basane kaja basane Koemandbang Ra'jat iki. Apa baja sababe dene oeripe bakal ora sem ..

poeloer. ing mangka kapitale ge ..

dhe banget (oleh loterijl Bab iki koe,doe di petani, apa saka isine, apa saka baloewanne. Jen kareme pEndhoedboek Solo matja kara=.

ngan Ojawa. wis ojata. Tandba jektine, deoe .. Panjebar S2mangat"

kita iki bae. kaog basane • kamo.;.

moran basa kagok .. peslsiran" kehe wong sing matja ing Solo bae, loewih saka 100.

• Woedjoede koetha Solo ikoe beda banget jen katan4'bing karo koetha Soerabaja.

Solo. kot>tba wetanan. Soera- baja koetha internasional.

Semangat Djawa katon melok iog Solo. Balik ing Soerabaja, katonne kaja doedoe koetha In- donesia, merga saka kehe bangsa mantja. sarta woedjoede koetha kang kebak dening wewangoenan mantja.

Ora mengkono ing Solo. Ka- hauanne koetha Ian pendhoe.:

dboeke isib akeb sing asipat wetanao, kedjawan. Gedbong kang

·. modern-modern. doeroeng akeh.

Woedjoede omah-omah isih tjara wetanan asli. Meogkono oega njandhang menganggone Ian tin- dak tandoeke. solab tingkahe.

Anggepe wong Solo, toemrap marang wong sandjabane tanab Kedjawan. oemoeme rada ngre- meh«ke. Bangsa Ojawa ing san- djabane tanab Kedjawan. diaranni wong .. pasisiran", kang ogemoe teges loewih endhek tinimbang pendhoedhoek Kedjawan

Wong pesisiran. gampang ke- titik dening wong Solo. merga saka solah tingkahe kang ora loewes Ian ora aloes sarta rem- boeganne basa Ojawa kang kagok.

Basane pendhoedboek ing Solo.

mlipir sarta padba weroeh oeng- gah oenggoeh. lki ora aneh, merga saka padoenoenganne tjedhak Ratoe. sarta s~a koerang ombere p1srawoengan 10ternasional, kang bisa ngroesak basa.

• ,

.. PAN J E A R SE M A N GA T"

r. •

""d •

.. "' r1we a rt

Papan pangenggar- eiiggar ati.

Doedoe enggon kasfoenga•o.

Ooedoe papa11 kamareman.

Moeng sak panjawan~an satlera- man.

Bab pangangg•ep loewib dhoe- woer tinimbang Ii n ikoe w's ~

dadi watake sadhengahing pen•

dhoedhoeke sawidjining pan~go ...

nan Loewih - loewih kang isili provincialistis. Wong Soerabaja, oemoeme, anggepe ija loawih dhoewoer tinimbang lija panggo- nan, doeplili S'baja ikoe rame.

Kang bisa mbirat sakep!asan, Panth"nging 0 tot,

Btbeging N a I a r Ian Poetenging A t i Pengrasa probincialistls iki ba-

kal saja soeda soeda. jen perasaan kebangsan Indonesia wis toema- nem djero ing sanoebarine angger bangsa kita. awit anggepe ban- djoer ora ana wong Solo. ora ana wong Metaram, Soeral::iaja. Ban- doeng, Melajoe, Medoera, Bali.

sapitoeroete, nanging moeng ana bangsa sidji ndbiel. jaikoe bangsa Indonesia.

Loengakoe menjang Solo iki, ora kok arep senfog-seneng, na- nging merga ana kaperloewan

"kang penting, jaikoe gegajoetan Y:aro anane konprensi B. 0. Ian

P. B I. .

Konperenai iki perloe ngrem- boeg Ian mranata lakoe lakoene kongres fusie soek sasi Decem- ber wiwit tanggal 24.

Kaja k::iog wis kasoemoeroepan, saiki B. 0. wls patjangan. wis toekar tjintjin karo P. B I. Dina idjabe soek tanggal 24 December manggon ana ing soos Habiprojo.

Solo.

Kawinne partai loro kang ge- dbe iki. saja gawe antepe atine kaoem pagerakan, sarta menehi tandha jekti :jen tjita-tjita Indo- nesia raya iki ora koer sak rem- boeg bae.

vVargane B 0. meh kabeh bangsa kita Ojawa. Nanging war- gane P. B. I. tjampoeran, banysa Indonesia.

Ing kongres kang bakal dianak- ake ikoe, aoa rapate oemoem.

Antarane kang bakal medhar sabda, ana s~doeloer loro saka P B I jaikoe sdr. Nadjamoeddin Daeng Malewa sarta sdr. Radja~ min Nasoetion.

Sedoeloer loro warga C.B.P.B.I.

iki doedoe bangsa Ojawa, kang sidji Indonesier Makasar, sidjine lndonesier Menangkabau. Njata ing kene, jen manoenggale partai loro iki agawe kahanan anjar icang

sipat~ Indonesisch

Ing bab pagerakan, woog Solo, oemoeme padha kaetoeng madjoe, akeh kaoem terpeladja~ Ian ning- rat kang padha nggebyoer ing kalangan pagerakan. Nanging ing bab seneng-seneng, wong Solo ija kaetoeng . . . . ma- · djoe

Ing Sriwedari, saben minggoe

ping teloe. ana wajang wong Ian

ketoprak kang main. Saben bengi,

bioscoop. ·

Ing Bale Kambang, oega ana tontonanne. Kedjaba ikoe tonto- nan ing ndjaba, ing Sonobarsono, ija ora koerang.

Kanggo nggambarake kaha.t.

nanoe Sriwedari, prajoga .jen kita toeroenake wawasanne se- doeloer Solo dhewe dhisik, ;jaikoe sdr. Soetopo Wonobojo. hoofd.; · redacteur .. Koemandang Ra'jat"

kang wis taoe noelis ing lajang kabart>, m~ngeke :

Taman Sriwedari ing Soera ..

karta woes kaloka - kadjanaprija sadjabaning wewengkon Soera- karta ijen bisa narik marang kang padha boetoeh nglali-lali rfrib~­

ding pangoeripao ing sadina-dina.

Moela ora koerang wong pasisir kang merlokake teka ing Soera- karta ing dina l1boeran kanggo nggolek kasenengan sarana nonton wajang wong oetawa njawoog taroe•taroe kaog endah-endah sarta mangan enak ing restau- rant.

Toemrap wong kang tansah meres boedine Ian ndjerokake rasane kanggo ndjoendjoeng dra- djading Bangsa Ian tanab woetah rahe, Sriwedari ·meksa bisa nda- jani, ora sabab saka end~bing

sasawangan oetawa enaking dodo- Ian ing waroengane, nanging marga isining tontonanne nggam·

pangake kendhoning otot kang

kapanth~ng sarta i!anging djoe·

dhtging pikiran.

Koemisine gambar idhoep p r l- g

e

I bang!t enggonne mil.ih film kang solan salin I a k o n o e.

le-

loetjon dibarengake karo prihatiµ, babading donja ditoetoeti ngang- go dedo11gengann..! botjah kang noetboek marang oerate k a ma r- d i k a n i n g panggoelawenthah, kabeh maoe gawe oedharing tie- ngenge githo~ Ian njalini rasa kesel dadi s o e m e I e h. tem- boenge Walanda bisa nganakake a f I e i di n g (menehi dalan ma- rang lakoening getih kang soe- moempel irig oet~k Ian djantoeng) naoging ija nganggo ngemoeti maraog m o r a a I. lire lelakon ing film meogkoe kar~p andandani marang kliroening tindak sadina- dina. Pangoeboere Ratoe Ajoe Astrid ing Belg:e maweh trenjoeh sadjak noeladhani s i h i n g k a w o e I a marang Goestine kang ajoe roepane Ian ajoe atine. Di- bareogake karo lelakonne wong A j o e S o e g i h kang milih djo·

dho kang noenggal laras. senadyan maoene sengit sabab saka sedjene tjaraniog asmara, kaja si Joe Mar- tin karo Diana, iog kono rasa nalangsa kaseselen t e k a d m a - n o e o g g a I nganti ora ambo-.

seni, sanadyan film R u m b a di- ambali ping teloe meksa ora gawe kemba malah n o e m a n i, bebe- ging ati sirna, dadi p I o n g k o- t hong, temahan a web. papan esoek.esoekanne kanggo ngembat sesanggane B a n g s a kang taosah kawlasarsa.

Wajang Wong sagamelanne tansah dioedi tambab mentes isine.

Kadjaba tansah digolekake tam- bahing lintang-lintanging djagade pambeha boedaja sarta gelir

2 NOVEMBER 1953.

gentine dhapoekaoing tjarita dja..:

man poerwa. Moeug kari koerang sathitbik oepamaoe parrpat poe- nakawan sarta bok emban Oodhe- oodhe ana sing nggawekake leloetjon model humor k o e I o n a n. saiba d a .j a n e pangoedharan otot Ian 'oerat kentjcng. Adja maneli' moeng sa.:

tjengeng ora maria. lab mbok wis tekiln z en u wove rs panning pisan ija bisa waloeja teotrem maneh Bangsa lntellectueel tem- toe tansah ngfbjoeki. .

Kethoprak kaog saiki, disemba- dani tenan. Pantjen lagi mbarengi be~djane Den mas B o k Ian miss M

e

n i k • M

e

n i k. Koemisine SriwEdari ka1eboe moelat bisa nanggapi pandjaloeke wong Solo.

Mainane moela wis ora ngoe- tjiwani, moeng panganggone Ian dhapoekaning lakon doeroeng ga- we marrming bangsa kang wis djembar wawasane.

Bloembaog sakoepele bareng didekeki dijan, ketok asri. Oepa- manane toewan beheerder nge ..

tokake rekadajane kaja lagi ana setelingan k~mbang ing las ma- leman. nanging Fuji-kiosk digawe permanent, adja njambat Fuji na- nging sarana golek s t e r • p e I a- j a n (djoeroe laden} sing ex c e I- I en t wane n, mbok manawa oendhaking leboene entree ora nrima 100 p?rsenan

"

Mengkono wawasanne sdr.

Solo iki !

Pemandhangan kita, bakal kita patjak minggoe ngarep.

lT j and ha k e. m i n g- g o e n gar

e

P'·

Penjak itan koelit •

sepert1 koedis, roeam.

djerawat. bisoel dan lain2, mest1 meobati se- bentar dengan Purol.

Merasanja gatal dan sa- k1tanja mend1ad1 ilang. Kalau waktoe mandi pak.ai Saboen Purol dapat pertoeloengan banjak akan membaikan itoe dengan lekas.

PUROL ·

Purol. kaleng dart harga iO dan 75 sen. rub.: f 1.- Saboen Purol.

....,.-:;:;;-....,.;;;;;:::::;:... didaf;im doos kertas,

"",v ...

~ harg.1 90 sen. Oimana

segal, roemah2 obar

~ dan 1oko2

Referensi

Dokumen terkait

In this case, the researcher focuses on the correlation between students‟ personality types (extrovert and introvert) as variable X and their speaking achievement as variable

23 Figure 3.2 Documentation of the Recording Patient's Clinical Treatment Card..24 Figure 3.3 Flowchart in Helping of the Patients to get the Clinical Treatment Card .... 25 Figure