شلاچ ،تالکشم ینهذ ناوت مک لالتخا اب ناکدوک هب شزومآ تصرف و اه
)یرورم هلاقم( اه
ینانب یراسمک مظعا 1
دنمشیدنا ادیو و 2
1. [email protected] 2. [email protected]
هدیکچ شلاچ و تالکشم زا یرایسب رب ندمآ قئاف رد یتایح و مهم یرما شزومآ لالتخا اب ناکدوک رد صوصخب دارفا رد یگدنز یاه
هداوناخ و نالوئسم هجوت ،نینچمه .تسا ینهذ ناوت مک شلاچ تخانش ،شزومآ هب ناشیاه
یور شیپ یاهتصرف و اهدرکیور ،اه
فده.دسر یم رظن هب یرورض یرما ناکدوک نیا ،اهدرکیور ،ینهذ ناوت مک لالتخا اب ناکدوک هب شزومآ یرورم هعلاطم نیا زا
شلاچ یفیصوت هعلاطم.دوب اهتصرف و اه -
روظنم نیدب .دوب یلیلحت رد وجتـسج قـیرط زا هلاقم نیا شراگن یارب مزال یاوتحم
یاـههاگیاپ
،یتاعالطا Google scholar
یهاگشناد داهج Magiran
SID، وتوم زین و یمومع یوجتسج ر
Google تسدب
تـسا هدمآ .
هژاو زا دندوب ترابع هدافتسا دروم یاه درکیور ،ینهذ ناوت مک لالتخا ،شزومآ
شلاچ ،اه تصرف ،اه
اه اب ناکدوک و
یسررب 03 تهباشم هک تالاقم یسررب و ،تشاد یرتمک تهباشم ثحب دروم عوضوم اب هک یتالاقم نتشاذگ رانک سپس و هلاقم
رتشیب شلاچ ،تالکشم ینهذ ناوت مک لالتخا اب ناکدوک هب شزومآ ینعی رضاح هلاقم ناونع اب ی تصرف و اه
دروم ،تشاد اه
شهوژپ رورم زا لصاح جیاتن .تفرگ رارق یسررب و ثحب همانرب نیودت هب هجوت دهد یم ناشن یلبق یاه
یارب یشزومآ ییاه
تراهم ءاقترا هب یعامتجا و یلیصحت ،یلغش یاه
نتشاد دوجو اب یراتفر تالکشم شهاک رب هوالع ینهذ ناوت مک ناکدوک
.دنوش عقاو دیفم هعماج و دوخ یارب دنناوت یم هعماج یلومعم دارفازارت نییاپ رهبشوه درکیور ،ینهذ ناوت مک لالتخا ،شزومآ :یدیلک تاملک شلاچ ،اه
تصرف ،اه .ناکدوک ،اه
همدقم مک یناوت ینهذ ا یلالتخا مک هژاو هزورما اما دوب هتفرگ دوخ هب ار یگدنام بقع مان هتشذگ رد هک تس یناوت
ینهذ
، یزگیاج ن
حالصا بقع یگدنام ینهذ نیا .دش توافتم درکلمع دوخ نالاسمه هب تبسن هک یدارفا یارب تسا یفیصوت ،حالطصا د یرت
دنرا
درکلمع حوطس اب ار یرایسب دارفا هک تسا یلک رایسب یحالطصا اما رد توافتم شوه و
یمرب مک یلصا هفلؤم ود .دریگ ت
یناو
ناپسیرگ .تسا یعامتجا یراگزاس رد لاکشا و دودحم ینهذ ییاناوت لماش ینهذ 1
( 1991 ار هرمزور شوه رد هدمع لکشم )
شوه یاراد دارفا نیا اذل .دنک یم نایب دارفا نیا هصیصخ نیرت صخاش تراهم رد فعض ،طسوتم ریز رهب
یشزاس یاه دننام
،یعامتجا یاهراتفر تراهم
یاه یلیصحت و لومعم زا رتشیب یلیصحت شلاچ هس .دنتسه
موهفم فیرعت رد یساسا مک
ناوت ی
ینهذ درکراک لماش ،ینهذ
ای راتفر تراهم یاه یشزاس و لوحت هرود یارب .تسا
صیخشت مک
یناوت
،ینهذ درکراک ینهذ ریز
طسوتم ینعم راد و یناوتان رد راتفر یشزاس دیاب رد لوط هرود لوحت زورب دبای . نونکا مه مک
یناوت هب ینهذ تیدودحم
یاه
لباق هظحالم رد درکراک یاه ینهذ و راتفر یشزاس هتفگ یم دوش هک رد تراهم یاه
،یموهفم یعامتجا
و یلمع لباق هدهاشم
تسا و لبق زا 11 یگلاس رهاظ یم تاکسا( دوش و
نوسکج 2 ، 2313 ود هطبار نیدلاو دروخرب اب ناکدوک یراتفر تالکشم .)
،یسیتفیک و ناگلوب( دراد هفرط 2312
یدایز زیچ یریگدای هب رداق ینهذ ناوت مک ناکدوک هک دوب نیا رب رواب هتشذگ رد ،)
شرگن رضاح لاح رد یلو دننک یگدنز ادج یزکارمو تاسسوم رد اهنآ ستسیاب و دنتسین رد اهرواب و اه
ناکدوک نیا ردوم
،لسنام( تسا هدرک رییغت 2312
،ناراکمه و نوسناج ، 2312
شرورپ و شزومآ هعسوت و داجیا مهم لماوع زا هعقاو رد .)
ینغ تهج ناکدوک نیا نیدلاو هب نداد یهاگآ و تاعالطا سرتسگ ،ینهذ ناوت مک ناکدوک هلمج زا ،صاخ یاهزاین اب ناکدوک تساهنآ رد تغارف تاقوا یزاس ،ناراکمه و ناهالاه(
2312 تیدودحم یاراد ینهذ یناوت مک ناکدوک .) درکراک رد یساسا یاه
( یشوه 23 ات 27 تراهم( یشزاس یاهراتفر ،)رن نییاپ ای تیدودحم نیا هک دنتسه ،)یلمع و یعامتجا ،یموهفم یشزاس یاه
اه
اد جایتحا یصاخ یاهزاین و شزومآ هب ناوت مک ناکدوک هک ،تسا هدش بجوم تیلاعف رد دنناوتب ات دنشاب هتش
هرمزور یاه
،ینارمق و یروشاع( دننک تکرش یگدنز 1092
ییوس زا .) هـک تـسا نیا ،تسا تیمها زیاح هچنآ
هژیو یاهزاین اب ناکدوک ،
،ینهذ ناوت مک ناکدوک صوصخب طیحم هب دنمزاین
اه هژیو ی یا یم شزومآ یارب
،دنشاب زاین یوگخساپ دناوت یم مه هک یاه
یگژیو اب مه و دشاب اهنا رد صاخ هب طیحم رد ناشیارب شزومآ طیارش تسا مزال نیاربانب .دشاب راگزاس اهنا یناور و یحور یاه
ییاناوت هدافتسا رثکادح زا و هدرک دروخرب رت ناسآ ناشفارطا یایند اب لماعت رد ات دوش ایهم یوحن دنیامن هدافتسا ناشیاه
،ناراکمه و دنز کاخ(
1090 .) شهوژپ اه یم ناشن نوگانوگ ی دودح دهد
03 ناکدوک دصرد و
یگدنز لوط رد ناناوجون
تخا یعوندوخ ل
لباق یکشزپناور لا یم هبرجت ار صیخشت
اهنت اما ،دننک 23
ات 13 نآ دصرد اه تفایرد ار بسانم هلخادم
یم تخا نیا .دننک ل
لا درکلمع رد صقن هب اه یلیصحت
و یگداوناخ رجنم
یم دوش و رد تیاهن یم دناوت ای یلیصحت تفا هب
دوش متخ هناراکهزب یاهراتفر ،ناراکمه و رذآ(
2312 .) رب دییأت رامآ ساسا نامزاس هدش
اه نیب ی ،وکسنوی هلمج زا یللملا
دادعت توافت رظن زا هک یدارفا اه
همانرب هب یدرف سوسحم ی اه
هژیو شزومآ ی
،دنرادزاین یا رد
هعماج ره یا
13 ات 17 دصرد
دنتسه ،ناراکمه و ینامیلس(
2311 .) اب ناکدوک مک
کشم ببس هب ینهذ یناوت ل
کشم زا یشان نوگانوگ تا ل
تا یتخانش ش اب ،نا
تسکش اه ی ینوگانوگ هبور
ور یم دنوش . تسکش نیا همه دمایپ اه
یم دوخ هک تسا یماکان ، هنوگ هب دناوت
اه زاغآرس توافتم ی
،نیاربانب ؛دشاب یرگشاخرپ یم
راتفر یداع ناکدوک هب تبسن ناکدوک نیا تشاد راظتنا ناوت اه
شزاس و هنارگشاخرپ ی هتفاین
یرتشیب دنهد ناشن ،زورفا(
2339 .)
شلاچ و تالکشم نییاپ سفن هب دامتعا ،نالاسمه اب لماعت ،نارگید اب طباور یرارقرب رد ینهذ ناوت مک ناکدوک رد یراتفر یاه
یراتفرگ داجیا رب هوالع هداوناخ یارب
نیا تالکشم و ددرگ یم لیدبت لحنیال و رتگرزب هلئسم هب یگدنز یدعب لحارم رد اه
ار دارفا نیا رد لالتخا داتفا هرطاخم هب طیحم و درف نیب بسانم و یعیبط طابترا هچنآ ره .دنک یم نادنچ ود ار ناکدوک م ینهذ ناوتم ک ناکدوک شزومآ هب هجوت نیاربانب ،دنک یم رتشیب فده اب قیقحت نیا .تسا ثحب لباق و مهم یا هلئس
شلاچ ،تالکشم ینهذ ناوت مک لالتخا اب ناکدوک هب شزومآ تصرف و اه
.دزادرپ یم یرورم تروص هب اه
Grispan1 Scott, Jackson2
شور هلاقم یرورم ای Review Article ( )
تسا یلبق هتفای راشتنا بلاطم یداقتنا یبایشزرا ،
،یدابآ نسح(
1092 .) رضاح هلاقم
ی زا یشخب عماج یرورم هعلاطم ک
شلاچ ،اهدرکیور ،ینهذ ناوت مک لالتخا اب ناکدوک هب شزومآ تصرف و اه
.دوب اه
نوتم رد وجتسج اب هک روکذم هعلاطم زا یشخب هلاقم نیا رد یارب مزال یاوتحم .مییامن یم هئارا ار تسا هدمآ تسدب یسراف
هاگیاپ رد وجتسج قیرط زا هلاقم نیا شراگن اه
اعالطا ی Google scholar،یت
یهاگشناد داهج Magiran
(SID)، روتوم زین و
یمومع یوجتسج Google
.تسا هدمآ تسدب یاوتحم
03 م هلاق اب طبترم یعون هب هک بو تاحفص و باتک ،هلاقم لماش هک
عوضوم ینهذ یناوت مک لالتخا اب ناکدوک هب طبترم دندوب
دیدرگ یسررب و باختنا لاقم نتشاذگ رانک اب و
عوضوم اب هک یتا
اب ناکدوک هب شزومآ ینعی رضاح هلاقم ناونع اب یرتشیب تهباشم هک تالاقم یسررب و ،تشاد یرتمک تهباشم ثحب دروم شلاچ ،تالکشم ینهذ ناوت مک لالتخا تصرف و اه
.تفرگ رارق یسررب و ثحب دروم ، تشاد اه
ینهذ یناوتان اب دارفا هب شزومآ یانبم یلصا همانرب یزیر یشزومآ یارب نیا شناد
،نازومآ تاظحالم طوبرم
هب یاهدمایپ یلاسگرزب
هب طوبرم تاشرازگ .تسا
نازیم دهد یم ناشن هدحتم تالایا کرت
لیصحت زا 23
% رد لاس 1917 هب 1 / 22
% رد لاس 2332 اهنت و هدیسر 09
% قفوم هب
ذخا نازیم ،نینچمه .دنوش یم ملپید لاغتشا
دارفا مک ناوت اب شوه رهب
،رتالاب 1 / 22
% رایسب رتمک زا نازیم طسوتم لاغتشا یلم
( 1 / 27
% ) دارفا نیا .تسا رتشیب
لغش یاه هراپ
،تقو اب قوقح نییاپ و رت یایازم ،ولرادملع یتمه( دنراد رتمک 1091
یانبم .)
تخانش ی گژیو یاه و براجت یشزومآ دارفا مک ناوت رد ینهذ 2
:دراد رارق هطیح
- هجوت هب
،عقوم شیپ ینیب هدننک شزومآ بسانم و تیاضر شخب تسا .
- تیمها و شقن تاراظتنا هب تدش دروم دیئات رارق .تسا هتفرگ
- نیا هطیح ناشن یم دهد راتفر ملعم رب تفرشیپ شناد زومآ تارثا توافتم .دراد
- تاراظتنا یفنم
،ملعم حطس درکلمع شناد زومآ مک ناوت ینهذ ار یتح زا دح لومعم رتمک یم .دنک
- یروابدوز ای
بیسآ یریذپ هب گنرین یاه
،یرواب دوز :یعامتجا کی
موهفم یداینب رد مک یناوت یاه ینهذ تسا .
،نیاربانب ب ی
یبسانت رد حطس تالکشم یراتفر دارفا مک ناوت و تالکشم یقوقح و یئاضق رتشیب تبسن هب نآ اه لباق نییبت ا و تیمسا( تس
رت ،ناراکمه ،ناراکمه و ولرادملع یتمه همج
1097 ).
( رهاط و یمیهاربا 1092
دنداد ناشن یا هعلاطم رد ) دوخ شزومآ
تراهم شیازفا رد یمیظنت اه
تالکشم شهاک و یعامتجا ی
ییارجا یاهدرکراک شناد
مک نازومآ شیپ عطقم ینهذ ناوت
تسا رثؤم یناتسبد .
یلاتان ( ناراکمه و 2331
یسررب اب ) 79
مک کدوک دارفا و ینهذ ناوت
یداع دنداد ناشن تراهم شزومآ هک
اه یمیظنتدوخ ی
یدنمناوت ثعاب هورگ ود ره رد اه
ی یم یعامتجا و یتخانش دوش
.
هفلؤم یاه یلصا یحارط همانرب یسرد نازومآ شناد یارب اب
یناوت مک ینهذ
یسرد همانرب دیاب
رب باستکا تراهم یاه یا هژیو دیامن دیکأت هک
رد هدامآ یزاس زومآ شناد اب
یناوت مک یارب ینهذ
یقفوم ت
رد یگدنز یعامتجا و
لاغتشا یرورض دیفم و دنتسه . هب نیمه لیلد رد نیودت یدرکراک یسرد همانرب دیاب
هفلوم یاه ریز ار
دروم هظحالم رارق داد .
1 - شزومآ یلغش دیاب رد همه هیاپ یاه یلیصحت دیکأت دروم رارق
دریگ : شزومآ یلغش کی دنیارف لوحت یریگدای و موادم
ا تس .
لالخرد لاس یاه نیزاغآ تیصخش ،یگدنز یراک
رد کدوک لکش
،دریگیم قیالع دشر یلغش دبای یم
و شرگن اه و تراهم یاه
یا هفرح شیپ رب هک
یگدامآ یلغش دارفا رثؤم
،دنتسه لوحت دنبای یم . شهوژپ اه ناشن دنا هداد هک نایبرم شزومآ هژیو ب دیا
یارب لوحت
،یلغش درکیور موادم و ینالوط هتشاد دنشاب تصرف و ییاه ار مهارف دنیامن ات نازومآ شناد اب
ینهذ یناوت مک د
ر
همه نینس اب یرایسب زا تیلاعف یاه یریگدای اهنآ هک
ار یارب لاغتشا و یگدنز لقتسم هدامآ
،دزاس یم رد مه
طیحم هسردم و
مه رد طیحم یاه نوریب زا ریگرد هسردم دنوش
نیلورب(
0
، 1990 .)
2 - یرارقرب طابترا نیب بلاطم سالک سرد اب یعقاو یایند :
رثکا ناصصختم دنا قفاوم
هک طابترا اب یایند دیاب یعقاو ش
طر مزال
همه شزومآ اه دشاب . رد عقاو زکرمت همانرب یلصا یسرد
یدرکراک دیاب
کمک هب زومآ شناد دشر یارب
تراهم یاه مزال تهج
روضح رد طیحم یاه و یعقاو ندروآرب یاهزاین هرمزور یگدنز شا دشاب . همانرب یسرد یدرکراک هک
لماش تراهم یاه یگدنز
،لقتسم تراهم یاه تاقوا تغارف و حیرفت تراهم
،یعامتجا یاه تراهم
یاه دیرخ یگدامآ ،ندرک تراهم ،یراک
یاه یلغش و
تکراشم یعامتجا
،تسا زا هئارا قیرط یاوتحم
یسرد نتم بسا اب نس رد طیحم یاه نازومآ شناد ،یعقاو اب
یناوت مک ینهذ
را
یارب یگدنز لقتسم یلاسگرزب رد هدامآ
،نراک و نفتسا ریاب( دزاس یم 1911
.)
0 - مهارف ندرک شزومآ هلحم روحم : یکی نیرت هدمع زا تالکشم
یریگدای نازومآ شناد
ینهذ یناوت مک اب مدع
ییاناوت اهنآ د ر
میمعت ای لاقتنا تراهم اه سپ یریگدای زا تراهم
اه تسا . هب نیمه لیلد زومآ شناد یناوت مک اب
ینهذ هن اهنت دیاب تصرف
یریگدای رد طیحم فلتخم یاه ار
هتشاد
،دشاب هکلب دیاب تصرف نیرمت اب نایبرم نالاسمه و فلتخم
و ددعتم ار زین اد هتش دشاب
ریاب(
نفتسا نراک و 2 ، 1911 .)
2 - بیکرت هفرح یزومآ اب شزومآ تراهم یاه یگدنز : همانرب یاه یسرد هک تراهم یاه یگدنز یدرکراک تراهم و
یاه یا هفرح
ار اب بیکرت مه
،دننکیم نیا ار تصرف یارب
نازومآ شناد ناوت مک
ینهذ دننک یم مهارف تراهم ات
یاه یلیصحت هیاپ ار رد
تیعقوم یاه یعقاو هب
،دنرب راک تراهم اه ار هب روط هرمزور رد طیحم یعقاو
،دننک نیرمت شزومآ
تراهم یلیصحت یدرکراک
طوبرم هب ار لغش هک رد سالک سرد تفایرد
،دننک یم ار
رد یعقاو طیحم نیح
راک هب راک دنربب هک نیا
،رما ریوصت ماک یرت ل
زا تراهم اه و تیلوئسم ییاه هک زا کی لاسگرزب دور یم راظتنا ار
رد رایتخا اهنآ رارق یم دهد نینورک(
7 ، 1991 .)
7 - ذاختا شور دیکأت رب جیاتن یلاسگرزب :
یکی نیرتمهم زا فیاظو
یشزومآ ناملعم و نایبرم اب نازومآ شناد یناوت مک
ذ ینه
باختنا نیرت یرورض تراهم
ییاه هک تسا نیا نازومآ شناد رد
هدنیآ هب اهنآ زاین دنهاوخ تشاد . یاوتحم همانرب یاه یشزومآ
نازومآ شناد اب
ینهذ یناوت مک دیاب
ینتبم رب دربهار زا الاب هب نییاپ ینعی زا راتفر لیلحت یوگلا
لاسگرزب دروم
نا راظت هب تسد
هدمآ یکسنمیز( دشاب 1
، 1992 .)
( ناراکمه و یمالغ 1092
جیاتن یا هعلاطم رد ) داد ناشن
دن مک اب ناکدوک هک تالکشم هب التبا هرطاخم رد رتشیب ینهذ یناوت
ق یراتفر
،بارطضا لماش اهنآ تالکشم و دنراد رار ،یلاعف شیب و هجوت صقن لالتخا ،یرارق یب ،باوخ تالالتخا ،یگدرسفا
Brolin3 Boyer-Stephens, Kearen4 Cronin5 Szymanski6
یم تیصخش تالالتخا و یرگشاخرپ شاب
.دن ( نسما 2311 ) داد ناشن شتاعلاطم جیاتن دوبهب رد میقتسم شزومآ شور
.تسا هدوب رثؤم یعامتجا یاهتراهم همانرب یاه یدرکراک یسرد دوجوم
نازومآ شناد یارب اب
یناوت مک ینهذ
یسرد همانرب یدرکراک
یارب شزومآ نازومآ شناد یناوتان اب
اه : نیا همانرب کی هعومجم راهچ یدلج تسا هک لاس رد 1991
طسوت یتوتلاو 2 و شناراکمه یارب
شناد
،ییادتبا نازومآ ییامنهار
و ناتسریبد اب
یاهزاین هژیو نیودت تسا هدش ،لتیل(
2330 )
و رد لاس 2331 دروم دیدجت رظن تسا هتفرگ رارق ،نمروف(
2339 هطیح .) یاه یلصا نیا ترابع همانرب تسا
زا : دوخ ،یتبقارم
تراهم یاه تیریدم ،یتکرح تراهم ،هداوناخ
یاه طابترا ،یگدنز طابترا ،یمالکریغ
ندناوخ ،یمالک نتشون ،یدرکراک
یدرکراک ،
تایضایر تراهم ،یدرکراک یاه
تاقوا تراهم ،تغارف یاه
نیب یوجتسج ،یدرف لغاشم
.یتباقر
یسرد همانرب یدرکراک
یارب نازومآ شناد اب
هژیو یاهزاین
،ییادتبا ییامنهار و
ناتسریبد :
نیا همانرب رد لاس 1992 هب هلیسو
نمهو و لگرک 1 نیودت هدش تسا و رد لاس یاه 2330 و 2332 دیدجت دروم رظن
هتفرگرارق تسا
. هطیح یاه یلصا نیا
ترابع همانرب تسا
نمهو( زا و
،لگرک 2332 هفرح ،یراتخمدوخ :) یزومآ
- شیپ تراهم ،یلغش یاه
یلیصحت همانرب ،یدرکراک
یزیر یلام و تیریدم یعامتجا ،یلوپ باختنا ،ندش
یاه طوبرم هب همانرب شزومآ ،یلیصحت ترفاسم
و کرحت و ،ییاج هباج
یگدنز رد یگدنز ،هعماج رد
تراهم ،هناخ یاه
تشادهب و تبقارم ینمیا ،یصخش و
.تمالس
یسرد همانرب و
شجنس نازومآ شناد اب
یناوتان طسوتم یاه و
دیدش : نیا همانرب طسوت ردورب 9 ( 2331 ) نیودت هدش تسا و رد
رد هدنریگرب هطیح یاه یشزومآ نیا تسا
: ندناوخ تایضایر ،یدرکراک تراهم ،یدرکراک
یاه یگدنز رد هعماج و تاقوا ،تغارف
تراهم یاه یگدنز رد تراهم ،هناخ یاه
یعامتجا و
تراهم ،یطابترا یاه
یلغش .
شزومآ مظنم تراهم یاه یدرکراک هب
و نازومآ شناد نالاسگرزب
اب یناوتان اه : نیا همانرب طسوت یروتسا و رنیام 13 ( 2311 )
نیودت تسا هدش و
لماش هطیح نیا یاه
یشزومآ تسا : تراهم یاه یلیصحت تراهم ،یدرکراک یاه
یدرکراک رد
طیحم ،هعماج
تراهم یاه یدرکراک رد
طیحم تراهم ،هناخ یاه
تراهم ،یعامتجا یاه
تراهم ،یلغش یاه
یراتخمدوخ و
،یوریپدوخ
تراهم یاه .یتیریدمدوخ
تیلاعف یاه تراهم یاه یگدنز یارب یناتسریبد نازومآ شناد اب
یاهزاین هژیو : نیا همانرب طسوت سکینام 11 رد لاس 2330
نیودت و هدش رد لاس 2339 دروم دیدجت رظن رارق هتفرگ تسا . همانرب نیا لماش
هطیح نیا اه
تسا : تراهم یاه ،یهاگآدوخ
تراهم یاه طابترا اب تراهم ،نارگید یاه
یلیصحت تراهم ،یدرکراک یاه
یگدنز تراهم ،هرمزور یاه
تراهم و یا هفرح یاه
لح .هلأسم
ن جیات
Valletutti7 Wehman & Kregel8 Browder9 Storey & Miner10
Mannix11
(یمدنگ دسدا و نایئاسن 1092
یسررب ناونع اب یا هعلاطم رد ) یشخب رثا
شزومآ تراهم یاه یعامتجا رب
تالکشم یراتفر
ناناوجون ناوت مک ینهذ شزومآ ریذپ هتفای .دنداد ماجنا اه
جیاتن ناشن دهد یم هک رد هنیمز تالکشم یراتفر نایم گنایم نی
تارمن شیپ نومزآ - نومزآ سپ هورگ
یاه شیامزآ و لرتنک مه زا رظن ناردام و مه زا رظن ناملعم توافت دوجو .دراد دهاوش
یشهوژپ ناشن یم دهد هک دارفا اب ریخأت یاه یتخانش دننام یناوت مک ینهذ
یارب تیقفوم هب همانرب یا زاین دنراد هک
شزومآ یاه
،یلیصحت ،یلغش
یگدنز هنازور و تراهم یاه یعامتجا ار
اب مه هتفرگرب رد دشاب
.
(ینارمق و هداز دمحم 1091
ناونع اب یا هعلاطم رد ) رثا یسررب
لاس ی همانرب یشخب رواب یاه
تراهم رب یندرکن یعامتجا یاه
ماجنا فیفخ ینهذ یناوت مک اب ناکدوک دنداد
ناشن جیاتن لاس ی همانرب ریثأت هک داد
رواب یاه تراهم رب یندرکن
تجا یاه یعام
هفلؤم و هنیمز رد نآ یاه اب تفگ ناوت یم ،رضاح شهوژپ جیاتن ربانب .تسا راد ینعم یراکمه و یراد نتشیوخ ،تیعطاق یاه
لاس ی همانرب زا نیدلاو شزومآ یارب یتصرف ندروآ مهارف رواب یاه
یازفا روظنم هب یندرکن تراهم ش
مک ناکدوک یعامتجا یاه
دومن هدافتسا فیفخ ینهذ ناوت .
(ناراکمه و بجر روپ 1091
ناونع اب یا هعلاطم ) ناتساد شزومآ ریثات یسررب
راتفر رب شقن یافیا هویش هب یعامتجا یاه اه
ی
شزومآ ینهذ ناوت مک ناکدوک سفن تزع و یشزاس .دنداد ماجنا
اد ناشن شهوژپ نیا زا لصاح جیاتن درکلمع نیب توافت د
تراهم هدرخ مامت رد لرتنک و شیامزآ هورگ ود رد ینهذ ناوت مک نازومآ شناد ندوب یعامتجا( یشزاس راتفر یاه
طابترا–
هباج– ییاج تکرحو لئاسم –یلغش
یربهردوخ یرایدوخ–
رد ندیشوپ یرایدوخ–
رد ندروخ یرایدوخ–
یمومع )
رادانعم .دوب هتفای ساسا رب ا یاه
یشزومآ تاسلجرد فده هعماج نازومآ شناد تکرش هک تفرگ هجیتن ناوت یم شهوژپ نی
ناتساد .دهد یم شهاک ار نانآ یشزاس تالکشم و شیازفا ار نانآ سفن تزع نازیم ،یعامتجا یاه
(ناراکمه و هچارق ییاطع 1091
ناونعاب یا هعلاطم ) یزاب رثا یسررب
تراهم دشر رب قالخ یتکرح یاه امتجا یاه
ناکدوک یع
مک ماجنا ریذپ شزومآ ینهذ ناوت .دنداد
جیاتن هتفای زا لصاح اه
یزاب هلخادم هک داد ناشن تراهم رب قالخ یتکرح یاه
یاه
دش لرتنک و یبرجت هورگ ود نیب یرادانعم توافت هب رجنم یعامتجا .
یزاب هک دسر یم رظن هب تلع هب قالخ یتکرح یاه
تصرف ندرک مهارف ش ،ینیرمت یاه
همانرب نتشاد و بولطم طیار تراهم دشر رب عونتم و حرفم یاه
ناکدوک یعامتجا یاه
مک .دنتسه رثوم ریذپ شزومآ ینهذ ناوت
یریگ هجیتن و ثحب شلاچ ،تالکشم ینهذ ناوت مک لالتخا اب ناکدوک هب شزومآ اب یرورم هلاقم نیا ،ینهذ ناوت مک ناکدوک.تخادرپ اهتصرف و اه
زاین اب یناکدوک شلاچ اب یراتفر تالکشم نتشاد و نییاپ رهب شوه لیلد هب هک دنتسه صاخ
سفن هب دامتعا نوچمه یاه
هک تسا هدش یعطق رواب نیا هزورما .دنتسه ریگرد ...و نالاسمه اب فیعض طابترا ،نارگید هب طابترا یرارقرب رد لکشم ،نییاپ وت نیاربانب ،داد شزومآ ینهذ ناوت مک ناکدوک هب ناوت یم همانرب هب هج
طیحم و اه نیا هب رثوم شزوما یاری صاخ یاه
لاس نیب هلاقم دنچ یسررب اتسار نیا رد دسر یم رظن هب مه یرما ناکدوک یاه
1092 ات 1091 هئارا دهد یم ناشن
همانرب تراهمو یلغش ،یلیصحت ،یشزومآ یاه همانرب ،یعامتجا یاهناتساد ،یعامتجا یاه
ق شیازفا یاتسار رد یاه ،تیعطا
همانرب و یراکمه و یراد نتشیوخ یاهراتفر شهاک ،سفن هب دامتعا نازیم تیوقت رب هوالع دناوت یم عونتم و حرفم یاه
تراهم دشر ،یشزاس لاس رد ناکدوک نیا رد هعماج نیب رد یلومعم یگدنز هب یبای تسد هب رجنم ،یعامتجا یاه
و یدعب یاه
اربا نوچمه یتاعلاطم .ددرگ یلاسگرزب ( رهاط و یمیه
1092 (ناراکمه و یمالغ ،) 1092
،) یلاتان (ناراکمه و 2331
)
(نسماو 2311 هتفای اب وسمه ) هداوناخ تسا مزال نیاربانب .تسا ثحب دروم یاه
یراکمه و یرایمه اب ناکدوک هنوگنیا یاراد یاه
همانرب اب رثوم شزومآ یارب مزال طیحم و طیارش دنیامن یعس طبر یز نالوئسم س یاه
ات هداد رارق دوخ راک روتسد رد هدنزا
تراهم دشر تیوقت رب هوالع ناوتب روشک هدنیآ مه و ناشدوخ هدنیآ یارب مه بسانم لغاشم داجیا اب دارفا نیا یعامتجا یاه
همانرب هئارا هب هجوتاب ،یفرط زا.دنشاب دیفم یاه
دوجوم یدرکراک یسرد نازومآ شناد یارب
اب یناوت مک هب هک ینهذ
مامت
تراهم ،یلغش ،یلیصحت دعب رد مزال یاهتراهم اتسار نیمه رد تسا مزال ،تسا هدش نیودت ناشیارب هرمزور و یگدنز یاه
همانرب روشک ناصصختم همانرب اب قیفلت اب و نیودت هعماج گنهرف یانبم رب ینهذ ناوت مک ناکدوک یاهزاین اب قباطم ییاه
یاه
همانرب ،یجراخ یدرکراک رثوم ییاه
نیا یاهزاین مامت یشزومآ حطس رد ناوتب ات دنیامن هضرع ناکدوک نیا شزومآ تهج
ییاناوت بسحرب ار ناکدوک :ددرگ یم داهنشیپ ور نیا زا .دومن مهارف نایاه
- هاگشناد شهوژپ ماجنا اب شرورپ و شزومآ و یتسیزهب نامزاس یراکمه اب اه همانرب میظنت رد یعس کرتشم یاه
یشزومآ یاه
رد تصرف داجیا و تالکشم یاتسار .دنرادرب ماگ دارفا نیا یارب بسانم یاه
- همانرب ءاقترا تهج طبر یز نالوئسم هبرجت زا ادرفا نیا رد یروابدوخ هب ندیسر تهج یشزومآ یاه
قفوم یاهروشک یاه
.دنوش دنم هرهب - هداوناخ داجیا و ناشنادنزرف یراتفر تالکشم شهاک تهج ناکدوک نیا یاه تصرف
شزومآ تهج نالوئسم اب بسانم یاه
.دنشاب هتشاد ار مزال یراکمه نادنزرف رت رثوم
عبانم .هبوبحم ،رهاط ،همطاف ،یمیهاربا 1092
ریثأت . شزومآ تراهم یاه یمیظنتدوخ رب
تراهم یاه یعامتجا یاهدرکراک و
ییارجا
ناکدوک یناتسبدشیپ التبم
هب ینهذ یناوت مک همانلصف ،فیفخ
نشناور یسا دارفا .ییانثتسا
یدسا
،یباقون رغصا و
،یریما مارهش و یجاح اقآ
،یناج
،دیعس 1092
، یراتسرپناور و
تشادهب
،یناور پاچ
،لوا رشن و غیلبت
،نارهت،یرشب ص
29 - 22 .
.ک ،یدواد ،.ج ،نتپ ،.ت ،یتواد ،.ا ،یوولوپ ،.ت ،تیمسا 1097
یاهزاین اب نازومآ شناد شزومآ و یسانشناور . همجرت .هژیو
.نارابسرا رشن ،نارهت ،متفه تساریو ،هدازیلع و هدازناخ ،ولرادملع یتمه
،ییارما میرک و تیآ
،یهلا دمحم و
،یعیفر
،دمحم 1093
، یسررب تیفیک یگدنز ( دعب یتخانشناور )
لنسرپ هاگشناد دازآ
،کارا
همانلصف لوصا تشادهب یناور .
،اکزرب
،دمحا 1093
، هسیاقم یشخبرثا ود
ر شو هلخادم یا رییغت هویش یگدنز و لح لکشم یگداوناخ رد
شهاک یراگزاسان
،ییوشانز هلجم
هزات اه و شهوژپ یاه
،هرواشم دلج 7
، هرامش 12
،بجرروپ
،هموصعم یدمحا اباب
،ینالیم
،راتس
،ییاخس .مالغ 1091 دوبهب نسح . یاهراتفر
یشزاس و تزع سفن رد ناکدوک مک
ناوت ینهذ زا قیرط شزومآ ناتساد اه ی تفرشیپ ،یعامتجا اه
ی نیون رد
،یسانشناور مولع
یتیبرت و شزومآ و هرامش ،شرورپ
10 ، 12
،هحفص زا 10 ات 91 .
یرئاح
،هداز
،داوج 1092
، هسیاقم و یسررب هطبار نیب شیارگ هب رکفت
،یداقتنا راتفر هنانیرفآراک و
تفرشیپ لیصحت ی
نایوجشناد تالیصحت
یلیمکت هدکشناد مولع یناسنا هاگشناد
،کارا نیموس شیامه یلم هسردم
،ادرف
،سولاچ هدکشناد ف ین و
هفرح یا امس دحاو سولاچ
.اضردمحم ،ادخ دک ،یدهم ،یگرزباقآ ،یدهم ،دنز کاخ 1090
یبایتسد . هب
هفلوم یاه یرامعم یاهاضف یشزومآ هژیو ناکدوک
ناوت مک هیرشن ،ریذپ شزومآ ینهذ –یملع
یشهوژپ نمجنا یملع یرامعم و یزاسرهش .ناریا
یقلاخ
،افص
،نسوس 1092
، شقن یجنایم تلادع ینامزاس کاردا هدش رد هطبار نیب هرادنپدوخ نمزم
نانکراک اب تیاضر زااهنآ
تسرپرس ،هجیتن
،تیریدمو هیرشن
شناد شهوژپو رد
،یسانشناور هرامش
02
، ص 2 .
،یناخ
،داجس 1092
، تراهم یاه
،یتیریدم پاچ
،لوا تاراشتنا نایب
تیاده
،رون ص 012 - 011 .
،سیونشوخ
،مظعا 1090
، یسررب هطبار یهاگآدوخ یناجیه
و لرتنک هناکت زا هفلوم یاه شوه یناجیه اب دادعتسا دایتعا شناد
نازومآ رسپ هرود
،هطسوتم همانشهوژپ
تاعلاطم یسانشناور
،یتیبرت هرامش
،مهن صص : 1 - 12 .
،نیداوجدیس
،اضر 1091
، هیرظن یاه تیریدم و
،نامزاس پاچ
،موس هاگن
،شناد ص 012 .
.ریما ،ینارمق ،دمحم ،یروشاع 1092
قفا . نامز : یسررب ینابم یرظن ات نیودت همانرب شزومآ یارب نیدلاو
ناکدوک ناوت مک
میلعت ،ینهذ و
تیبرت .ییانثتسا
،نایسابع
،هرهز 1092
، یسررب هطبار نیب کبس یاه یطابترا ناریدم اب یاهراتفر دض
یدیلوت نانکراک رد عمتجم سم
،کبابرهش هاگشناد
دازآ یمالسا دحاو
،ناجنسفر نایاپ
همان یسانشراک دشرا
هتشر تیریدم یتلود .
ییاطع
،هچارق
،میسن
،یمتسر رتکد
،هبابر
،یزربلا رتکد .هبوبحم 1091 رثا . یزاب یاه یتکرح قالخ رب دشر تراهم یاه یعامتجا
ناکدوک مک ناوت ینهذ شزومآ شیور ،ریذپ ناور
،یسانش هرامش 09 یملع - ،یجیورت 13 ،هحفص زا 120 ات 112 .
.رهاط ،یفسوی ،هرهاط ،درف یفجن ،یداش ،داژن ربژه ،هیضرم ،یمالغ 1092
تالکشم . و
تالالتخا یراتفر رد ناکدوک مک ناوت
شیامه ،ینهذ یروشک
و هراونشج ناکدوک اب یاهزاین .صاخ
چیلق
،یل میرم و ینامیا
،روپ
،هرهاط 1091
، ریثأت شزومآ لح هلئسم یعامتجا رب
یراگزاس یعامتجا
و درکلمع یلیصحت
شناد نازومآ ورمک . شهوژپ رد هطیح ناکدوک
،ییانثتسا 9
( 0 )،
07 - 21 .
لگ
،ییاباب
،ناسحا 1093
، طابترا
،؟تسیچ هلاقم
یتنرتنیا هب سردآ ellforum.com/showthread.php?t=0107 :
،هدازدمحم
،لداع ریما ،ینارمق .
1091 ریثات . شزومآ همانرب ی لاس اه ی یندرکنرواب رب
تراهم اه ی یعامتجا شناد
نازومآ مک
ناوت ینهذ : ناور یسانش دارفا ییانثتسا هرود
دیدج لاس هرامش ،متفه 27
.
،یعورزم دمحم و ناج راثن
،قرش لوسر و
،یهلادبع
،دمحم 1092
، هطبار شوه یناجیه و بس ک یاه هلباقم یا اب سرتسا اب
یاهوگلا یطابترا نایم
،نیجوز هلجم هزات اه و شهوژپ یاه
،هرواشم هرامش 22 .
یئانیم
،دابآرخف
،شویراد 1093
، طابترا
،؟تسیچ هلاقم
یتنرتنیا هب سردآ :
نایئاسن
،سابع یدسا ینامدنگ هیقر . یشخبرثا شزومآ
تراهم یاه یعامتجا رب
تالکشم یراتفر ناناوجون اب مک یناوت نهذ ی .
هلجم یشخبناوت .
;1097 12 ( 2 : ) 171 - 112
،یناولا
،یدهم 1093
، تیریدم
،یمومع رشن
،ین پاچ تسیب و
،موس نارهت .
.ق ،ولرادملع یتمه 1092
لاس ،ییانثتسا تیبرت و میلعت همانلصف .ینهذ ناوت مک نازومآ شناد یارب یدرکراک یس رد همانرب .
10 هرامش ، 7 ، صص 22 - 07 .
Afrooz Gh. 2339. [Psychology and education of exceptional children. (Persian)] Tehran:
University of Tehran Publication;
Boyer-Stephens, A & Kearen, D 1911, Functional curriculum for transition, Journal for Vocational Special Needs Education, 11, 10-11.
Brolin, D. E. 1990. Life Centered Career Education: A Competency Based Approach, 2th ed, Reston: The Council for Exceptional Children.
Browder, D.M.2331, Curriculum and Assessment for students with Moderate and Severe Disabilities. New York: Guilford Press.
Bulgan, C., Ciftci, A. 2312. Psychological adaptation, marital satisfaction, and academic self- efficacy of international students. Journal of International Students, 2(0), 112-232.
Cronin, M. E. 1991. Life skills curricula for students with learning disabilities: A review of the literature, Journal of Learning Disabilities, 29 (1). 70-12.
Edler, G, 2312, Impact of Life skills Praining to Imprdve Cognition of Risk of Sexual Behavior and Contraceptive use among vocational school Students in shanghai,china, Journal of Reproduction & Contraception 2331. Dec; 19 (2): 209-271.
Emecen. D. D. (2311). Comparison of Direct Instruction and ProblemSolving Approach in Teaching Social Skills to Children with Mental Retardation. Educational Sciences: Theory &
Practice, 11(0), 1212-1223
Johnson, H., Bigby, C., Iacono, T., Douglas, J,. Katthagen S., & Bould, E. 2312. Increasingday service staff capacity to facilitate positive relationships with people with severe intellectual disability: Evaluation of a new intervention using multiple baseline design, Journal of Intellectual & Developmental Disability, 22(2), 091-232.
Foreman, P. 2339. Education of Students with an Intellectual Disability: Research and Practice. New Jersey: Information Age Publishing.
Hallahan, D. P., Kauffman, J. M., Pullen, P. C . (2312).Exceptional learners. Pearson/Allyn and Bacon.
Little, T. C. 2330. Transition from Middle School to High School: Designing a Middle School Functional Curriculum for Students with Disabilities. A Dissertation Submitted to the Faculty of The Graduate School at The University of North Carolina at Greensboro in Partial
Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of Philosophy.
Mansell, J. 2312. Active support: enabling and empowering people with intellectual disabilities. Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.
Natalie, A., Kathryn, E., & Karla, J. 2331. Increasing on-task behavior in the classroom:
extension of self-monitoring strategies. Psychology in the Schools, 20(2), 211-221.
Scott, L., Jackson, P. 2313. The Study of Intelligence in Theory and Practice. Intelligence and National Security, 19(2), 109-19.
Soleimani M, Abdi K, Mousavi Khatat M. 2313.[Comparing demographic characteristics and the biological parents of children over one exceptional children with parents of normal children (Persian)]. Journal of Rehabilitation.; 11(1):92-132.
Storey,K.,&Miner,C.2311. Systematic Instruction of Functional Skills for Students and Adults with Disabilities. Illinois: Charles C Thomas Publisher, LTD.
Szymanski, E. M. (1992). Transition: life-span and life-space consideration for empowerment.
Exceptional Children,13 (7), 232-213.
Wehman, P., & Kregel, J.2332. Functional Curriculum for Elementary, Middle, and Secondary Age Students with Special Needs. Second Edition. PRO-ED, Inc.
Educating Children with Mental Disabilities Problems, Challenges and Opportunities (review study)
Azam komsari banani1& Vida Andishmand2 1. [email protected]
Abstract
Education is an important and vital issue in overcoming many problems and challenges in life in people, especially children with mental disabilities. Also, the attention of officials and their families to education, recognizing the challenges, approaches and opportunities facing these children seems to be essential. The purpose of this study was to review the education of children with mental disabilities, approaches, challenges and opportunities. Descriptive study - It was analytical. For this purpose, the necessary content for writing this article has been obtained through searching in databases, Google scholar Magiran University Jihad, SID and also Google general search engine. Keywords used included education, mental
retardation, approaches, challenges, opportunities, and children by reviewing 03 articles and then discarding articles that bore less resemblance to the topic under discussion, and
reviewing articles that bore more similarity to the topic. The present article, educating children with mental disabilities who had problems, challenges and opportunities, was discussed. The results of reviewing previous research show that attention to the development of educational programs to improve job, educational and social skills to mentally retarded children in addition to reducing behavioral problems despite having low IQ compared to ordinary people in society can be useful for themselves and society. To be located.
Keywords: Education, Mental Retardation Disorder, Approaches, Challenges, Opportunities, Children.
