رود ۀ 7 رامش ، ۀ 1
راهب 1394
.ص 125 - 101
رازاب ی با ی رفآراک ین
ةنا بسک و اهراک ی طسوتم و کچوک روانف
ی تاعلاطا
ور اب ی درک رظن ی ة مز ی هن ا ی سلاک ی ک
س ی اضرد س ی داوجد ي
1ن
، س ی دمحمد قم ی م
2ی
، ردان س ی ماد ی ر
3ی
کچ ی هد : بسک راکو اه ی کچوک و طسوتم
، وي گژ ی اه یي دنراد هک نآ اه ار زا بسک راکو اه ی گرزب
ازجم م ی دنک . ي ك ی زا ا ي ن و ي گژ ی اه طوبرم هب رازاب ي با ی تسا
؛ هب روط ی هک رازاب کدنا تراهم ي
با ی
رد بسک راکو اه ی کچوک
، اپ حوطس هب بلغا یي
ن رت دركلمع
، ري کس اه ی رتلااب و تسكش رجنم
م ی دوش رادروخرب . ی زا ي ک ور ي درك شان ی سررب زا ی لحت و ی ل بسک راکو اه ی کچوک ن ،قفوم ی زا
ساسا ی ا ي ن هنوگ بسک کو را تساه . ترابع
« رازاب ي با ی رفآراک ين هنا
» ارب ی صوت ی ف لاعف ی ت اه ی
رازاب ي با ی ماجنا رد هدش اهSME
هب راک م ی دور بت ددصرد رضاح شهوژپ . یی
ن و ي گژ ی اه ی رازاب ي با ی
رفآراک ين نا ة ک بس راکو اه ی طسوتم و کچوک روانف
ی تاطابترا و تاعلاطا
، ور اب ي درك رظن ي ة
مز ین ه ا ی سلاک ی ک .تسا رد ا ي ن ،شهوژپ ادتبا هنومن اه ی لوا ی ه باختنا م ی دنوش هبحاصم و اه ی
مع ی ق ماجنا م ی گ ی نر د . سپ زا ماجنا دنچ ي ن هبحاصم
، لدم لوا ی ة شان ی زا راذگدک ی اه و لحت ی ل اه
هدامآ م ی دوش و ماگ هب ماگ
، اهن لدم یي مكت ی ل م ی دوش . نچمه ی ن هاگن اب ی بطت یق ی
، هبحاصم هد
روشک رد هعسوت ي تفا ة دم زا نت هد اب کرامناد ي
نار - ناكلام اهSME
ی تعنص اICT
ي ن روشک
،
هب ناونع بناج راک ی اتن .دش ماجنا ي
ج راذگدک ی اه و لحت ی ل اه ور اب ي درك لگ ی رز لک رد رظن ي ه
،
رازاب ي با ی رفآراک ين ةنا صاخ ا ي ن ار تعنص هب دوجو دروآ . اهنرد ي
،ت هلاقم ازجا ی لدم رازاب ي با ی
رفآراک ين هنا ار م حرش ی هد د .
هژاو
اه ی
لك ی د ی :
رازاب ی با ی
رفآراك ین
،هنا
شور رظن ی ة
مز ی هن ا ی
سلاك ی ک
،
رفآراك ین ی
،
بسك راكو اه ی
.طسوتم‌و‌کچوك
1 . داتسا هورگ دم ي ر ي ت عبانم ناسنا ی
، ۀدكشناد دم ير ي
،ت هاگشناد
،نارهت
،نارهت ا ي نار
.2 دم هورگ داتسا ي ر ي ت تلود ی
، دم ۀدكشناد ي ر ي
،ت رهت ،نارهت هاگشناد ا ،نا
ي نار
3 . رتکد ی رازاب ي با ی
، هورگ ناگرزاب ی
، ۀدكشناد دم ي ر ي
،ت هاگشناد
،نارهت
،نارهت ا ي نار رات ی خ
رد ی تفا
هلاقم
:
16 / 10 / 1392
رات ی خ
ذپ ی شر
اهن یی
هلاقم
:
17 / 04 / 1393
ون ی دنس ة
س‌ردان:هلاقم‌لوئسم ی
ماد ی ر ی
Email: Nadersa@ut.ac.ir
همدقم هزورما زا هدافتسا ناوق
نی رازاب یباي هب ناونع هار ی ارب ی روآدوس و دشر ی
تکرش یاه
،گرزب دروم
ناگمه لوبق تسا
. راثآ یملع دوجوم رد نيا هزوح
، ط رد ی لاس نای دامتم ی مكت لی هدش تسا و
لصا زکرمت ی
نآ اه اتدمع رب تکرش یاه ب ز ر گ ملع راثآ ،لباقمرد .تسا ربتعم و ی
وم رد دوج ۀزوح
تکرش یاه کچوک و طسوتم و تیلاعف
یاه یبايرازاب نيا
هنوگ تکرش
،اه رد نانچمه ةلحرم
لماكت ا رد .دنراد رارق ني
سررب هب ،شهوژپ ی
گنوگچ ی ناوق لامعا نی
هتفريذپ دش ۀ رازاب
،یباي د ر
تکرش یاه کچوک و طسوتم هتخادرپ دش . یتح م ی ناوت تفگ یضعب تکرش یاه کچوک و
طسوتم
، ب ه روط صخشم داقتعا
دنراد هک یبايرازاب اب
زاین یاه بسک راکو اهنآ یطابترا درادن .
یدهاوش دوجو
دراد هک ناشن م ی دهد ذاختا نامه دركيور یاه یبايرازاب یمسر
تکرش یاه
رزب
،گ رد تکرش یاه طسوتم و کچوک هب
یناسآ تروص یمن دريذپ
؛ نياربانب
، لاؤس تساجنيا هک
رگا تکرش یاه کچوک و
،طسوتم رد هار تیقفوم ناوق زا دوخ نی
داي هدش هرهب یمن
،دنيوج سپ زا
هچ هویش یياه هدافتسا م ی
؟دننک و ریثأت نيا هویش اه رب د هاگدي یدربهار رد ام ۀراب ۀوحن یبايرازاب
رد تکرش یاه کچوک ؟تسا هنوگچ طسوتم و ةفسلف
یدوجو
،یبايرازاب لیهست
لدابم ه یاه شزرا
تسا
؛ هب نوگ ه یا هک مه هضرع هدننک مه و تفايرد هدننک
، ا ني .دننک ساسحا ار مهم ةتكن
یدیلک
ارب ی موهفم لماک کرد ةلدابم
،شزرا هجوت هب نيا تیعقاو تسا هک رد لدابم ه اه
، و لااک شزرا
تامدخ ی هک هضرع هدننک هئارا م ی دهد
، زه زا ني ه یا هک رد لابق نآ تفايرد م ی
،دنک رتمک تسا .
یهيدب تسا هک فلاخ نيا بلطم رد دروم تفايرد هدننک قداص تسا
؛ هب نيا انعم هک هراومه شزرا
اهلااک و تامدخ یتفايرد
، زا ةنيزه یتخادرپ اهنآ رتشیب تسا
؛ نياربانب
، اضر سح یدنمتي
لصاح
ا زا ني هلدابم
، ب نی ود فرط سقت می م ی دوش ( نيدجات ناراكمه و
، 1391 ).
داقتعا یلک رب نيا تسا هک نیناوق یبايرازاب
، لباق تی رب لامعا بسک راکو یاه کچوک و گرزب
ار راد دن ب . شی زا 20 هک تسا لاس شهوژپ
یاه یبايرازاب رد
تکرش یاه کچوک و طسوتم
،
هب نع ناو زوح ه یا رسدرد زاس ارب ی ناققحم هتخانش م ی وش ن د . رواب بلاغ نيا تسا هک یبايرازاب رد
تکرش یاه کچوک و طسوتم
، رط زا اتدمع قي
هكبش یزاس اي یبیکرت زا لدابم ه اه
، طابترا اه
،
لماعت یاه رازاب و لباقتم یباي
كبش ه یا ماجنا م ی دریگ . هب یگزات هدافتسا زا یبايرازاب یتنرتنيا اي
تراجت کینورتكلا
، مامت رد ی بسک راکو اه زا هلمج تکرش یاه کچوک سب طسوتم و رای
جاور
هتفاي .تسا هب ره
،قيرط ارهاظ شهوژپ یاه کیمداکآ
، زا خساپ یيوگ هب ضعب ی زا س لاؤ اه رابرد ۀ
تکرش یاه
،کچوک طابترا اهنآ اب رازاب یباي ن و زی ۀوحن دافتسا ۀ اهنآ زا یبايرازاب ناوتان ا دن و وس .
یبرک ا هب ني هک دنراد هراشا عوضوم هب
لیلد دوبن کي دركيور کیتامتسیس هب
نيا عوضوم
( یبايرازاب رد تکرش یاه کچوک برجت نوتم ،)طسوتم و ی
لمع و ی هب تروص دروم هب دروم ( و نودب
همانرب یزير یلبق و صخشم ) هتشون م ی دنوش . هتسناد یاه ام رد نيا هلوقم صقان هدنام تسا و
ن زای هب کي روئت ی رد ةنیمز یبايرازاب تکرش یاه
،کچوک ب ه هژيو رد ةنیمز رازاب شناد و مهف یباي
یدربهار نيا نوگ ه تکرش
،اه هب تدش ساسحا یم دوش ( یوس و ک بر
،ی 1998 ).
اب هكنآ یسررب و لیلحت یبايرازاب رد تکرش یاه هزات تأ سیس کچوک و هب
لیلد مهس میظع
نيا تکرش اه رد تیلاعف یاه
،یداصتقا یرما
زئاح تیمها تسا
، نيا بلطم هک آ اي یبايرازاب
نيرفآراک ی شرگن اب اعقاو ی
نيرفآراک هنا و تمدق هب هجوت نودب و ۀزادنا
تکرش اه
، افرص هب فیصوت
تیلاعف یاه یبايرازاب م
ی دزادرپ اي خ
،ری درت لحم دي
.تسا شهوژپ یاه ماجنا هدش ازاب رد یباي
نيرفآراک ی ب نای م ی دراد رازاب هک یباي نيرفآراک ی رد یمامت تکرش اه
، دياب فرص رظن زا تمدق و
هزادنا
، هب راک هتفرگ دوش . رد لمع
، ب نی ا ني ود ةنیمز ون روهظ
، قلات ی .دراد دوجو گرزب هزورما
نيرت
ا توافت ني مز ود
،هنی نوزفازور کرد زا
تیمها ماجنا شهوژپ یاه یفیک مامت رد ی هبنج یاه
تیلاعف یاه تکرش یاه کچوک تسا . زا یفرط لكشم یاه ز داي ا ني بسک راکو رد ۀزوح یبايرازاب
و دوبن کي ارف دني رازاب صخشم یباي
شان ی دودحم زا تي یاه نيا عون بسک راکو
، ترورض دوجو
لدم ی شان ی روئت زا ی یاه یبايرازاب نيرفآراک
هنا ار داجيا م ی نک د نچمه . نی دهاوش هب هجوت اب
رکذ رد هدش ةنیمز مها ی ت
1SME
ه ا شقن ، اهنآ ت و داصتقا رد أث
ی ازسب ر ي ی زم بسک هک ي
تباقر ت ی
اپ ي راد هب وي مز رد هژ ین ة یبايرازاب قفوم رد ی ت اهنآ دراد هدهعرب (
یریمادیس ،
1391 )،
نيا شهوژپ رب
ات تسا نآ هب
ا ني شسرپ دهد خساپ هک
هچ لدم ی ارب ی یبايرازاب تکرش یاه کچوک طسوتم و
تعنص دراد دوجوICT
؟ نيا لدم هچ ازجا یي دراد و طباور ب نی
؟تسا هنوگچ ازجا
ةنیشیپ یرظن شهوژپ
رد بدا رد زاغآ تای
داصتقا
،ی نيرفآراک ار
هب ناونع صوت للاد فی
پ اب .دندوب هدرک تفرشی
بدا تای
نيرفآراک
،ی زا نيرفآراک ناونع اب
یياه ریظن گنهامه ناگدننک دیلوت
و عيزوت ن و زی و ناربهر
دم ناري ،نردم گنهامه
،ناگدننک لمحت
ناگدننک
،ماهبا نارگناريو قلاخ
و ركتبم و نافشاک
شوه رای تصرف یاه روآدوس داي تسا هدش (
،نوسراک 2010 ركف بتاكم .) ی
نوگانوگ ی رد ةچخيرات
نيرفآراک ی هب دوجو هدمآ دنا هک زا نیب اهنآ م ی ناوت هب بتكم
،کیسلاکوئن بتكم
ناور یتخانش و
بتكم داصتقا یشيرتا هراشا درک ( ینوس و
،یجنوتنايآ 2012
.) ره کي ا زا ني بتاكم
، ضورفم اه و
عت را في توافتم ی رد ةنیمز نيرفآراک ی هئارا م ی دنهد . هاگديد یاه یلصا گارف و ری رد ةنیمز
نيرفآراک ی
، دنا ود راک لصاح دنمشي
داصتقا مولع ی
دنا اب هشي یاه داضتم دوب : فزوج رتیپموش و
لیئارسا رنزرک . اب رد رظن نتفرگ شور یاه م یتوافت هک نيرفآراک نا اب هدافتسا زا اهنآ هب ا یافي شقن
1. Small and Medium Enterprise
رد رازاب اه م ی دنزادرپ
، یم ناوت نینچ هک درک للادتسا نيرفآراک
نا پ وری و رتپموش رظن نيرفآراک
نا
وریپ رظن رنزرک م ی دنناوت هب روط نامزمه راک
دننک
؛ ارچ هک وا یل رد تیلاعف یاه طساو ه یا
شقن ینيرفآ یم دنک و یمود رد تیلاعف یاه هناقلاخ روضح دراد (
،هکرجب 1997 .)
شخب مظعا ةنیشیپ یعوضوم تکرش
یاه کچوک و طسوتم
، هب روط یيادج یريذپان اب داعبا
فلتخم نيرفآراک ی هتخیمآرد تسا
( ینوس و
،یجنوتنايآ 2012
.) هكنانچ رد دراوم یددعتم
، ود ۀژاو
« کلام - ريدم تکرش کچوک
» و
« نيرفآراک
» مه ینعم رد رظن هتفرگ هدش
،دنا اما هب یگزات
شلات یياه یارب نایب هوجو قارتفا نيا ود هژاو ماجنا هدش تسا ( راک
،نوس 1990 .)
اب هكنآ چیه فيرعت لک ی ارب ناگمه لوبق دروم و ی
ۀژاو نيرفآراک ی دوجو
،درادن نيا هژاو
رد عقاو
، لاعف هب تی یاه یدرف تصرف نابلط ه یا هراشا هک دراد هب شزرا قلخ رجنم
هدش تسا
، اب
ر کسي هارمه تسا و هب دش ت ن هب روآو ی :تسا هتسباو نيرفآراک
ی
« دنيارف نتخانش و یریگیپ
تصرف اه تس هک
،تياهنرد هب
دشر متخ م ی دوش
» تسا . نوسنوی د و
،نارگي نيرفآراک ی ار لابند
ندرک کي تصرف نودب هجوت هب عبانم دوجوم فيرعت هدرک دنا . اب ويرگي رووه و ( 1991 ن ) زی
نيرفآراک صخش ار
ی م ی دنناد تصرف هک ی ارب و هدرک کرد ار ی
لابند ندرک نآ
، کي نامزاس داجيا
هدرک تسا . هب ۀدیقع زتیلسوه
، نيرفآراک سک
ی ق اب هک تسا یتمی
صخشم م
ی درخ و اب یتمیق
ان صخشم م
ی دشورف . رنزرک ( 1985 ن ) زی نيرفآراک ار
نيا روط فيرعت م ی دنک : یسک هک تصرف
دوس یروآ هدهاشم ار یم
دنک و راک یياه ارب ار ی اضرا ی ن زای خساپ هداد هدشن ماجنا م ی دهد ( ینوس و
،یجنوتنايآ 2012
.)
رد ره
،تروص نيرفآراک ی هب ناونع راتفر ی دم یتيري رعت في هدش تسا هک هب لابند دیکأت رب
،یروآون
فاطعنا یريذپ و تیلوئسم یريذپ رط زا قي رد ک تصرف اه تس و هب هدیچیپ رت ندش و اراک رت ندش
تيريدم رجنم یم دوش (
،نيدجات 1387 اب .) ةئارا یفيرعت عماج رت زا نيرفآراک ی
، نيا هلوقم رثکا هجوت تي
ةعماج یملع ار هب دوخ بلج درک . نيرفآراک ی یزیچ رتارف زا شلات یاه کي رفن ( لاثم کي دم ري لک یدی
رد کي )تکرش تسا
؛ هب هژيو تقو ی تکرش هک ی دشر م ی دنک و یراتخاس هدیچیپ رت یم دباي نچمه . نی
نيرفآراک ی هب ناونع عومجم ه یا زا راتفر اه فيرعت هک هدش بجوم صیصخت ۀرابود
عبانم یداصتقا هدش
تسا و نآ ار تيريدم م ی دنک . ا زا فده ني رگنزاب ی صخت رد صی عبانم ن زی شزرا قلخ تسا
. لوک
( 1968 ن ) زی نيرفآراک ی ار تیلاعف یياه دنمفده یارب
،داجيا ظفح و یرادهگن و ةعسوت کي بسک راکو اب
دوس بسک فده م
ی دناد ( سايرآ ادنارآ ناراكمه و
، 2001 .)
فیرعت رازاب یبای نیرفآراک ی
یبايرازاب نيرفآراک ی لماش لاعف تی یاه یبايرازاب تکرش یاه کچوک و بسک راکو یاه ديدج تسا .
سيروم و ناراكمه ( 2002 ) حیضوت م ی د ه دن ترابع هک یبايرازاب
نيرفآراک ی
، هب شور یاه فلتخم
بلغا و یب دعاق ه یا هدافتسا هدش تسا
؛ ارچ هک موهفم ره هب
روط هوقلاب هب تروص یاه یفلتخم
سفت ری یم دوش .
سارک و ناراكمه ( 2009 فلت اب ) قی رعت في رازاب نمجنا یباي
آ اكيرم رازاب زا یباي و نيرفآراک
،ی
رعت یفي ارب ی ازاب یباي نيرفآراک هنا هئارا دندرک . رد هاگديد اهنآ یبايرازاب نيرفآراک
هنا دركلمع ی
نامزاس ی عومجم هب و تسا ه
یا زا رف ا دني اه ا ط قلا م ی دوش هک یارب
،قلخ هدوارم وحت و لي شزرا
رتشم هب ناي دم و تيري اب طباور اهنآ - ب ه نوگ ه یا هک بجوم عافتنا نامزاس و رادماهس ا ن نآ دشاب -
تروص م ی دريذپ
؛ و اب یگژي یياه نوچ
،یروآون لوبق کسير هب و تسد نتفرگ هتخانش لمع راكتبا
یم دوش و یارجا
،نآ امازلا هب هدافتسا زا یعبانم هک رد لاح رضاح رد رایتخا نامزاس تسا
، طورشم
تسین ( نپاک ناراكمه و
، 1992
؛
،دمحا 1998 .)
لصف رازاب کرتشم یبای
و نیرفآراک ی
یبايرازاب هب روط گارف یری هب ناونع لک دی اقب
، هعسوت قفوم و تی تکرش یاه کچوک و هزات فرعم ی هدش
تسا (
،هكجرب 1997
؛
،نوسراک 2010 .) یاروم ( 1981 رازاب ) یباي ار هاگتساخ قطنم ی دنيارف نيرفآراک ی
رد نامزاس اه یم دناد . ب ه روط
،هباشم لاسکوف و سكنيام ( 1996 ) اج هاگي نيرفآراک ی ار یبايرازاب م ی دنناد
( روظنم ا ني أشنم و عورش هک تسا نيرفآراک
،ی یبايرازاب تسا )؛
ره دنچ لیلحت یاه نيا نادنمشناد
،
هب فوطعم افرص بسک
راکو یاه زا لبق انب هدش و تکرش یاه گرزب دوب . زا رظن اهنآ یبايرازاب نامه
نيرفآراک ی رد تکرش یاه کچوک و بسک راکو یاه ات هز سیسأت دوب . زا نيا هتشذگ
، رازاب یباي ریثأت
یيازسب رد ا ني تکرش اه دراد
؛ ب ه یروط هک هيامرس ناراذگ
، مها تی ار نآ 7 / 6 زا 7 دروآرب م ی دننک هک
ا ني زا ،ددع دروآرب اه یارب رياس تیلاعف یاه نيا تکرش اه رتشیب تسا ( دروفشآ ،رووت و 2001 زا لبق .)
ةهد 1990 ، روصت رب نآ دوب هک تکرش یاه کچوک و بسک راکو یاه هزات
،سیسأت هب کي ةخسن
هداس هدش زا کینكت یاه یبايرازاب دیچیپ ۀ تکرش یاه گرزب تحا جای دنراد
؛ دنچره ترياغم یياه نیب
دركيور یاه درادناتسا دوجوم رد باتک اه و هچنآ لامع رد تکرش یاه کچوک هب ناونع نكت کی یاه
یبايرازاب هدافتسا م ی دوش
، دراد دوجو ( یرودنب و
،لشیم 1995 .)
یدركيور بلغا هک
زا وس ی ناگدنسيون ذاختا
م ی دش
، ا ني لصا موهفم هک دوب ی
هدافتسا دروم
رازاب رد یباي ( رف ا دني همانرب یزير و
،کاردا تمیق
،یراذگ فرت عی زوت و عي هديا
،اه لوصحم اه تامدخ و
،
ارب ی لدابم ماجنا ه
یياه درف فادها هک ی
نامزاس و ی رازاب نمجنا(
یباي رمآ اكي ) دنک ققحم ار
،
رد رظن یم دنتفرگ و نآ ار اب رف ا دني نيرفآراک هنا هسياقم م ی رک دند (
،سیلب 2001 .) رد تياهن
، ازجا ی
ةتخیمآ یبايرازاب ( نامه )4P
دروم لوبق رثکا تکرش اه تس ( ینوس و
،یجوتنايآ 2012
.)
هب یگزات
، زلیه و ناراكمه ( 2008 سررب هب ) ی س ری و لماكت ةعسوت نيا ۀزوح یملع هتخادرپ دنا
ا هب و ني تن هجی سر هدی دنا هک رازاب رد یباي نيرفآراک هنا
، فارحنا یياه رج هب تبسن ناي
لصا ی
رازاب یباي ر .تسا هتفرگ لكش ي
زدلون ( 2002 قع ) هدی ور هچرگا هک دراد دركي
رازاب فراعتم یباي
مه
ارب تسا نكمم ی
بسک راکو یاه کچوک ،دشاب بسانم طسوتم و هب
لیلد هكنآ تصرف و
ديدهت یاه شیپ یور نيا هنوگ تکرش اه اب تکرش یاه گرزب توافتم
،تسا هدافتسا زا
یروئت یاه یبايرازاب یا تفاب هک بسک
راکو یاه کچوک و طسوتم ار رد رظن هتفرگ
،دشاب لاامتحا
دنمدوس رت دهاوخ دوب .
ةنیشیپ یبرجت شهوژپ
رد ۀزوح یبايرازاب نيرفآراک هنا
، شهوژپ یاه یفلتخم داعبا رد توافتم ماجنا هدش تسا . د لودج ر 1
یدادعت زا نيا شهوژپ اه هب تروص هصلاخ
، هب هارمه جياتن نآ اه هدروآ هدش تسا .
لودج
1
.
هصلاخ یا
زا
شهوژپ
یاه
ماجنا هدش
رد‌ناهج‌حطس‌رد ةزوح
یبایرازاب
نیرفآراك هنا
تن ی هج مان
روشك ققحم
ةطبار انعم راد نیب یبايرازاب نيرفآراک هنا و روهظ بو 2 ناتسلگنا
Brian jones (2010)
هب یریگراک دركيور هنادنمرنه یارب یگنهامه ب ه
یریگراک یبايرازاب نيرفآراک هنا ناتسلگنا
Ian Fillis (2010)
یسررب یاهراتخاس ینامزاس بسک اکو ر یاه یناهج و
یبايرازاب نيرفآراک هنا یارب تیقفوم نآ اه هیکرت
و ناتسلگنا Kocak and Abimbola
(2009)
یياسانش راهچ دربهار یدیلک یبايرازاب نيرفآراک هنا اب
قلخ
،تصرف لوصحم یاه ةناروآون ینتبم رب زاین
فرصم
،هدننک اقترا ی بانم ع و نوناق یيارگ . نيا
دربهار یاه یساسا یارب اقترا ی دركلمع
، یياسانش
هدش دنا . ایلارتسا
Mort, Weerawardena and Liesch (2010)
یسررب اتن ي ج دنچ دعب ی یبايرازاب هناروآون رد
بسک راکو یاه کچوک هک هن اهنت طوبرم هب لوصحم
تسا
، هكلب هب ةعسوت یژولونكت زین طوبرم یم دوش . دنلريا
Dwyer, Gilmor and Carson (2009)
یسررب لماع یاه ةناگدنچ یبايرازاب نيرفآراک هنا یارب
بسک راکو یاه کچوک و طسوتم ناتسلگنا
Sargeant and Mohamad (1999)
یحارط لدم یبايرازاب نيرفآراک هنا رمآ
ي اك Deshpande and Farley
(1998)
یسررب ةطبار بايرازاب ی نيرفآراک نا ه و هبنج یاه ديدج
تاغیلبت یتنرتنيا رمآ
ي Pelham (2000) اك
یارب سررب و طسب ی
ةنیشیپ یبرجت
، ضعب ی مهم داعبا زا شهوژپ
یاه نیشیپ ار دنور رب هک
لعف شهوژپ ی
ریثأت راذگ تسا
، یواکاو یم نک می .
حم ی ط رازاب ی با ی رفآراک ین ی
اب رد رظن نتفرگ هزادنا و قم ی سا لاعف ی ت اه
، ک تن لر ندرک لاعف ی ت اه ی حم ی ط ی رثؤم قتسم ی م و غ ی ر
قتسم ی م رد ۀوحن ماجنا همانرب اه ی راجت ی سب ی را مهم تسا رد و ورگ نامزاس هد ی و یارجا
همانرب اه ی رازاب ي با ی رارق دراد . هب روط هباشم
، ا هب هجوت اب ي
هكن ۀزادنا نآ اه کچوک تسا طسوتم و يا
رد نامزاس اه هاگ ی زادنا ۀ نآ اه گرزب تسا
، ا ي ن حم ی ط اه مه وي گژ ی اه ی صاخ ی رب هک دنراد
رتشم ي نا ت أث ی ر راذگ هاوخ د دوب
؛ اربانب ي ن
، دياب تخانش مع یق ی حم زا ی ط رازاب ي با ی شاب هتشاد ی
م و
هب تروص نب ی دا ی ر و ي هش ا ی هب ةعلاطم رازاب ي با ی ا ني عون بسک راکو اه زادرپب ي م . هب روط لک ی
، لماوع
و و ي گژ ی اه ی رثؤم رب لاح نامز يا
آ ي هدن تسا هک ناشن م ی دهد هنوگچ اهرازاب رد تهج
اضر يت دنم ی ن ی زا اه و هتساوخ اه ی رازاب اه ی پ فده ی ش م ی دنور .
و ی گژ ی اه ی حم ی ط رازاب ی با ی بسک راکو یاه کچوک و طسوتم
بسک راکو یاه کچوک و طسوتم دودحم ي ت اه ي ی راد ن د هک هاگ ی نآ اه ار زا نامزاس اه ی گرزب
امتم ي ز م ی دنک و نآ
، نامزاس هد ی حم ی ط اه ی وپ يا و هناگدنچ تسا هک هاگ ی ارب ی اس ي ر نامزاس اه
هب ناونع ي ک دروم کچوک رد رظن هتفرگ م ی وش د . اي ن ضوت ی ح ناشن م ی دهد هک ارچ ضعب ی زا
لاس ي ق و ن ی زا اه ی رتشم ي نا زونه مه اپ اجرب دنتسه يا ناوق ی ن هعماج رد دوخ توق هب تلود مهم
مکاح ا دن . اي ن وي گژ ی اه ی وپ يا رد حم ی ط
، و زا ي گژ ی اه ی عمان ین ی دننام پ ی چ ی گد ی ارش ي ط حم ی ط ی رد
رازاب ي با ی م لصاح ی دنوش تسا رتهب . هورگ
ی ا زا ي ن وي گژ ی اه ار رد رظن گب ی ر ي م هک زا نآ ه ا ارب ی
رتهب ندش نامزاس هد ی لاعف ی ت اه ی رازاب ي با ی هاگنب یاه کچوک هدافتسا م ی دوش .
رد ا ي ن تلاح
، ارش ي ط حم ی ط ی هب ود شخب حم ی ط اه ی لخاد ی جراخ و ی سقت ی م یم وش د.
ارب ی
نامزاس اه م ی ناوت وي گژ ی نامزاس اه ی گرزب رد ار کچوک و رظن
تفرگ . ناشن نداد توافت ا ي ن
شخب اه صخشم م ی دنک هک وي گژ ی اه ی ب ی نا هدش هب مادک نامزاس دزن ي ک رت تسا . نچمه ی ن هار
لح ی ارب ی لرتنک ندرک لماوع حم ی ط ی م هئارا ام هب ی
دهد هک اب هدافتسا زا نآ اه م ی ناوت هب تمس
اضر يت دنم ی ب ی رتش و سر ی د ن هب رازاب فده تکرح درک .
تراهم یاه یبایرازاب
یدراه ( 1992 ) اب نایب هكنآ ره ريدم
، وضع ی ت زا می رازاب یباي تسا اربانب و ني
، هب یياناوت
،اه
شناد و شيارگ یبايرازاب دنمزاین
،تسا ب دع یديدج هب ثحب اهم تر اه دوزفا . وا نینچمه نیب
لدم یياه طابترا درک رارقرب هک
هب معز وا یارب فیصوت تراهم یاه دروم زاین ناريدم
، هچ هب
درف تروص ی
ت تروص هب هچ و یمی
هب دوجو دندوب هدمآ نچمه وا .
نی ب نای درک هک سررب اب ی
شلاچ یياه هک رد هدنيآ شیپ یور ناريدم دهاوخ دوب
، م ی ناوت هورگ یرگيد زا تراهم یاه دروم
ن زای ار درمشرب . یو شلاچ یاه موسرم یبايرازاب یا ار هک تکرش اه اب اهنآ بور ه ور یم دنوش
صخشم درک و رب ساسا نآ
، ومجم ع ه یا زا تراهم یاه یساسا یبايرازاب ار حرط یزير درک هک هب
تراهم یاه
،یمومع تراهمريز
،اه
،شناد شيارگ اه ( لماش شزرا اه و درادناتسا اه ) و شرگن یاه
شرورپ
،هدنهد تیقلاخ و یبايریسم میسقت
م ی دش .
تراهم یاه نیرفآراک هنا
ترامسا و تنانوک ( 1994 ثحب هب ) ۀرابرد
شيارگ نيرفآراک
،هنا تراهم یاه ةتسجرب یبايرازاب و
نامزاس دركلمع ی
هتخادرپ دنا . اهنآ هب ا ني تن هجی سر دندی ارگ هک شي نيرفآراک هنا هب روط و تبثم
مشچ یگ یر اب تراهم یاه ةتسجرب یبايرازاب نامزاس دركلمع و ی
.دراد طابترا ةعلاطم
اهنآ یدنویپ اب
شهوژپ زلیه و ژروفلا ( 1992 ) دراد
؛ هکارچ ه زلی ژروفلا و
، شش دعب ارب ی ارگ شي نيرفآراک هنا هب
حرش ريز رعت في :دندرک
1 . ليامت هب لبقت کسير
؛
2 . شيارگ هب هدافتسا زا تیلاعف یاه همانرب یزير یدربهار
؛
3 . یياناوت یياسانش زاین اه و هتساوخ یاه نايرتشم
؛
4 . نتشاد لوبق لباق حطس ی
روآون زا ی
؛
5 . تماقتسا دبت هار رد لي
مشچ زادنا یاه ک بس راکو عقاو هب تی یاه ینیع
؛
6 . یياناوت یياسانش تصرف یاه ديدج ( نپاک ناراكمه و
، 1992 .)
درکیور یاه نیرفآراک هنا
هب درکراک یاه یبایرازاب
یبايرازاب نيرفآراک ی لدم زا
4Ps + C
(
،تمیق
،ناكم تیلاعف یاه یعیفرت و یقيوشت و لوصحم +
یرتشم ) هدافتسا م ی دنک ا هک ني روطس رد دراوم ريز
یسررب دهاوخ دش لدم .
4Ps + C
هب ناونع
نوگ ه یا زا لدم رازاب7Ps
یباي تامدخ تسا حرطم رد هک
نآ
، مها رب تی ق ،لوصحم
،تمی ،ناكم
فرت
،عی ف دهاوش
،یكيزی رف ا دني اه و مدرم ت أ دیک م ی دوش . مهم نيرت زم تي بوچراچ
، 7Ps
ندیسر هب
کي شيارگ یتامدخ زاتمم تسا
؛ رد بسک راکو یاه
،کچوک نيا بلطم ( شيارگ رد )تامدخ هب
لدم رد دوجومC 4Ps + C
د هدي دم رب هک تسا هدش تيري
رتشم ناي دراد تللاد
؛ نياربانب
، ناکرا
ةتخیمآ یبايرازاب نيرفآراک ی دنترابع زا :
،لوصحم
،تمیق
،ناكم عیفرت و تيريدم نايرتشم ( ینوس
و
،یجنوتنايآ 2012
.)
داراپ ا می یراگن رازاب یبای نیرفآراک هنا
یئگلا ارپاک ( 1997 رد ) راپ ا مياد یراگن شهوژپ یاه نایم هتشر یا هب و روظنم عفر تيدودحم یاه
یشان زا شهوژپ یاه کت
،یمياداراپ کي
ةشقن یتشاگن رازاب یباي نيرفآراک هنا اب زکرمت رب داعبا
عم ر ف ت یتخانش مه ارگ ود رد ةخاش یبايرازاب و
نيرفآراک ی بلاق رد و هس
روحم ی
،X
،Y
، Z
بسانتم هئارا لااب بلاطم اب هدرک
تسا .
رد روحم (X
لماعت اب )وگلا و راتخاس هرهب
یریگ اداراپ زا مي تابثا ارگ
، رازاب موسرم دعاوق اب یباي
نيرفآراک هنا هجاوم می . شیپ ضرف یلصا رد نيا
،روحم تیلاعف یاه دوهشم ع و ینی رازاب اي یب
هنانيرفآراک تسا
. نيا هصخشم رد یاهتنا فیط و رد یكيدزن راتخاس رتشیب هديد م ی دوش .
ا رد ني روحم
، عوضوم یياه هلمج زا شهوژپ
یاه
،رازاب ةتخیمآ یبايرازاب نيرفآراک
،هنا
شور یاه دورو هب رازاب و متسیس یاه تاعلاطا انع اب رازاب
تي هب ۀزادنا بسک راکو (
،کچوک
،طسوتم گرزب ) حرطم م ی دوش اش . یگتسي نيرفآراک هنا دم و تيري رازاب یباي نيرفآراک هنا رد نيا
تمسق
، اج هاگي یرتلااب دنراد .
روحم دعب ود ترواجم زا Y
راتخاس و دنيارف بلاق رد هيرظن یا اقتنا د ی م ثأت ر زا يرظن ه یاه
انبم رب و سامرباه ی
شیپ ضرف یاه همین تخاس را هتفاي لكش هتفرگ تسا . رد نيا
،روحم اب
تیقلاخ یاه عقاو ارگ غت و ریی رد ةيور یشرگن میهجاوم . موزل هجوت هب تیلقا اه و ترورض یروآون
اهراتخاس رد ی
عامتجا ی اب ظاحل ندرک تیهام
،عيانص معا زا یتامدخ و یتعنص ن زی ساسحا
م ی دوش
؛ انب ب نيار
، توافت هب هجوت یاه
یگنهرف اهراتخاس و ی
عامتجا
،ی هب هژيو تیلقا
،اه رد نيا
حم و ر أشنم رثا خ و دها اج .دوب هاگي گنهرف نيرفآراک هنا ن زی نیمه تساج .
روحم وصت Z
رگري داراپ روهظ مي
یاه ارگریسفت و
نيوناسپ یيارگ .تسا ةيامریمخ
نيوناسپ یيارگ
، نآ نتسكش و اهراتخاس در تساه
ا رد . ني فرح ،روحم ی
راتخاس زا هب
نایم من ی ديآ .
هچره
،تسه عم ن تسا و نهذ ی ت اه اهرازبا و ی واکانعم ی :زا دنترابع روانف و نابز ،گنهرف
ی یاه
یتاعلاطا . سپ ا رد اجني عون اب ی ترثک یيارگ هدیچیپ رد انعم هجاوم میهاوخ دوب . اب یفن اهراتخاس
هب یسررب یاشغ هديدپ و لیلحت یرهاظ نآ اه هدنسب م ی دوش . تصرف یبای نيرفآراک هنا رازاب و یباي
نيرفآراک نا ة نتبم ی روانف رب ی یاه هتفرشیپ ن و زی ۀرتسگ لمع رازاب یباي نيرفآراک هنا
، هاگنب زا معا
تنس ی اي ناهج ی ن و دلوتم زی ارف یاهدني نيرفآراک هنا رد نيا روحم رارق م ی دریگ .
اب هجوت هب تیهام زاتشیپ ندوب لمع ارگ ناي رد هسياقم اب هاگشناد نای ورملق رد بسک راکو
، نيا
هورگ م ی ناوت ن د اب یيامناج بسانم مادقا اه دب و لي یاه یيارجا
، صوت فی رگ تیلاعف یاه نآ اه شاب ن د
؛
اريز ا داجي رییغت یاه ئزج ی س رد متسی یاه یداصتقا و یعامتجا
، هنیمز زاس لكش یریگ تیلاعف یاه
یداصتقا هب
هویش یا د رگي تسا و زا نيا ثیح
، ن دنمزای یرگنزاب رد قيداصم وگلا دهاوخ دوب .
لکش
1 .
رازاب‌موهفم‌تشاگن یبای
نیرفآراك هنا
یبايرازاب نيرفآراک هنا هب هباثم یشناد نایم تشر ه یا و روهظون
، ب رگنای ور دركي توافتم ی هب یايؤر
بسک راکو
، ةطبار نآ اب رازاب و شقن فياظو یبايرازاب نورد تکرش تسا . اب هجوت هب
،رازاب تکرش
م ی دشوک ات رب فلاخ یوریپ
،نايرتشم نآ
اه ار یربهر دنک و یمامت هجوت اه ا تمس هب داجي
اهرازاب ی دج دي ب ه تمس تمدخ یناسر رتهب رد یاهرازاب دوجوم تسا . رگا تیعقاو یاه یداصتقا و
یعامتجا ینوماریپ
، هنیمز زاس داجيا هيرظن یياه دنشاب و نيا هيرظن اه فیصوت رگ نآ اه
،دنشاب اب
هاگن ی کت یمياداراپ طقف
رداق هب کرد تحص بوچراچ یلک نآ میهاوخ دوب . رد یلاح هک هب روظنم
هرهب یرادرب نامأوت زا هيرظن یاه فلتخم یارب سفت ری کي ور دادي دق یمي اي دج
،دي انع اب تي هب
ریخأت و مدقت هيرظن اه و هكنيا کيره بسانتم اب هرب ه یا صاخ زا امز ن و ناكم بسانتم رت
هدوب
،دنا اب دي تهج یریگ یاه یراجنه لكش
یریگ هيرظن اه ار ن زی هب ناونع شیپ هنیمز یاه
تفرعم یتخانش بوچراچ اه رد رظن روآ مي . نيدب
،بیترت فلت قی اداراپ کیمي شهوژپ اه هب ببس نآ هك
هب شهوژپ یاه فلتخم رد بلاق کي روحم فیط جوت ه یم دنک
، اتن جي رتهب ی هفت رد می عوضوم
هب لابند .تشاد دهاوخ هب
ترابع د
،رگي رد رگا شهوژپ یاه هزوح یاه نایم هتشر
،یا ار دوخ شناد
زا جتنم ۀرطیس کي اداراپ مي م نک دودح
،می اب دودحم رطخ ینیب
و هاتوک ینیب و رد
،عقاو عون ی ضقن
هجاوم ضرغ هدش
ميا و هرهب یرادرب یموب زا يرظن ه اه دش دهاوخ هجاوم لكشم اب (
یناوضر و
ناراكمه
، 1388 ).
راتخاس
دنيارف وگلا
تخیمآ ة یبايرازاب نيرفآراک هنا
تخیمآ ة هاگنب یبايرازاب یاه
هزادنا رظن زا فلتخم زاب ا یباير نيرفآراک نا ة نیب لملا ل ی
ر و طباو هكبش اه
یگتسياش یاه نيرفآراک هنا
یبايرازاب نيرفآراک هنا هب هجوت اب
تیهام عيانص
، یدیلوت زا معا
یتامدخ اي و یگنهرف نیب یبايرازاب
نيرفآراک ی
تیلاعف یاه نيرفآراک نا ة و نانز
تیلقا اه
گنهرف راک نيرفآ هنا
یاهدنيارف نيرفآراک تصرف ،هنا یبای نيرفآراک هنا
یبايرازاب نيرفآراک نا ة هتفرشیپ یروانف رب ینتبم
یبايرازاب نيرفآراک هاگنب رد هنا یاه اي یتنس دلوتم یناهج
X Y
Z
شور یسانش شهوژپ
رد ماجنا وژپ شه
،رضاح اب رد راک هب هقلاع ۀزوح
بسک راکو یاه کچوک و طسوتم
، حرط شراگن راک
ار شهوژپ زاغآ
درک مي . رد همادا
، هجوتم دوجو لكشم یاه ز یداي رد ۀزوح بسک راکو یاه و کچوک
ا طسوتم ناري ميدش فرط زا . ی هب هجوت اب شناد
ی هک رد ةنیمز یبايرازاب تشاد
،می رد تفاي می نانچمه هک
رازاب یباي یارب بسک راکو یاه مهم گرزب تسا
و بجوم بسک زم تي تباقر ی یم وش د،
اسانش یي و
حارط ی رازاب لدم یباي
بسک راکو یاه کچوک و طسوتم زین شلات یاه ۀدنکارپ نابحاص ا ني
بسک راکو اه و صختم ص ا ن ا ني گنهامه ار هزوح یم
دنک . رب نیمه ساسا
، ةلئسم شهوژپ نيدب لكش
ودت ني هک دش لدم یبايرازاب بسک راکو یاه کچوک و طسوتم اپون و نيرفآراک اب هنوگچ روشک دي
اب .دش
رازاب یباي
، ارف هب هراشا یدني
هک تسا یارب ةئارا لااک و مدخ ا ت زا یوس بسک راکو اه و لدابت نآ اه اب
نايرتشم فده
، ارب ی ن عفر یاهزای نآ اه ماجنا م ی دوش و نيا دنيارف
، اب شزرا یيازفا ارب ی و دارفا
بسک راکو اه ا هارمه تس . یبايرازاب نيرفآراک هنا ناشن م ی دهد هک نامزاس م ی دهاوخ دنيارف یبايرازاب ايوپ
و ناقلاخ ه یا هتشاد زم بسک و دشاب تي
تباقر ی اپ رادي ورگ رد ار تصرف
یسانش و کسير یريذپ رد
داجيا لوت و دی لوصحم یاه دج دي و شزرا فا یياز یارب هعماج م ی دناد .
دعب ماگ رد ی
، اب ةعلاطم رصتخم بدا تای ات دودح ۀزوح بسک راکو یاه کچوک و طسوتم
،
رازاب یباي نيا بسک راکو اه سررب ار ی ميدرک و اب دوجو دوبمک پ
،هنیشی م یرصتخ زا نيا تایبدا ار
همجرت ميدرک . ةعماج رامآ ی ا ي ن شهوژپ ک یفی
، لماش یمامت ناگربخ و ناصصختم و
ناريدم
بسک راکو یاه رازاب و کچوک یباي
بسک راکو یاه کچوک تسا
، اما نآ زا اج هک عمج روآ ی تاعلاطا
ا ز ةمه دارفا ةعماج رامآ ی
، لامع غ ی ر نكمم تسا ( تح ی رگا ناكما ذپ ي ر ،دشاب مه هب
ظاحل
صصخت و
شور یسانش ةيرظن هنیمز یا
، نیمأت
،نامز زه ي هن و اس ي ر تاناكما دروم ن ی زا رودقم
تسین )،
هنومن ا ی زا ةعماج رامآ ی رب ساسا م و صصخت حطس نازی
رد دارفا تکراشم و شناد
میمصت یریگ باختنا .دش شور هنومن یریگ رد ةيرظن هنیمز
،یا هلولگ یفرب تسا
؛ رف ا دني یروآدرگ
هداد اه یارب لوت دی رظن
،هي نيدب هنوگ تسا لحت هک رگلی داد هک نانچمه ه
اه ار
،عمج یراذگدک و
لیلحت یم
،دنک میمصت م ی دریگ رد هک ةلحرم
،دعب هداد هچ یياه ار زا اجک هب تسد دروآ ات ةيرظن
رد لاح روهظ هعسوت دباي رد . ةيرظن هنیمز
،یا هنومن یریگ یارب راكشآ دش ن ئزج ات تسا تای
کي
ۀزوح دودحم مكت لی دناوتب ققحم و دوش ةيرظن
دوخ ار شرتسگ دهد
، اما دومنهر یاه ارتسا و س
کي هنومن یریگ ار لكش م ی دهد هک ققحم یاهدک یلیمحت
،طيارش دمایپ و ...
ار دبایب .
نيا لماش هنومن هد
ريدم - کلام تکرش یاه ف لاع رد ۀزوح یروانف لخاد رد تاطابترا و تاعلاطا
و روشک ناگربخ یهاگشناد و
تعنص تسا نچمه . نی اب هس رفن هاگشناد ناصصختم زا ی
رد هک ۀزوح
یروانف ن تاطابترا و تاعلاطا زی
راک یيارجا دنراد
، هبحاصم یياه ماجنا هدش تسا . یارب مطا نانی زا
نيرفآراک ندوب و کچوک ندوب بسک راکو اه
، دنچ ادتبا رد لاؤس
دم زا ري - کلام رد دروم ۀزوح
،تیلاعف دادعت
یورین یناسنا و لوصحم یاه اهنآ حرطم دش . ور دركي شجنس نيرفآراک ی
، تبم ن ی رعت رب في نيرفآراک ی
پموش یرتی .تسا هدوب رازبا
شهوژپ
، 16 لاؤس هبحاصم بلاق رد یاه
نودب راتخاس و زاب هدوب تسا ا هک ني
هبحاصم اه اب ناريدم - ناكلام هاگشناد ناگربخ و ی
نچمه .تسا هدش ماجنا تعنص و نی
ناياش تسا رکذ
رد کي رفس جنپ ههام هب کرامناد
، سررب هب ی تکرش رد شهوژپ و یاه
کچوک روانف طسوتم و ی
تاعلاطا کرامناد ن زی میتخادرپ رد . نيا رفس اب هد ريدم - کلام رد لاعف ۀزوح بسک راکو یاه کچوک و
طسوتم تعنص روانف ی تاعلاطا
، هب ناونع بناج راک ی بطت و یقی
، هبحاصم ياه ی .دش ماجنا رد
لودج 2 مان
تکرش اه و تمس هبحاصم ناگدنوش هب روط لماک آ م هد تسا . رد ا ني
،شهوژپ زا ةيرظن نیمز ه یا کیسلاک
یارب تخاس یروئت هب اونع ن کي ک شور یفی دش هدافتسا ه
تسا .
لودج
2
.
تسرهف
هبحاصم‌لماك ناگدنوش
یناریا
و
یكرامناد
تمس
دك
مان
تكرش
تکرش یاه یناريا
ريدم - PI-1 کلام
سيدرپ ةنايار رهم
ريدم - کلام سیتیمآ PI-2
یزاب ناريا
ريدم - PI-3 کلام
یزاب زادرپ یاقفر بوخ
ريدم - PI-4 کلام
سيدرپ ینف اد هاگشن نارهت
ريدم - PI-5 کلام
نف رازفا فيرش
ريدم - PI-6 کلام
هناماس یاه ةتفرشیپ لاچوت
ريدم - PI-7 کلام
رازفااناسر فيرش
داتسا هاگشناد نارهت ۀدكشناد PU-1
ینيرفآراک
تنواعم یناگرزاب داینب PU-2
یزاب یاه هنايار یا
تنواعم دیلوت داینب PU-3
یزاب یاه هنايار یا
تکرش یاه یکرامناد
ريدم - PD-1 کلام
نتولب
ريدم - PD-2 کلام
چيوس ریگ - یا یپ سا
ريدم - PD-3 کلام
ايدم تا دنه
ريدم - PD-4 کلام
فيلا تولياپ
ريدم - PD-5 کلام
تيات ید . یب .
ريدم - PD-6 کلام
یا . ویک . ویلبد . یت . یآ . یو
ريدم - PD-7 کلام
یکولب
ريدم - PD-8 کلام
اتاگ پ کیتسياوکآ
ريدم - PD-9 کلام
نيوانيدناكسا رلاوس
متسیس
ريدم - PD-10 کلام
رک سروس
