1
شقن یاهرواب یتخانشارف
و بات یتخانش ناور یروآ شیپ رد
ینیب سرت زا تیقفوم شناد
نازومآ
یلیئاکیم رفولین روزرپ زیورپ ،1
ریما ،2
یلماش ماهرپ یکلمارق یحبص رصان ،3
4
هدیکچ فده نیا هعلاطم شقن یسررب یاهرواب
یتخانشارف و
بات یروآ رد شیپ ینیب سرت زا تیقفوم شناد نازومآ یم دشاب . نیا شهوژپ
یفیصوت زا عون یگتسبمه تسا
. هنومن شهوژپ لماش 131 شناد زومآ رتخد و رسپ دوب هک زا نایم شناد نازومآ عطقم هطسوتم رهش
زیربت هب شور هنومن یریگ یفداصت دنج هلحرم یا باختنا دندش . یارب عمج یروآ هداد اه زا همانشسرپ یاه
،یتخانشارف بات
یروآ
و سرت زا قفوم تی هدافتسا دش . هب روظنم لیلحت هداد اه شور یگتسبمه نوسریپ
و لیلحت نویسرگر ماگ
هب ماگ هب راک تفر . لیلحت
هداد اه ناشن داد هک نیب هرمن لک یاهرواب یتخانشارف و
سرت زا تیقفوم هطبار تبثم رادانعم و نیب بات یروآ و سرت زا تیقفوم
هطبار یفنم یرادانعم دوجو
دراد . رب ساسا جیاتن نویسرگر دنچ
،یریغتم هفلؤم ی یاهرواب تبثم درومرد ینارگن یوق نیرت شیپ
ینیب هدننک سرت زا تیقفوم رد شناد نازومآ هطسوتم دوب . نیا جیاتن هب ناصصختم و
نارواشم همانرب یاه یلیصحت كمک یم دنک ات
همانرب ییاه یارب نیا شناد نازومآ هئارا
،دنهد ات یدنمناوت یاه
شیوخ ار كرد هدرک و یساسحا دنیاشوخ تبسن هب یاهدرکلمع
یلیصحت شیوخ بسک دننک .
هژاودیلک :اه
یاهرواب
،یتخانشارف بات
،یروآ سرت زا
،تیقفوم شناد نازومآ
1 یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یسانش ناور هورگ رایشناد .
2 )لوئسم هدنسیون( یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یسانش ناور یصصخت یرتکد یوجشناد . [email protected]
3 لیبدرا دحاو یملاسا دازآ هاگشناد ،یسانش ناور دشرا سانشراک .
4 رایشناد . هورگ ناور
،یسانش هاگشناد ققحم یلیبدرا
2
همدقم ئسم و دمآراک ،ملاس یاهناسنا تیبرت و درف هبناج همه دشر یارب هنیمز داجیا شرورپ و شزومآ مهم فیاظو و فادها زا یکی لو
.تسا یعامتجا و یدرف یگدنز رد شقن یافیا یارب رد ،روشک یشزومآ ماظن یساسا نکر ناونع هب نازومآ شناد هک ییاجنآ زا
و یروراب ،یتیبرت و یشزومآ ظاحل زا هعماج زا رشق نیا هب هجوت ،دنراد یا هژیو هاگیاج و شقن یشزومآ ماظن فادها هب یبایتسد ومآ ماظن رتشیب هچ ره ییافوکش یم بجوم ار هعماج یتیبرت و یشز
.ددرگ
تخانشارف هعلاطم تسا هتفرگ رارق شهوژپ دروم یراپسدای هب رد لیخد یاهدربهار و یریگدای و دشر یسانشناور هزوح رد ادتبا1
لولاف(
،2
1191
؛ هب
،فیس زا لقن 1332
) بلغا . هیرظن نازادرپ نیب ود هبنج زا
،تخانشارف یاهرواب ینعی
یتخانشارف و
ظن ترا
یتخانشارف زیامت
لئاق ،زلو(دنا هدش 2111
،لولاف و 1191 .) ف یاهرواب ر
تیلاعف رد ندش ریگرد یدنمدوس و دیاوف هب تبثم یتخانشا
دننام .دوش یم طوبرم یتخانش یاه
« تسا دیفم دیدهت رب ندش زکرمتم »
و
« رطخ زا ات دنک یم كمک نم هب هدنیآ هرابرد ینارگن
منک بانتجا .»
یاهرواب ارف ینعم ،یریذپان لرتنک هب هک دنتسه ییاهرواب یفنم یتخانش
، طوبرم یتخانش هبرجت و راکفا رطخ و تیمها
دننام .دنوش یم :
هنامصخ راکفا رگا منک لمع اهنآ هب ملیم فلاخ رب تسا نکمم مشاب هتشاد یا
(»
زویتم و زلو
، 3
1114 .) رد هاگدید
،یتخانشارف ضرف نینچ
یم دوش هک ینارگن زا یشناد
،ازجم یاهداقتعا لماش تبثم
و یفنم رد هطبار اب رکفت تأشن یم رد .دریگ
نیا
،درکیور نیا یوگلا تسا تخانش هک
رد داجیا و یاقبا تافلاتخا حرطم
یم نیا .دوش وگلا
هک ار هدیمانCAS
یم رب دوش
،ینارگن
،راوخشن زکرمت هجوت رب عبانم دیدهت و هدافتسا زا یژتارتسا یاه
کان ییآرانک زکرمتم دمآرا
،زلو(تسا 2111
و رگنیلیم .)
4ندلآ ( 2111 زین ) ناشن دنداد هک
،ینارگن یروآدای تاعلاطا
تواضق و یفنم یفنم
دروم رد دوخ ار شیازفا یم شرورپ اب .دهد
یزرا یدیدج قیرط زا ار براجت دناوت یم نیاربانب ،دهد یم شرتسگ ار دوخ ینیزگیاج متسیس درف یتخانشارف یاهدربهار و یبا
هب اه یراوشد رد و دیدهت تروص هب هن ،دریگب رظن رد تصرف كی ناونع هب ار هرطاخمرپ تیعقوم كی لاثم ناونع هب .دیامن شزادرپ نیز تاباک(دنک هبرجت ار تیقفوم بارطضا یاج ،5
2115 .)
یروآ بات موهفم رطخ رپ طیارش رد هتفای شرورپ و هدش دلوتم دارفا دشر هعلاطم رد عقاو رد ،6
دننام یطیارش .تسا هدمآ دیدپ
نیدلاو هک ییاه هداوناخ آ
راچد اهن ای ،مرجم ای و ناکدوک زا هدننک هدافتسا ءوس نیدلاو ،دنا هدوب مسیلکلا ای یناور تلالاتخا
.دننک یم مرن هجنپ و تسد گنج ای رقف اب هک یعماوج ریظن یطیارش هک دهد یم ناشن اه شهوژپ زا هدمآ تسدب یاه هتفای
51 ات
91 مناوت ،دیدش یاهراشف ضرعم رد نتفرگ رارق مغریلع ،یطیارش نینچ رد هتفای شهوژپ دارفا دصرد ن
دوبهب ار دوخ یعامتجا ید
1 Meta-Cognitive
2Flawell
3Wells & Mathews 4 Melling & Alden 5 Kabat - Zinn 6 Resiliency
3
قئاف تلاکشم رب ،هداد آ
(دنا هتفای تسد یقفوم یگدنز هب تیاهن رد و هدم نتسام
،ناراکمه و1
2112 .) هدش ماجنا یاه شهوژپ
اه یگژیو هک دنهد یم ناشن یگمه یروآ بات فیعضت ای تیوقت هب دنناوت یم یعامتجا یاه طیحم و ،هسردم ،هداوناخ رد یی
یتظفاحم لماوع نیا .ددرگ رجنم دارفا رد یعیبط هوقلاب یاهدمایپ فذح یتح ای رییغت ثعاب هک دنراد هراشا طیحم زا ییاه یگژیو هب
یم رداق ار دارفا و هدش د ار راوگان یاهدماشیپ دمایپ ات دنزاس
ناراکمه و نتسام(دنهد رییغت تبثم تهج ر ،
1111 ) یزمراگ . و2
( نتسام 1111 ) یروآ بات ار
،دنیارف كی ییاناوت
ای دمایپ یراگزاس زیمآ تیقفوم
اب از سرتسا طیارش و
رد .دنناد یم زیگنا شلاچ
كی هعلاطم هک ی هلیسو هب نمفاک
و3
(ناراکمه 1114
) رب ناکدوک یور اب
یروآ بات یلیصحت
لااب هک ی هقباس ههجاوم ءوس اب
راتفر ار
،دنا هتشاد ناشن
دهد یم هک اهنت 21 دصرد اهنآ زا یروآ بات ناشن یعامتجا
یروآ بات .دنداد تلاکشم زا
یتخانشناور
رد ناناوج و ناناوجون دنک یم یریگشیپ
و زا اهنآ رد تاریثأت ربارب یتخانشناور
ثداوح از لکشم تظفاحم
تراوکنیپ(دنکیم ،4
11 21 رلیم و ونلااتاک ،زنیکاه(تسا شزومآ لباق هک تسا یتخانش یا هزاس و دهد یم خر یحطس و نس ره رد یروآ بات .) ،5
1112 نسیا .) (6
2113 طیارش اب ههجاوم رد یتوافتم شرگن و للادتسا هوحن روآ بات درف هک دریگ یم هجیتن دوخ تاقیقحت رد )
ا یرکف شزادرپ نیا رد ،دنک یم ذاختا راوگان و ییادز زکرمت نیا .دنک یم یرتشیب هجوت دوخ هب نآ تاعبت و لکشم هب زکرمت ز
،نسیا( تسا دوخ تخانشارف متسیس زا هدافتسا رب یا هراشا ،صخش یرکف دنور 2113
.)
تیقفوم زا سرت ه هلمج و دندید ار نآ زا زیهرپ تیقفوم ربارب رد ار یدایز دارفا شنکاو هک دش حرطم یدج روط هب ینامز 9
یا
زا یدایز لیبق
« متسین قفوم نم
» ،
« دش مهاوخن قفوم زگره نم »
و
« مشاب قفوم مه هدنیآ رد مناوت یمن نم
» نینچ رد .دندرب راک هب ار
هارمه هراومه زین یتیقفوم نینچ هب ندیسر زا دیدش سرت یعون اما دراد نهذ رد ار تیقفوم كی هب ندیسر یوزرآ درف ،یتیعضو
،عراز(تسوا 1311
ورب .)
3زک ( 2111 ) تسا دقتعم ییوگخساپ رد یناوتان زا سرت هک تسا تفرشیپ زا سرت نامه تیقفوم زا سرت
سم هب ئ ار نآ دناوت یم زین تیقفوم زا یشان یاه تیلو تدش
.دشخب دوخ یاه ییاناوت هب صخش رواب نادقف زا یشان ار سرت نیا یو
دناد یم یخرب . لد هب دارفا زا یضعب هک دندقتعم نیققحم زا یناور یاهراشف و لماوع لی
یم بانتجا تیقفوم زا یگنهرف و یعامتجا–
دننک یمن ینورد ار نآو درب یمن تذل تیقفوم زا یلیصحت و یلغش یلاع جرادم بسک و تیقفوم هب ندیسر مغر یلع و دننک
،یدبع و یارآرهش(
1331 .) هب هدیقع و ینارگن ،رنروه راظتنا
یاهدمایپ
،یفنم هب ناونع هجیتن یریگیپ ای بارطضا ،تیقفوم لوصح
1 Masten
2 Garmezy 3 Kaufman 4 Pinquart
5 Hawkins,Catalano & Miller 6 Isen
9 Fear of success 3 Brooks
4
ار رد دارفا یمرب دنازیگنا و ببس شهاک هزیگنا درف یارب تنومدیپ(دوش یم تفرشیپ ،1
1115 یرتپ .) (2
1116 سرت هک تسا دقتعم )
راذگ یم بولطمان تارثا درف یعقاو درکلمع رب هک تسا راوتسا تیعقوم زا یشان یفنم یاهدمایپ رب ینتبم تاروصت رب تیقفوم زا .د
هک دوش یم نآ زا عنام سرت نیا .دوش یم بولطمان یتلاح راچد مه ندش هدنار روصت زا یتح ،دسرت یم ندش هدنار زا هک یصخش دوخ هب ار نارگید ییانتعا یب و یهجوت یب نیرتکچوک اریز ؛دهد زورب ار دوخ یاهاضاقت و تاساسحا ،تلایامت زا یرایسب وا ئسم نیا لابند هب .دنناد یم كلهم یم تسد زا ار شیوخ یروابدوخ و دنوش یم دیدرت راچد دوخ یاه شزرا هب تبسن اه نآ هل
(نوسدراچیر داقتعا هب .دنهد 2114
هتشاد توافتم یدروخرب یو اب نارگید هک دسرت یم نیا زا تیقفوم تروص رد درف )
،یقتم(دنشاب 1332
.)
شارف یاهرواب لثم ییاه ریغتم تیمها و قوف بلاطم هب هجوت اب هنیمز نیا رد دودعم تاقیقحت ،تیقفوم زا سرت و یروآ بات ،یتخان
یاهرواب ایآ هک تسا نیا هلئسم رضاح شهوژپ رد .دریگ ماجنا شهوژپ نیا هک دش بجوم ،یلیصحت درکلمع رد اهنآ مهم شقن و ار نازومآ شناد رد تیقفوم زا سرت دنناوت یم یروآ بات و یتخانشارف
؟دنیامن ینیب شیپ
شور ون :شهوژپ حرط و ع نیا
قیقحت یفیصوت و زا عون یگتسبمه تسا
.
هعماج هنومن شور و هنومن ،یرامآ ی :یریگ
هعماج یرامآ شهوژپ ار هیلک شناد نازومآ عطقم هطسوتم رهش زیربت رد لاس
یلیصحت 13 - 12 لیکشت یم دنهد . اب هجوت هب نیا هک شور شهوژپ رضاح زا عون یگتسبمه
،تسا ره كی زا اههورگ ی دروم
هعلاطم دیاب لقادح 31 رفن دشاب (
،رولاد 1331 .) اما هب رطاخ شیازفا رابتعا ینوریب ، هنومن نیا شهوژپ لماش 131 شناد زومآ عطقم
هطسوتم یم دشاب هک اب هدافتسا زا شور هنومن یریگ یفداصت دنچ هلحرم یا باختنا دندش . نیدب بیترت هک زا نیب جنپ هیحان رهش
،زیربت 4
،هیحان و زا نیب سرادم هیحان 4
، كی هسردم یتلود و كی هسردم ریغ یتلود هنارسپ و كی هسردم یتلود و كی هسردم
یتلودریغ هنارتخد
باختنا دش . اب هجوت هب دادعت اهسلاک زا ره هسردم دودح هس سلاک رد رظن هتفرگ هدش و رد تیاهن هنومن دروم
یسررب زا نیب نیا اهسلاک باختنا دش .
ژپ رازبا :شهو :دش هدافتسا ریز یاهرازبا زا اه هداد یروآ عمج یارب
:یتخانننشارف یاننهرواب همانننشسرپ یتخانننشارف همانننشسرپ
MCQ30 ساننیقم كننی3
31 تننسا یننشرازگ دوننخ یا هننیوگ
ساننیقم زا همانننشسرپ نننیا تلااوننس یراذننگ هرننمن یارننب .دجنننس یننم ار ناننشرکفت دروننم رد دارننفا یاننهرواب هننک 4
یا هننجرد
( ترننکیل 1
وم = اننت ،متننسین قننفا 4
یاراد ساننیقم نننیا .دوننش یننم هدافتننسا ) مقفاوننم داننیز یننلیخ = 5
:تننسا ساننیقم هدرننخ 1
-
لرتنکدرونم رد ینفنم یاهرواب یریذنپان
و رنطخ رانکفا هنک رنیغ یور لنباق
لرنتنک ندونب كاننرطخو ندونب
انه یننارگن دنیکات
1 Pidmont
2 Petri
3 Meta-Cognition Questionnaire
5
دننکیم 2. - یانهرواب تنبثم
هرانبرد ی یننارگن ، لاثنم یننارگن كنمک
نب دننک ینم ا
تلاکنشم راننک
.میانیب 3 - فونقو یتخاننش
، لاثنم هنب هونحن ی رانک مننهذ تدنش هنب هنجوت
ینم مننک 4 . - ناننیمطا ، لاثنم هنظفاح هنب هنظفاح
ی یفیعنض و .مراد 5 - هنب زانین
شنسرپ ننیا .رانکفا لرنتنک هنمان
طنسوت زنلو و تنیارتراک -
نوتانه (1
2114 هتخانس ) هدنش بیرنض .تنسا یانفلآ
خانبنورک لنک
سانیقم رد هننومن ینناریا ی 11
/ 1 و یارنب هدرنخ سانیقم یانه لرنتنک ، رانکفا رنطخ و یریذنپان هرانبرد تنبثم یانهرواب
، یننارگن فونقو
،یتخاننش و هنظفاح ناننیمطا
زانین هنب لرنتنک رانکفا هنب بنیترت رد هننومن ینناریا ی 39
/ 1 و 36 / 1 و 31 / 1 و
31 / 1 و 91 / 1 ،یریظن و یمیحر و یزردوگ و هداز نیریش( تسا هدش شرازگ 1339
.)
:یروآ بات همانشسرپ نوسدیوید و رناک یروآ بات سایقم
(2
RISC - )CD لماش 25 یریگ هزادنا تهج هک دشاب یم هیوگ
رد )تسرد هشیمه ات تسردان لاماک(یا هنیزگ جنپ یدنب هجرد فیط ،هیوگ ره یارب .تسا هدش هیهت ،دیدهت و راشف اب هلباقم تردق دان لاماک( كی زا هک هدش هتفرگ رظن بات فلتخم داعبا هچرگا سایقم نیا .دوش یم یراذگ هرمن )تسرد هشیمه ( جنپ ات )تسر
شور هب( ییایاپ و )ارگاو و ارگمه ییاور و لماوع لیلحت شور هب(ییاور .دشاب یم لک هرمن كی یاراد یلو ،دجنس یم ار یروآ خم یاه هورگ رد نومزآ ناگدنزاس طسوت سایقم )خابنورک یافلآ و ییامزآزاب هخسن .تسا هدیدرگ زارحا )رطخ رد و یداع( فلت
( راکوج طسوت سایقم نیا یسراف 1336
نییعت یارب و ییامزآزاب و خابنورک یافلآ شور زا ییایاپ نییعت یارب .تسا هدش هیهت )
خابنورک یافلآ بیرض .تسا هدش هدافتسا یلماع لیلحت شور زا ییاور 93
/ 1 ربارب ییامزآزاب شور هب ییایاپ و 93
/ 1 نینچمه .دوب
صخاش .دوب سایقم رد یلک لماع كی دوجو رگنایب یلصا یاه هفلؤم شور هب یلماع لیلحت جیاتن رباربKMO
33 / 1 و بیرض
تیورک تلتراب ربارب 1591
، رد حطس 111 / 1 رادانعم دوب هک ناشن هدنهد تیافک هنومن یریگ هیوگ اه و سیرتام یگتسبمه
،راکوج و یمشاه(دندوب 1311
رابتعا .) نیا هزاس رد ناریا رد لاس 1336 طسوت تراشب هدش دییأت نینچمه .تسا
لعشم روپ رد
لاس 1331 زا هتسبمه قیرط ندومن
نآ اب سایقم یتخسرس ناور
یسانش هبساحم اب زاوها بیرض
یگتسبمه 64
/ 1 r= رد حطس ینعم
یراد 1111 /
>1 ناشنp هداد هک نیا هزاس زا رابتعا اتبسن رادروخرب ییلااب ،تسا
اذل اب هجوت هب نراقت یبایرابتعا ،ینامز ددجم
تروص هتفرگن
،روپسابع و تراشب( تسا 1311
.)
:تیقفوم زا سرت همانشسرپ ( نیرتاک و سنرولا طسوت هک تیقفوم زا سرت نومزآ زا شهوژپ نیا رد
1193 ،تسا هدش هیهت )
لماش نومزآ نیا .دیدرگ هدافتسا 21
یلب ( یا هنیزگ ود لاوس تسا ) ریخ–
زا و 5 بسک زا سرت ،صصخت بسک زا سرت سایقم
روط هب و تسا هتفای لیکشت نارگید هجوت بلج یارب اهراک ماجنا و تیقفوم زا ینارگن ،اهراک ماجنا رد یناوتان ساسحا ،تاعلاطا مرف ( تیقفوم زا سرت نومزآ یارب هدمآ تسد هب ییایاپ .دهد یم رارق شجنس دروم ار تیقفوم زا سرت یلک 21
س یور رب ) یلاو
649 خابنورک یافلآ شور اب یندومزآ 611
/ 1 و نازومآ شناد تیقفوم زا سرت صیخشت یارب نآ زا ناوت یم و دمآ تسد هب
صخاش جیاتن .درک هدافتسا نایوجشناد 945
/ 1 KMO= تلتراب تیورک نومزآ و 521
/ 1311 حطس رد یرامآ رظن زا 111
/ 1 رادانعم
1 Wells, Cartwright & Hutton 2 Connor-Davidson Resilience Scale
6
وم هنومن هک دهد یم ناشن و تسا اه هداد لیلحت و هیزجت جیاتن هب ناوت یم و تسا هدوب یفاک اه هداد لیلحت و هیزجت یارب هعلاطم در
،روپ نیما و عراز( درک نانیمطا 1311
.)
هداد و لیلحت و هیزجت شور :اه
سپ زا ذخا زوجم زا شزومآ و شرورپ و ماجنا یگنهامه یاه
،مزلا هنومن دروم رظن باختنا
دیدرگ . سپس شناد ومآ ناز رد دروم یگنوگچ لیمکت
همانشسرپ هیجوت
دندش و سپ زا
،نآ نومزآ یاه هطوبرم هب لکش یهورگ
رد رس سلاک ارجا دیدرگ . و یگتسبمه بیرض(یطابنتسا و )رایعم فارحنا و نیگنایم(یفیصوت رامآ زا اه هداد لیلحت و هیزجت تهج
.دش هدافتسا )هناگدنچ نویسرگر جیاتن هتفای یاه یفیصوت وژپ شه هب لکش ریز
؛دوب زا نایم 96 رفن ورسپ 54 رفن
،رتخد 2 دصرد شناد نازومآ زا لاس لوا
،یمومع 15
دصرد شناد نازومآ زا هتشر یضایر
،كیزیف 41 دصرد شناد نازومآ زا هتشر مولع
،یبرجت 23 دصرد شناد نازومآ زا هتشر مولع
یناسنا و 15 دصرد شناد نازومآ زا هتشر ینف و هفرح یا یم دنشاب .
لودج 1 . نیگنایم و فارحنا رایعم یاهریغتم یاهرواب
،یتخانشارف بات
یروآ و سرت زا تیقفوم
اهریغتم اه هفلؤم /ریغتم
M SD
یتخانشارف یاهرواب راکفارطخ و یریذپان لرتنک دروم رد یفنم یاهرواب
33 / 13 16
/ 3
ینارگن هرابرد تبثم یاهرواب 91
/ 3 61
/ 2
یتخانش فوقو 36
/ 25 16
/ 2
هظفاح هب نانیمطا 54
/ 9 31
/ 2
راکفا لرتنک هب زاین 16
/ 1 16
/ 1
یروآ بات یروآ بات
39 / 111 51
/ 3
تیقفوم زا سرت صصخت بسک زا سرت
56 / 1 11
/ 1
تاعلاطا بسک زا سرت 99
/ 1 11
/ 2
اهراک ماجنا رد یناوتان ساسحا 56
/ 1 13
/ 1
تیقفوم زا ینارگن 61
/ 1 49
/ 1
اهراک ماجنا نارگید هجوت بلج یارب
12 / 2 24
/ 1
روطنامه هک رد لودج 1 هدهاشم یم
،دوش نیگنایم ( و فارحنا درادناتسا ) بات یروآ 11 / 111 ( و 51 / 3 ) یم دشاب . رد هدرخ سایقم
یاه یاهرواب
،یتخانشارف یاهرواب
یفنم رد دروم لرتنک یریذپان و رطخ 33 / 13 ( و 16 / 3 )
، یاهرواب تبثم هرابرد ینارگن 91 / 3 ( و
61 / 2 )
، فوقو یتخانش 36 / 25 ( و 16 / 2 )
، نانیمطا هب هظفاح 54 / 9 ( و 31 / 2 ) و زاین هب لرتنک راکفا 16 / 1 ( و 16 / 1 ) یم دشاب . رد هدرخ
سایقم یاه سرت زا
،تیقفوم سرت زا بسک صصخت 56 / 1 ( و 11 / 1 )
، سرت زا بسک تاعلاطا 99
/ 1 ( و 11 / 2 )
، ساسحا یناوتان رد
ماجنا اهراک 56 / 1 ( و 13 / 1 )
، گن ینار زا تیقفوم 61 / 1 ( و 49 / 1 )
، ماجنا اهراک یارب بلج هجوت نارگید 12 / 2 ( و 24 / 1 ) یم دشاب .
لودج 3 . بیارض یگتسبمه یاهرواب یتخانشارف و
بات یروآ اب سرت زا تیقفوم
7
فیدر ریغتم
تیقفوم زا سرت
1 راکفا رطخ و یریذپان لرتنک دروم رد یفنم یاهرواب
43**
/ 1
2 رد تبثم یاهرواب
ینارگن هراب 52**
/ 1
3 یتخانش فوقو
33**
/ 1 -
4 هظفاح هب نانیمطا
45**
/ 1
5 راکفا لرتنک هب زاین
29**
/ 1 -
6 لک تخانشارف یاهرواب
41**
/ 1
9 یروآ بات
41**
/ 1 -
لودج رد نوسریپ یگتسبمه بیرض زا لصاح جیاتن 2
یذپان لرتنک دروم رد یفنم یاهرواب یاه هفلؤم نیب هک دهد یم ناشن و یر
نازومآ شناد تیقفوم زا سرت و راکفا لرتنک هب زاین و هظفاح هب نانیمطا ،یتخانش فوقو ،ینارگن هرابرد تبثم یاهرواب ،راکفارطخ یگتسبمه بیارض بیترت هب 43
/ 1 ، 52 / 1 ، 33 / 1 - ، 45 / 1 ، 29 / 1 - و 41 / 1 حطس رد بیارض نیا هک دراد دوجو 11
/ P<1 رادانعم
ف یاهرواب نیب نینچمه .دنتسه یگتسبمه بیرض تیقفوم زا سرت و لک تخانشار
41 / 1 حطس رد هک دمآ تسد هب 11
/ P<1 رادانعم
یگتسبمه بیرض تیقفوم زا سرت و یروآ بات نیب هک تسا نآ رگنایب جیاتن .تسا 41
/ 1 - هک تسا ینعم نیدب نیا و دراد دوجو
رد هطبار نیا ،دبای یم شهاک تیقفوم زا سرت نازیم یروآ بات شیازفا اب حطس
11 / P<1 .تسا رادانعم
لودج 2 . جیاتن هیزجت و لیلحت نویسرگر دنچ یریغتم سرت زا تیقفوم یور داعبا یاهرواب یتخانشارف و
بات یروآ
تارییغت عبانم SS
DF MS
2 F R Sig
نویسرگر 116
/ 215 9
153 / 42 935 / 5 314 / 1 111
/ 1
هدنام یقاب 314
/ 695 12
349 / 9
لک 111
/ 191 11
نامه لودج رد هک روط 3
ناشن جیاتن .دش هدافتسا هریغتم دنچ نویسرگر لیلحت زا ،تیقفوم زا سرت ینیب شیپ یارب ،دوش یم هدهاشم
نییعت بیرض اب و تسا رادانعم هدش هدافتسا لدم هک داد 31
/ 1 كلام ریغتم ینیب شیپ رد ار هتسباو یاهریغتم ریثأت هک تسا رداق
(دنک نیببت 111
/ P<1 .)
لودج 4 . نویسرگر بیارض و نییعت بیارض هب طوبرم جیاتن هصلاخ
نیب شیپ ریغتم SE
RS B
Beta P
ینارگن دروم رد تبثم یاهرواب 114
/ 1 261 / 1 625 / 1 511 / 1 111 / 1
زا سرت و نیب شیپ ریغتم ناونع هب یتخانشارف یاهرواب یاه سایقم ریز و یروآ بات ،اهریغتم زا كی ره ریثات نییعت روظنم هب وم لودج رد هک روط نامه .دندش لیلحت ماگ هب ماگ شور هب یریغتم دنچ نویسرگر لیلحت اب ،كلام ریغتم ناونع هب تیقف 4
هدهاشم
8
دودح ،هک دهد یم ناشن جیاتن ،دوش یم 29
یم نییبت ینارگن دروم رد تبثم یاهرواب طسوت ،تیقفوم زا سرت سنایراو زا دصرد
یاهرواب ،ریداقم هب هجوت اب .دوش ( ینارگن دروم رد تبثم
625 / 1 B= دشاب یم تیقفوم زا سرت نیب شیپ یاهریغتم نیرتیوق ناونع هب )
.دنک یمن ینیب شیپ ار تیقفوم زا سرت ،یتخانشارف یاهرواب یاه هفلؤم رگید و یروآ بات و هجیتن و ثحب یریگ
شقن یسررب رضاح شهوژپ زا فده یاهرواب
یتخانشارف و
بات یروآ ناور یتخانش رد شیپ ینیب سرت زا تیقفوم شناد نازومآ
اب ،رگید ترابع هب .دراد دوجو یرادانعم هطبار تیقفوم زا سرت اب )نآ یاه هفلؤم و( تخانشارف نیب هک داد ناشن هلصاح جیاتن .دوب .دبای یم شیازفا تیقفوم زا سرت ،یتخانشارف یاهرواب شیازفا فلوم ،رضاح شهوژپ یاه هتفای ساسارب نینچمه هرابرد تبثم یاهرواب ،راکفا رطخ و یریذپان لرتنک دروم رد یفنم یاهرواب یاه ه
(تنومدیپ رظن اب هک دنراد تیقفوم زا سرت اب یرادانعم تبثم ی هطبار ،راکفا لرتنک هب زاین و هظفاح هب نانیمطا ،ینارگن 1115
وسمه )
هب ار درف ،لتخم یتخانشارف یاهرواب دوجو ،لدم نیا قبط .دشاب یم زا تبثم یاه یبایزرا و راکفا لرتنک زا یفنم یاه یبایزرا تمس
زا زومآ شناد هک دوش یم ثعاب راکفا لرتنک و هظفاح هب نانیمطا یاه هفلوم .دهد یم قوس تیقفوم زا سرت ،هجیتن رد و ینارگن ین و یصخش فوقو یاه هفلوم و .دشاب هتشاد سرت تیقفوم هب ندیسر و صصخت بسک و تاعلاطا بسک ی هطبار راکفا راهم هب زا
هک یصخش فوقو هفلوم .دندرگ یم نازومآ شناد رد تیقفوم زا سرت شهاک ثعاب ینعی ،دنراد تیقفوم زا سرت اب رادانعم یفنم دراد دوخ یاه ییاناوت و تیقفوم دروم رد زومآ شناد یبایزرا رد یمهم شقن دشاب یم دوخ راکفا دروم رد درف یهاگآ هب طوبرم هتبلا هک ناوت یم هک .دور یم رامش هب زومآ شناد یلیصحت درکلمع دربشیپ رد رثؤم یاه هفلوم زا یهاگآ یتخانشارف یاهدربهار رد رد نینچمه .دناسر یرای رتهب درکلمع و تیقفوم هب ندیسر رد ار نانآ ،نازومآ شناد رد راکفا لرتنک و هظفاح هب نانیمطا شرورپ اب
یاهرواب ریغتم یاه هفلوم نیب داد ناشن دوخ زا تیقفوم زا سرت اب ار یگتسبمه نیرتشیب ینارگن دروم رد تبثم یاهرواب ،یتخانشارف
،زلو( زلو یتخانشارف لدم اب هک 2111
،سویتم و زلو ؛ 1114
( ندلآ و رگنیلیم و ) 2111
.تسا ناوخمه )
هطبار نازومآ شناد تیقفوم زا سرت و یروآ بات نیب ،رضاح شهوژپ یاه هتفای ساسارب اب ینعی .دراد دوجو یرادانعم یفنم
.دبای یم شهاک نانآ رد تیقفوم زا سرت ،نازومآ شناد رد یروآ بات شیازفا یدرف یاه یگژیو و یفطاع تابث ،سفن تزع ،یا هلباقم یاه ییاناوت نتشاد ،سرتسا اب هلباقم یارب درف ییاناوت ناونع هب یروآ بات ا نارگید فرط زا ار یعامتجا تیامح هک ،تراروکنیپ( تسا هدش فیرعت ،دهد یم شیازف
2111 گربیرف .) و
(ناراکمه 2116 ) زین
رب نیا رواب دنتسه هک بات
،یروآ تیفرظ و دارفا یدنمناوت یارب
فرص ،رییغت رظن
زا تارطخ دیدهت هدننک ار شیازفا یم .دهد
نییاپ ییوج هزات ،رتلااب شوه نتشاد لیلد هب ،روآ بات نازومآ شناد زع ،رت
،رتلااب یراتخم دوخ ،رتلااب سفن هب دامتعا و سفن ت
تراهم ،تیدج ،راک هب دهعت و یلدمه ،للاقتسا بسک ،صصخت بسک زا سرت ؛نلااسمه اب بوخ طباور و بوخ هلأسم لح یاه
.دنرادروخرب نییاپ بتارم هب نارگید هجوت بلج یارب اهراک ماجنا و راک ماجنا رد یناوتان ساسحا ،تاعلاطا
9
شهوژپ و یگنهرف ،یعامتجا تلاکشم و عناوم مغر هب ،یروآ بات یاراد نازومآ شناد یشزومآ طیحم رد هک داد ناشن رضاح
بات نازومآ شناد .دنوش یم قفوم ییلااب حطس رد یداصتقا هب رداق نینچمه و دنزادرپب یگدنز یاهراشف هب تیقفوم اب دنرداق روآ
دنشاب یم نآ یاهزاین عبات و طیحم یراکتسد یم خر هچنآ حضاو كاردا ،دیدج طیارش اب عیرس قباطت یاراد اهنآ .
رارقرب ،دهد
تحت یتح ناشیلیصحت درکلمع یاقترا رد ار اهنآ صیاصخ نیا هک دنشاب یم ،دوخ هب تبسن تبثم دید و هنادازآ طابترا ندرک .دوش یم ثعاب ، زین راوشد طیارش م طقف ،داد ناشن نویسرگر لیلحت جیاتن نینچمه ار تیقفوم زا سرت ،یوق یریغتم ناونع هب ،ینارگن هرابرد تبثم یاهرواب ی هفلو
زا سرت ینیب شیپ لیلاد زا دناوت یم تیقفوم زا سرت یاه سایقم هدرخ زا ،تیقفوم زا ینارگن دوجو هتبلا هک .دنک یم ینیب شیپ سبمه رتشیب تدش و ینارگن دروم رد تبثم یاهرواب ی هفلؤم ی هلیسوب تیقفوم شهاک اب ناوت یم و .دشاب ریغتم ود نیا نیب یگت
لحارم رد نانآ تفرشیپ رتسب و هداد شهاک ییلااب روط هب ار نازومآ شناد تیقفوم زا سرت ، ینارگن دروم رد تبثم یاهرواب دوخ ،تیقفوم زا ینارگن لاامتحا هک تفرگ هجیتن ناوت یم و .دومن مهارف ار نازومآ شناد رتهب هدنیآ و یلیصحت تبثم یاهرواب وزج
(نوتگنیراک شهوژپ اب هتفای نیا هک .دشاب 1112
(انیسم ،) 2115 (یقتم و ) 1332 .دشاب یم وسمه )
نیا جیاتن هب ناصصختم و
همانرب نارواشم یاه
یلیصحت كمک یم دنک ات همانرب یارب ییاه نیا
نازومآ شناد هئارا
هب( ،دنهد
لاثم ناونع
،درگزیم ینارنخس یگتفه
، نارنخس هناهام ی )یهورگ
ات یاه یدنمناوت شیوخ
ار هدرک كرد و
یساسحا دنیاشوخ
تبسن یاهدرکلمع هب یلیصحت
شیوخ بسک .دننک ماجنا نینچ یاهتیلاعف
،یهورگ
،سرت ینارگن دیدرت و اهنآ ار هرابرد
یاهییاناوت یصخش
بسک و یاهتیقفوم ار هدنیآ
رب فرط یم .دزاس
دودحم هنومن مجح اب شهوژپ نیا ریاس رب نآ یریذپ میمعت هک ،تسا هدش ارجا زیربت رهش یناتسریبد نازومآ شناد یوررب طقف و
یعامتجا تیعضو و نس ریظن ییاهریغتم لرتنک مدع .دنک یم دودحم ار اه هورگ تیدودحم اب ار جیاتن میمعت تیلباق ،یداصتقا–
فرگ رظن رد و اه هورگ رگید یور رب قیقحت ماجنا .دزاس یم هجاوم تیقفوم زا سرت رب ؛دنناوت یم لاامتحا هک ییاهریغتم ریاس نت
دنک یم كمک عوضوم رتهب مهف هب جیاتن یریذپ میمعت شیازفا نمض ؛دنشاب راذگریثأت .
عبانم
(هرهاط ،ینلاپود روپسابع و ؛یلع دمحم،تراشب 1311
ان نایاپ .نایوجشناد یروآ بات اب تیقلاخ و یتخانشارف یاهدربهار هطبار .) هاگشناد ،دشرا یسانشراک هم
.زاوها یملاسا دازآ (مارهب ،راکوج 1336
،رصاعم یسانشناور همانلصف ود . یگدنز زا تیاضر و یروآ بات ، یتخانش شوه ،یفطاع شوه.) 4
، 12 - 3 .
(یلع ،رولاد 1331
.نارهت،مهدزای پاچ،تمس تاراشتنا .یناسنا مولع رد قیقحت شور رب یا همدقم .)
،فیس (ربکا یلع 1332 .نارود :نارهت .نیون یتیبرت یسانشناور.)
( مساق ،یریظن و ؛زیگنچ ،یمیحر ؛یلع دمحم ،یزردوگ؛دمص ،هداز نیریش 1339
تخانشارف همانشسرپ رابتعا و ییاور ،یلماع راتخاس یسررب .) 31
هلجم .
.یسانشاور 12 ( 4 ،) 461 - 445 .
10
( هیفص ،عراز 1311
رکفت و یداقتنا رکفت شزومآ ریثات یسررب .) .نارهت هاگشناد ،دشرا یسانشراک همان نایاپ ،رتخد نازومآ شناد رد ملعم زا یبایشزرا رب قلاخ
(هتشهب ،یدبع و زانرهم ،یارآرهش 1331
مولع هلجم .یسدنهم و ینف هتشر نایوجشناد رد تیقفوم زا سرت اب سنج و یلغش تیوه یاه تیعضو نیب هطبار .)
نارمچ دیهش هاگشناد یسانشناور و یتیبرت ،زاوها
2 ( 1 ،) 21 - 41 .
(نسح ،روپ نیما و ؛نیسح ،عراز 1311
،زییآ رشن.یتخانش ناور یاه نومزآ .) 131
- 119
(نیسحدمحم ،یقتم 1332
.نانکراک رد یتیافک یب دح هب ندیسر و تیقفوم زا سرت .) تیریدم مایپ هلجم
، 9 ( 3 ،) 214 - 111 .
،یمشاه ( مارهب ،راکوج و ؛ندلا 1311
.) نیب ی هطبار یسررب هاگشناد نایوجشناد رد یروآ بات و یونعم یلاعت
،یتیبرت یسانشناور تاعلاطم همانلصف ود .
3 ( 13
،) 123 - 131 . Brooks,T.( 2001). http://www.black-collegian-com/news/fearofsuccess501.shtml
Friborg, O., Hjemdal, O., Rosenvinge, O. H., Martinussen, M., Aslaksen, M., & Flaten, M. A. (2006). Resilience as a moderator of pain and stress. Journal of Psychosomatic Research, 61,213-219.
Garmezy, N and Masten, A. (1991). The protective role of competence indicators in children at risk. In E. M.
Cummings, A. L. Green & K. H. Karraki (Eds.), Life span developmental psychology: Perspectives on stress and coping. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Hawkins, J. D., Catalano, R. F., & Miller, J. Y.(1992). Risk and protective factors for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood: Implications for substance abuse prevention. Psychological Bulletin, 112, 6-105
Isen, A.M. (2003). Positive affect, systematic cognitive processing, and behavior: Toward integration of affect, cognition, and motivation. In F.Dansereau & F.J. Yammarino (Eds.), Multi-level issues in organizational behavior and strategy, (p.55–62). Oxford, UK: JAI/Elsevier Science.
Kabat-Zinn,J. (2005).Coming to our senses:Healing ourselves and world through mindfulness.
NewYork:Hyperion.
Kaufman, J., Cook, A., Arny, L., Jones, B and Pittinsky T.(1994). Problems defining resiliency: Illustrations from the study of maltreated children. Development and Psychopathology 6, 215–29.
Masten, A ., Best, A and Garmezy, K. (1990). Resiliency and development: Contribution from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2, 425-444.
Masten, A. S., Liebkind, K and Hernandez, D. J. (2012). Realizing the potential of immigrant youth. New York:
Cambridge University Press.
Mellings, T. M. B., & Alden, L. E. (2000). Cognitive processes in social anxiety: the effects of self-focus, rumination and anticipatory processing. Behaviour Research and Therapy, 38, 243–257.
Misina, M. (2005). ‘‘Risk Perceptions and Attitudes.’’ Bank of Canada Working, 5, 23-44.
National Center for Education Statistics.(2003). A Demographic Description – First Results From the Base Yea of the Education Longitudinal Study of 2002".
Petri, Herbert L. (1996). Motivation: Theory, Research, and Applications, 4th ed. Pacific Grove, CA:
Brooks/Cole.
Pidmont, R. (1995). "Another look fear of success, fear of failure, and test anxity L: A motivational Analysis using the five factor model", Journal of Sex Roles.2(5), 32-34.
Pinquart ,M.(2009). Moderating effect of dispositional resilience on association between hassles and psychological distress. Journal of Applied Developmental Psychology: 30; 1-8.
Questionnaire: properties of the MCQ-00. Behaviour Research and Therapy, 24(4), 83-94.
Wells, Adrian (2000).Emotional disorders and metacogntion. Chichester: Wiley. 32, 867-70.
Wells A, Mathews G.(1994) Attention and emotion: a clinical perspective. Hove, UK, Erlbaum, PP 145-6.
