شناسایی و اولویت‌بندی عوامل ایجاد خوشه صنعتی با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای (مورد مطالعه: خوشه صنعتی خرمای سراوان)

هعسوت

،ینیرفآراک رود

ۀ 7

، رامش ۀ 2

، ناتسبات 3131

، زا ص 262 - 277

اسانش یی و ولوا ی ت دنب ی لماوع ا ی داج شوخ ة تعنص ی ارف شور زا هدافتسا اب ی

دن

لحت ی ل هکبش ا ی :هعلاطم دروم(

ةشوخ تعنص ی امرخ ی ناوارس )

رقاب

1درک

، لا ی سا شاخ

2ی

3 . شناد ی را ۀدکشناد دم ی ر ی ت

، س هاگشناد ی

ناتس ناتسچولب و

2 . وجشناد ی سانشراک ی دشرا دم ی ر ی ت ناگرزاب ی

، س هاگشناد ی

ناتس ناتسچولب و

رات ی خ رد ی تفا : 32 / 52 / 32

رات ی خ ذپ ی شر : 21 / 57 / 31

کچ ی هد

رد ور ی اهدرک ی داصتقا تلاوحت هب طوبرم ی

تعنص و ی اهتنا رد ی ب نرق ی متس غت یی تار ساسا ی و

مع ی ق ی هداد خر و

ةعسوت تعنص ی نتبم ی رب هشوخ اه

، هب ناونع ی ک ژتارتسا ی ون ی ن دروم هجوت

همانرب ر ی ناز و س ی تسا ناراذگ اهروشک ی تعنص ی .تسا هتفرگ رارق هعسوت لاح رد و فده

زا

نیا شهوژپ ییاسانش و

تیولوا یدنب لماوع داجیا شوخ ة تعنص ی امرخ ی ناوارس تسا . ا نی

دربراک عون زا شهوژپ ی

مک شور هب و ی

صوت لکش هب و یفی

- یشیامیپ رد ةقطنم ناوارس ماجنا

.تسا هدش هنومن

یریگ تواضق شور هب ی

تسا و ةعماج یرامآ نیا شهوژپ 26 رفن زا ناگربخ

لماش(

ناداتسا و اک ناسانشر ) ةشوخ یتعنص یامرخ اوارس ن دنتسه . ارب ی اسانش یی لماوع داجیا

هشوخ زا تاعلاطم هناخباتک

یا و شور فلد ی اب مه یرای هورگ هربخ و یارب دعت لی لماوع زا

زجت ی ه و لحت ی ل رامآ ی اب کمک مرن رازفا

spss19

هدافتسا دش . نوچ ضعب ی لماوع اب ی دک ی رگ

گتسباو ی

،دنتشاد اب هدافتسا زا نکت ی ک ارف ی دن لحت ی ل هکبش ا ی هب سررب ی مها ی ت بسن ی ا ی ن لماوع

هتخادرپ دش و اب کمک مرن رازفا سدرپوس ی نژ ولوا ی ت دنب ی ا ی ن لماوع تروص تفرگ . اتن جی

ناشن داد هفلؤم اه ی زکرمت فارغج یا یی و تاطابترا ب

ی ن هاگنب اه ب ی رتش ی ن رتمک و ی ن لماوع ای داج

شوخ ة تعنص ی امرخ ی ا ی ن هقطنم دنتسه .

هژاو اه ی لک ی د ی داجیا : ةشوخ تعنص

،ی ةشوخ تعنص

،ی فلد شور

،ی ناوارس

، دنیارف لیلحت

هکبش یا

* ون ی ۀدنس لوئسم : نفلت

: 53321755720 Email:Elyas.khashi@gmail.com

270

همدقم

امت ی ل هب عسوت ة تعنص ی بم نت ی رب هشوخ ی ک ی زا لدم اه ی ون ین ی تسا هک رد هد ة داتشه دروم

هجوت س ی تسا ناراذگ و همانرب ر ی ناز روشک اه ی تعنص ی و رد لاح هعسوت رارق هتفرگ تسا .

هشوخ اه ی تعنص

3ی انص عمجت ی

ع قر و راکمه ی

ب رد ی ک قطنم ة هکبش هدش هب تروص تاطابترا

دومع ی و قفا ی لماش پ ی اهدنو ی کرتشم و

وق ی هضرع دننک ۀ رخ ی د را و کتم ی

، م ؤ تاسس

داصتقا ی صصختم دنتسه

(Stimson, 2006, PP. 53-104)

.

اب هجوت هب هکنیا هزورما تعنص یزرواشک شقن

یرثؤم رد هعسوت و تفرشیپ یداصتقا

اهروشک دراد

، نیا ثحب رد ناریا زین اب دی اب تیدج یریگیپ دوش . اب داجیا شزرا هدوزفا رد2

تلاوصحم یزرواشک

رد بلاق ةشوخ تعنص ی هب هارمه دوبهب شور اه ی هتسب دنب ی زوت و ی ع داوم

اذغ یی م ی ناوت نمض لااب ندرب لم دمآرد ی رد اتسار ی مأت ی ن ن ی اهزا ی ذغت ی ه ا ی هعماج ماگ رثؤم ی

تشادرب . ناریا اب دیلوت 25 دصرد زا یامرخ ناهج نیمود دیلوت دننک ۀ ا گرزب نی رامش هب لوصحم

م ی دور

(Hajian, 2010, P, 172)

و امرخ اب صاصتخا نداد

15 دصرد زا تارداص رابکشخ

و

35 دصرد زا تارداص ریغ

یتفن هب دوخ یاج هاگ یمهم رد داصتقا یزرواشک دراد

( رامآ هیاپ یا

نامزاس عیانص و نداعم و ناگرزاب

،ی ).1390

تشک لخن مهم رت نی غاب لوصحم ی

رد رسارس

س ناتسا ناتسی هدنکارپ تروص هب ناتسچولب و تسا

و ب نیرتشی حطس ریز تشک امرخ ی روراب

روشک اب 37 دصرد هب ناتسا ناتسیس و ناتسچولب قلعت

دراد هک رد ةقطنم ناوارس تروص هب

غاب یاه عیسو و تسدکی تشک

و هعسوت ادیپ هدرک سا ب .ت ا هجوت هب رامآ نامزاس داهج

زرواشک ی ناتسا ناتسیس و ناتسچولب

، حطس ریز تشک ناتسلخن اه ی روراب و نازیم دیلوت امرخ

رد ناتسا یارب لاس یعارز 3103 - 3135 هب بیترت 11 / 11713 و راتکه 3 / 377337 هک هدوب نت

ا زا نی م نازی مهس ةقطنم ناوارس زا حطس ریز تشک و نازیم دیلوت هب بیترت 12 دصرد

( 23 / 35637 و )راتکه 13

( دصرد 60771 )نت تسا هک د ر ب نی مه ة قطانم امرخ زیخ ناتسا ماقم

لوا ار هب دوخ صاصتخا هداد

سا ( ت مانرامآ ة نامزاس داهج یزرواشک ناتسا

ناتسیس و

ناتسچولب ،

3135 ).

تشک امرخ تعارز و یکی

زا ز ری شخب یاه زرواشک ی هب رامش یم دور هک

یاراد لیسناتپ یاه داصتقا ی رد ،ناوارس ناتسا تح و ی روشک تسا . اب هجوت هب هکنیا امرخ رد

1. Industrial Clusters

2. Value Chain

اسانش یی ولوا و ی ت دنب ی ا لماوع ی داج تعنص ةشوخ ی

زا هدافتسا اب

249

...

اهروشک ی یجراخ رتمک هب تروص هزات و بلغا تروص هب همین

کشخ و رف ا رو ی هدش فرصم

م ی دوش و هولاع رب نیا هنلااس دودح 15 - 75 دصرد زا لوصحم امرخ

تحت ناونع تاعیاض زا

نیب م ی دور

، اب داجیا عیانص یلیدبت رف و ا رو ی رد هشوخ بلاق م

ی ناوت نمض شهاک تاعیاض زا

قیرط شزرا یشیازفا نآ زرا ب یرتشی ب ه تسد وآ در .

هچرگا شهوژپ یاه ز یدای بدا رد تای داجیا ةشوخ یزرواشک ماجنا

هدش

،تسا نونکات

قحت قی عماج ی ۀرابرد یگنوگچ یراذگریثأت

لباقتم ا نی و لماوع هبتر

یدنب نآ اه تروص هتفرگن

تسا . هبتر دنب ی ا ی ن لماوع م ی دناوت وگلا یی نشور و قطنم ی رد مهف و لحت ی ل لئاسم انص ی ع

دبت یل ی و زرواشک ی هقطنم هئارا نک د و دم ی نار و همانرب ر ی ناز ار ارب ی مادقا اه ی و دنمفده

اب طابترا رد راذگرثا ای

ن هاگنب اه ی را ی

؛دناسر نچمه ی ن هاگنب نابحاص هب اه

رد زکرمت رب

مادقا اه ی لک ی د ی و مرها ی ارب ی تسد ی با ی هب دشر و اقترا ی درکلمع کمک دنک

؛ زا ا ی ن ور رایسب

یرورض تسا

هک ةشوخ یتعنص امرخ رد یا ن شخب زرواشک ی داجیا

؛دوش ارچ هک تاناکما

هوقلاب ا ی ارب ی کشت لی هشوخ دراد و ی یک اهراکهار زا ی

ةعسوت یتعنص تسا .

شسرپ یاه شهوژپ

بسانتم اب چ چرا بو رظن ی شهوژپ شسرپ یاه شهوژپ دنترابع زا :

3 . لماوع لک یدی رثؤم رب جیا دا ةشوخ یتعنص یامرخ ناوارس

؟دنمادک

2 . هبتر یدنب نیا ا رد لماوع داجی

ةشوخ یتعنص امرخ ناوارس هنوگچ

؟تسا

رورم ی رب بدا ی تا و پ ی ش ی ن ة قحت ی ق

صوصخرد یگنوگچ

داجیا هشوخ رد یاهروشک فلتخم

و یارب عیانص نوگانوگ هچرگا

یتاکرتشم دوجو

دراد اما وگلا ی ی

،صاخ یمومع و کرتشم یارب سیسأت هشوخ هک اهج ن لومش

دشاب و رد یمامت یاهروشک ایند

تیلباق دایپ ه یزاس هتشاد دشاب دوجو درادن .

هشوخ اه عقاو رد نامه

مکارت فارغج یا یی تکرش اه ی هب مه طبترم

، هضرع ناگدننک

صصخت ی

، هئارا ناگدنهد

،تامدخ هاگنب

اه ی انص ی ع طبترم و اهداهن ی راکمه رد هزوح اه ی

صاخ دنتسه هک هولاع رب تباقر اب ی دک ی رگ راکمه ی ن ی ز م ی ننک د

(porter, 1990)

. طابترا

نورد ی ا ی ن هاگنب اه شهاک دنهد ۀ زه ی هن اه و هست ی ل دننک ۀ سرتسد ی هب هداهن

،اه شناد و روانف ی

225

لوت ی

،د اهرازاب ی و شورف مأت

ی ن ن ی اهزا ی رتشم ی تسا د(

ی ن دمحم ی

، 3102 ) )هشوخ( نآ رد و

هاگنب صصخت و یهاگنب نیب تراجت اه

یگمشچ ر تسا (

Altenburg, 1999, pp. 1693-

).1713

ای داج هشوخ اه هب ود تروص شوجدوخ و

ماظن دنم تسا . هشوخ اه ی شوجدوخ هشوخ

اه یی

دنتسه هک رب رثا زکرمت شوجدوخ اهروتکاف

ب ه دوجو هدمآ دنا . (

Chiaroni, 2006, pp. 1064-

(1076

. رتروپ رد قحت ی ق ی رد هک 355 هب قلعتم تکرش 35

روشک ماجنا داد تن ی هج گ تفر هک

راهچ لماع لصا ی ثعاب ا ی داج ی ک زم ی ت تباقر ی ارب ی ی ک ن حا ی ه ی ا روشک م ی دوش . لوا ی ن لماع

،

روتکاف ارش ی ط ی ی ا ه نام دادعتسا و سناتپ ی ل حان ی ه تسا . لماع دعب ی اضاقت ی رتشم ی نا لحم ی

تسا . لماع د ی رگ لدم ساملا

،رتروپ انص ی ع تشپ ی ناب ی تسا و رخآ ی ن لماع ژتارتسا ی

، راتخاس و

تباقر تسا

(Porter, 1990)

. رفآراکرانک رد ین

ی

، ا ی داج هشوخ هب روآون ی ن ی ز جاتحم تسا

.(Maskell, 2001, pp. 921-943)

رد اهن ی ت رگا رد نآ حان ی ه هشوخ ا ی لاعف لاح رد ی

ت دشاب

،

ای داج هشوخ ا ی هباشم ار سب ی را لکشم م ی دزاس

، هب هنوگ ا ی هک لامتحا لکش گ ی ر ی هشوخ سب ی را

اپ یی ن م ی آ ی د

.(Bresnahan, 2001, pp. 835-860)

رب ساسا ی هتفا اه ی

(2002) Yamawaki

، هک رد دروم 37 شوخ ة تعنص ی

،تسا هدوب نپاژ

اهروتکاف ی فلتخم ی زا هلمج ارش ی ط رات ی خ ی

، دوجو انص ی ع گرزب پ ی ش ی

،ن دوجو انص ی ع تشپ ی

،ناب

دوجو انص ی ع طبترم رد حاون ی فارغج یا یی دزن ی شهاک،ک زه

ین ة لمح و

،لقن س ی تسا اه ی

هقطنم ا ی تلود اه ژولونکت لاقتنا و ی

و رد قحت ی ق دارماش ی ( 3102 ) امرس ی ة ناسنا ی ثعاب

پی اد ی ش ی ا قت و ی ت هشوخ اه ی تعنص ی لحم ی م ی دنوش . دوجو هاگنب اه ی داصتقا ی رد ضرع و

لوط ی دک ی

،رگ دوجو اهداهن ی لم ی و لحم ی گنهامه هدننک

و طابترا

،هدنهد دوجو ناوق ی ن و

تاررقم هست

ی ل دننک ۀ طابترا زا لماوع م ؤ رث رب ا ی داج هشوخ اه ی تعنص ی هدوب دنا ادرماش(

ی

،

3102 ).

ةشوخ تعنص ی امرخ ی ناوارس

رد ور بوچراچ ی

درک عسوت ة هشوخ ا ی

، ةمه هشوخ اراد اه ی مها ی دنت

؛ هب اما دب روط ی ه ی مهس و

ره شقن ی ک زا هشوخ اه ی تعنص ی داصتقا رد هقطنم

ا ی لم و ی اس زا توافتم ی

ر هشوخ اه تس

.

ةقطنم ناوارس

، هک لماش هس ناتسرهش

،ناوارس بیس و ناروس و ناتسرهم

،تسا شیب زا 75

اسانش یی ولوا و ی ت دنب ی ا لماوع ی داج تعنص ةشوخ ی

زا هدافتسا اب

251

...

ناوارس یامرخ یتعنص هشوخ هعسوت و داجیا

زکرمت ییایفارغج یرهش کچوک دعب

هیحان رد بیقر هشوخ دوبن هوبنا دیلوت سایقم زا یشان یاه هفرص

لماوع رازاب ندش یصصخت هقطنم رد یوق و ورشیپ یاه تکرش دوجو

طیارش اضاقت یجراخ و یلخاد رازاب هزادنا

یجراخ رازاب زا هلصاف یلخاد و یجراخ رازاب زادنا مشچ یجراخ رازاب رد روضح عناوم و تیدودحم

یموب یاضاقت

تاطابترا هاگنب نیب

اه اه تکرش یراکمه

اه هاگنب تباقر تاعلاطا نایرج

تخاس ریز ناگدننک نیمات و نابیتشپ عیانص

تعنص تسایس یطابترا تخاس ریز /

لقن و لمح

یتاقیقحت زکارم /

اه هاگشناد اهداهن

یژتارتسا تکرش

اه / راتخاس تیریدم ییاناوت و تیلباق

اه تکرش یاراد راتخاس اه تکرش یژتارتسا هشوخ داجیا رب یجراخ تاریثات

روتکاف یطیحم یناسنا عبانم

یعیبط عبانم هیامرس یژولونکت

عون امرخ دراد ا زا هک نی دادعت 32 - 25 مقر ب ه روط هدمع تشک و دیلوت یم دنوش و شزرا

یراجت دنراد . هدمع نیرت مقر یراجت یامرخ هقطنم زا ظاحل حطس ریز تشک دیلوت یامرخ

یتفاضم تسا . اب هجوت هب رامآ نامزاس داهج یزرواشک ناتسا

حطس تشکریز ناتسلخن

یاه

و روراب رادقم دیلوت امرخ رد ناوارس رد نیب مه ة امرخ قطانم زیخ

ناتسا ماقم لوا ار هب دوخ

صاصتخا هداد

تسا

؛ اب ا ی ن لاح عوضوم عسوت ة تعنص هشوخ ی

شور دوبهب و اه

ی انص ی ع دبت یل ی

لع ی مغر مها ی ت نآ رد ا ی نار لوقم ة رقت ی

ًاب دج ی د ی زونه هک تسا نآ

روط هک اش ی ةتس شخب

زرواشک ی امح تسا ی

ت اده و ی ت هدشن تسا

(Nori, 2007, pp. 161-177)

.

رب ساسا تاعلاطا هقطنم

ا ی لصاح زا علاطم ة می ناد ی ( روضح ققحم هب تدم هس هام رد

هقطنم ) و نچمه ی ن ب ه گراک ی ر ی شور فلد ی اب هدافتسا زا مانشسرپ ة زاب و بحاصم ة روضح ی اب

تسد ناراکردنا اهداهن

ی فلتخم طبترم اب عوضوم شهوژپ و علاطم ة عبانم

،دوجوم مهم رت ی ن

فادها ا ی داج شوخ ة تعنص ی بسانتم اب هقطنم ییاسانش دش

. زا اجنآ هک یخرب زا نیا لماوع اب

رگیدکی یناشوپمه

،دنراد نآ اه اب رگیدکی بیکرت

و رد بلاق شش روتکاف هب ناونع لماوع

یلک رثا راذگ رب کش ل یریگ شوخ ة یتعنص رد کی بوچراچ یفرعم

هدش دنا .

راومن

1 . لدم یلیلحت شهوژپ : اوع م ل داجیا شوخ ة یتعنص یامرخ ناوارس

رب ا ی ن ساسا 6 لماع لصا ی بدا هب دانتسا اب و ی

تا قحت ی ق فلد شور زا هدافتسا و ی

26 ز ی ر

اع لم ت أث ی راذگر رب ا ی داج شوخ ة تعنص ی اسانش یی هدش لودج رد هک ی

ک هدش هداد ناشن دنا

.

داجیا هشوخ زکرمت ییایفارغج

طیارش اضاقت

تاطابترا اه هاگنب نیب یژتارتسا

/ راتخاس تخاسریز

لماوع یطیحم

222

لودج 1 حرطم لماوع دروم رد تاحیضوت . داجیا رب راذگریثأت لماوع ناونع هب هدش

یتعنص ةشوخ

فلا : صخاش زکرمت فارغج ی ا یی

زا زاغآ پ ی اد ی ش موهفم

،هشوخ زکرمت فارغج یا یی ءزج رصانع لصا ی هشوخ هب رامش هتفر تسا . دوجو

عبانم بط ی ع ی

، شهاک زه ین ة تسد ،هلدابم ی

با ی هفرص هب اه ی داصتقا ی شان ی زا لوت ی د

،هوبنا تلوهس ت صصخ ی

ندش لماوع زا رازاب وق

ی مها ی ت زکرمت فارغج یا یی رد ا ی داج شوخ ة تعنص ی دنتسه .

1 دعب کچوک رهش ی Bagnasco & Trigilia, 1984

2 دوبن شوخ ة قر ی ب حان رد ی ه Seeley, 2005

3 هفرص اه ی شان ی زا قم ی سا لوت ی د هوبنا Porter, 1990

4 صصخت ی ندش رازاب لماوع Marshall, 1920Chiaroni, 2006

5 دوجو تکرش اه ی پ ی ورش و وق ی رد هقطنم Jacob & De Long , 1996  Isbasoiu, 2007

ب : ارش صخاش ی

ط اضاقت

یکی زا ییازجا هک لدم فورعم رتروپ رب نآ زکرمت یم دنک ارش طی تساضاقت هک

هب اهرازاب ی لوصحم

گتسب ی و .دراد تق ی رتشم ی نا م ضاقت ی می ناز اش ی نا هجوت ی زا تلاوصحم انص

ی ع فده دنتسه ص ، ان ی ع

فرظ ی ت م دوجو هب ار مزلا ی

روآ .د

1 ةزادنا رازاب لخاد ی و جراخ ی Enright, 2001 Porter, 1990 Isbasoiu,

2007 Porter, 1998 Seeley, 2005

2 هلصاف زا رازاب جراخ ی

3 مشچ زادنا رازاب جراخ ی و لخاد ی

4 دودحم ی ت و عناوم روضح رد رازاب جراخ ی

5 اضاقت ی موب ی

پ : صخاش تاطابترا ب ی ن هاگنب اه

رد شوخ ة تعنص ی

، هاگنب اه و م ؤ تاسس یداصتقا و ریغ یداصتقا کشت ی ل هورگ ی م ی دنهد هک هب تروص

یقفا و یدومع اب رگیدکی رد دنطابترا

، اب رگیدکی یراکمه دنراد و نینچمه اب رگیدکی تباقر م ی دننک .

م ی ناوت تفگ رد تروص ی هک کشت ی ل هشوخ دناوتن ترورض تباقر و راکمه ی رد حطس هقطنم ا ی

، لم ی ی ا

بی ن للملا ی هب دوجو

،دروآ فده کشت ی ل و امح ی ت زا هشوخ ت أ می ن هدشن تسا .

1 راکمه ی تکرش Jacob & De Long , 1996 اه

Ketels , 2004

maskell , 2001

د, ی ن دمحم ی , 1831

Enright , 2001 , اهتکرشتباقر 2

8 رج ی نا تاعلاطا

ج : صخاش ز ی تخاسر

مها ی ت ز ی ر تخاس رد درکلمع داصتقا ی

، تعنص حطس رد هچ و هاگنب حطس رد هچ

، .تسا هدش صخشم

هکبش ا ی زا یاهداهن یلحم یصوصخ و

یتلود هک زا نلاماع یداصتقا قحت زکارم و ی

تاق ی هاگشناد و ی

هک

گنهرف نلاماع زا ی

هشوخ اه ینابیتشپ م ی دننک هب ناونع کی روتکاف مهم رد یسررب هشوخ اه ی یتعنص هب

رامش م ی آی د .

اسانش یی ولوا و ی ت دنب ی ا لماوع ی داج تعنص ةشوخ ی

زا هدافتسا اب

253

...

لودج 1 حرطم لماوع دروم رد تاحیضوت . داجیا رب راذگریثأت لماوع ناونع هب هدش

یتعنص ةشوخ

1 نص ای ع تشپ ی ناب و ت أ می ن ناگدننک Marshall , 1920

، Enright , 2001 Porter , 1990,

،

Yamawaki , 2002 ,Isbasoiu , 2007 ،

یتولبار 1383 و

نید یدمحم 1831

2 اهداهن

Seeley, 2005Chiaroni, 2006 تعنصتسایس 3

4 زکارم قحت ی تاق ی هاگشناد/

اه

5 ز ی ر تخاس طابترا ی لمح/

و لقن Seeley, 2005

د : صخاش ژتارتسا ی تکرش / راتخاس

راکشآ تسا هک هاگنب اه بط رصانع یعی رورض و ی ای ازجا ی لصا ی ةدنزاس هشوخ دنتسه

؛ نچمه نی

درکلمع ره هاگنب یعبات زا یژتارتسا اه و همانرب یاه دنلب تدم و تیاده دش ة نآ هاگنب اه تس .

1 لباق ی ت و اناوت یی دم ی ر ی Chiaroni, 2006 ت

2 راتخاس اراد یی تکرش Porter, 1990 kotval,1998Chiaron, 2009 اه

3 تارتسا ژ ی تکرش اه تولبار

ی 1382 ,

4 تأ ثی تار جراخ ی رب ا ی داج Marshall, 1920 هشوخ

ه : صخاش روتکاف حم ی ط ی

رخآ ی ن لماع روتکاف یطیارش )یطیحم(

تسا . روتکاف حم ی ط ی نامه دادعتسا و لیسناتپ هیحان تسا .

1 عبانم ناسنا Marshall, 1920Enright , 2001 ی

2 عبانم بط ی ع Porter,1990Enright, 2001 Marshall,1920 ی

3 امرس ی Chiaroni , 2006Seeley , 2005 ه

4 ژولونکت ی Seeley, 2005

، ارماش د ی , 1831 د, ی ن دمحم ی , 1831

شور یسانش

رد ۀراب شور سانش ی قحت ی ق اب ی د تفگ هک ا ی ن شهوژپ بسحرب روآدرگ ی صوت ،تاعلاطا ی

ف ی -

پی ام ی ش ی و زا رظن فده

، دربراک ی تسا . ارب ی اسانش یی عماج لماوع ز و ی ر لماوع رثؤم رب ا ی داج

ةشوخ تعنص ی زا م ی نا شور اه ی نوگانوگ قحت

ی ق

، شور فلد ی و باختنا اب

هدافتسا زا لحت ی ل

رامآ ی دعت ی ل دش و رد اهن ی ت زا نکت ی ک ارف ی دن لحت ی ل هکبش ا ی ارب ی هبتر دنب ی ا ی ن لماوع

هدافتسا دش هک رد هس هلحرم ماجنا تفرگ .

ةلحرم لوا : رد ا ی ن هلحرم

، شور فلد ی زگرب ی هد هدش هک اب هدافتسا زا مانشسرپ ة و زاب

بحاصم ة روضح ی تروص هتفرگ تسا . تیفیک جیاتن شور فلد ی هب باختنا تسرد میت عجرم

ۀمادا

227

و هورگ نارواد یگتسب دراد ییادف(

ناراکمه و ،

1387

)

؛ زا مه ی ن ور اضعا ی جنپ ۀرفن تی م

لحت و حارط ی

رگل ،رگشهوژپ لماش هس

رفن زا ناگربخ هاگشناد س ی ناتس و ناتسچولب و

ی ک زا رفن

ناسانشراک انص رما

ی ع دبت یل ی امرخ ارب ی ا ی ن روظنم توعد دش

؛دن سپس اب تروشم میت

عجرم

هورگ فلد ی باختنا دندش . ای ن هورگ هعومجم ا ی بکرم زا 32 رفن لماش 2 زا رفن ناداتسا و

اضعا ی ه ی تئ ملع ی ۀدکشناد دم

ی ر ی ت س ی ناتس و ناتسچولب

، 2 رفن زا ن ی ور اه ی نامزاس ی و

ارجا ی ی

، نامزاس اه ی داهج زرواشک ی

، انص ی ع و نداعم و تراجت کرهش و اه

ی تعنص ی و 2 رفن

زا ن ی اهور ی تسد ردنا راک رد مز ی ةن شوخ ة تعنص ی امرخ رد نامزاس اه ی داهج زرواشک ی و

انص ی ع و نداعم و تراجت ناتسرهش

اه ی

،ناوارس ناروس

و ناتسرهم دوب

هک گمه ی زا

ناصصختم و

ناسانشراک و

دارفا بحاص رظن رد مز ی ةن شوخ ة تعنص ی زرواشک شخب ی

هقطنم دنا .

کلام ةمتاخ یاهرود یفلد

هئارا ندشن داهنشیپ دیدج زا یوس نارواد ای ققحت شیب زا 66

دصرد قفاوت م ی نا نارواد تسا نب(

ی دا ةعسوت

،ادرف 3102 ا هب هجوت اب .) ی

هکن رد رود موس ره ود

طرش ققحم هدش دوب و تسرهف اهن یی اب تما ی زا لداعم 72 دصرد هب أت یی د نارواد دیسر

، یاهرود

یفلد همتاخ تفای و تسرهف 6 لماع و 26 ز ی ر لماوع هب ناونع ةجیتن ییاهن قیقحت هتخانش دش .

لحرم ة مود : رد ا ی ن هلحرم

، هداد هب هجوت اب اه

ی ب ه تسد هدمآ زا شور فلد ی و لع هب ت دزا ی دا

ز ی ر لماوع ره لماع

، ةمانشسرپ حجرا

ی ت دنب ی هب روظنم دعت ی ل ز ی ر لماوع ره ی ک ا زا ی ن شش

لماع هت ی ه زوت و ی ع

؛دش ز ی ار ةعسوت ز ی ر لماوع عم ره ی را مکت ی ل ندرک مانشسرپ ة جوز ی ربنامز ار

مانشسرپ ندرکرپ رد اطخ دصرد و ة

ازفا ار روکذم ی

ش .داد دهاوخ دحاو

زجت ی ه و لحت ی ل ا رد ی ن

قحت ی ق ناسانشراک و ناگربخ رد

مز ین ة شوخ ة تعنص ی دندوب هک سانشراک کردم ی

سانشراک و ی

هتشر رد دشرا اه

ی سدنهم ی زرواشک ی

،تعارز(

نابغاب ی

، بآ ی را ی دم ) ی ر ی ت ناگرزاب ی داصتقا و

زرواشک ی ب اب ی ش زا 1 هقباس لاس

؛دنتشاد نمض ا ی هکن گمه ی اصصختم زا ن

و ناسانشراک شخب

زرواشک ی هقطنم دنا . ا رد ی ن قحت ی ق

، ارب ی عت یی ن هنومن مجح زا

شور هنومن رادرب ی تواضق ی

هدافتسا هدش

تسا . حرط هنومن رادرب ی تواضق ی غ عون زا ی

ر لامتحا ی رادفده و تسا

،ناراکس(

3105 .) ةمانشسرپ حجرا

ی ت لماوع ا ی ن شهوژپ ب ی ن 26 زوترفن ی ع و 21 همانشسرپ

عمج روآ ی دش .

لحرم ة موس : رد مانشسرپ ة مها مود ی ت بسن ی

، هبتر دنب ی لماوع ا ی داج شوخ ة تعنص ی امرخ ی

ن زا هدافتسا اب ناوارس ظ

ر ناگربخ جنس ی هد .تسا هدش قحت

ی ق رضاح ارب ی هبتر دنب ی ز ی ر لماوع زا

نکت ی ک ارف ی دن لحت ی ل هکبش ا ی هرهب هتسج تسا

؛ ز ی ار ود ز ی ر لماع لباق ی ت اناوت و یی دم ی ر ی ت و

اسانش یی ولوا و ی ت دنب ی ا لماوع ی داج تعنص ةشوخ ی

زا هدافتسا اب

255

...

ناوارس یامرخ یتعنص هشوخ هعسوت و داجیا

زکرمت ییایفارغج یرهش کچوک دعب

هیحان رد بیقر هشوخ دوبن هوبنا دیلوت سایقم زا یشان یاه هفرص

لماوع رازاب ندش یصصخت رد یوق و ورشیپ یاه تکرش دوجو

هقطنم

طیارش اضاقت یجراخ و یلخاد رازاب هزادنا

یبایرازاب یناگرزاب

رازاب رد روضح عناوم و تیدودحم یجراخ

یموب یاضاقت

تاطابترا هاگنب نیب

اه اه تکرش یراکمه

اه هاگنب تباقر تاعلاطا نایرج

تخاس ریز ناگدننک نیمات و نابیتشپ عیانص

تعنص تسایس یطابترا تخاس ریز /

لقن و لمح

یتاقیقحت زکارم /

اه هاگشناد اهداهن

یژتارتسا /

راتخاس تیریدم ییاناوت و تیلباق

اه تکرش ییاراد راتخاس اه تکرش یژتارتسا هشوخ داجیا رب یجراخ تاریثات

روتکاف یطیحم یناسنا عبانم

یعیبط عبانم هیامرس یژولونکت

ژتارتسا ی هب تکرش ی

دک ی رگ هتسباو نا د . ةمانشسرپ مها

ی ت بسن ی رد تخا ی را 15 رفن زا دارفا رکذ

هدش رد ةلحرم مود رارق تفرگ .

ارف ی دن لحت ی ل هکبش ا

3ی ار تعاس ی کات و ی اوز ( 3306 ) هعسوت داد دن هک فده نآ دنمراتخاس

ندرک ارف ی دن مصت ی م گ ی ر ی اب هجوت هب ی ک رانس ی و ی تم أ رث لماوع زا ةناگدنچ

لقتسم زا مه دوب .

ای ن نکت ی ک ارف ی دن لحت ی ل هلسلس بتارم ی ار هب ناونع ی ک رازبا مصت ی م گ ی ر ی مدنچ ع ی هرا ب ا

اج ی زگ ین ی اج هب هکبش ی

هلسلس بتارم دوبهب م ی دشخب هک اجنآ زا . رد

شور هکبش ا ی لح

لئاسم ی سررب ی م ی دوش

، هک نآ رد لماوع هلسلس لئاسم دننامه بتارم

ی دنتسه و اهنت ب ی ن ز ی ر

لماوع شهوژپ گتسباو

ی دراد دوجو

، رد ا ی ن تلاح هکبش ار م ی ناوت هب دنچ لئسم ة عرف ی

لکشتم زا حوطس هلسلس بتارم ی هب هنوگ ا ی زجت ی ه درک هک ره حوطس رد گرب ی دنر ۀ هعومجم ا ی زا

عم ی اهرا طوبرم هب ره لئسم ة عرف ی شاب د

(Jharkharia, 2004, pp. 24-36)

.

رد تسخن ی ن ماگ

، ادتبا لماوع ود تروص هب هب

ود مه اب اقم ی هس م ی دنوش

، هب روط ی هک رد ا ی ن

اقم ی هس ارب ی ره ی ک زا توافت اه ی طوبرم هب اقم ی س ة ود ات یی رصانع هباشم د ر ره حطس زا هلسلس

بتارم اب لماع رتلااب حطس رد دوجوم شزرا

ی زا 3 ات 3 رد رظن هتفرگ هدش تسا . ای ن هلحرم

بساحم ة بسن نزو ی مان ی هد م ی دوش و اب فلت ی ق نزو اه ی بسن ی ره زگ ی

،هن نزو اهن یی ی ا قلطم نآ

صخشم م ی دوش . رد ماگ دعب ی

، رتام ی س اقم ی س ة لماوع ا ی داج ز سپس و هدش ی

ر لماوع هب تبسن

عم ی اهرا ی فلتخم جنس ی هد هدش دنا رتام و ی س اقم ی س ة ز ی ر لماوع مکت ی ل تسا هدش

؛ نچمه ی ن

رتام ی س گتسباو ی ارب ی ز ی ر لماوع اه یی هک هب مه گتسباو ی دنراد کشت ی ل هدش و دعب زا نآ

رتام ی س اه ی لبق ماگ ود رد ی

لامرن ی هز هدش دنا . هب روظنم جارختسا رتام

ی س اه ی مصت ی م هب طوبرم

گتسباو ی ب ی ن لماوع مرن زا رازفا رپوس سد ی نژ ارب ی بساحم ة م ی ناز سان ا راگز ی لماوع هدش هدافتسا

.تسا ارب ی کشت ی ل قوف رتام ی س لوا ی ة ا ی ن قحت ی ق رادرب نزو ی لصاح زا تابساحم تروص

ذپ ی هتفر

دراو قوف رتام ی س لوا ی ة قحت ی ق دش . رد همادا

، ی ک قوف رتام ی س دودحم ارب ی ره رصنع هبساحم و

مادکره زا ا ی ن قوف رتام ی س اه هب سو یل ة حجرا ی ت رصنع دوخ نزو هد ی دش و رد اهن ی ت اب فلت ی ق و

زتنس مه ة قوف رتام ی س اه ی دودحم تن ی ج ة مصت ی م صخشم دش ( دمحم ی

،درل 3100 .)

اور یی و اپ یا یی همانشسرپ

اب سررب ی م ی ناز راگزاسان ی رتام ی س اه ی مصت ی م لصاح ا ز تواضق مادکره زا خساپ ناگدنهد

1. Analytic Network Process (ANP)

226

م ی ناوت زا اور یی اتن ی ج لصاح زا ا ی ن همانشسرپ مطا

ی نان لصاح درک . رد لودج 2

، م ی ناز

راگزاسان ی لماوع لصا ی و ز ی ر لماوع صخشم هدش

تسا .

لودج 2 . می ناز راگزاسان ی رد صخاش اه ی لماوع لصا ی و ز ی لماوعر شهوژپ

صخاش دادعت

داعبا م

ی ناز راگزاسان ی

لماوع لصا ی شهوژپ 6

0/0494

زکرمت فارغج یا یی 2

0/0000

ارش ی ط اضاقت 4

0/0804

تاطابترا ب ی ن هاگنب اه 2

0/0000

ز ی ر تخاس 3

0/0872

ژتارتسا ی و راتخاس تکرش 3

0/0605

روتکاف حم ی ط ی 4

0/0618

اب هجوت هب هدافتسا زا امنهار ی مکت ی ل همانشسرپ و

روضح صخش ققحم رد ماگنه مکت ی ل

همانشسرپ و

ئارا ة ضوت ی تاح مزلا رد ن تروص ی

،زا مه ة رتام ی س راگزاسان اه ی

دروم لوبق ی

زا رتمک(

3 / 5 ) دنتشاد . رضاح شهوژپ رد

، ارب ی اپ شجنس یا

یی مانشسرپ ة حجرا ی ت دنب ی زا

رض ی ب افلآ ی خابنورک ارب

ی رابتعا راگزاس ی ازجا تسا هدش هدافتسا هب هجوت اب هک

لماوع

لصا ی افلآ شش شهوژپ ی

ارب خابنورک ی

مانشسرپ شخب شش ة

ب لوا ه دمآ تسد .

ا ی ن

صخاش اه لودج رد 1

هدش هداد ناشن .دنا

لودج 3 . صخاش اه ی شهوژپ رب بسح افلآ ی خابنورک

صخاش دادعت

وگ ی ه اه رض

ی ب افلآ ی خابنورک

زکرمت فارغج یا یی 5

0/84

ارش ی ط اضاقت 5

0/78

تاطابترا ب ی ن هاگنب اه 3

0/87

ز ی ر تخاس 5

0/74

ژتارتسا ی / راتخاس 4

0/81

لماوع حم ی ط ی 4

0/82

نامه روط لودج رد هک 1

م هظحلام ی

،دوش رض ی ب اپ یا یی طوبرم هب ه م ة گرزب لماوع رت

زا

اسانش یی ولوا و ی ت دنب ی ا لماوع ی داج تعنص ةشوخ ی

زا هدافتسا اب

257

...

0/7 تسا و ةمه لماوع دروم م رارق لوبق ی

گ ی دنر . سپ زا عمج روآ ی حجرا ی ت دنب ی

، ز ی ر

عم ی اهرا یی هک م ی گنا ی ن نآ اه ب ی ش زا 3/5 دوب ( ی نع ی اراد ی مها ی ت ز ی دا دندوب ) باختنا دندش .

ی هتفا اه

رامآ صوت ی ف ی

زا م ی نا لک دارفا تکرش هدننک رد

،شهوژپ 15/1

دصرد سانشراک کردم ی

،دشرا 58/5 دصرد

سانشراک کردم ی

و 26/4 دصرد کردم نادراک ی دنتشاد

؛ نچمه ی ن 75/5 دصرد و درم 24/5

دصرد نز دندوب .

پ ی هدا زاس ی بوچراچ اب

هدافتسا زا

مرن رازفا سدرپوس ی

نژ

سپ زا دعت ی ل ز ی ر لماوع مادکره زا رتام ی س اه ی اقم ی هس ا ی لماوع لصا ی

، رتام ی س گتسباو ی

لماوع لصا ی هب ی دک ی رگ گتسباو و ی ز ی ر لماوع اه ره لماع هب ی دک ی رگ کشت ی ل راگزاس و ی

نآ اه

نی ز لرتنک م ی دوش . ای ن ارب لحارم ی

لماوع لصا ی روتکاف حم ی ط ی ضوت ی ح هداد م ی دنوش . رصانع

رتام ی س اقم ی ةس ود ود یی لوا ی ة ز ی ر لماوع م زا ی گنا ی ن سدنه ی ناسانشراک و ناگربخ تارظن

دش دهاوخ لصاح هک

لودج رد 7

لباق هدهاشم تسا .

لودج 4 . رتام ی س لوا ی

،ه اقم ی هس اه ی جوز ی ز ی ر لماوع روتکاف حم ی ط ی

عبانم بط ی ع ی عبانم ناسنا ی امرس

ی ه ژولونکت

ی رادرب و ی هژ

عبانم بط ی ع ی 1

8/58 8/20

0/39

عبانم ناسنا ی 2/04

1 5/60

8/40 0/49

امرس ی ه 1

2/18 0/07

ژولونکت ی 1

0/05

عمج 1

رد ا ی ن هلحرم

، رتام ی س اهن یی لامرن ی هز هدش هبساحم دش ه تسا . اتن ی ج نزو رادرب و لصاح ی

لودج رد طوبرم 2

لباق هدهاشم تسا .

220

لودج 5 . رتام ی س اهن یی لامرن ی هز

،هدش اقم ی هس اه ی جوز ی ز ی ر لماوع حم روتکاف ی ط ی

عبانم بط ی ع ی عبانم ناسنا ی امرس

ی ه ژولونکت

ی رادرب و ی هژ

عبانم بط ی ع ی 0/30

0/25 0/55

0/41 0/38

عبانم ناسنا ی 0/62

0/55 0/36

0/42 0/49

امرس ی ه 0/04

0/10 0/07

0/11 0/08

ژولونکت ی 0/04

0/10 0/02

0/06 0/05

عمج 1

سپ زا اقم ی ةس جوز ی

، مرن زا رازفا سدرپوس ی نژ ارب ی ةبساحم اهرادرب ی نزو ی م و ی ناز

راگزاسان ی لماوع ز و ی ر لماوع هدافتسا هدش اتن هک ی ج نآ ارب ی حم روتکاف ی

ط ی رد رادومن 2

ناشن هداد دش ه تسا .

رادومن 2 . رادرب نزو ی و می ناز راگزاسان ی ز ی ر لماوع روتکاف حم ی ط ی

اب هب هجوت ةطبار ناشن هداد هدش رد لدم موهفم ی ی ک

، رپوس رتام ی س دودحم ارب ی ره رصنع

هبساحم و ره مادک زا ا ی ن رپوس تام ر ی س اه هب سو یل ة حجرا ی ت دوخ رصنع نزو

هد ی ش د . رد

اهن ی ت

، فلت اب ی ق مه زتنس و ة

رتامرپوس ی

س اه ی دودحم تن ی ةج مصت ی م صخشم دش

و کمک هب

ةمانشسرپ شجنس

مها ی ت بسن ی عم ی اهرا ی ثأت ی راذگر رب ا ی داج و ةعسوت ةشوخ تعنص ی امرخ ی

ناوارس اب هدافتسا زا رظن ناگربخ و ناسانشراک تعنص

امرخ ی ناتسا مها ی ت بسن ی ا ی ن عم ی اهرا

صخشم دش

. رپوس رتام ی س اهن یی ا ی ن شهوژپ رد لودج 6 هدهاشم م ی دوش .