Plagiarism Checker X Originality Report
Similarity Found: 0%
Date: Wednesday, July 08, 2020
Statistics: 0 words Plagiarized / 1379 Total words
Remarks: No Plagiarism Detected - Your Document is Healthy.
--- Rÿinÿaldi Mÿirsa /ÿ Juÿrnÿaÿl SÿEÿN TH ONG 2019 637 PÿEMÿBENÿTÿUÿKÿAÿN RUANG GÿENÿDÿER MÿELALUI AÿKÿTÿIFITÿAÿS MÿEMÿBATIK DI LÿAÿWÿÉÿYÿAÿN Rÿinaldi Mÿirsa Pÿroÿdÿi Aÿrsiteÿktuÿr Fÿaÿkuÿltaÿs Tÿeÿknÿik Uÿniversitas Mÿalikussaleh
rÿinÿaÿldÿi@ÿuÿnÿimÿaÿl.aÿcÿ.id Aÿbstrak Gÿender ÿdan ÿruang ÿberhubungan ÿdengan ÿcara ÿy aÿnÿgÿ ÿkoÿmÿpÿleks ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿkeseluÿruÿhÿaÿnÿ ÿp rÿoÿsÿeÿsÿ
ÿrÿeÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi hÿuÿbÿuÿnÿgÿaÿnÿ ÿsoÿsiaÿl ÿdÿaÿnÿ ÿpÿroÿpÿerty ÿdÿaÿri ÿsistemÿ ÿkaÿpÿitaÿlis ÿfenÿoÿmÿenÿaÿ ÿinÿi ÿterbÿenÿtaÿnÿgÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿgÿaÿris ÿwÿaÿktuÿ ÿsejaÿraÿhÿ mÿengedepankan ÿarkeologi ÿfisik ÿdan ÿsimÿbolis ÿdalamÿ ÿruang ÿmÿemÿbangun lÿiÿnÿgÿkÿuÿnÿgÿaÿnÿ ÿdÿaÿnÿ ÿm eÿmÿbÿaÿnÿgÿuÿnÿ ÿkÿoÿtaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ mÿencermÿinkan aÿrsitektuÿr ÿmÿaÿsyaÿraÿkaÿt ÿkitaÿ ÿyaÿnÿgÿ ÿtaÿk ÿterpÿisaÿhÿkaÿn , hÿaÿl ÿinÿi ÿjuÿgÿaÿ ÿbÿerpÿenÿgÿaÿruÿhÿ ÿpÿaÿdÿaÿ
pÿerenÿcaÿnÿaÿaÿnÿnÿyaÿ.
Dÿesain ÿruang ÿrumÿah ÿtidak ÿhanya ÿmÿemÿperkuat ÿpernyataan ÿmÿengenai ÿruang ÿgender ÿtapi ÿjuga mÿemÿperkuat ÿide - iÿdÿeÿ ÿbÿaÿhÿwÿaÿ ÿrÿu aÿnÿgÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿinÿi ÿaÿkaÿnÿ ÿmÿenÿjaÿdÿi ÿruÿaÿnÿgÿ ÿhÿetroÿsexuÿaÿl ÿbÿaÿgÿi ÿkeluÿaÿrgÿaÿ ÿteruÿtaÿmÿaÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ pÿroÿes ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿbÿaÿtik. Hÿal ÿini ÿdapat ÿkita ÿlihat ÿd iÿmÿaÿnÿaÿ ÿkÿeÿbÿuÿtÿuÿhÿaÿnÿ ÿdÿaÿnÿ ÿdÿoÿmÿiÿnÿaÿsÿiÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ ÿtÿeÿrÿlÿiÿhÿaÿtÿ ÿsÿaÿnÿgÿaÿtÿ ÿjÿeÿlÿaÿsÿ sÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿsÿeÿbÿuÿaÿhÿ ÿbÿeÿnÿtuÿkÿ ÿpÿeÿmÿbÿeÿnÿtuÿkÿaÿnÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿgÿeÿnÿdÿeÿr ÿmÿeÿlaÿluÿi
ÿaÿkÿtifitaÿsÿ ÿmÿeÿmÿbÿaÿtik tÿeÿr uÿtaÿmÿaÿ ÿyaÿnÿgÿ ÿterjaÿdÿi ÿdÿi kÿaÿwÿaÿsaÿn Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn .
P eÿnÿtinÿgÿnÿyÿaÿ ÿstuÿdÿi ÿinÿi ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ ÿuÿnÿtuÿkÿ
ÿpÿeÿnÿgÿuÿnÿgÿkÿaÿpÿaÿnÿ ÿpÿroÿseÿs ÿpÿeÿmÿbÿeÿnÿtuÿkÿaÿnÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿgÿeÿnÿdÿeÿr ÿmÿeÿla lÿuÿiÿ ÿaÿkÿtÿiÿfÿiÿtÿaÿsÿ mÿemÿbatik kÿaÿreÿnÿaÿ
ÿpÿeÿrmÿaÿsaÿlaÿhÿaÿnÿ ÿseÿlaÿmÿaÿ ÿinÿi ÿmÿaÿsihÿ ÿjaÿraÿnÿgÿ ÿteÿruÿnÿgÿkÿaÿpÿ pÿeruÿbÿaÿhÿaÿnÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿyaÿnÿgÿ tÿeÿrÿjaÿdÿi ÿmÿeÿlaÿluÿi pÿroÿses
ÿmÿaÿsuÿknÿyaÿ ÿkegÿiaÿtaÿnÿ ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿke ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿruÿaÿnÿgÿ
ÿdÿoÿmÿestik ÿyaÿnÿgÿ ÿdÿi ÿkuÿaÿsaÿi ÿoÿlehÿ ÿpÿaÿraÿ ÿibÿu - iÿbÿuÿ ÿ(ÿMÿbÿoÿkÿ ÿMÿaÿsÿéÿ)ÿ.ÿ
Sÿtuÿdÿi ÿinÿi ÿmÿeÿnÿgÿgÿuÿnÿaÿkaÿnÿ ÿpÿeÿnÿdÿeÿkaÿtaÿnÿ kÿuÿaÿlitaÿtif
ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿmÿeÿtoÿdÿeÿ ÿaÿnÿaÿlisis ÿdÿeÿskÿripÿtif ÿeÿkÿspÿloÿraÿtif aÿgÿaÿr ÿdÿaÿpÿaÿt mÿengungkapkan ÿdengan ÿjelas mÿasuknya ÿruang ÿproduksi kÿeÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿraÿnÿaÿhÿ ÿdÿoÿmÿeÿstikÿ ÿinÿi, ÿseÿhÿinÿgÿgÿa mÿulailah
tÿeÿrÿjaÿdÿinÿyÿaÿ ÿpÿeÿrÿluÿaÿsÿaÿnÿ ÿdÿoÿmÿinÿaÿsÿi ÿMÿbÿoÿkÿ Mÿasé ÿterhadap ÿkegiatan ÿproduksi ÿyang ÿsekaligus ÿmembentuk ÿruang gÿenÿdÿer sÿeÿcÿaÿraÿ pÿeÿrlaÿhÿaÿnÿ taÿpÿi pÿaÿsÿti . Kÿaÿtaÿ kuÿnÿci : gÿenÿdÿer, ruÿaÿnÿgÿ, dÿaÿnÿ aÿktifitaÿs 1ÿ.
PÿENÿDÿAÿH UÿLUÿAN Pÿeÿnÿgguÿnÿaÿaÿnÿ ÿistilaÿhÿ ÿgeÿnÿdÿeÿr ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿkaÿitaÿnÿ ÿdÿeÿnÿgaÿnÿ ÿtuÿjuÿaÿnÿ ÿpÿeÿnÿeÿlitiaÿnÿ ÿpÿeÿrluÿ ÿdÿilaÿkuÿkaÿnÿ pÿemÿahÿamÿanÿ ÿtenÿtanÿg ÿpÿenÿgertianÿ ÿgenÿdÿer ÿituÿ ÿsenÿdÿiri, ÿpÿadÿa ÿuÿraianÿ ÿinÿi ÿdÿijelaskanÿ ÿmÿenÿgenÿai ÿmÿuÿnÿcuÿlnÿya gÿeÿnÿdÿeÿr ÿyÿaÿnÿgÿ ÿdÿiaÿwÿaÿli ÿkÿaÿreÿnÿaÿ ÿtidÿaÿkÿ ÿaÿdÿaÿnÿyÿaÿ ÿpÿeÿnÿgÿhÿaÿrgÿaÿaÿnÿ
ÿteÿrhÿaÿdÿaÿpÿ ÿpÿeÿraÿnÿ-pÿeÿraÿnÿ dÿanÿ ÿkarya - kÿaÿryÿaÿ pÿeremÿpÿuÿanÿ ÿpÿadÿa ÿmÿasa ÿlamÿpÿauÿ ÿsehÿinÿgga ÿmÿenÿimÿbÿuÿlkanÿ ÿadÿanÿya
ÿpÿenÿoÿlakanÿ ÿterhÿadÿapÿ ÿsikapÿ ÿtersebÿuÿt (ÿMÿuÿrÿtÿinÿi, 2ÿ0ÿ1ÿ1ÿ)ÿ. Pÿaÿdÿaÿ ÿmÿaÿsaÿ ÿseÿkaÿraÿnÿg ÿinÿi ÿgeÿnÿdÿeÿr ÿmÿaÿsihÿ ÿmÿeÿnÿjaÿdÿi ÿisuÿ ÿseÿnÿtraÿl ÿyaÿnÿg ÿseÿrinÿg ÿdÿibÿicaÿraÿkaÿnÿ.
ÿMÿaÿsihÿ sÿeÿrinÿgÿ ÿteÿrjaÿdÿi ÿkÿeÿkÿeÿliruÿaÿnÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿmÿeÿmÿaÿhÿaÿmÿi ÿdÿaÿnÿ ÿmÿe nÿgartikanÿ ÿistilahÿ ÿgenÿdÿer. ÿDÿalamÿ ÿbÿahÿasa ÿlnÿggris, kÿaÿtaÿ ÿgÿeÿnÿdÿeÿr ÿdÿiaÿrtikÿaÿnÿ ÿseÿbÿaÿgÿaÿi ÿ"jeÿnÿis ÿkÿeÿlaÿmÿinÿ", ÿaÿtaÿuÿ
ÿsinÿoÿnÿimÿ ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿkÿaÿtaÿ ÿseÿxÿ. ÿUÿnÿtuÿkÿ ÿkÿoÿnÿseÿpÿ ÿyÿaÿnÿgÿ lÿeÿbÿiÿhÿ ÿlÿuÿaÿsÿ, ÿgÿeÿnÿdÿeÿrÿ ÿdÿiÿaÿrÿtÿiÿkÿaÿnÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿiÿ:ÿ ÿ"
gÿenÿdÿeris ÿaÿ ÿbÿaÿsis ÿfoÿr ÿbÿegÿinÿnÿinÿgÿ ÿthÿe ÿdÿifferenÿt
ÿcoÿnÿtribÿuÿtioÿnÿs ÿthÿaÿt mÿan ÿand ÿwo mÿan ÿmÿake ÿto ÿculture ÿand ÿcollective ÿlife ÿby ÿdistinction ÿwhich ÿthey ÿare ÿas ÿmÿan ÿand wÿomÿan.
"ÿ ÿSÿeÿmÿeÿnÿtaÿraÿ ÿsÿeÿxÿ ÿaÿtaÿuÿ ÿjeÿnÿisÿ ÿkÿeÿlaÿmÿinÿ ÿdÿiaÿrtikÿaÿnÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿsÿifaÿt ÿdÿuÿaÿ ÿjeÿnÿisÿ ÿkÿeÿlaÿmÿinÿ ÿmÿaÿnÿuÿsÿiaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ tÿeÿlaÿhÿ dÿitÿeÿnÿtÿuÿkÿaÿnÿ sÿeÿcÿaÿrÿaÿ bÿioÿloÿgÿisÿ. (ÿHÿaÿnÿdÿaÿyÿaÿnÿi, dÿaÿnÿ Sÿuÿgÿiaÿrÿtÿi. 2ÿ0ÿ0ÿ2ÿ) Jÿikÿaÿ ÿmÿeÿmÿbÿaÿtÿik dÿi ÿlinÿgkuÿnÿganÿ
ÿkaratoÿnÿ ÿmÿeruÿpÿakanÿ ÿaktivitas ÿpÿara ÿwÿanÿita ÿbÿanÿgsawÿanÿ, ÿbÿerbÿedÿa
dÿenÿganÿ ÿyanÿg ÿ ÿterjadÿi ÿdÿi ÿmÿasyarakat ÿLawÿéyanÿ ÿyanÿg ÿmÿemÿbÿatik ÿsecara ÿtuÿruÿn - tÿeÿmÿuÿrÿuÿnÿ, ÿmÿaÿsÿyÿaÿrÿaÿkÿaÿtÿ Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ
ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿhÿieÿraÿrkÿi ÿkÿeÿraÿjaÿaÿnÿ ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ ÿseÿbÿaÿgÿaÿi
ÿpÿeÿdÿaÿgÿaÿnÿgÿ ÿdÿaÿnÿ ÿ ÿpÿeÿnÿgÿraÿjinÿ ÿbÿaÿtikÿ ÿ ÿraÿkÿyÿaÿt, ÿtidÿaÿkÿ aÿdÿaÿ hÿuÿbÿuÿnÿganÿ ÿkekerabÿatanÿ ÿdÿenÿganÿ ÿpÿara ÿabÿdÿi ÿdÿalemÿ ÿkriyanÿ, ÿpÿenÿgrajinÿ ÿ ÿbÿatik ÿ ÿdÿalamÿ ÿdÿinÿas ÿkerajaanÿ (ÿPÿrÿiyÿaÿtÿmÿoÿnÿoÿ,
ÿ2ÿ0ÿ1ÿ4ÿ)ÿ.
ÿNÿaÿmÿuÿnÿ ÿbÿeÿrÿkÿeÿmÿbÿaÿnÿgÿnÿyÿaÿ ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿmÿeÿnÿjaÿdÿi ÿpÿuÿsÿaÿtÿ ÿinÿdÿuÿsÿtÿrÿi ÿbÿaÿtÿikÿ ÿcÿaÿpÿ ÿdÿisÿeÿbÿaÿbÿkÿaÿnÿ oÿlehÿ:
ÿpÿertamÿa, ÿpÿihÿak ÿistanÿa ÿkerajaanÿ, ÿkarenÿa ÿbÿatik ÿmÿemÿiliki ÿnÿilai ÿist iÿmÿeÿwÿaÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿiÿ ÿpÿeÿrÿlÿeÿnÿgÿkÿaÿpÿaÿnÿ sÿimÿbÿoÿlikÿ ÿaÿtaÿsÿ ÿpÿaÿnÿgÿkÿaÿt ÿdÿaÿnÿ ÿkÿeÿkÿuÿaÿsÿaÿaÿnÿ ÿmÿeÿreÿkÿaÿ. ÿKÿeÿdÿuÿaÿ,
ÿsÿeÿjuÿmÿlaÿhÿ ÿpÿeÿrmÿinÿtaÿaÿnÿ ÿdÿaÿri ÿpÿaÿraÿ ÿkÿoÿnÿsÿuÿmÿeÿnÿ dÿaerahÿ ÿkarenÿa ÿbÿatik ÿsuÿdÿahÿ ÿmÿenÿjadÿi ÿbÿaranÿg ÿkoÿnÿsuÿmÿtif ÿbÿagi ÿrakyat (ÿSÿoÿeÿdÿaÿrÿmÿoÿnÿoÿ, ÿ2ÿ0ÿ0ÿ6ÿ)ÿ.
Dÿi ÿLawÿéyan pÿenÿguÿsahÿa ÿbÿatik ÿlebÿihÿ ÿdÿi ÿdÿoÿmÿinÿasi ÿoÿlehÿ ÿwÿanÿita yÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿnÿdÿaÿpÿaÿt ÿgÿeÿlaÿr ÿseÿbÿuÿtaÿnÿ Mÿbok ÿMÿasé .ÿ ÿRÿuÿaÿnÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿtÿeÿrÿdÿaÿpÿaÿtÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿrÿuÿmÿaÿhÿ ÿkÿaÿuÿmÿ Mÿbok ÿMÿasé jÿuÿgÿaÿ ÿmÿeÿmÿiÿlÿiÿkÿiÿ ÿkÿaÿrÿaÿkÿtÿeÿrÿ ÿdÿaÿnÿ ÿmÿeÿnÿcÿiÿrÿiÿkÿaÿnÿ ÿdÿaÿrÿiÿ eÿkspÿreÿsi ÿpÿoÿlitik ÿeÿkoÿnÿoÿmÿi ÿdÿaÿnÿ ÿsoÿsiaÿl ÿbÿuÿdÿaÿyaÿ. ÿHÿaÿl ÿinÿi ÿteÿrkaÿit ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿpÿeÿnÿgÿgÿuÿnÿaÿaÿnÿ ÿdÿaÿnÿ
ÿpÿeÿmÿaÿnÿfaÿaÿtaÿnÿ rÿuÿaÿnÿgÿ ÿtÿeÿrÿsÿeÿbÿuÿtÿ ÿsÿeÿhÿinÿgÿgÿaÿ ÿmÿe lÿeÿkÿaÿtÿ ÿkÿaÿrÿaÿkÿtÿeÿrÿ ÿdÿaÿnÿ ÿcÿiÿrÿiÿ ÿdÿaÿrÿiÿ ÿkÿeÿgÿiÿaÿtÿaÿnÿ
ÿtÿeÿrÿsÿeÿbÿuÿtÿ ÿdÿaÿnÿ ÿsÿeÿkÿaÿlÿiÿgÿuÿsÿ ÿmÿeÿrÿuÿpÿaÿkÿaÿnÿ SEN TH ONG ,ÿ ÿVÿoÿlÿ.ÿ 2 ,ÿ ÿNÿoÿ.ÿ2ÿ,ÿ ÿJÿuÿlÿiÿ 201 9 638 eÿkspÿreÿsi ÿdÿaÿri ÿpÿeÿmÿilik
ÿbÿaÿnÿgÿuÿnÿaÿnÿ ÿteÿrseÿbÿuÿt, ÿbÿaÿik ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿpÿeÿnÿeÿmÿpÿaÿtaÿnÿ ÿfuÿrnÿituÿreÿ, ÿaÿrsiteÿktuÿr ÿyaÿnÿgÿ ÿmÿeÿleÿkaÿt mÿaupun ÿdekorasinya.
ÿSelain ÿitu ÿjuga ÿeksklusivitas ÿini ÿmÿerupakan ÿbagian ÿdari ÿkehidupan ÿk eÿmÿaÿpÿaÿnÿaÿnÿ kÿaÿuÿmÿ Mÿbok ÿMÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿyÿaÿnÿgÿ
ÿmÿeÿmÿuÿnÿcuÿlkÿaÿnÿ ÿruÿaÿnÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿtÿeÿrÿtÿeÿnÿtÿuÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿrÿuÿaÿnÿgÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿeÿkÿsÿkÿluÿsÿifÿ dÿalamÿ ÿmÿenÿerimÿa ÿtamÿuÿ/koÿlega ÿbÿisnÿis, ÿsehÿinÿgga ÿmÿemÿbÿuÿat ÿpÿemÿilik ÿruÿmÿahÿ ÿinÿi ÿmÿemÿilki ÿkepÿercayaanÿ ÿdÿiri yÿaÿnÿgÿ ÿtinÿgÿgÿi ÿdÿaÿnÿ ÿmÿeÿnÿgÿeÿkÿspÿreÿsikÿaÿnÿ ÿdÿiri ÿseÿbÿaÿgÿaÿi ÿkÿeÿmÿaÿpÿaÿnÿaÿnÿ ÿeÿkÿoÿnÿoÿmÿi pÿadÿa ÿruÿanÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿtÿeÿrÿtÿeÿnÿtÿuÿ tÿeÿrÿsÿeÿbÿuÿtÿ.
Pÿeÿrkeÿmÿbÿaÿnÿgaÿnÿ ÿLaÿwÿéÿyaÿnÿ ÿseÿbÿaÿgaÿi ÿkaÿwÿaÿsaÿnÿ
ÿpÿeÿrdÿaÿgaÿnÿgaÿnÿ ÿsuÿdÿaÿhÿ ÿmÿuÿlaÿi ÿmÿuÿnÿcuÿl ÿdÿaÿri ÿaÿwÿaÿl tÿeÿrÿbÿeÿnÿtÿuÿkÿnÿyÿaÿ ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿpÿaÿdÿaÿ ÿtÿaÿhÿuÿnÿ ÿ1ÿ5ÿ6ÿ4 dÿi ÿmÿanÿa ÿkawÿasanÿ ÿLawÿéyanÿ ÿinÿi ÿmÿeruÿpÿakanÿ ÿpÿuÿsat pÿerdÿaganÿgan l aw é ,ÿ(ÿSÿoÿeÿdÿaÿrÿmÿoÿnÿoÿ,ÿ ÿ2ÿ0ÿ0ÿ6ÿ) .ÿ ÿPÿaÿdÿaÿ ÿpÿeÿrÿkÿeÿmÿbÿaÿnÿgÿaÿnÿ ÿsÿeÿlÿaÿn jÿuÿtÿnÿyÿaÿ ÿbÿaÿnÿyÿaÿkÿ ÿbÿeÿrÿmÿuÿnÿcÿuÿlÿaÿnÿ bÿanÿguÿnÿan - bÿanÿguÿnÿanÿ ÿbÿaik ÿituÿ ÿbÿanÿguÿnÿanÿ ÿkegiatanÿ ÿekoÿnÿoÿmÿi ÿsepÿerti ÿpÿasar ÿdÿanÿ ÿbÿanÿdÿar, ÿatauÿpÿuÿnÿ bÿanÿguÿnÿan - bÿanÿguÿnÿanÿ ÿhÿuÿnÿianÿ.
ÿDÿari ÿawÿal ÿterbÿenÿtuÿknÿya ÿLawÿéyanÿ ÿinÿi ÿmÿeruÿpÿakanÿ ÿtanÿahÿ ÿpÿerdÿikanÿ ÿyanÿg dÿibÿerikanÿ ÿkepÿadÿa ÿKi ÿAÿgenÿg ÿHÿenÿis ÿsebÿagai
ÿpÿenÿghÿargaanÿ Rÿaja ÿPajanÿg ÿatas ÿjasa ÿbÿeliauÿ, ÿseirinÿg pÿerkemÿbÿanÿganÿ ÿwÿaktuÿ ÿkawÿasanÿ ÿinÿi ÿselainÿ ÿmÿenÿjadÿi ÿpÿuÿsat ÿpÿerdÿaganÿganÿ l aw é bÿerkemÿbÿanÿg ÿpÿesat dÿenÿganÿ ÿpÿroÿses ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿbÿatik ÿyanÿg ÿdÿi ÿajarakanÿ ÿoÿlehÿ ÿKi ÿAÿgenÿg ÿHÿenÿis ÿsamÿbÿil ÿmÿenÿyebÿarkanÿ ÿagamÿa Iÿsÿlÿaÿmÿ.ÿ ÿSÿeÿhÿiÿnÿgÿgÿaÿ ÿlÿaÿmÿbÿaÿt - lÿaÿuÿnÿ ÿmÿuÿlÿaÿiÿ
ÿtÿeÿrÿbÿeÿnÿtÿuÿkÿnÿyÿaÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿiÿ ÿdÿaÿlÿaÿmÿ ÿsÿkÿaÿlÿaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿlÿeÿbÿiÿhÿ ÿbÿeÿsÿaÿrÿ sÿeÿhÿinÿgÿgÿaÿ ÿlaÿhÿirlaÿhÿ ÿpÿaÿraÿ
ÿjuÿraÿgÿaÿnÿ ÿbÿaÿtikÿ ÿaÿtaÿuÿpÿuÿnÿ ÿpÿaÿraÿ ÿmÿaÿsÿyÿa rÿaÿkÿaÿtÿ
ÿgÿoÿloÿnÿgÿaÿnÿ ÿmÿeÿnÿeÿnÿgÿaÿhÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿsÿeÿrÿinÿgÿ dÿisebÿuÿt kauÿmÿ Mÿbok Mÿasé . 2ÿ.
MÿET OD Eÿ PÿEÿNÿEÿLITÿIAÿN Pÿeÿnÿeÿlitiaÿnÿ ÿinÿi ÿmÿeÿnÿgguÿnÿaÿkaÿnÿ
ÿmÿeÿtoÿdÿeÿ ÿpÿeÿnÿeÿlitiaÿnÿ ÿkuÿaÿlitaÿtif ÿdÿeÿnÿgaÿnÿ ÿmÿeÿtoÿdÿeÿ ÿaÿnÿaÿlisis ÿdÿeÿskripÿtif eÿkspÿloÿraÿtif. ÿMÿeÿtoÿdÿeÿ ÿpÿeÿnÿgÿuÿmÿpÿuÿlaÿnÿ ÿdÿaÿtaÿ
ÿyaÿnÿgÿ ÿdÿigÿuÿnÿaÿkaÿnÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿpÿeÿnÿeÿlitiaÿnÿ ÿinÿi ÿmÿeÿlaÿluÿi ÿoÿbÿs eÿrvaÿsi ÿdÿaÿnÿ wÿawÿancara ÿ( iÿnÿtÿeÿrÿvÿiÿeÿw )ÿ ÿsÿeÿrÿtÿaÿ ÿmÿeÿlaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿsÿuÿrÿvÿeÿi iÿnÿsÿtÿaÿnÿsÿiÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿtÿeÿrÿlÿiÿbÿaÿtÿ bÿeruÿpÿa
ÿpÿenÿguÿmÿpÿuÿlanÿ ÿdÿata sÿeÿkÿuÿnÿdÿeÿr ÿyÿaÿnÿgÿ ÿteÿrkÿaÿit ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿwÿilaÿyÿaÿhÿ ÿsÿtuÿdÿi.
ÿPÿeÿnÿgÿaÿmÿbÿilaÿnÿ ÿsÿaÿmÿpÿeÿl ÿpÿaÿdÿaÿ ÿpÿeÿnÿeÿlitiaÿnÿ ÿinÿi ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ mÿenggunakan ÿteknik ÿsamÿpling ÿnon ÿrandomÿ ÿyakni ÿteknik ÿsamÿpling ÿbe rÿtÿuÿjuÿaÿnÿ ÿ( pÿuÿrpÿoÿsive ÿsaÿmÿpÿlinÿg )ÿ. Tÿeknÿik ÿinÿi ÿdÿiguÿnÿaÿkaÿnÿ ÿkaÿrenÿaÿ ÿaÿnÿggoÿtaÿ ÿsaÿmÿpÿel ÿyaÿnÿg ÿdÿipÿilihÿ ÿsecaÿraÿ ÿkhÿuÿsuÿs
ÿdÿidÿaÿsaÿrkaÿnÿ ÿpÿaÿdÿaÿ ÿtuÿjuÿaÿnÿ pÿenÿelitian (ÿSÿuÿgÿiyÿoÿnÿoÿ, ÿ2ÿ0ÿ0ÿ8ÿ) .ÿ ÿUÿnÿtÿuÿkÿ ÿsÿaÿmÿpÿeÿlÿ ÿbÿaÿnÿgÿuÿnÿaÿnÿ ÿtÿeÿmÿpÿaÿtÿ ÿtÿiÿnÿgÿgÿaÿlÿ ÿdÿiÿlÿaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿmÿeÿnÿeÿnÿtÿuÿkÿaÿnÿ tÿeÿrÿleÿbÿihÿ ÿdÿaÿhÿuÿluÿ ÿkÿrÿitÿeÿrÿiaÿ ÿkÿaÿwÿaÿsÿaÿnÿ ÿwÿisÿaÿtÿa yÿaÿnÿgÿ ÿaÿkÿaÿnÿ ÿdÿipÿilihÿ.
ÿPÿeÿnÿeÿnÿtuÿaÿnÿ ÿkÿriteÿriaÿ ÿkÿaÿwÿaÿsaÿnÿ ÿwÿisaÿtaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ aÿkaÿnÿ dÿijaÿdÿikaÿnÿ seÿbÿaÿgaÿi saÿmÿpÿeÿl pÿaÿdÿaÿ wÿilaÿyaÿhÿ stuÿdÿi aÿdÿaÿlaÿhÿ: 1ÿ.
Bÿaÿnÿguÿnÿaÿnÿ/kaÿwÿaÿsaÿnÿ dÿifuÿnÿgsikaÿnÿ uÿnÿtuÿk keÿgiaÿtaÿnÿ mÿeÿmÿbÿaÿtik; 2ÿ. Bÿaÿnÿguÿnÿaÿnÿ/kaÿwÿaÿsaÿnÿ mÿeÿmÿbÿaÿtik yaÿnÿg
dÿikeÿloÿlaÿ dÿeÿnÿgaÿnÿ bÿaÿik, dÿaÿnÿ 3ÿ. ÿDÿiuÿpÿaÿyaÿkaÿnÿ ÿdÿaÿpÿaÿt mÿewakili ÿkriteria - kÿriteÿriaÿ ÿbÿaÿnÿgÿuÿnÿaÿnÿ/kÿaÿwÿaÿsaÿnÿ ÿmÿeÿmÿbÿaÿtikÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿruÿnÿuÿt ÿkÿeÿpÿaÿdÿaÿ kÿeÿaÿrifaÿnÿ loÿkÿaÿl/ lÿoÿcÿaÿlÿ ÿwÿiÿsÿdÿoÿm dÿi Dÿesa Lawÿéyanÿ.
Sÿaÿmÿpÿeÿl ÿmÿaÿsyaÿraÿkaÿt ÿteÿrdÿiri ÿdÿaÿri ÿnÿaÿraÿsuÿmÿbÿeÿr ÿkuÿnÿci/ kÿeÿyÿ ÿpÿeÿrsoÿn (ÿpÿeÿmÿeÿrÿinÿtÿaÿhÿ ÿdÿeÿsÿaÿ, ÿpÿeÿmÿuÿkÿaÿ ÿaÿdÿaÿtÿ, tÿoÿkÿoÿhÿ ÿmÿaÿsÿyÿaÿrÿaÿkÿaÿtÿ)ÿ, ÿsÿeÿrÿtÿaÿ ÿnÿaÿrÿaÿsÿuÿmÿbÿeÿr - nÿarasuÿmÿbÿer
tÿeÿrÿkÿaÿitÿ yÿaÿituÿ ÿpÿaÿraÿ ÿjuÿraÿgÿaÿnÿ ÿbÿaÿtikÿ yÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿruÿpÿaÿkÿaÿnÿ rÿeÿkÿoÿmÿeÿnÿdÿaÿsÿi ÿdÿaÿrÿi ÿnÿaÿrÿaÿsÿuÿmÿbÿeÿrÿ ÿkÿuÿnÿcÿi/ kÿeÿyÿ
ÿpÿeÿrsoÿn yÿaÿnÿgÿ ÿteÿlaÿhÿ ÿdÿiteÿnÿtuÿkÿaÿnÿ ÿteÿrleÿbÿihÿ ÿdÿaÿhÿuÿlu .ÿ ÿAÿd a pun pÿenÿetapÿanÿ ÿsamÿpÿelnÿya ÿadÿalahÿ pÿadÿa ÿbÿanÿguÿnÿanÿ ÿdÿanÿ
ÿbÿagianÿ ÿdÿalamÿ ÿbÿetenÿg (ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿpÿaÿgÿaÿrÿ)ÿ ÿbÿaÿnÿgÿuÿnÿaÿnÿ, dÿenÿganÿ ketenÿtuÿanÿ sebÿagai bÿer iÿkÿuÿtÿ: i.
Bÿanÿguÿnÿanÿ ÿruÿmÿahÿ ÿyanÿg ÿmÿasihÿ ÿdÿiguÿnÿakanÿ ÿsebÿagai ÿtemÿpÿat ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿbÿatik ÿdÿanÿ ÿpÿenÿjuÿalanÿ, ÿserta sÿeÿkÿaÿligÿuÿsÿ ruÿmÿaÿhÿ tinÿgÿgÿaÿl . ii. Bÿanÿguÿnÿanÿ ÿruÿmÿahÿ ÿyanÿg ÿmÿasihÿ ÿdÿiguÿnÿakanÿ ÿsebÿagai ÿtemÿpÿat ÿbÿerjuÿalanÿ ÿbÿatik ÿakanÿ ÿtetapÿi ÿsuÿdÿahÿ ÿtidÿak mÿelakukan
produksi lagi serta mÿasih digunaka n sÿeÿbÿaÿgÿaÿi teÿmÿpÿaÿt tinÿgÿgÿaÿl. iii.
Bÿanÿguÿnÿanÿ ÿruÿmÿahÿ ÿyanÿg ÿsuÿdÿahÿ ÿtidÿak ÿdÿiguÿnÿakanÿ ÿlagi
ÿmÿelakuÿkanÿ ÿkegiatanÿ ÿbÿatik ÿ(bÿaik ÿpÿroÿdÿuÿksi mÿaupun ÿpenjualan) ÿakan ÿtetapi ÿhanya ÿdigunakan ÿsebagai ÿtemÿpat ÿhunian ÿsaja ÿnamÿun ÿmÿasih
mÿemÿpertahankan bentuk - bÿenÿtuÿk arsitektuÿralnÿya . 3ÿ.
HÿAÿSIL DÿAÿNÿ PÿEMÿBÿAÿHÿAÿSAÿN Pÿroÿdÿuÿksi ÿbÿaÿtik ÿdÿi ÿKÿoÿtaÿ
ÿSÿuÿraÿkaÿrtaÿ ÿtaÿhÿuÿnÿ ÿ1ÿ9ÿ1ÿ0 - 1ÿ9ÿ3ÿ0ÿ ÿhÿaÿmÿpÿir ÿ8ÿ5ÿ ÿ%ÿ ÿbÿeÿraÿdÿaÿ ÿdÿi ÿtaÿnÿgaÿnÿ ÿJuÿraÿgaÿnÿ ÿbÿaÿtik Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿ(Sÿoÿeÿdÿaÿrmÿoÿnÿoÿ, ÿ2ÿ0ÿ0ÿ6ÿ). ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿmÿeÿnÿjaÿdÿi ÿpÿuÿsaÿt ÿbÿaÿtikÿ ÿcaÿpÿ, ÿaÿkÿaÿn tÿeÿtÿaÿpÿi ÿbÿaÿtÿikÿ ÿpÿaÿdÿaÿ ÿaÿwÿaÿlnÿyÿaÿ bÿerkemÿbÿanÿgnÿya ÿdÿi
ÿLawÿéyanÿ ÿmÿelaluÿi ÿbÿatik ÿtuÿlis. ÿAÿdÿapÿuÿnÿ ÿbÿebÿerapÿa ÿpÿroÿses ÿbÿatik ÿyanÿg ÿdÿilakuÿkanÿ ÿdÿi Rÿinÿaldi Mÿirsa /ÿ Juÿrnÿaÿl SÿEÿN TH ONG 2019 639 Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ dÿaÿri mÿaÿsaÿ aÿwÿaÿl hÿinÿgÿgÿaÿ saÿaÿt inÿi aÿdÿaÿlaÿhÿ: 1.
Bÿatik ÿCÿanÿtinÿg: ÿuÿnÿtuÿk ÿbÿatik ÿtuÿlis ÿmÿasihÿ ÿmÿenÿgguÿnÿakanÿ ÿalat
ÿyanÿg ÿtradÿisoÿnÿal ÿyaituÿ ÿcanÿtinÿg ÿyan g dÿiceluÿpÿkanÿ ÿke ÿdÿalamÿ mÿalam (ÿlilinÿ ÿbÿaÿtÿikÿ)ÿ ÿyÿaÿitÿuÿ ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿmÿeÿnÿeÿbÿaÿlkÿaÿnÿ ÿpÿoÿlaÿ
ÿbÿaÿtÿikÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿsÿuÿdÿaÿhÿ ÿdÿi cÿoÿreÿk (ÿdÿigÿaÿmÿbÿaÿrÿ)ÿ tÿeÿrÿleÿbÿihÿ dÿaÿhÿuÿluÿ pÿaÿdÿaÿ kÿaÿinÿ mÿoÿrÿi (ÿkÿaÿinÿ pÿuÿtÿihÿ pÿoÿloÿsÿ)ÿ. 2. Bÿatik ÿCÿapÿ: ÿuÿnÿtuÿk ÿbÿatik ÿcapÿ ÿpÿroÿsesnÿya ÿsecara ÿkeseluÿruÿhÿanÿ ÿsamÿa ÿdÿenÿganÿ ÿbÿatik ÿcanÿtinÿg ÿkecuÿali pÿadÿa ÿbÿa gÿiaÿnÿ ÿpÿoÿlaÿ, ÿkÿaÿreÿnÿaÿ ÿbÿaÿtikÿ ÿcaÿpÿ ÿtidÿaÿkÿ ÿdÿi cÿoÿreÿk tÿeÿrÿleÿbÿihÿ ÿdÿaÿhÿuÿluÿ ÿaÿkÿaÿnÿ ÿtÿeÿtÿaÿpÿi ÿlaÿnÿgÿsÿuÿnÿgÿ ÿdÿi ÿcÿaÿpÿ mÿenggunakan ÿalat ÿcap ÿpada ÿkain ÿmÿori ÿ(kain ÿputih ÿpolos) ÿkarena ÿpada ÿalat ÿcap ÿsudah ÿpola bÿatiknÿya. 3.
Bÿatik ÿProÿses ÿSemÿi ÿTradÿisoÿnÿal: ÿyaituÿ ÿpÿroÿses ÿmÿemÿbÿatik ÿdÿenÿganÿ ÿlanÿgsuÿnÿg ÿpÿadÿa kÿaÿinÿ ÿmÿoÿri ÿseÿpÿeÿrti mÿelukis ÿdengan ÿmÿenggunakan ÿkuas, ÿsedangkan ÿobat - oÿbÿatanÿ ÿbÿatiknÿya ÿsuÿdÿahÿ ÿmÿenÿgguÿnÿakanÿ bÿahÿanÿ kimÿiawÿi yanÿg mÿoÿdÿernÿ, sehÿinÿgga lebÿihÿ cepÿat pÿroÿses
pÿroÿdÿuÿksinÿya. 4. Bÿatik Hÿand ÿMÿade ( sÿaÿbÿloÿnÿ ÿpÿrinÿtinÿg )ÿ: ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿmÿeÿmÿbÿaÿtÿikÿ ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿsÿaÿbÿloÿnÿ ÿpÿrÿinÿtÿinÿgÿ ÿinÿi ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ pe wÿarnaan ÿmÿenggunakan sÿcÿreÿeÿn sÿeÿpÿeÿrti ÿsÿaÿbÿloÿnÿ ÿyÿaÿnÿgÿ
ÿlaÿnÿsÿuÿnÿgÿ ÿdÿilaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿdÿi ÿaÿtaÿsÿ ÿkÿaÿinÿ ÿmÿoÿri ÿ(kÿaÿinÿ pÿuÿtihÿ ÿpÿoÿloÿs), ÿuÿnÿtuÿk ÿsatuÿ ÿwÿarnÿa ÿmÿenÿgguÿnÿakanÿ ÿsatuÿ sÿcÿreÿeÿnÿ sÿeÿhÿinÿgÿgÿaÿ ÿjuÿmÿlaÿhÿ ÿvÿaÿriaÿsÿi ÿwÿaÿrnÿaÿ ÿpÿaÿdÿaÿ bÿatik akanÿ bÿerpÿenÿgaruÿhÿ pÿadÿa juÿmÿlahÿ sÿcÿreÿeÿn . 5.
Bÿatik ÿMÿesinÿ ÿPrinÿtinÿg ÿ( rÿoÿtÿaÿrÿyÿ ÿmÿaÿcÿhÿi ne )ÿ: ÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿpÿeÿwÿaÿrÿnÿaÿaÿnÿ ÿbÿaÿtÿikÿnÿyÿaÿ ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿlaÿnÿgÿsÿuÿnÿgÿ
mÿemÿasukkan ÿkain ÿmÿori ÿke ÿdalamÿ ÿmÿesin ÿatau ÿlangsung ÿjadi, ÿseperti ÿproses ÿmÿencetak ÿkoran. Sÿeÿhÿinÿggaÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿmÿeÿmÿpÿroÿdÿuÿksi ÿbÿaÿtik ÿdÿeÿnÿgaÿnÿ ÿsisteÿmÿ ÿpÿrinÿtinÿg ÿinÿi ÿhÿaÿmÿpÿir ÿtidÿaÿk ÿmÿeÿmÿilki ÿbÿaÿtaÿs jÿuÿmÿlÿaÿhÿnÿyÿaÿ. A. Eÿkskluÿsivitaÿs Rÿuÿaÿnÿg pÿa dÿa Rÿuÿmÿahÿ Mÿbok Mÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ Rÿuÿmÿahÿ ÿtinÿggal ÿadÿalahÿ ÿuÿnÿgkapÿanÿ ÿyanÿg ÿsanÿgat ÿsedÿerhÿanÿa, ÿruÿmÿahÿ ÿtinÿggal ÿjuÿga ÿyanÿg ÿmÿenÿjadÿi sÿeÿjaÿraÿhÿ ÿpÿaÿlinÿgÿ ÿlaÿmÿaÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿpÿeÿrkÿeÿmÿbÿaÿnÿgÿaÿnÿ ÿuÿmÿaÿt ÿmÿaÿnÿuÿsÿiaÿ. ÿRÿuÿmÿaÿhÿ ÿtinÿgÿgÿaÿl ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿaÿrtiaÿnÿ ÿyÿaÿnÿgÿ sÿeÿdÿeÿrhÿaÿnÿaÿ ÿyÿaÿituÿ ÿteÿmÿpÿaÿt ÿlinÿdÿuÿnÿgÿ ÿbÿaÿgÿi ÿmÿaÿnÿuÿsÿiaÿ ÿdÿaÿnÿ kÿeÿluÿaÿrgÿaÿnÿyÿaÿ.
Mÿenurut Yudohusodo (1991) rÿuÿmÿaÿhÿ dÿalamÿ ÿarti hÿoÿuÿse aÿkaÿnÿ ÿmÿeÿnÿiti k bÿeratkanÿ ÿpÿadÿa ÿfuÿnÿgsi ÿruÿmÿahÿ ÿsecara ÿfisik, ÿyaituÿ ÿmÿelinÿdÿuÿnÿgi
ÿterhÿadÿapÿ pÿenÿgaruÿhÿ ÿalamÿ. ÿSedÿanÿgkanÿ ÿruÿmÿahÿ ÿdÿalamÿ ÿarti hÿoÿmÿe aÿkaÿnÿ ÿmÿeÿnÿiti k bÿeratkanÿ ÿpÿadÿa ÿkepÿenÿtinÿganÿ kÿeÿjiwÿaÿaÿnÿ, ÿsoÿsiaÿl ÿdÿaÿnÿ ÿbÿuÿdÿaÿyÿaÿ. Rÿuÿmÿahÿ ÿtinÿggal ÿtradÿisioÿnÿal ÿdÿi ÿInÿdÿoÿnÿesia
ÿpÿadÿa ÿuÿmÿuÿmÿnÿya ÿmÿeruÿpÿakanÿ uÿnÿgkapÿanÿ ÿdÿari ÿhÿakikat ÿpÿenÿghÿayatanÿ ÿdÿari ÿkehÿidÿuÿpÿan (ÿFÿrÿicÿkÿ, ÿ1ÿ9ÿ9ÿ7ÿ)ÿ.
Mÿenurut ÿRonald ÿ(1997) ÿhome iÿnÿdÿuÿsÿtÿrÿyÿ ÿaÿtÿaÿuÿ ÿiÿnÿdÿuÿsÿtÿrÿiÿ ÿrÿuÿmÿaÿhÿ ÿdÿaÿlÿaÿmÿ ÿmÿaÿsÿyÿaÿrÿaÿkÿaÿtÿ ÿJÿaÿwÿaÿ ÿuÿmÿuÿmÿnÿyÿaÿ ÿmÿeÿnÿgÿhÿaÿsÿiÿlÿkÿaÿnÿ ÿbÿeÿnÿdÿa - bÿenÿdÿa ÿyanÿg bÿersifat ÿsenÿi .ÿ ÿPÿaÿdÿaÿ ÿmÿuÿlÿaÿnÿyÿaÿ ÿpÿeÿrÿbÿuÿaÿtÿaÿnÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿrÿeÿkÿaÿ ÿlÿaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿpÿaÿdÿaÿ ÿdÿaÿsÿaÿmÿyÿaÿ ÿmÿuÿnÿcÿuÿlÿ ÿkÿaÿrÿeÿnÿaÿ
ÿtÿuÿnÿtÿuÿtÿaÿnÿ aÿdÿaÿt ÿyaÿnÿg ÿhÿaÿruÿs ÿmÿeÿreÿkaÿ ÿlaÿkuÿkaÿnÿ, ÿteÿtaÿpÿi ÿ ÿlaÿmÿaÿ ÿkeÿlaÿmÿaÿaÿnÿ ÿ ÿmÿoÿtivaÿsi ÿmÿeÿreÿkaÿ ÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ
ÿmÿeÿlaÿkuÿkaÿnÿ aÿktivitaÿs ÿ ÿinÿdÿuÿstri ÿbÿeÿruÿbÿaÿhÿ ÿ ÿdÿaÿri ÿtuÿnÿtuÿtaÿnÿ ÿ ÿaÿdÿaÿt ÿbÿeÿruÿbÿaÿhÿ ÿ ÿmÿeÿnÿjaÿdÿi ÿ ÿuÿnÿtuÿk ÿ ÿpÿeÿmÿeÿnÿuÿhÿaÿnÿ ÿ ÿk eÿbÿuÿtuÿhÿaÿnÿ eÿkoÿnÿoÿmÿi.
Uÿntuk ÿkegiatan ÿmÿenghuni ÿkaumÿ Mÿbok ÿMÿasé tÿeÿrÿdÿaÿpÿaÿtÿ ÿrÿuÿaÿnÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿnÿjaÿdÿi ÿrÿuÿaÿnÿgÿ eÿkskluÿsif ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ ÿruÿaÿnÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿpÿoÿkÿoÿkÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿtÿidÿaÿkÿ ÿbÿoÿleÿhÿ ÿdÿimÿaÿsÿuÿkÿi ÿoÿleÿhÿ ÿoÿrÿaÿnÿgÿ ÿlaÿinÿ ÿtÿeÿrÿmÿaÿsÿuÿkÿ ÿpÿaÿrÿaÿ ÿpÿeÿkÿeÿrÿja (ÿMÿirÿsÿaÿ,
ÿ2ÿ0ÿ1ÿ8ÿ) ,ÿ ÿkÿaÿrÿeÿnÿaÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ ÿtÿeÿrÿsÿeÿbÿuÿtÿ ÿmÿeÿmÿaÿnÿgÿ
ÿmÿeÿnÿaÿmÿpÿuÿnÿgÿ ÿkÿeÿgÿiÿa tÿaÿnÿ ÿpÿoÿkÿoÿkÿ ÿmÿeÿnÿgÿhÿuÿnÿi ÿsÿaÿjaÿ ÿsÿeÿpÿeÿrÿtÿi uÿnÿtuÿk: ÿtidÿuÿr, ÿpÿenÿyimÿpÿanÿanÿ ÿhÿarta ÿbÿenÿdÿa ÿyanÿg ÿbÿerhÿarga, ÿdÿanÿ ÿlainÿ ÿsebÿa ga iÿnÿyÿaÿ, ÿaÿdÿaÿpÿuÿnÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ
ÿtÿeÿrÿsÿeÿbÿuÿtÿ aÿdÿaÿlaÿhÿ: Gÿamÿbar 1 Rÿuang Eksklusif Mÿenghuni. SEN TH ONG ,ÿ ÿVÿoÿlÿ.ÿ 2 ,ÿ ÿNÿoÿ.ÿ2ÿ,ÿ ÿJÿuÿlÿiÿ 201 9 640 Gÿamÿbar 2 Rÿuang Mÿenghuni.
Uÿntuk ÿkegiatan ÿproduksi ÿkaumÿ Mÿbok ÿMÿasé jÿuÿgÿaÿ ÿtÿeÿrÿdÿaÿpÿaÿtÿ ÿrÿuÿaÿnÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿnÿjaÿdÿi ÿrÿuÿaÿnÿgÿ eÿkskluÿsif
ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ ÿruÿaÿnÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿpÿoÿkÿoÿkÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿtÿidÿaÿkÿ ÿbÿoÿleÿhÿ ÿdÿimÿaÿsÿuÿkÿi ÿoÿleÿhÿ ÿoÿrÿaÿnÿgÿ ÿlaÿinÿ ÿsÿeÿlaÿinÿ ÿpÿaÿrÿaÿ ÿpÿeÿkÿeÿrÿjaÿ sÿaÿjaÿ, ÿkÿaÿreÿnÿaÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿteÿrsÿeÿbÿuÿt ÿmÿeÿmÿaÿnÿgÿ
ÿmÿeÿnÿaÿmÿpÿuÿnÿgÿ ÿkÿeÿgÿiaÿtaÿnÿ ÿpÿoÿkÿoÿkÿ ÿpÿroÿdÿuÿkÿsÿi
ÿsÿeÿhÿinÿgÿgÿaÿ ÿhÿaÿruÿsÿ ÿmÿeÿnÿjaÿgÿaÿ uÿnÿtuÿk ÿkerahÿa sÿiaÿaÿnÿ ÿdÿaÿri ÿpÿroÿsÿeÿsÿ ÿpÿroÿdÿuÿkÿsÿi ÿmÿisÿaÿlnÿyÿaÿ ÿsÿeÿpÿeÿrti: ÿpÿoÿlaÿ/ÿmÿoÿtif ÿbÿaÿtikÿ, ÿteÿkÿnÿikÿ/ÿcÿaÿraÿ ÿmÿeÿnÿcÿaÿmÿpÿuÿr dÿalamÿ pÿroÿses
pÿewÿarnÿaanÿ, dÿanÿ sistemÿ pÿenÿgerjaanÿ lainÿnÿya, adÿapÿuÿnÿ ruÿanÿg tersebÿuÿt adÿalahÿ: Gÿamÿbar 3 Rÿuang Eksklusif Pÿroduksi. B.
Fÿleÿksibÿeÿlitaÿs Rÿuÿaÿnÿg pÿaÿdÿaÿ Rÿuÿmÿaÿhÿ Mÿbok Mÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn Sÿeÿlaÿinÿ ÿruÿaÿnÿg ÿmÿeÿnÿghÿuÿnÿi ÿdÿilihÿaÿt ÿseÿbÿaÿgaÿi ÿkeÿbÿuÿtuÿhÿaÿnÿ ÿfisik ÿ(seÿpÿeÿrti ÿuÿnÿtuÿk ÿtidÿuÿr ÿdÿaÿnÿ ÿmÿaÿkaÿnÿ) sÿeÿkÿaÿligÿuÿsÿ
ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿeÿkÿsÿpÿreÿsÿi ÿdÿaÿri ÿkÿeÿmÿaÿpÿaÿnÿaÿnÿ ÿkÿaÿuÿmÿ Mÿbok ÿMÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿjuÿgÿaÿ ÿteÿrdÿaÿpÿaÿt ÿruÿaÿnÿgÿ ÿpÿroÿseÿs pÿroÿdÿuÿksi ÿbÿatik ÿdÿi ÿdÿalamÿ ÿruÿmÿahÿ ÿkebÿanÿyakanÿ ÿmÿasyarakat ÿLawÿéyanÿ. ÿSeh iÿnÿgÿgÿaÿ ÿuÿnÿtÿuÿkÿ ÿpÿeÿmÿbÿaÿgÿiÿaÿnÿ ÿaÿnÿtÿaÿrÿaÿ rÿuÿaÿnÿgÿ
ÿmÿeÿnÿgÿhÿuÿnÿi ÿdÿaÿnÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi ÿbÿaÿtÿikÿ ÿtÿeÿrÿjaÿdÿi ÿtÿaÿrÿikÿ ÿuÿluÿrÿ, ÿdÿi ÿmÿaÿnÿaÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿiaÿnÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ
ÿmÿeÿnÿgÿhÿuÿnÿi tÿeÿrÿkÿaÿdÿaÿnÿgÿ ÿdÿimÿaÿnÿfÿaÿaÿtÿkÿaÿnÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿrÿuÿaÿnÿgÿ ÿuÿnÿtÿuÿkÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi ÿbÿaÿtÿikÿ.
ÿKÿeÿbÿuÿtÿuÿhÿaÿnÿ ÿaÿnÿtÿaÿrÿrÿuÿaÿnÿgÿ mÿenghuni ÿdan ÿproduksi ÿtersebut ÿtersebut ÿbiasany aÿ ÿmÿeÿmÿiliki ÿeÿmÿpÿaÿt ÿdÿimÿeÿnÿsi, ÿyaÿituÿ: ÿ1ÿ.
ÿKÿeÿpÿeÿmÿilikaÿnÿ rÿuÿaÿnÿgÿ, ÿ2ÿ. ÿPÿeÿrÿsÿoÿnÿaÿlisÿaÿsÿi ÿrÿuÿaÿnÿgÿ, ÿ3ÿ.
ÿTÿinÿgÿkÿaÿtÿ ÿbÿaÿtÿinÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ, ÿdÿaÿnÿ ÿ4ÿ. ÿKÿoÿnÿtÿrÿoÿl ÿaÿtÿaÿsÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ. ÿDÿimÿeÿnÿsÿi - dÿimÿenÿsi ÿinÿi aÿkaÿnÿ ÿmÿeÿmÿpÿeÿnÿgaÿruÿhÿi ÿpÿeÿnÿgaÿtuÿraÿnÿ ÿspÿaÿsiaÿl ÿruÿaÿnÿg ÿdÿaÿri ÿsuÿdÿuÿt ÿpÿaÿnÿdÿaÿnÿg ÿnÿilaÿi, ÿbÿeÿrdÿaÿsaÿrkaÿnÿ ÿituÿ ÿpÿuÿlaÿ rÿuÿaÿnÿgÿaÿn - rÿuÿaÿnÿgÿaÿnÿ tÿeÿrÿsÿeÿbÿuÿtÿ ÿdÿaÿpÿaÿtÿ ÿbÿeÿrÿuÿbÿaÿhÿ ÿfÿuÿnÿgÿsÿi ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿwÿaÿkÿtÿu - wÿaktu ÿtertentu ÿtergantung ÿkebutuhan dÿari ÿpÿroÿses ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿbÿatik ÿyanÿg ÿdÿilakuÿkanÿ ÿbÿaik ÿdÿari ÿsegi ÿbÿesaranÿ ÿruÿanÿg ÿyanÿg ÿdÿibÿuÿtuÿhÿkanÿ ÿmÿauÿpÿuÿnÿ ÿdÿari sÿeÿgÿi wÿaÿkÿtuÿ pÿeÿmÿaÿkÿaÿiaÿnÿ ruÿaÿnÿgÿ teÿrsÿeÿbÿuÿt.
Fÿleÿksibÿilitaÿs ÿruÿaÿnÿg ÿinÿi ÿteÿrjaÿdÿi ÿseÿsuÿaÿi ÿdÿeÿn gÿaÿnÿ ÿkÿoÿnÿdÿisi ÿpÿroÿseÿs ÿpÿroÿdÿuÿkÿsi ÿbÿaÿtikÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿdÿilaÿkÿuÿkÿaÿnÿ, aÿpÿaÿbÿilaÿ ÿpÿeÿrmÿinÿtaÿaÿnÿ ÿbÿaÿtik ÿmÿeÿnÿinÿgkaÿt ÿmÿaÿkaÿ ÿpÿroÿseÿs ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿbÿaÿtik ÿteÿrseÿbÿuÿt ÿjuÿgaÿ ÿmÿeÿnÿinÿgkaÿt ÿaÿtaÿuÿ mÿelebihi ÿproses ÿnormÿal ÿsehari - hÿari, ÿmÿaka ÿsecara ÿoÿtoÿmÿatis ÿakanÿ ÿmÿemÿanÿfaatkanÿ ÿruÿanÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ mÿenghuni ÿlainnya ÿseperi ÿruan g Pÿenÿdÿaÿpÿhÿa , Oÿmÿah ÿNjero dÿanÿ Gÿandhok .ÿ ÿPÿeÿmÿaÿnÿfÿaÿaÿtÿaÿnÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ ÿiÿnÿiÿ Rÿinÿaldi Mÿirsa /ÿ Juÿrnÿaÿl SÿEÿN TH ONG 2019 641 kÿeÿseÿhÿaÿriaÿnÿnÿyÿaÿ ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ ÿuÿnÿtuÿkÿ ÿkÿeÿgÿiaÿtaÿnÿ ÿmÿeÿnÿgÿhÿuÿnÿi, ÿnÿaÿmÿuÿnÿ ÿaÿpÿaÿbÿilaÿ ÿteÿrjaÿdÿi
ÿkÿeÿleÿbÿihÿaÿnÿ ÿpÿroÿdÿuÿkÿsi ÿmÿaÿkÿaÿ rÿuÿaÿnÿgÿaÿn - rÿuÿaÿnÿgÿaÿnÿ ÿinÿi ÿdÿijaÿdÿikÿaÿnÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿtÿeÿmÿpÿaÿtÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi ÿjuÿgÿaÿ
ÿnÿaÿmÿuÿnÿ ÿuÿnÿtÿuÿkÿ ÿkÿeÿgÿiaÿtÿaÿnÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi tÿeÿrÿtÿeÿnÿtÿuÿ ÿsÿaÿjaÿ ÿsÿeÿp eÿrti ÿpÿroÿseÿs ÿmÿeÿmÿbÿaÿtik ÿcaÿnÿtinÿgÿ ÿdÿaÿnÿ ÿcaÿpÿ,
ÿpÿroÿseÿs ÿkeÿmÿpÿloÿnÿgÿ, ÿpÿroÿseÿs ÿmÿeÿmÿaÿsuÿkkaÿnÿ ÿkeÿ dÿalamÿ pÿlastik dÿanÿ pÿemÿbÿerianÿ labÿel.
Bÿanÿguÿnÿ ÿpÿenÿgetahÿuÿanÿ ÿyanÿg ÿdÿidÿapÿatkanÿ ÿpÿadÿa pÿenÿelitian iÿnÿiÿ ÿmÿeÿrÿuÿpÿaÿkÿaÿnÿ ÿpÿeÿrÿwÿuÿjÿuÿdÿaÿnÿ ÿdÿaÿrÿiÿ pÿenÿgeloÿlaanÿ ÿruÿanÿg ÿtinÿggal ÿsecara ÿoÿpÿtimÿal ÿdÿenÿganÿ ÿmÿenÿerapÿkanÿ kÿoÿnÿseÿp
fÿleÿkÿsÿibÿeÿlitÿaÿsÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ pÿemÿanÿfaatanÿ ÿruÿanÿg ÿpÿadÿa ÿruÿmÿahÿ Mÿbok Mÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿyÿaÿituÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿnÿgÿhÿuÿnÿi ÿmÿeÿnÿjaÿdÿi ÿruÿaÿnÿgÿ ÿpÿroÿdÿuÿkÿsi yÿaÿnÿgÿ ÿdÿilaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿbÿeÿrdÿaÿsaÿrkÿaÿnÿ
ÿbÿeÿsaÿrnÿyÿaÿ ÿkÿeÿbÿuÿtuÿhÿaÿnÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿuÿnÿtuÿkÿ ÿpÿroÿdÿuÿkÿsi ÿtaÿmÿbÿaÿhÿaÿnÿ ÿdÿaÿnÿ ÿjuÿgÿaÿ ÿwÿaÿkÿtuÿ tÿaÿmÿbÿaÿhÿaÿnÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿdÿibÿuÿtÿuÿhÿkÿaÿnÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi iÿnÿiÿ.ÿ ÿAÿkÿaÿnÿ ÿtÿeÿtÿaÿpÿiÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿiÿ ÿiÿnÿiÿ ÿjÿuÿgÿaÿ ÿmÿeÿmÿiÿlÿiÿkÿiÿ bÿatasanÿ ÿtertenÿtuÿ ÿdÿalamÿ ÿmÿemÿasuÿki ÿwÿilayahÿ
ÿmÿenÿghÿuÿnÿi ÿyaituÿ ÿtidÿak ÿmÿenÿemÿbÿuÿs ÿke ÿdÿalamÿ ÿruÿanÿg mÿenghuni utamÿa yaitu Gandhok kiri dan kana serta Senthong. Gÿamÿbar 4 Rÿuang Fleksibel. C.
Pÿeÿmÿaÿnÿfaÿaÿtaÿnÿ dÿaÿnÿ Kÿoÿla bÿoÿrasi Rÿuÿanÿg pÿadÿa Rÿuÿmÿahÿ Mÿbok Mÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn Kÿeÿbÿuÿdÿaÿyaÿaÿnÿ ÿdÿibÿaÿnÿguÿnÿ ÿoÿleÿhÿ
ÿmÿaÿsyaÿraÿkaÿt ÿdÿeÿnÿgaÿnÿ ÿpÿeÿmÿikiraÿnÿ ÿyaÿnÿg ÿaÿbÿstraÿk ÿteÿnÿtaÿnÿg ÿaÿpÿa yÿaÿnÿgÿ pÿenÿtinÿg ÿdÿanÿ ÿbÿernÿilai ÿdÿalamÿ ÿhÿidÿuÿpÿnÿya.
ÿKebÿuÿdÿayaanÿ ÿmÿenÿjadÿi ÿpÿedÿoÿmÿanÿ ÿhÿidÿuÿpÿ ÿbÿaik ÿituÿ ÿtinÿdÿakanÿ mÿaupun ÿsikap, ÿmÿelalui ÿproses ÿpenyamÿaan ÿpandangan ÿmÿasyarakat ÿatas ÿpandangan ÿatau ÿpendapat pÿribÿadÿi.
ÿPedÿoÿmÿanÿ ÿhÿidÿuÿpÿ ÿtersebÿuÿt ÿdÿisetuÿjuÿi ÿbÿersamÿa ÿdÿanÿ ÿkemÿuÿdÿianÿ ÿmÿenÿjadÿi ÿla tÿaÿrÿ ÿkÿeÿbÿuÿdÿaÿyÿaÿaÿnÿ ÿJÿaÿwÿaÿ sÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿdÿaÿeÿraÿhÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿmÿeÿgÿaÿnÿgÿ ÿteÿgÿuÿhÿ
ÿkÿeÿbÿuÿdÿaÿyÿaÿaÿnÿnÿyÿaÿ ÿteÿlaÿhÿ ÿmÿeÿmÿpÿeÿrtaÿhÿaÿnÿkÿaÿnÿ ÿaÿpÿaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿdÿiyÿaÿkÿinÿinÿyÿaÿ tÿaÿpÿi ÿtÿidÿaÿkÿ ÿmÿeÿnÿuÿtÿuÿpÿ ÿdÿirÿi ÿaÿtÿaÿsÿ ÿsÿeÿgÿaÿlaÿ ÿsÿeÿsÿuÿaÿtÿuÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿbÿaÿrÿuÿ ÿuÿnÿtÿuÿkÿ
ÿmÿeÿmÿbÿaÿnÿgÿuÿnÿ ÿkÿeÿkÿaÿyÿaÿaÿnÿ ÿbÿuÿdÿaÿyÿaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ dÿimÿilikinÿya.
ÿRÿuÿmÿahÿ ÿdÿi ÿLawÿéyanÿ ÿyanÿg ÿdÿiteliti ÿinÿi ÿdÿalamÿ bÿenÿtuÿk ÿtata ÿruÿanÿg ÿmÿasihÿ ÿmÿenÿgguÿnÿakanÿ bÿenÿtuÿkanÿ ÿruÿmÿahÿ ÿtradÿisioÿnÿal ÿJawÿa ÿyanÿg ÿlebÿihÿ ÿmÿenÿdÿekati ÿpÿadÿa ÿbÿenÿtuÿk ÿruÿmÿahÿ ÿbÿanÿgsawÿanÿ ÿkarenÿa kÿeÿmÿaÿpÿaÿnÿaÿnÿ ÿeÿkÿoÿnÿoÿmÿi ÿmÿaÿsyÿaÿraÿkÿaÿt ÿseÿbÿaÿgÿaÿi ÿkÿaÿuÿmÿ Mÿbok ÿMÿasé pÿadÿa ÿmÿasa ÿituÿ, ÿakanÿ ÿtetapÿi ÿdÿi ÿLawÿéyanÿ iÿnÿiÿ
ÿmÿeÿnÿyÿeÿlÿeÿnÿgÿgÿaÿrÿaÿkÿaÿnÿ ÿkÿeÿgÿiÿaÿtÿaÿnÿ ÿuÿsÿaÿhÿaÿ ÿ(ÿbÿaÿtÿiÿkÿ)ÿ, ÿdÿaÿnÿ ÿmÿeÿnÿgÿgÿuÿnÿaÿkÿaÿnÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿiÿaÿnÿ ÿbÿeÿsÿaÿrÿ ÿbÿaÿgÿiÿaÿnÿ ÿrÿuÿmÿaÿhÿ, yÿaÿkÿnÿi: pÿenÿdÿhÿaÿpÿa aÿtaÿuÿ eÿmÿpÿeÿr , Oÿmÿah ÿNjero , G andhok ,ÿ ÿdÿaÿnÿ S eÿnÿthÿoÿnÿg .ÿ
ÿFÿeÿnÿoÿmÿeÿnÿaÿ ÿtÿeÿrÿsÿeÿbÿuÿtÿ mÿenyebabkan ÿtatanan ÿperuangan ÿrumÿah ÿtelah ÿberg eÿseÿr; ÿwÿilaÿyaÿhÿ ÿyaÿnÿgÿ ÿdÿaÿhÿuÿluÿ ÿmÿeÿruÿpÿaÿkaÿnÿ
ÿraÿnÿaÿhÿ hÿuÿnÿianÿ dÿanÿ bÿersifat bÿatinÿ, sekaranÿg bÿeruÿbÿahÿ mÿenÿjadÿi ranÿahÿ yanÿg bÿersifat pÿuÿbÿlik atauÿ semÿi pÿuÿbÿlik. Sÿeÿlaÿinÿ ÿituÿ ÿteÿoÿri
ÿbÿuÿdÿaÿyaÿ ÿJaÿwÿaÿ ÿyaÿnÿg ÿmÿaÿsihÿ ÿdÿipÿaÿkaÿi ÿpÿaÿdÿaÿ ÿmÿaÿsyaÿraÿkaÿt Mÿbok ÿMÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿinÿi aÿdÿaÿlaÿhÿ ÿ“Tÿuÿnÿoÿ ÿSÿaÿtaÿk ÿBÿaÿthÿi ÿSÿaÿnÿaÿk ”ÿ. ÿTÿinÿgÿkÿaÿt ÿtoÿleÿraÿnÿsi ÿyÿaÿnÿgÿ ÿtinÿgÿgÿi ÿdÿaÿnÿ
ÿkÿeÿluÿwÿeÿsaÿnÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿpÿeÿnÿgÿgÿuÿnÿaÿaÿnÿ rÿuÿaÿnÿgÿ
ÿmÿeÿnÿgÿhÿaÿsÿilkÿaÿnÿ ÿkÿaÿtÿeÿgÿoÿrÿi kÿoÿnÿseÿp pÿemÿanÿfaatanÿ ÿdÿanÿ ÿkoÿlabÿoÿratif ÿruÿanÿg ÿinÿi ÿterbÿanÿguÿnÿanÿ ÿdÿari kÿoÿnÿseÿp
kÿeÿbÿuÿtuÿhÿaÿnÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿpÿroÿdÿuÿkÿsi.
ÿTÿoÿleÿraÿnÿsi ÿpÿeÿmÿaÿnÿfaÿaÿtaÿnÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿdÿaÿnÿ ÿkÿoÿlaÿbÿoÿraÿsi ÿruÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿruÿpÿaÿkÿaÿnÿ sÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿwÿu jÿuÿdÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿkÿoÿmÿuÿnÿiÿkÿaÿsÿiÿ ÿdÿaÿnÿ ÿiÿnÿtÿeÿrÿaÿkÿsÿiÿ ÿwÿaÿrÿgÿaÿ ÿlÿaÿiÿnÿnÿyÿaÿ ÿyÿaÿiÿtÿuÿ ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿmÿeÿmÿbÿeÿrÿdÿaÿyÿaÿkÿaÿnÿ ÿpÿaÿrÿaÿ bÿuÿruÿhÿ ÿyanÿg ÿtinÿggal ÿdÿi ÿbÿanÿtaranÿ ÿSuÿnÿgai ÿKabÿanÿaranÿ ÿsebÿagai ÿruÿanÿg ÿyanÿg ÿdÿapÿat ÿdÿi ÿmÿanÿfaatkanÿ ÿdÿanÿ dÿikoÿlabÿoÿrasikanÿ ÿdÿalamÿ ÿpÿroÿses ÿpÿroÿdÿuÿksi. ÿPemÿanÿfaatanÿ ÿruÿmÿahÿ ÿbÿuÿruÿhÿ ÿyanÿg ÿdÿimÿaksuÿdÿ ÿdÿi sÿin iÿ ÿaÿdÿaÿlÿaÿhÿ pÿemÿinÿdÿahÿanÿ ÿsebÿahÿagianÿ ÿpÿroÿses ÿpÿemÿbÿuÿatanÿ ÿbÿatik ÿdÿari ÿruÿmÿahÿ ÿJuÿraganÿ ÿke ÿruÿmÿah - rÿuÿmÿaÿhÿ ÿpÿaÿrÿaÿ
ÿbÿuÿrÿuÿhÿ.
Hÿal ÿtersebut ÿdisebabkan ÿkarena ÿmÿelebihinya ÿbeban ÿpekerjaan ÿproduksi ÿyang ÿada ÿdi ÿrumÿah ÿjuragan sÿeÿhÿinÿgÿgÿaÿ ÿdÿi ÿpÿinÿdÿaÿhÿkÿaÿnÿ ÿkÿeÿ
ÿruÿmÿaÿhÿ ÿbÿuÿruÿhÿ. ÿAÿkÿaÿnÿ ÿteÿtaÿpÿi ÿtidÿaÿkÿ ÿmÿeÿnÿuÿtu pÿ
ÿkemÿuÿnÿgkinÿanÿ ÿdÿi ÿlakuÿkanÿ kÿeÿrjaÿsaÿmÿaÿ ÿaÿnÿtaÿraÿ ÿJuÿraÿgÿaÿnÿ ÿbÿeÿsaÿr ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿJuÿraÿgÿaÿnÿ ÿseÿdÿaÿnÿgÿ. ÿAÿdÿaÿpÿuÿnÿ ÿbÿaÿgÿiaÿnÿ ÿpÿeÿkÿeÿrjaÿaÿnÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿdÿilaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿdÿi rÿuÿmÿaÿhÿ ÿoÿleÿh pÿara ÿbÿuÿruÿhÿ ÿadÿalahÿ: Proÿsÿesÿ ÿmembÿa tiÿk ÿdÿenÿganÿ ÿmenÿgguÿnÿakanÿ ÿcanÿthÿiÿnÿg, ÿp roÿsÿesÿ dibironi yaÿiÿtÿuÿ ÿkeroÿk dÿaÿnÿ ÿtÿuÿtÿuÿpÿ ÿpÿaÿdÿaÿ ÿbÿaÿgiÿaÿnÿ ÿtÿertÿenÿtÿuÿ, p roÿsÿesÿ Ngÿlÿoÿroÿt yaiÿtuÿ ÿmenÿghÿiÿlÿanÿgkanÿ malÿam ÿdÿenÿganÿ ÿcara ÿdÿiÿrebÿuÿsÿ ÿdÿalÿam kenÿcenÿg tembÿaga, ÿdÿanÿ ÿp roÿsÿesÿ ÿpÿenÿcuÿciÿanÿ ÿyaiÿtuÿ SEN TH ONG ,ÿ ÿVÿoÿlÿ.ÿ 2 ,ÿ ÿNÿoÿ.ÿ2ÿ,ÿ ÿJÿuÿlÿiÿ 201 9 642 menÿghÿiÿlÿaÿnÿgkaÿnÿ ÿsÿiÿsÿa - sÿiÿsÿaÿ ÿwaÿrnÿaÿ ÿdÿaÿnÿ ÿmaÿlÿaÿm ÿ(ÿlÿiÿlÿiÿnÿ ÿbÿaÿtÿiÿk)ÿ.
Sÿeÿlaÿinÿ ÿkeÿgiaÿtaÿnÿ ÿteÿrseÿbÿuÿt ÿdÿi ÿaÿtaÿs ÿuÿnÿtuÿk kÿeÿgÿiaÿtaÿnÿ
ÿlaÿinÿnÿyÿaÿ ÿmÿaÿsihÿ ÿdÿilaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿdÿi ÿruÿmÿaÿhÿ ÿmÿaÿjikÿaÿnÿ ÿs eÿpÿeÿrti ÿpÿroÿseÿs cÿoÿreÿk (ÿbÿaÿtÿikÿ ÿmÿeÿnÿgÿgÿuÿnÿaÿkÿaÿnÿ cÿaÿnÿthÿinÿgÿ),
pÿroÿsÿeÿsÿ cÿaÿpÿ, pÿroÿsÿeÿsÿ wÿedel ,ÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿjÿeÿmÿuÿrÿ,ÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ kÿeÿmÿpÿloÿnÿgÿ. Gÿamÿbar 5 Rÿuang Fleksibel. D. Eÿkskluÿsivitaÿs Rÿuÿaÿnÿg
Sÿebÿaÿgaÿi Idÿenÿtitaÿs Kÿaÿwÿaÿsaÿnÿ Mÿbok Mÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn
Kÿeÿbÿeÿraÿdÿaÿaÿnÿ ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿbÿaÿtik ÿinÿi ÿdÿipÿeÿrkuÿaÿt dÿenÿganÿ
ÿadÿanÿya ÿpÿenÿinÿgkatanÿ ÿpÿermÿinÿtaanÿ ÿ(dÿemÿanÿdÿ) dÿari ÿkerajaanÿ ÿyanÿg ÿadÿa ÿmÿenÿimÿbÿuÿlkanÿ ÿpÿenÿinÿgkatanÿ ÿpÿroÿdÿuÿksi.
ÿSedÿanÿgkanÿ ÿahÿli ÿbÿatik ÿdÿari ÿkerajaanÿ ÿtidÿak dÿapÿat ÿmÿemÿenÿuÿhÿi ÿsuÿpÿpÿly ÿterhÿadÿapÿ ÿdÿemÿanÿdÿ ÿdÿari ÿkerajaanÿ ÿituÿ ÿsenÿdÿiri ÿbÿaik ÿuÿnÿtuÿk ÿkebÿuÿtuÿhÿanÿ ÿraja mÿaupun ÿpara ÿbangsawan nÿya. ÿSehÿinÿgga ÿsuÿpÿpÿly ÿinÿi ÿdÿi ÿpÿenÿuÿhÿi ÿoÿlehÿ ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿdÿi ÿluÿar ÿkerajaanÿ ÿdÿalamÿ ÿhÿal iÿnÿiÿ ÿoÿlÿeÿhÿ ÿmÿaÿsÿyÿaÿrÿaÿkÿaÿtÿ ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ.ÿ
ÿDÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿsÿeÿmÿaÿkÿiÿnÿ ÿmÿeÿnÿiÿnÿgÿkÿaÿtÿnÿyÿaÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿiÿ ÿdÿiÿ ÿkÿaÿwÿaÿsÿaÿnÿ ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿsÿeÿcÿaÿrÿaÿ pÿerlahÿanÿ ÿtapÿi ÿpÿasti
ÿmÿemÿbÿenÿtuÿk ÿkawÿasanÿ ÿLawÿéyanÿ ÿinÿi ÿmÿenÿjadÿi ÿkawÿasanÿ ÿsenÿtra ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿbÿatik yÿaÿnÿgÿ lÿaÿmÿbÿaÿtÿ ÿlÿaÿuÿnÿ ÿjÿuÿgÿaÿ
ÿmÿeÿmÿpÿeÿrÿkÿuÿaÿtÿ ÿpÿeÿrÿeÿkÿoÿnÿoÿmÿiÿaÿnÿ ÿmÿaÿsÿyÿaÿrÿaÿkÿaÿtÿ,
ÿsÿeÿhÿiÿnÿgÿgÿaÿ ÿmÿeÿnÿjÿaÿdÿiÿkÿaÿnÿ ÿmÿeÿrÿeÿkÿaÿ ÿmÿeÿnÿjÿaÿdÿiÿ kÿaÿuÿmÿ Mÿbok ÿMÿasé .
Pÿroÿseÿs ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿyaÿnÿg ÿdÿilaÿkuÿkaÿnÿ ÿdÿi ÿLaÿwÿéÿyaÿnÿ ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ ÿdÿi ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿbÿeÿteÿnÿg - bÿetenÿg rÿuÿmÿaÿhÿ ÿsÿeÿhÿinÿgÿgÿaÿ
ÿmÿeÿmÿbÿeÿnÿtÿuÿkÿ ÿkÿeÿsÿaÿnÿ ÿeÿkÿsÿkÿluÿsÿifÿ ÿpÿaÿdÿaÿ ÿkÿaÿwÿaÿsÿaÿnÿ ÿinÿi, ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿkÿeÿgÿiaÿtÿaÿnÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi bÿerlanÿgsuÿnÿg ÿsecara ÿsenÿdÿiri - sÿeÿnÿdÿiri ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿmÿbÿeÿnÿtuÿkÿ ÿkÿeÿsÿaÿnÿ
ÿinÿdÿeÿpÿeÿnÿdÿeÿnÿsÿi ÿteÿrhÿaÿdÿaÿpÿ ÿlinÿgÿkÿuÿnÿgÿaÿnÿ sÿeÿkÿitaÿrnÿyÿa .ÿ ÿEÿkÿsÿkÿlÿuÿsÿiÿvÿiÿtÿaÿsÿ ÿiÿnÿiÿ ÿjÿuÿgÿaÿ ÿdÿiÿpÿeÿrÿkÿuÿaÿtÿ ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿaÿdÿaÿnÿyÿaÿ ÿpÿrÿoÿtÿeÿkÿsÿiÿ ÿdÿaÿrÿiÿ ÿmÿaÿsÿyÿaÿrÿaÿkÿaÿtÿ ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ tÿeÿrÿhÿaÿdÿaÿpÿ ÿpÿeÿrÿsÿaÿinÿgÿaÿnÿ ÿbÿisÿnÿisÿ ÿbÿaÿtÿikÿ, ÿpÿrÿoÿtÿeÿkÿsÿi ÿinÿi ÿyÿaÿnÿgÿ ÿuÿtÿaÿmÿaÿ ÿdÿilaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿtÿeÿrÿhÿaÿdÿaÿpÿ ÿkÿeÿsÿeÿwÿeÿnÿaÿnÿgÿ ÿpÿeÿdÿaÿgÿaÿnÿgÿ cÿinÿaÿ sÿeÿlaÿinÿ ituÿ juÿgÿaÿ pÿeÿrsÿaÿinÿgÿaÿnÿ aÿnÿtaÿr
pÿeÿnÿgÿuÿsÿaÿhÿaÿ bÿaÿtikÿ dÿi Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ sÿeÿnÿdÿiri.
Tÿerjaÿdÿi ÿpÿersaÿinÿgaÿnÿ ÿaÿnÿtaÿr ÿsesaÿmÿaÿ ÿjuÿraÿgaÿnÿ ÿbÿaÿtik ÿtidÿaÿk ÿmÿenÿjaÿdÿi ÿpÿenÿghÿaÿlaÿnÿg ÿuÿnÿtuÿk ÿmÿemÿiliki iÿkÿaÿtÿaÿnÿ ÿkÿeÿbÿeÿrÿsÿa mÿaan ÿterhadap ÿancamÿan ÿdari ÿluar Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ, ÿhÿaÿl ÿinÿi
ÿmÿeÿmÿbÿeÿnÿtuÿkÿ ÿnÿilaÿi - nÿilai ÿtersenÿdÿiri dÿalamÿ ÿmÿemÿbÿenÿtuÿk ÿkekuÿatanÿ ÿidÿenÿtitas, ÿhÿal ÿinÿi ÿdÿipÿerkuÿat ÿdÿenÿganÿ ÿterbÿenÿtuÿknÿya jÿaÿlÿaÿnÿ ÿpÿiÿnÿtÿaÿsÿ ÿaÿnÿtÿaÿrÿ rÿuÿmÿaÿhÿ ÿ(ÿbÿuÿtÿuÿlaÿnÿ)ÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿjaÿluÿrÿ ÿkÿoÿmÿuÿnÿikÿaÿsÿi ÿsÿeÿsÿaÿmÿaÿ ÿwÿaÿrÿgÿaÿ ÿdÿi ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ, ÿuÿnÿtÿuÿkÿ ÿjaÿluÿrÿ ÿbÿuÿtÿuÿlaÿnÿ ÿinÿi ÿtÿeÿrÿleÿtÿaÿkÿ dÿi ÿbÿagianÿ ÿsamÿpÿinÿg ÿatauÿ ÿbÿelakanÿg ÿruÿmÿahÿ ÿsehÿinÿgga ÿtidÿak ÿmÿuÿdÿahÿ ÿdÿiketahÿuÿi ÿoÿlehÿ ÿoÿranÿg ÿluÿar ÿdÿalamÿ pÿroÿses ÿkoÿmÿuÿnÿikasinÿya.
ÿPoÿsisi ÿpÿinÿtuÿ ÿbÿuÿtuÿlanÿ ÿinÿi bÿiasanÿya ÿbÿeradÿa ÿbÿerhÿadÿap -
hÿadÿapÿanÿ ÿanÿtara ÿsatuÿ rÿuÿmÿaÿhÿ ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿrÿuÿmÿaÿhÿ ÿlaÿinÿnÿyÿaÿ, ÿkÿaÿdÿaÿnÿgÿkÿaÿlaÿ ÿuÿnÿtÿuÿkÿ ÿmÿeÿnÿcÿaÿpÿaÿi ÿsÿaÿtÿuÿ ÿrÿuÿmÿaÿhÿ
ÿyÿaÿnÿgÿ ÿaÿgÿaÿkÿ ÿjaÿuÿhÿ ÿdÿaÿpÿaÿtÿ dÿilakuÿkanÿ mÿelaluÿi ruÿmÿahÿ tetanÿgga dÿi sebÿalahÿ. Bÿanÿguÿnÿ ÿpÿenÿgetahÿuÿanÿ ÿyanÿg ÿdÿidÿapÿatkanÿ ÿpÿadÿa ÿteoÿri ÿinÿi ÿadÿalahÿ ÿbÿagaimÿanÿa ÿEkskluÿsivitas ÿruÿanÿg iÿnÿiÿ ÿpÿeÿrÿwÿuÿjÿuÿdÿaÿnÿ ÿdÿaÿrÿiÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿpÿrÿoÿtÿeÿkÿsÿiÿ ÿdÿiÿrÿiÿ ÿdÿaÿrÿiÿ ÿpÿaÿrÿaÿ
ÿpÿeÿsÿaÿiÿnÿgÿ ÿdÿiÿ ÿlÿuÿaÿrÿ, ÿsÿeÿkÿaÿlÿiÿgÿuÿsÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿiÿ
ÿpÿeÿmÿaÿnÿfÿaÿaÿtÿaÿnÿ bÿenÿtuÿk bÿanÿguÿnÿanÿ yanÿg dÿijadÿikanÿ dÿaya tarik serta mÿemÿbÿanÿguÿnÿ kepÿercayaanÿ b aÿgi koÿleÿgaÿ pÿeÿbÿisnÿis yaÿnÿg iÿnÿgÿiÿnÿ ÿmÿeÿlÿaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿtÿrÿaÿnÿsÿaÿkÿsÿiÿ ÿpÿeÿmÿeÿsÿaÿnÿaÿnÿ ÿbÿaÿtÿiÿkÿ ÿaÿtÿaÿuÿpÿuÿnÿ ÿkÿoÿlÿeÿgÿaÿ ÿsÿeÿsÿaÿmÿaÿ ÿjÿuÿrÿaÿgÿaÿnÿ
ÿbÿaÿtÿiÿkÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿiÿnÿgÿiÿnÿ mÿelakukan ÿkerjasamÿa ÿdalamÿ ÿproses ÿproduksi ÿbatik.
ÿTeori ÿEksklusivitas ÿruang ÿini ÿmÿenghasilkan kÿaÿraÿkÿteÿristikÿ ÿkÿhÿuÿsuÿs ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿpÿeÿmÿaÿnÿfaÿaÿtaÿnÿ ÿruÿaÿnÿgÿ ÿseÿhÿin gÿgÿaÿ ÿmÿeÿmÿbÿuÿaÿt ÿruÿaÿnÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿtÿeÿrÿtÿeÿnÿtÿuÿ ÿbÿeÿrÿkÿaÿrÿaÿkÿtÿeÿrÿ kÿaÿkÿuÿ ÿseÿsuÿaÿi ÿpÿeÿmÿaÿnÿfaÿaÿtaÿnÿnÿyÿaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿdÿileÿnÿgÿkÿaÿpÿi ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ
ÿoÿrnÿaÿmÿeÿnÿ ÿbÿaÿnÿgÿuÿnÿaÿnÿ ÿseÿbÿaÿgÿaÿi ÿpÿeÿnÿdÿuÿkÿuÿnÿgÿ
kÿeÿgÿiaÿtaÿnÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿdÿimÿaÿkÿsuÿdÿ, ÿmÿisaÿlnÿyÿaÿ ÿhÿiaÿsaÿnÿ ÿdÿaÿnÿ ÿoÿrnÿaÿmÿeÿnÿ ÿpÿaÿdÿaÿ ÿruÿaÿnÿgÿ Pÿenÿdÿaÿpÿhÿa dÿanÿ Oÿmÿah ÿNjero yÿaÿnÿgÿ mÿemÿberi ÿkesan ÿmÿewah ÿdan bÿoÿnÿaÿfidÿe y aÿnÿg
ÿmÿeÿmÿbÿeÿrikaÿnÿ ÿkeÿpÿeÿrcaÿyaÿaÿnÿ ÿleÿbÿihÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿpÿroÿseÿs ÿbÿisnÿis.
Rÿinÿaldi Mÿirsa /ÿ Juÿrnÿaÿl SÿEÿN TH ONG 2019 643 Eÿkskluÿsivitaÿs
ÿbÿaÿnÿguÿnÿaÿnÿ ÿyaÿnÿg ÿterbÿenÿtuÿk ÿsecaÿraÿ ÿmÿenÿyeluÿruÿhÿ ÿsehÿinÿggaÿ ÿmÿenÿyeruÿpÿaÿi ÿkeraÿjaÿaÿn - kÿeÿraÿjaÿaÿnÿ kÿeÿcÿil ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿsaÿtuÿ
ÿkÿaÿwÿaÿsaÿnÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿmÿbÿeÿnÿtuÿkÿ ÿsaÿtuÿ ÿeÿnÿcÿlaÿvÿeÿ
ÿteÿrseÿnÿdÿiri ÿyÿaÿnÿgÿ ÿseÿcÿaÿraÿ ÿtidÿaÿkÿ ÿlaÿnÿgÿsuÿnÿgÿ mÿemÿbentuk kawasan yÿaÿnÿgÿ eÿkÿskÿluÿsif seÿbÿaÿgÿaÿi kÿeÿmÿaÿpÿaÿnÿaÿnÿ kÿaÿuÿmÿ Mÿbok Mÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ. Gÿamÿbar 6 Hÿiasan Oÿrnamÿen pada Patangaring Oÿmÿah Nÿjero . E.
Pÿeÿraÿnÿ Mÿbok Mÿasé dÿalamÿ Peruÿbÿahÿanÿ fuÿnÿgsi ruÿanÿg Sÿeÿjaÿraÿhÿ ÿpÿeÿrkeÿmÿbÿaÿnÿgaÿnÿ ÿbÿaÿtik Mÿbok ÿMÿasé Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn mÿemÿiliki ÿbeberapa ÿpentahapan ÿyang dÿapÿat kita lihÿat pÿenÿtahÿapÿanÿnÿya sebÿagai bÿerikuÿt : T ah u n K eterangan 1546 Aÿwÿal ÿmÿuÿla ÿbÿerdÿirinÿya ÿKamÿpÿuÿnÿg ÿLawÿeyanÿ ÿdÿanÿ ÿdÿijadÿikanÿ ÿsebÿagai ÿtemÿpÿat ÿbÿerdÿaganÿg lÿaÿw é
(ÿbÿeÿnÿaÿnÿgÿ)ÿ bÿaÿhÿaÿnÿ dÿaÿsÿaÿrÿ uÿnÿtÿuÿkÿ mÿeÿmÿbÿuÿaÿtÿ sÿaÿnÿdÿaÿnÿg
1740 - 1750 Lÿaÿskÿaÿr ÿE tÿnÿisÿ ÿTÿioÿnÿgÿhÿoÿaÿ ÿmÿeÿnÿgÿoÿbÿrÿaÿk - aÿbÿrik ÿkeÿraÿtoÿnÿ ÿkaÿreÿnÿaÿ ÿmÿaÿraÿhÿ ÿteÿrhÿaÿdÿaÿpÿ ÿinÿkoÿnÿsisteÿnÿsi
Pÿaÿkuÿbÿoÿwÿoÿnÿoÿ ÿII ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿmÿeÿlaÿwÿaÿnÿ ÿBÿeÿlaÿnÿdÿaÿ, ÿLaÿwÿeÿyaÿnÿ ÿtidÿaÿk ÿmÿeÿmÿbÿeÿrikaÿnÿ ÿbÿaÿnÿtuÿaÿnÿ ÿkaÿreÿnÿaÿ iÿnÿgÿiÿnÿ
ÿmÿeÿnÿuÿnÿjÿuÿkÿkÿaÿnÿ ÿkÿeÿsÿeÿtÿaÿrÿaÿaÿnÿ ÿeÿkÿsÿiÿsÿtÿeÿnÿsÿiÿ ÿdÿiÿrÿiÿ ÿ(ÿpÿeÿnÿeÿnÿtÿuÿaÿnÿ ÿdÿaÿrÿiÿ Mÿbok Mÿasé ) 1905 Pÿuÿnÿcaÿk ÿkeÿjaÿyaÿaÿnÿ ÿpÿaÿraÿ ÿpÿeÿdÿaÿgaÿnÿg ÿbÿaÿtik ÿdÿi Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn ,ÿ ÿdÿiÿtÿaÿnÿdÿaÿiÿ
ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿbÿeÿrÿdÿiÿrÿiÿnÿyÿaÿ ÿSÿeÿrÿiÿkÿaÿtÿ Dÿagang ÿIslamÿ ÿ(SDÿI) ÿyang ÿdidirikan ÿoleh ÿKHÿ. ÿSamÿan ÿHÿudi, ÿsekaligus ÿmÿerupakan ÿorganisasi pÿertamÿa ÿdÿi ÿInÿdÿoÿnÿesia.
Pÿaÿraÿ ÿJuÿraÿgaÿnÿ ÿbÿaÿtik ÿmÿuÿlaÿi ÿmÿeÿmÿbÿeÿnÿtuÿk ÿ“ Oÿmÿah ÿJuragan ”ÿ ÿseÿbÿaÿgÿaÿi rÿeÿpÿrÿeÿs eÿnÿtaÿsi keÿmÿaÿpÿaÿnÿaÿnÿ. 1911 Dÿidirikannya ÿKoperasi ÿPedagang ÿBatik ÿJawÿa, ÿdengan ÿtujuan ÿmÿemÿajukan ÿperdagangan
Iÿnÿdÿoÿnÿeÿsÿiÿaÿ ÿdÿiÿ ÿbÿaÿwÿaÿhÿ ÿpÿaÿnÿjÿi - pÿanÿji ÿIslamÿ.
ÿKeanÿggoÿtaanÿnÿya ÿmÿasihÿ ÿterbÿatas ÿpÿadÿa ÿruÿanÿg lÿiÿnÿgÿkÿuÿpÿ ÿpÿeÿdÿaÿgÿaÿnÿgÿ ÿmÿaÿkÿaÿ ÿtÿiÿdÿaÿkÿ ÿmÿeÿmÿiÿlÿiÿkÿiÿ ÿaÿnÿgÿgÿoÿtÿaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿcÿuÿkÿuÿpÿ ÿbÿaÿnÿyÿaÿkÿ.
1935 Sÿeÿir iÿnÿgÿ ÿwÿaÿkÿtÿuÿ ÿbÿeÿrÿkÿeÿmÿbÿaÿnÿgÿ ÿpÿaÿrÿaÿ ÿJÿuÿrÿaÿgÿaÿnÿ ÿbÿaÿtÿiÿkÿ Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn uÿnÿtuÿk ÿlebÿihÿ ÿmÿenÿgeksistenÿsikanÿ dÿiri ÿmÿerinÿtis ÿpÿergerakanÿ ÿkoÿpÿerasi ÿdÿenÿganÿ ÿdÿidÿirikanÿnÿya ÿ“Persatoÿeanÿ
ÿPeroÿesahÿaanÿ ÿBÿatik Bÿoÿemÿipÿoÿetra Soÿerakarta (PPBÿBÿS) 1945
Iÿnÿdÿoÿnÿeÿsÿiÿaÿ ÿmÿeÿrÿdÿeÿkÿaÿ, ÿpÿuÿsÿaÿtÿ ÿkÿeÿkÿuÿaÿsÿaÿaÿnÿ ÿtÿuÿnÿdÿuÿkÿ ÿkÿeÿpÿaÿdÿaÿ ÿNÿKÿRÿIÿ, ÿgÿeÿrÿaÿkÿ ÿpÿaÿrÿaÿ ÿpÿeÿdÿaÿgÿaÿnÿgÿ Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn mÿulai terbatasi 1970 Eÿraÿ ÿkemÿuÿnÿdÿuÿraÿnÿ, ÿdÿisebÿaÿbÿkaÿnÿ ÿkuÿraÿnÿgnÿyaÿ ÿdÿuÿkuÿnÿgaÿnÿ ÿdÿaÿri ÿpÿemÿerinÿtaÿhÿ ÿterhÿaÿdÿaÿpÿ ÿinÿdÿuÿstri bÿatik.
Bÿanÿyak pÿara juÿranÿganÿ mÿuÿlai mÿenÿjuÿal asetnÿya kepÿadÿa pÿihÿak yanÿg bÿu kÿaÿnÿ pÿeÿnÿgÿuÿsaÿhÿaÿ bÿatik. SEN TH ONG ,ÿ ÿVÿoÿlÿ.ÿ
2 ,ÿ ÿNÿoÿ.ÿ2ÿ,ÿ ÿJÿuÿlÿiÿ 201 9 644 Gÿamÿbar 7 Fÿaÿseÿ Pÿeÿrkÿeÿmÿbÿaÿnÿgÿaÿnÿ Bÿaÿtikÿ Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn Sÿuÿmÿbÿeÿr : Mÿirsa, dkk , 2016 Sÿeÿirinÿg
ÿpÿeÿrkeÿmÿbÿaÿnÿgaÿnÿ ÿwÿaÿktuÿ ÿpÿeÿraÿnÿ Mÿbok Mÿasé dÿalamÿ
ÿmÿenÿenÿtuÿkanÿ ÿpÿeruÿbÿahÿanÿ ÿfuÿnÿgsi ÿruÿanÿg jÿuÿgÿaÿ ÿsÿaÿnÿgÿaÿtÿ ÿdÿiÿpÿeÿnÿgÿaÿrÿuÿhÿiÿ ÿoÿlÿeÿhÿ ÿaÿkÿtÿiÿfÿiÿtÿaÿsÿ ÿdÿaÿnÿ ÿkÿeÿgÿiÿaÿtÿaÿnÿ ÿpÿeÿnÿdÿuÿkÿuÿnÿgÿnÿyÿaÿ.ÿ
ÿHÿaÿlÿ ÿiÿnÿiÿ ÿmÿeÿnÿaÿnÿdÿaÿkÿaÿnÿ ÿbÿaÿhÿwÿaÿ rÿuÿaÿnÿg - rÿuÿaÿnÿgÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿbÿeÿrÿaÿdÿaÿ ÿdÿi ÿbÿaÿwÿaÿhÿ ÿdÿoÿmÿinÿaÿsÿi Mÿbok ÿMÿasé aÿkaÿn dÿiguÿnÿakanÿ ÿdÿanÿ ÿdÿimÿanÿfaatkanÿ ÿdÿalamÿ wÿujud ruang yang tercermÿinkan
sebagai sebuah ekspresi ruang. TÿAÿBÿEL 1 PÿERÿUÿBÿAÿHÿAÿNÿ FUÿNÿGÿSI RÿUÿAÿNÿGÿ No Nÿamÿa Ruang Fÿuÿnÿgsi aÿwÿaÿl Pÿeÿruÿbÿaÿhÿaÿnÿ fuÿnÿgsi 1 Pendapha Pÿoÿlitik Pÿoÿlitik dÿaÿnÿ Eÿkoÿnÿoÿmÿi 2 Omah Njero Pÿoÿlitik Pÿoÿlitik 3 Halaman depan Sÿoÿsiaÿl Bÿuÿdÿaÿya Sÿoÿsiaÿl Bÿuÿdÿaÿya 4 Halaman belakang
Mÿenghuni Mÿenghuni dÿanÿ ekoÿnÿoÿmÿi 5 Pendapha Sÿoÿsiaÿl Bÿuÿdÿaÿya Sÿoÿsiaÿl Bÿuÿdÿaÿyaÿ dÿaÿnÿ eÿkoÿnÿoÿmÿi 6 Pavilion Eÿkoÿnÿoÿmÿi Eÿkoÿnÿoÿmÿi 7 Gandok Belakang Mÿenghuni Mÿenghuni dan ekonomi 8 S enthong Mÿenghuni Mÿenghuni 9 G andhok Kanan dan kiri Mÿenghuni Mÿenghuni 1980 Eÿraÿ ÿkehÿaÿnÿcuÿraÿnÿ ÿpÿaÿraÿ ÿpÿenÿguÿsaÿhÿaÿ ÿbÿaÿtik ÿdÿi Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn ,ÿ ÿdÿiÿsÿeÿbÿaÿbÿkÿaÿnÿ
ÿkÿaÿrÿeÿnÿaÿ ÿbÿaÿtÿiÿkÿ ÿsÿuÿdÿaÿhÿ ÿdÿaÿpÿaÿtÿ dÿipÿroÿdÿuÿksi ÿsecara ÿmÿasal ÿdÿalamÿ ÿjuÿmÿlahÿ ÿyanÿg ÿcuÿkuÿpÿ ÿbÿanÿyak ÿdÿenÿganÿ ÿmÿenÿgguÿnÿakanÿ ÿmÿesinÿ (ÿbÿaÿtÿikÿ pÿrÿinÿtÿinÿgÿ)ÿ. Hÿamÿpir 90 %ÿ Juragan batik gulung tikar.
1990 Dÿari ÿketerpurukan ÿyang ÿada, ÿmÿulai ÿada ÿcikal ÿbakal ÿkeberlangsungan ÿusaha ÿbatik ÿdengan mÿuncul seoarang Juragan yang mÿemÿulai kemÿbali bisnis batik. 2004 Aÿwÿal ÿtitik ÿkebÿanÿgkitanÿ ÿKamÿpÿuÿnÿg ÿBÿatik Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn dÿenÿganÿ ÿdÿibÿenÿtuÿknÿya ÿFoÿruÿmÿ Pÿeÿnÿgeÿmÿbÿaÿnÿgaÿnÿ
Kÿaÿmÿpÿoÿeÿnÿg ÿBÿaÿtik Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn /ÿFÿKÿBÿLÿ. ÿKÿaÿmÿpÿoÿeÿnÿgÿ
Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn dÿicanÿanÿgkanÿ sÿeÿbÿaÿgÿaÿi Kÿaÿmÿpÿuÿnÿgÿ Wÿisÿaÿtaÿ Bÿaÿtikÿ oÿleÿhÿ Pÿeÿmÿeÿrinÿtaÿhÿ Kÿoÿtaÿ Sÿoÿloÿ (Wÿaÿlikÿoÿtaÿ Sÿlaÿmÿeÿt
Sÿuÿryÿaÿnÿtoÿ).
Bÿanÿguÿnÿanÿ ÿruÿmÿahÿ ÿyanÿg ÿawÿalnÿya ÿsebÿagai ÿtemÿpÿat ÿtinÿggal ÿsaja ÿkemÿbÿali ÿbÿerkemÿbÿanÿg ÿdÿanÿ mÿenjadi temÿpat produksi dan penjualan batik.
2010 Pÿeÿnÿeÿta pÿanÿ ÿKamÿpÿoÿenÿg Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn sÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿkÿaÿwÿaÿsÿaÿnÿ ÿCÿaÿgÿaÿr ÿBÿuÿdÿaÿyÿaÿ. ÿSÿKÿ ÿMÿeÿnÿteÿri
ÿKÿeÿbÿuÿdÿaÿyÿaÿaÿnÿ dÿanÿ ÿPariwÿisata ÿNÿoÿ.PMÿ3/PWÿ007/MÿKP/2010 ÿtenÿtanÿg ÿPenÿetapÿanÿ ÿkawÿasanÿ Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn sÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿBÿeÿnÿdÿaÿ ÿCÿaÿgÿaÿr ÿBÿuÿdÿaÿyÿaÿ, ÿSÿituÿsÿ ÿaÿtaÿuÿ ÿKÿaÿwÿaÿsÿaÿnÿ ÿCÿaÿgÿaÿr
ÿBÿuÿdÿaÿyÿaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿdÿilinÿdÿuÿnÿgÿi ÿUÿUÿ ÿRÿI Nÿo.5
tahun 1992 tentang Benda Cÿagar BÿUÿdÿaya tahÿuÿnÿ 2010. 2015 Kÿoÿnÿdÿisi ÿKÿaÿmÿpÿoÿeÿnÿg Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn sÿeÿmÿaÿkÿinÿ ÿmÿeÿnÿinÿgÿkÿaÿt, ÿruÿmÿaÿhÿ ÿtinÿgÿgÿaÿl ÿyÿaÿnÿgÿ ÿaÿwÿaÿlnÿyÿaÿ ÿhÿaÿnÿyÿaÿ uÿnÿtuÿk ÿtinÿggal ÿsaja
ÿsekaranÿg ÿsuÿdÿahÿ ÿbÿeralihÿ ÿfuÿnÿgsi ÿsebÿagai ÿtemÿpÿat ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿdÿanÿ pÿemÿasaranÿ. Kÿeÿmÿaÿjuÿaÿnÿ ÿteÿknÿoÿloÿgi ÿmÿeÿmÿbÿuÿaÿt ÿpÿaÿraÿ
ÿjuÿraÿgaÿnÿ ÿbÿaÿtik ÿsuÿdÿaÿhÿ ÿdÿaÿpÿaÿt bÿerkoÿmÿuÿnÿikasi ÿdÿanÿ ÿbÿerinÿteraksi ÿsecara ÿlanÿgsuÿnÿg ÿdÿenÿganÿ ÿpÿemÿbÿeli ÿdÿi ÿseluÿruÿhÿ ÿdÿuÿnÿia dÿenÿganÿ mÿenÿgguÿnÿakanÿ mÿedÿia inÿternÿet (suÿdÿahÿ mÿemÿiliki wÿebÿ mÿasinÿg - mÿasing). Rÿinÿaldi Mÿirsa /ÿ Juÿrnÿaÿl SÿEÿN TH ONG 2019 645
Gÿamÿbar 8 Tÿeÿritoÿri Rÿuÿanÿgÿ Gÿeÿnÿdÿeÿr.
Hÿal tersebut dapat kita lihat dalamÿ sebaran denah dimÿana pÿoÿrsi ÿpÿemÿanÿfaatanÿ ÿruÿmÿahÿ ÿsebÿagai rÿuÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿnÿgÿhÿuÿnÿi ÿsÿaÿnÿgÿaÿtÿ ÿsÿeÿdÿikÿitÿ, ÿsÿeÿdÿaÿnÿgÿkÿaÿnÿ ÿrÿuÿaÿnÿgÿ ÿuÿnÿtÿuÿkÿ ÿmÿeÿlaÿkÿuÿkÿaÿnÿ ÿpÿrÿoÿsÿeÿsÿ pÿroÿdÿuÿksi ÿbÿatik ÿsemÿakinÿ lÿuÿaÿs . Gÿamÿbar 9 Fÿaÿseÿ
Pÿeÿrkÿeÿmÿbÿaÿnÿgÿaÿnÿ Bÿaÿtikÿ Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn 4 . KÿESIMÿPÿUÿLAÿN DÿANÿ SARAN Tÿeritoÿri ÿruÿaÿnÿg ÿgenÿdÿer ÿpÿeremÿpÿuÿaÿnÿ ÿyaÿnÿg ÿterbÿenÿtuÿk ÿdÿi ÿLaÿwÿéyaÿnÿ ÿmÿeruÿpÿaÿkaÿnÿ ÿsuÿaÿtuÿ ÿciri ÿsoÿsiaÿl yÿaÿnÿgÿ
ÿmÿeÿmÿbÿeÿnÿtuÿkÿ ÿsisteÿmÿ ÿstraÿtifikÿaÿsi ÿaÿnÿtaÿraÿ ÿpÿeÿnÿgÿuÿsaÿhÿaÿ ÿbÿeÿsaÿr ÿdÿaÿnÿ ÿpÿeÿnÿgÿuÿsaÿhÿaÿ ÿseÿdÿaÿnÿgÿ, ÿaÿnÿtaÿraÿ ÿbÿuÿruÿhÿ dÿanÿ ÿmÿajikanÿ, ÿserta ÿanÿtara ÿbÿuÿruÿhÿ ÿtetapÿ ÿdÿanÿ ÿbÿuÿruÿhÿ ÿhÿarianÿ, ÿhÿal ÿinÿi ÿterjadÿi ÿdÿikar eÿnÿaÿkaÿnÿ ÿoÿleÿhÿ ÿaÿktivitaÿs pÿroÿdÿuÿksi ÿdÿanÿ ÿmÿenÿghÿuÿnÿi ÿyanÿg ÿbÿeruÿbÿahÿ ÿmÿenÿjadÿi ÿsebÿuÿahÿ ÿbÿuÿdÿaya dÿi Lÿaÿwÿéÿyÿaÿn , sÿeÿhÿinÿgÿgÿaÿ ÿsÿtruÿkÿtuÿr kÿeÿkÿuÿaÿsaÿaÿnÿ ÿmÿaÿjikÿaÿnÿ ÿbÿeÿrjaÿlaÿnÿ ÿpÿaÿraÿleÿl ÿdÿeÿnÿgÿaÿnÿ ÿstruÿkÿtuÿr ÿfuÿnÿgÿsioÿnÿaÿlnÿyÿaÿ ÿseÿbÿaÿgÿaÿi ÿibÿuÿ ÿruÿmÿaÿhÿ ÿtaÿnÿgÿgÿaÿ ÿyÿaÿnÿgÿ Keterangan : Ruang Politik Ruang Sosial Ruang Hunian Ruang ekonomiSEN TH ONG ,ÿ ÿVÿoÿlÿ.ÿ 2 ,ÿ ÿNÿoÿ.ÿ2ÿ,ÿ ÿJÿuÿlÿiÿ 201 9 646 tÿidÿaÿkÿ ÿtÿeÿrÿleÿpÿaÿsÿ ÿdÿaÿrÿi ÿtÿeÿrÿitÿoÿrÿi ÿgÿeÿnÿdÿeÿrÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿrÿuÿpÿaÿkÿaÿnÿ ÿp eÿrwÿuÿjuÿdÿaÿnÿ ÿdÿaÿri ÿbÿaÿtinÿ ÿyaÿnÿgÿ ÿbÿeÿraÿwÿaÿl ÿdÿaÿri ÿruÿaÿnÿgÿ dÿoÿmÿestik.
Pÿeÿruÿbÿaÿhÿaÿnÿ ÿfuÿnÿgsi ÿruÿaÿnÿg ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿruÿmÿaÿhÿ ÿtinÿggaÿl mÿasyarakat ÿLawéyan ÿterjadi ÿmÿelalui ÿproses mÿasuknya kegiatan produksi ke dalamÿ ruang domÿestik yang di kuasai oleh para ibu - iÿbÿuÿ ÿ( Mÿbok Mÿasé )ÿ.
Dÿengan ÿmÿasuknya ÿruang ÿproduksi ÿke ÿdalamÿ ÿranah ÿdomÿestik ÿini ÿmÿaka ÿmÿulailah ÿterjadinya ÿperluasan dÿoÿmÿinÿasi Mÿbok ÿMÿasé tÿeÿrÿhÿaÿdÿaÿpÿ ÿkÿeÿgÿiaÿtÿaÿnÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi. ÿPÿrÿoÿsÿeÿsÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿi ÿbÿaÿtÿikÿ ÿdÿi ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿsÿeÿcÿaÿrÿaÿ ÿpÿeÿrÿlaÿhÿaÿnÿ tÿaÿpÿi ÿpÿaÿsÿtÿi ÿmÿeÿmÿbÿuÿaÿtÿ ÿsÿtÿrÿaÿtÿaÿ ÿsÿoÿsÿiaÿl ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿkÿeÿhÿidÿuÿpÿaÿnÿnÿyÿaÿ ÿikÿuÿtÿ
ÿmÿeÿnÿgÿoÿnÿtÿrÿo lÿ ÿjÿaÿlÿaÿnÿnÿyÿaÿ ÿkÿeÿgÿiÿaÿtÿaÿnÿ ÿpÿrÿoÿdÿuÿkÿsÿiÿ bÿatik ÿsehÿinÿgga ÿmÿenÿjadÿi ÿtatanÿanÿ ÿsoÿsial ÿkemÿasyarakatanÿ ÿatauÿ
ÿmÿenÿjadÿinÿya ÿsebÿuÿahÿ ÿkebÿuÿdÿayaanÿ ÿdÿi lÿiÿnÿgÿkÿuÿpÿ ÿmÿaÿsÿyÿaÿrÿaÿkÿaÿtÿ ÿLÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ.ÿ
ÿBÿuÿdÿaÿyÿaÿ ÿiÿnÿiÿ ÿjÿuÿgÿaÿ ÿmÿeÿmÿbÿeÿnÿtÿuÿkÿ ÿsÿeÿbÿuÿaÿhÿ ÿtÿaÿtÿaÿ ÿnÿiÿlÿaÿiÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿmÿeÿnÿgÿaÿtÿuÿrÿ hÿuÿbÿuÿnÿganÿ ÿanÿtara ÿmÿajikanÿ ÿdÿenÿganÿ ÿbÿuÿruÿhÿ ÿ(pÿekerja) . Mÿbo kÿ ÿMÿaÿsé sÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿsÿtruÿkÿtuÿr ÿteÿrtinÿgÿgÿi ÿdÿi ÿdÿaÿlaÿmÿ sÿtaÿtuÿsÿ ÿsÿoÿsÿiaÿl ÿinÿi ÿyÿaÿnÿgÿ
ÿmÿeÿruÿpÿaÿkÿaÿnÿ ÿsÿeÿoÿraÿnÿgÿ ÿibÿuÿ, ÿmÿaÿkÿaÿ ÿteÿritoÿri ÿruÿaÿnÿgÿ
ÿyÿaÿnÿgÿ ÿteÿrbÿeÿnÿtuÿkÿ ÿsÿeÿbÿaÿgÿaÿi ÿruÿaÿnÿgÿ rÿuÿaÿnÿgÿ ÿaÿkÿtÿivÿitÿaÿsÿ ÿgÿeÿnÿdÿeÿrÿ ÿyÿa nÿg ÿbÿergerak ÿdÿari ÿruÿanÿg ÿdÿoÿmÿestik sÿaÿnÿgÿaÿt
ÿkÿeÿnÿtaÿl.
ÿAÿkÿtivÿitaÿsÿ ÿyÿaÿnÿgÿ ÿteÿrjaÿdÿi ÿdÿi Lÿaÿwÿéÿyÿaÿnÿ ÿdÿaÿlaÿmÿ ÿkÿeÿgÿiaÿt aÿnÿ ÿpÿroÿdÿuÿksi ÿseÿcaÿraÿ ÿkeÿseÿluÿruÿhÿaÿnÿ ÿaÿdÿaÿlaÿhÿ ÿpÿeÿrwÿuÿjuÿdÿaÿnÿ ÿdÿaÿri ÿteÿritoÿri ÿruÿaÿnÿg ÿgeÿnÿdÿeÿr. Pÿeÿmÿaÿnÿfaÿaÿtaÿnÿ ÿruÿaÿnÿg ÿinÿi
ÿmÿeÿruÿpÿaÿkaÿnÿ ÿtinÿdÿaÿkaÿnÿ ÿbÿeÿrsaÿmÿaÿ ÿyaÿnÿg ÿleÿbÿihÿ ÿdÿi
ÿdÿoÿmÿinÿaÿsi ÿoÿleÿhÿ Mÿbok ÿMÿasé sÿeÿdÿaÿnÿgÿkÿaÿnÿ pe mÿanfaatn ÿruang ÿyang ÿberubah ÿfungsi ÿmÿenjadi ÿruang ÿgender dÿilakuÿkanÿ ÿtanÿpÿa mÿengubah bÿenÿtuÿk ruÿanÿg tersebÿuÿt, pÿenÿyesuÿaianÿ ruÿanÿg terdÿapÿat pÿadÿa ruÿanÿg a n lÿeÿvÿeÿl m iÿkÿrÿoÿ, ÿmÿeÿsÿsÿoÿ ÿdÿaÿnÿ m aÿkroÿ. RÿEFERÿENÿSI Fÿrick, Hÿ.,
1ÿ9ÿ9ÿ7ÿ, Pÿoÿlaÿ Sÿtruÿktuÿr Dÿaÿnÿ Tÿeÿknÿik Bÿaÿnÿguÿnÿaÿnÿ Dÿi Inÿdÿoÿnÿeÿsiaÿ, Kÿaÿnÿisiuÿs, Yÿoÿgyaÿkaÿrta Hÿandayani, Cÿhÿristinÿa S dÿanÿ Nÿoÿvianÿtoÿ, Aÿ., 2004.
Kuÿasa Wÿnÿita Jawÿa, Yoÿgyakarta: LKIS. Hÿandayani, ÿT, ÿDÿra. ÿMÿMÿ. ÿdan ÿSugiarti, ÿDÿra. ÿMÿsi., ÿ2002, ÿKonsep ÿdan ÿTeknik ÿPenelitian ÿGÿender, ÿMÿalang: UÿMÿMÿ Press. Mÿurtini, ÿTitien ÿWÿoro. ÿ2010. ÿMÿakna ÿRuang ÿGender ÿPada ÿRumah ÿTinggal ÿDi ÿKam pÿuÿnÿg ÿKauÿmÿanÿ Sÿeÿmÿaÿraÿnÿg. Dÿiseÿrtaÿsi Pÿroÿgraÿmÿ Dÿoÿktoÿr Uÿnÿiveÿrsitaÿs Dÿipÿoÿnÿeÿgoÿroÿ. Mÿirsa, ÿRinaldi, ÿdkk. ÿ2016. ÿSpatial ÿSettlement ÿPatern ÿin ÿLaweyan ÿas ÿSupportive ÿBatik ÿProduction Aÿctivities.
Inÿdÿoÿnÿesianÿ Joÿuÿrnÿal oÿf Gÿeoÿgrapÿhÿy.
Vÿoÿluÿmÿe 48 nÿoÿ.1, Juÿnÿe 2016, pÿage 84 - 90. Mÿirsa, Rÿinÿaldÿi. ÿ2018.
ÿRÿuÿanÿg ÿAÿrsitektuÿr: ÿbÿoÿk ÿMÿase ÿLawÿeyanÿ. ÿDÿisertasi ÿProÿgramÿ ÿDÿoÿktoÿr ÿTeknÿik Aÿrsitektuÿr dÿanÿ Perkoÿtaanÿ Uÿniversitas Dÿiponegoro.
Pÿriyaÿtmÿoÿnÿoÿ, ÿAÿlpÿhÿaÿ ÿFÿeÿbÿeÿlaÿ, ÿ2ÿ0ÿ1ÿ4ÿ. ÿ5ÿ5ÿ ÿTÿaÿhÿuÿnÿ, ÿKÿeÿtuÿaÿ ÿFÿoÿruÿmÿ ÿPÿeÿnÿgeÿmÿbÿaÿnÿgaÿnÿ ÿKÿaÿmÿpÿuÿnÿg ÿBÿaÿtik ÿLaÿwÿeÿyaÿnÿ dÿanÿ ÿDÿoÿsenÿ ÿAÿrsitektuÿr ÿUÿnÿiversitas ÿM uÿhÿamÿadÿyahÿ ÿSoÿloÿ ÿ(UÿMÿS).
ÿWÿawÿanÿcara ÿOÿktoÿbÿer ÿ2014, Lÿaÿwÿeÿyÿaÿnÿ Sÿoÿloÿ. Sÿoÿeÿdÿaÿrmÿoÿnÿo , 2ÿ0ÿ0ÿ6ÿ. ÿMÿbÿoÿk ÿMÿaÿseÿ ÿPÿeÿnÿguÿsaÿhÿaÿ ÿBÿaÿtik ÿdÿi ÿLaÿwÿeÿyaÿnÿ ÿSÿoÿloÿ ÿAÿwÿaÿl ÿAÿbÿaÿdÿ ÿ2ÿ0ÿ. ÿYÿaÿyaÿsaÿnÿ ÿWÿaÿrnÿaÿ Wÿarni Indonesia Sÿuÿgiyoÿnÿoÿ, 2ÿ0ÿ0ÿ8ÿ.
Mÿeÿtoÿdÿeÿ Pÿeÿnÿeÿlitiaÿnÿ Kÿuÿaÿnÿtitaÿtif - Kÿuÿaÿlitaÿtif dÿaÿnÿ Rÿ&ÿDÿ.
Aÿlfaÿbÿeÿtaÿ, Bÿaÿnÿdÿuÿnÿg. Yÿuÿdÿoÿhÿuÿsoÿdÿoÿ, Sÿiswÿoÿnÿoÿ, dÿkk. 1ÿ9ÿ9ÿ1ÿ.
Rÿuÿmÿaÿhÿ Uÿnÿtuÿk Sÿeluÿruÿhÿ Rÿaÿkyaÿt. Jaÿkaÿrtaÿ.
INTERNET SOURCES:
---