یبایزرا همانرب
یاه ةعسوت یروهمج یملاسا
ناریا زا رظنم ییامنزاب و
تسبراک
هیرظن یاه هافر و تلادع یعامتجا (
اب دیکأت رب ةمانرب مجنپ هعسوت )
داوجدمحم یدهاز
1
دومحم یئاون یناساول
2
خیرات تفایرد : 51 / 51 / 49 خیرات
شریذپ : 01 / 10 / 41
هدیکچ
شنیزگ هیرظن یا بسانم رد ۀزوح نیمأت تلادع و هافر یارب همانرب یاه هعسوت یا
، یکی زا
شیپ طرش یاه یرورض یارب نیمأت تکراشم لاعف مدرم رد یارجا همانرب اه و یساسا نیرت دیهمت
یارب هنیمز یزاس ققحت قفوم تی زیمآ همانرب تسا . رد نیا شهوژپ
، نمض رورم همانرب یاه عسوت ۀ
یروهمج یملاسا ناریا
، هب لیلد نیا هک مانرب ۀ مجنپ هعسوت
، راصع ۀ همه همانرب یاه نیشیپ زا ثیح
نیمأت تلادع و دوبهب تیفیک یگدنز
،تسا اب هدافتسا زا کینکت لیلحت
،اوتحم زا ب با تسبراک
میهافم تلادع و هافر یعامتجا لیلحت و یبایزرا یم دوش . نینچمه اب هجوت هب درواتسد همانرب یاه
هعسوت و اب هدافتسا زا هداد یاه یناهج و
،یلخاد هب یسررب هاگیاج ناریا رد ناهج زا ظاحل
صخاش یاه هافر
،نس ۀعسوت یناسنا و موتاگل تخادرپ ه یم ش و د . علاطم ۀ رضاح ناشن یم دهد اب یا هکن
شخب ییاه زا همانرب یاه هعسوت
، یگنهامه ییاه اب یخرب هیرظن اه ای یخرب تللاد یاه یرظن دوجوم
رد زوح ۀ تلادع یعامتجا دراد
، یبایزرا راذگتسایس ی یاه هافر رد همانرب یاه هعسوت و هب روط
صخشم نرب ما ۀ مجنپ
، نیبم دوبن شرگن هدیجنس و دنمفده رد نیمز ۀ نیمأت تلادع یهافر رد سایقم
یمومع روشک تسا . اب هجوت هب هاگن
،یطیحم یتیعقوم و تیلباق روحم نسایترامآ و اب هاگن دنچ دعب ی
رزلاو هب تلادع یم ناوت دوبن یرظن ۀ تلادع یعامتجا
،نودم مجسنم و اق لب ارجا رد زوح ۀ هیرظن یاه
یناریا - یملاسا ار میمرت ک ر د .
هژاو یاه یدیلک همانرب : یاه
،هعسوت هافر یعامتجا
، راذگتسایس ی
،یهافر صخاش موتاگل
، هیرظن یاه
تلادع .
1 . رایشناد هورگ مولع یعامتجا هاگشناد مایپ رون ( ۀدنسیون لوئسم ) m_zahedi@pnu.ac.ir،
2 . یوجشناد رتکد ی هعماج یسانش
، زکرم تلایصحت یلیمکت هاگشناد مایپ navaeilavasani@gmail.com،رون
همدقم هافر زا هلمج میهافم یعامتجا مهم
و فده یرایسب ا ز همانرب یزیر یاه یعامتجا یداصتقا
تسا . اب
یا هکن نیا موهفم رد مولع یعامتجا تمدق
یدایز درادن و هب تازاوم ثحابم دشر یتعنص و هب هژیو
لکش یریگ تلود هافر
، زا طساوا نرق هتشذگ لکش تفرگ
، هب جیردت طسب ی تفا و یرایسب زا
هبنج یاه یگدنز یعامتجا رد
یرایسب زا عماوج ار تفرگربرد .
زونه مه هاگدید یاه ی دوجو دراد هک
هافر و هنیمز یاه رم ب و ط ب ه نآ ار لئسم ۀ هب رثکادح سر ا ندن تیبولطم لک
ج هعما یم ناد د و د ر
همانرب یزیر یاه درخ و نلاک
، هب لابند ندربلااب عمج یربج تیبولطم لک
تسا ای هکنیا اهنت ب ر
هبنج یاه یدام هافر دیکأت یم نک د
، اما هیرظن یاه دیدج هافر
، همه هبناج یرگن ار رد یگدنز یعامتجا
لابند یم نک ن د . ب د نی نعم ا هک رد رانک شیازفا تیبولطم لک
، مه م لئس ۀ وحن ۀ عیزوت دمآرد و اهریخ ار
یپ یریگ یم دننک و مه لداعت داعبا یدام و یگنهرف هافر ار رد رظن دنراد .
رد هیرظن یزادرپ و یسررب هیضرف یاه بسانتم اب هیرظن اه
، هاگدید یاه وگانوگ ین ار ساسارب
نامتفگ یاه توافتم یم ناوت صیخشت داد
، اما رهرد لاح
، تیقفوم همانرب یزیر یاه یعامتجا و
حرط یزیر تسایس یعامتجا بسانم
، طونم هب نتفرگرظنرد طیارش
ژیو ۀ
،یعامتجا
،یداصتقا
،یسایس کیژولوئدیا و
یگنهرف یصاخ تسا هک رد ره هعماج یا
، یارب یراذگفده اه
، فیرعت
س تسای اه و نییعت شور اه دیاب هب نآ اه هجوت وش د . یروهمج یملاسا
ناریا سپ زا دنچ هرود
همانرب یزیر
،هعسوت براجت یلمع و یرظن روخرد یهجوت ار رد نیا هنیمز هب تسد هدروآ تسا .
دنس مشچ زادنا تسیب لاس ۀ ناریا
، کچ دی ۀ یرظن نیا براجت تسا هک هب باثم ۀ هنیآ یا هدنیآ امن
،
هعومجم یا زا طیارش ار شیپ یاپ همانرب نازیر یعامتجا رارق
یم دهد . رد یسررب نیا دنس
، میهافم
راذگریثأت و
یمهم دننام مدرم یرلااس
،ینید تلادع
،یعامتجا یدازآ
یاه
،عورشم ظفح تمارک و
قوقح ناسنا اه و هرهب یدنم زا تینما یعامتجا و
ییاضق هدید یم دوش هک هب یعون رد بوچراچ
ماظن یموهفم تلادع یاج یم دنریگ .
نارکفتم ۀصرع تلادع یهوژپ
، فیط ینوگانوگ زا
میهافم ار رد هیرظن یاه دوخ یاج هداد دنا هک
تلادع ار زئاح عم ا ین م توافت و هاگ یداضتم هدرک تسا . رد رایسب ی زا نوتم ( هب هژیو رد نوتم
یتسیسکرام و
یتسیسکرامون )
تلادع فدارتم یربارب یقلت هدش تسا . یلاحرد هک زا دید خرب ی
د رگی (
،زلوار 78 11
؛ رزلاو
، 1171
؛
،نس 1111
؛ کم ا ریاتنی
، 1177
؛
،ینویزتا 1111
)
، یرباربان رد
هصرع اه یی ع صاخ نی .تسا تلادع هافم
می عامتجا هافر و تلادع ی
، دننام سب یرای هافم زا می
عامتجا ی رعت رد فی رظن و هی یزادرپ دنتسه عازن و هشقانم لحم
، سب اما یرای هفسلاف زا نارکفتم و
عامتجا ی
، فده ب ی نوچ یارچو ار هعماج ندیسر
هب نآ اه م ی دنناد رب(
،ی 1171 ) . فم ا ه ی م
« تلادع
»
و
« هافر عامتجا ی
» ره ی ک رعت فی یاه رظن ی لمع و یتای صاخ ی دنراد
، رب اما یسر طبار ۀ نایم نیا ود
رد س راذگتسای ی یاه عامتجا ی سب رای .تسا مهم هتکن
ا ی رابرد هک ۀ رتمک نآ م
ی ناوت درت دی درک
،
لک ی رت ندوب موهفم تلادع تسا . سب یرای بحاص زا
،نارظن هب زرط کفت کی یریذپان
، تلادع ار
طورشم و طونم هب نیمأت هافر یناگمه م ی دنناد ( نامه ) . ناج ار و زل
، ضف ار تلادع تلی
تسخن نی رد
هعماج م ی دناد تسا دقتعم و هک
هشیمه دیاب رب ره یریخ وا تیول هتشاد دشاب . نومن ۀ طابترا زراب
رظن ی ۀ تلادع و س راذگتسای ی هافر ار م ی ناوت رد ارآ ی یو دید هک رب یانبم یرظن ۀ دوخ تلادع
،
عبات ی هافر ی ارب ی رد هعماج رظن
م ی دریگ هک با اس ری تسا توافتم عباوت (
،هدازدایص 1171
)
، اما
م ی میناد هک ادع ار تل و یزل
، هب س ماظن یسای ل لاربی دزن کی رت تسا . هجیتنرد
، ا نی هلئسم پ شی م ی دیآ
هنوگچ سپ هک م
ی ناوت رد ماظن یروهمج یملاسا
، ب نی و تلادع س
راذگتسای ی یاه عامتجا هافر ی
رارقرب هطبار درک
. ایآ ماظن ام رب یرظن ۀ تلادع ی زا ناوتب هک دراد عامجا نآ لد
، هافر عبات ای
صخاش اه ی عامتجا هافر بسانم ی
ار جاتنتسا ؟درک لاحرد ی هک نلاوئسم ماظن
، کأت دی ا کیژولوئدی
دج ی نشور و ی دنبزرم رب ی
س ماظن اب یسای
ل لاربی دنراد
، هنوگچ م ی ناوت رظن هی یاه رد ار تلادع
س راذگتسای ی یاه متجا هافر عا
ی هب راک
؟تسب نچمه نی هاگن اب همانرب ا ی م ی ناوت ا نی ار شسرپ
هک درک حرطم هفلؤم
اه ی عامتجا هافر ی
مانرب رد ۀ عسوت ۀ هتشذگ )مجنپ(
هب مادک کی زا رظن هی یاه
امت تلادع لی
؟دنتشاد
شسرپ اه ی ساسا ی هجوت دروم شهوژپ
رضاح ا زا نی دنرارق :
1 . مادک کی هافم زا می ساسا ی رظن هی یاه تلادع یعامتجا
، مانرب رد ۀ کأت دروم هعسوت مجنپ دی
دوب دن
؟ 2 . داعبا و هفلؤم اه ی عامتجا هافر ی
دروم هراشا رد مانرب ۀ هعسوت مجنپ دک
ا م دنا
؟
1 . حطس هافر یعامتجا ناریا
، اقم رد هسی اهروشک اب ی
مک بو شی ( هباشم یارب
،لاثم زوح ۀ
سآ یای بونج برغ ی ) هنوگچ
؟تسا
4 . اب هب هجوت هفلؤم اه ی عامتجا تلادع و هافر ی
کأت دروم دی مانرب رد ۀ حطس و هعسوت مجنپ
لعف هافر ی ا ناری ارب ی اقترا ی عامتجا هافر حطس ی
، مادک کی زا رظن هی یاه تلادع بسانم رت
هب رظن م ی دسر
؟
ةنیشیپ ا یبایزر داقتنا ی همانرب اه
جیاتن ب رتشی شهوژپ اه رابرد ۀ همانرب اه ی عسوت ۀ جنپ هلاس و نازیم کأت دی نآ اه رب تلادع ناشن یم دهد
هک تسد مک
، مه عون ی نابم زا فارحنا ی
روهمج لوصا و ی
ملاسا ی مز رد نی ۀ ا رد تلادع نی
همانرب اه هدهاشم م ی دوش و مه ا هکنی ماجسنا و لداعت ی
رد رظن هی اه هافم و می ب تلادع ه راک هتفر رد
ا نی همانرب اه هب مشچ من ی دروخ .
یلع یفسوی داژن و یضترم یتزع ( 1114 لحت رد ) لی اوتحم ی همانرب اه ی عسوت موس و مود ۀ
روهمج ی ملاسا ی رب یانبم یرظن ۀ هعسوت ا ی ختسا جار هدش د زا هاگدی مخ ماما ینی ( هر ا هب ) نی تن هجی
دندیسر و ناحارط هک ودت
نی ناگدننک ا نی همانرب اه
، ثأت اب یریذپری زا
اهوگلا ی طلسم ی دننام وگلا ی
سلاکوئن کی ارش هب هجوت نودب و طی
مدقم اب و هعماج
نتسناد زوت رب دشر عی
هب و ی هژ مانرب رد ۀ
مراهچ
، زگ باختنا هب نی
ۀ تردابم دشر زرو
هدی دنا
؛
،نیاربانب فلاخرب ینابم
ا یکیژولوئدی و
یرظن
دروم لوبق نامکاح یروهمج یملاسا
، یبایتسد هب تلادع
، پ دمای رد دشر رظن هتفرگ هدش تسا .
اتن جی لحت لی اوتحم ی مک ی ک و یفی هس مانرب ۀ د( هعسوت و
وس ،م م و )مراهچ رد شهوژپ
سحدمحم نی
اضر یی ( 1111 ) ناشن م ی دهد هب روط م نیگنای
، ط ی دودح همانرب هس 01
دصرد هجوت
زوح هب ۀ گدنز ی داصتقا ی و تسا هب زوح ۀ س یسای رقت بی ا هجوت ی )دصرد ود دودح( تسا هدشن .
نینچمه زوح هب ۀ گدنز ی عامتجا ی ن زی مک هجوت ی هدش دودح(
11 و )دصرد جوت
زوح هب ه ۀ
گدنز ی
گنهرف ی دودح 24 تسا دصرد .
لاحرد ی هک ساسارب موهفم بوچراچ ی
- لحت یلی ا نی شهوژپ
،
تبسن ره ی ک زا ا نی هزوح راهچ اب
دی دودح 21 دشاب دصرد .
اهدصرد ی عقاو ی ب رگنای آ ن تسا هک
رد جوت ه هب هزوح اه ی ناگراهچ ۀ یگدنز یعامتجا
، یلداعت دوجو درادن . ثأت ری ب ی یهجوت زوح هب ۀ
گدنز ی س یسای و مک هجوت ی زوح هب ۀ نز گد ی عامتجا ی رد همانرب اه
، عضو رد ی راج ت ی هعماج
امن نای تسا
؛ هب وحن ی هک فلاتخا ه ا ی دش دی س
،یسای لباق شهاک
جوت ه امرس هی یاه عامتجا ی و
ازفا شی فارحنا عاونا
ه ا ی عامتجا ی ار م ی ناوت زا هناشن اه ی نآ تسناد . فیرش ناگداز ( 1170 ) اب
نایب هکنیا ماظن یفسلف زلوار رد دروم تلادع یعامتجا
، هب بوخ ی طیارش ققحت تلادع ار حیضوت
م ی دهد
، تسا دقتعم س
تسای یاه عماج ۀ هافر ی عماج و ۀ ر یکسی
، لباق تی ب رتشی ی یارب مضت نی
عامتجا هافر و دشر ی
ا رد ناری دراد .
بوچراچ یرظن
یانبم یرظن نیا
،شهوژپ ود
موهفم هافر یعامتجا و
تلادع یعامتجا و
طبار ۀ می ا ن نیا ود تسا .
رب نیا ساسا
، تسخن راشا ۀ یرصتخم هب
تللاد اه ی یموهفم و یحلاطصا ره
ی ک ا زا نی هافم می تروص
یم دریگ رد و همادا
، تهج گ یری رظن ی ا نی ثحب
، لوقم رد ۀ طابترا می ا ن ا نی موهفم ود ب نای یم ش و د .
اب یا هکن یبایتسد هب تلادع عامتجا ی
، فده ی امجا دروم ع
رد م یا ن نلاوئسم
، همانرب نادنورهش و
تسا هعماج
، عونت لباق لمأت ی ن زی ا رد نی مز هنی
، رد نایم ا نی مشچ هب نارگشنک م
ی دروخ . تلادع
ساسارب هچنآ
رد گنهرف اه ی تغل ربتعم یسراف زا لیبق ادخهد و نیعم هدمآ تسا
، هب یانعم
،فاصنا ربارب
،ی تماقتسا و
یگنهامه تسا
رد . دعب رظن ی رکف بتاکم هاگن رد و ی
و فلتخم
دنا نادنمشی نآ
اه زین هعومجم ا ی زا
،میهافم تللاد اه و رظن هی اه حرطم هدش تسا . مهم رت نی شخب
ا نی عونت و توافت
، طوبرم هب عومجم ۀ هافم می نوناک ی بت نیی دننک ۀ رظن ره هی ا .تسا نی هافم می
،
ماظن اه ی انعم یی و هژی یا لکش ار م
ی دنهد امت هجو هک زی
نآ اه
، وحن ۀ رعت فی عت و تلادع نیی
هفلؤم اه
، صخاش اه ی انعم یی و تللاد اه ی موهفم ی .تسا تلادع
ساسارب د هاگدی نوطلافا
، تلادع عون ی بسانت لداعت و ب .تسا د نی انعم هک نایم یگتسیاش و
دادعتسا یعیبط درف و یلغش هک هدهعرب م ی دریگ
، و دراد دوجو هطبار درف
اب اهنت دی هب بسانتم راک اب
اش یگتسی شدادعتسا و هتشاد لاغتشا
( دشاب
،یدیشمج 1171
: 01 .)
طسرا و
، یانعم معا تلادع ار تیعبت دارفا زا ناق نو یم دناد (
،وطسرا 1187 : 101 .) ا و نینچمه
تلادع ار یربارب رد نایم دارفا ربارب یم دناد (
،یدیشمج 1171
: 01 .) رد هاگتسد یرظن وطسرا
،
تلادع هب یانعم صاخ نآ
، اب یربارب رظانتم تسا و یربارب دروم رظن یو ن زی اب ود موهفم بسانت و
دح طسو فیرعت یم دوش . موهفم بسانت
، نایب دننک ۀ عیزوت ربارب یارب دارفا ربارب تسا
؛ ینعی اب
اهربارب هب روط ربارب و اب اهرباربان هب روط رباربان راتفر دوش . نیمود موهفم رد تلادع دروم رظن وطسرا
دح طسو تسا هک ینعی درف
، هب وط ر قیقد نایم ۀ ود دح تلیذر طارفا و طیرفت ار یارب راتفر
باختنا دنک ( نامه .) هاگدید وطسرا رد نیمز ۀ فدارتم نتسناد تلادع اب یربارب
، رد راصعا دعب هب هژیو
رد م یا ن نارکفتم نورق یطسو زین ب ه راک هتفرگ دش
؛ یارب ثم ا ل
، تلادع رد هاگن سمات روم و رد
نامرآ رهش دروم رظن وا
، هب یانعم یربارب ناسنا اه رد
،روما تامدخ و هب یلکروط یناگدنز
تسا
(
،ملاع 1188 : 04 .) زا رظن
،مویه نیرتهب تشادرب زا تلادع نآ تسا هک نآ ار نابهگن راتخاس
دوجوم و یراج تیکلام ینادب م (
،یظعاو 1177 : 117 .) نیا نایب
، هب یانعم یبعت ۀ ود لصا تیکلام و
زا نآ قیرط
، دادرارق یعامتجا هب
باثم ۀ دولاش ۀ تلادع تسا
، اما رد رصع دیدج هب هژیو زا نارود
رس ندیشکرب قبط
ۀ دیدج ( یزاوژروب )
، تلادع رتشیب هب یانعم تیعبت یناگمه زا ق
،نونا ییارگدادرارق
و مهارف ندوب تصرف یاه تباقر ب ه راک هتفرگ دش (
،کلا 1774
؛
،وسور 1112
؛
،ویکستنوم 1111
).
اب هجوت هب تللاد یاه یموهفم و یناعم تلادع رد هرود یاه یخیرات توافتم یم ناوت تفایرد
هک رد ره رصع و هرود یا
، تلادع یانبمرب یمیهافم صاخ
فیرعت هدش تسا هک رد نآ
، رصع و
هرود
، فرعم و ماح ل یلصا راب یشزرا مظن یعامتجا و
نیمأت یگتسبمه یعامتجا
هدوب دنا . نیا
میهافم هک یوگزاب یقلت هرود یا تلادع دنا
، فیط یعیسو زا میهافم یدام
، زا نیمأت یاهزاین یساسا
ات میهافم یشزرا و یقلاخا زا ق لیب فاصنا
، یربارب و یگتسیاش و
میهافم یقوقح و یراجنه ریظن
نوناق ییارگ
،
،تباقر تیکلام و یدازآ ار رد یمرب دنریگ . یخرب رگید زا مهم نیرت هیرظن نازادرپ و
میهافم ینوناک دروم رظن نآ اه زا نیا دنرارق : جروج زنموه هک موهفم هلدابم ار یانبم ۀیرظن دوخ
رارق هداد تسا (
،یسدنسریم 1111
: 111 ) و لیووکوت هک
دقتعم هب یربارب یسایس تسا 1
( نامه :
11 .) رگا تلادع
، یموهفم یلک و ات یدودح مهبم تسا
، رد تایبدا یرظن نیا هزوح
، میهافم
یتایلمع رت و یمامضنا یرت زین یم ناوت فای ت هک تللاد یاه نشور یرت دنراد
؛ یارب ثم ا ل
،
« یربارب
نافصنم ۀ تصرف
»،
یکی زا نیرترادفرطرپ میهافم
رد هیرظن یاه تلادع تسا هک نومضم و یتللاد
نشور رت زا تلادع ای فاصنا دراد . حلاطصا تصرف ای سناش یاه یگدنز ار نیتسخن راب ربو هب راک
درب و روظنم وا تاناکما یصاصتخا صخش
زا ظاحل یرادروخرب زا
،تورث تیعضو ینوریب یگدنز
و برجت ۀ یصخش دوب . عیزوت نراقتمان تاناکما و تصرف اه ( زا لیبق
،تلایصحت لاغتشا
،
،دمآرد
تشادهب و ریاظن نیا اه )
، یکی زا مهم نیرت اهرازبا یارب یپ ندرب هب دوجو یرباربان یاه جا یعامت ( رد
یانعم دوبن تلادع و فاصنا ) رد ره هعماج تسا (
،یدهاز 1172 : 228 .) یدارفا هک هب ظن یر ه یاه
نوگانوگ تلادع
یعیزوت داقتعا
،دنراد زا مهارف ندروآ یربارب تصرف
، هن اهنت رد تاجرد فلتخم
نآ
، هکلب رد هزوح یاه فلتخم یعامتجا زین
تیامح یم دننک ( یور
،رم 1172 : 01 .) یانبم ۀیرظن
تلادع نسایترامآ و
ار و زل زین یربارب تصرف تساه .
رزلاو ( 1171 : 41 ) رد لباقم یربارب
،طیسب یربارب هدیچیپ ار2
هیصوت یم دنک . یربارب هدیچیپ هب
نیا ینعم تسا هک هاگیاج چیه یدنورهش ار
رد کی هزوح ای رد تبسن اب کی بهوم ت یعامتجا
یمن ناوت اب دانتسا هب هاگیاج وا رد هزوح یا رگید و رد تبسن اب رگید بهاوم یعامتجا فیعضت
درک . یگتسیاش زین 1
زا دید یهورگ زا بحاص نارظن
، دولاش ۀ تلادع یقلت هدش تسا . عامتجا ماظن ی
س و یسای د زا دی باراف
،ی هب وگ ن ۀ تاقبط ی نتبم و ی لها رب
،تی اش یگتسی و تسا قاقحتسا شمج(
،یدی
1. political equality 2. complex equality 3. merit
1171 : 212 .) موهفم رگید دروم رظن یباراف
، نزاوت و لادتعا
، هب نعم ا ی هنایم یور نیب ود تلاح
طارفا و طیرفت تسا هک یلماوع دننام
،نامز
،ناکم
،صخش
،فده لیاسو و سفن روما
، یاهرایعم
نآ رد اهراک هب رامش یم دنور ( نامه : 271 .)
زا ن هاگ سباه
، تلادع اقیقد هب یانعم یافو هب دهع و نامیپ تسا
؛ هتبلا یتروصرد هک
نارگید مه
هب لوق و رارق دوخ افو هدرک دنشاب (
،کات 1180 : 114 .) دیا ۀ رق دادرا یعامتجا زا
قیرط
تکراشم یاه یساسا زا هار یاه فلتخم ادتبا ار سمات باه س رد نرق مهدفه درک ناونع و
دعب ناج
،کلا ناژ کاژ
،وسور لئوناما تناک و رد فسلف ۀ یسایس رصاعم ناج زلوار نآ ار هئارا دنداد . زا رظن
میکرود زین رد اج هعم یا هک میسقت راک یعامتجا رد
نآ تدش هتفای
،تسا تلادع یزیچ زج یربارب
رد اهدادرارق تسین
و سکره دیاب هب هچنآ قح تسوا
، دسرب (
،نورآ 1170 : 100 .)
یخرب زین یانعم تلادع ار رد مه یتسیز نآ اب یدازآ رد رظن یم دنریگ . ود درکیور توافتم هب
نیا موهفم دوجو دراد . یدازآ
1یفنم ( ای یدازآ زا ) هب یانعم لیمحت ندشن عنام و تیدودحم زا
یوس
نارگید تسا . یدازآ
2تبثم ( ای یدازآ یارب ) زین زا ییوس هب یانعم ناوت ( و هن طقف ناکما ) بیقعت و
ندیسر هب فده و زا یوس رگید
، هب یانعم للاقتسا ای وخ امرفد ی ی رد لباقم یگتسباو هب
نارگید
تسا (
،نیلرب 1107 ) . هشیدنا یاه مسیلاربیلون
، رتشیب هب نیا عون یدازآ فوطعم ا دن . نسایترامآ
،
فورعم نیرت هیرظن زادرپ تلادع زین رد نیا بتکم رارق یم دریگ . رد تفایهر تیلباق دروم رظن
،نسایترامآ تیزم
یدرف ه ر صخش
، ساسارب تیلباق ماجنا نداد یروما یبایزرا یم دوش هک وا نآ اه
ار دنمشزرا یم
دناد . رد نیا تفایهر
، زکرمت یلصا فوطعم هب یدازآ هژیو یا تسا هک درف
رد تقیقح زا نآ رادروخرب تسا
(
،نس 1111 : 201 .)
م ط ا قب هاگدید
،سکرام تلادع ینامز رد هعماج مکح امرف دهاوخ دش هک هعماج دناوتب یاهزاین
یساسا ناسنا 1
اه ار هدروآرب دنک . زا رظن سکرام
، نینچ یطیارش رد عماج ۀ هیامرس یراد لباق ت أ نیم
تسین . هب دیقع ۀ وا
« هیامرس راد ندوب
، اهنت هب یانعم لاغشا کی ماقم افرص یصخش رد دیلوت ن تسی
؛
هکلب هب یانعم لاغشا کی ماقم یعامتجا رد
نآ زین ه تس . هیامرس
، کی لوصحم هتسد یعمج تسا و
اهنت هب لیسو ۀ تیلاعف کرتشم دع ۀ یریثک زا اضعا و رد نیرخآ لیلحت
، طقف هب لیسو ۀ تیلاعف کرتشم
مه ۀ یاضعا هعماج هب تکرح رد یم دیآ . سپ هیامرس کی یورین یدرف تسین
؛ هکلب ییورین
یعامتجا تسا
؛ نیاربانب
، یماگنه هک هیامرس هب کی تیکلام هتسد یعمج تم ع قل هب ۀیلک یاضعا
1. negative liberty 2. positive liberty 3. basic needs
هعماج لدبم دوش
، نیا لمع رد مکح نآ تسین هک تیکلام یصوصخ هب
تیکلام یعامتجا لیدبت
هدش تسا . اهنت تلصخ یعامتجا تیکلام
غت ی ری یم دبای و تیکلام
، بنج ۀ یتاقبط دوخ ار زا تسد
یم دهد
» ( سکرام و سلگنا
، یب ات : 17 .) هب رواب سکرام
، طقف رد وترپ نینچ یلوحت هک شخبدیون
روهظ عماج ۀ ینامرآ یب هقبط و نودب تلود تسا
، ناکما رارقتسا تلادع رد هعماج مهارف یم ش و د .
« یماگنه هک رد نایرج لماکت
، تافلاتخا یتاقبط
زا نایم دورب و یلک ۀ دیلوت رد تسد یعامتجا زا
دارفا زکرمت دبای
، رد نآ نامز تموکح هماع
، بنج ۀ یسایس دوخ ار زا تسد دهاوخ داد . تردق
ۀمکاح یسایس هب یانعم صاخ هملک ترابع تسا زا لامعا روز لکشتم کی هقبط
، یارب بوکرس
تاقبط رگید . یماگنه هک ایراتلورپ رب دض یزاوژروب ریزگان
هب تروص هقبط یا دحتم ددرگ و زا هار
کی بلاقنا
، شیوخ ار هب قبط ۀ همکاح لدبم دنک و هب ناونع قبط ۀ همکاح
، تابسانم نهک دیلوت ار زا
قیرط لامعا ربج یغلم دزاس
، نآ هاگ هارمه ا نی تابسانم یدیلوت
، طیارش دوجو داضت یتاقبط ار
دوبان هدرک و زین طیارش دوجو تاقبط هب یلکروط و نیعرد لاح تدایس دوخ ار مه هب ناونع کی
هقبط زا نیب یم درب . [ رد نیا تلاح ] هب یاج عماج ۀ نهک یزاوژروب اب
تاقبط و ضقانت تا یتاقبط شا
،
یعامتجا زا
دارفا دیدپ یم دیآ هک رد نآ
، لماکت نادازآ ۀ ره درف
، طرش لماکت نادازآ ۀ ناگمه تسا
»
( نامه : 01 .) یارب سکرام
، تلادع نیمه ناکما لماکت نادازآ ۀ ره درف رد رانک لماکت ناگمه تسا .
فاصنا ار 1
مه یرایسب زا بحاص نارظن
، یانبم تلادع هتسناد دنا . فاصنا هب نعم ا ی داد
،نداد
لدع و داد
،ندرک یتسار ندرک
، قح نداد و لدع و داد تسا ( نیعم ) زا.
رظن ار و زل
، یفیرعت ینیشیپ زا
نومضم تلادع
میرادن
؛ اما یم میناوت رب رس شور هنافصنم قفاوت مینک . هنافصنم ندوب طیارش
نیتسخن عضو و شور میمصت یریگ ۀرابرد یاوتحم
،تلادع گنس یانب یلصا یرظن ۀ تلادع تسوا
(
،یظعاو 1177 : 211 .) نینچمه لصا زیامت
،2
یکی زا لوصا تلادع ار و زل تسا . وا نیا لصا ار
هب روط هصلاخ نیا هنوگ نایب یم دنک : اب ضرف دوجو بوچراچ ییاهداهن
هک یاضتقم یدازآ ربارب و
یربارب تصرف دنا
، راظتنا ه ا ی نوزفا رت یناسک هک هاگیاج یرتهب رد هعماج دنراد
، یتروصرد هنلاداع
تسا هک هب طساو ۀ نآ اه
، راظتنا ه ا ی نیرترادروخربان یاضعا
هعماج دوبهب هدیشخب دوش ( ار و
،زل
1178 : 111 .)
کیزون تلادع ار ینتبم رب موهفم تیکلام هنلاداع رعت فی یم دنک . تیکلام هنلاداع
، قاقحتسا ار
لکش یم دهد . کیزون هس هار پ دید ندمآ قاقحتسا ار
بحاصت
،هیلوا لاقتنا هنابلطواد و
حیحصت
1. fairness
2. difference principle
یب یتلادع یاه هتشذگ یم دناد (
،یظعاو 1177 : 111 .) رزلاو زا هاگن هنایارگرثکت هب
تلادع تیامح
یم دنک هک ساسارب نآ
، ره خ ری یعامتجا صخاش
و رایعم عیزوت ۀنلاداع صاخ دوخ ار دراد
( نامه : 411 .) هب نیا بیترت
، یانبم تلادع زا رظنم رزلاو
، دوجو یاهرایعم صاخ
رد نیا دروم تسا
هک هب روط عیبط
،ی هتسب هب گنهرف و شزرا یاه دروم شریذپ ره هعماج یا توافتم سا ت .
هافر یعامتجا ژاو :
ۀ
1هافر هب یانعم
،تینما یداش و تملاس صخش ای هورگ و نینچمه
عومجم ۀ کمک یاه یلام و یلمع تسا هک بلغا تلود هب مدرم دنمزاین اطعا یم دنک ( ۀمانتغل
،دروفسکآ 2111
)
، اما هافر یعامتجا ییانعم
ماع رت دراد
؛ هب روط ی هک یتسیزهب نادنورهش
و
ششوک یاه نامزاس تفای ۀ تلود رد نیا هنیمز ار زین رد یمرب دریگ . نامزاس للم
، ر هاف یعامتجا ار
نیا هنوگ فیرعت هدرک تسا
« : هافر یعامتجا
، ۀنماد یعیسو زا تیلاعف اه و همانرب ییاه ار رد یمرب دریگ
هک تحت تراظن و اب کمک تلود یارب یتسیزهب دارفا
و هعماج ماجنا یم دوش
» ( دوعسم
،لصا
1177 .) تلود هافر
، اب زکرمت و هجوت ۀمه یاهداهن یمسر ( تلود ینوناق ) رب نیمأت تامدخ یناگمه و
دوجو تسایس یاه هدیجنس و هنادنمشوه رد
ۀنیمز نیمأت لقادح درادناتسا یگدنز
یارب همه و
یاقترا یربارب رد تصرف یاه یگدنز تللاد دراد . رد نیا هنیمز
، همه اج رب ود لصا یساسا دیکأت
هدش تسا :
،لوا نیمأت تامدخ یهافر یارب نیمضت اقب رد طیارش داصتقا دازآ و
،مود دوجو تلود
کیتارکومد (
،یدهاز 1172 : 277 ).
دنچره
2شرام نیشیپ ۀ تلود ر هاف ار لاس 1111 و رد جدوب ۀ
ایناتیرب یم دناد هک هب مان
« جدوب ۀ هافر
» هدناوخ دش
، اما یدیدرت تسین هک
« تلود هافر
»،
اب راشتنا
شرازگ جیرویب رد ایناتیرب رد لاس 1142 جاور هدرتسگ ادیپ درک و زا نیا قیرط
، هب تلادع
یعامتجا زین
رد بوچراچ تلود
- تلم یاه فرشیپ هت و یتعنص
، هب باثم ۀ یکی زا فده یاه بولطم
یعامتجا هجوت
دش ( نامه .) رد نرق متسیب
، مجسنم نیرت و نامزاس هتفای نیرت لکش راذگتسایس ی
یارب نیمأت هافر یناگمه
، زا قیرط تلود هافر تروص تفرگ .
یلماوع دننام ییافوکش امرس
هی یراد
،یتعنص زورب تباقر یاه دیدش رب رس بحاصت یاهرازاب
یلخاد و یجراخ
، جوا یریگ تضهن یاه
،یرگراک شرتسگ
رطخ
،مسیلایسوس لاقتنا
ناهج یتعنص
برغ زا لحرم ۀ دشر و عسوت ۀ یداصتقا هب
لحرم ۀ عسوت ۀ
،یعامتجا هلباقم
اب نارحب یاه هد ۀ 11
،
شرتسگ هشیدنا یاه
،یتسیلاربیل ششوک
یارب شیازفا ماجسنا
،یعامتجا مازلا
ه ا ی طوبرم هب یگدنز
1. welfare 2. Marsh
رد یاهرهش
،یتعنص ترورض هجوت
هب
،نادنملاس رض
و تر شرتسگ شزومآ
شرورپو
،یناگمه
شیازفا
،تیعمج ترورض
هجوت هب تشادهب
،یناگمه ترورض
تیامح زا نادنمزاین و
مورحم ا
،ن
بلغ ۀ هاگدید یاه یفرع و طسب هدیا یاه یزاسون
، ببس شیادیپ تلود هافر دندش ( نامه : 214 ).
لباقمرد
، جیاتن تبثم یاهدمایپ هعماج
یتخانش رارقتسا تلود هافر ریظن دیدشت یاهدرکراک یلرتنک
و
یتبقارم
،نآ دیدپ ندمآ یاهداهن ناوید رلااس ( کیتارکوروب )
میظع و تسد و ریگاپ اب هیکت رب لصا
ینلاقع یزاس و جیسب هدوت اه رد یسایقم میظع یارب میقعدوخ یزاس
، ۀهایس یلیصفت یرت زا
هبنج یاه یفنم تلود هافر ار داجیا دندرک ( نامه : 114 ).
هب نیا بیترت
، یم ت ناو تفگ هک دوبهب
تسیز یناگمه و هجوت هب هافر هورگ یاه یعامتجا بیسآ
ریذپ
، مهم نیرت فده یاه فیرعت دش ۀ
تلود یاه هافر تسا . عقاورد
، موهفم نرق یمتسیب تلود هافر اب طسب جنپ ۀنیمز یلصا تامدخ
یعامتجا و
یهافر هارمه دوب : تیامح زا نادنملاس
، ۀمیب
،یعامتجا نیمأت
یعامتجا
،هداوناخ
هنیمز یزاس یارب شرتسگ تصرف یاه لاغتشا و تبقارم یاه یکشزپ .
دنچره تلود هافر هدیدپ یا دوب هک رد نرق متسیب جوا تفرگ و سپ زا دنچ ههد و رد لاس یاه
ینایاپ نرق هبور لوفا دراذگ
، تسایس امتجا یع ینتبم رب هافر
، شخب ییادج یریذپان زا همانرب یاه
یداصتقا - یعامتجا تلود
اه ش د و ریس نیوکت هیرظن یاه هافر
، بسانتم اب ثحابم یعامتجا دیدج
نانچمه همادا تفای . راتخاس ماظن عماج هافر و نیمأت یعامتجا جیار
رد یاهروشک فلتخم
، لمتشم
رب هس ورگ ه یدربهار تسا
هک ترابع دنا زا : یاهدربهار همیب
یا هک ینتبم رب لاغتشا دارفا ساسارب
یمهس زا دزمتسد نلاغاش
، نایامرفراک و
تلود
،تسا یاهدربهار یتیامح
هک لماش تدعاسم یاه
یعامتجا و
تامدخ یعامتجا راشقا
فیعض هعماج تسا و یاهدربهار ما
یداد هک
،نآ رد رد عقاوم
یرارطضا ریظن
گنج
، زا یاهرشق بیسآ
هدید هب تروص یعطقم تیامح یم وش د ( دوعسم
،لصا
1177 .) هیرظن یاه هافر : رد لودج 1 یژولوئدیا ییاه
هک هب لکش یریگ تلود هافر کمک دندرک
(
،مسیلاربیل هظفاحم
یراک و لایسوس یسارکومد )
، یژولوئدیا ییاه
هک هب لابند حلاصا نآ دندوب
( مسیلاربیلوئن و
هار موس ) و یژولوئدیا ییاه
هک درومرد شزرا تلود هافر دیدرت دنتشاد (
،مسیسکرام
مسینیمف و اهزبس )
، هارمه اب تروص هصلاخ دش ۀ رظن ه ای ناش تسرهف هدش دنا .
ودج ل 5 . یاهوگلا حرطم هدش رد یرظن ة هافر یعامتجا
میاداراپ شیپ
ضرف یساسا هیرظن فده
شقن میهافم تلود
ینوناک یبلس
مسیلاربیل (
،کیسلاک یعامتجا ) تیلباق
امرس هی یراد ارب ی
مأت نی عفانم ۀمه
نادنورهش لداعت
قیلاع یدرف و
یعمج
؛کیسلاک شزومآ هیلوا و ماظن
یایازم یلقادح یدازآ
یاه یندم و
قوقح رشب ۀلخادم شیب دحزا
تلود کرادتردهلخادم؛یعامتجا
یعامتجا ماگمه اب شخب
یصوصخ
هظفاحم یراک
(
،یتنس دیدج ) تیمها ظفح
تنس موسر ی و
لاقع ن ی تیبثت ماظن و
یریگولج زا
مادقا ه ا ی دار یلاکی کمک
هب دارفا رتمک هفرم نیمأت
یعامتجا حلاصا
و لیدعت
هلسلس بتارم
یعامتجا
لایسوس ارکومد
یس یب یدامتعا هب رازاب
دازآ و یاهراکوزاس نآ
لوحت داصتقا و
هعماج و ا حلاص ماظن
هیامرس یراد
هب تروص یجیردت یگنهامه
ای تیریدم روما
یداصتقا و یعامتجا یربارب
تصرف اه
،
یسدنهم یعامتجا تیمورحم و دادسنا
یعامتجا
وئن مسیلاربیل یدازآ دارفا زا راثآ
یرورضریغ تلود شهاک تیلاعف اه و
تیلوئسم یاه
یداصتقا تلود شهاک خرن تایلام
، شهاک کرادت
یعامتجا عفن
یصخش و
تیکلام یصوصخ تلود
هافر
هار موس تیلوئسم یریذپ
یدرف و ۀعسوت
ۀعماج یلحم ندنارتسگ روت ینمیا
و هکبش یا زا عبانم
یارب ۀدافتسا
یرورض نادنورهش
لوئسم گنهامه
گدننک ی رد یخرب زا
تیلاعف تلود اه
هافر لدتعم تلود هافر هدرتسگ
مسیسکرام درکراک
قوقح هافر رد ناهنپ ندرک
عفانم ۀناهاوخدوخ
ۀقبط هیامرس راد و
تیامح زا نآ ماظن نیمأت یکارتشا راذگتسایس ی
، همانرب یزیر و یارجا
ۀمه مادقا ه ا ی رم ب و ط ب ه طسب
مسیلایسوس و مسینومک رییغت
یبلاقنا
،ماظن قوقح یعامتجا
نیمضت هدش ماظن هیامرس یراد
مسینیمف (
،تسیلایسوس لاربیل ) هشیر نتشاد تلود
فر ها رد ماظن
رلااسردپ شهاک
فلاتخا یاه
یتیسنج شیازفا
ۀنماد تیامح اه و تامدخ
ات فذح ضیعبت عفر اه
بت ع ضی یتیسنج ماظن رلااسردپ
اهزبس شیازفا
رمع ماظن
هیامرس یراد اب
حلاصا عضو
دوجوم و
بیسآ ناسر ی رتشیب
هب طیحم تسیز رارقتسا ماظن رادیاپ
یانبمرب یژرنا یاه
دیدجت ریذپ یایحا حور هعماج و شرتسگ کی
ماظن یشزرا لاماک توافتم طیحم
،تسیز تلادع ا یعامتج بیرخت طیحم تسیز
عبنم :
،رولیت 1112
، یرگنزاب و لیمکت هب ۀلیسو ناگدنراگن
رد هیرظن یاه دیدج هافر
، زیامت لئاق ندش م یا ن دعب یاه تخس یرازفا ( یدام ) و مرن یرازفا
( یگنهرف ) هافر گنرمک رت هدش تسا و هزورما ابیرقت چیه هیرظن یا
، اهنت هب کی دعب یمن دزادرپ .
هب نیا بیترت
، هفلؤم یاه یاهزاین یساسا لمتشم رب کاروخ
، کاشوپ و دمآرد
، هب لماوع هدرتسگ یا
زا
،تینما
،شزومآ
،تملاس فطاوع و یداش
، طیحم
،تسیز یدازآ اه
،
،ینارمکح
،لاغتشا نانز و
یروانف شرتسگ هتفای
ا تس . رب نیا سا سا
، صخاش یاه هزادنا یریگ هافر زین زا صخاش یاه
کت یدعب افرص یداصتقا
، هب صخاش ییاه هبناجدنچ نیوکت
هتفای دنا .
طبار ة هیرظن یاه تلادع و هافر
زا هکاجنآ رد روشک ام
، همانرب اه و زین همانرب نازاس هعسوت
، رد هتسد دنب ی یاه صخشم و کیکفت دش ۀ
یرکف و یرظن رارق دنرادن و هتسب هب طیارش ینامز و
،یسایس هورگ یاه فلتخم یشرگن و یرکف
رد هزوح یاه راذگتسایس ی
و همانرب یزیر لکش یم دریگ
، رد همانرب یاه هعسوت یا زین غراف زا هکنیا
هچ ون ع رکفت ای مادک نایرج یسایس ناکس تلود ار رد تسد هتشاد
،دشاب یور ۀ
،صخشم مظنم
و
ماظن یدنم ار یمن ناوت لقتسم زا طخ یرکف تلود یاه مکاح صیخشت داد
. هب نخس رگید
، رد
همانرب یاه نیودت هدش و هب ارجا هدمآرد رد روشک
، هیرظن یاه نودم یموب بسانتم اب طیارش یخیرات
و مازلا ه ا ی یموق - یگنهرف و
یسایس - ینیمزرس رد
لوقم ۀ هافر یعامتجا هدهاشم
یمن دوش و
نیاربانب
، رد همانرب یاه فلتخم
، یبیکرت زا میهافم ینوناک وگلا یاه نوگانوگ و
یتح داضتم هدافتسا
هدش تسا (
،یناخزیزع 1177
.) نیا دوبن
،ماجسنا تردق را یبایز همانرب اه ار هب تدش شهاک هداد و
ناکما نداتسیا رد ییاج و رظن هب هدنیآ ای همانرب یزیر یارب هدنیآ ار راوشد هدرک تسا . هتبلا نیا
یراوشد ب ید ن انعم تسین هک همانرب یاه هعسوت یا نیودت یمن دوش و یبایزرا یاه یمسر و مزلا زا
یارجا نآ اه تروص یمن دریگ
؛ هکلب نم ظ رو
، یشخبرمث کدنا
همانرب اه رد ندیسر هب هافر یعامتجا
رد بوچراچ یوگلا
فیرعت دش ۀ ماظن یسایس دوجوم روشک تسا .
رد تهج عفر نیا دوبن
،ماظتنا مزلا تسا رد یرایسب زا هنیمز اه و زا هلمج رد ۀزوح تلادع هک یکی
زا هفلؤم یاه مهم رد لکش یریگ تیوه یلم و ماجسنا یسایس رد روشک
،تسا تسایس یاه یعامتجا و
دربهار یاه همانرب یا و هاگدید یاه یرظن بسانم و فیرعت هدش یا صخشم دوش ات دیاش تسد مک زا نیا
قیرط
، یگتسویپ و
یرادیاپ مزلا رد تیلاعف یاه هعسوت یا لصاح دوش . رد تهج هدافتسا زا هیرظن یاه
تلادع رد راذگتسایس ی
یاه هافر یعامتجا
، روصت یتنس نیا تسا هک فسلاف ۀ یتنس
، ماهلا شخب
هیرظن یاه تلادع دنا و نلااعف زوح ۀ تسایس یعامتجا
، اب هدافتسا زا نیا هیرظن اه هب یحارط همانرب یاه
هافر امتجا یع یم دنزادرپ
، اما رد یاهدرکیور نیون
، یخرب هیرظن نازادرپ و فسلاف ۀ یسایس
، هب روط میقتسم
دراو صرع ۀ راذگتسایس ی
یعامتجا یم دنوش (
،فلو 2117 : 21 .)
رد نایب طبار ۀ ظن یر ه یاه تلادع و هافر
،یعامتجا رد
اجنیا هب یرظن ۀ کیاه و زون کی هب ناونع
لاربیل یاه ارگلمع و لوصا ارگ زا ییوس و زلوار و نسایترامآ هب
ناونع لاربیل یاه هافر ارگ و نردم زا
یوس رگید هجوت یم وش د .
تربار کیزون -1
هک رد لحن ۀ لوصا یارگ لاربیل یاه کیسلاک رارق
یم دریگ - غراف زا ن جیات تبثم
و ینوریب قوقح و یدازآ یاه
،یلاربیل یاضرا نآ اه ار هب یدوخ دوخ بولطم یم دناد . وا رد باتک
« تلود
،یزیتس تلود و نیدم ۀ هلضاف
2» ۀیرظن قاقحتسا ار
ۀرابرد تلادع حرطم یم دنک هک رد بسانت
لماک اب ۀیرظن تلود دح یلقا تسا . هب داقتعا کیزون
، هناگی ۀیرظن یتلادع هک اب قوقح یعیبط و
مازلا ه ا ی یبناج هتساخرب زا نیا قوقح یراگزاس
،دراد یرظن ۀ یخیرات تلادع تسا هک هب یاج
نتخادرپ هب
یفرعم ییوگلا یارب عیزوت عبانم و تاناکما ای عیزوتزاب تورث
و ییاراد اه
، هب ویش ۀ
هب تسد ندروآ و لاقتنا لاوما و ییاراد اه رظن دراد . نیا درکیور
، هب ظفح و تخانش قوقح تیکلام
هجوت یم دنک . زا رظن وا
، لاوما و اهلااک هدئام یاه ینامسآ دنتسین هک هنلاداع و هنافصنم نیب دارفا
یضاقتم میسقت دنوش
؛ هکلب هب یناسک قلعت دنراد هک ای نآ ه ا ار بحاصت هدرک دنا ( بحاصت یلوا ۀ
عبانم یعیبط ) ای نآ اه ار هب تسد شیوخ هتخاس دنا ای نیا لاوما هب قیرط هنافصنم یا هب نآ اه لقتنم
هدش تسا (
،کیزون 1184 .) کیزون زا نارادفرط یدج
هافر دض یتلود تسا (
،یرب 1171 : 110 .)
هچرگا کبش ۀ یناگژاو دروم دافتسا ۀ
،یو وا ار هب نوریب زا داصتقا هافر یم دناشک
، ییارگدرف و
شیدنا ۀ تفس تخسو دض تلود ییارگ
،یو هیرظن نازادرپ یعامتجا ار
هجوتم نیا رما یم دزاس هک
یرایسب زا فده یاه یهافر
، جراخ زا راکوزاس مسر ی تلود زین نیمأت یم وش ن د ( نامه : 101 .)
رد یوس رگید فیط لاربیل یاه کیسلاک ای
،ارگرایتخا شیردرف
1کیاه تسا هک زا ناعفادم
یدج یدازآ یهاوخ و ییارگرایتخا
، هب هژیو رد نیمز ۀ داصتقا رازاب دازآ هیامرس یراد تسا . رگا
یدازآ یهاوخ کیزون ار مسیلاربیل یکتم
رب قوقح یعیبط ریسفت مینک
، ییارگرایتخا
،کیاه مسیلاربیل
یکتم رب تموکح نوناق
تسا4
. کیاه رد رثا هس یدلج شروهشم
،نوناق ، یراذگنوناق و
یدازآ
، هب
موهفم یروحم مظن یم دزادرپ و نآ ار هب ود سد ۀت شوجدوخ (
ای نورد از ) و نورب از ( ای عونصم )
میسقت یم دنک (
،کیاه 1171 : 08 - 07 .)
1. Robert Nozick
2. Anarchy, State, and Utopia 3. Fredrich Hayek
4. the rule of law
