1
شقن یتخسرس ناور
یتخانش و
بات یروآ رد شیپ ینیب یدمآراکدوخ شناد
نازومآ
یناتسریبد
یهللا ضیف اراس
1
هدیکچ یدمآراکدوخ یروآ بات ،
یم رثؤم یتخانش ناور یاهدمایپ رب دوخ یاه ییاناوت زا درف روصت و شهاک ثعاب و دشاب
یم رطخرپ یاهراتفر زا یریگشیپ و یتخانش ناور یاه سرتسا شقن نییعت رضاح شهوژپ فده اذل .دوش
یتخسرس ناور
یتخانش و بات یروآ رد شیپ ینیب یدمآراکدوخ شناد
نازومآ .دوب یناتسریبد زا یفیصوت هعلاطم کی رضاح شهوژپ
.تسا یگتسبمه عون یلیصحت لاس رد لیبدرا یناتسریبد نازومآ شناد هیلک ار شهوژپ نیا یرامآ هعماج
-94 لیکشت93
آ .دنهد یم لماش شهوژپ یاه یندومز
زومآ شناد200 نایم زا هک دوب
یا هشوخ یریگ هنومن شور هب یرامآ هعماج
دندش باختنا یا هلحرم دنچ همانشسرپ زا اه هداد یروآ عمج یارب .
یصخش یاههاگدید یبای هنیمز ،
و یروآ بات
.دش هدافتسا یدمآراکدوخ یرض یرامآ شور زا هدافتسا اب هدمآ تسدب یاه هداد
دنچ نویسرگر و نوسریپ یگتسبمه ب
.دنتفرگ رارق لیلحت و هیزجت دروم یریغتم نیب هک داد ناشن اه هتفای
اب یروآ بات ،ییور تخس هطبار یدمآراکدوخ
( دراد دوجو یرادانعم /01
0
>
دودح رد یریغتم دنچ نویسرگر جیاتن ساسا رب .)P سنایراو زا دصرد21
یدمآراکدوخ
شناد رد نازومآ
طسوت خس یروآ بات و ییور ت دش نییبت
و هفلؤم ود نیا نیب شیپ نیرتیوق ناونع هب
یدمآراک دوخ
دنتسه . .دنرادروخرب یرتشیب ناور تملاس و یدمآراکدوخ زا لئاسم اب دروخرب رد ور تخس دارفا هک داد ناشن جیاتن
یم رظن هب نیاربانب یدمآراکدوخ زا هدافتسا هوحن زا رثأتم یروآ بات دشر هک دسر
تیعقوم یبایزرا هوحن ، درکیور و اه
هلباقم یم صاخ یا .دشاب
ینمیا ماظن یاهدرکراک و دنوش یم از راشف تاریثأت زا عنام ،لااب یدمآراکدوخ یاهرواب نینچمه
و دنیبب دمنمناوت ار دوخ ،تلاکشم اب ههجاوم رد درف ات دوش یم ببس لااب یدمآراکدوخ عقاو رد .دنهد یم شیازفا ار ندب رد .دهد ماجنا تلاکشم اب ندمآ رانک و هلباقم یارب یرتشیب یاه شلات هجیتن
هژاودیلک :اه
یتخسرس ناور
،یتخانش بات
،یروآ
،یدمآراکدوخ شناد
نازومآ
سانشراک:لوئسم هدنسیون .1 دشرا
ناور یسانش هاگشناد،ینیلاب دازآ
یملاسا دحاو لیبدرا [email protected]
2
همدقم اد شن آ وم یاراد ناز افت
تو اه ی رف اوا ین دنتسه هک رد آ وم شز شقن ا یساس
،دراد آ اهن زا رظن ای د ریگ
،ی وت ا ییان
اک آر دم ی و وت ا ییان رکفت یقطنم اب رگیدکی افت تو اه ی یمهم راد دن
، رد رب ا رب لاکشم ت و شلاچ ویش ه اه زین یگدنز ی اب
یاه هویش افتم
و یت وخرب یمدر دننک
، یخرب زا د هب نازومآ شناد ابن
ل اک ر اه ی دیدج و ذل ت شخب یم ور دن یخرب د رگی
اک ر اه ی لابق زآ شیام دش ه و نئمطم ار ﺢیجرت یم د دنه . رگید ترابع هب ،
ای د اگدنریگ ن زا رظن یتیصخش
، او شنک اه ی
یناجیه و کبس (.دنتوافتم رگیدمه اب یشرگن یاه رخ
یزا ؛ 1375دمحم
، هب لقن زا ا زی ید و هداز دا ییلام 1386، .)
و دمآراک ،ملاس یاهناسنا تیبرت و درف هبناج همه دشر یارب هنیمز داجیا شرورپ و شزومآ مهم فیاظو و فادها زا یکی یارب لوئسم ماظن یساسا نکر ناونع هب نازومآ شناد هک ییاجنآ زا .تسا یعامتجا و یدرف یگدنز رد شقن یافیا
ظاحل زا هعماج زا رشق نیا هب هجوت ،دنراد یا هژیو هاگیاج و شقن یشزومآ ماظن فادها هب یبایتسد رد ،روشک یشزومآ ت و یشزومآ ماظن رتشیب هچ ره ییافوکش و یروراب ،یتیبرت و یشزومآ (ددرگ یم بجوم ار هعماج یتیبر
کود و نمدنیل ،1
۲۰۰۱ ناشتلاکشم و لئاسم رب دنشاب رداق هک تسا یدارفا شرورپ ،نردم تیبرت و میلعت یاه ماظن مهم فادها زا یکی )
لوراو ناکسیلاک ،کوکلس(دننک هبلغ یناسآ هب یعامتجا طیحم رد و هرمزور یگدنز رد
،2
نیرتمهم زا یکی .)2007
رثؤم لماوع یدمآراکدوخ هدنریگدای طیارش رب
هیرظن رد یدیلک یاهریغتم زا یدمآراکدوخ .تسا3
یعامتجا یتخانش ی
ارودنب هتشر رد یدمآراکدوخ یرظن یانبم .تسا4
طیحم و اه هناوتشپ زا و هدش شیامزآ ینوگانوگ یاه
یرظن هدنیازف ییاه
سکودام(تسا رادروخرب یبرجت و ،5
پ یساسحا یدمآراکدوخ .)2002 یارب درف تیلباق و تقایل زا نشور و رادیا
تیعقوم زا یرایسب اب رثؤم ندمآرانک زلوش و رزتراوش(تسا از شنت یاه
،6
سفن تزع ساسحا هب یدمآراکدوخ .)2000
یم قلاطا یگدنز اب دروخرب رد ییآراک و تیافک ساسحا ،دوخ شزرا و ،ارودنب(دوش
هب نانیمطا یدمآراکدوخ .)2004
د دوخ ییاناوت تیلاعف و تاساسحا ،راکفا لرتنک ر
یدمآراکدوخ تاراظتنا .تسا رثؤم لامعا دمایپ یور نیاربانب و تسا اه
یم تیلاعف کی فرص هک ششوک و شلات نازیم ماجنارس و راتفر باختنا ،تاناجیه ،دارفا یعقاو درکلمع رب رثؤم دوش
،یونیا و ناورب(تسا ،یدابآدیس زا لقن هب ؛1978
)1384 . ا رف یدا هک وخ د اک آر دم ی ییلااب راد دن
، یم دنشوک زا تصرف
اه ا افتس هد دننک و وم ا عن و اهدیدهت ار ر عف نوماریپ طیحم رب یدایز لرتنک ساسحا زا لااب یدمآ راک دوخ یاراد دارفا.دننک
1. Lindemann & Duek
2. Selcuk, Caliska, & Erol 3. Self-efficacy
4. Bandura 5 . Maddux
6 . Schwarzer & Scholz
3
دنرادروخرب دوخ .
ا و احلاطص راد ینورد لرتنک زکرم دن
. یلاح رد هک ا رف دا یاراد وخ د اک آر دم ی نییاپ
، زا زکرم نک رت ل
ریب و ین وخرب رادر دن و طیحم ار رب تشونرس وخ
د مکاح اد دنن ) ا رف دا اب اب رو اه ی وخ د اک آر دم ی وق
،ی تبسن هب ا رف یدا هک
اب رو اه ی وخ د اک آر دم ی یفیعض راد دن
، رد ا اجن م فیلاکت ششوک و اشفاپ یر رتشیب ی زا وخ د اشن ن یم د دنه و رد هجیتن
رکلمع د آ ان ن رد ا اجن م فیلکت رتهب
،ارودنب(.تسا )1993
یم هک یاهریغتم هلمج زا.
نازومآ شناد یدمآراکدوخ رب دناوت
یروآ بات دشاب رثؤم زا دعب ،هیلوا تیعقوم ای تلاح هب تشگزاب تردق ای ییاناوت زا تسا ترابع یروآ بات .تسا 1
یگدرسفا ،یرامیب زا دعب عیرس دوبهب ییاناوت ،یتخانشناور حلاطصا رد اما ،ندش هدیشک ای هدرشف ،ندش هدیمخ یشوخان و
مولب و نوسرتاپ(تسا ،2
یش کی ییاناوت هب یروآ بات هژاو یسانش نابز حلاطصا رد .)1996 و لکش یبایزاب یارب ء
دوخ یلصا راتخاس -
یم هراشا دشاب هتفای لکش رییغت یجراخ یاهورین ریثأت تحت هکنآ زا سپ بات حلاطصا نیاربانب .دنک
هم رد یراتفر یاه هدیدپ هب تسا نکمم یروآ زا یعیسو ۀنماد رد یمدآ راتفر و تسیز طیحم ،یژولویزیف ،یسدن
تیعقوم ،یبیاگآ(دوش قلاطا اه ،شنم اب طبترم یگژیو کی ناونع هب بلغا یروآ بات ،یناسناراتفر هنیمز رد .)2005
یم هتفرگ رظن رد هلباقم ییاناوت و تیصخش .دوش
. ا هتبل ات ب
،یروآ اهنت پ دیا یرا رد رب ا رب بیسآ اه ای رش ا طی دیدهت دننک ه
تسین و یتلاح ا یلاعفن رد ور ای ور یی اب رش ا طی انرطخ ک یمن .تسا دوخ طیحم رد هدنزاس و لاعف تکرش هکلب.دشاب .
ات ب
یروآ یکی زا وع ا لم تظافح دننک ه رمه ها اب ریاس وع ا لم تظفاحم ک
دنن ه ا تس هک شقن یمهم رد تیقفوم ا رف دا و ناج
.دراد راوگان طیارش زا ندرب رد هب هب
وط یر هک وخرب یرادر زا ا نی تیصوصخ ثعاب
یم وش د اد شن آ وم ناز هب ر اتف ر
اس ز اگ ار هن رد تیعقوم لح
هلأسم د تس دیپ ا رک هد و ور ای ور یی اب لاکشم ت ار رب یا آ اهن متسر(دزاس یم رت هداس
یبلاط،یلغوا و یرابیوج
،روزرپ .)1394
تخس ییور زین زا هلمج ماظن ییاهرواب تسا
هک شقن نیداینب رد داعبا نیب لداعت داجیا و هتشاد یمدآ یگدنز تیفیک
.دراد هدهع هب ار نآ فلتخم رد
عقاو س ییور تخ یگژیو
یتیصخش تسا
هک هلباقم ی رثوم اب سرتسا ار لیهست هدرک و
عنام زورب تلاکشم یناور
و یمسج یم ،یضایب(دوش ،هداز کلم زا لقن هب ؛1376
تخس .)1378
،ییور نیرتمهم
شیارگ تیصخش ی تسا هک رد طابترا اب عوضوم سرتسا زیاح تیمها تسا و لمتشم رب هعومجم یا
زا یاهیگژیو اور
یتخانشن تسا
هک زورب زا شنکاو
یاه دارفا هب طیارش ای یاهدادیور هوقلاب
ازراشف یریگولج یم
اسابوک(دنک ،3
)1984 جیاتن. تاقیقحت ماجنا
هدش یکاح زا دوجو تارثا دنمدوس ییور تخس رب
لاس یتم و شقن لیدعت هدننک ی نآ
رب سرتسا تسا یتمه(
1385 ،دار ) دارفا تخس
،ور ثداوح یگدنز ار رتمک از سرتسا یم
نوستاو ،ینابرق(دنناد و
7. Resilience
8. Patterson & Blum 1. Kobasa
4
سیروم
،1
و )2000 اب نیا ثداوح رتهب راگزاس یم
،یضایب(دنوش اسابوک)1378
1984 ( ) هراشا دراد هک دارفا تخس
ور رد ههجاوم اب
،سرتسا زا
باقم هل ی یرواتشگ و
لاعف هدافتسا یم دننک هک نیا هلباقم اب هدافتسا زا یاهدربهار هلاسم
،رادم سرتسا ار هب برجت یاه یب رطخ لیدبت یم .دنک
،سکعرب دارفا
ریغ ور تخس زا
ویش یاهه
،هلباقم سپاو یور
،لکشم هرانک یریگ و راکنا هدافتسا یم دننک هک هن اهنت لکشم ار لح یمن دنک هکلب ثعاب شیازفا تلاکشم یناجیه
و یراگزاسان یم
نیرولف(دوش ،ناراکمه و2
تاقیقحت)1995 یدایز
ناشن هداد تسا هک تیقفوم دارفا رد یگدنز ات
هزادنا ی یدایز هب عون یاهدربهار یباستکا
دروم هدافتسا ی نانآ طوبرم .دوش یم هک دنا هداد ناشن اهشهوژپ
یراتفر یاهدمایپ رب ،یدمآراکدوخ نیل(دراذگ یم رثا
،3
دننام مهم یراک دمایپ نیدنچ ۀدننک ینیب شیپ و )2006
شیارگ سکاس(یلغش یاه ،4
جاج و ویچسوترام(اهتراهم شرورپ)1995 ،5
یلیصحت درکلمع و ناملعم یدمآراک )1997
وئاژ(
،6
یم تلاکشم رب هبلغ یارب ییاناوت و )2006 ناراکمه و زتراوش(دشاب
،7
.)2011 یحلاص ،تراشب ،یدمحم هاش ،
(تسد ربز و یلعدان هعلاطم رد )1387
یگتسبمه یتخانشناور یتسیزهب اب یشوک تخس و یروآ بات هک دنتفایرد یا
(تراشب و داژن یحلاص .دراد یفنم یگتسبمه یتخانشناور یگدنامرد اب و تبثم هعلاطم رد )2010
دندیسر هجیتن نیا هب یا
و یتخسرس ،یدمآراکدوخ ،یروآ بات نیب هک دراد دوجو یتبثم هطبار ناور تملاس
رضاح شهوژپ فده نیاربانب .
نییعت شقن یتخسرس ناور
یتخانش و بات یروآ رد شیپ ینیب یدمآراکدوخ شناد
نازومآ یناتسریبد دوب
.
شور :شهوژپ حرط و عون نیا
شهوژپ یفیصوت و زا عون ( یلع - یا هسیاقم )
تسا .
هعماج هنومن شور و هنومن ،یرامآ ی ریگ
:ی ناتسریبد عطقم نازومآ شناد هیلک ار شهوژپ نیا یرامآ هعماج
یلیصحت لاس رد هک لیبدرا ناتسرهش -94
یندومزآ .داد یم لیکشت دندوب لیصحت هب لوغشم 93 لماش شهوژپ یاه
هشوخ یریگ هنومن شور هب هک دوب نازومآ شناد زا رفن200 باختنا دروم رد .دندش باختنا یا هلحرم دنچ یا
رفن200
لقادح هورگ ریز ره دیاب یگتسبمه شور رد هک درک هراشا دیاب هنومن ات30
هدش باختنا هنومن هکنیا یارب و دشاب رفن50
هنومن دادعت دشاب هتشاد ییلااب ینوریب رابتعا و دشاب هعماج یعقاو هدنیامن
،رولاد(دش هتفرگ رظن رد رفن200 .)1390
:شهوژپ رازبا ه هداد یروآ عمج یارب
:دش هدافتسا ریز یاهرازبا زا ا
2. Ghorbani, Watson & Morris 3. Florian, Mikulincer & Taubman 4. Lin
5. Saks
6. Martocchio & Judge 7. Zhao
8. Schwartz & et al
5
سایقم یبای هنیمز اگدید
یاهه :یصخش نیا
همانشسرپ هک
یارب شجنس ییور تخس دروم
هدافتسا رارق یم دریگ
50زا لیکشت هدام هدش
و طسوت نوتراب نیودت هدیدرگ تسا و لماش هس هفلوم ی (شلاچ (دهعت )هدام17
و )هدام16
(لرتنک (یدم )هدام17
)1998 رد یپ ت لیلح لماوع نیا سایقم هس لماع دای هدش ار هب تسد هدروآ و رابتعا و ییایاپ
لباق یلوبق یارب سایقم تخس ییور شرازگ هدرک .تسا ریاس تاعلاطم زین
ناشن یم دهد هک ره کی زا هفلوم یاه
،دهعت لرتنک و شلاچ ییایاپ بیرض لقادح زا بیترت هب /70
،0 /53 0 /52 ،تسا رادروخرب0 ح رد نیا
هک تسا یلا
یلااب ،ییور تخس تفص لک دروم رد هچ و یعرف تارمن دروم رد هچ ییایاپ بیارض رتشیب /80
زا لقن هب(تسا هدوب0
،یکدوج .)1386
سایقم ات :یروآ ب نیا
،سایقم داعبا فلتخم ات یروآ ب لماش
سح ییاناوت
،یدرف تمواقم رد
ربارب تاریثأت
،یفنم شریذپ تبثم دامتعا ،رییغت هب
زیارغ
،یدرف سح تیامح و تینما
،یعامتجا نامیا
یناحور و
لمع درکیور
هنایارگ هب شور یاه لکشم ییاشگ ار ناشن یم .دهد تاقیقحت
،هیلوا ناشن یم دهد هک نیا
،رازبا یارب نازیم شجنس
بات یروآ دارفا نلااسگرزب یسایقم
بسانم رد تسا نیا
،سایقم یارب ره هیوگ فیط هجرد یدنب ۀدش نپ هنیزگ ج یا
رد .تسا هدش هتفرگ رظن رد )تسردان ًلاماک ات تسرد ًلاماک(
نیع لاح دیاب هجوت تشاد هک نیا
،سایقم داعبا فلتخم
بات یروآ ار
،دجنس یم (راکوج
رد)1386 یشهوژپ هب
یسررب ییاور و ییایاپ نیا سایقم ار رد گنهرف یناریا
یسررب و اب هدافتسا زا شور لیلحت
،لماوع ییاور نآ ار دییأت .دوب
،نینچمه بیرض
ییایاپ سایقم
،روکذم اب هدافتسا
زا شور یافلآ ربارب خابنورک /73
.تسا هدش شرازگ0
:یدمآراکدوخ سایقم ،سیروم( ناناوجون یدمآراکدوخ سایقم
۲۰۰۱ ) ۲۴ کی اب نآ هب اهیندومزآ هک دراد هدام
ا .دنهد یم خساپ )بوخ یلیخ ات دب یلیخ( هجرد جنپ سایقم ،یلیصحت سایقم ریز هس اب ار یدمآراکدوخ همانشسرپ نی
یدمآراکدوخ همانشسرپ یافلآ بیرض .دجنس یم ار یناجیه و یعامتجا ۸۸
/ ۰ نیب یگتسبمه بیرض .تسا هدمآ تسد هب
( ناکدوک همانشسرپ و همانشسرپ نیا ۴۰
/ ۰ ( تسا هدمآ تسد هب ) ۰۱
/
<۰ .)P
هداد و لیلحت و هیزجت شور :اه
ا یروآ درگ رد اب یگنهامه زا دعب .دش هدافتسا همانشسرپ زا زاین دروم تاعلاط
نآ باختنا و نازومآ شناد نومزآ سپس و نایب اهنآ یارب قیقحت فده ادتبا ،اه
نآ رایتخا رد شهوژپ یاه دش هداد رارق اه
آ لیصحت لحم رد و یهورگ تروص هب تاعلاطا .دننک نایب تقد هب ار دوخ رظن دش هتساوخ اهنآ زا و ن
یروآ عمج اه
هداد ،ماجنا رس ،دش لیلحت و هیزجت دروم یریغتم دنچ نویسرگر و نوسریپ یگتسبمه بیرض اب هدش یروآ عمج یاه
.تفرگ رارق یرامآ
6
جیاتن ربارب بیت رت هب شهوژپ نیا رد هدننک تکرش دارفا ینس نیگنایم /4
دصرد17 ،هلاس15
دصرد38
،هلاس16 /6 دصرد32
،هلاس17 دصرد12
ردپ لغش .دوب هلاس 18 /34
یندومزآدصرد 73 و دازآ اه
/66 لغش .دنتشاد یتلود لغش دصرد26
48ردام 89/ و راد هناخ دصرد /52
لایصحت .دنتشاد یتلود لغش دصرد 10 قوف ات ناتسریبد زا اه یندومزآ نیدلاو ت
اه یندومزآ نیب زا .دوب سناسیل /65
،لوا دنزرف دصرد33 /75
،مود دنزرف دصرد42 /45
،موس دنزرف دصرد11 /8
7
و مراهچ دنزرف دصرد /35
.دندوب رتلااب و مجنپ دنزرف دصرد4 1لودج طم دروم یاهریغتم یگتسبمه سیرتام رایعم فارحنا و نیگنایم . هعلا
ریغتم M
شلاچ SD دهعت
لرتنک یروآ بات
یدمآراکدوخ
82 شلاچ 12/ /31
1 2
96 دهعت 18/ /59
2 /660
**0 1
لرتنک /79
18 /95
2 /671
**0 /839
**0 1
یروآ بات /25
55 /60 15 /727
**0 /887
**0 /844
**0 1
یدمآراکدوخ /11
70 /21 24 /739
**0 /811
**0 /860
**0 /950
**0 1
P>**0/01
دج 2لو یریغتم دنچ نویسرگر لیلحت جیاتن . یاه لماع
ییور تخس و
یروآ بات رب
یدمآراکدوخ
نیب شیپ ریغتم R2
SE B
Beta T
P
547 دهعت 0/ /387 0 /461 1 /219 0 /780 3 /001 0
730 شلاچ 0/ /588 0 /983 -0 /152 -0 /672 -1 /097 0
لرتنک /747
0 /438 0 /727 -0 /131 -0 /660 -1 /099 0
یروآ بات /781
0 /107 0 /497 0 /456 0 /662 4 /001 0
هجیتن و ثحب یریگ
فده شهوژپ رضاح
نییعت شقن یتخسرس ناور
یتخانش و بات یروآ رد شیپ ینیب یدمآراکدوخ شناد
نازومآ
یناتسریبد هتفای .دوب
اه یکاح زا نآ تسا هک هفلوم نیب ی
تخس ییور و یاهرواب
،یدمآراکدوخ یگتسبمه
ییلااب
هب .دراد دوجو ا
نی ینعم هک اب شیازفا
،یدمآراکدوخ ییور تخس
شیازفا یم .دبای یاهشهوژپ اب اه هتفای نیا
،دار یتمه لاثم یارب(رگید ،اسابوک ؛1385
،ناراکمه و تراشب ؛1987 ،تراشب و داژن یحلاص و1387
ینبم )2010
نرادروخرب یرتشیب ناور تملاس و یدمآراکدوخ زا ور تخس زا هک یدارفا هکنیا رب یم وسمه د
.دشاب هتفای نیا نییبت رد
7
تفگ ناوت یم اه یدارفا
اب یدمآراکدوخ لااب
رد هسیاقم اب یدارفا اب یدمآراکدوخ نییاپ
رد هدکشناد درکلمع
یلیصحت رتلااب
، شلات یاه یلیصحت رتشیب
و باختنا یاه ﺢطس یرتلااب رد تیعقوم یاه یلیصحت ناشن
یم رد .دنهد
عقاو یدمآراکدوخ هنیمز
زاس شیازفا یاهراتفر طوبرم
هب هفرح و لغش رد نارود لیصحت و لبق زا لاغتشا هب .دوش یم
روط
،یلک یدمآراکدوخ هبرجت
یاهتراهم لباق
سرتسد نازومآ شناد ار
و شیازفا بارطضا
اهنآ ار شهاک دهد یم .
هجوتاب هب تاقیقحت ماجنا
،ناراکمه و جیرتنیپ(هدش یدمآراکدوخ)1990
یکی زا هفلؤم یاه مهم رد شیپ ینیب
تفرشیپ و یناور یراگزاس یلیصحت
.تسا دربراک نیا هتفای یارب
،نایبرم هدافتسا زا شور ییاه یارب ءاقترا
یدمآراکدوخ شناد
نازومآ رد سورد فلتخم دیاب ناملعم .تسا اب
کمک نازومآ شناد رد
میسقت فیاظو هب فادها
،رتکچوک تراظن
رب درکلمع و
دروخزاب نداد
هب درکلمع هب
یوحن هک بجوم شیازفا ساسحا یدمآراکدوخ
یم
،دوش شزیگنا هب یریگدای ار
لااب هدرب و ﺢطس درکلمع اهنآ ار اقترا یم
،یمساقلاوبا(دهد جیاتن نینچمه .)1390
لیلحت
اه ناشن داد هک راکدوخ یدما
شیپ ینیب دننک ۀ تبثم و ینعم راد بات یروآ .تسا نیا
،هتفای وسمه اب هیرظن یاه
دوجوم و شهوژپ یاه
نیشیپ .تسا رد تاعلاطم یرامشیب
صخشم هدش
هک دارفا یاراد تاراظتنا راکدوخ
یدمآ
رتشییب تبسن هب دارفا اب راک یدمآ مک رت
،
ًلاامتحا رتشیب رد تسج و یوج هار لح یاه بسانم تلاکشم و
لئاسم
،یریلوا لاثم یارب(رگید یاهشهوژپ اب جیاتن نیا .دنتسه
؛1992 ،نیل ،زتراوش و2006
دوخ تاقیقحت رد اهنآ )2011
هک دنتفایرد رب
فلاخ دارفا یدماراکدوخ اب مک
، دارفا اب تاراظتنا راکدوخ
یدمآ دایز شیب رت لامتحا دراد هک
یاهراتفر نایز
فقوتم ار )یلکلا تابورشم و تایناخد لامعتسا لثم(یبیرخت دوخ یاهراتفر و لرتنک ار )یقاچ لثم(روآ
نک دارفا .دشاب یم وسمه دن یاراد
داقتعا هب یدماراکدوخ دایز
زا یاهدانسا یبیرختدوخ
بانتجا هدرک و بارطضا و
یگدرسفا یرتمک
ار هبرجت یم .دننک یکی زا یلماوع هک هطبار ی یدمآراکدوخ اب
بات یروآ ار یم ناوت زا نآ
جاتنتسا
،درک طبار ۀ نیا ود هزاس اب یاهدربهار هلباقم
یا تسا شهوژپ اه ناشن هداد هک حوطس یلااب راکدوخ
،یدما
اب ناوت رتشیب هلباقم اب یاهراتفر رپ
رطخ یارب تملاس هارمه ،ویاش و نات ،روئان ،گناف ،ام(تسا ۀطبار .)2006
یدماراکدوخ اب
بات یروآ زا نیا ثیح تیمها دراد هک رواب درف هب
،
،روئان نات و ویاش دنمناوت
،ندوب
،تخانش
،شرگن راتفر و درکلمع درف ار رد تهج هدافتسا زا مامت تیفرظ اه هب روظنم بات یروآ رد طیارش راوشد لکش یم
.دهد هک داد ناشن یریغتم دنچ نویسرگر لیلحت جیاتن نینچمه تخس یاه هفلوم طسوت یدمآراکدوخ ریغتم زا دصرد 21
یم نییبت یروآ بات و ییور اب .دوش
هجوت هب دراوم حرطم هدش و رب ساسا هتفای یاه شهوژپ داهنشیپ یم دوش ماظن
و میلعت تیبرت یارب زیرگ زا شزومآ یکناب و یریگدای یطوط
راو و هنیداهن نتخاس یهددایدنیارف یریگدای
ینعم راد و
8
شرورپ یناریگارف هشیدنا
،زرو روکف و دوخ اکعنا س رگ و دوخ بایشزرا دیاب
هب زاس و راک ییاه دشیدنیب هک زا
قیرط نآ هنوگچ دای نتفرگ ار هب ناریگارف دزومایب
ات زا نیا قیرط نازیم دوخ راک یدمآ ینعی
،قمعت
،زکرمت تیلوئسم
،یریذپ دوخ
،یزاغآ اوت ن قلخ و لح
،هلأسم یواکدوخ و
دوخ یبایشزرا نانآ
ار دوبهب دشخب مهم نیرت تیدودحم
اه ی ماجنا نیا شهوژپ هولاع رب تیدودحم یاه
طوبرم هب تیهام ت تاقیقح
،یگتسبمه تیدودحم
صتخم هب طوبرم
یم هجاوم لکشم اب ار شهوژپ یاه هتفای یریذپ میمعت هک دوب لیبدرا یناتسریبد نازومآ شناد یرامآ هعماج ندوب .دزاس
عبانم
،یمساقلاوبا سابع
1390( ) طابترا بات
،یروآ سرتسا و یدمآراکدوخ اب
تیاضر زا یگدنز یلیصحت علاطم .نییاپ و لااب ،یتخانشناور تا
(7 )3 -14 .1
،تراشب
؛یلعدمحم
،یحلاص هاش؛میرم
،یدمحم
؛هجیدخ
،یلعدان
،تسدربز ؛نیسح (ارذع
.)1387 "
بات ۀطبار یروآ و تخس یشوک اب تیقفوم یشزرو
و تملاس یناور رد ناراکشزرو
".
یسانشناور رصاعم (6 )4 -38 .49
،یضایب (نیسحدمحم .)1376
یسررب طابترا نیب یاهپیت
،یتیصخش
،ییور تخس سرتسا
یاهیرامیب و یرنورک
بلق رد دارفا لاتبم هب یرامیب یرنورک بلق
و دارفا .یداع نایاپ همان پاچ ی هدشن ی یسانشراک
،دشرا هاگشناد تیبرت .سردم
،یکدوج (هیضرم یسررب .)1386
هطبار یگژیو تیصخش خس ییورت اب تملاس ناور و تزع رد سفن نایوجشناد هاگشناد دازآ جورب .در نایاپ همان ی
پاچ هدشن ی یسانشراک .دشرا .)س(ارهزلا هاگشناد
راکوج (مارهب شقن .)1386
هطساو یا بات یروآ رد هطبار نیب شوه یناجیه و شوه یمومع اب تیاضر زا یگدنز
".
یسانشناور
،رصاعم (4 )5 -3 .12
(یلع ،رولاد رهت .یعامتجا و یناسنا مولع رد شهوژپ یلمع و یرظن ینابم .)1390
.دشر تاراشتنا :نا
(دمحم ،یدابآدیس کبس نیب هطبار یسررب .)1384
یتخانش یاه -
نازومآ شناد یلیصحت تفرشیپ و یدمآراکدوخ اب یریوصت یملاک و رگن یئزج ،رگن یلک
هیاپ رتخد .ییابطابط هملاع هاگشناد ،یسانشناور شرا یسانشراک همان نایاپ .نارهت ناتسریبد موس ی
کلم هداز
،یناصقن رپ 1378(اسی .) هسیاقم خس ییورت نایوجشناد تشر یاهه مولع
،یناسنا -ینف یسدنهم و مولع .هیاپ نایاپ همان ی پاچ هدشن ی
یسانشراک هتشر .دشرا ناور
یسانش یتیبرت هاگشناد. دازآ یملاسا دحاو نارهت .زکرم
یتمه
،دار (یتیگ یسررب .)1385
هطبار نیب
،سرتسا خس ییورت و یاهدردرس ینرگیم
نایوجشناد رد اگشناد
یاهه
،نارهت نایاپ همان ی پاچ هدشن ی
یسانشراک
،دشرا هتشر یسانش ناور
،یمومع هاگشناد دازآ یملاسا دحاو مولع و تاقیقحت .
Agaibi, C. E, & Wilson, J. P. (2005). "Trauma, PTSD, and resilience: A review Of The Literature". Trauma, Violence, & Abuse, 6(3),PP: 195-216.
Bandura , A. (2004). Social cognitive theory: and ognatic perspective, Annual Review of Psychology, 52, 1-26.
Florian, V., Mikulincer, M., & Taubman, O. (1995). Does hardiness contribute to mental health during a stress full real life situation? the role of appraisal and coping. Journal of Personality and Social Psychology, 68, (4), 687- 695.
Ghorbani, N., Watson, P. J., & Morris, R. J. (2000). Personality, stress, and mental health: Evidence of relation ships in a sample of Iranian managers. Personality and individual differences, 28, 647- 657.
Kobasa, S. C. (1984). How much stress can you survive American health. American health. PP: 64-77. Lin, S. P. (2006). "An exploration of chinese international students' social self-efficacy". Unpublished Ph. D.
Thesis. Ohio State University.
Lindemann, R., Duek, J.L. (2001); “A comparison of changes in dental students and medical students approaches learning during professional training”; Eur J Dent Educ, Vol. 5, No. 4, pp. 162-7.
9
Ma, G. X., Fang, C. Y., Knauer, C. A., Tan, T., & Shive, S. E. (2006). "Tobacco dependence, risk perceptions and self-efficacy among Korean American smokers". Addictive Behaviors, 31,PP:1776-1784.
Maddi, S. R., Kohn, S., & Maddi, K. L. (1998). The effectiveness of hardiness training. Consulting psychology Journal, 50, 78-88.
Maddux, J. E. (2002). The power of believing you can. Hand book of positive psychology Oxford University Press,.
Martocchio, J. J., & Judge, T. A. (1997). "Relationships between conscientiousness and learning in employee training: Mediating influences of selfdeception and self-efficacy". Journal of Applied Psychology, 82, PP:764- 773.
Muris, T. (2001). A brief questionnaire for measuring self-efficacy in youths. Journal of Psychopaheology and Behavioral Assessment, 23, 145-149.
O’Leary, A. (1992). "Self-efficacy and health: behavioral and stressphisiological mediation". Cognitive Therapy and Research, 16, PP:229-245.
Patterson, J., & Blum, W. (1996). "Risk and resilience among children and young with disabilities". Archives of Pediatrrics & Adolescent Medicine, 150,PP: 692-698.
Pintrich, P.R., & De Groot, E.V. (1990). Motivational and self- regulated learning components of classroom academic performance. Journal of educational Psychology, 82(1), 33- 40.
Saks, A. M. (1995)."Longitudinal field investigation of the moderating and mediating effects of self-efficacy on the relationship between training and newcomer adjustment". Journal of Applied Psychology, 80,PP: 211-225.
Salehi Nezhad, M. & Besharat, M. (2010). "Relations of resilience and hardiness with sport achievement and mental health in a sample of athletes". Procedia Social and Behavioral Sciences, 5,PP: 757–497.
Schewarzer, R., & Scholz, U. (2000). Cross-cultural assessment of coping resources: the general perceived self- efficacy scale. Paper presented at the Asian Congress of Health Psychology. Health psychology and culture.
Tokyo , Japan.
Schwartz, M., Stein, T., Wald, E., Sha, N., & Sonty, N. (2011). "Risk and resilience in chronic pain: anxiety and self-efficacy as mediators in the relationship between pain intensity and disability". The Journal of Pain, 12, (4), Supplement 1, P:82.
Selcuk, G. S., Caliskan, S., and Erol, M.(2007). Theeffect of gender and grade levels on Turkish.physics teacher candidates’ problem solving Strategies. Journal of Turkish since education,4, 10.
Zhao, K. (2006). "The impact of adjusstment problems on academic achivement of international undergraduates at West Verginia University". Unpublished Master of Arts Thesis, West Virginia University.
