• Tidak ada hasil yang ditemukan

برآورد مکانی و زمانی فرسایش خاک با استفاده از مدل RUSLE و سری‌های زمانی ماهوارۀ لند ست (مطالعۀ موردی: مندرجان، اصفهان)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "برآورد مکانی و زمانی فرسایش خاک با استفاده از مدل RUSLE و سری‌های زمانی ماهوارۀ لند ست (مطالعۀ موردی: مندرجان، اصفهان)"

Copied!
16
0
0

Teks penuh

(1)

ینامز و یناکم دروآرب لدم زا هدافتسا اب کاخ شیاسرف

RUSLE

و رس ی اه ینامز ی راوهام

ۀ تس دنل (

علاطم ۀ یدروم :

ناجردنم ناهفصا ،

)

یدمحم نیهاش

؛ *

،رود زا شجنس یرتکد یوجشناد ۀدکشناد

زاوها نارمچ دیهش هاگشناد ،نیمز مولع

هداز میرک اضردیمح

؛

رایداتسا ۀدکشناد ناهفصا یتعنص هاگشناد ،یعیبط عبانم

دیعسروپ یفانم

؛

رایداتسا ۀدکشناد ناهفصا یتعنص هاگشناد ،یعیبط عبانم

دیعسناطلس ی ئاپوک ی

؛

داتسا ۀدکشناد ناهفصا یتعنص هاگشناد ،یعیبط عبانم

هدیکچ زا يكي كاخ

مهم رت ي ن رايسب ريثأت ناسنا يعامتجا و يداصتقا يگدنز رد هك تسا ديلوت لماوع دراد

و زا ياكي كااخ يااسرف دنيارف

يم رامش هب يزرواشك و يعيبط عبانم ،تسيز طيحم يارب يديدهت هك تسا يطيحم تلاكشم نانايم زا ينااكم و ينامز تاعلاطا .دور

و كاخ تفر رده ثأت

ي راذگر ي هزوح تيريدم و كاخ ياسرف لرتنك ،يتيريدم تامادقا رد نيمزرس رب كاخ ياسرف قن نيخبآ ياه

رثؤم ي دراد ؛ هوژپ نيا ،نياربانب ب

فده ا علاطم ۀ هرود رد كااخ ياسرف ينامز و يناكم دروآرب يااه

1994 ، 1999 ، 2008 و 2015

رد ريز ضوح ۀ اب ناجردنم تحاسم

21100 راتكه عقاو رد ناهفصا ناتسا برغ زا هدافتاسا ااب

ناف روآ ي ااه ي رود زا شناس )RS

و

متاسيس ييايفارغج تاعلاطا

)GIS ماشنا تفرگ رضاح هوژپ رد . نمض

سررب ي اه ي

،ينادايم هداد اه تاعلاطا و فلتخم

؛لماش ايلا ۀ

،يعافترا يموقر لدم ريواصت

هراوهام ا كاخ ،ي و رامآ هب طوبرم اي هاگتس اه ي ناراب شنس ي هب قيقحت رانبا ناونع دروم

هدافتسا تفرگ رارق .

نينچمه ياسرف نانيم دروآرب كاخ

رد ضوح ۀ يتاعلاطم هدافتسا اب دشت لدم زا

رظندي دش ۀ كاخ ياسرف يناهج RUSLE

) ماشنا

لاس رد كاخ ياسرف رادقم هك داد ناشن هعلاطم نيا جياتن .دش 1994

، 1999 ؛ 2008 و ؛ 2015 بيترت هب 001 / 0 ات 233 ، 001 / 0 ات

297 ، 001 / 0 ات 231 و 001 / 0 ات 215 نت

" رب لاس رد راتكه

"

پ لماع نينچمه .دمآ تسد هب ااب هاقطنم رد يدانلب و يتاس

بيراض

يگتسبمه 80

دصرد دروآرب رد ار ريثأت نيرتشيب نانيم

ياسرف نلااس ۀ لدم طسوت كاخ RUSLE

تسا هتشاد .

رثؤام ، هوژاپ نيا

ندوب روانف ي اه ي ييايفارغج تاعلاطا متسيس نيون رد رود زا شنس و

بش هي ينامز يزاس يمك نيمخت يارب

، قد ي ق رت و هطقن هب هطقن

ندروآ تسد هب يارب هقطنم لك رد كاخ ياسرف ريداقم

ار دييأت م ي دنك .

ناگژاو دیلک :

لدم ،يزاس تفر رده كاخ دس ،كاخ تظافح ،نيمز شوپ تارييغت ، از

ي هدن دور

:لوئسم هدنسيون * سامت هرامش

: 989186220570 +

Email: shahin_mohammadi70@yahoo.com

رات خی وصت بی : 29 / 06 / 1397

ص 774 - 759

(2)

1 . همدقم

دنيارف ياسرف كاخ

و يگدوسرف زا تسا ترابع رده

تفر طاس كاخ موادم امز

ي ن زا نآ تاكرح ااي لااقتنا

طقن ۀ ليكشت هب طقن ۀ نيامز طس رد رگيد )

طاسوت اي

نوچمه هدنياسرف لماع بآ

لااچخي اي داب ، 3[

.]

زا هالمج

،اهروشك رد بآ عبانم ظفح رد مهم لئاسم دايدپ

ۀ لااقتنا

هناخدور هب تابوسر راب ثأات تاحت هاك تاسا ااه

ي ر دايدپ ۀ

وح طس رد كاخ ياسرف ض

ه راراق اه [ دراد 12 .]

تاراثا

هن ،يديدشت ياسرف اي رشب تلاخد زا يشان يفنم رد اهنت

عوقو لحم دوخ

)تاشادرب لحم هاضوح رد ،

ياضارا و ااه

هااب يااعارز باايرخت و يداايلوت ناوااات هاااك تروااص

م زوراب كاخ ييايميش و يكينيف تايصوصخ ي

امن ي د هكلب ،

هب نآ عوقو زا جراخ لحم رد يضارا يور رب تشابنا تروص

بوغرم لااناك و بآ هرايخذ عبانم ،عتارم ،يزرواشك ااه

ي

تانالف و تابواسر طسوت يگدولآ داشيا نينچمه و يرايبآ راه زا ياب هزوراما ،نآ هارامه ييايميش داوم و نيگنس دوهشم يرگيد نامز [ تسا

12 .]

ياملع تلاااقم ياسررب

ام ناشن ي داهد دوداح ، 58

رد ياضارا بايرخت زا داصرد

هدوب كاخ ياسرف تلع هب ناهج ،بايرخت نيا رتشيب هك

خر مود يناهج گنج نامز زا هاك ثعاب و تسا هداد

17

ز بياسآ و لواصحم دايلوت يدصرد تاسي

ياطيحم هداش

تسا ، هاب ،هديدپ نيا زا يريگولج نياربانب زا ياكي ناوانع

مهم رت ي ن راماش هاب يعيبط عبانم زا تظافح تهج لماوع

م ي [ دور 11 .]

لدم نيب رد كااخ ياسرف يبايزرا ياه

، ياط رد 40

لدم ،ريخا لاس

1USLE

هدااس تابساحم نتشاد ببس هب

رتدربراكرپ ي

ن هدواب كاخ ياسرف ليسناتپ نيمخت شور

تسا . ،نآ لابند هب خسن

ۀ ديدج لدم مان ابUSLE

لداعم ۀ

تافر ردااه ينااهج هداش رظندايدشت كااخ

RUSLE

)

هعسوت ي هتفا قد يااهدروآرب هك ي

ق رت ي لاماع زا ااه ي رثؤام

كاخ ياسرف رد

؛لماش

، P

،C

وK

م ماشنا R

ي [ دهد 27 .]

لداام

RUSLE

نم ياراد ااي ت اااه يي داانمزاين هااك تااسا

هداد اه ي هداد نيا و هدوبن هديچيپ هب اه

ناسآ ي سرتاسد رد

اام ي [ دنااشاب 38

ااب .]

ا ببااس ه ااي

ن هااك تاااعلاطا متااسيس ييااااايفارغج

و )GIS

شنااااس رودزا

)RS

ناااااكما ،

نشت ي ه لحتو ي ل هداد اه ي ام مهاراف ار يناكم ي

دانروآ ، لدام

RUSLE

، ب ييايفارغج تاعلاطا متسيس ا شنس و

زا رود

تسا هدش قيفلت .

رد ۀعلاطم نانيم دروآرب رضاح ياسرف

كاخ زا هدافتسا اب لدم1

RUSLE2

س طيحم رد متسي

يااه

دروم ييايفارغج تاعلاطا هاب هتفرگرارق هدافتسا

واحن ي هاك

ياسرف تيلباق كاخ

ره رد طقن ۀ هضوح .دواش خاشم

يسررب و تاقيقحت ياه

هدرتسگ ا ي رد ۀنيمز دروآرب و تلع

لدم زا هدافتسا اب كاخ ياسرف راسارس رد فالتخم ياه

تروص ناهج [ هتفرگ

1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 ، 6 ، 9 ، 10 ، 14 ، 20 و

21 ] تهاباش هاك هاعلاطم نيداند هاب اتاسار نيا رد هك

يم هراشا دراد رضاح قيقحت اب يرتشيب .دوش

هعلاطم ا ي رد

ضوح ۀ ملاايا داس تاسدلااب زا هدافتاسا ااب

نكت اي ااه ي

شنااس و ييااايفارغج تاااعلاطا متااسيس و رودزا

لداام

RUSLE

نيمخت يارب نانيم

ا كاخ ياسرف تافرگ ماشن

هك ندوب رثؤم تياهن رد و RS

GIS

يمك نيمخت تهج ار

كاخ ياسرف ريداقم ار

تابثا [ دندومن 3 و 4 ].

هعلاطم يا

قيفلت اب لدم

RUSLE

و هلاسلس لايلحت دنيآرف ابتارم

ي

)AHP

هب روظنم هنهپ قيقد يدنب كااخ يااسرف رات

، رد

زوح ۀ نارهت قرش رد ولمام نيخبآ مااشنا

[ تافرگ 13

.]

رد

ۀزوح ناجردنم نيخبآ لدم زا هدافتسا اب

يابرشت

ICONA

هنهپ دنب ي رارق يسررب دروم كاخ ياسرف [ تافرگ

19 .]

نينچمه رد ناققحم نيا

هعلاطم ا ي لدام امك هب رگيد

كاخ ياسرف

CORINE

يااسرف تيعضو كااخ

نايا

ۀزوح رارق يبايزرا دروم ار نيخبآ [ دنداد

18 ياشهوژپ رد .]

د ي رگ [ 10 ] هدافتسا اب ناهفصا قرش كاخ ياسرف نانيم

لدم زا

RUSLE

تفرگ رارق يبايزرا دروم .

ساسا رب جيااتن

هب ياسرف نانيم هدمآ تسد نلااس

ۀ لك رد كاخ اقطنم

ۀ

ات رفص هعلاطم دروم 95

داش دروآرب لاس رد راتكه رد نت .

هعلاطم يا هب روظنم يبايزرا ثأت ي ر رادقم رب يربراك تارييغت

كاخ ياسرف زا هدافتاسا اب

5 ويراناس ي يربرااك راييغت

ۀزوح ناسيلك نيخبآ ناريا لامش رد

هاب هاك تافرگ ماشنا

1 Universal Soil Loss Equation

2 Revised Universal Soil Loss Equation

(3)

دنديسر هشيتن نيا تافر رداه

زا رتاشيب هدانيآ رد كااخ

راداقم هااك ياراب نيارباانب ،دوب دهاوخ ينونك تيعضو كااخ ياسرف ۀاقطنم

هامانرب داياب هاعلاطم دروام يااه

ماشنا كاخ تظافح گ

ي در [ 40 .]

رد ني رش ي ه هاعلاطم ااب يا

فده ثأت ي ر شوپ رييغت مز

ي ن رب يااسرف راداقم كااخ

تفرگ ماشنا ،

نآ اه نيامز اشوپ ريوصت هوژپ نيا رد

ۀراوهام رد ار تاسدنل 3

و هداد راراق ياسررب دروام هرود

نيامز شوپ تارييغت اب بسانتم ار كاخ ياسرف رادقم تسد هب هيرشين يارب [ دنروآ

25 ] . تيعاضو يباايزرا يارب

لداام زا هدافتااسا اااب روااشك طااس رد كاااخ ياااسرف

RUSLE

هعلاطم ا ي تفرگ ماشنا و

نااققحم

، رثؤام دواب ن

اينكت ااب لدم نيا قيفلت و رود زا شناس نيوان يااه

ار يناكم تاعلاطا هناماس دروآراب رد

تافر رداه رد كااخ

يلم سايقم أت

يي د [ دندرك 21 ].

روشك رد ناريا

دوبمك ليلد هب دام

ۀ لآ كاخ ي شوپ ،

گ ي ها ي عض ي ف ميلقا ، ن و شخ هامي

يفارگواپوت و اشخ

يااسرف تيعاضو هاك هداش بباس ،روشك صاخ كااخ

هب لئاسم زا يكي ز

ي تس حم ي ط ي يدج ليدبت [ دواش 21 .]

،نينچمه ش

ي و ۀ زرواشك بسانمان ي

هب ناونع تاشك ،لاثم

ب عرز و ي دح زا اضارا تشك و كاخ ي

اش بي راد ) ثاعاب

عيرست ديدشت و رد

دنيارف هدش كاخ ياسرف [ تاسا

4 ] .

اي ن اپ هدرتاسگ لكشم اي

راد ي داس از هداني دور عابنم هاك

هريخذ ارب بآ ي ناتسا ناهفصا يم ار دشاب دهت اي د ،هدوامن

اريز تفر رده كاخ

لاد زا ي ل لصا دورو ي نناخم هب بوسر

دس و دنيآرف نيا ك

ي ف ي ت بآ ار هاقطنم ام هااك

ي داهد

[ 20 ] ؛ نياربانب

، ينامز و يناكم يبايزرا فده اب هعلاطم نيا

رد كاخ ياسرف ۀزواح

ناجردانم نايخبآ رايز زا ياكي

وح هض اه ي دور هدنياز يلصا )

تفرگ ماشنا زا يهااگآ ااب ات

لكااش هااب كاااخ ياااسرف ينااامز و يناااكم تيعااضو بسانم رت ي تيعضو تافر رده ياسررب ار هاقطنم كااخ

هدرك كاخ و بآ تظافح تهج و ماداقا هضوح

لامع هاب

.دروآ

2 . شور یسانش

1.2 ۀقطنم یفرعم . هعلاطم دروم

ۀقطنم ريز زا يكي هعلاطم دروم هضوح

اه ي از ي هدان دور

ناونع تحت ۀزواح

لاسراپ ااي ناجردانم نايخبآ رد وB2

ۀدودحم ناهفاصا ناتسا

تاسه لواط نياب هاقطنم نايا .

ييايفارغج

"

´16

°7 50

´34

°40 50 يقرش يم داشاب

و ييايفارغج ضرع

"

´12

°45 32

´48

°56 32 يلاماش

رارق ناهفصا برغ رد و لكش دراد

1 رد هقطنم تحاسم .)

دودح 21100 يام راتكه

عاافترا .داشاب طاسوتم

هاضوح

2384 زا رتم تسا ايرد طس .

ۀقطنم رظن زا هعلاطم دروم

نااج يكينوااتكت تاميااسقت ء

جدننااس نوز ناجريااس–

بوسحم م

ي دوش . هب لكرواط ااحل هاب هاقطنم ي يربرااك

،يعترم ناهايگ شوپ تحت يضارا يابآ يزرواشك ،تاغاب

ميد و م ي دشاب . ۀعلاطم يضارا ۀقطنم زا يكااح يتااعلاطم

طاسوتم ات ريقف تيعضو رد رتشيب يضارا نيا هك تسا نآ يعترم يضارا دقاف و هتشاد رارق كاب

يلااع اات بواخ تيفي

هقطنم شراب طسوتم .دنتسه 420

م ي ل ي تم ر [ تسا 32 .]

2.2 و رازبا . هداد

اه قیقحت ی

هيلا هعلاطم نيا رد ۀاشقن لمااش هدافتاسا دروام يااه

يعافترا يموقر لدم هقطنم

)DEM

30 هراوهاام زا يرتم

ASTER

ياااميلقا تااااعلاطا ،ياااضارا يربرااااك ۀااايلا ،

هاگتسيا تاعلاطا ،تسدنل ۀراوهام ريواصت ،يسانشاوه ياه

يم هقطنم كاخ هب طوبرم .دشاب

هب روظنم نيلانآ و شزادرپ

هداد تاااعلاطا و اااه هااب

تااسد هداامآ زا مراان اااهرانفا ي

ArcGIS10.3

،

Erdas Imaging2014

،

Idirisi

، ،TAL

Minitab

و

Microsoft Word

.تافرگ رارق هدافتسا دروم

لااس راه ياراب هاعلاطم نيا رد 4

لاصف رد ريواصت يااه

ريواصت اي و دايدرگ دولناد فلتخم هاب

ترواص طاسوتم

وپ لاس ره رد يهايگ ش تااعلاطا هاك دامآ تاسد هاب

رد تسدنل هراوهام زا هدافتسا دروم ريواصت لودج

1 هائارا

.ديدرگ

(4)

لکش 1 . تیعقوم قطنم ۀ ( هعلاطم دروم ۀزوح

)ناجردنم زیخبآ ناهفصا ناتسا رد

لودج 1 ریواصت تاعلاطا . هراوهام

ا ی هدافتسا دروم

هراوهام هدنجنس

فیدر ریسم

خیرات

تسدنل 37 TM

164 1994

37 ETM+

164 1999

37 TM 164

2008

37 OLI 164

2015

3.2 . قیقحت شور لدم هعلاطم نيا رد دشت

ي رظند ناهج ي ياسرف كااخ

RUSLE

هب روظنم دروام كااخ ياسرف دروآرب هدافتاسا

هك تفرگ رارق لا

ي ه اه يم ار نآ ي ينكت مك اب ناوت

ياه

و رود زا شنااس يناااهج هاالداعم .دروآ تااسد هاابGIS

كاااخ ياااسرف و )USLE

ۀخااسن رظنداايدشت ۀدااش

نآ

RUSLE

يااحارط و كاااخ ياااسرف نياامخت تااهج ،)

همانرب اه يتظافح ي دروم

هدافتاسا راراق

ام ي گ اي در [ 27 ] . لدم

RUSLE

دروآرب لدم ي ، تفر رده

كاخ رد دنيارف

يبآ ياسرف اب هك تسا

6 لماع رثؤام يابآ يااسرف رد

كاخ طابترا [ دراد 38 ] ۀطبار 1 ):

ۀطبار 1

A= R * K * L * S * C * P

یگدنیاسرف لماع ناراب

( )R

: ياسرف نارااب يگدن رد

راب نارااب تاراطق فراط زا يلاامعا نت رگنايب لدم نيا هنادكاخ اه ي كاخ طس م

ي دشاب و هب ريثأات ااحل روظنم

(5)

هئارا كاخ ياسرف رب ميلقا [ داش

38 ] نايا مااشنا ياراب .

هداد ،قيقحت اه

ي اي ياراب يگدانراب ۀرود

10 هلااس زا

لاس 1384 ات 1393

،) زا 14 ناراب هاگتسيا شنس

ي دوجوم

،هضوح فارطا و لخاد رد دش بسك

لكش 2 .) هب هجوت اب

هداد ندوب لماك رد اه

رود ۀ رظندم يرامآ هداد يزاسزاب

ااه

فرگن تروص رد يگدنيااسرف لماع هب نتفاي تسد يارب .ت

يم تدش هداد دقاف هك يقطانم خاش دنشاب

حلاصا هداش

يم بسانم [ دشاب

3

، 9 .]

زا هدافتاسا اب ۀاطبار

2 خااش ،

ينروف ه حلاصا هدش هاگتسيا يارب تسد هب اه

[ دمآ 26 :]

ۀطبار 2

12

1 12

1 i2

i

i

p F

p

هطبار نيا رد

، طسوتمpi

يگدنراب م

ي ل ي رتم ) هاام رد

i

و طسوتمp

هنايلاس يگدنراب م

ي ل ي رتم ) تسا طباور رد.

3

و 4 هك هداد دقاف قطانم يارب اه

ي تداش راابگر يليصفت

يگدنراب ) پ ي داهنش هدش رادقم ، لماع ا ياربR

هاگتسي يااه

دش دروآرب خاش [

26 .]

ۀطبار 3

F<55mm 0.07397* 1.87

R F

ۀطبار 4

F≥5mm 95.77 6.081* 2

R F

: R

لماع اسرف ي گدن ي ناراب

MJ mm ha-1 y-1h-1

.)

لماع اسرف ی ش ذپ ی ر ( کاخ ی :)k

ااسرف ي ذاپ ي ر ي

نايب كاخ هاب كاخ يتاذ تيساسح رگ

هدنيااسرف لاماوع

يشبنج يژرنا رثارب كاخ تارذ ندش ادج تلوهس و تسا نآ لاقتنا و ناراب تارطق اه

هب سو ي ل ۀ ناشن ار باناور يورين

م ي [ دهد 16 و 34 ] رضاح قيقحت رد . 26

رد كااخ هنومن

تااشادرب هااضوح فارااطا و لااخاد لكااش

2 و ) ااس

يگژيو ذوفن و تفاب ياه راداقم و يريذپ

ۀداام يالآ كااخ

اذل .ديدرگ جارختسا يگژيو جارختسا زا پ

زا كااخ ياه

قيرط ۀطبار 5 [ 38 ] ياسرف رادقم كاخ يريذپ

بسحرب

رب راتكه رد نت لوژ اگم

يليم رب دامآ تسد هب رتم رد هاك

هطبار نيا دصرد M

نش )نير نش دصرد +

100 - دصرد

،)سر دصردOM

ۀدام ،كاخ يلآ كااخ نامتخااس دكS

و ذوفن سلاكQ

يم كاخ يريذپ [ دشاب

35 .]

س دروآرب

ياسرف لماع رادقم زا هدافتاسا ااب هاطقن ره يارب يريذپ

بسانم شور ات تفرگ رارق يسررب دروم ندوب لامرن تست يارب هنهپ دنب ي ياسرف و بااختنا هاقطنم كااخ يريذپ

س هنهپ دنب ي .دوش

ۀطبار 5

یفارگوپوت لماع :(LS)

يارب تاسد هب ندروآ

لاماع

شور يفارگوپوت هداش داهناشيپ يفلتخم ياه

[ تاسا 37 ،

41 ] هك خا ي

ًار يرانبا هب روظنم قيقد دروآرب لاماع نايا رات

هئارا درگ اي د [ 41 ] نايا يدورو . رانابا

ۀايلا يمواقر لدام

عافترا ي يام داشاب هاك هاعلاطم نايا رد ترداق اابDEM

يناكم يكفت 30

راتم هراوهاام زا يارابSTRM

ۀاقطنم

هعلاطم دروم هيهت

لكش دش 2

).

( یهایگ ششوپ لماع :)C

نيا لماع تباسن رگناايب ،

تشك ريز نيمز زا هتفر نيب زا كاخ رادقم يربراك تحت

) خشم رد نيامز هاعطق نامه زا هدش هدوسرف كاخ هب ،

يهاايگ يااياقب ااي اشوپ زا يرااع و موادام ايآ يط م ي [ دشاب 38 يرتدربراكرپ .]

ن خااش ،هاايگ يور رايعم

زا هدافتاسا ااب هك تسا هدش لامرن يهايگ شوپ لضافت شنس يروانف زا

ام تسد هب رود ي

آ اي د . د هاعلاطم نايا ر

ادتبا يارب لاسره هام رد ريوصت دند و هايهت فالتخم ياه

رادقم ي ريوصت ره يارب ۀطبار زا هدافتسا ابNDVI

6 هب

نيگنايم اب ،دمآ تسد هام يريگ

ياه اي لاس رد فلتخم

طسوتم قطاانم رد .دايدرگ دروآراب لاس ره يارب NDVI

و شخ ني

هم شخ ۀطبار 7 نيمخت رد ار دروآرب نيرتهب

خااش زا هدافتاسا ااب يهايگ شوپ لماع درادNDVI

[ 7 يهاايگ شوپ لماع ريز ۀطبار زا هدافتسا اب نياربانب ؛]

لاس يارب هيهت روكذم ياه

[ دش 36 :]

ۀطبار 6

( ) / ( )

NDVI NIR R NIRR

ۀطبار 7

( 1) / 2

C  NDVI

(6)

لکش 2 تیعقوم. هاگتسیا یسانشاوه یاه و

لحم اه ی هنومن کاخ یاه تشادرب

هدش یعافترا یموقر لدم و

یتظافح یاهراک لماع :(P)

يتظاافح ياهراك لماع

ار هب ناونع كاخ رادقم رده

نيمز ي طس دحاو رد هتفر

تظافح نيرتدانت تاهج رد و تاخل هاك يانيمز هب ،هدش

بيش مخش فايرعت ،دشاب هدروخ ام

ي [ دواش 38 ] هاب . رواط

وررد تاشك ،يتظاافح ياهراك زا روظنم هدمع ي

طواطخ

سارت و يراون تشك ،زارت دنب

ي نايا راداقم هاد ره .تسا لماع

تافر رداه و رترثؤام يتظاافح ياهراك ،دشاب رتمك ترواص يتظاافح رااك رياه هاچناند .تاسا راتمك كاخ

نآ رادقم دشاب هتفرگن ي

م هتفرگ رظن رد ي

دواش . لاماع

تظافح بياش سااسا راب هقطنم و

ۀايلا ياضارا يربرااك

لودج مك هب هقطنم 2

هيهت نين [ دش

33 ].

لودج 2 . لماع تظافح [ کاخ 33 ]

يضارا يربراك پيت ش

ي ب )دصرد يتظافح لماع

يزرواشك 0

- 5 10

/ 0

5 - 10 12

/ 0

10 - 20 14

/ 0

20 - 30 19

/ 0

30 - 50 25

/ 0

50 - 100 33

/ 0

ربراك ي اه رگيد ي همه

1

(7)

4.2 . یجنس رابتعا شور

اه ی نورد ی با ی

باختنا يياهن شور ۀنيهب نورد ي با ي ، سااسا رب راايعم

ش خا ۀشير خ عبرم نيگنايم مود ط

1 ا

(RMSE)

ترواص

م ي گ ي در هك رد آ ن نيراتمك خ تااعبرم

ااط شزاراب راه ي

نياايعت اام

ي ددرااگ طاااقن زا يااكي ادااتبا شور ناايا رد .

هزادنا گ ي ر ي فتاسا ااب اس و هدومن فذح ار ريااس زا هدا

شور لااامعا و طاااقن نورد

ااي با ي رظندرواام يارااب

ۀااطقن

فذح هداش يراامآ دروآراب ، هاب

اسو ۀلي مارگوايراو ترواص

م ي گ ي در رد ، ۀلحرم قن نيا دعب ط

حم هب ه ل دوخ هدانادرگرب

ش و هد ۀطقن فذح يدعب م

ي ددرگ يارب بيترت نيمه هب و

طاقن مامت هدهاشم

ا ي ترواص نين دروآرب ي ام

ي گ اي در و

قيرط زا اطخ خاش ۀطبار

8 تسد هب ام

ي آ اي د . نايا رد

بااسانم مارگواايراو زا قاايقحت اااطخ رادااقم نيرااتمك اااب

هداد يخشت دش

لودج 4 .)

ۀطبار 8

* 2

1

( ( ) ( ))

n

i i

i

z s z s

RMSE n

2.5 . هداس یطخ نویسرگر

هب روظنم يگتسبمه ليلحت و هينشت لماوع نيب

رثؤم رد

كاخ ياسرف

، زا هدافتسا اب مرن

رانافا 2 / 18 )

Idirisi

نياب

ع نويسرگر لماو دش هتفرگ

؛ نياربانب تفر رده نلااس

ۀ كاخ

هااب ناواانع و هتااسباو راايغتم لااماوع

ف ،ناراااب يگدنياااسر

اسرف ي ذپ ي ر ي

،كاخ و يهايگ شوپ ،يفارگوپوت تظافح

كاخ هب ناونع دندش هتفرگ رظن رد لقتسم ياهريغتم

.

ياط رد يهايگ شوپ لماع هعلاطم نيا رد لااس

ااه ي

1994 ات 2015 هب ناونع راظن رد تباث لماوع رياس و ريغتم

يهايگ شوپ تارييغت رثا ات دندش هتفرگ طاس شوپ و

.درايگ راراق يسررب دروم كاخ ياسرف رب پ

زا يهت ۀ يلا ۀ

ا يتاعلاط وم

در اين ز دم ل هيلا ، اه ااب يرتسر تمرف هب ۀزادانا

لولس 30 نااسكي تااصتخم متاسيس اب رتم ااب و هدامآرد

زا هدافتسا مرن

رانفا 3 / 10

ArcGIS

، ياراب يااسرف دروآراب

دش برض مه رد كاخ .دن

ۀيلا تاسد هاب كااخ يااسرف

يام لاس رب راتكه رب نت بسح رب لاس ره يارب هدمآ داشاب

يارب هك رتهب كرد عوضوم

ترواص هب قيقحت ماشنا لحارم

يلك لكش رد 3

.ديدرگ هئارا

لکش 3 ماجنا لحارم . قیقحت

1

1 Root Mean Square Error

(8)

3 . اتن ی ج

زا هدافتااسا اااب زاااين درواام طااباور

، يارااب 14 هاگتااسيا

يسانشاوه يط رد

ۀرود رامآ ي 10 هلاس ريداقم خاش ااه ي ناراب يگدنياسرف رادقم و هينروف

هبساحم دايدرگ . تااصخشم

اي هاگتس اه خاش ، ۀينروف

حلااصا هداش يگدنيااسرف لاماع و

لودج رد هعلاطم نيا رد ناراب 3

هئارا هدش :تسا

لودج 3 . دروآرب و هبساحم وF

یاربR ا ی هاگتس اه ی ( یگدنراب MJ mm ha-1 y-1h-1 )

هاگتسيا هاگتسيا مان

عافترا F (m)

R

1 يرديح

2204 52

/ 81 161

2 همشچناي

2248 85

/ 66 9

/ 105

3 از دس

ي هدن دور 2100

2 / 44 7

/ 4

4 خرهاش هعلق

2180 39

/ 68 12

/ 111

5 يردنكسا

2130 85

/ 72 127

6 ناخ نامز لپ

1810 09

/ 72 23

/ 24

7 ناراوس

2150 23

/ 74 15

/ 132

8 ناگداد

2100 59

/ 61 89

9 درگنيس

2100 7

/ 71 82

/ 122

10 ناشيداب

2300 13

/ 91 66

/ 203

11 نوديرف

رهش 2490

62 / 95 36

/ 225

12 ناگداد هوزر

2200 4

/ 68 15

/ 111

13 ناراد

2300 76

/ 59 5

/ 83

14 هنماد

نديرف 2300

38 / 67 66

/ 107

يارااب هداايدرگ هاائارا يگدنياااسرف رادااقم يااسررب اااب هاگتسيا يسانشاوه ياه هكنيا ليلد هب

رتمك يگلود رادقم

زا 5 / 0 م ي دشاب لودج 4 ) ؛ هداد نياربانب يم لامرن اه

دشاب

شور هك رادقم گنيشيرك ياه شير

ۀ ااهاطخ عبرم طسوتم

(RMSE)

.دنراد ار يرتمك نامه

روط رد هك لودج اه ي 5

و 6 شور نيب رد تسا خشم هدافتسا دروم لومعم ياه

شور ،گاانيشيرك ييااامن مارگواايراو اااب هداااس گاانيشيرك

ار ااطخ دصرد نيرتمك و هتاشاد

هاب ناوانع دروآراب شور

يگدنياسرف لماع .تافرگ رارق هدافتسا دروم

قبااطم ۀايلا

يگدنياسرف هب

تسد هدمآ نايا راداقم ، لاماع

زا 57 / 90 اات

1 / 111

MJ mm ha-1 y-1h-1

) ريغتم يم .دشاب

لودج 4 یرامآ تایصوصخ . هداد

اه ی لماع یگدنیاسرف ناراب

ريغتم عيزوت

هداد دادعت نيگنايم

رايعم فارحنا يگديشك

يگلود

يگدنياسرف لامرن

14 1

/ 122 65

/ 52 81

/ 3 009 / 0 -

لودج 5 . هعطق ریثأت یاهرتماراپ هب مارگویراو فقس و یا

تسد هدمآ هدش شزارب یاه مارگویراو یارب

لدم رثا هعطق ا

2ي (CO) (mm) دح

هناتسآ (mm) 2

)Co+C (CO/CO+C)%

ييامن 226

/ 0 774

/ 0 291

/ 0

يورك 391

/ 0 608

/ 0 643

/ 0

يسوگ 529

/ 0 407

/ 0 3

/ 1

(9)

لودج 6 . گنیجیرک شور هس یارب تقد یبایزرا زا لصاح جیاتن

شور ۀشير

عبرم نيگنايم اهاطخ

)RMSE

يمومع گنيشيرك 999

/ 0

هداس گنيشيرك 923

/ 0

يناهج گنيشيرك 999

/ 0

يرامآ تاعلاطا رادقم و

يااسرف لماع كااخ يريذاپ‎

رد لودج اه ي 7 و 8 .تسا هديدرگ هئارا نامه

زا هاك رواط

لودااج يرااامآ ياااهرتماراپ 7

هداد ،تااسا نااايامن ) اااه

ي

ياسرف يريذاپ زا رتاشيب يگلواد ياراد 5

/ 0 يام ،داشاب

هك ينعم نيدب هداد

ااه ي هاب زااين و هدوابن لاامرن كااخ لامرن

.دنراد يزاس لامرن

هداد يزاس كااك شور هاب اه

1 كاب مرن رد رانفا 2 / 17 )

Minitab

تافرگ مااشنا ااما ،

زا

اشنآ يي هك هداد ،دندوب لامرن ريغ هرابود اه ياراب نيارباانب

يزااااسزاب هداد

ااااه ي يااااسرف هاااقطنم يريذاااپ

، شور

هنهپ دنب ي

2IDW

رارق هدافتسا دروم تفرگ

لكش 4 ).

لودج 7 . هرامآ یفیصوت یاه لماع

شیاسرف رد کاخ یریذپ قطنم

ۀ هعلاطمدروم 21

ريغتم نيگنايم

لقادح رثكادح

رايعم فارحنا يگلود

ياسرف يريذپ كاخ )k 048

/ 0 032

/ 0 051

/ 0 004

/ 0 3

/ 2 -

لودج .8 لماع ریداقم اسرف

ی ش ذپ ی ر ی طاقن رد کاخ هنومن

رادرب ی ( هدش t h Mj-1mm-1 )

طاقن كاخ تفاب

ياسرف لماع يريذپ

طاقن كاخ تفاب

ياسرف لماع يريذپ

1 silty clay loam

05 / 0 14

Silty clay loam 05

/ 0

2 clay

05 / 0 15

loam 045

/ 0

3 silty clay loam

04 / 0 16

clay loam 045

/ 0

4 silty clay loam

051 / 0 17

silty clay loam 05

/ 0

5 clay

05 / 0 18

silty clay loam 04

/ 0

6 silty clay loam

05 / 0 19

loam 051

/ 0

7 clay loam

05 / 0 20

loam 051

/ 0

8 silty clay loam

05 / 0 21

clay loam 05

/ 0

9 silty clay loam

045 / 0 22

clay loam 04

/ 0

10 clay/clay loam

05 / 0 23

silty loam 5

/ 0

11 sandy clam loam

051 / 0 24

silty loam 04

/ 0

12 silty clay loam

05 / 0 25

silty clay loam 04

/ 0

13 clay loam/loam

05 / 0 26

clay loam 04

/ 0

1 Cox-Box

2 Inverse Distance Weighting

(10)

،يفارگواپوت لماع ناامه

رواط هاك رد لكاش 4 هدايد

يم زا نآ رادقم دوش 01

/ 0 اات 5 / 88 رايغتم ،هدواب رد هاك

راومهان و دنت بيش اب قطانم رتاشيب نآ رادقم

رد و هدواب

ياام اراد ار راداقم نيرااتمك طااسم قطاانم .دااشاب

لااماع

طسوتم قيرط زا يهايگ شوپ ياراب لاس ره رد NDVI

4 رادااقم .داامآ تااسد هااب هرود ااشوپ لااماع وNDVI

يهايگ رد لكش اه ي 5 و 6 .دايدرگ هئارا نيانچمه

لاماع

تظافح نيب هضوح نيا كاخ 1

/ 0 ات 1 ناكم اه ي نوداب

ه ي ر هنوگ )يتظافح تايلمع هدوب ريغتم

و ۀواحن تاراييغت

لكش رد نآ 4

دش هداد ناشن .

ياسرف ۀنلاااس

ااب كااخ زا هدافتااسا

ااطبار ۀ 1 قاايرط زا و يااعطق برااض

لااماوع

اسرف ي گدن ي

،)R

اسرف ي ذاپ ي ر ي كااخ

،)K

يفارگواپوت

،)LS

شوپ يهايگ ) C

و يتظاافح تايلمع كااخ

) P

رد طيحم مرن رانفا 3 / 10

ArcGIS

دايدرگ هبساحم ۀاشقن.

كاخ ياسرف هاب

تاسد هدامآ ياراب 4 لكاش رد هرود 7

هئارا هدش هب هرود ره و 5

سلاك ، خ زا ي ل ي ياليخ اات ماك

دايز هقبط دنب ي و زا ي ره دصرد و تحاسم سلاك

ااه رد

لودج 9 داش هدروآ .

جيااتن نيانچمه زا لاصاح

ياسررب

بيارض لماوع نيب ينويسرگر و يدورو

يجورخ لدام

رد

لودج 10 .ديدرگ هئارا

لودج 9 دصرد . سلاک اه ی هقبط دنب ی دش ۀ نازیم اسرف ی ش کاخ ( رب نت

"

لاس رد راتکه

"

زا ) 1994 ات 2015

2015 2008

1999 1994

سلاك اه

67 / 64 35

/ 63 85

/ 61 94

/ 63 يليخ

مك 0

- 5

9 / 12 83

/ 12 97

/ 12 63

/ 12 مك

5 - 10

03 / 8 73

/ 8 42

/ 9 44

/ 8 طسوتم

10 - 20

3 / 4 51

/ 4 72

/ 4 48

/ 4 ديدش

20 - 40

08 / 10 56

/ 10 01

/ 11 47

/ 10 ديدش رايسب

<40

لودج 10 . نیب ینویسرگر طباور نازیم

و کاخ تفر رده لدم رد لیخد لماوع

RUSLE

يگتسبمه هطبار

سرگر ي نو ي لماع

لدم ياه RUSLE

29 / Y = -3/603+64/513 X 0

C

24 / 0 Y = 0/27+94/328 X

K

80 / 0 Y =-7/271+22/357 X

LS

52 / 0 Y =-3/476 +169/681X

P

24 / 0 Y =-0/83 +0/364 X

R

4 و ثحب . تن

ی هج گ ی ر ی

لاااح رد ياهروااشك رد ًاااصوصخم ،كاااخ ياااسرف هعسوت ياسرف .دراد يشيانفا دنور كاخ

ديداشت هدنواش

نتافر نياب زا ثعاب كااخ

ااه ي نداش رايقف ،يزروااشك

كاخ يديلوت تيفرظ بآ يگدولآ و اه

ااه ي ياعيبط راپ و

دس عيرس ندش اه

بوسر رثا رد راذگ

ي ام ي دواش نايا رد . يمك يبايزرا هوژپ

ينامز و يناكم كااخ تافر رده

رد

زوح ۀ نيخبآ ناجردنم لدام زا هدافتاسا اب

RUSLE

و هاب

يروانف مك ياه

نيون وGIS

.تفرگ تروصRS

رد يگدنياسرف لماع يبايزرا ۀنيمز رد يدايز تاعلاطم روشك جراخ و لخاد ،يناهج سايقم رد

بي ن للملا و يالم ،ي

هقطنم [ تسا هتفرگ ماشنا يا 21

، 24 ، 29 ، 30 ، 31 ، 39 .]

(11)

لکش 4 . هشقن اه ی تباث لماوع ( لدم

،LS ،R وP ناجردنم زیخبآ ۀزوح رد )K

لکش 5 . هشقن اه NDVIی زوح ۀ زیخبآ زا ناجردنم 1994

ات 2015

(12)

لکش 6 . هشقن اه ی یط رد ناجردنم زیخبآ ۀزوح یهایگ ششوپ لماع لاس

اه ی 1994 ات 2015

لکش 7 . هشقن اه ی یط رد ناجردنم زیخبآ ۀزوح کاخ شیاسرف نازیم لاس

اه ی 1994 ات 2015 بسحرب نت

" رب لاس رد راتکه

"

(13)

هب قطاانم رد تواافتم ينااكم تايعقوم و ميلقا ليلد يگدنيااسرف لقاداح و رثكاداح رادقم ،نيمز ۀرك فلتخم

هب روط لباق هجوت يم توافتم ي شك طس رد .دشاب

رادقم رو

تمسق يارب لماع نيا طسوتم يقراش بونج و قرش ياه

رواشك براغ و براغ لاماش ،لاماش رد و لقاداح روشك يااام رثكاداااح [ داااشاب

21 ، 24 ، 39 طاااسوتم راداااقم .]

يگدنياسرف هب

تسد هدمآ ۀزواح ياراب رضاح هوژپ رد

خبآ ي ن ناجردنم 105

MJ mm ha−1 h−1 y-1

يم ) هك دشاب

ااب طاابترا رد هداش مااشنا تااعلاطم ريااس ااب هسياقم رد يم روشك طس رد يگدنياسرف نايا هك تفرگ هشيتن ناوت

يگدنياااسرف ،ناراااب يگدنياااسرف لااماع رااظن زا هااقطنم دراد رواشك براغ لامش و برغ قطانم هب تبسن يرتمك يام مك تدش اب بلغا و رتمك قطانم نيا شراب اريز داشاب

نيا و بالغا رواشك يابرغ قطاانم رد هاك تسا يلاح رد

و ديدش شراب هب

تروص يم يرابگر اب .دشاب

ب يسررب ي رتاش

شقن ۀ لماع ناراب يگدنياسرف خاشم هاضوح طاس رد

يابرغ لامش هب يقرش بونج زا يگدنياسرف لماع هك دش هب تروص يم اديپ يانفا هتسويپ راداقم نيرتاشيب و دانك

ار لماع نيا م

ي رد ناوت مسق ت اه هاضوح براغ لاماش ي

هنهپ جياتن نينچمه .درك هدهاشم نااشن لاماع نيا يدنب

يارب شور نيرتهب هك داد هنهپ

دانب يگدنيااسرف لاماع ي

يام ييامن مارگويراو اب هداس گنيشيرك شور نايا و داشاب

و يئاااضر هااك تااسا يلاااح رد ناراااكمه

2015 شور )

رك بسانم ار يلومعم گنيشي تهج شور نيرت

هنهپ دانب ي

لاماع شور نيرااتهب نيارباانب ،داندرك ناايب يگدنيااسرف

هب روظنم هنهپ و هداد تايهام و هداد عوان هاب هتاسب ،يدنب

يم هعلاطم دروم ۀقطنم توافتم دناوت

[ دشاب 28 .]

هاااك داد نااااشن قااايقحت جيااااتن نانااايم

خااااش

اسرف ي ذپ ي ر ي هاضوح كااخ زا

03 / 0 اات 051 / 0 غتم اي ر

نآ طسوتم و هدوب 04

/ 0

،

t h MJ-1 mm-1

زا .تسا هدوب اشنآ

كاخ رتشيب هك ااه

ي

هقطنم تفاب يااسرف هاب سااسح و هتشاد يمول و يتليس

يم يااسرف هاقطنم كااخ نياربانب دنشاب يداايز يريذاپ

ياسرف ؛هلمج زا كاخ ياسرف لاكشا عاونا و هتشاد يااه

هقرو يم هديد هقطنم رد يلاگ يتح و يرايش ،يا [ دواش

20 ، 23

.]

نامه روط رد هك لكش ياه 4 و 5 يم هديد ۀطبار دوش

ااب يهايگ شوپ لماع يام سواكعمNDVI

نيداب داشاب

رداقدره هاك ينعم هابNDVI

1 دنن اي رات مكارات دواش

يهاايگ اشوپ يلااب مكارت هك هدش رتشيب يهايگ شوپ يم كاخ ياسرف هاك ببس لاماع نيارباانب ،دوش

اابC

يام هااك نآ راداقم يهايگ شوپ يانفا ي

دابا [ 3 ، 9 و

15 .]

رادقم لماع نيبC

16 / 0 اات 68 / 0 لااس زا 1994 اات

2015 ريغتم م ي دشاب رد هاقطنم ياميلقا طيارش يسررب اب .

لاس 1999 و 2000 هدهااشم هاقطنم رد شراب دوبمك ي

هاقطنم يهاايگ اشوپ فيعضت و هاك ببس هك ديدرگ [ هدش 17 لاباقم رد و تاخل كااخ طاس ،نآ ۀشيتن رد ،]

شنير يوج ياه رد هاك هدوامن ادايپ يرتاشيب تياساسح

.تاسا هداش هقطنم كاخ ياسرف يانفا هب رشنم تياهن نامه روط لكش رد ياه 4 و 5 يام هدهااشم ماه راثا دواش

و شراب شخ لاس يهايگ شوپ رادقم رب ي هب

حوضو هدايد

يم لاس رد و دوش 1999

زا يداايز تماسق يهايگ شوپ

هقطنم عترم عضت

ي ف هدش .تسا هب روط ي هاك لااس زا 1994

ات 1999

، رد هك يضارا تحاسم دصرد سلاك

اه ياسرف ي

رارق مك يليخ و مك كاخ ام

ي گ ي دانر ااب اس و هااك

يط رد شراب يانفا لاس

اه ي 2008 و 2015 نايا دصرد

يانفا يضارا م

ي ي دبا ياضارا تحااسم ااب طابترا رد نيا و

رد هك سلاك اه رارق دايز يليخ و دايز ياسرف ي م

ي گ ي انر د

داانور

ًلاماااك لودااج دراد ااكع 9

) هااب هااجوت اااب لاااح .

شخ لاس لااس ياط رد هاك ي 18

- 2017 خر هداد نارايا و

شرااب طاسوتم هاب تبسن ينكرم م

اي نا تدام شرااب ناين

نانايم راب ار شرااب دوبمك رثا ،تسا هدومن تفايرد يرتمك عبتلااب و كااخ يريذاپ تيساسح يانفا و يهايگ شوپ يط رد ار كاخ ياسرف نانيم يانفا نآ لاس

ااه ياتآ ي

يهايگ شوپ .دوب ميهاوخ دهاش هب

ناونع يتظاافح لاماع

لماوع زا موس هورگ رد رثؤم

كاخ ياسرف رد هاقبط

دانب ي

م ي دوش ، هب روط ي هك تارطق ميقتسم دروخرب زا ناراب

هوراگ

رب )يژرنا هنادكاخ

اه ي حطس ي يريگوالج )تامواقم هورگ

م ي دنك كااخ يالآ داوام نانايم يانفا اب رگيد فرط زا و تامواقم يانافا نآ عبتلااب و هانادكاخ تابث يانفا ثعاب

دروم رد رتهب لباقت و كاخ يشرب نت

اه يلامعا ي داهاوخ

Referensi

Dokumen terkait

همدقم يياس انش و يفرعم ينتس ر ياه كي هب هقطنم ناونع رتسب تاقيقحت تسيز يطيحم تيمها و هژي دراد يا هك از نآ هلمج يم ناوت هب ناكما ناس آ يس رتس د عيرس و هب نوگ ۀ يهايگ صاخ رد لحم و