)فیرش‌یتعنص‌هاگشناد‌یژرنا‌یسدنهم‌ةدکشناد‌تیلاعف:یدروم‌ةعلاطم(
یردیح اضرریما
،1
مرکا یماوع
*2
، و دمحم هچقآ
3ول
1 . يوجشناد یسانشراك
،دشرا یسدنهم متسیس
ياه
،يژرنا ةدكشناد یسدنهم
،يژرنا هاگشناد یتعنص فيرش
heidari@energy.sharif.edu( )
2 . یسدنهم هورگ ،رايداتسا متسیس
فيرش یتعنص هاگشناد ،يژرنا یسدنهم ةدكشناد ،يژرنا ياه
3 . يوجشناد یسانشراك
،دشرا یسدنهم متسیس
ياه
،يژرنا ةدكشناد یسدنهم
،يژرنا هاگشناد یتعنص فيرش
m.aghchehlo66@gmail.com( )
خيرات لوصو :هلاقم 26 / 06 / 1395 خيرات
شريذپ :هلاقم 03 / 05 / 1396
هدیكچ
ياج ياپ موب يتخانش يصخاش تسا هک يارب ي مک يزاس ياهرثا طيحم يتسیز گدنز ي ناسنا هدافتدسا اده يدم
دودش ا رد ندی ،شهوژدپ
اج صخاش ي ياپ موب تخانش ي ارب ي زرا يبای ت أث اري طيحم لاعف يتسیز تي اه ي دكشناد ة سدنهم ي ژرنا ي تعنص هاگشناد ي
رش دی هدافتسا
هدش دب تسا نی هداد روظنم اه ي ن دروم
،زاي بق زا لي ژرنا فرصم ي
و بآ و ديلوت هدكشناد دنامسپ هب
رودص ميقتدسم عدمج روآ ي ددش
نچمه يارب ،ني بساحم ة غ فرصم ميقتسمري ژرنا ي شان ي لمح زا و وجدشناد لقن
،نای هماندشسرپ ا ي هت هدي ادتن زا و آی اردب نآ ي دمخت ني
نلااس فرصم ة
ژرنا ي رد ره کی زا شور ياه لمح و اهن رد دش هدافتسا لقن
،تی ادب هدافتدسا زا شور ،درادناتدسا صخادش يادج يادپ
موب يتخانش يارب تيلاعف ياه هدكشناد هبساحم دش آیاتن يکاح زا نآ تسا هک ياج ياپ موب يتخانش ادب لدادعم هدكدشناد 37
41456/
لاس رد راتكه و
دمع شخب ة اذل تسا هدكشناد قرب و زاگ فرصم هب طوبرم نآ
، شهاک فرصم يژرنا نامتخاس ريثأت يريگمدشچ رد
شهاک نیا صخاش دهاوخ تشاد
،نينچمه شیازفا ددصرد تدفایزاب هدلابز و زدين شیازدفا هدافتدسا زا لدمح و لدقن يمودمع زا ردگید
ياهراكهار شهاک
نیا صخاش تسا م نازي ت أث ري ره کی ا زا نی اج شهاک رد اهراكهار ي
ياپ موب تخانش ي صفت هب هدكشناد لي
سررب ي
تسا هدش دیلک
هژاو طيحم ياهرثا يبایزرا موب ياپ ياج ،يتسیز
يژرنا فرصم ،هدكشناد ،يتخانش
همدقم یام یاپ وب یتیانش یكع زا مهم نعیس یاهرازبا یسریب یتث س
ناسنا یب ویتبط وسا هف هب عف
،نآ نازتم یتث س نارسنا یرب
ویتبط یب یعانبم هداس ناتب یرم دورش
Wackernagel et al.,
).1999
شتر نعا رد یم ضیف
دوش یایب هف دتلوس یيینا ارع
داوم زاتن دروم دناعسپ بذم ت
یدتلوس یاه یم رادقم ،
یرنت زا
مز نت رد ع ارع هترسد درنچ ورسعز
ورب ن درورم زارت ورسا
Wackernagel & Rees, 1998
.) هب صیاش نعا ام
نارشن
یم دهد هرف حطرس فیرصم ارم زا ، بارنم یترشتب ارع یرتعف زا
وعدتدحم وب یاه
یتیانش ذیف نترمز ورسا
Ewing et al.,
.)2010
فده یارم یارپ ورب یتیانرش یرایرقیب
لداریس نترب
« فیصم بانم ت دتلوس تایعاض هب ةلتست ناسنا اه
» ت
« درتلوس
بانم بذم ت تایعاض هب ویتبط ةلتست
» وسا روپفاری ت
هدنسعون*
م :لوئس Email: heidari@energy.sharif.edu
،ناراكعه 1393
).
یام یاپ ورب یتیانرش نورنفا صیارش
یساتلعع هداس یا یایب عف هب رد وظاتا لباقم
یرادعاپان
فعییس یم دوش
van den Bergh & Verbruggen, 1999
.)
صیاش یام یاپ وب یتیانش نونفاس رد شهتهپ یعاره
یراتسب یایب یيعف یزاس راثآ طتحم یتسعز یشان زا ورتلایف
یناسنا هداتتسا یم دورش . روپدعرص ت
یدارعیف 1387
،) ارب
هداتتسا زا شتر یام یاپ وب
،یتیانش راثآ طترحم یترسعز
یشان زا ةیسوس یااون ییهش مفایسیپ ار یسریب دندیف . رد
نعا ،شهتهرپ ةرقطنم
ةرتهلا نایرهس درورم ةریلاطم یدرورم
وفیگرایق .
جعاتن نعا شهتهپ یفاا زا نآ وسا هرف نازرتم
یام یاپ وب یتیانش ةقطنم هتهلا رد لارس 1384
، شترب زا
جنپ یبایب وااسم نعا هتاان ت 6 / 1 یبایب لف وااسم یهرش
نایهس هدوب وسا . یایب ،نتن عه لیتنف
دنتر یرتتغس ورتتتف
طتحم وسعز ت ییتگولم زا
تادرس درنتر برعیخس یارضف
زبس یعارهراكهار داهنرشتپ
درش . زا ةرلعم نرعا ارهراكهار
یم ناوس هب ویناعم زا شعازرفا ویارس اهزارست رد یرضارا
زبس ت لاقتنا هیسوس هب یضارا دقاف ناوس ةیسوس یاضف زبس
ت نعتدس ت یایما تاریقم ةیسوس یاضف زبس هراشا دیف .
یداعیف ت روپدعص 1389
) ارب هداتترسا زا شتر یارم
یاپ وب
،یتیانش متستس لعا لقنت نترد ییهرش نایرهس ار
یسریب ت اب فده لقادا یزاس بعیخس بانم طتحم
،یتسعز
بتفیس ةنتهب شتر یاه فلتخم لعا لرقنت ار یایرب لارس
1405 هئارا دندیف . اب شتپ ینتب یتتیعم دتدرا 10 نورتلتم
یتن رد لاس 1405
، مهرس ةرنتهب رع یره زا
لعارست ةرتلقن
،سوبوسا ینتم ،سورب ،یرسفاس ،ولكترسروسوم یارهتردوی
یصخش ت تیتم هب بتسیس یبایب اب 76 / 0 ، 45 / 0 ، 14 / 0 ، 16 / 0 ،
071 / 0 ت 4 / 98 دصرد هبساحم هدش وسا . ،نترن عه یایرب
شهاف هچیه یتشتب راثآ طتحم یترسعز شرخب لرعا ،لرقنت
یعاهراكهار زا
هلعم شهاف هداتتسا زا یتردوری یرصخش
اب لاععا شتر یعاه یتظن شعازفا وعتق
،ویوس ینترشنام
یاررهتردوی هدوررسیف
ت شهاررف یاررضاقس یاهیتررس
نترد
ییهش هئارا دش .
یام شتر زا وب یاپ
رد یتیانش حوطس
فلتخم
،یلم هقطنم
یا ت ییهش ناتچاگنرس یغصاروپ .وسا هدش هداتتسا
نارارركعه ت 1389
یررفییم ار صیاررش وررشه وررسخن ،)
یرلتلحس شتر زا هداتترسا اب اپس .دندیف نرعا ،یرقتبطس –
صیاش هعزجس ار اه شیعذرپ هرب هرموس ارب .درندیف لتلحست
صیاش دروم رد یلف اعما زونه ،رادعاپ ةیسوس دیكعتر اه
شتر ت س یاه جعاتن ت درادن دومت ناهم رد یرادعاپ شجن
صیاش شتر یییب زا لصاا یبتفیس یاه شتر درننام اره
هزتلامین تتارتس نرعا زتیرب ثعاب ،ندیف زا رع یره رد اره
شتر وسا هدش اه .
هیعم زاونهش ت روپ 1392
اب ) هداتترسا زا شتر یارم
یاپ ورب یرسریب هرب یتیانرش یرادرعاپ
ناترسیهش ورشر
دنتیادیپ . تن نازرتم هرف ورسا نآ زا یفاا شهتهپ نعا جعا
یام وب یاپ نآ یتسعز وتفیظ زا وشر ناتسیهش یتیانش
وب یظن زا یهش نعا هجتتن رد ،وسا یسماب رادرعاپان یتیانرش
.وسا ولییق جعاتن قباطم ت
ناراكعه 1391
) یام نازتم یاپ
وب ارب یربایب هارشنامیف یهرش یتیانش 82
/ 1 .ورسا رارتكه
ز وتفیظ نایعا یتسع 8
/ 0 یگنارتب برلطم نعا ت وسا راتكه
نعا وسا هف یهش هاشنامیف یایب یاهزاتن ندرتآیب یترسعز
ت یرادعاپ شعوی هرقطنم هرب هارشنامیف ناترسا زا یرسایف یا
.وسا یكتم
Amekudzi
ت ناراكعه 2009
) ارب دوری شهتهرپ رد
ارپام لدرم زا هداتتسا ی
تیانرش ورب ی
رسریب هرب ی
م نازرت
اپ یرادع ش هوت لعا یاه ب لقنت
نت یهش ی اهیهش رد ی
اتنلاسآ
ش ت وگاكت ا رد نارنآ .دنتیادیپ نرع
زا هداتترسا ارب شهتهرپ
یدیكعتر دم
وسخن ،دع م
نازت ام ی اپ ی وب تیانرش ی یره
سم زا ادف یاهیت
ب نت ت اتنلاسآ یهش تد وگاكتش
هبساحم ار
،
م شجنس اب اپس نازت
ام ی اپ ی وب یتیانش یره هب طوبیم
ت زا ادف اس
لع لعا لقنت نتب یهرش ی رسفاس
،ی ،سوربوسا
...ت راطق ) طبار ة رب نت ا نرع تد رسم اهیت ارست ت لع لقن )هرت ار
سریب ی اب ت هداتتسا طبار زا ة ب دوموم نت نآ بسانس ،اه ی هب هنت
ار ش رد هوت یاه لعا لقنت ی لاس 2020 درتآیب یف .دند
Lewan
ت
Simmons
2001 ) یاررم یاررپ وررب یتیانررش
وگاتتناس ار یب م درتآیب ساسا رل
ارجنا یلترش ی درنداد
یرب .
ساسا یلتش یتسعز وتفیظ ،تابساحم 50
زا یترشتب دصرد
یاپ یام .وسا یناهم نتگناتم ورب
یتیانرش یلترش
44 / 2
وسا راتكه د ،
روشف دوموم یتسعز وتفیظ هف یلاا ر 2
/ 3
.وسا راتكه هدعع مهس یگنای شخب یعارهن یيیرنا فیرصم زا یا
اصتیا دوی هب ار روشف یرم ص
هرب ،درهد هرف یورحن
7 / 31
ت یرب شتیف لف زا دصرد 5
/ 33 زارگ فیرصم زا درصرد
لاس رد روشف 1392
ورسا هدورب شرخب نرعا هرب طوربیم
،یيینا ةمانزایس 1392
ت داورم شخب نعا ،یگعد فیط زا .)
لباق نآ دناعسپ تایعاض ت دراد زاتن یعماب بآ ؛وسا هموس
لاس رد نایهس بآ فیصم ةنایس ،لالم یایب 1394
زا شتب ،
220 یتتل رد ،نایرهس ناترسا بلارضاف ت بآ وفیرش زتر
1394 نایررهس رد یگنارری ةررلابز دررتلوس ةنایررس زررتن ت ) 320
نلاف الطا وسا لاس رد یگولتف ،نایهس یهش
1395 هرف )
ینارهم ةنایرس طرسوتم یعدارقم زا یسمارب راتسب یعداقم نعا زتن ت یعاذغ داوم ت بآ ،یيینا یماب فیصم .وسا مرجا
رارثآ دارجعا برموم ،شرخب نرعا زا دناعرسپ درتلوس یماب طتحم لباق یتسعز یم یهموس
.دوش
،اذل یسریب ةیسوس رادعاپ
رد نعا شخب هب یوحن هف هبنم یاه فلتخم وتلایف نآ یرب
وسعز وب یسریب
،دوش دروم زاتن وسا .
اب هموس هب نعا
،بلطم یموهتم هب ان ناعتیاس رادرعاپ
1
رنیم هرب هرف دش هداد هیسوس یا
ازرفا شع فیرصم نامدرنار
یررنا
،یي ناعتیاررس رد داوررم ت بآ ن ت ارره
زررت شهاررف راررثآ
طتحم ورسا تاتا ةییچ لف لوط رد نآ یتسعز
Howe
& Gerrard, 2010
یراترسب تاقتقحس ،نونف اس هتشذگ زا .)
ناعتیاس ذزوا رد .وسا هدش اجنا رادعاپ یاه
Hakkinen
ت
Bellon
2011 ) هزتگنا یسریب هب شترپ رناوم ت اره
یتر
ناعتیاس نعا ةیسوس درنتیادیپ اره
یایرب ار یعارهراكهار ت
ناعتیاس نعا جعتیس ناعیتشم یهاگآ شعازفا .دندیف هئارا اه
ناعتیارس یاعازم زا رد یرهتیگ رارف تزرل ت رادرعاپ یاره
نآ یداهنشتپ یاهراكهار هلعم زا یاایط .وساه
ا روظنم هب ،شهتهپ نعا رد طترحم رارثآ یبارعزر
یترسعز ناعتیاس
یاه یرسدنهم ذدكشناد وتلایف ،نایعا رد یشزومآ
هرب فعیرش یتینرص هاگشناد یيینا یدرورم ةریلاطم ناورنع
نررعا زا شتررپ .دررش یررسریب
Soleimani Javid
ت
Avami
2016 ار یررعع ةررییچ شتر اررب هدكررشناد نررعا وررتلایف )
راررشتنا شهاررف یایررب ت دررندیف یباررعزرا ید
یررف دتررسفا نب
شتر مف یعاه .دنداد داهنشتپ ار نابعاس ثاداا یتظن هنعزه
یارم هاگدرعد زا هدكرشناد نعا وتلایف ،هیلاطم نعا رد وب یاپ ورسا هدش هیلاطم یتیانش .
شهتهرپ یعاره هرف ارب
هداتتسا زا شتر یام یاپ وب یتیانرش رد
نایرعا ترورص
هتفیگ
ًاسدعع یظان یب حطس نلاف .ورسا رد نرعا ،شهتهرپ
صیاش یام یاپ وب یتیانش رد حطس دیی هداتتسا هدرش
وسا هف راثآ طتحم یتسعز یناعتیاس
،یشزومآ ییعذرپیتث س
ت یراذگیتث س نعا
شخب یب یعاس شخب یاه هیمام زا لرتبق
لعا لقنت ت رارثآ طترحم یترسعز یرشان زا نآ ار هرب یبوری
شعاعن یم دهد . هداد یاه دروم زاتن زا لتبق مهس رع یه زا
شتر یاه لعا لرقنت رد هربام یعارم ،ناعوجرشناد نازرتم
فیصم
،بآ یب ت زاگ
،هدكشناد ارب
هداتترسا زا تاریلاطم
ینادتم یایب تدم لاس ع هتهس
هدش وسا . رد نعا
،هیلاطم
هتلاع یب راثآ
،متقتسم یاهیثا متقتسمیتغ ورتلایف
هدكرشناد
زتن اس دا ناكما رد یظن هتفیگ هدش وسا .
2 شور و داوم . اه
روپدعرررص ت
یدارررعیف 1387
ت )
Wackernagel
ت
Rees
1998 شتر ) یسانش یام یاپ وب یتیانرش ار
هرب ترورص
یعز :دندیف ناتب
« درتآیب یام یاپ ورب یتیانرش یایرب
یرتتیعم نتریم
یدررنعایف دررنچ
هررلایم یا وررسا . قرربط
،لررگانیفات شتر
ةبساحم صیاش یام یاپ وب یتیانش لمارش لراایم یرعز
:وسا نتعخس
ةنایرس فیرصم ةنمارس داورم یفیرصم ،یلرصا
لرف ةنماس فیصم وبسن لصاا یرب
سارسا ورعجم
هداد یاه وتیعم رادقم هب هقطنم
نتعخس
نتمز صاصتیا هداد
هدش هب یه یتن یایب درتلوس
یه دروم ،یفیرصم زا
قرعیط مترسقس طرسوتم فیرصم
ةنماس یه دروم یب طسوتم ةنماس دتلوس اع هدزاب نتمز
ةبساحم
طسوتم لف یام وب یاپ یره یتیانش ،یرتن
زا
قعیط عم ندیف اعس وسعز قطانم وب
هداد صاصتیا
هدش یایب ةعه شخب یعاه هف رد ع لاس طسوس رع
دیف فیصم هدش .وسا ةبساحم
یاپ یام وب
انش تی ی یایب وتیعم هرقطنم یا
زا ،نتیم لصاا بیض طرسوتم یارپ یارم یره
ت یرتن
.وتیعم
» نرعا رد هداتترسا درورم شتر ، ورف لاایم هب هموس اب
لكش رد شهتهپ 1
.وسا هدش هداد ناشن
لکش 1 شور‌یموهفم‌حرط.
یاپ‌یاج‌ةبساحم‌یسانش موب
تیلاعف‌را‌یشان‌یتخانش
هدکشناد‌یاه
یارم ثحب یگدت تپ هب یظن نرعا ،یتیانرش ورب یارپ
هیرهب ةلایم هب یظان اهنس هیلاطم هدورب ناعتیارس زا یرادیرب
یرعن لماش ار بعیخس ت ویاس لاایم ت وسا رارثآ .دورش
طتحم ت متقترسم رارثآ لمارش ،هدكشناد یتسعز متقترسمیتغ
لرحم رد هرف ورسا یدراورم زا یرشان متقترسم راثآ .وسا یم فیصم اع دتلوس هدكشناد هیرهب ةرلایم رد .دوش
یرادیرب
،بآ فیرصم ،هدكرشناد یيیرنا فیرصم لمارش دراوم نعا رارثآ .ورسا ناعتیارس یانبیعز نتمز زتن ت یدتلوس دناعسپ یشان هدكشناد زا یتغ یلحم رد بانم فیصم زا متقتسمیتغ م ی لعا هیلاطم نعا رد .دوش هدكرشناد هرب ناعوجشناد لقنت
شتر اب هف لعا فلتخم یاه
یم تروص لقنت راثآ زا ،دیتگ
هب متقتسمیتغ یم راعش
شتر رد .دعآ رد هداتتسا دروم یسانش
ید ،راشتنا بعایض زا هداتتسا اب ،شهتهپ نعا نبیرف دترسفا
ویوس فیصم زا هدش یشتنم .درش هبرساحم یلترسف یاره
پس نازرتم نرعا بذرم یایرب زارتن دروم نتمز وااسم ،ا
ید هب نبیف دتسفا بعیض زا هداتتسا اب وعاهن رد .دمآ وسد
دناعرسپ .درش لعدربس ینارهم رارتكه هرب نتمز نعا ،لدایس هب ،دتلوس یایب زم یيینا تدش نتفیگیظنرد اب زتن یدتلوس هرب ،یفیصم یيینا اب هباشم ت وسا هدش لعدبس هتلتا یيینا مز بذم نت ید
ینارهم رارتكه ورعاهن رد ت نبیرف دتسفا
یم لعدبس لرگنم نتمز ،زتن یفیصم بآ صوصی رد .دوش
یرم هبساحم بآ دتلوس یایب زاتن دروم لارععا ارب هرف دورش
یرم لعدبس یناهم راتكه هب ،لدایس بعیض ،نترن عه .دورش
راررثآ زا ،هدكررشناد ناعتیاررس طررسوس هدررش لاغررشا نتررمز طتحم یم بوسحم یتسعز ش
ینارهم رارتكه داات هب هف دو
یم لعدبس .دوش
.2 .1 وب ياپ ياج يژرانا راصم زا یشان یتخانش
هدکشناد .ورسا یرب ت یریتبط زارگ لماش هدكشناد یفیصم یيینا تبق قعیط زا دراوم نعا زا ع یه ةنماس فیصم زاگ یاه
لاس یط هدكشناد یب ت 1393
زا اپ .وسا هدش هبساحم
ةرطبار زا هداتتسا اب ،یفیصم یيینا نازتم ةبساحم 1
نرعا ) یم لعدبس لدایم نتمز هب یفیصم یيینا
.دوش
1
EF = F )
EPef
رد نعا هطبار
gha/year
) یارم EF
یارپ ورب تیانرش
،ی
)GJ
نازتمF
فیصم ةنماس
،ویوس
gha/ha
)
ef
بعیرض
لدارریس اررب یرربایب 35
/ 1
Wackernagel et al., 1999
،) ت
GJ/ha/year
) هیهبEP
یرت یيینا ویوس وسا . هیهب یرت
يیررنا ی زا ویوررس قررعیط
ررطبار ة 2 ) هبررساحم یررم دوررش .
global hectare
) یدررااتgha
وررسیم یایررب یاررم یاررپ
وب یتیانش وسا هرف یایرب ظارحل ندیرف طرسوتم ینارهم
هیهب یرت اعس نتمز اه ت بآ یاه زتخلصاا نارهم
رد رع
لاس نتیم لامین یزاس هدرش ورسا
Kitzes et al., 2007
)
.
نعا لامین یزاس اب بیض بعیض لدایس رد رارتكه هرطوبیم
لصاا یم دوش .
2
EP =A )
E
نعا رد هرطبار
E (kg C/GJ)
ت رارشتنا بعیرض
A (ton
CO2/ha/year)
رادرقم هرف ورسا بذم بعیض 5
/ 5 یایرب
ورسا هدش ظاحل نایعا
Wackernagel & Yount, 1988
.)
هاگتیتن طسوتم نامدنار ظاحل اب یفیصم یب ،رورشف یاره
هتلتا ویوس هب یلترصتس رارمآ ارب قباطم .وسا هدش لعدبس
ار طسوتم ،نایعا یب وینص هارگتیتن لرف نامدن
یرب یاره
اب یبایب نایعا 9
/ 38 شرازگ وسا هدش هتفیگ یظن رد دصرد
،نایعا یب وینص یلتصتس رامآ 1394
.)
.2 .2 واب ياپ ياج بآ راصم زا یاشان یتخاناش
هدکشناد تبق زا ،هدكشناد بآ فیصم نازتم ةبساحم یایب بآ یاه
احم رد .وسا هدش هداتتسا لاس ع لوط رد هدكشناد ةبرس
یام وب یاپ یرظن رد بآ ذدرننفدتلوس لرگنم ،بآ یتیانش
یم هتفیگ لعدربس لرگنم نتمز هب یفیصم بآ نازتم ت دوش
یم ةطبار زا روظنم نعدب .دوش 3
رد .ورسا هدرش هداتترسا )
هررررطبار نررررعا
m3
) ،بآ فیررررصم نازررررتمW FP
(m3/ha/year)
هیرررهب ت بآ درررتلوس رد لرررگنم یرت
EF
(gha/year)
یام یاپ وب .وسا بآ فیصم یتیانش
3
𝐸𝐹 =𝑊 )
𝐹𝑃𝑒𝑓
𝐸𝑃 =𝐴 𝐸
.2 .3 وب ياپ ياج يديلوت دنامسپ زا یشان یتخانش
هدکشناد یام ،لگانیفات شتر ساسا یب وب یاپ
،دناعرسپ یتیانرش
زا دناعسپ هف یداوم دتلوس یایب زم یيینا نازتم ساسا یب یررم هبررساحم هدررش دررتلوس نآ نررعا رد ،هررتبلا .دوررش
،شتر
هب هف یيینا زا یدصرد لباق دناعسپ وفاعزاب ةطسات
یباعزاب
یرم هترساف یفیصم یيینا زا ت وسا ذدرعع وعرسق .دورش
لتكررشس ذررغاف ت تتررسلاپ ار هدكررشناد یدررتلوس دناعررسپ یم یام ةبساحم .دهد وب یاپ
یرب ارهنس تترسلاپ یتیانرش
فیرصم یيیرنا یانبم یكتترسلاپ داورم درتلوس یایرب هدرش
فیگ تروص بذرم نترمز یانبم یب لصاا ةجتتن ت وسا هت
ید یم ناتب نبیف دتسفا ةطبار دوش
4 .)
4
CRx=EIx )
EP(1 −%Rx
100×%SEx
100) ef
𝐸𝑃 =𝐴 𝐸
هطبار نعا رد
CRx (gha/yr/t)
،دناعسپ لعدبس ین
EIx
(GJ/t)
هدام دتلوس یایب یفیصم یيینا تدش دناعرسپ هف یا
،ورسا هدش دتلوس نآ زا
EP (GJ/ha/yr)
هیرهب یيیرنا یرت
هیرهب ارب یربایب ت دناعسپ هرتفیگ یرظن رد ورتن درتلوس یرت
یم ،دوش
Rx
دناعرسپ ورفاعزاب ین تx
SEx
یيیرنا نازرتم
هفیص یعوم ورفاعزاب یرن .ورسا هلابز وفاعزاب یثا رد هدش
نایعا رد تتسلاپ 9
داتس شرازگ وسا هدش ظاحل دصرد
طتحم
،نایهس یرادیهش رادعاپ ةیسوس ت وسعز 1393
.)
یام ةبساحم رد وب یاپ
هتلاع ،ذغاف یتیانش نترمز یب
بذم ید درتلوس یایرب زم لرگنم نتمز دعاب نبیف دتسفا
ةطبار دوش هبساحم زتن ذغاف 5
.)
5
CRx=EIx )
EP(1 −%Rx
100 ×%SEx
100 ) ef + 1
NP(1 −%Rx
100 × 0.8) ef
،هطبار نعا رد
(t/ha/yr)
هیهبNP
.وسا ذغاف دتلوس یرت
ةطبار تد شخب 5
زاتن دروم لگنم وااسم نازتم یگناتب )
نازررتم هررتبلا هررف وررسا ذررغاف نررس یرره دررتلوس یایررب هفیص
یعوم .وسا هدش یسف نآ زا ذغاف وفاعزاب یثا رد هدش
ناراكعه ت روپدسا شهتهپ ساسا یب 1390
) وفاعزاب ین
نایعا رد ذغاف نازتم
2 یظن رد دصرد رد .ورسا هدش هتفیگ
یام نازتم ،وعاهن ورب یارپ
ارب اهدناعرسپ ارعس یتیانرش
ةطبار زا هداتتسا 6
یم هبساحم ) .دوش
6
EFwws= ∑ CRxi× Gi )
i
هطبار نعا رد
Gi (ton)
ون دناعسپ دتلوس نازتم .وساi
.2 .4 وب ياپ ياج دروام نيامز زا یاشان یتخاناش
هدکشناد ةدافتسا ناعتیاس هف ینتمز رارثآ زا زرتن وسا هدیف لاغشا هدكشناد
طتحم یرم بورسحم هدكشناد یتسعز ةبرساحم یایرب .دورش
یام ورب یارپ ةرطبار زا نترمز نرعا یتیانرش
7 هداتترسا )
یم .دوش
7
EF = S × eb )
هطبار نعا رد
S (ha/year)
لاغشا نتمز وااسم ت هدرش
eb (gha/ha)
هتیاس نتمز لدایس بعیض رادقم .وسا هدش
eb
یرعراز ت یعایس شهتهپ هب هموس اب 1387
یربایب ) ارب 2 2/
.وسا هدش ظاحل
.2 .5 وب ياپ ياج لمح زا یشان یتخانش
لقنو
لرعا ةرجتتن رد ،هنماس یيینا فیصم نازتم ةبساحم لرقنت
دادریس لرتبق زا یسارعلاطا درنمزاتن هدكرشناد هب ناعوجشناد لرعا شتر یره زا هرف ورسا یناعوجشناد هداتترسا لرقنت
م ی یط وفاسم ت دننف هدكرشناد ارس دایرفا نرعا طرسوس هدش
همانشسیپ ،دراوم نعا نتعخس یایب .وسا رد ت درش هرتهس یا
هب یجنسیظن هدكشناد حطس لكش .دمآ لعع
2 ت 3 هب بتسیس
لررعا شتر یرره زا ناعوجررشناد هداتتررسا دررصرد ت لررقنت
یط وفاسم نتگناتم یم شعاعن ار شتر یه رد هدش
.دهد
هداد دروم یاه رد یيیرنا فیصم ةبساحم یایب هداتتسا
شتر لعا فلتخم یاه لتدرم رد لقنت
1 ت 2 هدرش نارتب
.وسا
لکش 2 شور‌زا‌نایوجشناد‌ةدافتسا‌دصرد.
لمح‌فلتخم‌یاه
لقنو
لکش 3 .
یط‌تفاسم‌نیگنایم
دش اب‌هنازور‌ة
شور
لمح‌فلتخم‌یاه
نو ق ل
لودج 1 هداد.
شور‌اب‌یژرنا‌فرصم‌ةنارس‌ةبساحم‌رد‌هدافتسا‌دروم‌یاه
لمح‌فلتخم‌یاه
لقنو ( ییاشخ
روپ
،ناراکمه‌و 1390
)
یتمولتف هتلقن ةلتست یه ةنازتر )یتتل هتلقن ةلتست یه ةنماس ویوس فیصم
نتشنیس بعیض
یصخش یراوس 30
9 1208/
1 524/
سوبوسا ةناماس تردنس یاه
117 94
18072/
47 2/
لودج
2
.
هداد
اه ی
دروم
هدافتسا
رد
بساحم ة
نارس ة
فرصم
ژرنا ی
ورتم
شرازگ‌قبط(
تکرش
هرهب
رادرب ی
هار
رهش‌نهآ ی
نارهت
و
هموح
،
1394 )
یط یتمولتف تیتم ةكبش لف رد هنازتر ذدش
نتشنیس بعیض تیتم ةكبش لف رد هنازتر یب فیصم
هنازتر یفاسم دادیس
تیتم 28621
658 400
3200000 GWh
21.70%
43.50%
4.30%
30.40%
یصخش یوردوخ ورتم
BRT
هخرچود ای هدایپ
11.64 7.171
2
0 2 4 6 8 10 12 14
ص BRT
،دش یط تفاسم نیگنایم (
)km
ةطبار 8 یایرب ار یيیرنا فیصم ةنایس ةبساحم ذوحن )
سوبوسا ت یصخش یراوس ةرطبار ت تردرنس یاه
9 ذورحن )
یم ناتب تیتم یایب ار هنایس نعا ةبساحم .دنف
8 ) یيینافیصمهنایس=
هتلقنهلتستیههنازترویوسفیصم هتلقنهلتستیههنازتریتمولتف×نتشنیسبعیض
×ویوسیسرایاشزرا
9
یيینافیصمهنایس )
= تیتمهكبشلفهنازتر یبفیصم تیتمهكبشلفهنازترهدشیطیتمولتف×نتشنیسبعیض
ةطبار زا هداتتسا اب ،اپس 10
یيیرنا فیرصم نازرتم )
وررفر زا یررشان ةنماررس ناعوجررشناد دررمآت
شتر یرره اررب ،
لعا یم هبساحم لقنت .دوش
10
شتر یه هنماس یيینا فیصم = )
شتریهیيینافیصمهنایس ×
شتر یه هدش یط وفاسم نتگناتم ×ناعوجشناد لف دادیس ×
شتریهزاهداتتسادصرد
هف یطباتر قعیط زا ،شتر یه ةنماس یيینا فیصم ،اپس نترمز هرب ،درش هرئارا ناعتیاس یيینا فیصم یایب بذرم
ید یم لعدبس نبیف دتسفا .دوش
3 جياتن .
.3 .1 ياج وب ياپ يژرانا راصم زا یشان یتخانش
هدکشناد لتدررم 3 یاررم ت هدكررشناد یيیررنا فیررصم نازررتم یاررپ
وب یم شعاعن ار طوبیم یتیانش یام .دهد
وب یاپ یتیانش
بذم یایب زم نتمز بسا یب ،یيینا فیصم ید
دترسفا
شان ت هدش یشتنم نبیف ویورس فیصم زا ی
یلترسف یاره
یم ناتب .دوش
هب فیرصم ةنایرس ،هدكرشناد یيیرنا فیصم یسریب روظنم
ناهم ت نایعا ةنایس یعداقم اب هدكشناد یيینا
Wordbank,
لكش رد )2013
4 .وسا هدش هسعاقم
لودج 3 موب‌یاپ‌یاج.
دکشناد‌یژرنا‌فرصم‌هب‌طوبرم‌یتخانش ه
فیصم نازتم
GJ/year
) یام
وب یاپ یتیانش
بذم نتمز ید
نبیف دتسفا
gha/year
)
زاگ 6473
48/
24310 87/
یب 1615
19/
15593 3/
لکش 4 .
لاس‌رد‌ناهج‌و‌ناریا‌ةنارس‌ریداقم‌اب‌هدکشناد‌یژرنا‌فرصم‌ةنارس‌ةسیاقم 1393
2841 2960 1894
0 1000 2000 3000 4000
،دكشناد يژرنا فرصم هنارﺳ ناريا يژرنا فرصم هنارﺳ ناهج يژرنا فرصم هنارﺳ
ماخ تفن لداعم مرﮔولیک
هب هموس اب لكش
5 زا هدكرشناد یيیرنا فیصم ةنایس ،
نتعاپ نایعا یيینا فیصم ةنایس ًاربعیقس ارما ،ورسا یرس
5 / 1
یيیرنا فیرصم .ورسا نارهم یيیرنا فیرصم ةنایس یبایب یاررم ت هدكررشناد وررب یاررپ
رادررقم نآ زا یررشان یتیانررش
لباق هفیرص یماب لتسناتپ بلطم نعا ت دراد یهموس یعورم
یم ناشن ار شخب نعا رد .دهد
شهاف لتسناتپ یباعزرا یایب
یام وب یاپ یام نازتم ،یتیانش وب یاپ
فیرصم یتیانش
یایرب ینارهم طرسوتم یعداقم ضیف اب هدكشناد زاگ ت یب هبرساحم هناگادم یوعرانس تد رد زاگ ت یب فیصم ةنایس یوعرانس رد .وسا هدش 1
یيیرنا فیصم لف ةبساحم یایب
نازتم ضیف اب زاگ فیصم ،هدكشناد فیرصم یناهم ةنایس
هدرش رعم هدكرشناد یرلیف یب فیصم اب ت هبساحم زاگ یوعرانس رد ،نتن عه .وسا 2
ساسا یب یب فیصم نازتم رعم یرلیف زارگ فیصم اب ت هبساحم یناهم ةنایس رادقم
لكش .وسا هدش 5
یلیف ولاا اب ار وعرانس تد نعا ةسعاقم
یم شعاعن یام ،جعاتن اب قباطم .دهد
وب یاپ یشان یتیانش
یوعرانررس رد ،هدكررشناد یيیررنا فیررصم زا 1
نازررتم 3 / 14
یوعرانس رد ت دصرد 2
نازتم 7 / 20 درهاوی شهاف دصرد
.وفاع
.3 .2 ياج واب ياپ بآ راصم زا یاشان یتخاناش
هدکشناد یام ت هدكشناد یفیصم بآ نازتم وب یاپ
طوبیم یتیانش
لتدم رد 4
یام .وسا هدش ناتب وب یاپ
یتیانش زا یشان
بآ درتلوس یایرب زم لرگنم نترمز بسا یب بآ فیصم یم ناتب .دوش
لکش 5 .
ةسیاقم
یاج
یاپ
موب
یتخانش
،یلعف‌یاهویرانس‌رد 1
و 2
لودج 4 موب‌یاپ‌یاج.
هدکشناد‌بآ‌فرصم‌هب‌طوبرم‌یتخانش
بآ ةنماس فیصم
m3
) 6634
8/
یام یاپ وب لگنم نتمز یانبم یب یتیانش
gha/year
) 5
971/
39904.17 31646.64
34193.11
0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 یلعف زاﮔ و قرﺑ فرصم
يويورانﺳ 2 ( قرﺑ فرصم يارﺑ یناهج هنارﺳ رادقم ضرف اﺑ )
يويرانﺳ 1 ( زاﮔ فرصم يارﺑ یناهج هنارﺳ رادقم ضرف اﺑ )
يژرنا فرصم یﺘخانش موﺑ ياپ ياج gha/year(
)
.3 . 3 ياج وب ياپ يديلوت دنامسپ زا یشان یتخانش
هدکشناد لتدررم 5 یاررم ت هدكررشناد دناعررسپ ةنماررس دررتلوس یاررپ
وب یم شعاعن ار طوبیم یتیانش .دهد
،نایعا رد ذغاف ت تتسلاپ وفاعزاب ین هب
بتسیس 9 ت 2
لاس رد هف یلاا رد ،وسا دصرد 2014
یایرب یعداقم نعا ،
هب اپترا بتسیس 2 / 69 درصرد
The Facts-An Analysis of
European Plastics, 2015
ت ) 7 / 71 درصرد
European
Declaration on Paper Recycling, 2014
) .ورسا هدورب هار وفاعزاب ین شعازفا
م شهاف یایب یبسانم لا یا
یاپ
وب لكش .وسا دناعسپ دتلوس زا یشان یتیانش 6
ت 7 یتث رس
یام یتر ار وفاعزاب ین شعازفا وب یاپ
ت ذغاف یتیانش
یم شعاعن هدكشناد یدتلوس تتسلاپ .دهد
.3 .4 ياج وب ياپ دروام نيامز زا یاشان یتخاناش
هدکشناد ةدافتسا یام ت هدكشناد یانبیعز نتمز وااسم یارپ
ورب یتیانرش
لتدم رد طوبیم 6
.وسا هدش ناتب
لودج
5 .
موب‌یاپ‌یاج‌و‌هدکشناد‌یدیلوت‌دنامسپ
طوبرم‌یتخانش
هنماس دتلوس نازتم )ton
یام وب یاپ یتیانش
نتمز بذم ید نبیف دتسفا
gha/yr
)
تتسلاپ
هلابز ةستف 0
0216/
0 5737/
یكتتسلاپ ناوتل 0
72/
ذغاف 0
308/
0 574/
لکش 7 .
ریثأت
ازفا شی
خرن
تفایزاب
رب
یاج
یاپ
موب
یتخانش
یشان
زا
دنامسپ
ذغاک
لکش 6 .
ت أ ث ری
ازفا شی
زاب‌خرن تفای
اج‌رب ی
اپ ی
موب
تخانش ی
شان ی
زا
دنامسپ
تسلاپ کی
لودج 6 موب‌یاپ‌یاج.
هدکشناد‌ةدافتسا‌دروم‌نیمز‌یتخانش
هدكشناد یانبیعز وااسم
m2
) یام
وب یاپ یتیانش
هتیاس نتمز هدش
gha/year
)
6263 1
3778/
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 (gha/year) زا یشان یﺘخانش موﺑ ياپ ياج ذغاک دناﻤسپ
ذغاک تفايزاﺑ خرن %
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 یﺘخانش موﺑ ياپ ياجکیﺘﺳلاپ زا یشان (gha/year )
کیﺘﺳلاپ تفايزاﺑ خرن %
.3 .5 ياج وب ياپ لمح زا یشان یتخانش
لقنو
لتدم 7 وفر زا یشان یيینا فیصم ت
ت ناعوجرشناد درمآ
یام وب یاپ یم ناشن ار طوبیم یتیانش .دهد
یام ذدعع شخب وب یاپ
ورفر زا یشان یتیانش درمآت
،یرصخش یراورس .ورسا یرصخش یراورس اب ناعوجشناد یرم برموم هرف دراد ینتعاپ نتشنیس بعیض ةنایرس دورش
ارعس هرف یسرورص رد .درشاب هترشاد یعمارب یيینا فیصم ورفر یایرب یرصخش یراورس زا هف یناعوجشناد ت
هرب درمآ
یم هداتتسا هدكشناد یتم زا ،دننف
یارم ،دننف هداتتسا ت یارپ
وب لعا زا یشان یتیانش ت
نازتم هب لقن 4
/ 93 یگا ت دصرد
سوبوسا ةناماس زا نازرتم هرب درننف هداتتسا تردنس یاه
8 / 77
ورساتس لارععا ،اذرل .ورفاع درهاوی شهارف دصرد یعاره
لعارست زا هداتترسا هرب ناعوجرشناد قعورشس یایرب بسانم لعا ت هرب یتث رس یموعع لقن د یعازرس
یارم شهارف ر یارپ
وب لعا زا یشان یتیانش .وشاد دهاوی لقنت
4 هجيتن و ثحب . يريگ
لتدم 8 یم شعاعن ار شهتهپ جعاتن ةصلای .دهد
لودج 7 لمح‌شخب‌یژرنا‌فرصم.
تفر‌ةجیتن‌رد‌لقنو
موب‌یاپ‌یاج‌و‌نایوجشناد‌دمآو
طوبرم‌یتخانش
یيینا فیصم ةنایس
( لتياگم یتن 0 یتمولتف )
یثا رد یيینا ةنماس فیصم وفر ت ناعوجشناد دمآ )GJ
یام وب یاپ یتیانش
نتمز بذم ید نبیف دتسفا
(gha/year)
یصخش یراوس 511
/ 2 03
/ 308 147
/ 1512
ةناماس سوبوسا تردنس یاه 338
/ 0 57
/ 1 7
/ 7
تیتم 015
/ 0 4716
/ 2 86
/ 23
لودج 8
. صلاخ ة
اتن جی
موب‌یاپ‌یاج
تیلاعف‌یتخانش
یلعف‌تلاح‌رد‌هدکشناد‌یاه
هدكشناد یيینا فیصم یدتلوس دناعسپ
نتمز انبیعز لقنت لعا یيینا فیصم
ییتبط زاگ یب
بآ تتسلاپ ذغاف
یراوس سوبوسا ةناماس
یاه تردنس تیتم
وب یاپ یام یتیانش
gha/year 24310 )
87/
15593 3/
5 97/
0 5737/
0 574/
1 377/
1512 147/
7 7/
23 86/
یام شهاف یایب جعاتن نعا هب هموس اب وب یاپ
یتیانش
یم داهنشتپ یعز دراوم :دوش
یام مظعا شخب
وب یاپ هرب طوبیم هدكشناد یتیانش
هركنعا هرب هرموس اب ،اذل .وسا هدكشناد یيینا فیصم دتدا 50 اس 70 زا دصرد ناعتیاس یيینا فیصم لف
متستس هب طوبیم ورسا وربطم هرعوهس یاره
Omer,
متررستس یيیررنا فیررصم شهاررف ،)2008
ةررعوهس یارره
شتر قررعیط زا ، ورربطم بررسانم لیررتنف دررننام یعارره
متستس هیهب ،اه متستس زا هنتهب یرادیب یتث رس نآزم ت اه
لباق طتحم راثآ شهاف رد یهموس رد ت هدكشناد یتسعز
هاف هجتتن یام ش وب یاپ
درهاوی هدكرشناد یتیانش
،نتررن عه .وررشاد هداتتررسا
زا یاررعن اررعس هررشتش رد
،هدكررشناد بررموم
شعازررفا اوررتن ترایررا یررشباس
دتشروی هب ناعتیاس ت
رد هجتتن شعازفا یتگعشچ راب
یسدتیب رد لصف ناتسباس یم دورش . هداتترسا زا نابعارس
كیحتم یایب شهاف اورتن شبارس دترشروی رد
لرصف
ناتسباس ادقا ییثؤم رد شهاف یام یاپ وب یتیانرش
یشان زا فیصم یيینا ذدكشناد وشاد دهاوی .
لباق نازتم هب نایعا یيینا فیصم ةنایس
یسمارب یهموس
هرب ،ورسا ینارهم یعداقم زا هرنوگ
یارم هرف یا یارپ
وب رادرقم ضیرف ارب ،یيینا فیصم زا یشان یتیانش
زتم ،زاگ فیصم یایب یناهم ةنایس نا
3 / 14 ت درصرد
هرب یرب فیرصم یایرب ینارهم ةنایس رادقم ضیف اب نازتم 7 / 20 شهارف یرلیف ورلاا هرب وبرسن درصرد
یتث رس ، یرب ت زارگ فیرصم شهاف ،اذل .وفاع دهاوی لباق طترحم رارثآ شهارف رد یهموس هدكرشناد یترسعز
گنهیف .وشاد دهاوی یزاس
ت حلاصا یوگلا یرارتفر
،نانفاس زا قعیط لاطا یناسر زا نازتم فیصم یرب ت
زاگ ت راثآ طتحم یتسعز یشان زا نآ یمارگ ییثؤرم رد
یاتسار شهاف ةنایس فیرصم زارگ ت یرب هدكرشناد
وسا . لرعا شخب رد
یارم زا یرعظعا شرخب ،لرقنت یارپ
وررب یتردورری زا ناعوجررشناد ذداتتررسا زا یتیانررش
یم یشان یصخش بعیرض ،یرصخش یتردوری .دورش
تتن رد ت دراد ییتعف نتشنیس یيینا فیصم ةنایس هج
وساتس ،اذل .وشاد دهاوی ییسماب رد برسانم یراذگ
لررعا لعاررست زا ناعوجررشناد ذداتتررسا شعازررفا لررقنت
یاررم یتگعررشچ شهاررف بررموم یموررعع یاررپ
وب لعا شخب رد یتیانش ت
یرم لقن دورش . ،نترن عه
همانیب یزعر بسانم سلاف یاه یرسرد دادریس تاریفد
وععزع ناعوجشناد هب
هدكشناد داد درهاوی شهاف ار
هررف رد لوررط لاررس یتث ررس ییتگعررشچ یتر
شهاررف
ویوس یفیصم رد شخب لعا لقنت دهاوی وشاد .
یررم ثررعاب دناعررسپ وررفاعزاب
یيیررنا زا یررشخب دوررش
فیصم هدام دتلوس یایب هدش دناعسپ هف دوش یباعزاب یا
ورفاعزاب نازرتم ،نایرعا رد .ورسا هدرش لصاا نآ زا تتسلاپ 90
وفاعزاب ت دصرد ذغاف
2 ورسا درصرد
ینتعارپ راترسب مقر هتفیشتپ یاهروشف اب هسعاقم رد هف ،اهدناعرسپ نعا وفاعزاب دصرد شعازفا هب عف .وسا هرلابز تكتس دننام یسامادقا قعیط زا هدكرشناد رد اره
یام شهاف بموم وب یاپ
یم دناعسپ یتیانش .دورش
شعازفا ین وفاعزاب دناعرسپ درنمزاتن دوربهب مترستس
عیعدررم و دناعررسپ رد حطررس نلاررف وررسا . رد حطررس
هدكشناد زتن یم ناورس زا قرعیط یسامادرقا هدارس
یرتظن
لاررطا یناررسر ت هاررگآ یزاررس ناعوجررشناد زا
راررثآ
طتحم یتسعز دتلوس دناعسپ رد هدكشناد دتلوس دناعرسپ
هدكشناد ار هب لقادا دناسر .
ناوتل
تسلاپ یكت لرباق مجا همورس
ی رلابز زا ة لوس یدرت
كررشس ار هدكررشناد لت
ررم ی دررهد راررمآ اررب قباررطم .
عم رتآ ی دتدا هتته یه ،هدش 1500
ل ناوت تسلاپ یكت
لوس هدكشناد رد دت
م ی دوش لباق مقر هف همورس
ی .ورسا
اب هموس ا هب هكنع ا نع ل ناوت اه ایرب ی بآ دیرس نرف اره ی
هداتتسا هدكشناد یرم
،دورش سرورص رد ی
رئارا ارب هرف ة
راكهار ی لوس بسانم دت
ا نرع ل اورت ن اره فرقوتم ورش د
،
م نازت ام ی یاپ وب یتیانش ةنماس هدكرشناد یرشان
زا
دتلوس
،دناعسپ هب نازتم 5 / 48 درصرد شهارف درهاوی
وفاع . یرضاا لارا رد دایرفا یاذغ فیصم هكنعا هب هموس اب
یعن اجنا هدكشناد لیاد رد نعا رد اذغ فیصم ،دوش
فیرصم یورگلا یرتتغس .ورسا هدرشن یسریب شهتهپ رد یعاذغ طتحم راثآ شهاف
شهارف هجتتن رد ت یتسعز
یام وب یاپ نارسنا یگدنز زا یشان یتیانش یثؤرم اره
ةعذغس یوگلا یلصا شخب جنیب ،یضاا لاا رد .وسا یم لماش ار ینایعا یایرب هف وسا یلاا رد نعا ت دوش
یرم فیرصم یدارعز بآ رادقم جنیب ةتهس ةرئارا .دورش
هعذغس بسانم یوگلا هرف ،نایعا یایب یا
نتم رس نعرض
دررهد شهاررف ار بآ فیررصم نازررتم ،ندررب یاررهزاتن شهتهرپ یایب یبسانم وضوم ارب .ورسا هدرنعآ یاره
یام دیكعتر زا هداتتسا وب یاپ
یم یتیانش جعاتن ناوس
سوعلم .داد هئارا صوصی نعا رد ییس
تشادداي
1.sustainable building (green building)
