رود ة 54 رامش ، ة 2 ، و زییاپ ناتسمز 3131 ص(
133 - 103 )
1. Phytoecdysteroids
* :نفلت 03322014641
E-mail: moharami@modares.ac.ir
ریثأت راصع ۀ دکا ی ئورتس ی د ی سخرس غرمرتش ی Matteuccia struthiopteris (Onocleaceae) ور
ی
رتماراپ اه ی فارگومد ی بش تشپ هرپ یساملا
Plutella xylostella (Lepidoptera:Plutellidae)
رابدرب عبات همطاف یمرحم دیعس و1
2روپ
*
1 و 2 . ،رایشناد و دشرا سانشراک هرشح هورگ
شک یسانش دکشناد ،یزروا
ۀ سردم تیبرت هاگشناد ،یزرواشک نارهت ،
:تفایرد خیرات(
22 / 7 / 1932 - :بیوصت خیرات 11
/ 3 / 1939 )
هدیکچ
ب هزورما یسرر اه یارب صع زا هدافتسا هرا
اه دیئورتسیدکا دننام یهایگ ی
اه لااب ییاناوت لیلد هب ،یهایگ ی
.تسا شیازفا لاح رد تافآ لرتنک رد زگ
شرا اه زا یی یخرب رد یدیئورتسیدکا تابیکرت دوجو
گ هنو اه زا یشرازگ نونکات اما ،دراد دوجو سخرس ی رثا
ش سخرس رد یتابیکرت نینچ غرمرت
رد ی
ن تسد تسی . نیا رد شهوژپ رثا ، تظلغ اه دنشکریز ی ۀ
راصع ۀ ش سخرس هایگ یلوناتم غرمرت
ی
Matteuccia struthiopteris (L.) (Onocleaceae)
یور بش ۀرپ پ ش ت ملا یسا )ملک دیب(
Plutella
xylostella (L.) (Lepidoptera:Plutellidae)
یسررب دش . ورلا بش موس نس یاه تشپ ۀرپ
هب یساملا
گرب یور سپس .دندرک هیذغت یلوناتم ۀراصع اب هدشرامیت یاذغ زا زور ود تدم
هدشنرامیت یاه
دندش هداد شرورپ دندش جراخ لماک تارشح ات
مخت زا . ح یاه تفج زا لصا لماک تارشح یریگ
شیامزآ ماجنا یارب
.دش هدافتسا یفارگومد یاه زآ
شیام اه ییامد طیارش رد
±1 27 جرد ۀ و سویسلس
تبوطر
±5 55 یرون طیارش و دصرد 2:15
)یکیرات و ییانشور(
یسررب دش . ورلا جراخ یاه زا هدش
گرب یور دیدج لسن رد مخت
اتن .دنتفای شرورپ هدشنرامیت یاه هک داد ناشن جی
لثمدیلوت صلاخ خرن
(R0)
تیعمج شیازفا یتاذ خرن ،
(rm)
تیعمج شیازفا یهانتم خرن ، .تفای شهاک هراصع شیازفا اب (λ)
هب تیعمج یهانتم خرن و تیعمج شیازفا یتاذ خرن نیرتشیب بیترت
002 /
±0 13 / 0 )زور(
و
05 /
±0 21 / 1 تظلغ رد )زور(
53 / 0 دصرد داد ناشن رضاح شهوژپ .دوب ،هراصع تظلغ شیازفا اب هک
لسن کی نامز تدم تیعمج ندش ربارب ود نامز تدم و (T)
شیازفا (DT)
تسا هتفای .
اب هب هجوت
راصع ،قوف جیاتن ۀ
ش سخرس یلوناتم غرمرت
مک بیکرت کی ناونع هب ی رطخ
یدایز ییاناوت لرتنک رد
بش ۀرپ پ تش ملا و دراد یسا یم
ناوت راصع زا ۀ ش سخرس یلوناتم رمرت
غ م بیکرت ناونع هب ی ؤ
رد رث
همانرب اه هدافتسا تافآ یقیفلت تیریدم ی رک
د .
ژاو ه یاه یدیلک : ورتسیدکا دیئ
اه ش سخرس ،یهایگ ی غرمرت
،ی بش ۀرپ پ تش ملا
،یسا یفارگومد
.
همدقم
دیئورتسیدکا اه
یهایگ ی تفاب رد3
اه مادنا و اه یدادعت ی
هداوناخ زا
اه راد دوجو یهایگ ی ن
د (
Dinan, 2001;
Malausa et al., 2006; Rharrabe et al., 2010
) و
هباشم یراتخاس تسوپ نومروه
تارشح یزادنا دنراد
(
Blackford et al., 1996; Blackford & Dinan,
).1997
تارشح هایگ راوخ زا هیذغت زا سپ ایگ
یاراد ناه
تابیکرت نیا و نزو شهاک هلمج زا یتلاكشم راچد
تسوپ رد للاتخا نا
یزاد یم درگ ن رد و دن اه
نكمم تی
تسا نایرج نیا نآ گرم ببس
اه دوش (
Dinan, 2001
).
تظلغ رد تابیکرت نیا
اه دنرادزاب ،هدنشکریز ی ة
و هیذغت
دننکرود ة تارشح ا دن (
Lafont, 1997
) دیئورتسیدکا . اه
ی
لااب لیسناتپ یهایگ یی
یارب تظافح زا
تلاوصحم
تفآ تارشح ربارب رد یزرواشک دنراد
تظافح هب رداق و
زا لمح ربارب رد هایگ یدشر فلتخم لحارم ۀ
تارشح ا .دن
ح تیصاخ ندوب اراد تلع هب تابیکرت نیا هرش
شک و ی
یدنمناوت نینچمه داجیا
رییغت رد یعیبط دشر ریسم
تسناوت تافآ ه
ا لرتنک دیدج عبانم ناونع هب دن دننک
ة تافآ
زکرم رد دنریگ رارق هجوت
(
Schmelzet al., 1999;
Zolotaret al., 2001; Marion-poll & Descoins,
.
)2002
. تابیکرت ندوب هباشم لیلد هب ،نینچمه
نومروه اب یدیئورتسیدکا
اه ی زورب لامتحا ،تارشح
یم شهاک تابیکرت عون نیا هب تافآ تمواقم دبای
(
Dinan& Sehnal, 1995; Salma & Lafont, 1995
) .
زا شیب 100 ایگ دیئورتسیدکا عون
ًابیرقت هک دراد دوجو یه
تمسق مامت رد
و لگ ،گرب ،هشیر ،هقاس لیبق زا هایگ یاه
تسا هدش هدنکارپ رذب (
Dinan, 1992
).
زا مهم و نیرت
جیار دیئورتسیدکا نیرت یم یهایگ یاه
هب ناوت
20-
Hydroxyecdysone
،
Polypodin-B
و
makisterone A
درک هراشا (
Blackford et al., 1996; Marion-poll &
Descoins, 2002
) . زا نایسخرس هک تسا نیا رب داقتعا
ایگ هلمج یناه
ا ریداقم هک دن یدایز
تابیکرت زا
یدیئورتسیدکا راد
زا .دن راصع ة جارختسا و گرب زا هدش
سخرس موزیر
زا یدیئورتسیدکا لاعف بیکرت نیدنچ اه
هلمج
20-hydroxyecdysone
و
Polypodine-B
شرازگ
تسا هدش (
Kubo et al., 1983; Zolotar et al., 2001
).
یغرمرتش سخرس
Matteuccia struthiopteris (L.)
(Onocleaceae)
یلامش یحاون رد هک تسا یموب یهایگ
ناریا لحم رد و
هرخص یبیشارس هلمج زا ییاه
و اه
هناخدور اه هب یم دشر یعیبط روط دنک
. نیا رد شهوژپ ، زا
ش سخرس یلوناتم ةراصع یغرمرت
دش هدافتسا3
. رد نونکات
هرشح تیصاخ ۀنیمز رد ایند و ناریا یور هایگ نیا یشک
.تسا هتفرگن تروص یشهوژپ تافآ تیعمج هب هجوت اب
م تابیکرت ؤ
داوناخ رد دوجوم رث ة
نینچمه و نایسخرس
هرشح رثا ندوب دیدج راصع یشک
ة یغرمرتش سخرس
راصع ریثأت ة
تیعمج رب هایگ نیا بش
ةرپ تشپ یساملا
2
1. Ostrich fern
2. Diamond back moth Plutella xylostella (L.) (Lepidoptera: Plutellidae)
دش یسررب .
بش رپ ة تشپ یساملا دمع تفآ ة
داوناخ تلاوصحم ة
نایئاپیلچ نیدنچ و
هناخلگ لوصحم .تسا یا
یارب
زا ناهج رساترس رد تفآ نیا تیعمج لرتنک هرشح شک یم هدافتسا ییایمیش یاه .دوش
نیا زا هدافتسا
د تابیکرت ببس عیسو حطس ر
و هرشح رد تمواقم زورب
و یعیبط نانمشد نتفر نیب زا ،نآ ددجم نایغط تسا هدش فدهریغ تادوجوم (
Yin et al., 2008
).
هراصع یشراوگ تیمس رب ینبم یشرازگ نونکات
یاه
هلمج زا یدیئورتسیدکا تابیکرت یواح یهایگ بش یور نایسخرس تشپ ةرپ
.تسا هدشن تبث یساملا
اما د هاگیاپ و عبانم ر
تاعلاطا ،سرتسد رد یتاعلاطا یاه
هرشح ریثأت ةرابرد یناوارف شک
رب ییایمیش یاه
بش کیفارگومد یاهرتماراپ تشپ ةرپ
.دراد دوجو یساملا
یم ناشن ددعتم تاعلاطم زد زا هدافتسا هک دهد
یاه
هرشح ةدنشکریز شک
یم اه رتماراپ رب دناوت
یفارگومد یاه
وط هلمج زا لماک ةرشح و یگریفش ،یورلا ةرود ل
(
Yin
et al., 2008
) لماک تارشح رمع لوط ، (
Sayyed et al.,
2005; Eziah et al., 2008
) ، یروآراب و یروراب
(
Fujiwara et al., 2002; Haseeb et al., 2002
)،
یاهرتماراپ لثمدیلوت
صلاخ خرن هلمج زا لثمدیلوت
(R0)
تیعمج شیازفا یتاذ خرن ،
(rm)
یهانتم خرن ،
تیعمج شیازفا لسن کی نامز تدم ،(λ)
تدم و (T)
تیعمج ندش ربارب ود نامز ((DT)
Mahmoudvand et
al., 2011
) .دراذگب ریثأت شهاک دننام یفادها هب ندیشخب ققحت یاتسار رد طیحم و ناسنا یتملاس ظفح ،ییایمیش مومس فرصم
مه و تسیز شهوژپ اب ماگ
روظنم هب یناهج یاه دیلوت
تفآ تابیکرت یور شهوژپ نیا ،یهایگ أشنم اب شک
.تفرگ ماجنا یغرمرتش سخرس ةراصع هب هجوت اب
نینچمه و نایسخرس ةداوناخ رد دوجوم رثؤم تابیکرت هرشح رثا یسررب ندوب دیدج زا یكی ،نآ ةراصع یشک
سخرس یلوناتم ةراصع ریثأت شهوژپ نیا یلصا فادها رتماراپ رب یغرمرتش مد یاه
یفارگو بش تشپ ةرپ یساملا
.دوب ایگ هلمج زا نایسخرس یناه
تابیکرت دوجو هک دنا
هلمج زا یدیئورتسیدکا فلتخم
20-Hydroxyecdysone
هاگتسد زا هدافتسا اب .تسا هدش شرازگ اهنآ رد
HPLC
قوف نومروه دوجو یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع رد
ت نیاربانب .)هدشنرشتنم تاعلاطا( دش نییعت میمص
شیامزآ ماجنا اب دش هتفرگ
سایقم رد یلیمكت یاه
تظلغ ریثأت ،یهاگشیامزآ
یلوناتم ةراصع ةدنشکریز یاه
رتماراپ رب یدیئورتسیدکا تابیکرت یواح یفارگومد یاه
بش تشپ ةرپ یم جیاتن .دوش یسررب یساملا
هب دناوت
یژتارتسا یحارط
یاه بش یقیفلت لرتنک رد بسانم ةرپ
تشپ املا .دنک ینایاش کمک یس شور و داوم
ه ا
عمج هایگ یروآ تشهبیدرا رد هام
3133 یغرمرتش سخرس هایگ
Matteuccia struthiopteris (L.)
نزرم ناتسرهش زا دابآ
هایگ صصختم کمک اب یسانش
رد )نایرفظم رتکد یاقآ(
م ؤ سس ۀ لگنج تاقیقحت
اه روشک عتارم و عمج
یروآ
هب لاقتنا زا سپ و دیدرگ تکاپ رد هاگشیامزآ
یذغاک یاه
یامد( رزیرف رد و 25
- جرد ۀ دش یرادهگن )سویسلس .
هراصع جارختسا یهت یارب ۀ راصع ة
،یلوناتم هب 40 گرب زا مرگ
یاه ةدشدرخ
سخرس 240 یلیم لوناتم رتیل 00
هفاضا دصرد ش
سپس .د
تدم هب 1 یامد رد تعاس 44
جرد ۀ مامح رد سویسلس
فرگ رارق کینوسارتلوا .ت
هدشدرس ةراصع شیش رد
ۀ
شوپرد یقاب داوم هب .دش یرادهگن لاچخی رد و راد رد هدنام
رگید راب ود هلول 240
یلیم لوناتم رتیل 00
هفاضا دصرد ش
د
راب ره و 1 یامد رد تعاس 44
جرد ۀ .تفرگ رارق سویسلس
راصع ة شیش هب لصاح یلوناتم ۀ
لاچخپ رد و لقتنم یلبق
راصع ظیلغت .دش یرادهگن ة
رد ریطقت هاگتسد اب یلوناتم
لأخ همادا ینامز ات ظیلغت تایلمع .تفرگ ماجنا )یراتور(
اصع زا لكلا رگید هک تفای ر
زا .دشن جراخ ه 40
گرب مرگ
دشدرخ ة ،سخرس 5
یلیم راصع رتیل ة
ظیلغ جارختسا هدش
.دش
هرشح شرورپ بش یهاگشیامزآ تیعمج داجیا و شرورپ ةرپ
تشپ لک هایگ یور یساملا از
Brassica napus L.
مقر
Opera
هریفش و ورلا .تفرگ ماجنا
بش یاه ةرپ
تشپ شهوژپ زکرم ملک عرازم زا یساملا ینابغاب یاه
رهشدمحم رد عقاو نارهت هاگشناد یزرواشک ةدكشناد عمج جرک و یروآ
ناصصختم دییأت و ییاسانش زا سپ
هرشح یسانش تارشح زا و دیدرگ لقتنم هاگشیامزآ هب
ماک هدافتسا یهاگشیامزآ تیعمج داجیا یارب لصاح ل
مخت سفق( یكیتسلاپ شرورپ سفق کی زا .دش )یزیر
داعبا هب 14
× 14
× 14 یتناس مخت هوبنا دیلوت یارب رتم
هب .دوب هدش هیبعت یروت ،سفق ةرادج رد و دش هدافتسا مه ةدوت کی ۀیهت روظنم ،مخت نس
200 - 340 تفج
فق لخاد هدام و رن لماک تارشح مخت س
ر یزیر یزاساه
زا سپ .دش 30
- 4 گرب تعاس
هتشادرب سفق لخاد زا اه
مخت و دش هتشاذگ یاه
شیامزآ ماجنا یارب هدش
یسررب اه
مخت نیا .دش
لسن هس مک تسد هک دندوب یتارشح زا اه
.دندوب هتفای شرورپ هاگشیامزآ رد تسیز شیامزآ یجنس
یتامدقم شیامزآ یط
، تظلغ اصع رثؤم یاه ر
ة یلوناتم
گرم یارب ریمو
20 ات 30 دصرد شیامزآ تحت تیعمج
هب ماجنا یلصا شیامزآ سپس و دمآ تسد تفرگ
.
شیامزآ تسیز یاه گرب ندرب ورف شور هب یجنس
رد
بش موس نس ورلا یور هراصع لولحم تشپ ةرپ
یساملا
ماجنا تفرگ (
Tabashnik & Slansky, 1987
.) ره
گرب طس ناونع هب ازلک هایگ یذغت ح
ۀ تدم هب تارشح 10
رد هیناث 4 یلیم هطوغ لولحم رتیل
سپس و رو 20
هقیقد
.دوش ریخبت للاح ات دش هتشاذگ دوه ریز ورلا
نس یاه
بش موس تشپ ةرپ
هب یساملا یاذغ زا زور ود تدم
هدشرامیت یغرمرتش سخرس گرب یلوناتم ةراصع اب
گرب یور سپس .دندرک هیذغت
هدشنرامیت ملاس یاه
.دندش هداد شرورپ هریفش
لیكشت یاه هب هدش
تروص
یرتپ هب هناگادج شید
رطق هب ییاه 3
یتناس لقتنم یرتم
.تشاد همادا لماک ةرشح جورخ ات شیامزآ .دش شیامزآ
رد 6 ( تظلغ 2 ، 1 ، 5 ، 6 ، 3 و 31 دصرد مجح هب نزو(
)
رد و 5 ییامد طیارش رد و راركت
±3 20 جرد ۀ سویسلس
تبوطر و
±4 64 رد یرون طیارش و دص 3:36
و ییانشور(
دش یسررب )یكیرات تیبورپ .
گرم ریمو یلماک تارشح
تدم هب موس نس ورلا ۀلحرم رد هک 53
یاذغ زا تعاس
،دندوب هدرک هیذغت هراصع یواح مرن زا هدافتسا اب
رازفا
SAS 6.12
شور هب و
Finney (1971)
و دش هبساحم
ریداقم
LC25
و
LC50
هب .دمآ تسد
یعت نی ریثأت تظلغ اه رتماراپ یور هدنشکریز ی اه
ی
یفارگومد شیامزآ ماجنا یارب
بش یفارگومد یاه رپ
ة تشپ ،یساملا
تظلغ یاه
LC5
( 63 / 0 )دصرد ،
LC10
( 03 / 3 و )دصرد
LC25
( 15 / 2 )دصرد راصع زا ة یغرمرتش سخرس یلوناتم
یذغت حطس ناونع هب ازلک هایگ گرب ره .دش هیهت ۀ
تدم هب تارشح 10
رد هیناث 4
یلیم لولحم رتیل
طوغ ه رو سپس و 20 للاح ات دش هتشاذگ دوه ریز هقیقد
ورلا زا شیامزآ عورش یارب .دوش ریخبت موس نس یاه
بش رپ ة تشپ ،شیامزآ عورش زا لبق .دش هدافتسا یساملا
ورلا هگن هنسرگ تعاس ود تدم هب اه ورلا .دندش هتشاد
اه
گرب زا زور ود
هدشرامیت یاه راصع اب
ة هیذغت یلوناتم
رود تافلت دصرد ،تدم نیا زا سپ و دندرک ة
یورلا
ورلا و دش یسررب هدنز یاه
گرب زا ،هدنام
هب هدولآ یاه
گرب لحرم ات و دندش لقتنم هدولآریغ و ملاس یاه ۀ
گرم نازیم ندش هریفش ریمو
اهنآ یسررب هریفش .دش
اه
هب یرتپ روهظ نامز ات و دندش لقتنم شید تارشح
.دش هبساحم اهنآ تافلت نازیم لماک شیامزآ ،همادا رد
اه
ۀلحرم رد دوخ یلبق لسن رد هک دش لابند یتارشح یور تدم هب موس نس ورلا 53
تظلغ زا تعاس
فلتخم یاه
.دندوب هدرک هیذغت هراصع شیامزآ ماجنا یارب
یاه
،کیفارگومد زا
32 رشح تفج ة
دام و رن لماک ة
بش رپ ة
تشپ ملا یسا تظلغ یور هک
یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
دندوب هتفای شرورپ
، .دش هدافتسا نیا زا تفج ره
هرشح تفج فورظ لخاد هب اه .دندش لقتنم یریگ
تفج فورظ ره یریگ
25 دیدزاب تعاس دندش
زور ره و
فرظ نورد هزات گرب کی
گرم ات شیامزآ .تفرگ رارق اه
بش نیرخآ لوا زا .تفای همادا هرپ
رمع نایاپ ات زور نی
هدام مخت دادعت اه
دش هتشاذگ یاه ة
تارشح زا کی ره
دش تبث زور نیرخآ ات .
رود لوط نینچمه ة
زا شیپ
مخت
،یزیر ت مخ زیر ت زا سپ و ی مخ
زیر رد غلاب تارشح ی
مه یارب هلحرم نیا ۀ
.دش هبساحم غلاب تارشح ورلا
یاه
هزات جراخ هب دیدج لسن رد مخت زا هدش دج روط
یور هناگا
گرب .دنتفای شرورپ هدشنرامیت یاه هنازور شیامزآ
یسررب دش ب و گر اه هیذغت ی طسوت هدش
ورلا اه رد
ضیوعت هزات گرب اب زور ود یلا کی ره ،موزل تروص تسوپ زا .دندش ۀ
هب یورلا رس لوسپک گنر و هدنام اج
یارب .دش هدافتسا یورلا فلتخم نینس صیخشت یارب تظلغ ره
300 لا لحارم و دش هتفرگ رظن رد )راركت( ور
ورلا یدشر فلتخم اه
هب و یگریفش نایاپ ات هنازور تروص
رشح هب ندش لیدبت ة
طیارش رد شیامزآ .دش تبث لماک
ییامد
±3 20 جرد ۀ تبوطر و سویسلس
±4 64 و دصرد
یرون طیارش 3:36
ماجنا )یكیرات و ییانشور(
تفرگ .
هداد لیلحت و هیزجت
اه بساحم و ۀ رتماراپ اه خرن دننام(
،یروراب صلاخان نامز تدم ،تیعمج شیازفا یتاذ خرن
شور ساسا رب )تیعمج شیازفا یهانتم خرن ،لسن کی
Carey (1993)
رتماراپ هكنیا یارب و هبساحم تحت یاه
یرامآ ظاحل زا رادراركت
یرامآ شور زا ،دنوش
Jackknife
اب مرن رازفا
SAS 6.12
دش هدافتسا (
Maia et al., 2000
).
جیاتن
شیامزآ تسیز یجنس
،شهوژپ نیا رد یاذغ
ورلا موس نس یاه تدم هب
53
تعاس اب تظلغ فلتخم یاه راصع
ة سخرس یلوناتم
یغرمرتش رامیت
هب ندش لیدبت ات اهورلا نآ زا سپ .دش
یرادهگن ملاس یاذغ یور لماک تارشح روهظ و هریفش .دندش اذل ریداقم
LC25
و
LC50
سا رب نازیم سا
گرم لماک تارشح رد ریمو هب
بیترت 15 / 2 و 55 / 4
لودج( دوب )مجح هب نزو( دصرد 3
).
راصع نینچمه ة
یغرمرتش سخرس یلوناتم رد ینومروه صاوخ لیلد هب
لماک تارشح یرهاظ لكش و هزادنا
جراخ هدش تارییغت ی
لكش( درک داجیا 3
.)
رود لوط ۀ
ینس فلتخم لحارم رد یدشر بش
ۀرپ
پ تش لا م یسا بش یدشر فلتخم لحارم لوط تشپ ةرپ
لودج رد یساملا
2 تظلغ نیب .تسا هدش هداد ناشن
ةراصع فلتخم یاه
لماكت و دشر ةرود لوط رد یغرمرتش سخرس یلوناتم دش هدهاشم یرادانعم فلاتخا مخت (
F = 2.36; df = 3,
44; P<0.0001
) بش ینینج دشر ةرود لوط . ةرپ
تشپ تظلغ رد یساملا
اه سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم ی
نیب یغرمرتش 33
/ 2 تظلغ رد زور 63
/ 0 ات دصرد 36 / 1
تظلغ رد زور 15
/ 2 رد یورلا ۀلحرم .دوب توافتم دصرد
تظلغ یاراد یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
دوب رادانعم فلاتخا (
F = 6.97; df = 3, 44; P<0.0001
) اب .
رس یلوناتم ةراصع تظلغ شیازفا ةرود ،یغرمرتش سخ
ینلاوط یورلا تظلغ رد و دش رت
15 / 2 هب دصرد
36 /
±0 04 / 6 بش یگریفش ةرود .تفای شیازفا زور ةرپ
تشپ تظلغ ریثأت تحت یساملا
یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
دوب توافتم سخرس (
F=17.71; df = 3, 44; P< 0.0001
) . ینلاوط
تظلغ رد یگریفش ةرود نیرت 15
/ 2 ،دصرد
35 /
±0 53 / 4 دهاش رد رادقم نیا .دش نییعت زور
35 /
±0 36 / 5 تظلغ رد یگریفش ةرود لوط .دوب زور 63
/ 0
و دصرد 03 / 3 .دشن هدهاشم یرادانعم فلاتخا دصرد
لودج 3 ریداقم .
LC25
و
LC50
هبساحم یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع ةدش ور
ی اهورلا ی بش موس نس رپ
ة تشپ ساملا ی ذغت ی ه
هراصع زا هدرک
LC50 (%w/v) نانیمطا دودح(
34 )%
LC25 (%w/v) نانیمطا دودح(
34
)% Slope ± SE Intercept ±SE P-value 2 (df) دادعت
55 / 4
( 35 / 6 - 13 / 5 )
15 / 2
( 06 / 1 - 56 / 3 )
35 /
3 ±0/13 1/64 ± 0/25 0/32 3/41 )5( 250
)فلا
)ب
لكش 3 بش لماک تارشح . تشپ ةرپ
یساملا .
جراخ لماک تارشح )ب ؛دهاش )فلا لا هدش
ور هیذغت موس نس یاه ةراصع زا هدرک
31 یغرمرتش سخرس دصرد
لودج 2 ةرود لوط نیگنایم . ( یدشر
)رایعم یاطخ± لحارم
بش ینس فلتخم تشپ ةرپ
تظلغ رد یساملا
سخرس ةراصع فلتخم یاه
یغرمرتش نامز
ی تدم هب لبق لسن رد موس نس ورلا هک 53
ذغت هراصع زا تعاس ی
دومن ه
)دصرد( تظلغ 15
/
2 3/03 0/63 دهاش یدشر لحارم
32a
/
±0 36 /
1 1/03±0/03ab 2/33±0/03ab 2/30±0/33b )زور( ینینج دشر 36a
/
±0 04 /
6 6/43±0/33ab 6/24±0/31bc 4/33±0/03c )زور( ورلا
35a
/
±0 53 /
4 4/00±0/30b 5/24±0/31c 5/36±0/33c )زور( هریفش
35a
/
±0 11 /
34 35/66±0/33b 31/53±0/33c 32/33±0/22c )زور( عومجم
نیگنایم ساسا رب فیدر ره رد هباشمریغ فورح اب یاه حطس رد یکوت نومزآ
4 .دنراد یرادانعم فلاتخا دصرد
و هدام و رن لماک تارشح رمع لوط هب طوبرم ریداقم بش غولب زا سپ لحارم ومن و دشر ةرود نینچمه ةرپ
تشپ تظلغ ریثأت تحت یساملا
یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
لودج رد یغرمرتش سخرس 1
رب .تسا هدش هداد ناشن
یامزآ جیاتن ساسا ةدام تارشح رمع لوط نیگنایم نیب ،ش
بش تشپ ةرپ تظلغ رد یساملا
یلوناتم ةراصع فلتخم یاه دش هدهاشم یرادانعم فلاتخا یغرمرتش سخرس
(
F=9.28; df= 3, 44; P<0.0001
) ینلاوط نیگنایم . و نیرت
هاتوک هب هدام تارشح رمع لوط نیرت تظلغ رد بیترت
15 / 2
و دصرد 63 / 0 هب دصرد دمآ تسد مه .
رمع لوط نیب نینچ
بش رن تارشح تشپ ةرپ
هدهاشم یرادانعم فلاتخا یساملا
دش (
F=14.34; df = 3, 44; P<0.0001
.) ًابیرقت جیاتن نیا
طسوت
یوحن هب .دوب هدام تارشح رمع لوط هب طوبرم جیاتن هباشم ینلاوط هک تظلغ رد رمع لوط نیرت
15 / 2 اب دصرد
نیگنایم 31 /
±0 02 / 3 هاتوک و زور رت
تظلغ رد رمع لوط نی
63 / 0 نیگنایم اب دصرد 32
/
± 0 22 / 0 رد .دش نییعت زور
تظلغ ۀمه
بش لماک تارشح ،هعلاطم تحت یاه ةرپ
تشپ هب عورش یگریفش ۀلحرم زا ندش جراخ زا دعب یساملا
تفج مخت و یریگ یم یزیر
نامه .دننک لودج رد هک هنوگ
1 یم هدید مخت زا لبق ةرود لوط ،دوش رد یزیر
تظلغ یاه
فلاتخا یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم تشاد یرادانعم (
F=11.31; df=3, 44; P<0.0001
) رد .
تظلغ رثکا
مخت زا لبق ةرود لوط اه .دوب هاتوک رایسب یزیر
تظلغ ود رد هرود نیا 03
/ 3 و دصرد 15 / 2 هب دصرد روط ینلاوط یرادانعم
تظلغ زا رت 63
/ 0 ةرود لوط .دوب دصرد
خت م تظلغ رد یزیر
سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
دوب رادانعم فلاتخا یاراد یغرمرتش (
F= 45.65; df = 3,
44; P<0.0001
) مخت ةدمع شخب . یگدنز لیاوا رد یزیر
مخت ةرود لوط .تفرگ تروص لماک تارشح رد یزیر
تظلغ 15 / 2 تظلغ رد اما ،دوب نییاپ دصرد 63
/ 0 هب دصرد
دوخ رادقم رثکادح تظلغ ود نیب نینچمه .تسا هدیسر
03 / 3 و دصرد 15 / 2 ةرود لوط رد یرادانعم فلاتخا دصرد
مخت ةرود یارب یهباشم دنور و تارییغت .دشن هدهاشم یزیر
مخت زا دعب مخت زا دعب ةرود لوط .دش هدهاشم یزیر
یزیر
تظلغ رد یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
دادن ناشن یرادانعم فلاتخا .
لودج 1 نیگنایم . یاه غولب زا سپ لحارم ومن و دشر ةرود (
)رایعم یاطخ±
بش تشپ ةرپ تظلغ رد یساملا
ةراصع فلتخم یاه
یغرمرتش سخرس نامز
ی تدم هب لبق لسن رد موس نس ورلا هک 53
ذغت هراصع زا تعاس ی
دومن ه
یدشر لحارم )دصرد( تظلغ
دهاش 63
/ 0 03
/ 3 15
/ 2
)زور( رن تارشح رمع لوط 36b
/
±0 34 /
ab 6 32 /
±0 22 /
ab 0 34 /
±0 04 /
a 0 31 /
±0 02 / 3
)زور( هدام تارشح رمع لوط 32b
/
±0 24 /
ab 3 34 /
±0 06 /
ab 3 33 /
±0 35 /
a 3 23 /
±0 20 / 3
مخت زا لبق ةرود )زور( یزیر
51b
/
±0 10 /
b 0 51 /
±0 66 /
a 0 56 /
±0 15 /
a 5 51 /
±0 15 / 5
مخت ةرود )زور( یزیر 55a
/
±0 58 /
b 1 55 /
±0 66 /
c 1 51 /
±0 10 /
c 8 41 /
±0 56 / 8
مخت زا دعب ةرود )زور( یزیر
41b
/
±0 54 /
a 4 15 /
±0 10 /
a 1 15 /
±0 15 /
a 6 11 /
±0 00 / 6
نیگنایم حطس رد یکوت نومزآ ساسا رب فیدر ره رد هباشمریغ فورح اب یاه 4
.دنراد یرادانعم فلاتخا دصرد
رتماراپ اه ی لثمدیلوت ی بش ۀرپ تشپ ملا یسا
یروراب صلاخ و صلاخان خرن بش
ةرپ پ تش ملا تحت یسا
ریثأت تظلغ اه فلتخم ی تحت
تفرگ رارق نومزآ
دج(
لو 5 یاراد تظلغ .) ریثأت
م رادانع صلاخان خرن یور
یروراب بش ةرپ تشپ ملا یسا دوب (
F = 137.46; df = 3,
44; P<0.0001
).
رد یروراب صلاخان خرن نیرتشیب
تظلغ 63 / 0 یروراب صلاخان خرن نازیم نیب .دوب دصرد
تظلغ ود رد 03
/ 3 و دصرد 15
/ 2 م فلاتخا رادانع
ی
.دشن هدهاشم وراب صلاخ خرن
طسوتم زا تسا ترابع یر
مخت دادعت
اه رشح کی ی ة
رظن رد اب رمع لوط رد هدام
اقب لامتحا نتفرگ ی
یروآراب صلاخ خرن و درف نآ
مخت دادعت طسوتم زا ترابع
اه خیرفت ی عومجم زا هدش
مخت یاقب لامتحا نتفرگ رظن رد اب درف کی ةدشدیلوت یاه
یروراب صلاخ خرن .تسا رمع لوط رد درف نآ بش
ةرپ
تشپ ملا یسا تظلغ رد یاه 63 / 0 ،دصرد 03 / 3 و دصرد
15 / 2 هب دصرد بیترت
03 /
±3 13 / 25 ، 35 /
±0 34 / 4 و 13
/
±0 06 / 1 صلاخ خرن نیب .دش نییعت یروراب
نیا
بش تظلغ رد هرپ
سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
دش هدهاشم یرادانعم فلاتخا یغرمرتش (
F=1.26; df=3,
44; P<0.0001
.) م نیب بش یروآراب صلاخ خرن نازی ةرپ
تشپ تظلغ رد یساملا
فلاتخا یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
تشاد دوجو یرادانعم (
F=771.04; df=3, 44;
P<0.0001
) یروآراب صلاخ خرن نیرتشیب و نیرتمک .
هب تظلغ رد بیترت 15
/ 2 و دصرد 03 / 3 .دش نییعت دصرد
یسررب قبط
ماجنا یاه مخت نازیم نیب هتفرگ
ر یازا هب یزی
تظلغ رد هدام درف ره
سخرس یلوناتم هراصع فلتخم یاه
دش هدهاشم یرادانعم فلاتخا یغرمرتش (
F=140.36; df =
3, 44; P<0.0001
) مخت نازیم نیرتشیب . ره یازا هب یزیر
تظلغ رد رمع لوط رد هدام درف 63
/ 0 .دش هدهاشم دصرد
ماوع زا یكی یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع تظلغ ل
مخت رد مهم یلوناتم ةراصع تظلغ شیازفا و تسا یزیر
مخت شهاک ببس .دش یزیر
لودج 5 رتماراپ نیگنایم . یاه
لثمدیلوت ( )رایعم یاطخ± بش
تشپ ةرپ تظلغ رد یساملا
یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
نامز ی تدم هب لبق لسن رد موس نس ورلا هک 53
ذغت هراصع زا تعاس ی
دومن ه
رتماراپ )دصرد( تظلغ
دهاش 63
/ 0 03
/ 3 15
/ 2
یروراب صلاخان خرن )مخت(3
30a
/
±3 30 / 03 03b
/
±2 36 / 60 31c
/
±3 60 / 23 30c
/
±3 31 / 36
یروآراب صلاخان خرن )مخت(2
51a
/
±3 05 / 63 61b
/
±2 31 / 43 03c
/
±3 30 / 20 40c
/
±3 31 / 35
یروراب صلاخ خرن )مخت(1
33a
/
±0 30 /
b 43 03 /
±3 13 /
c 25 35 /
±0 34 /
c 4 13 /
±0 06 / 1
یروآراب صلاخ خرن )مخت(5
33a
/
±3 32 /
b 43 04 /
±3 64 /
c 21 33 /
±0 63 /
c 4 16 /
±0 56 / 1
زور رد مخت نیگنایم )درف/مخت(4
23a
/
±3 6 / 33 16b
/
±3 00 / 30 14c
/
±0 14 / 6 24d
/
±0 23 / 1
نیگنایم حطس رد یکوت نومزآ ساسا رب فیدر ره رد هباشمریغ فورح اب یاه 4
.دنراد رادانعم فلاتخا دصرد
1. Gross fecundity rate, 2. Gross fertility rate, 3. Net fecundity rate, 4. Net fertility rate, 5. Mean eggs per day
تیعمج دشر رتماراپ بش
ۀرپ پ تش ملا یسا
رتماراپ بش تیعمج دشر یاه ةرپ
تشپ یساملا رد
تظلغ رد یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
لودج 4 نییاپ و نیرتلااب .تسا هدش هداد ناشن رادقم نیرت
لثمدیلوت صلاخ خرن
(R0)
هب یترت تظلغ رد ب
یاه 63 / 0
و دصرد 15 / 2 اب ربارب دصرد 33
/
±0 00 / 33 و 20 /
±0 32 / 3
هب )لسن /هدام /هدام(
هتفای نیا قبط نیاربانب .دمآ تسد اه
یم صلاخ خرن نیب تفرگ هجیتن ناوت لثمدیلوت
رد
تظلغ یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
دراد دوجو یرادانعم فلاتخا (
F=1.11; df = 3, 44;
P<0.0001
) بش رد لثمدیلوت رادقم نیرتشیب . ةرپ
تشپ تظلغ رد یساملا 63
/ 0 خرن نازیم نیب .تسا دصرد
بش تیعمج شیازفا یتاذ تشپ ةرپ
تظلغ رد یساملا
یاه
فلاتخا یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم دش هدهاشم یرادانعم (
F=568.68; df=3, 44; P<0.0001
) .
هدام دادعت فاضا یاه ه بش تیعمج هب هدش تشپ ةرپ
یساملا
زور ره رد
(rm)
تظلغ رد 15
/ 2 تظلغ رد و نیرتمک دصرد
63 / 0 تیعمج شیازفا یهانتم خرن .دوب نیرتشیب دصرد
بش تشپ ةرپ تسا یرادقم رگناشن یساملا نازیم نآ هب هک
دهاوخ شیازفا لبق زور هب تبسن زور ره رادیاپ تیعمج مج شیازفا یهانتم خرن .تفای تحت یرادانعم روط هب تیع
تظلغ ریثأت
یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
تفرگ رارق (
F=672.38; df = 3, 44; P<0.0001
) نیا رادقم .
هنومن رد رتماراپ
شهاک دهاش اب هسیاقم رد هدشرامیت یاه
تیعمج شیازفا یهانتم خرن رظن زا .تفای بش (λ)
ةرپ
تشپ تظلغ رد یساملا 63
/ 0 دصرد زور هب تبسن زور ره
لبق 23 / 3 بش رد لسن نامز نیگنایم .دش ربارب ةرپ
تشپ یساملا تفرگ رارق تظلغ ریثأت تحت (
F=8.49; df=
3, 44; P<0.0001
) . زا تظلغ شیازفا 63
/ 0 هب دصرد 15
/ 2
بش رد لسن نامز ندش ینلاوط ببس دصرد ةرپ
تشپ بش تیعمج ندش ربارب ود نامز .دش یساملا هرپ
تشپ ملا زا تظلغ شیازفا اب یسا 63
/ 0 هب دصرد 15 / 2 دصرد
ربارب ود نامز رثکادح و لقادح .داد ناشن یشیازفا دنور هب تیعمج ندش تظلغ رد بیترت
63 / 0 تظلغ و دصرد
15 / 2 هک تسا نیا رگنایب هجیتن نیا .دیدرگ هدهاشم دصرد
تظلغ رد تیعمج شیازفا نازیم 15
/ 2 هدوب رتمک دصرد
نامز نیاربانب .تسا تیعمج ندش ربارب ود یارب یرتشیب
.تسا زاین دروم
لودج 4 رتماراپ نیگنایم . تیعمج دشر یاه
± ( رایعم یاطخ )
بش تشپ ةرپ تظلغ رد یساملا
یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
نامز ی تدم هب لبق لسن رد موس نس ورلا هک 53
ذغت هراصع زا تعاس ی
دومن ه )دصرد( تظلغ
رتماراپ دهاش
63 / 0 03
/ 3 15
/ 2
صلاخ خرن لثمدیلوت
)لسن /هدام /هدام(3
01a
/
±3 50 / 40 33b
/
±0 00 / 33 02c
/
±0 04 / 1 20c
/
±0 32 / 3
تیعمج شیازفا یتاذ خرن )زور /هدام /هدام(2
003a
/
±0 26 /
b 0 002 /
±0 33 /
c 0 000 /
±0 00 /
c 0 006 /
±0 05 / 0
تیعمج شیازفا یهانتم خرن
1
02a
/
±0 10 /
b 3 06 /
±0 23 /
c 3 04 /
±0 00 /
c 3 00 /
±0 05 / 3
لسن نامز نیگنایم )زور(5
03c
/
±0 63 / 35 00c
/
±0 63 / 35 02b
/
±0 23 / 34 06a
/
±0 33 / 34
ندش ربارب ود نامز تدم )زور(4
03c
/
±0 43 / 2 02c
/
±0 41 / 1 06b
/
±0 31 / 3 26a
/
±0 05 / 30
نیگنایم حطس رد یکوت نومزآ ساسا رب فیدر ره رد هباشمریغ فورح اب یاه 4
.دنراد رادانعم فلاتخا دصرد
1. R0: Net reproduction rate, 2. rm: Intrinsic rate of increase, 3. λ: Finite rate of increase, 4. T: Mean generation time, 5. DT: Doubling time
ثحب
راصع یشراوگ تیمس رب ینبم یشرازگ نونکات ة
یلوناتم
ش سخرس غرمرت
تسا هدشن شرازگ تافآ یور ی
؛ یلو
شهوژپ اه یرایسب ی تابیکرت و هراصع دربراک ةرابرد
یخرب ییاذغ میژر رد یدیئورتسیدکا .دراد دوجو تافآ
ب یط یسرر اه ققحم ی ا صخشم ن ش
د تابیکرت دوجو هک
زا یدیئورتسیدکا هلمج
20-hydroxyecdysone
،
Polypodin-B Ponasteron و
تارشح ییاذغ میژر رد
ببس و یگریفش و یورلا یدشر لحارم دنور رد للاتخا
گرم شیازفا ثعاب ریمو
یم ددرگ
Kubo et al., 1983; (
Blackford & Dinan, 1997; Rharrabe et al., 2009
) .
دننام یتارشح رد هباشم جیاتن
Plodia interpunctella
Hubner (Lepidopter: Pyralidae) (Rharrabe et al., 2009)
و
Acrolepiopsis assectella Zeller (Arnault
& Slama, 1986)
ایگ یخرب زا هک یواح ةراصع ای ،ناه
غت یدیئورتسیدکا تابیکرت درک هیذ
ه هدهاشم زین دنا
هدش تسا .
Liang et al.
(2003)
تابیکرت رثا
Agroneem
،
Ecozin
و
Neemix
ورلا یور ار بش یاه
تشپ ةرپ یساملا
ضرعم رد نتفرگ رارق نامز تدم شیازفا .دندرک یسررب دادعت شهاک ببس ،تابیکرت نیا لماک تارشح و هریفش
بش ةرپ پ تش ملا یسا ش شهوژپ جیاتن .د جیاتن اب رضاح
رکذ لاس رد هدش 2001
.دراد تقباطم شهوژپ جیاتن
نایب قوف یم
نک رد هک د 25
و 53 زا هیذغت لوا تعاس
راصع ة ش سخرس یلوناتم غرمرت
ورلا یور ی اه
نس ی
موس
، رثا هظحلام لباق یا
و یرهاظ لكش ظاحل زا
گرم و نتفرگ رارق نامز تدم شیازفا .تسا هتشادن ریم
راصع ربارب رد ة
گرم شیازفا ببس یلوناتم رد ریمو
تیعمج تحت لحرم رد .دش شیامزآ ۀ
نیرتشیب یگریفش
.دش هدهاشم تافلت فش
ی هر اه یی هک رد لحرم ۀ ورلا نس
موس اب تظلغ اه ی لااب ی راصع ة لوناتم ی سخرس
ش غرمرت ی ت ی رام هدش
،دندوب توافت اه ی سب ی را زراب ی اب
من هنو اه ی دهاش دنتشاد . فش ی هر اه بسن ت هب من هنو اه ی
دهاش زا ظاحل هزادنا وک کچ دوب رت دن طساو هب و ۀ
رییغت
هب گنر هریفش زا یناسآ
اه دوب صیخشت لباق دهاش ی دن
.
زادنا و لكش رد یزراب تارییغت ة
جراخ تارشح هدش
زا
ورلا اه ( لااب تظلغ اب هک یی 31
)دصرد رد راصع ة یلوناتم
ش سخرس غرمرت
دندوب هدش رامیت ی
، .دش هدید یلكشدب
جراخ لماک تارشح رد هزادنا شهاک و دوهشم رایسب هدش
تكن .دوب ۀ زا هک تسا نیا درک هراشا نآ هب دیاب هک یمهم
هب تبسن لكشدب لماک تارشح یروآراب و یروراب ظاحل دوجو توافت رایسب تظلغ نامه رد ملاس لماک تارشح ت .تشاد مخ زیر لكشدب تارشح رد ی 53
زا سپ تعاس
تفج یریگ ماجنا تفرگ و مخت خیرفت خرن یفرط زا و
تیساسح جیاتن نیا .دوب نییاپ رایسب لوا نس ورلا جورخ ورلا بش ةرپ پ تش ملا راصع هب یسا ة
سخرس یلوناتم
ش غرمرت ناشن ار ی یم
دهد .
یسررب رضاح قیقحت فادها زا یكی تظلغ ریثأت
یاه
رب یلوناتم ةراصع ةدنشکریز رتماراپ
یفارگومد یاه
بش رپ ة تشپ یساملا تسا . ناشن شهوژپ نیا جیاتن
یم ببس یلوناتم ةراصع تظلغ شیازفا هک دهد
ینلاوط بش رد یگریفش و یورلا ةرود ندش رت ةرپ
تشپ یم یساملا یم رظن هب .ددرگ
ندوب بولطمان دسر
هب نیاربانب .تسا هدیدرگ نزو شهاک ببس ییاذغ داوم یم رظن هب ندنام کچوک لیلد هب تارشح دسر نزو
هدیسرن زاین دروم ینارحب ینلاوط ببس لماع نیمه و دنا
هتفای اب شهوژپ نیا جیاتن .تسا هدش هرود نیا ندش
یاه
Rharrabe et al.
(2010)
ةرود لوط ندش هاتوک هک
بش یدشر یدنه ةرپ
Plodia interpunctella
(Lepidoptera: Pyralidae)
بیکرت زا هیذغت رثا رد
یدیئورتسیدکا
20-hydroxyecdysone
،دندرک تبث ار
یم رظن هب ًلاامتحا .درادن تقباطم تابیکرت دوجو هک دسر
،شیامزآ تحت سخرس یلوناتم ةراصع رد یرگید ناوارف ةرود لوط رب یدیئورتسیدکا تابیکرت عطاق ریثأت زا عنام بش یدشر تشپ ةرپ
.تسا هدش یساملا عوضوم نیاربانب
شهوژپ هب و تسا بلاج رایسب قوف
یارب یرتشیب یاه
.دراد جایتحا قوف ةراصع رد دوجوم تابیکرت یسررب شیامزآ ۀمادا رد
ناشن جیاتن ،شهوژپ نیا یاه
یم تظلغ زا هدافتسا هک دهد
یلوناتم ةراصع فلتخم یاه
بش یروآراب و یروراب ،یغرمرتش سخرس تحت ةرپ
هب ار شیامزآ دوجو لامتحا نیا .تسا هداد شهاک تدش
ا هک دراد رد یغرمرتش سخرس یلوناتم ةراصع زا هدافتس مامتا و لماک تارشح ندش فیعض ببس یورلا ۀلحرم
مخت نازیم و هدیدرگ مخت ریاخذ هب ار یزیر
شهاک تدش
.تسا هداد
Sota et al.
(1998)
و
Fujiwara et al.
(2002)
ورلا رد یروراب صلاخ خرن هک دنداد شرازگ ، یاه
بش تشپ ةرپ اب هک یساملا
fenvalerate
هدش رامیت
