اسانش یی لماوع عسوت ة رفآراک ی ن ی زا رظنم رفآراک ی نان ا ی نار ی
( دروم هعلاطم : ةبرجت ز ی تس ة رفآراک ی نان رد مانرب ة ولت ی ز ی نو ی اپ ی ش )
اویش یدارم
1
، نژیب ییاضر
،3
دیمحلادبع پاپ
2نز
1 . یوجشناد یرتکد
ینیرفآراک هورگ
ینیرفآراک
، هاگشناد یزار هاشنامرک
2 . رایداتسا هورگ ینیرفآراک دکشناد
ة مولع
،یعامتجا هاگشناد
یزار هاشنامرک
3 . رایشناد ةدکشناد یزرواشک و
عبانم یعیبط یزار هاشنامرک
خیرات تفایرد : 18 / 02 / 95
خیرات شریذپ : 20 / 08 / 95
هدیکچ ای ن شهوژپ ک ی ف ی اب فده اسانش یی لماوع و عناوم ةعسوت رفآراک ین ی زا رظنم رفآراک ی نان ا ی نار ی تروص هتفرگ تسا هک هب ظاحل
فده هعسوت ا ی - دربراک ی هدوب و اب شور دپ ی سانشراد ی صوت ی ف ی ماجنا ذپ ی هتفر تسا . رد ا ی ن
،اتسار ارب ی روآدرگ ی هداد اه زا
نکت ی ک لحت ی ل اوتحم ی ک ی ف ی هدافتسا دش ه تسا . ةعماج دروم ةعلاطم شهوژپ لماش هبحاصم اه ی طبض هدش اب رفآراک ی نان وعدم رد
ةمانرب گتفه ی ولت ی ز ی نو ی اپ ی ش رد لاس 1394 تسا هک اب هدافتسا زا شور هنومن گ ی ر ی
،دنمفده 21 هبحاصم زگ ی شن و سررب ی دش ه
تسا . ارف ی دن روآدرگ ی تاعلاطا ات حطس عابشا رظن ی و ناتسآ ة دنمدوس ی تاعلاطا لباق سرتسد همادا ی تفا . سپ زا لااپ ی ش
اهدک ی لوا ی ه ( فلت ی ق اهدک ی ناشوپمه و قادصم ی )
، هس هتسد لماوع عسوت ة رفآراک ین ی زا رظنم رفآراک ی نان اسانش یی دندش : 1 . لماوع
مز ی هن ا ی ( یوگلا
،شقن برجت ة یلبق و یگژیو یاه یدرف )
؛ 2 . لماوع هدنرادزاب ( لماع نیمأت
،یلام لماع یگنهرف - یعامتجا و
ینوناق )
؛ 3 . لماوع زاسدنمناوت ( ییاسانش و صیخشت بسانم تصرف اه
، یسرتسد هب کبش ة
،یعامتجا نتشاد شناد و تراهم
یصصخت .)
هژاو یاه یدیلک : ةبرجت
،هتسیز ةعسوت ینیرفآراک
، نانیرفآراک یناریا
.
ةدنسیون لوئسم Email: moradi.shiva60@gmail.com
همدقم عوضوم شهوژپ
،رضاح لماوع و عناوم یورارف ةعسوت ینیرفآراک رد
ناریا تسا . شسرپ
ییادتبا نیا تسا هک هچ لماوع و عناوم ی رد ةنیمز لکش یریگ و ةعسوت تیلاعف یاه هنانیرفآراک
رد ناریا دوجو دراد .
رگا ینیرفآراک دنیارف
یایوپ قلخ یجیردت شزرا
فیرعت دوش
( Ronstadt, 1988
، )
یم ناوت
نآ ار « ةتسه یلصا تیزم یلم
»
Porter, 1990: 125(
و)
« روتوم ةعسوت یداصتقا و
دامن یلصا
یروآون
» رد کی روشک (
Schumpeter, 1965
) دادملق درک . عقاورد
، هزورما ینیرفآراک شقن
یدیلک رد دنور هعسوت و تفرشیپ یداصتقا
عماوج فلتخم افیا یم دنک . رد نایرج تفرشیپ
ییاهروشک دننام
،نپاژ ةرک
،یبونج یزلام و دنه
، تیلاعف یاه ریگمشچ ینانیرفآراک
هدهاشم
یم دوش هک زورما هب هعسوت یگتفای روشک دوخ یم دنلاب (
،کولرا 1380 .)
ساسارب جیاتن تاعلاطم
، اهروشک و
عماوج نیرفآراک نونکا
رد ردص یاهداصتقا یناهج
رارق دنراد . رب یانبم صخاش یاه هدید ناب یناهج ینیرفآراک )GEM)
رد1
لاس 2015
، نیرترب
عماوج نیرفآراک رد
حطس یناهج لماش
،دنلانف
،ناملآ
،نانوی اکیرمآ و نپاژ هدوب تسا
(
GEM, 2015- 2016
،)
رد یلاح هک رب یانبم نیرخآ شرازگ هدید
ناب یناهج ینیرفآراک
( 2014 )
، بتر ة ناریا زا رظن ینیرفآراک رد
نایم 70 روشک دروم یسررب 43 و رد نایم یاهروشک
مه هورگ دوخ ( عبنم روحم نوچمه
،یویلوب لاوگنآ و مانتیو ) رخآ هدوب تسا (
GEM, 2015
)
.
نینچمه
، « سسؤم ة ةعسوت یناهج ینیرفآراک
2» رد یشرازگ شیپ
ینیب درک رد لاس 2016
، بتر ة
ینیرفآراک ناریا
رد نایم 130 روشک
،ناهج 80 و رد نایم 15 روشک قطنم ة هنایمرواخ و
لامش
اقیرفآ 14 دهاوخ دوب (
Acs et
,.al
2015 .) ارب نی
،ساسا رد ناریا رد هد ة هتشذگ هن اهنت فادها
همانرب یاه عسوت ة ینیرفآراک ققحم
هدشن
،تسا هکلب رد یخرب صخاش اه دوکر هتشاد تسا .
،هجیتنرد لأخ
ماجنا نداد شهوژپ یاه یفیک قیمع رد ةنیمز ییاسانش لماوع
عسوت ة ینیرفآراک
زا رظنم نانیرفآراک یموب
و ساسارب تایبرجت نآ
اه هب یبوخ ساسحا یم دوش .
ناققحم لماوع و یاهریغتم یفلتخم
ار رد لکش یریگ و عسوت ة ینیرفآراک ییاسانش
هدرک دنا .
1. Global Entrepreneurship Monitor
2. Global Entrepreneurship Development Institute
روپدمحا ینایراد
و ناراکمه ( 1389 ) دوبهب یاهرتسب
،ینوناق دوبهب یسرتسد دارفا
هب اهرازاب و عبانم
یلام دروم زاین یارب هار یزادنا و دشر تکرش اه و دوبهب طیارش یمومع یداصتقا روشک ار زا لماوع
یساسا عسوت ة ینیرفآراک یم
دنناد . رد شهوژپ یوضر و ناراکمه ( 1391 ) زین لماوع
،یشزومآ
یدرف و
،یتیصخش یتیامح
و
،ینوناق یتلایهست و
یطابترا رب عسوت ة ینیرفآراک رثؤم
هتخانش هدش ا دن .
1نیش زین رد لدم دنیارف نانیرفآراک ة
دوخ مهم نیرت لماوع عسوت ة ینیرفآراک ار
لماوع یدرف
( یگژیو یاه ناور یتخانش و تیعمج یتخانش ) و لماوع یطیحم ( طیحم نلاک و تعنص ) هتسناد
تسا (
Shane, 2003
.) بیدا و نادرم طبرا ( 1393 ) زین رد یشهوژپ یفیک
اب درکیور پ یسانشرادید
رد ةنیمز تایبرجت و
تاکاردا
،نانیرفآراک جنپ
نومضم
،یلک یگژیو یاه ناور یتخانش
،
،یعامتجا
،یداصتقا ةنیمز
ینیرفآراک و
یقلت زا ینیرفآراک ار
ییاسانش دندرک . یمتسر و ناراکمه ( 1390 ) زین
میهافم شلاچ رب زیگنا ندوب و تقاط اسرف ندوب برجت ة هار یزادنا بسک راکو
، یاهراشف یناور
و
،یعامتجا رییغت
رد شناد و شرگن و تراهم و شیازفا هبدامتعا سفن ار ییاسانش دندرک .
،عقاورد
لدم اه ی رظن ی و اتن ی ج تاعلاطم برجت
ی هب ود ةتسد لک ی زا لماوع حم ی ط ی - عامتجا ی و درف ی
ثأت ی راذگر رب ةعسوت رفآراک ین ی هراشا هدرک دنا .
رد سب ی را ی زا تاعلاطم زوح
ة رفآراک ین ی
، ور ی درک تابثا ارگ یی و شور اه ی مک ی هبلغ
دراد . دنچره شور اه ی مک ی قد ی ق ا دن
، طقف شخب ی زا غتم ی اهر و عقاو ی ت اه ار هزادنا گ ی ر ی
، بی نا و
صوت ی ف م ی دننک و بلغا زا فشک و اصحا ی لماوع و م ؤ هفل اه ی عقاو ی ناوتان ا دن (
Gartner,
)2007
. زا اجنآ هک رفآراک ین ی دنیارف ی هچراپکی زا
براجت یگدنز و هدیدپ یا دنچ هبناج و
غ ی طخر ی تسا و غت یی تار و پ ی چ ی گد ی اه ی لاوتم ی تاذ ی دراد
، ةعلاطم نآ اب هدافتسا زا شور یاه
قیقحت لوادتم و یتنس ینیرفآراک و
هب یریگراک رازبا
ریاس هزوح یاه یملع دننام ةمانشسرپ
تخاس ی هتفا و هتسب و کت شور اه ی صوت ی ف ی بلغا اب تسکش هجاوم هدش تسا (
Howorth,
)2005
. هار لح شلاچ روکذم ارب ی ن ی ل هب بت یی ن و مهف بسانم دپ ی هد اه ی رفآراک ی
،هنان هدافتسا زا
دربهار اه ی شهوژپ ی بسانم و شور اه ی ک ی ف ی دننام شور دپ ی سانشراد ی
، موق راگن ی
، لحت ی ل
نامتفگ و ...
تسا (
Neergaard & Ulhoi, 2007
.)
1. Scott Shane
رب ا ی ن انبم
، رد شهوژپ رضاح ارب ی سر ی ند هب بت یی ن و مهف بسانم زا لماوع و عناوم ةعسوت
رفآراک ین ی رد ا ی
،نار زا ور ی درک ک ی ف ی دپ ی سانشراد ی هدافتسا هدش تسا . فده قحت ی ق
دپ ی سانشراد ی کرد هام ی ت نهذ ی ةبرجت هدنز زا د ی هاگد ناسک ی تسا هک نآ ار هبرجت هدرک دنا
و زا رط ی ق فشک ناعم ی نهذ ی و ضوت ی تاح دارفا رد دروم هبرجت اه ی ناش تروص م ی گ ی در
( یدارم و
،ناراکمه 1393
).
رد عقاو
، عوضوم مهم رد نیا نایم « برجت ة تسیز ة نانیرفآراک یناریا
»
تسا
؛
،نیاربانب رد
شهوژپ رضاح بحاصم ة ةمانرب ینویزیولت
1شیاپ اب نانیرفآراک یسررب
و
سپس هب تروص یفیک
یواکاو دش
ات مهم نیرت لماوع و عناوم رد لکش یریگ و ةعسوت
ینیرفآراک رد
ناریا ییاسانش دنوش .
یرورم رب
ینابم یرظن و ةنیشیپ قیقحت
ةعسوت ینیرفآراک
2
هب3
دنیارف یاقترا شناد (
Osemeke, 2012
و)
تراهم یاه ینیرفآراک (
Zahra
& Sapienza,2006
) زا قیرط شزومآ دنمراتخاس و
همانرب یاه یزاسداهن
3
هتفگ4
یم دوش . زا رظن
هدید یناب یناهج
،ینیرفآراک ةعسوت
ک رفآرا ین ی هب یانعم ازفا ی ش اردا ک
،تا شیارگ اه
، نازیم
عاونا تیلاعف اه و قایتشا ک رفآرا ی هنان رد ک اهروش تس (
GEM, 2008 .)
رتیپموش
4
(7
1965 ) یهاگن
دنیارف ی هب لکش یریگ و ةعسوت ینیرفآراک دراد
زا.
رظن یو
، تارییغت
،یروانف تارییغت یسایس
و
،ینوناق تارییغت یعامتجا و
تیعمج یتخانش زج ء عبانم مهم تصرف یاه ینیرفآراک دنتسه
(Schumpeter, 1965)
جیاتن .
ةعلاطم ریود و ناراکمه
5
(9
2010 ) ناشن داد تراهم ییاسانش
تصرف رب ةعسوت بسک راکو رثؤم تسا . امسوب و ناراکمه
6
(10
2012 ) رد ی دنتفا « وگلا ی شقن
»
1 . مانرب ة هدشدای کی مانرب ة یداصتقا یبیکرت - هدنز (
،ربخ
،شرازگ تفگ و وگ و درگزیم و )...
تسا هک بش یاه بنشکی ة
ره
،هتفه زا کبش ة کی رد رسارس روشک اب یفادها نوچمه شیاپ طیحم بسک
،راکو داصتقا
،یتمواقم لاغتشا
،ییاز
،ینیرفآراک یریگیپ
هناسر یا تلاکشم نانیرفآراک رترب
رد هزوح یاه فلتخم شخپ یم دوش . تاطابترا یلماعت هدنز و
تکراشم 300 ات 500 رازه یرفن ناگدننیب یارب لاسرا کمایپ درومرد شسرپ مانرب ة هدنز و نینچمه لاسرا یاهاوتحم
یداقتنا ( دننام پیلک و سکع ) درومرد طیحم بسک راکو زا یگژیو یاه نیا مانرب ة هدنز یداصتقا تسا .
2. Entrepreneurial Development 3. institution-building
4. Schompeter
5. Dvir, D., Sadeh, A. & Malach-Pines,
6. Bosma, Hessels, Schutjens, Van Praag, Verheul
لماع ی مهم رد مصت ی م گ ی ر ی دارفا ارب ی هار زادنا ی ی ک تکرش تسا . نچمه ی
،ن مج ی ون و
ناراکمه ( 1
1997 ) اب سررب ی 1547 بسک راکو هرطاخم مآ ی ز تن ی هج دنتفرگ لامتحا تسکش
رفآراک ی نان ی هک دلاو ی ن نآ اه بسک راکو ی هتشاد دنا
، رتمک تسا . لی نان و
2نچ ( 2009 ) رد ی دنتفا
هبرجت اه ی گداوناخ ی زا شناد دارفا ی امح ی ت م ی ک دن هک دصق زاغآ هفرح ا ی دج ی د ار هتشاد
دنشاب . تن ی ج ة شهوژپ گناه و ناراکمه (3
2016 ) رد سول
4سنوب لاک ی نرف یا ناشن هداد تسا
« گرد ی ر ی رد لاعف ی ت اه ی رفآراک ی هنان رد لاس اه ی لوا ی ه دعب زا غراف صحتلا یل ی
، ةزادنا
،هداوناخ
دنمناوت ندوب درف زا رظن لام ی و دوجو لقادح ی ک دلاو رفآراک ی ن رد مصت ی م گ ی ر ی درف ارب ی
رفآراک ی ن ندش
» رثؤم دن . گربلکناد رپوکو
(5
1982 ) رد تاقیقحت دوخ
تفایرد دن شیب زا 97
دصرد تکرش یاه دیدج هک ساسارب یروانف هتفرشیپ ( یاه کت ) لاعف ا دن
، لقادح کی سسؤم
هتشاد دنا هک رد هتشذگ رد نامه تعنص راک هدرک تسا . لاوتاواگاب و
ناراکمه (6
2010 ) نایب
دندرک یتقو تبون هب نیمأت یلام یم دسر
، نانیرفآراک رتشیب
رب هداوناخ ناشیاه هیکت یم دننک
؛
اریز کناب اه و هیامرس ناراذگ ریذپرطخ رتشیب
لیامت دنراد هب بسک ییاهراکو کمک
ک ن دن هک
رد ةلحرم دشر دنتسه هن نامزاس ییاه هک رد ةلحرم هار یزادنا رارق دنراد (
Lechner et al.,
.)2016
جیاتن اس ی ر شهوژپ یاه طبترم اب لماوع و عناوم رثؤم رب ةعسوت ینیرفآراک رب
یانبم
شور یسانشرادیدپ هب
روط هصلاخ رد لودج 1 هدهاشم یم دوش .
1. Gimeno
2. Linan & Chen
3. Huang, Camacho, Depositario & Bello, 4. Los Banos, California
5. Dunkelberg & Cooper,
6. Bhagavatula, Elfring, Van Tilburg & Van De Bunt1. Colaizzi-kee
لودج 1 . تلااقم یشهوژپ یسانشرادیدپ رد
ینیرفآراک
فیدر
ناققحم جیاتن
هبحاصم یاه یسانشرادیدپ رد
دروم لماوع رثؤم رب عسوت ة ینیرفآراک
1 Phillips, 1991 نارحب
اه
، طاقن میمصت یریگ
، شلات یارب
،یهدنامزاس تیلاعف
یاه یراج سا ت ترا
،پآ
تیلاعف یاه
،تقوم شزرا اه و یژولوئدیا ( ریسفت یفارگویبوتا نانیرفآراک
) .
2 Reaves, 2008 تیامح
یگداوناخ و تاطابترا
، عبانم و تکارش اه
، تراهم یاه نیب یدرف
، هجوت هب
نایرتشم
، سایقم یاه توافتم یارب تیقفوم
، قایتشا و ةقلاع دیدش .
Nair & Pandey, 3 2006 طیارش
یداصتقا
،هداوناخ
،نس شزومآ یاه ینف و
،یتراهم ةبرجت یراک رد هنیمز یاه
هباشم ای
،طبترم یروآون رد شرگن اه . هب رظن یمن دسر یشوهزیت رد هداوناخ و بهذم
رب ینیرفآراک ریثأت هتشاد شاب د .
4 Bann, 2007 ةنیمز
،یصخش
،اهرواب شزرا اه و یربهر رد دنیارف ینیرفآراک .
5 Racine, 2009 مشچ
زادنا یارب
،هدنیآ لکش نداد هب ةدیا
،هنانیرفآراک ییاسانش
کی
،تصرف هیجوت
یقطنم
،باختنا یتیاضران زا طیارش
،یلعف زاین یارب نتشاد یگدنز
،رتهب ققحت ندیشخب
مشچ اهزادنا
، ققحت یتخس راک .
6 Janssen- Selvadurai,
2010
،راکتشپ ةئارا تامدخ بوخ هب
،نایرتشم
،تیصخش
،یتخسرس
،تماقتسا یرادافو
،یرتشم
عانتما زا
،تسکش تیفیک
،تلاوصحم ینیرفآراک
رد نارود
،یکدوک نمجنا هیریخ .
Hemme et al., 7 2016 تیصخش
،نیرفآراک یریگدای یدربهار
، لرتنک یگتسباو ( بسک للاقتسا )
، بسانت مادنا
( تعنص شزرو ) هب ناونع ینیرفآراک یعامتجا .
شور قیقحت
نیا شهوژپ اب فده ییاسانش لماوع
و عناوم ةعسوت ینیرفآراک زا
رظنم نانیرفآراک یناریا
تروص هتفرگ تسا و هب ظاحل فده هعسوت یا - یدربراک تسا
و اب شور یسانشرادیدپ
یفیصوت ماجنا
هتفرگ تسا . یارب یروآدرگ هداد
اه زا کینکت لیلحت یاوتحم یفیک هدافتسا
دش . ةعماج دروم ةعلاطم شهوژپ
، هبحاصم یاه تروص هتفرگ اب نانیرفآراک رد
ةمانرب یگتفه
ینویزیولت شیاپ
هدوب تسا هک 21 ةبحاصم طبض هدش هب تروص دنمفده و ساسارب عابشا یرظن
هداد اه ناونع هب و نومن
ة قیقحت باختنا دش . عابشا یرظن هداد اه رد نومن ة مهدجیه ققحم
،دش
اما یارب لوصح نانیمطا لیلحت هبحاصم اه ات ةنومن 21 همادا تفای . هب نیا بیترت
، سپ زا یسررب
هبحاصم اه ناگدنراگن هجیتن
دنتفرگ نمض یبایتسد هب تخانش دروم
،رظن یمن ناوت تاعلاطا
یرتشیب ار زا نیا هویش هب تسد دروآ . رد باختنا هنومن اه
، هبحاصم ییاه باختنا ش د دن هک
تیعماج و
بسانت مزلا ار اد دنتش و ینامز هک ساسحا یم
دش یخرب زا هبحاصم هدنوش اه
( نانیرفآراک )
هب لیلد تیدودحم یاه
مانرب ة
،شیاپ هب روط لماک و اج عم لئاسم و لماوع دروم
رظن ار حرطم یمن دننک
، اب تسج و وج رد ریاس عبانم و هناسر اه
، تاراهظا و
هتفگ یاه یلبق نآ اه
یسررب و هبحاصم اه لماک رت دش . زا رظن نو ننام ( 1990 )
، رازبا یروآدرگ هداد
اه رد
،یسانشرادیدپ لکرد
هبحاصم یاه همین دنمراتخاس تسا
، اما هملاکم یاه
،هتسهآ بوتکم رک ند
یمسر خساپ اه
، ملیف اه
، رعش و نامر زین نکمم تسا رد ةرمز هداد یاه یروآدرگ دش
ة
یسانشرادیدپ رارق
ریگ د . لپ گنیک نروه ( 1989 ) زین دیکأت هدرک تسا رد یسانشرادیدپ
یم ناوت زا عاونا نونف یروآدرگ هداد
اه دننام دهاشم ة
،تلاجم
،رنه
،رعش یقیسوم و رگید
لکش یاه رنه هدافتسا درک . نایاش رکذ تسا 12 هبحاصم زا ویشرآ زکرم « یتوص و یریوصت
شورس
» هیهت دش و 9 هبحاصم ار رگشهوژپ هب
روط نامزمه طبض رک د .
رد نیا شهوژپ
، یارب لیلحت هداد اه زا شور حلاصا دش ة یزیلاک ،1
طسوت ساکاتسوم
2
( 1994 ) .دش هتفرگ هرهب ساکاتسوم
سپ زا یرورم رب دنچ
،درکیور حلاصا
شور یزیلاک ار
هب ناونع یدربراک نیرت
شور هئارا داد (
Moustakas, 1994 ).
هب نیا بیترت
، ادتبا نتم لماک هبحاصم یاه طبض هدش هدایپ یزاس دش ات طیارش بسانم یارب
یراذگدک مهارف
دوش . سپس ناققحم اب
رورم ررکم هداد اه دید یلک ةرابرد تاعلاطا
عمج یروآ هدش هب تسد دندروآ . رد ةلحرم دعب و اب هدافتسا زا دربهار هلمج هب
،هلمج ترابع یاه مهم
و طبترم اب عوضوم شهوژپ جارختسا و
یراذگدک دش
. رد نایرج
،یراذگدک یخرب
زا اهدک
هب روط میقتسم زا نتم هبحاصم اه و هتفگ یاه هبحاصم ناگدنوش مهارف
دش ( یاهدک هدنبایزورب
3) و
یخرب رگید هب تروص ققحم هتخاس و اب هجوت هب میهافم هتفرگرب زا رورم ینابم یرظن رد ةزوح
ینیرفآراک و
دهاوش یبرجت هب تسد دمآ . اب لامعا نیا دنیارف
، 87 موهفم هیلوا زا هبحاصم اه رد راب ة
لماوع و عناوم شیپ ور ی نانیرفآراک رد
هار یزادنا بسک راکو هب تسد دمآ .
1. Colaizzi-kee
2. Moustakas3. Emerging codes 3. Emerging codes
لکش 1 . دنور لیلحت هداد اه
ساسارب لودج
2
، ناققحم اب ماغدا دراوم هباشم و فذح دراوم
،یرارکت ترابع
یاه
جارختسا هدش ار رد بلاق ترابع یاه رادانعم هلومرف دندرک . رد نیا هلحرم
، 9 ینعم هلومرف هدش
( هلوقمریز اه ) هب تسد دمآ هک سپ زا یراذگدک و
هتسد یدنب نآ اه
، ترابع یاه جارختسا هدش
هب هس هشوخ میسقت دندش . نیا هشوخ اه ترابع دنا زا : لماوع هنیمز یا
، لماوع زاسدنمناوت و
لماوع هدنرادزاب هک
رد همادا ره ی ک زا نیا میهافم حیضوت هداد یم ش و د .
لودج 2 . هصلاخ ا ی زا تلامج لک ی د ی
، ز ی هلوقمر اه و هلوقم اه ی لصاح زا ی هتفا اه ی شهوژپ
دک هبحاصم تلامج
یدیلک ریز
هلوقم اه هلوقم
اه
K211
« ات هدزای یگلاس رتشیب زا کی رگراک راک یم مدرک .
هب لیلد هکنیا زا هد - هدزای یگلاس رد هناخراک راک
یم
،مدرک ات نامز ملپید رد ةسردم رباکا سرد
یم مدناوخ . بش اه سرد یم مدناوخ و رد لوط
زور راک یم مدرک .»
ةقباس راک لماوع
هنیمز یا
یوگلا یراتفر
لماوع دنمناوت زاس
K311
« ام
ًابیرقت راهچ لاس شیپ ینعی لاس 1391 هک
عورش جوم هدافتسا زا یشوگ یاه نفلت هارمه
دنمشوه دوب رکف میدرک تلاوصحم مرن
یرازفا
ندرکرداص نآ
رایسب هداس رت زا تلاوصحم
رگید تسا
» ( نیرفآراک 3 .) ییاسانش
و صیخشت بسانم
تصرف لماوع اه
زاسدنمناوت یعامتجاةکبشهبیسرتسد بسک شناد و تراهم
K111
« ردپ هیامرس تشادن . ام یم میتفر رازاب و زا ناتسود
ردپ 150 ات 200 رازه ناموت ضرق یم میتفرگ و
غرم یراد ار یم میدنادرگ . دعب غرم ار یم میتخورف هب
یرازاب و ناشضرق ار یم میداد .»
...
نیمأت ةیامرس هیلوا لماوع
هدنرادزاب نیرفآراکنتشادنتلزنموردق دوبن ةنیمز دعاسم یارب دیلوت ایپ
د ه یزاس
هبحاصم
اه اهدک جارختسا
شیلااپ اهدک فذح(
و یقادصم یاهدک یاهدک قیفلت
)ناشوپمه
هتسد و یدنب
فیصوت اهدک
جارختسا هلوقم یاه
یروحم
شهوژپ رد نیا ییاور رد شسرپ ،یفیک یاه
یم حرطم هنوگ ،تاروصت ردقچ هک دوش
شهوژپ ةرابرد ققحم ریسفت و تاکاردا نارگید یارب هلئسم نیا ردقچ و تسا تسرد شیاه
.تسا نشور بیترت نیدب
رگلیلحت کی زا هعلاطم نیا رد ییاور هب یبایتسد یارب نارگشهوژپ ،
هب ینوریب مود راذگدک ناونع
هداد لیلحت و یراذگدک دنیارف و دندرک هدافتسا .دش یسررب اه
یتساک ةنیمز رد ،نینچمه و اه
هب تفگ رابتعا شیازفا روظنم و ینوریب رگلیلحت نایم ییاهوگو
.دش لامعا قفاوت دروم تاحلاصا نآ ساسارب و تفرگ ماجنا یلصا نارگشهوژپ
هتفای اه فیصوت تیعمج
یتخانش نایوگخساپ
21 هبحاصم اب نانیرفآراک لیلحت
دش هک زا نایم نآ اه 1 رفن نز و 20 رفن درم دوب دن . 11 رفن
نآ اه یلااب 50 لاس
، 6 رفن نآ اه نیب 30 ات 50 لاس و 4 رفن نآ اه رتمک زا 30 لاس نس دنتشاد .
زا رظن
،یلیصحت رتشیب
نانیرفآراک ینعی
10 رفن کردم یسانشراک
، 3 رفن کردم یسانشراک
،دشرا کی رفن یرتکد و 7 رفن کردم ریز ملپید دنتشاد . 11 رفن زا نآ اه رد عیانص
،یدیلوت 2
رفن رد هدروآرف یاه
،یندعم 2 رفن رد زوح ة یرگشدرگ و
لته
،یراد 3 رفن رد ةزوح یروانف
تاعلاطا و
3 رفن رد ةزوح عیانص ییاذغ تیلاعف هتشاد دنا .
لماوع هنیمز یا
نیلوا نومضم جارختسا هدش لماوع هنیمز یا ای هنیشیپ یا تسا هک لماش هس نومضم یعرف قباس ة
،راک یوگلا شقن و یگژیو یاه یدرف یم دوش .
ةقباس راک : ب ی ش زا ن ی م ی زا رفآراک ی نان توعد هدش هب ةمانرب اپ ی ش ب ی نا دندرک رد نارود
کدوک ی و ناوجون ی رد اتسور ی ا رهش لحم گدنز ی ةبرجت راک ار هب تروص داتسا درگاش– ی ی ا
رد داوناخ ة دوخ هارمه اب ردپ رد
،هزاغم هناخراک و لزنم هتشاد دنا . ی ک مراهچ رفآراک ی نان نامه
ةتشر لغش ی نارود کدوک ی و ناوجون ی ار هب ش ی هو ا ی توافتم و هعسوت ی هتفا و رفآراک ی هنان همادا
هداد
؛دنا ارب ی لاثم
، دنچ رفن زا نآ اه راهظا ک در ه دنا :
« ک را لاق ی فاب ی ار زا راهچ گلاس ی رد رانک مردپ هک ی ک ی زا نادنمرنه ةجرد
ی ک لاق ی فاب ی دوب
زاغآ مدرک و رد نآ نامز هب ناونع تسد ی را ةجرد ی ک ا ی ناش لاعف ی ت متشاد
» ( رفآراک ی ن 6 .)
« رادغرم ی ار هارمه اب ردپ و مردارب رد نارود کدوک ی هبرجت مدرک و لااح رادغرم ی اه ی
پی هتفرش اب دودح 2000 لنسرپ راد ی م و ی ک ی زا قفوم رت ی ن نارادغرم ا
ی نار تسه ی م
» ( رفآراک ی ن
1 .) « تدم ی رد شفک شورف ی مردپ راک مدرک و نونکا بحاص ناخراک ة لوت ی د شفک اب 40 دصرد
فرظ ی ت و 900 رفن لنسرپ متسه .»
( رفآراک ی ن 8 .)
وگلا ی راتفر ی : رفآراک ی نان توعد هدش هب ةمانرب اپ ی ش رواب دنتشاد رد هتشذگ هب لد ی ل
ز ی دا ندوب عمج ی ت هداوناخ اه و کبس و ی ةژ گدنز ی
، مه ة هچب اه رد نامز تغارف زا صحت ی ل و عورش
طعت ی تلا ناتسبات ی هب راک و بسک دمآرد لوغشم م ی دندش . رد رثا ا ی ن عون برت ی ت و کبس گدنز ی
،
دارفا رد نامه نس ی ن کدوک ی و ناوجون ی اب هافم ی م ی نوچمه
،لوپ سپ
،زادنا بسک
،دمآرد دم ی ر ی ت
زه ی هن و مهم رت زا همه اب اهوگلا ی راتفر ی انشآ م ی دندش . ارب ی لاثم
، رفآراک ی نان ب ی نا هدرک دنا :
« ام داوناخ ه ا ی اتسور یی دوب ی م . مردپ زرواشک روآون و قلاخ ی دوب . نامز ی هک زونه غرم اه ی
تعنص ی دراو ا ی نار هدشن دوب مردپ اب نوملقوب و غرم اه ی لحم ی راک ار عورش درک ( » رفآراک ی ن 2 .)
« ةمه ام [ ناردارب ] پ ی تفرش نام ار دم ی نو مردپ تسه ی م . ای ناش هزاجا من ی دنداد هک ام کچوک رت ی ن
رفت ی ح ی غ ی ر زا راک لوت ی د نکب ی م و هسردم هک م ی تفر ی م جاح اقآ عس ی م ی درک افکدوخ شاب ی م هتفه ا ی
ود نموت لوپ مخت غرم م ی تفرگ ی م اب نامه نامراک ار ماجنا م ی داد ی م .»
( رفآراک ی ن 1 .)
یگژیو یاه یدرف : رد نیا شهوژپ
، یگژیو یاه یدرف جارختسا هدش زا تایبرجت
نانیرفآراک تخس
یشوک
، تیقفوم
،یبلط تراسج و لمحت
،تسکش راکتبا
،لمع للاقتسا یبلط
و یتسودراک هدوب
تسا
؛ یارب
،لاثم نآ اه هتفگ دنا :
« زور تخس یارب نم دوجو درادن . ره زور دیاب یگنجب و شلات ینک نم معط تسکش ار
مه دیشچ ه ا م و زا یماکان یارب تیقفوم هدافتسا یم منک . ینامز یارب تادراو مزاول یگناخ مادقا
مدرک یلو دشن . سپس شکتسد یتعنص
دیلوت مدرک هک زاب مه دشن
، یلو درسلد مدشن و زا نیا
تایبرجت یارب
تیقفوم یاه یدعب هدافتسا مدرک
» ( نیرفآراک 15
« .) مردپ رد راک هچراپ دوب و
مدآ یلومتم دوب و ام رد هافر میدوب
، اما رد یکدوک هشیمه
تسود متشاد لوپ وت یبیج ما ار
مدوخ هب تسد مروایب ( » نیرفآراک 4
« .) نم 13 لاس یبش هس تعاس رتشیب تحارتسا یمن
مدرک و
یمن مدیباوخ . شمه راک یم مدرک وت شرورپ
،یهام یرادغرم
،یتشوگ جنرب
یبوک و ...
تیلاعف
یم مدرک ( » نیرفآراک 2
.)
لماوع هدنرادزاب
زا رظن هبحاصم ناگدنوش
، یلماوع دننام لکشم نیمأت یامرس ة
،هیلوا ردق و تلزنم نتشادن
ینیرفآراک رد
هعماج و مهارف ندوبن نیمز ة دعاسم یارب دیلوت ( تادراو یب
،هیور یب تابث ی نیناوق و
،تاررقم دوبن
طیارش یتباقر و )...
زا مهم نیرت عناوم شیپ ور یارب هار یزادنا و عسوت ة
بسک راکو تسا .
نیمأت ةیامرس هیلوا
: زا رظن نانیرفآراک توعد
هدش هب ةمانرب ینویزیولت شیاپ
، « نیمأت
یامرس ة هیلوا
»
، « نیگنس ندوب هرهب یاه یکناب
»
، « ادیپ ندرکن هیامرس راذگ » و « نتشادن ةقیثو مزلا
یارب تنامض
» زا عناوم یدربهار شیپ
یور نآ اه یارب هار یزادنا بسک کو ا ر ا تس . نآ اه یارب
قئاف ندمآ رب لکشم نیمأت یلام هب یکی زا ود ةویش کمک یاضعا
،هداوناخ
،لیماف ناتسود و
ناراکمه و
نینچمه ماو
نتفرگ زا م ؤ تاسس یلام لسوتم هدش دنا . هتبلا رب ساسا دهاوش
،یراتفگ
نانیرفآراک یارب
نیمأت ةیامرس دروم زاین رتشیب هب ةیامرس یعامتجا دوخ
و عبانم یمسرریغ ینعی
،هداوناخ ناتسود
و ناراکمه هیکت
هدرک دنا .
« یارب راک اهنت یزیچ هک متشادن هیامرس دوب . نم وجشناد مدوب و مردپ مه هب تمحر ادخ
هتفر دوب . طقف هدیا متشاد . لک ةیامرس سیسأت تکرش ار سیئر یلبق ما تخادرپ درک
»
( نیرفآراک 5
« .) 170 رازه ناموت هیامرس ار زا مقانجاب هک رد نانبل دوب ضرق متفرگ . کی ةزاغم
یشیارآ - یتشادهب رد
ورسخرصان دز
م
» ( نیرفآراک 1
« .) مردپ رد لاس 1364 راهچ نویلیم لایر
لوپ هب نم داد و هاگراک 2500 یرتم ار رد ةداج نارواخ هار یزادنا مدرک
» ( نیرفآراک 2
.)
« زکرم دشر هاگشناد درکرهش 5
نویلیم ناموت ةجدوب هیلوا ار رد رایتخا نم رارق داد ات نم وتب ا من
نومن ة یکچوک زا
هدیا ما مزاسب
» ( نیرفآراک 11
.) یتقو هک تکرش ار هار متخادنا اب راهچ نویلیم
ماو جاودزا عورش مدرک و هکنیا ادخ هب ام کمک درک مه زا رظن یلام و مه زا رظن یناتسود هک
دراو راک دندش ( » نیرفآراک 3
.)
ردق و تلزنم نتشادن ینیرفآراک
رد هعماج دنچره:
رفآراک ی نان شزرا اه و اهرواب ی
امتم ی ز ی زا دارفا هعماج
،دنراد گنهرف رفآراک ین ی رثأتم زا گنهرف مکاح رب هعماج تسا . هب رظن
رفآراک ی
،نان کرد ندشن شقن و اج ی هاگ رفآراک ی ن و رفآراک ین ی رد هعماج و هب و ی هژ ماظن رادا ی
روشک زا تلاکشم ساسا
ی رد روشک تسا
؛ ی نع ی زونه ن ی زا هب رفآراک ین ی ارب ی کرحت داصتقا ی
زا وس ی دارفا هعماج و نچمه ی ن نادرمتلود و
نلاوئسم کرد
هدشن تسا و ساسحا لدمه ی و
ارگمه یی اب رفآراک ی ن رد م ی نا عومجم ة تلم و تموکح دوجو
درادن . ضعب ی زا تاراهظا
رفآراک ی نان رد ا ی ن مز ی هن هب حرش ز ی ر تسا :
« رفآراک ی ن رد تکلمم مارتحا درادن . ه ی چ اهب یی هب وا من ی دنهد
؛
ًلاثم دنچ ی ن راب اب ی د ورب ی ات
ئر ی س انص ی ع ار بب ین ی
» ( رفآراک ی ن 21 .) « رد تعنص زا دیلوت هدننک تیامح ینوناق یمن دوش
، رگا
تسکش دروخ یسک هب وا کمک یمن دنک
، تیامح اه طقف رد دح راعش تسا . یسک هک یم دهاوخ
4 ات 5 درایلیم هیامرس یراذگ دنک باسح یم دنک رگا شلوپ ار رد کناب دراذگب شدوس رتشیب تسا
»
( نیرفآراک 1
.) « رد مامت ند یا نادرمتلود اب
نابحاص انص ی ع ناشتسد رد تسد دمه ی رگ تسا و
تکلمم ار م ی دنناخرچ . دعب زا بلاقنا نوچ نابحاص انص ی ع اب نادرمتلود ی
ک ی دندوب رات و رام دندش
و زونه ا ی ن گنهرف تسرد هدشن تسا و اج ن ی هداتفا تسا .
ًلاصا ام رغ ی هب ا ی م
» ( رفآراک ی ن 7 .)
دوبن نیمز ة دعاسم یارب دیلوت رد :
ةنیمز نیا لماوع نانیرفآراک هب
دوبن تسایس یراذگ
بسانم رد یاتسار تیامح زا
،نیرفآراک یب
تابث ی نیناوق و تاررقم
، دوبن طیارش یتباقر و
صخشمان ندوب
نازیم هضرع و
،اضاقت تادراو یب هیور و یب دامتعا ی هب دیلوت لخاد و نیناوق
تسد و ریگاپ (
،یرادرهش رادا
ة
،یتایلام همیب و کناب اه ) هراشا هدرک دنا
؛ یارب لاثم هتفگ دنا :
« نیناوق مئاد رد لاح رییغت دن
؛
ًلاثم هناخراک یا هک 100 درایلیم تباب هار یزادنا نآ هنیزه هدش
تسا ات عورش هب راک یم دنک نوناق رییغت یم دنک و یم دنیوگ یمن یناوت تارداص ماجنا
یهد و
دیاب هفرعت یهدب ( » نیرفآراک 21
« .) رد لاس 1382 تسایس یضابقنا کناب یزکرم یولج یاطعا
ماو اه و دیدمت ماو اه ار تفرگ . اهدعب مه رد تلود مهن و مهد یقافتا داتفا هک برض ة یمکحم هب
تعنص تکلمم دز و شیب زا 36 رازه درایلیم ناموت هب یاهدحاو هدزابدوز
ماو تخادرپ دش
.
رگا زا نیمه لوپ مهس نم ار یم دنداد هدنب دهعت یرضحم یم
مداد هک نیا دادعت لاغتشا ار هب
7000 لاغتشا یم مناسر ( » نیرفآراک 2
.)
« یارب سیسأت تکرش یرگشدرگ هب
ره اج یم متفر
،
یم دنتفگ وت داوس یفاک و طبترم یرادن . ود لاس مدیود ات وت ا متسن سیئر نامزاس ثاریم
یگنهرف ار منیبب
» ( نیرفآراک 17
.)
لماوع زاسدنمناوت
لماوع زاسدنمناوت بجوم
داجیا و تیوقت هزیگنا و یعون ساسحا یرترب
یارب عورش
تیقفوم زیمآ کی بسک راکو رد درف یم دنوش . زا رظن نانیرفآراک
،یناریا لماوع دنمناوت زاس رد
ةعسوت ینیرفآراک لماش
« ییاسانش و
صیخشت تصرف
»
،
« یسرتسد هب
ةکبش یعامتجا » و « نتشاد
شناد و تراهم یصصخت »
یم دوش .
ییاسانش و
صیخشت بسانم
تصرف اه : مهم نیرت اناوت یی ی ک رفآراک ی ن قفوم
اسانش یی و باختنا بسانم تصرف اه یارب ییاسانش اهزاین
و یاضاقت یاه هدروآرب دشن ة رازاب
تسا . نانیرفآراک دروم
یسررب زین هب « ییاسانش زاین
رازاب
» و « صیخشت تصرف
اه و هرهب یرادرب
زا نیا تصرف اه » هراشا هدرک دنا
؛ یارب لاثم راهظا هتشاد دنا :
« ام
ًابیرقت راهچ لاس شیپ ینعی لاس 1391 هک عورش جوم هدافتسا زا یشوگ یاه نفلت هارمه
دنمشوه دوب
میدرکرکف تلاوصحم
مرن یرازفا شندرکرداص رایسب
هداس رت زا تلاوصحم رگید
تسا
» ( نیرفآراک 3
.) « نآ عقوم طیارش گنج دوب و سانجا ینپوک دوب رد لباقم ره همانسانش
یم وت ا یتسن 10 رازه ناموت نوباص هیکرت یا یریگب و نم ةمانسانش لیماف
ار عمج یم مدرک و
نوباص دراو یم مدرک . هب نیا بیترت
، نیلوا تراجت یجراخ ما ار لاس 1369 عورش مدرک و زا
هیکرت نوباص دراو یم میدرک
» ( نیرفآراک 9
.)
یسرتسد هب
ةکبش یعامتجا :
« کبش ة عامتجا ی
» زا د ی رگ صخاش اه ی مهم تسا هک
رفآراک ی نان رب نآ کأت ی د م ی دندرک . کبش ة عامتجا ی ی ا کبش ة طباور عامتجا ی
، عبانم شزرا دنم ی
لماش عبانم لام ی
، ف ی ز ی ک ی
، ن ی ور ی ک
،را تاعلاطا و
...
ار هب ناغمرا م ی دروآ و نچمه ی ن س امر ی ة
عاـمتجا ی ارـب ی اضـعا ا ی داج م ی دنک ک ه هب نآ اه رابتعا م ی دشخب . اوتحم ی باور ط عامتجا ی زا
بق ی ل ا ی داج
،دامتعا تسود ی و راشم ک ت ب ی ن فا دار ب ر لکش گ ی ر ی تفر را نآ اه رثا م ی راذگ د . مرن اه
و اهراظتنا ی هتفهن رد طباور ببس م ی دنوش دارفا ب ه ی ک د ی گ ر ی را ی ب ناسر ن د و اب ی ک د ی رگ لدمه ی
ک دنن . ةنومن تاراهظا رفآراک
ی نان رد ا ی ن مز ی هن هب حرش ز ی ر تسا :
« مدادرارق اب لگوگ دودحم دوب هب ملهکتسا متشگرب . نآ نامز هدیا یا متشاد . ینامز هک زا لگوگ
نوریب مدمآ هب هیامرس و هکبش و طباور زاین متشاد
؛ هب ناتسود و ینایانشآ هک اب نم هارمه دنشاب و رد
هار یزادنا تکرش کمک م دننک
» ( نیرفآراک 12
« .) یتقو تکرش ار اب کمک و ییامنهار رواشم
ة
یصصخت مناتسود
هار یزادنا
،مدرک زا تاطابترا مناتسود
یارب نتفای و مادختسا نانکراک هفرح یا و
صصختم و
انشآ هب تعنص مرن رازفا رهب ة یناوارف درب م
» ( نیرفآراک 3
).
بسک شناد و تراهم یاه دیدج : نانیرفآراک یکی
زا لماوع یطیحم رثؤم رب ةعسوت
بسک راکو دوخ ار بسک شناد و تراهم یاه دیدج یم دنتسناد . رد عقاو
، نآ اه رواب دنتشاد
تکرش رد هرود یاه یشزومآ و
تراهم یزومآ و هرود یاه یشزومآ تخانش
نیناوق و تاررقم
یارب هرهب یریگ زا تصرف اه و قوشم اه و تلایصحت یهاگشناد
طبترم اب ةزوح یصصخت رایسب
مهم ا دن . رد نیا
،هنیمز یخرب زا نآ اه نایب هدرک دنا :
« رد ةنیمز تلایصحت هشیمه
یعس مدرک هک رد ود دعب ولج مرب . مه دعب ینف و مه دعب یراجت و
یناگرزاب
؛ نیاربانب
، تلایصحت م ار رد نیمز ة کبش ة یرتوپیماک همادا
مداد و رد هرود یاه ینیرفآراک مه
تکرش مدرک
» ( نیرفآراک 12
.)
« دصر
،رابخا شناد
، یروآون اه و نونف دیدج زوح ة رازاب و تعنص
ار رد ردص همانرب یاه هنازور رارق هداد ما
؛ اریز رواب مراد هک شناد و تخانش تارییغت طیحم و رازاب
هب نم یارب میمصت یریگ تسرد رد بسک راکو کمک یم دنک
» ( نیرفآراک 10
).
ثحب و هجیتن یریگ
فده یلصا شهوژپ رضاح
یسررب لماوع و عناوم ةعسوت ینیرفآراک رد
ناریا زا هاگدید
نانیرفآراک یناریا
تسا هک رد لاس 1394 هب ةمانرب ینویزیولت شیاپ
توعد هدش دنا . یارب لین هب
فده شهوژپ زا شور یسانشرادیدپ یفیصوت
هب روظنم یسررب ةبرجت ةتسیز نانیرفآراک رد
ناریا هدافتسا دش . رب ا نی
،انبم 21 ةبحاصم تروص
هتفرگ اب نانیرفآراک هب
تروص دنمفده
باختنا و یسررب دش . رب ساسا لیلحت ناسانشرادیدپ ة
هبحاصم اه
، هس هتسد لماوع هنیمز یا
،
لماوع دنمناوت زاس و لماوع هدنرادزاب زا
هاگدید نانیرفآراک یناریا
جارختسا دندش
.
مهم نیرت « لماوع هنیمز یا » ییاسانش هدش لماش « برجت ة راک یلبق
»
، « یوگلا شقن » و
« یگژیو یاه یدرف
» یم دوش . یشخبرثا فلؤم
ة « برجت ة راک یلبق » رب ینیرفآراک یکی
زا مهم نیرت
جیاتن نیا شهوژپ تسا . رد عقاو
، نانیرفآراک دروم
یسررب رد نارود کدوک ی و ناوجون ی رد
اتسور ی ا رهش لحم گدنز ی
، ةبرجت راک ار هب تروص داتسا درگاش– ی ی ا رد ةداوناخ دوخ هارمه
اب ردپ رد
،هزاغم هناخراک و
لزنم هتشاد دنا . تح ی ی ک مراهچ رفآراک ی نان نامه ةتشر لغش ی
نارود کدوک ی و ناوجون ی ار هب ش ی هو ا ی توافتم و هعسوت ی هتفا و رفآراک ی هنان همادا هداد دنا . نیا
هجیتن اب جیاتن شهوژپ گربلکناد و
رپوک ( 1982 ) قباطت دراد . نآ اه رد تاقیقحت دوخ
تفایرد دن
رد شیب زا 97 دصرد تکرش یاه دیدج لاعف رد هنیمز یاه یروانف هتفرشیپ ( یاه کت )
، لقادح
کی سسؤم روضح هتشاد تسا هک رد هتشذگ رد نامه تعنص راک هدرک تسا
« . نتشاد یوگلا
یراتفر » هفلؤم یا تسا هک نانیرفآراک شهوژپ
رضاح هب تروص ررکم هب نآ هراشا هدرک دنا . زا
هاگدید
،نانیرفآراک رد
هتشذگ هب لیلد دایز ندوب تیعمج هداوناخ اه و کبس ةژیو یگدنز
، مه ة
هچب اه رد نامز تغارف زا لیصحت و عورش تلایطعت
،یناتسبات لوغشم
هب راک و بسک دمآرد
یم دندش . رد جیتن ة نیا عون زا تیبرت و کبس
،یگدنز دارفا رد نامه نینس یکدوک و یناوجون
اب یمیهافم نوچمه
،لوپ سپ
،زادنا بسک
،دمآرد تیریدم هنیزه
و مهم رت زا همه اب یاهوگلا
یراتفر انشآ یم دندش . ونیمج و ناراکمه (
1997 ) رد تاقیقحت دوخ
اب یسررب 1547
بسک راکو هرطاخم زیمآ هجیتن دنتفرگ لامتحا تسکش ینانیرفآراک
هک نیدلاو نآ اه
بسک راکو هتشاد دنا رتمک تسا . نینچمه امسوب
و ناراکمه ( 2012 ) دنتفایرد « یوگلا شقن
»
لماع یمهم رد میمصت یریگ دارفا یارب هار یزادنا کی تکرش تسا .
،نمضرد نانیرفآراک
دروم
،یسررب مهم نیرت « یگژیو یاه یدرف » نارشیپ رد ةعسوت ینیرفآراک ار
« تخس یشوک
،
،راکتشپ ن سرت ندی زا
،تسکش ییاکتادوخ
تراسج و لمحت تسکش و هقلاع هب راک
» هتسناد دنا .
مهم نیرت « لماوع هدنرادزاب » رد عسوت ة بسک راکو و تیلاعف یاه ینیرفآراک رد
ناریا زا هاگدید
نانیرفآراک لماش
لماوع « نیمأت یلام
»،
« یگنهرف - یعامتجا » و « ینوناق » یم دوش . جیاتن لیلحت
هبحاصم اه ناشن یم دهد یگنوگچ نیمأت
یلام هب هژیو « یگنوگچ نیمأت
یامرس ة هیلوا » لماع دنرادزاب ة
مهم رد عسوت ة ینیرفآراک تسا
هک اب جیاتن شهوژپ هدید ناب یناهج ینیرفآراک (
2008 ) ینبم رب
میسقت یدنب نیمأت ناگدننک یلام
هب ود تسد ة یمسر و ریغ یمسر و اب جیاتن شهوژپ لاوتاواگاب و
ناراکمه ( 2008 ) ینبم رب ةیکت نانیرفآراک رب
هداوناخ یاه دوخ رد نامز نیمأت یلام
، قباطت دراد .
مه نینچ
، ساسارب شهوژپ
،اه نانیرفآراک اپون
رد لحرم ة هار یزادنا یمن دنناوت هب روط نئمطم هب
کمک کناب اه و تاسسؤم یلام
ربتعم هیکت دننک
؛ اریز کناب اه و هیامرس ناراذگ ریذپرطخ رتشیب
هب
هیامرس یراذگ رد بسک ییاهراکو لیامت
دنراد هک رد ةلحرم دشر دنتسه هن نامزاس ییاه هک رد
لحرم ة هار یزادنا رارق دنراد (
Lechner et al., 2016
.) رگید لماع ةدنرادزاب مهم
زا هاگدید
هبحاصم ناگدنوش
، شیر ة یگنهرف و یعامتجا دراد
و نآ زین « ردق و تلزنم نییاپ ینیرفآراک رد
گنهرف و ةعماج یناریا » تسا . هب رظن
،نانیرفآراک شقن
و هاگیاج نیرفآراک و
ینیرفآراک رد
هعماج
