QUESTION PAPER DECEMBER 2018 | Central Teacher Eligibility Test | India

Bg nwpÒVH$m _| ²⁰> _w{–V n•> h¢ü& narjm nwpÒVH$m gߪ`m

This Book let con tains 20 printed pages. Test Book let No.

‡ÌZ-nÃççII / PAPER—II

_{Unwar

^mfm n[a{eÔ> / MANIPURI LANGUAGE SUPPLEMENT

^mJ IV & V / PART IV & V narjm nwpÒVH$m gßHo$V

Test Booklet Code

In struc tions for Candidates :

1. This Booklet is a Supplement to the Main Test Booklet for those candidates who wish to answer EITHER Part—IV (Language—I) OR Part—V (Language—II) in MANIPURI language, but NOT BOTH.

2. Candidates are required to answer Parts I, II, III from the Main Test Booklet and Parts IV and V from the languages chosen by them.

3. Questions on English and Hindi languages for Part—IV and Part—V have been given in the Main Test Booklet.

Language Supplements can be asked for separately.

4. Use Black/Blue Ballpoint Pen only for writing particulars on this page/marking responses in the Answer Sheet.

5. The CODE for this Language Booklet is M. Make sure that the CODE printed on Side-2 of the Answer Sheet and on your Main Test Booklet is the same as that on this Language Supplement Test Booklet. In case of discrepancy, the candidate should immediately report the matter to the Invigilator for replacement of the Language Supplement Test Booklet.

6. This Test Booklet has Two Parts, IV and V, consisting of 60 Objective-type Questions and each carrying 1 mark : Part—IV : Language—I (Manipuri) (Q. Nos. 91–120) Part—V : Language—II (Manipuri) (Q. Nos. 121–150) 7. Part—IV contains 30 questions for Language—I and Part—V contains 30 questions for Language—II. In this Test Booklet, only questions pertaining to Manipuri Language have been given. In case, the language(s) you have opted for as Language—I and/or Language—II is a language other than Manipuri, please ask for a Test Booklet that contains questions on that language.

The languages being answered must tally with the languages opted for in your Application Form.

8. Candidates are required to attempt questions in Part—V (Language—II) in a language other than the one chosen as Language—I (Part—IV) from the list of languages.

9. Rough work should be done only in the space provided in the Test Booklet for the same.

10. The answers are to be recorded on the OMR Answer Sheet only. Mark your responses carefully. No whitener is allowed for changing answers.

narjm{W©`m| Ho$ {bE {ZX}e :

1. `h nwpÒVH$m _wª` narjm nwpÒVH$m H$m EH$ n[a{eÔ> h°, CZ narjm{W©`m| Ho$ {bE Omo `m Vmo ^mJçç^IV (^mfmçç^I) `m ^mJçç^V (^mfmçç^II) _{Unwar ^mfm _| XoZm MmhVo h¢, bo{H$Z XmoZm| Zhtü&

2. narjmWu ^mJ ^{I, II, III} Ho$ CŒma _wª` narjm nwpÒVH$m go X| Am°a ^mJ ^IV d ^V Ho$ CŒma CZHo$ ¤mam MwZr ^mfmAm| goü&

3. AßJ´oOr d {h›Xr ^mfm na ‡ÌZ _wª` narjm nwpÒVH$m _| ^mJçç^IV d ^mJçç^V Ho$ A›VJ©V {XE JE h¢ü& ^mfm n[a{eÔ>m| H$mo Amn AbJ go _m±J gH$Vo h¢ü&

4. Bg n•> na {ddaU Aß{H$V H$aZo Edß CŒma-nà na {ZemZ bJmZo Ho$ {bE Ho$db H$mbo/Zrbo ~m∞bnm∞BßQ> noZ H$m ‡`moJ H$a|ü&

5. Bg ^mfm nwpÒVH$m H$m gßHo$V M h°ü& `h gw{Z{¸V H$a b| {H$ Bg ^mfm n[a{eÔ>

narjm nwpÒVH$m H$m gßHo$V, CŒma-nà Ho$ n•>-² Edß _wª` narjm nwpÒVH$m na N>no gßHo$V go {_bVm h°ü& AJa `h {^fi hmo, Vmo narjmWu Xygar ^mfm n[a{eÔ>

narjm nwpÒVH$m boZo Ho$ {bE {ZarjH$ H$mo Vwa›V AdJV H$amE±ü&

6. Bg narjm nwpÒVH$m _| Xmo ^mJ ^IV Am°a ^V h¢, {OZ_| ⁶⁰ dÒVw{Z> ‡ÌZ h¢ VWm

‡À`oH$ ¹ AßH$ H$m h° :

^mJ^—IV: ^mfm^—I (_{Unwar) (‡ÌZ gß0 ^91–120)

^mJ^—V : ^mfm^—II (_{Unwar) (‡ÌZ gß0 ^121–150)

7. ^mJ^—IV _| ^mfm^—I Ho$ {bE ³⁰ ‡ÌZ Am°a ^mJ^—V _| ^mfm^—II Ho$ {bE

30 ‡ÌZ {XE JE h¢ü& Bg narjm nwpÒVH$m _| Ho$db _{Unwar ^mfm go gÂ~p›YV

‡ÌZ {XE JE h¢ü& `{X ^mfm<sup>—I</sup> Am°a/`m ^mfm^—II _| AmnHo$ ¤mam MwZr JB© ^mfm(E±) _{Unwar Ho$ Abmdm h°/h¢, Vmo H•$n`m Cg ^mfm dmbr narjm nwpÒVH$m _m±J b|ü& {OZ ^mfmAm| Ho$ ‡ÌZm| Ho$ CŒma Amn Xo aho h¢

dh AmdoXZ-nà _| MwZr JB© ^mfmAm| go AdÌ` _ob ImZr Mm{hEü&

8. narjmWu ^mJ^—V (^mfm^—II) Ho$ {bE, ^mfm gyMr go Eogr ^mfm MwZ|

Omo CZHo$ ¤mam ^mfm^—I (^mJ^—IV) _| MwZr JB© ^mfm go {^fi hmoü&

9. aµ\$ H$m`© narjm nwpÒVH$m _| Bg ‡`moOZ Ho$ {bE Xr JB© Imbr OJh na hr H$a|ü&

10. g^r CŒma Ho$db ^OMR CŒma-nà na hr Aß{H$V H$a|ü& AnZo CŒma ‹`mZnyd©H$

Aß{H$V H$a|ü& CŒma ~XbZo hoVw úoV aßOH$ H$m ‡`moJ {Z{f’ h°ü&

M

MVD18—II

Bg narjm nwpÒVH$m H$mo V~ VH$ Z Imob| O~ VH$ H$hm Z OmEü&

Do not open this Test Book let un til you are asked to do so.

Bg narjm nwpÒVH$m Ho$ {nN>bo AmdaU (n•> gߪ`m <sup>20</sup>) na {XE JE {ZX}em| H$mo ‹`mZ go nãT>|ü&

Read care fully the In struc tions on the Back Cover (Page No. 20) of this Test Book let.

LANG. CODE

10

_{Unwar _| {ZX}em| Ho$ {bE Bg nwpÒVH$m Ho$ n•> gߪ`m ² d ¹⁹ XoI|ü&

For In struc tions in Manipuri, see Page Nos. 2 and 19 of this Book let.

Name of the Candidate (in Capitals) Roll Number (in figures)

(in words)

Centre of Examination (in Capitals)

narjmWu H$m Zm_ (~ãS>o Ajam| _|) :

(e„Xm| _|) : AZwH´$_mßH$ (AßH$m| _|) :

narjm-Ho$›– (~ãS>o Ajam| _|) :

narjmWu Ho$ hÒVmja : {ZarjH$ Ho$ hÒVmja :

¤åA¡ìºi¡[Î º³àÚ ²⁰ Úà*Òü ëi¡Ê¡-¤åA¡ìºi¡ ëA¡àl¡

ëšš¹

^—II

³[ošå¹ã ëºUåìÚ\ Î[šÃì³–i¡

®¡àK

^—IV

"³Îå}

^V

ÒàÚ¹[v¡ûö¡ó¡à*¤à ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡ "[Î Òà}ìƒàB¡>å¡ú

¤åA¡ìºi¡[ÅKã >ã[t¡-[>Ú³[Å} (In struc tions) (º³àÒü ¹⁹ "³Îå} ²⁰) "[Î Úà³—à ëW¡A¡[ÅÄà šàl¡ü¡ú

ëA¡[–ƒìƒi¡A¡ã ³ã} :

Øàӓɇ : ë¹àº >´¬¹ ("S¡ ³ìÚv¡û¡à) :

š[¹Û¡àKã ëΖi¡¹ :

ëA¡[–ƒìƒi¡A¡ã [ÎKì>W¡¹ : Òü>[®¡[\ìºi¡¹Kã [ÎKì>W¡¹ :

Facsimile signature stamp of Centre Superintendent

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}ƒà šã¤à ÒüXi¡öG>[Å} :

1. ¤åA¡ìºi¡[Î ³[ošå¹ã ëºUåìÚ\ƒà šài¢¡^—IV (ëºUåìÚ\^—I) >yKà šài¢¡^—V (ëºUåìÚ\^—II) ƒà š[¹Û¡à =à[>}¤à ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}KンA¡

본> ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡t¡Kã Î[šÃì³–i¡ "³[>¡ú "[>³[v¡û¡ šåÄà š[¹Û¡à =à¤à Úàì¹àÒü¡ú

2. ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à 본> ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡t¡Kã šài¢¡^—I, ^II, ^III "³Îå} ³ìJàÚ>à J>¤à ëºUåìÚ\[Å}ƒKã šài¢¡^—IV "³Îå} šài¢¡^—V A¡ã šàl¡üJå³ šã¤à ƒ¹A¡à¹ íº¡ú

3. Òü}¹à[\ "³Îå} [Ò–ƒã ëºUåìÚ\[Å}Kã šài¢¡^—IV "³Îå} šài¢¡^—V ØàÒ}[Å} 본> ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡t¡à šã칡ú ëºUåìÚ\ Î[šÃì³–i¡[Å}KンA¡

ët¡àR¡àÄà Ò}¤à ÚàÒü¡ú

4. º³àÚ[Îƒà šà[i¢¡A塺à¹[Î} Òü>>¤à ë¤ÃA¡^/¤Ãå ë¤àº ëšàÒü–i¡ ëš>Jv¡û¡}³A¡ Åã[\ìÄï¡ú

5. ëºUåìÚ\ ¤åA¡ìºi¡[ÅKã ëA¡àl¡[t¡ ^M [>¡ú "X¹ Åãi¡A¡ã ÎàÒül¡^–2 ƒà Òü[¹¤à ëA¡àl¡tå¡Kà "³Îå} 본> ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡t¡à Òü[¹¤ƒåKà ëºUåìÚ\

Î[šÃì³–i¡ ¤åA¡ìºi¡A¡ã[ÅKà W¡š ³àĤ¹à ÒàÚ>à ëÚ}l¡ü¡ú ³àă¤à ë=àAá¤[ƒ ëA¡[–ƒìƒi¡>à Jåƒv¡û¡à ëºUåìÚ\ Î[šÃì³–i¡ ¤åA¡ìºi¡ "ƒå Åãì–ƒàA—¡¤à Òü>[®¡[\ìºi¡¹ƒà [¹ìšài¢¡ ët¡ïKƒ¤[>¡ú

6. ¤åA¡ìºi¡ "[ÎKã šài¢¡ "[>[> ^IV "³Îå} ^V¡ú ³[΃à ØàÒ} "³³³ƒà ³àA¢¡ "³à šã¤à ØàÒ} ⁶⁰ Úà*Òü : šài¢¡^—IV : ëºUåìÚ\^—I (³[ošå¹ã) (Øà : ⁹¹ ƒKã Øà : ¹²⁰) šài¢¡^—V : ëºUåìÚ\^—II (³[ošå¹ã) (Øà : ¹²¹ ƒKã Øà : ¹⁵⁰)

7. šài¢¡^—IV ëºUåìÚ\^—IKã ØàÒ} ³⁰ Úà*Òü "³Îå} šài¢¡^—V ëºUåìÚ\^—IIKã ØàÒ} ³⁰ Úà*Òü¡ú ¤åA¡ìºi¡ "[Îƒà ³[ošå¹ã ëºUåìÚ\ƒ}Kà

³¹ã íº>¤à ØàÒ} Ò}Òü¡ú >ÒàA—¡à >R¡Kã ëºUåìÚ\^—I "³Îå} ëºUåìÚ\^—II *Òü>à J>¤à ëºUåìÚ\[Å}ƒå ³[ošå¹ã >y¤[ƒ ëºUåìÚ\ƒåƒà

¯àÒ} Ò}¤à ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡ "³à šã>¤à ÒàÚ¤ãÚå¡ú šàl¡üJå³ šã[¹¤à ëºUåìÚ\[Å}ƒå >ÒàB¡ã &[šÃìA¡Å> ëó¡à³¢ƒà Òü[J¤à ëºUåìÚ\[Å}Kà

³àÄKƒ¤[>¡ú

8. ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à ëºUåìÚ\[Å}Kã [ºÊ¡t¡Kã ëºUåìÚ\^—I *Òü>à J>[J¤ƒå >v¡¤à "ìt¡àÙà ëºUåìÚ\ "³ƒà šài¢¡^—V (ëºUåìÚ\^—II)ƒà Úà*[¹¤à ¯àÒ}[Å}Kã šàl¡üJå³ šã¤à ƒ¹A¡à¹ íº¡ú

9. ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡t¡à šã[¹¤à ³ó¡³ƒèt¡ƒà ¹ó¡ ØàA¢¡ ët¡ïKƒ¤[>¡ú

10. šàl¡üJå³[Å}ƒå ^(OMR) šàl¡üJå³ ëW¡ƒà ÒüKƒ¤[>¡ú >R¡Kã šàl¡üJå³[Å}ƒå ëW¡A¡[ÎÄà ³àA¢¡ìt¡ï¡ú šàl¡üJå³[Å} ëÒà}>¤à ³èA¡ "ìR¡ï¤à Åã[\Ĥà Úà샡ú

M

MVD18—II

LANG. CODE

10

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à MANIPURI Lan guage–I

ëºï¹¤[ƒ šài¢¡ ^–IV Kã ⁽ ¯àÒ} ^91–120) ó¡à*¤Kã šàl¡üJå³ [š>¤à ëÒà;>Kƒ¤[>¡ú

Candidates should attempt the questions from Part–IV (Q. Nos.

91–120), if they have opted

MANIPURI as Language–I only.

Part—IV /

A¡àJ>

^—IV

Language—I /

ëºà>

^—I

Manipuri /

³[ošå¹ã

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à MANIPURI Language–I ëºï¹¤[ƒ šài¢¡^–IV Kã ⁽¯àÒ} ^91–120) ó¡à*¤Kã šàl¡üJå³ [š>¤à ëÒà;>Kƒ¤[>¡ú

[ƒì¹G> : ³JàKã ØàÒ}[Å}[ÎKã ³Jàƒà šã[¹¤à *šÎ>[Å}

"[΃Kã J«àÒüƒKã W¡àĤƒå JÀKà šàl¡üJå³ šãÚå (ØàÒ} ^91–105) :

91. ëºà> t¡´¬ã¤ƒà tå¡}*Òü>>à íºìÒ﹤à

³îÒì¹àÒü[Å}Kã J«àÒüƒKã ó¡¤à ³t¡´¬ã[Î^—

(1) ët¡àR¡àÄà t¡´¬ã¤[>

(2) A¡à}ºåš ^(Group) *Òü>à t¡´¬ã¤[>

(3) ³³àĤ[Å}Kà t¡´¬ã¤[>

(4) ³=B¡ã[Å}[Î ëºàÒü>³[A—¡

92. ëºà> t¡´¬ã¤Kã *¤ì\[v¡û¡®¡ Òü®¡àºåìÚΖƒà ƒ¹A¡à¹ íº[¹¤[Î^—

(1) *¤ì\[v¡û¡®¡ *Òü¤à "³Îå} "ó¡-ó¡v¡ ëÚ}¤ƒå[>

(2) šåÀšA¡ã "³Îå} ëºà>W¡;A¡ã ëÚ}¤ƒå[>

(3) =à\[>}R¡àÒü "³[ƒ W¡àĤøà ëÚ}¤ƒå[>

(4) ³=B¡ã[Î ëºàÒü>³[A—¡

93. ³JàKã[Å}[΃Kã A¡¹´¬>à ëºà> t¡´¬ã¤Kã šà–ƒ³

>v¡¤ìK?

(1) ØàJìÀà> šåì=àA¡šà

(2) ëºà> J}¤à

(3) Òü¤ƒà Úà³—à íÒ¤à

(4) "ì>ï¤à šåì=àA¡šà

94. ëºà>Kã ÑH㺠J}¤ƒà ³JàKã[Å}[΃Kã A¡¹´¬>à W塳ƒ¤ìK?

(1) ëºà>Kã ÑHãº[Å} J}>¤à ëÒà;Ĥƒà ëºà>Kã š=àšt¡>à (principle) ëºà>Kã šøàA¡[i¡Ît¡Kã ³¹ç¡ *Òü

(2) "R¡à}[Å}>à t¡à¤à, R¡à}¤à, šà¤à "³Îå} Òü¤Kã

³=}-³>à*[΃³A¡ t¡´¬ã

(3) šà¤à "³[ƒ Òü¤Kã ÑHãº[Å}[Î ÑA塺ƒà šè[A—¡}

[W¡}[Å>Kƒ¤[>

(4) ëºà>Kã ÑH㺠³[¹[Î ³[¹ íºî>

95. ‘‘A¡>àKã Nøà³à¹ì>à J}ƒ>à "R¡à}>à =å>à ëºà>

t¡´¶ã¡ú’’

³[Î A¡>à>à ÒàÚ¤ì>à?

(1) ³Òà[¹[Å ši¡à>\[º

(2) ëºàl¢¡ Ѭãi¡

(3) ëºàl¢¡ ë³ìA¡àìº

(4) [\> [šÚàì\;

96. >}>à AáàÎt¡à t¡´¬ã[¹îR¡ƒà ³îÒì¹àÒü[Å}>à "¹ç¡¤à ØàÒ}[Å} "³Îå} J}ƒ¤[Å} Ò}Òü¡ú "[ÎP¡´¬à [ó¡®¡³[΃à >} A¡[¹ ët¡ïKƒìK?

(1) Jåƒv¡û¡à šà¹Kà >}>à ³îÒì¹àÒü[Å}Kã J}ƒ¤[Å}ƒå t¡àB¡[>

(2) >}>à Ò}R¡A¡š[Å} "³[ƒ J}ƒ¤[Å}ƒå Òü[Å>ºKà ³=}Kã >å³ãv¡à t¡àA¡[šK[>

(3) >}>à ºàÒü[¹v¡û¡Kã šàl¡ü ÒàÚK[> "ƒåKà J}ƒ¤[Å}ƒå ëA¡àÄà JÄ[Î ÒàÚK[>

(4) =A¡[Î-Jà[Î íº>¤à [ÎP¡´¬à ØàÒ}Ò}K>å ÒàÚK[>

97. >´£å¡ƒà ³t¡³ "ìt¡>¤ƒà Úà³—à šà[Å>¤Kã íÒĤã>à

³îÒì¹àÒüƒà A¡[¹ ³à}\¤ìK?

(1) ³ìJàÚKã ëºï[Å} ëÒ>K;Òì–ƒ

(2) ³ÅàKã =à\¤à ³à}Ò>[º

(3) AáàÎA¡ã t¡´¬ƒKã ³ìJàÚ[Î ºàš—à íº

(4) ØàJº ó¡\>à =àƒ¹Kà ëÚ}¤à R¡³Òì–ƒ

98. ëºà> t¡´¬ã¤ƒà Òü–ƒ[v¡û¡®¡ ë³=ƒA¡ã Jåìƒà}W¡à¤à

"³[ƒ^—

(1) ³îÒì¹àÒü[Å}>à ëÒà³ØàA¢¡ ët¡ïì¹àÒü

(2) ³t¡³ "ìt¡>¤ƒà >´£å¡ƒà šà[Å>¤Kã íÒ>¤ã ºàA¡Òì–ƒ

(3) AáàÎt¡à =A¡[Î-Jà[Î íºÒ[À

(4) ³îÒì¹àÒü[Å}>à "ìt¡Þà ³t¡³ƒà Úà³—à t¡´¬à R¡´¶ã

99. ëºà>[Î J«àÒüƒKã ó¡¤à ^_____ ëó¡à}ìƒàA¡šKã "³[ƒ ÒüÅà ØàJºKã ë³[l¡Ú³[>¡ú

(1) Åì–ƒàA¡šà

(2) ëJà³[\>¤à

(3) Øà ÒàÚìƒàA¡-ÒàÚ[\>

(4) ëºàÒü>³[A—¡

100. Òü[–ƒÚàKã "R¡à} "³>à t¡³Kƒ¤[Î^—

(1) ³³àìºà>

(2) ³³àìºà> "³[ƒ [¹\>ƒåKã ëºà>

(3) ³³àìºà> "³[ƒ Òü}[ºÅ

(4) "šà´¬à ëºà> "׳

101. Òü>AÃå¡[ή¡ Aáàι硳 "³ƒà ëºà> t¡´¬ã¤ƒà [Å}>¤à

"³[ƒ^—

(1) W¡š-W¡à¤à ëºà> t¡´¬Kã [ó¡®¡³ "³à ÅàK;šà R¡³ƒ¤[>

(2) t¡´¬Kã ³W¡àA¡ Øà;šKã[>

(3) ³îÒì¹àÒü[Å}Kã R¡³\¤ƒà ³àă¤Kã[>

(4) ³îÒì¹àÒü[Å}Kã ³¹v¡û¡à ëJ;Ĥà "šà´¬à íº¤Kã[>

102. ³Jàƒà [š[¹¤[Å} "[΃Kã A¡¹´¬>à ³³àìºà>

t¡´¬ã¤Kã ëºï[Å} >v¡¤ìK?

(1) ³[t¡A¡ W¡à¤à ëºà>Kã ëºï[Å} ó¡}¤à

(2) ³W¡àA¡[Å}Kã ëºï[Å} ó¡}¤à

(3) ëJà>ì=àB¡ã ëºï[Å} ó¡}¤à

(4) ëºà>Kã Òü¤Kã ³Jº-³Jà A¡ÚàKã ëºï[Å}

ó¡}¤à

103. ³JàKã[Å}[΃Kã A¡¹´¬>à t¡´¬ã¤Kã ë³=ƒì>à?

(1) ëÎìºA¡Î> ë³=ƒ

(2) Òü–i¡ì¹Ð¡ ë³=ƒ

(3) ë³à[t¡ì®¡Î> ë³=ƒ

(4) ³=B¡ã[Å}[Î ëºàÒü>³[A—¡

104. ëºà> t¡´¬ã¤ƒà *[l¡*-[®¡\åìÚº ³W¡àA¡[Å}>à A¡àÄÒ[º¤[Î^—

(1) ëJà>ì=àA¡ W塳ì=àA¡šƒ[>

(2) Òü¤ƒà W塳ì=àA¡šƒ[>

(3) šà¤ƒà W塳ì=àA¡šƒ[>

(4) ³=B¡ã[Å}[Î "³v¡à >ìv¡

105. "Øà;šà ë³>J;>¤à ^(remedial) t¡´¬ã¤Kã

³t¡´¬ã>à^—

(1) "Øà;š[Å}ƒåKã J}ìƒàA—¡¤à ëÒà;Ĥƒà "¹ç¡¤à ëÒ>K;Ò[À

(2) "Øà;šà ëºïì=àA¡šƒà ³àÒüšàA¡Ò>[º

(3) "Øà;š[Å}ƒå ³*}t¡àƒ>à íºÒ>[º

(4) "Øà;š[Å}ƒåƒà ëºà>Kã š=àšA¡ã ëºï[Å}[š

[ƒì¹G> : ³Jv¡û¡à šã[¹¤à Øàì¹} ³ìt¡A¡ "[Î šà¹Kà šàl¡üJå³ šãÚå (ØàÒ} ^106–114) :

³ãÚà³—à \>ì>t¡à ÒàÚ>à JR¡>[J¤à [Ò\³ Òü¹à¤t¡ šã[AáîR¡ƒà

³³à-³šà ë>ï>à A¡àÚ>[J¡ú >Òà *Òü[¹îR¡ƒKã ëÒï>à γà\Kã

=¤A¡ ë=ï¹³ ó¡Úàƒà Źê¡A¡ Úà¤à ëÒï¹A¡[J¡ú ‘‘>ã}t¡´¬à ÒàÚ¤[Î

³ã*Òü¤Kã ëšàA¡šKà ëºàÚ>¹Aá¤à "[‹A¡à¹[>¡ú’’ ÒàÚ¤à ëºàA¡³à>¸ [t¡ºA¡A¡ã ëJàÀàl¡ü "[Î Òü¹à¤t¡>à A¡>>à =à\[J¡ú

³ìR¡à–ƒà [t¡ºA¡A¡ã šå[X "³Îå} =¤B¡ã ³[³ t¡à[J¡ú ³[ošå¹ã

\à[t¡¤å ëΤà ët¡ï>¤à [º}J;[J¤à, ëÒïK;ºA¡šƒà γà\

"³Îå} Î}ÑAõ¡[t¡Kã Î}Ñ‚à> *Òü¹´¬à, tå¡}ƒ>à ¹à\>ã[t¡Kã Åv¡û¡³ ëºï¹A¡[J¤à ‘[>[Jº ³[ošå¹ã [Ò–ƒå ³Òàή¡à’ [º}J;šƒà Òü¹à¤t¡>à "ìW¡ï¤à ë=ïƒà} ëºï[J¡ú Î}Ñ‚à> "[ÎKã "Òà>¤à ή¡à 1934Kã ë³Kã t¡à} 30ƒà Î>à ëA¡à>å}Kã ¹àγr¡ºKã "ì>ï¤à

³àr¡¤t¡à ó¡³[J¡ú ή¡à "[Îƒà ¤øÕ¡ìƒÅ "³Îå} "Îà³ >[W¡}¤à

³ó¡³ƒKã ³[ošå¹ã[Å}Kã ³ã×; Úà*[J¡ú 1936 Òü}Kã \>åØà¹ã t¡à} 26t¡Kã 30 ó¡à*¤à Ò¹à* Aå¡î´¶Kà ëºàÚ>>à "ìW¡ï¤à

³ãó¡³ "³à ó¡³[J¡ú ³[ošå¹Kã '[t¡Òà[ÎA¡ *Òü¹¤à Î}Ñ‚à>

"[ÎKã ëÎìyû¡i¡¹ã Òü¹à¤t¡ [Î}Ò>à *Òü[J¡ú A¡àáà¹Kã ³ã󡳃[ƒ W塹àW¡à–ƒ ³Òà¹à\>à ή¡àš[t¡ *Òü[J¡ú ¤³¢àKã ³r¡ìºƒà 1937A¡ã ëó¡¤øç¡Øà¹ã 28ƒKã ³àW¢¡ 2 ó¡à*¤à ó¡³[J¤à ³ã󡳃[ƒ Òü¹à¤t¡>à ή¡àš[t¡ *Òü[J¡ú ³Òàή¡à "[ÎKã 1938Kã [l¡ìδ¬¹ 29ƒà ó¡³[J¤à ³ã󡳃[ƒ ¹à\>ã[t¡Kã Åv¡û¡³ ëºï¹ìAá¡ú [Ò–ƒå ÒàÚ¤à ØàîÒ "[Î ëºïì=àAáKà [>[Jº ³[ošå¹ã ³Òàή¡à ÒàÚ>à JR¡>칡ú Òü¹à¤t¡A¡ã ³t¡³ "[Î ³[ošå¹ã [Ò–ƒå γà\ƒà

³à}Òü-ëÅ}Òü ët¡ïƒå>à Úà³—à *;º´¶ã¡ú ³[ÎKã ³àÒüìÚàv¡û¡à Òü¹à¤t¡

"³Îå} ³Òàή¡àKã A¡´¶¢ã[Å}>à A¡Äà ë=}>¹´¶ã¡ú A¡[¹ A¡[¹P¡´¬ƒà Òü¹à¤t¡>à [>}ì=ï>à ³à}[R¡ ÒàÚ>à Òü씂àA¡[š¹¤à šø\à[Å}ƒåKã

#îÅ Ò>¤à *Òü>à Úà*ƒå>à ëÅà¹à; ëÅ;>¤ã¡ú Òü¹à¤t¡A¡ã šå[Xƒà

"ìW¡ï¤à "*>¤à "³à ºàA¡[J¤[ƒ 1939Kã >åšã ºà>Kã

³t¡³ƒ[>¡ú ³t¡³ "[Î [³º ³šå[Å}>à ëW¡} t¡A—¡¤à ëó¡ï Úà³—à Øà>[Å>[Jƒå>à šø\à ³ãÚà³—à ëó¡ï Øà>¤à ó¡}>¹ìv¡ûö¡¡ú ëºàÚ>>à ëó¡ïKã ³³ºÎå ëÒ>K;ìJø¡ú >åšã ³Úà³ ëÒïƒå>à [³º [=}l¡ü

"³Îå} ³šà–ƒà ëW¡} =àìƒàB¡>å ÒàÚ>à ëÒï¹´¶ã¡ú ³[ÎKã Øàì=àv¡û¡à [l¡ìδ¬¹ 12ƒà "Îà³ ¹àÒüó¡ºKã [Îó¡àÒü>à Î[U>>à [=–ƒå>à

>åšã A¡Ú೹硳 ëÅàA¡[J¡ú ³[Î¤å ³[ošå¹Kã Òü[t¡ÒàÎt¡à >åšã ºàº ÒàÚ>à JR¡>[¹¡ú ³t¡³ "[γv¡û¡ã Òü¹à¤t¡ ³Òàή¡àKã =¤B¡ãƒ³A¡

A¡àáใà íº¹´¶ã¡ú

106. ‘‘>ã}t¡´¬à ÒàÚ¤[Î ³ã*Òü¤Kã ëšàA¡šKà ëºàÚ>¹Aá¤à "[‹A¡à¹[>¡ú’’ ëJàÀà* "[Î A¡>àKãì>à?

(1) Òü¹à¤t¡A¡ã[>

(2) ³Òàuà Kà[Þê¡Kã[>

(3) Î审àÎW¡–ƒø ë¤àÎA¡ã[>

(4) ëºàA¡³à>¸ [t¡ºA¡A¡ã[>

107. Òü¹à¤t¡A¡ã šå[X "³Îå} =¤v¡û¡à A¡>àKã ³[³ t¡à[J¤ìK?

(1) ³Òàuà Kà[Þê¡

(2) \ØàÒ๺ຠë>Ò¹ç¡

(3) ëÎàì¹àA¡JàÒü¤³ º[ºt¡

(4) ëºàA¡³à>¸ [t¡ºA¡

108. ³[ošå¹ã \à[t¡¤å ëΤà ët¡ï>¤à [º}J;[J¤à ³Òàή¡à

"ƒåKã ³[³} A¡[¹ ëA¡ïÒü

(1) [>[Jº ³[ošå¹ã [Ò–ƒå ³Òàή¡à

(2) ®¡à¹t¡ãÚ A¡´¶å[>Î šà[i¢¡

(3) ¤øàÕ¡ ή¡à

(4) "³v¡à ºã}J;º³ìƒ

109. ³Òàή¡àKã "Òà>¤à ³ãó¡³ ³ó¡³ A¡ƒàÒüƒà ó¡³[J¤ìK?

(1) "Îà³Kã ëA¡à>å}ƒà

(2) ³[ošå¹ "³Îå} "Îà³Kã ëºàÄ¤à ³ó¡³ "³ƒà

(3) ëA¡à>å}Kã ¹àγr¡ºKã "ì>ï¤à ³àr¡¤t¡à

(4) íº¤àB¡ã ØàìÚºÅ} ³>å}ƒà

110. [>[Jº [Ò–ƒå ³[ošå¹ã ³Òàή¡àKã A¡¹´¬à ³ã󡳃à W塹àW¡à–ƒ ³Òà¹à\>à ή¡àš[t¡ *Òü[J¤ìK?

(1) A¡àáใà

(2) ³[ošå¹ƒà

(3) ëA¡à>å}ƒà

(4) [Îìºi¡ƒà

111. Òü¹à¤t¡A¡ã ³t¡³ "[Î ³[ošå¹ã γà\ƒà ³ã¤å *;šà

"A¡>¤à W¡;>¤ã "³à íº¹´¶ã W¡;>¤ãƒå A¡[¹ì>à?

(1) ³ãKà ³ãKà >å}[Å>¤à

(2) \à; "³Kà "ìt¡à>¤à \à;A¡à ëºï>-íº>¤à Úàƒ¤à

(3) ³à}Òü-ëÅ}Òü JàÚ¤à

(4) "³>à R¡à}¤à "³>à t¡à>ƒ¤à

112. Òü¹à¤t¡A¡ã ³t¡³ƒà >åšã ºà> A¡¹´¬à W¡Òãƒà ë=àA¡[J^—

(1) 1839

(2) 1739

(3) 1930

(4) 1936

113. [³º [=}l¡ü "³Îå} ³šà>ƒà ëW¡} =àìƒàB¡>å^—A¡[¹ ØàîÒ šì¹}ì>à^—

(1) A¡³ìšÃG

(2) A¡´šàl¡ü–ƒ

(3) Òü–i¡ì¹àìK[t¡¤

(4) ë>ìK[t¡¤

114. ‘‘ëó¡ïKã ³³ºÎå ëÒ>K;ìJø’’

ØàîÒ šì¹} "[΃à >àl¡ü> A¡Úà Úà*¤ìK?

(1) "³à

(2) "[>

(3) "׳

(4) ³¹ã

[ƒì¹G> : íÅì¹} "[Î šà¹Kà ³Jàƒà šã[¹¤à ØàÒ}[Å}

"[ÎKã šàl¡üJå³ šãÚå (ØàÒ} ^115–120) : W¡à[A—¡¤[> ' W¡à[A—¡¤[>

[>¤>à 'Kã Òüì=ï[>

[>¤ƒà ó¡}¤>à =ØàÚ[>

'>à [>[¹ >R¡>à [š[¹¡ú šã¤>à >R¡Kã ë=ï¹à}[>

[>¤>à 'Kã ë=ï*}[>

[>¤ƒà ó¡}¤>à =ØàÚ[>

'>à [>[¹ >R¡>à [š[¹ [>‰¤Îå šã[¹^—'Kã =ØàÚ

'Kã ÒA¡W¡à} 'Kã ØàJº¡ú

115. ‘‘W¡à[A—¡¤[> ' W¡à[A—¡¤[>’’ šã[¹¤à íÅì¹} "ƒå ³åÄà šà¹Kà Jå´¶å^—‘'’ ÒàÚ[¹¤[Î A¡>àì>à?

(1) A¡[¤[>

(2) ëA¡àÚ>à W¡;[º¤ƒå[>

(3) "R¡à}[>

(4) JR¡ìƒ

116. W¡à[A—¡¤Kã ³ì=ï A¡[¹ì>à?

(1) [>¹Kà W¡à¤[>

(2) #îÅ ÅA¡š[>

(3) ó¡v¡¤à Jå>¤[>

(4) J;>¤à ëÒï¤[>

117. W¡à[A—¡¤>à [>¤ƒà ó¡}¤[Î A¡[¹ì>à?

(1) W¡à>¤à ó¡}¤[>

(2) ëÅ;>¤à [ó¡ ó¡}¤[>

(3) =ØàÚ[>

(4) A¡[¹³v¡à ó¡}¤à R¡³ìƒ

118. íÅì¹} "[΃à A¡>à>à [>[¹?

(1) A¡[¤>à [>[¹

(2) A¡à¹¤à¹Øàºà>à [>[¹

(3) ¹à\[>t¡ãØàºà>à [>[¹

(4) W¡à[A—¡¤>à [>[¹

119. íÅì¹} "[Î ³åÄà šà¹Kà Jå´¶å¡ú íÅì¹}[Ńà Úà*[¹¤à ‘>R¡’ ÒàÚ[¹¤[ÎKã >å}Kã "=¢ƒà A¡>à>à ÒüÚå

(1) A¡[¤[>

(2) šø\à[>

(3) [>}ì=ï[>

(4) #Å«¹[>

120. ‘ÒA¡W¡à}’ ØàîÒ "[Î A¡[¹ >àl¡ü>ì>à?

(1) &§ÙÎìyA¡ >àl¡ü>

(2) ëšøàš¹ >àl¡ü>

(3) A¡´¶> >àl¡ü>

(4) &l¡ì\[C¡ì®¡º >àl¡ü>

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à MANIPURI Lan guage–II

ëºï¹¤[ƒ šài¢¡ ^–V Kã ⁽ ¯àÒ} ^121–150) ó¡à*¤Kã šàl¡üJå³ [š>¤à ëÒà;>Kƒ¤[>¡ú

Candidates should attempt the questions from Part–V (Q. Nos.

121–150), if they have opted

MANIPURI as Language–II only.

Part—V /

A¡àJ>

^—V

Language—II /

ëºà>

^—II

Manipuri /

³[ošå¹ã

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à MANIPURI Language–II ëºï¹¤[ƒ šài¢¡^–V Kã ⁽ØàÒ} ^121–150) ó¡à*¤Kã šàl¡üJå³ [š>¤à ëÒà;>Kƒ¤[>¡ú

[ƒì¹G> : ³JàKã ØàÒ}[Å}[ÎKã ³Jàƒà šã[¹¤à *šÎ>[Å}

"[΃Kã J«àÒüƒKã W¡àĤƒå JÀKà šàl¡üJå³ šãÚå (ØàÒ} ^121–135) :

121. Òü>AÃå¡[ή¡ Aáàι硳 "³ƒà ³îÒì¹àÒü[Å}>à "Úà´¬à

³t¡³ƒà "¹àÞà ët¡ï¤[Î^—

(1) šà¤ƒ[>

(2) Òü¤ƒ[>

(3) R¡à}¤ƒ[>

(4) ³=B¡ã[Å} ëºàÒü>³[A—¡

122. ‘‘Nøà³à¹[Î ëºà>W¡;-Åà\; (behavioural)

"³[ƒ ØàJºKã (theoretical) *Òü¤[>¡ú’’ ³[Î A¡¹´¬à ³*}ƒà >}>à Úà¤ìK?

(1) šåÄà ÚàÒü

(2) ³ìW¡; *Òü>à ÚàÒü

(3) Úàìƒ

(4) Úà¤Îå ÚàÒü Úàƒ¤Îå ÚàÒü

123. "š¹ šøàÒü³à[¹ >yKà ëÎìA¡–ƒ[¹ =àv¡û¡à

³îÒì¹àÒü[Å}Kã "šà´¬à ëÒ>K;ÒĤKンA¡ ƒ¹A¡à¹ íº[¹¤[Î^—

(1) ³îÒì¹àÒü[Å}ƒå ºàÒü[¹A¡ šàl¡ü ÒàÚKƒ¤[>

(2) ³îÒì¹àÒü[Å}ƒåƒà ëÒÄà ëÒÄà R¡à}ºKà t¡àA¡šãKƒ¤[>

(3) ³îÒì¹àÒü[Å}ƒåƒà ëÒÄà [l¡A¡ìv¡û¡Î>

ët¡ïÒ>Kƒ¤[>

(4) ³îÒì¹àÒü[Å}Kã Nøà³à¹ ëÒ>K;Ò>Kƒ¤[>

124. ³JàKã[Å}[΃Kã A¡¹´¬>à *칺 šøì\ì–i¡Î>Kà W¡àă¤ìK?

(1) ëJàÄà ^(voice) R¡à}¤à (presentation) (2) íÅì¹} [=¤à

(3) ³àÒüKà ³àÒüKà *>[ÅĹKà R¡à}¤à

(4) ÎàÒü> ëºà–ƒà [Å[\Ĥà

125. ‘‘³ã*Òü¤Kã ëºï[Å}K¸à> ëÒ>K;ÒĤKã ³³àìºà>

³¹ç¡ *Òü¤ìƒï>à ³³àKã ëJ೺à}Îå ³¹ç¡ *Òü¡ú’’ ³[Î A¡>à>à ÒàÚ¤ì>à?

(1) ¹à\[¹[Å ët¡à>ìƒà>

(2) ë¹àÒü¤¢>

(3) ³Òàuà Kà[Þê¡

(4) [®¡ì®¡A¡à>–ƒ

126. ³îÒì¹àÒü[Å}[Î ³ìJàÚ>à ³åÄà J}ƒ¤à ëºà> "³ƒà t¡´¬ã¹¤[ƒ^—

(1) ó¡\>à šè[A—¡} W¡}¤[Î *Òüì=àìv¡û¡

(2) ³îÒì¹àÒü[Å}>à >´£å¡ƒà šà¤à "³Îå} [W¡–ó¡à šå¤Kã íÒ>¤ã ºàA¡Òü

(3) ³îÒì¹àÒü[Å}>à ºàÒü[¹A¡ t¡´¬ƒà íÒ[>}¤à Øà;ºA¡Òü

(4) ³=B¡ã[Å}[Î ëºàÒü>à Wå¡´¶ã

127. ëºà> t¡´¬ã¤ƒà ØàJºƒà ó¡\>à W¡}Ò>ºKà t¡´¬Kã

³ã;ìÚ}[Î^—

(1) t¡à¤Kà "³Îå} šà¤K[>

(2) t¡à¤Jv¡û¡[>

(3) šà¤Jv¡û¡[>

(4) Òü¤àJv¡û¡[>

128. ëºà> t¡´¬ã¤ƒà J«àÒüƒKã Øà¤[Î^—

(1) "ìt¡>¤à ³t¡³ƒà ëºï[Å} ëÒÄà [š¤[>

(2) t¡´¬Kã ³W¡àA¡[Å}ƒà ëÒÄà ºå¤à ³W¡àA¡[Å}

ó¡\>à t¡àA¡šƒå[>

(3) šà¹àƒà ³îÒì¹àÒü[Å}Kã šè[A—¡} [W¡}[Å>¤[>

(4) t¡´¬ã¤ƒà *\à[Å}>à ëÒÄà ëÒà;>ƒ¤[>

129. ‘‘ëÒÄà ëºï[Å}[Å}¤à ³îÒì¹àÒü[Å}Kã ëJà>ì=àA¡

"³Îå} ØàîÒ[Å} ëÒÄ íº¡ú’’ ³[Î A¡>à>à ÒàÚ¤ì>à?

(1) i¡¹ì³>

(2) [ó¡Å¹

(3) =೤à

(4) ³ìJàÚ "׳A—¡à ÒàÚ¤[>

130. ØàîÒKã ØàÒ>ì=àA¡ šã¤Kã ³×v¡à ëÒÄà ó¡¤à

³t¡´¬ã[Î^—

(1) ØàîÒ[Å} Ç¡KàÒü>à t¡àA¡š[>

(2) [l¡G>à[¹ƒKã ëÚ}¤[>

(3) ØàîÒƒå ØàîÒšì¹}ƒà ÒàšÃKà [Å[\ĹKà Úà¤øà ëÚ}¤Kã t¡àgà [š¤[>

(4) ëºà> t¡´¬ã¤ƒà ØàîÒKã ØàÒ>ì=àA¡ t¡àB¡ƒ¤[>

131. áàšà >´¬à ºàÒü[¹A¡ Úà*ƒ>à "[>Ç¡¤à ëºà>

t¡´¬ã¤Kã ³t¡à}ƒà ³JàKã[Å}[ÎKã A¡¹´¬>à ³ìt¡}

šà}¤ìK?

(1) ë>W¡ì¹º &ìšøàW¡

(2) ëºìUàÒü\ Òü´¶¹Î>

(3) Nøà³à¹ yàXìºÎ> ë³=ƒ

(4) [ÎWå¡ìÚÎì>º &ìšøàW¡

132. ºàÄà šà¤Kã íÒĤKã ³¹³ "³[ƒ^—

(1) ³º[i¡[ºU¸à[º\³[>

(2) ¤àÒü[ºU¸à[º\³[>

(3) "[W¡>¤à AáàÎ[>

(4) šà¤ƒà Jåìƒà´¬ã [Å[\ăå>à ³ãv¡à t¡àA¡šƒå[>

133. ³JàKã[Å}[΃Kã A¡¹´¬>à t¡´¬ã¤Kã "³ƒã t¡´¬Kã

"Øà¤[Î word knowledge methodt¡Kã J}ìƒàA¡šìK?

(1) ØàîÒ šì¹} ëÅ´¬Kã ³=}-³>à*ƒà ³ìt¡}

šà}¤>à *Òü

(2) "Wå¡´¬à ëJà>ì=àA—¡à *ÒüÒ>[º

(3) "R¡à}[Å}>à Ç¡KàÒü>à t¡àA¡šKã "Øà¤à

³àÒüìÚàA—¡ìƒ

(4) ³=B¡ã[Å}[Î ëºàÒü>³[A—¡

134. ³Jà[Å}[΃Kã ëºà>Kã ÑHãºKà ³[¹ íº>ƒ¤ƒå A¡¹´¬ì>à?

(1) šà¤à

(2) Òü¤à

(3) t¡à¤à

(4) ëºà–ƒà "šà´¬à íº¤à

135. ëºà> ëÒ>K;Ò>¤ƒà ëÅàA¡Ò>[º¤à ³¹³[Î

(1) ÒA¡W¡à}>[>

(2) ëºï[Å}-K¸àÄ[>

(3) ³ã "³Kà-"³Kà ëJĤ>[>

(4) ³=B¡ã[Å}[Î ëºàÒü>³[A—¡

[ƒì¹G> : ³Jàƒà šã[¹¤à Øàì¹}[Å ³åÄà šà¹Kà šã[¹¤à ØàÒ}[Å}Kã

"[ÎKã J«àÒüƒKã W¡àÄ¤à šàl¡üJå³ šãÚå (ØàÒ} ^136–143) : šõ[=¤ãKã ³ó¡³ "ît¡ƒà ëÒïƒ¤à ³[ošå¹Jv¡û¡ƒà ëÒï¤à, ³[ošå¹Kã íºÒà* "³[ƒ #[Å} >å}[Å;A¡à W¡à>¤à, #Å«¹>à ³[ošå¹KンA¡

šã¤à Jåìƒàº "³[> ëA¡ï>à¡ú ë¤àt¡à[>ìA¡º [³}ƒà ^Scirpus

Lacustris ÒàÚ>à JR¡î>¡ú ëA¡ï>à "[Î #[Å}ƒà ëÒï¤à šà´¬ã[>¡ú W¡Òã J¹[΃à ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;º³ A¡Úà Åã}=à[>}R¡àÒü *Òü¤à ³*}ƒà šåì=àìAá¡ú ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;º³[Å} "[Î ®¡à¹v¡à Úà³—à šà³—à íºî>¡ú ëÒï[\[v¡û¡ ®¡à¹v¡à

>v¡>à Úå.ëA¡., [ÎUàšå¹, óø¡àX, Úå.&Î.&., ³àìº[ÎÚà,

\´¶¢>ã>[W¡}¤à º³[Å}ƒó¡à* ëÚà>¤à R¡ì´Ã¡ú ų—à ÒàÚ¹¤ƒà ëA¡ï>àKã ëšà;ì=àA¡[Å} "[Î &Gìšàt¢¡ ët¡ï¤à R¡´Ã¤à ëÒ[–ƒyû¡àó¡A¡ã "àÒüìt¡³ "³à *Òüì¹ ÒàÚ¤à Úà칡ú "Å}¤à ëA¡ï>à šà´¬ã[Å}>à A¡}ÒÀ¤à ³tå¡}ƒà ³Jº ³JºKã ëšàìxàA¡

A¡Úà šåì=à¹A¡Òü¡ú ų—à ÒàÚ¹¤ƒà ëA¡ï>àKã ëšà;ì=àA¡ "[Î

³[ošå¹Kã A¡ºW¡¹Kà =àìƒàA—¡¤à Úàƒ¤à "³à ³³à}îR¡ƒKã ëÒï[\A¡

ó¡à*¤ƒà *Òü¹[Aá¡ú ³[ošå¹ƒà Åà¤à ëÒ[–ƒyû¡àó¡A¡ã ëšà;ì=àA¡[Å}

"[Î ³Jº "׳ì=àA—¡à ëÚ}¤à, ÚàÒü^—"³>à Òüšà-Òüšå, š¹´š¹àƒKã Åà¹Aá¤à, [Å[\ĹAá¤à¡ú J僳-ºã-Øà>à Åà¤à íº¤àA—¡à Åà¤à, Jå;>à ëºà>¤à, ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;º³[Å}

"[>Ç¡¤ƒà-=àÚ>ƒKã [Å[\ĹAá¤à, ëÒï[\B¡ã ³ãì¹àº>[ƒ ÒüJR¡ JR¡ƒ¤à ëšà;³[Å}, J僳 *Òü>à º[Å} [ó¡, [ó¡R¡àÒü¹ç¡A¡, Åà[ó¡-ºà>[ó¡, Åàì¹à} Ç¡A¡ Ç¡´¬º "[Î>[W¡}¤à "׳ǡ¤ƒà ÒàÄà Ç¡îAá íº¹³ƒ¤à, ÎåA¡Åã [Å[\Ĺ³ƒ¤à ëÒï[\v¡û¡à Òüì>ï ë>ï>à šåì=à¹A¡šà, Åã[\ĹA¡šà ëÒ[–ƒyû¡àó¡A¡ã ëšà;ì=àA¡[Å}

ÒàÚ¤à "³à, J僳 *Òü>à Åà³tå¡>à Åà¤à ëJàR¡l¡üš, Øåº>-Ç¡,

>àšã-³šàº[Å} ëA¡ï>à>à Åà¤à [Ît¡ Aå¡Î>, ëÒ–ƒì¤K "³[ƒ

"ît¡ íºìt¡}Kã ëšà;º³[Å} "[Î>[W¡}¤[>¡ú ëÒï[\[v¡û¡ ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;ì=àA¡[Å} "[Î =àÚ>à Òüšà-Òüšå Òàv¡û¡v¡û¡Kã ëÒï>à Åã[\ĹA¡šƒà >v¡>à "ì>ï "ì>ï¤à ëšàì=àA¡ A¡Úà šåì=àv¡ûå¡>à Øຢl¡ ³àìA¢¡;t¡à ó¡à*¤à šåì=àA¡šà R¡³º¤à ëšà;ì=àA¡[Å}

*Òü칡ú ³[ošå¹ƒà W¡àl¡ü¹àA—¡à º³ ëÒv¡û¡¹ 1000 ë¹à³ƒà ëA¡ï>à

ëÒï[¹¡ú ÒàÄ[ƒ ëA¡ï>à "[Î Ç¡š—t¡Kã ó¡A¡ÅàR¡ ó¡A¡ìt¡>

ºàÒüJå¹³ ó¡A¡, ó¡ì³> ó¡A¡ "[ÎJv¡û¡³A¡ Åà>¹´¶ã¡ú "ƒå>à ëA¡ï>à[Å š;-šå³ƒå>ó¡à* ³àR¡>¹´¶ã¡ú R¡[Î "³Îå} ëÒï[\B¡ã

³t¡³ƒ[ƒ ëA¡ï>àKã "ì>ï "ì>ï¤à ëšà;º³ A¡Úà ³*} t¡à>à

³ã>à šà³—>¤à Åà칡ú ëA¡ï>à ³>à ³ìW¡; "³ó¡à*¤à ³à}Ò–ƒ>à Åã[\Ĥà Úà칡ú ó¡A¡ Åà¤Kã ëA¡ï>à ³A¡A¡, ³ìt¡A¡ "ì¹³-

"šà>à ëš[Xº-A¡º³ =³—¤à ëš> ëÑz–ƒ>[W¡}¤à Åàƒå>à ÎåA¡³àR¡

ëÒA¡ ³àR¡ÒÄ쉡ú ³[ošå¹ƒà W¡àl¡ü¹àA—¡à ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;º³ t¡¹à[>šàº³åA¡ íº¡ú ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;º³[Å} "[Î ÒüìA¡à- ëóø¡–ƒºã *Òü¤à, [>}=³-A¡àìº> ˜¡tå¡ ">ã³v¡û¡à "Òü}-"ÅàKã Jº ³àÄ>à =´¬à R¡´¬à ³¹³—à ºàÒü[¹A¡-ºàÒüÇ¡ íÒ¤à, ÒA¡ìźKã A¡àR¡ìºà> JR¡¤à ³ã*Òü[Å}>à =*Òü>à ëA¡ï>àKã ëšà;º³[Å}[Î ëA¡àÚ[= [=ƒå>à íº "³[ƒ W¡Òã-Wå¡Ùà Åã[\îÄ¡ú

136. ³[ošå¹Kã #[Å} >å}[Å;A¡à W¡à>¤à #Å«¹>à

³[ošå¹KンA¡ šã[¤¹´¬à Jåìƒàº "³à íº ³ƒå A¡[¹ì>à?

(1) \ìKàÒü-#îÅ

(2) =à}-t¡à

(3) ëA¡ï>à

(4) º[Å}

137. ®¡à¹v¡à >v¡>à Úå.ëA¡., [ÅUàšå¹, óø¡àX, Úå.&Î.&.,

³àìº[ÎÚà "³[ƒ \´¶¢>>[W¡}¤à º³[Å}ƒó¡à*¤à ëÚà>¤à R¡´ÃAá¤à ³[ošå¹Kã ëÒ[–ƒyû¡àó¡A¡ã "àÒüìt¡³

"ƒå A¡[¹ì>à?

(1) Jå;>à Åà¤à ºàÒüó¡[ƒ¤ã

(2) ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;[Å}

(3) ³[¹}>à Åà¤à =åì´¶àA¡

(4) Øà>à Åà¤à ëšà;-íW¡[Å}

138. ³[ošå¹ƒà Åà¤à ëA¡ï>àKã ëšàìxàA¡[Å} "[Î ³Jº A¡Úà ë=àA—¡à ëÚ}¤à ÚàÒü?

(1) "³à ë=àA—¡à ëÚ}¤à ÚàÒü

(2) "[> ë=àA—¡à ëÚ}¤à ÚàÒü

(3) "׳ ë=àA—¡à ëÚ}¤à ÚàÒü

(4) ³¹ã ë=àA—¡à ëÚ}¤à ÚàÒü

139. ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;[Å} "[Î A¡¹´¬à ³t¡³ƒKã Åã[\ĹìAá?

(1) ëÒï[\v¡û¡à Òüì>ï ë>ï>à

(2) 20 Ç¡¤à W¡ÒãW¡àƒKã

(3) =àÚ>à Òüšà-Òüšå Òàv¡û¡v¡û¡Kã

(4) Åã[\Ĥà ëÒï¹³[‰

140. ³[ošå¹ƒà º³ ëÒv¡û¡¹ A¡Úà³åv¡û¡à ëA¡ï>à =à>¤ìK?

(1) 1000

(2) 10000

(3) 2000

(4) 3000

141. ºàÒü Jå¹´¬ƒà Åã[\Ä[¹¤à ó¡A¡ "ìt¡>¤à "ƒå A¡[¹ ëšà;>à Åà¤ì>à^—

(1) ë=ï¹ã>à Åà¤[>

(2) ëA¡ï>à>à Åà¤[>

(3) º}>à Åà¤[>

(4) Úå¤ã ³Aå¡>à Åà¤[>

142. ³[ošå¹ƒà W¡àl¡ü¹àA—¡à ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà; ³Jº A¡Úà³åA¡ šåì=àAá¤ìK?

(1) [>šàº³åA¡

(2) t¡¹à[>ì=àÒü³åA¡

(3) t¡¹à[>šàº³åA¡

(4) Aå¡>³à³àì=àÒü³åA¡

143. [>}=³ A¡àìº> ">ã³v¡û¡à "Òü} "àÅàKã Jº W¡š

³àÄ>à Åã[\îÄ ÒàÚƒå>à ³ãÚà³—à šà³—à Åã[\Ä[¹¤à ëšà; "ƒå A¡[¹ì>à?

(1) ëA¡ï>à>à Åà¤à ëšà;º³[Å}

(2) º[Å} [ó¡>à Åà¤à ëšà;º³[Å}

(3) íº¤àA¡>à Åà¤à ëšà;º³[Å}

(4) šÃà[ÑzA¡>à Åà¤à ëšà;º³[Å}

[ƒì¹G> : ³Jàƒà šã[¹¤à Øàì¹}[Å ³åÄà šà¹Kà šã[¹¤à ØàÒ}[Å}

"[ÎKã J«àÒüƒKã W¡àÄ¤à šàl¡üJå³ šãÚå (ØàÒ} ^144–150) : t¡¹à³àšºÇ¡¤à Åt¡à¦ãKã ëºàÒü¹³ƒàÒüƒà ³à¹ìA¡à[>>à ØàÒüÚà¹ìºÎ ëi¡[ºNøà[ó¡ šåì=àA¡[J¤ƒKã šõ[=¤ãKã ³ó¡³

"³ƒKã "ìt¡àÙà ³ó¡³ "³ƒà =å>à #-šà* =àìƒàA¡ =à[\>

ët¡ï¤Kã Jåìƒà}W¡à¤à ó¡}ºì¹¡ú šõ[=¤ãKã "=àÙƒà íº¤à ³ó¡³[Å

"[Î "³Kà "³Kà Úà³—à >A¡[ÅĤP¡³ ët¡ïÒìÀ¡ú Òü} 1957t¡à

¹ç¡[ÅÚà>à Jå;ìųKã l¡üšNøÒ "³à =àK;tå¡>à šõ[=¤ãƒà ÒüÒà>

ÒàÄà ëA¡àÚÒ>[J¡ú ³ƒåƒKã ëÒ﹃å>à Jå;ìųKã l¡üšNøÒ>à Òã¹³ A¡Úàƒà ³ã*Òü¤Kã A¡àÄ>¤à ët¡ï¹ì¹¡ú #-šà* =àìƒàA¡ =à[\>

ët¡ï¤à, ëi¡[º[®¡Î> ëšøàNøà³ Åì–ƒàA¡šà, #[Å} >å}[Å;A¡ã [ó¡®¡³

³àR¡ì\ï>>à JR¡ìƒàA¡šà, ëºïl¡ü-[Å}l¡ü¤Kã-º³[Å}Kã šàA¡- W¡à*¤à, ³t¡³Kã ³tå¡}ÒüÄà l¡ü³}-Øà³}, JåU} "³[ƒ ÎÒ¹[Å}Kã ëÒà}º[Aá¤à [ó¡®¡³, íº¤àB¡ã íºÒàv¡û¡Kã [ó¡®¡³—[W¡}¤à JR¡>¤à ëÒà;>¤ƒà Jå;ìųKã l¡üšNøÒ>à A¡àĤà Úà³—à šã¹ì¹¡ú Aå¡>Ç¡¤à Åt¡à¦ãKã [¤`¡à> "³Îå} ³ã*Òü¤Kã ØàJºƒà J«àÒüƒKã "ìÒà}¤à šå¹A¡[J¤[ƒ "àÒüXi¡àÒü>Kã (1879^–1955) [=*[¹ *ó¡

[¹ìº[i¡[®¡[i¡>[>¡ú "àÒüXi¡àÒü>>à ëњΠ"³[ƒ i¡àÒü³ "[Î t¡;>-=à>¤à Úà‰¤à "šå>¤à ÅìAáà> "³ƒà ëųK;[J¡ú Òü} 1942Kã [l¡ìδ¬¹ =àƒà &ìt¡à³ƒKã Å[v¡û¡¤å Òü>[¹ìA¡à ó¡¹[³ (1901^–1954) "³[ƒ ³àKã A¡à}¤å>à ³ã*Òü¤>à A¡ì”|ຠët¡ï¤à ÒüÒà> Òà>¤à [>l¡ü[AáÚ๠šåì=àA¡šà, ">à¤à ºàÒüìÚ}¤à "³[ƒ ëºïl¡ü-[Å}l¡ü¤Kã Òã¹³[Å}ƒà ÒàÚ[>}R¡àÒü íºt¡>à A¡àÄ¤à šã¹ì¹¡ú [¤`¡à>Kã "[ÎP¡³—¤à &ìt¡à³Kã Å[v¡û¡>à ³ã*Òü¤ƒà J«àÒüƒKã ºàÒü¤A¡ [=Ò>[J¤[ƒ 1945Kã

"àKÊ¡ =àƒà šõ[=¤ãKã ">ãÇ¡¤à ºàgà* ³>å}ƒà \àšà>Kã [Òì¹à[ųà "³[ƒ >àKàÅà[A¡ ÎÒ¹ "[>ƒà "ì³[¹A¡à>à &ìt¡à³ ë¤à³ =àƒƒå>à ³ã*Òü ºàÛ¡ A¡ÚàKã šå[X ³à}Ò>[J¤à "[Î[>¡ú

³ã*Òü¤Kã W¡à*J; ëJàR¡=à}ƒà ÒàÚ[>}R¡àÒü íºt¡>à A¡àŤà [¤`¡à>Kã ëšà;º³[Å} "³[ƒ ØàJìÀà>¤å ºàÄà Åã[\ĹA¡šà

"[Î ³àR¡-t¡à[A—¡}R¡àÒüKã ³Å[A—¡¡ú šõ[=¤ãKã Å[v¡û¡[Å}>à "³v¡à

*Òü>à šå>[Åăå>à ³[Î [=}>¤à ëÒà;>Kƒ¤[>¡ú

šõ[=¤ãKã "[>Ç¡¤à ºàgà* ³>å}ƒà ÒüìºìC¡öà[>A¡ A¡´šåi¡¹ šåì=à¹A¡šƒKã A¡´šåi¡¹ "[Î ëÒï[\B¡ã ³t¡³ƒà Òã¹³ Jå[ƒ}³v¡û¡à Åã[\Ä칡ú A¡´šåi¡¹Kã ³ìt¡}>à ºå¹¤à "S¡[Å} Úà³—à =å>à ëÒà}Ò>¤à R¡³Òü¡ú &ì¹àìšÃ> "³[ƒ [³ÎàÒüº[Å}Kã "ó¡¤à "³[ƒ ó¡v¡¤à A¡´šåi¡¹Kã ³ìt¡}>à ÒàÄà JR¡ìƒàA¡šà R¡³Òü¡ú KàÒüìl¡ƒ [³ÎàÒüº[Å}>à W¡;A¡ƒ¤à º´¬ã º³[\}¤à "³[ƒ #[Å} >å}[Å;A¡ã [ó¡®¡³ ³àR¡ì\ï>>à JR¡Ò>¤ƒà A¡´šåi¡¹ Åã[\Ä[¹¡ú 빺ìØ

"³[ƒ &ì¹àìšÃ>Kã [i¡ìA¡i¡ [¹\à줢Î> ët¡ï¤à, íº¤àA¡ "³Kã ëź =å³Kã [ó¡®¡³ ³àR¡ì\ï>>à JR¡ÒÄ>¤à ëÒà;>¤ƒà A¡´šåi¡¹>à ÒàÚR¡³ƒ>à A¡àÄ¤à šã[¹¡ú ">à-ºàìÚ}Kã Òã¹³[Å}Îå A¡´šåi¡¹ Åã[\Ä[¹¡ú "[΃Îå >v¡>à ³îÒ t¡´£¡³[Å} "³[ƒ ºàÒüì¤ø[¹>[W¡}¤ƒÎå A¡´šåi¡¹>à A¡àÄ¤à šã[¹¡ú \㤤å >å}[Ťà ÒàÚ¤à ØàJº "[Î [¤`¡à> íÒ¹¤[Å}K㠳󡳃Îå ëšàA¡Ò–ƒå>à

³ã*Òü¤Kã ³àR¡>¤à šå´¬à A¡ì–i¡öຠët¡ï¤à ƒ¹A¡à¹ *Òü¡ú

144. t¡¹à³àšºÇ¡¤à Åt¡à¦Kã ëºàÒü¹³ƒàÒüƒà ³à¹ìA¡à[>>à A¡[¹ šåì=àA¡[J¤ìK?

(1) A¡´šåi¡¹

(2) ëÊ¡ì=ìÑHàš

(3) ØàÒüÚà¹ìºÎ

(4) ëi¡ìºìÑHàš

145. šõ[=¤ãƒà ÒüÒà> ÒàÄà Jå;ìųKã l¡üšNøÒ "³à

¹ç¡[ÎÚà>à =àK;[J¤ƒå A¡[¹ W¡[Òƒì>à?

(1) Òü} 1954

(2) Òü} 1956

(3) Òü} 1958

(4) Òü} 1957

146. [=*[¹ *ó¡ [¹ìº[i¡[®¡[i¡ A¡>à>à šåì=àA¡[J?

(1) "àÒüXi¡àÒü>

(2) ëKºãºã*

(3) 뮡>A¡t¡¹³>

(4) "¦åº A¡ºà³

147. 1945 &ìt¡à³Kã Å[v¡û¡>à ³ã*Òü¤ƒà J«àÒüƒKã ºàÒü¤A¡ [=Ò>[J¤à íº¤àA¡ "ƒå A¡[¹ ëA¡ïÒü?

(1) "àì³[¹A¡à

(2) \šà>

(3) óø¡àX

(4) \´¶¢>

148. [¤`¡à[>A¡[Å}>à šõ[=¤ãKã ">ãÇ¡¤à ºàgà* ³>å}ƒà A¡[¹ šåì=àA¡[J?

(1) [³ÎàÒüº

(2) Jå;ìųKã l¡üšNøÒ

(3) ÒüìºìC¡öà[>A¡ A¡´šåi¡¹

(4) ëi¡ìºìÑHàš

149. &ì¹àìšÃ> "³[ƒ [³ÎàÒüº[Å}Kã "ó¡¤à "³[ƒ ó¡v¡¤à A¡¹³—à Jì–ƒàB¡[>?

(1) [¤`¡à[>A¡[Å}>à

(2) šàÒüìºài¡[Å}>à

(3) A¡´šåi¡¹>à

(4) Jì–ƒàA¡šà R¡³ìƒ

150. ‘ëA¡àÚÒ>[J’ ÒàÚ¤à ØàîÒ[Ńà [Î캤º A¡Úà Úà*Òü?

(1) "³à

(2) "[>

(3) ³R¡à

(4) "׳

SPACE FOR ROUGH WORK

SPACE FOR ROUGH WORK

³Jàƒà šã[¹¤à >ã[t¡-[>Ú³[Å}

(In struc tions)

"[Î Úà³—à ëW¡A¡[ÅÄà šàl¡ü :

1.

³Jàƒà šã[¹¤à ØàÒ}[Å}[Å šàl¡üJå³ šã[‰îR¡Kã ³³à}ƒà ëW¡A¡[ÅÄà šàK[>¡ú ³tå¡}ƒà ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡t¡à Úà*[¹¤[Å} "ƒåKã šàl¡üJå³ šãK[>¡ú

2. OMR

"X¹ Åãi¡A¡ã ">ãÇ¡¤à >àA¡–ƒà ØàÒ} Jå[ƒ}³B¡ã šã[¹¤à A¡º³

^(Column)

³[¹ƒåKã ³>å}ƒà Ç¡š—Kã

"Wå¡´¬[> JÀ¤à ³ó¡³ "ƒåJv¡û¡ƒà ë¤ÃA¡

^/

¤Ãå ë¤àº ëšàÒü–i¡ ëš>>à ³ìÚA¡ ëÅ}>à ³àA¢¡

^(Mark)

ët¡ïKƒ¤[>¡ú

"ìt¡àÙà ³ó¡³ "³ƒà ">ãÇ¡¤à ³àA¢¡ ët¡ï¤à Úà샡ú

3.

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à "X¹ Åãi¡tå¡ =åš[W¡>¤à, ë=A¡[W¡>¤> [W¡}¤Kã ³*} "³v¡à ët¡ï¤à Úà샡ú "X¹ Åãi¡t¡à ë¹àº >´¬¹ Òü>>¤Kンv¡û¡à =³[º¤à ³ó¡³ "ƒåJv¡û¡ƒà >ÅàKã ë¹àº >´¬¹ ÒüKƒ¤[>¡ú "ìt¡àÙà ³ó¡³ "³v¡ƒà Òü[Å>¤à, ëÚA¡[Å>¤à ët¡ï¤à Úà샡ú

4.

ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡ (ëA¡àÒüÎ> ëšš¹) "³Îå} "X¹ Åãi¡ "ƒå Úà³—à ëW¡A¡[Å>Kƒ¤[>, A¡[¹P¡´¬à ³¹³ "³v¡ƒÎå (Ç¡š—Kã ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡ "³[ƒ "X¹ Åãi¡A¡ã >´¬¹ ³àĹ³ƒ¤ƒKã [Åì–ƒàA¡šà >v¡>à) ">ãƒå [Åì–ƒàA¡-[Å[g>

ët¡ï¤à Úàì¹àÒü¡ú

5.

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡ "³[ƒ "X¹ Åãi¡A¡ã

^Code

"³Îå} >´¬¹ "ƒå

(Attendance Sheet)

t¡à

³ìÚA¡ìÅ}>à W塳—à ÒüKƒ¤[>¡ú

6. OMR

šàl¡üJå³ìW¡ "ƒå ë³[W¡Äà šàK[> &l¡[³t¡ A¡àƒ¢t¡à [š[J¤à Òü>ìó¡à¹ì³Î> "ƒåKà ëJĤà íºÒìÀàÒüƒ¤[>¡ú "ƒå>à Òü>ìó¡à¹ì³Î> "ƒå ³šå} ó¡àƒ>à =³º³ìºàÒüƒ¤[>¡ú

7.

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à š[¹Û¡à ëÒàº

^/room

ƒà ³ÅàKã

^{Admit Card}

>v¡>à A¡[¹P¡´¬à ³JºKã ºàÒü[¹A¡,

">´¬à ëW¡-W¡à}, ëš\¹, ë³à¤àÒüº ëó¡à>, ÒüìºA¡ìyà[>G [l¡®¡àÒüÎ >[W¡}¤à ëšà; "³v¡à šå[Å>¤à Úà샡ú

8.

ë³à¤àÒüº ëó¡à>[Å}, Òü-šà* ó¡à*ìƒàA—¡¤à Jå;ºàÒü[Å} (ÎåÒüW¡ *ó¡ ët¡ï¹Kó¡à*¤à), "ìt¡àÙà šàî´¬[Å}

š[¹Û¡à ëÒàº

^/room

³>å}ƒà šå¹A¡šà Úà샡ú Øàì¹àº[Å} "[Î Òü–ƒø¤[ƒ >v¡¤à šàî´¬ [Å[\îÄ ÒàÚƒå>à š[¹Û¡àƒKã t¡à씂àA¡šà Úà*>à &G> ëºïJ;A¡[>¡ú

9.

Òü>[®¡[\ìºi¡¹>à Ò}ºA¡šKà ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à ³Åà-³ÅàKã

^{Admit Card}

šåì=àB¡ƒ¤[>¡ú

10.

ëA¡[–ƒìƒi¡ "³v¡>à Îåš[¹>ìi¡ì–ƒ–i¡ >yKà Òü>[®¡[\ìºi¡¹Kã "Úà¤à Úà*ƒ>à ³ÅàKã ó¡³ó¡³ =àìƒàA¡šà Úà샡ú

11.

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à ³ÅàKã "X¹ Åãi¡tå¡ Òü>[®¡[\ìºi¡¹ƒà šã¹³ƒ>à "³[ƒ &ìi¡ì–ƒX Åãi¡t¡à ">ã¹A¡ ÒÄà

sign

ët¡ï¹³ƒ>à š[¹Û¡à ëÒàº

^/room

=àìƒàA¡šà Úàì¹àÒü¡ú ³ÅàKã "X¹ Åãi¡tå¡ šã¹´Ã¤Îå &ìi¡ì–ƒX Åãi¡t¡à ">ã¹A¡ ÒÄà

^sign

ët¡ï¹³‰¤à ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}[ƒ

unfair means

A¡ã

^case

*Òü>à ëºïK[>¡ú

12.

š[¹Û¡à ëÒàº

^/room

³>å}ƒà Òüìºìv¡ûö¡à[>A¡

^/

ë³>帺 A¡àºAå¡ìºi¡¹ Åã[\Ĥà Úà샡ú

13.

ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à š[¹Û¡à ëÒàº

^/room

³>å}ƒà š[¹Û¡à =à[¹îR¡ƒà ë¤àl¢¡A¡ã

Rules and Regulations

R¡àA—¡à W¡;A¡ƒ¤[>¡ú

Unfair means

>[W¡}¤à ë=àA¡Ò[Ä}ƒ¤à ë=ïìƒàA¡[Å} ë=àA¡ºA¡šƒà ë¤àl¢¡A¡ã

^Rules

and Regulations

A¡ã ³tå¡}ÒüÄà Øà칚 ëºïK[>¡ú

14.

ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡ >yKà "X¹ Åãi¡A¡ã A¡[¹P¡´¬à ³ó¡³ "³v¡ƒà ëÅKàÚ-tå¡KàÚ¤>[W¡}¤à ët¡ï¤à Úàì¹àÒü¡ú

15.

š[¹Û¡à ëÒA¡ ºàÒü¤Kà ëA¡[–ƒìƒi¡[Å}>à ³àKã-³àKã "X¹ Åãi¡tå¡ š[¹Û¡à ëÒàº

^/room

ƒåƒà íº[¹¤à

Òü>[®¡[\ìºi¡¹ƒåƒà Jå;[ÅĹ´ÃKà ³Åà-³ÅàKã ëi¡Ê¡ ¤åA¡ìºi¡tå¡ šå¹Kà ë=àA¡[JKƒ¤[>¡ú

{ZÂZ{b{IV {ZX}em| H$mo ‹`mZ go nãT>| :

1. {Og ‡H$ma go {d{^fi ‡ÌZm| Ho$ CŒma {XE OmZo h¢ CgH$m dU©Z narjm nwpÒVH$m _| {H$`m J`m h°, {Ogo Amn ‡ÌZm| H$m CŒma XoZo go nhbo ‹`mZ go nãT> b|ü&

2. ‡À`oH$ ‡ÌZ Ho$ {bE {XE JE Mma {dH$Înm| _| go ghr CŒma Ho$ {bE

OMR CŒma-nà Ho$ n•>^-2 na Ho$db EH$ d•Œm H$mo hr nyar Vah H$mbo/Zrbo ~m∞bnm∞BßQ> noZ go ^a|ü& EH$ ~ma CŒma Aß{H$V H$aZo Ho$

~mX Cgo ~Xbm Zht Om gH$Vm h°ü&

3. narjmWu gw{Z{¸V H$a| {H$ Bg CŒma-nà H$mo _moãS>m Z OmE Edß Cg na H$moB© A›` {ZemZ Z bJmE±ü& narjmWu AnZm AZwH´$_mßH$ CŒma-nà _|

{ZYm©[aV ÒWmZ Ho$ A{V[a∫$ A›`Ã Z {bI|ü&

4. narjm nwpÒVH$m Edß CŒma-nà H$m ‹`mZnyd©H$ ‡`moJ H$a|, ä`m|{H$ {H$gr

^r n[apÒW{V _| (Ho$db narjm nwpÒVH$m Edß CŒma-nà Ho$ gßHo$V `m gߪ`m _| {^fiVm H$s pÒW{V H$mo N>moãS>H$a) Xygar narjm nwpÒVH$m Cnb„Y Zht H$am`r OmEJrü&

5. narjm nwpÒVH$m/CŒma-nà _| {XE JE narjm nwpÒVH$m gßHo$V d gߪ`m H$mo narjmWu ghr VarHo$ go hm{Oar-nà _| {bI|ü&

6. OMR CŒma-nà _| H$mo{S>V OmZH$mar H$mo EH$ _erZ nãT>oJrü& Bg{bE H$moB© ^r gyMZm AYyar Z N>moãS>| Am°a `h ‡doe-nà _| Xr JB© gyMZm go {^fi Zht hmoZr Mm{hEü&

7. narjmWu ¤mam narjm hm∞b/H$j _| ‡doe-nà Ho$ {gdm` {H$gr ‡H$ma H$s nmR>Á-gm_J´r, _w{–V `m hÒV{b{IV, H$mJO H$s n{M©`m±, noOa, _mo~mBb \$moZ, BboäQ¥>m∞{ZH$ CnH$aU `m {H$gr A›` ‡H$ma H$s gm_J´r H$mo bo OmZo `m Cn`moJ H$aZo H$s AZw_{V Zht h°ü&

8. _mo~mBb \$moZ, ~oVma gßMma `w{∫$`m± (pÒdM Am∞\$ AdÒWm _| ^r) Am°a A›` ‡{V~ß{YV dÒVwE± narjm hm∞b/H$j _| Zht bmB© OmZr Mm{hEü& Bg gyMZm H$m nmbZ Z hmoZo na Bgo narjm _| AZw{MV gmYZm| H$m ‡`moJ _mZm OmEJm Am°a CZHo$ {dÈ’ H$m`©dmhr H$s OmEJr, narjm a‘ H$aZo g{hVü&

9. nyN>o OmZo na ‡À`oH$ narjmWu, {ZarjH$ H$mo AnZm ‡doe-nà {XImE±ü&

10. Ho$›– AYrjH$ `m {ZarjH$ H$s {deof AZw_{V Ho$ {~Zm H$moB© narjmWu AnZm ÒWmZ Z N>moãS>|ü&

11. H$m`©aV {ZarjH$ H$mo AnZm CŒma-nà {XE {~Zm Edß hm{Oar-nà na Xw~mam hÒVmja {H$E {~Zm narjmWu narjm hm∞b/H$j Zht N>moãS>|Joü& `{X {H$gr narjmWu Zo Xygar ~ma hm{Oar-nà na hÒVmja Zht {H$E, Vmo `h _mZm OmEJm {H$ CgZo CŒma-nà Zht bm°Q>m`m h° Am°a `h AZw{MV gmYZ H$m _m_bm _mZm OmEJmü& narjmWu AnZo ~mE± hmW Ho$ A±JyR>o H$m {ZemZ hm{Oar-nà _| {XE JE ÒWmZ na AdÌ` bJmE±ü&

12. BboäQ¥>m∞{ZH$/hÒVMm{bV n[aH$bH$ H$m Cn`moJ d{O©V h°ü&

13. narjm hm∞b/H$j _| AmMaU Ho$ {bE narjmWu ~moS>© Ho$ g^r {Z`_m| Edß {d{Z`_m| ¤mam {Z`{_V h¢ü& AZw{MV gmYZm| Ho$ g^r _m_bm| H$m \°$gbm

~moS>© Ho$ {Z`_m| Edß {d{Z`_m| Ho$ AZwgma hmoJmü&

14. {H$gr hmbV _| narjm nwpÒVH$m Am°a CŒma-nà H$m H$moB© ^mJ AbJ Z H$a|ü&

15. narjm gÂnfi hmoZo na, narjmWu hm∞b/H$j N>moãS>Zo go nyd©

CŒma-nà {ZarjH$ H$mo AdÌ` gm¢n X|ü& narjmWu AnZo gmW Bg narjm nwpÒVH$m H$mo bo Om gH$Vo h¢ü&

READ THE FOL LOW ING IN STRUC TIONS CARE FULLY : 1. The manner in which the different questions are to

be answered has been explained in the Test Booklet which you should read carefully before actually answering the questions.

2. Out of the four alternatives for each question, only one circle for the correct answer is to be darkened completely with Black/Blue Ballpoint Pen on Side-2 of the OMR Answer Sheet. The answer once marked is not liable to be changed.

3. The candidates should ensure that the Answer Sheet is not folded. Do not make any stray marks on the Answer Sheet. Do not write your Roll No.

anywhere else except in the specified space in the Answer Sheet.

4. Handle the Test Booklet and Answer Sheet with care, as under no circumstances (except for discrepancy in Test Booklet Code or Number and Answer Sheet Code or Number), another set will be provided.

5. The candidates will write the correct Test Booklet Code and Number as given in the Test Booklet/Answer Sheet in the Attendance Sheet.

6. A machine will read the coded information in the OMR Answer Sheet. Hence, no information should be left incomplete and it should not be different from the information given in the Admit Card.

7. Candidates are not allowed to carry any textual material, printed or written, bits of papers, pager, mobile phone, electronic device or any other material except the Admit Card inside the Examination Hall/Room.

8. Mobile phones, wireless communication devices (even in switched off mode) and the other banned items should not be brought in the Examination Halls/Rooms. Failing to comply with this instruction, it will be considered as using unfair means in the examination and action will be taken against them including cancellation of examination.

9. Each candidate must show on demand his/her Admit Card to the Invigilator.

10. No candidate, without special permission of the Centre Superintendent or Invigilator, should leave his/her seat.

11. The candidates should not leave the Examination Hall/Room without handing over their Answer Sheet to the Invigilator on duty and sign the Attendance Sheet twice. Cases where a candidate has not signed the Attendance Sheet second time will be deemed not to have handed over the Answer Sheet and dealt with as an unfair means case. The candidates are also required to put their left hand THUMB impression in the space provided in the Attendance Sheet.

12. Use of Electronic/Manual Calculator is prohibited.

13. The candidates are governed by all Rules and Regulations of the Board with regard to their conduct in the Examination Hall/Room. All cases of unfair means will be dealt with as per Rules and Regulations of the Board.

14. No part of the Test Booklet and Answer Sheet shall be detached under any circumstances.

15. On completion of the test, the candidate must hand over the Answer Sheet to the Invigilator in the Hall/Room. The candidates are allowed to take away this Test Booklet with them.