ﻲﭘﺎﭼ يﺎﭘﺎﺷ (issn)
: 4123 - 2588
ﻪﻠﺠﻣ ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳا ﻲﻧﺎﺸﻧ http//jflr.ut.ac.ir :
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ ، jflr@ut.ac.ir :
ﺳرﺮﺑ ﻲ اردا ك ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ
نﺎ زا و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ﺘﺳا نادﺎ نﺎﺑز ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﻪﺑ ﺎﭘ ﻳ ﮕ ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎ ﻲ
- دﺎﺼﺘﻗا ي ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ
نﺎ
دﻮﻌﺴﻣ ﻳ ﻧادﺰ ﻲ
*مﺪﻘﻣ
دﺎﺘﺳا ﻳ رﺎ ﺸﻧاد ، ﻜ ﺎﻬﻧﺎﺑز هﺪ ي ﺟرﺎﺧ ﻲ ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،رﺎﺴﻣﺮﮔ ﺪﺣاو ، ﻲ
،
ا ،رﺎﺴﻣﺮﮔ ﻳ
ناﺮ
ﻓﺎﻌﻣ داﻮﺟ ﺪﻤﺤﻣ
**ﻲ
ﻮﺠﺸﻧاد ي د ﻛ ﺮﺘ ي ﺸﻧاد ، ﻜ ﺑدا هﺪ ﻴ ﺳرﺎﻓ تﺎ ﻲ ﺎﻬﻧﺎﺑز و ي ﺟرﺎﺧ ﻲ
،بﻮﻨﺟ ناﺮﻬﺗ ﺪﺣاو ،
ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲ
ا ،ناﺮﻬﺗ ، ﻳ ناﺮ
ﻠﻋ ﻴ ﺿﺮ ﺮﻣﺎﻋ ﺎ
***ي
دﺎﺘﺳا ﻳ رﺎ ﺸﻧاد ، ﻜ ﺑدا هﺪ ﻴ ﺳرﺎﻓ تﺎ ﻲ ﺎﻬﻧﺎﺑز و ي ﺟرﺎﺧ ﻲ ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،بﻮﻨﺟ ناﺮﻬﺗ ﺪﺣاو ، ﻲ
،
ا ،ناﺮﻬﺗ ﻳ ناﺮ
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
19 / 12 / 97
، ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
14 / 05 / 98
، پﺎﭼ ﺦﻳرﺎﺗ :
د ي 1398
(
ﭼ ﻴﻜ هﺪ ﺶﻘﻧ قﻼﺧا
ﻪﺘﺷر نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﺮﺑ ﻪﻛ ،ﻪﻌﻣﺎﺟ رﺎﺸﻗا ﺮﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ،ﻲﮔﺪﻧز رد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ ، هﮋـﻳو نادﺎﺘـﺳا
نﺎﺑز
،
ﻪـﻓﺮﺣ قﻼـﺧا ﻦـﻳا ةدﻮﻟﺎـﺷ ﻲﺘﺴﻴﭼ ﺎﻣا ،ﺖﺴﻴﻧ هﺪﻴﺷﻮﭘ ﻲﺴﻛ ﺮﺑ ﺪـﻨﻣزﺎﻴﻧ يا
ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎـﻫ يرﺎﻴﺴـﺑ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻲﮔﮋﻳو زا نﺎﺑز نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد كاردا ﻲﺳرﺮﺑ ،ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا زا فﺪﻫ
ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا ﻲﻗﻼﺧا يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕﻳﺎﭘ -
دﻮﺑ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﺼﺘﻗا .
ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻖﻴﻘﺤﺗ شور -
ﻲﺤﻴﺿﻮﺗ رد ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﻳا
ﺖـﻓر رﺎـﻜﺑ .
،ﺖﺴﺨﻧ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ -
ﻪـﺑ ار نﺎﻳﻮﺠﺸـﻧاد ﺎـﺗ ﺪﺷ رﺎﮔزﺎﺳ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا
هوﺮـﮔ ود
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا -
ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺎﻳ ﺮﺗﻻﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻘﺒﻃ ﺮﺗ
ﺪﻨﻛ يﺪﻨﺑ . زا 81
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ -
يدﺎﺼﺘﻗا ﺶﺨﭘ هﺪـﺷ
رد 5 سﻼﻛ نﺎﺑز ﻒﻠﺘﺨﻣ زا 2 هﺎﮕﺸﻧاد رد
،ﻢﻗ ﺮﻬﺷ 53
ﺪـﺷ ﻞـﻴﻤﻜﺗ درﻮـﻣ .
،نآ زا ﺲـﭘ 22
زا ﺮـﻔﻧ نﺎـﻤﻫ
ﻪﻤﻴﻧ ﺔﺒﺣﺎﺼﻣ رد نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد
ﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎﺳ دﺮ
ﺪﻧ . ﻪـﻳﺰﺠﺗ زا ﺲﭘ ﻞـﻴﻠﺤﺗ و
ﻪـﻟﻮﻘﻣ و ﺪـﻛ ﻖـﻴﻗد يﺎـﻫ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ، 1 ﻲﻠﺻا عﻮﺿﻮﻣ )
ﺖﻳﺪﺟ (
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕﻳﺎﭘ -
ﺎـﺑ ،نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﺼﺘﻗا
ﺸﻴﻓ ﻖﻴﻗد نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﺮ
. مﺎﺠﻧاﺮﺳ ، 1 ﻲﮔﮋﻳو ياﺮﺑ لﺪﻣ نﺎـﺑز نادﺎﺘـﺳا ﻲـﻗﻼﺧا يﺎﻫ
ﻲـﻨﺘﺒﻣ
ﺮﺑ
ﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد كاردا
ﺑ ﺎﺗ ،
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ناﻮﺘ
ﻦﻴﻳآ يﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧ
ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﻲﻗﻼﺧا يﺎﻫ ياﺮـﺑ صﺎـﺧ رﻮـﻃ
و هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ نﺎﺑز نﺎﺳرﺪﻣ ﺖﻬﺟ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺎﮔآ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻫ
نآ نﺎﻴﻣ رد ﻲﻗﻼﺧا دﺮﺑ رﺎﻜﺑ ﺎﻫ
.
هژاو ﺎﻫ ي ﻛ ﻠﻴ ﺪ ي : اردا ،قﻼﺧا ك
ﺎﭘ ، ﻳ هﺎﮕ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ - دﺎﺼﺘﻗا ي
، نﺎﺑز ،شزﻮﻣآ ﻠﮕﻧا
ﻴ ﺴ ﻲ
. ________________________________
________________________________
__
* E-mail: massood.yazdanimoghaddam@gmail.com: لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ
** E-mail: javad.moafi@gmail.com
*** E-mail: a_ameri@azad.ac.ir
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ رﺎﺗ ﻳ ﺦ
،شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﻣ
ﻲ رد ناﻮﺗ ﻳ ﺖﻓﺎ ﻛ ﻪ دوﺪـﺣﺎﺗ ي رد ـﮕﻤﻫ ﻲ ﻪﺘـﺷر ﺎـﻫ ي
قﻼﺧا ،شزﻮﻣآ
، ﻲﻜﻳ
ﺮﺘﻤﻬﻣ زا ﻳ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻦ ﺖﺳا
.
ﺑﺮﻣ و نادﺎﺘﺳا ﻴ
ﻪﺑ نﺎ
رد ﻢـﺋاد رﻮـﻃ رﺎﻨـﺳ
ﻳ ﺎﻫﻮ ي
راﺮﻗ ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ ﺪﻧﺮ ﻛ ﻪ زا ظﺎﺤﻟ ﻗﻼﺧا ﻲ ﻪﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ ﻛ ﻧ دﻮﺧ ﻪ ﻴ صﺎﺧ و مزﻻ ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻨﻣزﺎ
و ﺖﺳا
ﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ نادﺎﺘﺳا ًﻻﻮﻤﻌﻣ ي
ﻌﻗﻮﻣ نآ ﻴ ﺖ ﻤﺼﺗ ﺎﻫ ﻴ ﻢ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨﻨ ) ﻣ ﻚ روﺮـﮔ ي ، 1996 ص ، .
101 ( . اﻳ ﻤﺼﺗ ﻦ ﻴ ﻢ اراد ﺎﻫ ي ﺎﻣ ة ﻗﻼﺧا ت ﻲ ﺪﻧا
، اﺮﭼ ﻛ ﻪ زا ﻮـﺳ ي ﻮﺠﺸـﻧاد ﻳ نﺎ و ـﻤﻫ ﻴ ﻦ رﻮـﻃ داﺮـﻓا
ﮔرد ﻴ ﺮ رد ﺎﺴﻣ ﻳ ﻞ ﺷزﻮﻣآ ﻲ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻤﻫ ﻜ
،نارﺎ ﻞﻨﺳﺮﭘ
،هﺎﮕﺷزﻮﻣآ ﺎﺳ
ﻳ ﺮ اﺮﻣ ﻛ ﺰ ﺷزﻮﻣآ ﻲ و ﻏ ـﻴ هﺮ درﻮـﻣ
توﺎﻀﻗ راﺮﻗ ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ ﺪﻧﺮ ) ،بو 2008 ص ، . 42 ( . ﻤﻫ رد ﻴ ﻣ ﺎﺘﺳار ﻦ ﻲ
ﺖـﻔﮔ ناﻮﺗ ـﻛ
ور ﻪ ﻜﻳ ﺎـﻫدﺮ ي
ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻲ ﻪﺑ
ﺎﺴﻣ و تﻻﻮﻘﻣ ﻳ
ﻗﻼﺧا ﻞ ﻲ
دراد دﻮﺟو
،
ﺻﻮﺗ قﻼﺧا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻴ
ﻔ ﻲ
رﺎﺠﻨﻫ قﻼﺧا ، ي
قﻼﺧا ،
ﻛ دﺮﺑرﺎ ي قﻼﺧا اﺮﻓ و ـﻛ
ﺮـﻫ ﻪ ﻚـﻳ
، ز ﻳ ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣﺮ ﺎـﻫ
ﻲﻳ و ـﻳ ﮋ ة
ﺪـﻧراد دﻮـﺧ .
ﻪـﺑ ،ﻪـﻧﻮﻤﻧ ناﻮـﻨﻋ
ﻇو ﻴ ﻪﻔ اﺮﮔ ﻲﻳ ﺘﻧ ، ﻴ ﻪﺠ اﺮﮔ ﻲﻳ ﻀﻓ و ﻴ ﺖﻠ اﺮﮔ ﻲﻳ ز زا ﻳ ﻪﺧﺎﺷﺮ ﺎﻫ ي
رﺎﺠﻨﻫ قﻼﺧا ي
ﻪﺑ ـﻣ رﺎﻤـﺷ ﻲ ور ـﻧ ﺪ .
اﻳ بﻮﭼرﺎﭼ ﻦ ﺎﻫ
ي ﻗﻼﺧا ﻲ
ﺪﻧا ﻂﺳﻮﺗ ﻳ
ﻪﺸ ﻔﺴﻠﻓ نازرو ﺔ
قﻼـﺧا و قﻼﺧا اﺮﮔ
ـﻳ ﻪـﺑ نﺎ هﺪـﻣآ ﺖـﺳد
ﻘﻄﻨﻣ و ﺖﺳا ﻲ
ﻪﺑ ﻣ ﺮﻈﻧ ﻲ ﺪﺳر ﻛ
ا ﺎﺑ ار دﻮﺧ ،نادﺎﺘﺳا ﻪ ﻳ
ﺮﻈﻧ ﻦ ﻳ ﻨﺷآ تﺎ ﺪﻧزﺎﺳ ﺎ
، ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ رد
نﺎﻣز
زوﺮﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ﺗ ، ﺑاﺪ ﻴ ﺮ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﺗ ي ذﺎﺨﺗا ﻛ ﺪﻨﻨ . ا ﻪﺘﺒﻟا ﻳ شور ﻦ
، ﻲﻜﻳ
هار زا ﺎﻫ ي ـﻛ شوﺎ
د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ﺖﺳا
د هار ﺎﻣا ، ﻳ
ﺳرﺮﺑ ﺮﮕ ﻲ هﺎﮕﻧ ﻮﺠﺸـﻧاد ﻳ
رد نﺎ رﺎـﺑ ة و ﻳ ـﮔﮋ ﻲ ﺎـﻫ ي ـﻗﻼﺧا ﻲ
ﺖﺳا نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا .
رد ﻣز ﻴﻨ ﺔ شزﻮﻣآ
، ﻪﺑ رﻮﻃ ،مﺎﻋ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎـﻫ ي ﻞـﺑﺎﻗ
ﺟﻮـﺗ ﻬ ﻲ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ
ﺖﺳا
، ﻣز رد ﺎﻣا ﻴﻨ
ﺔ
نﺎﺑز شزﻮﻣآ
، ﺪﺑ ﻳ ﻧ ﻪﻧﻮﮔ ﻦ ﻴ ﺖﺴ .
ﺎﺗ دراد ﺎﺟ د
ﻳ ﻓا و هﺎﮔﺪ ﻜ ﻮﺠﺸﻧاد رﺎ ﻳ
نﺎـﺑز نﺎ
ﻧﻴ رد ﺰ رﺎﺑ ة
نادﺎﺘﺳا قﻼﺧا
،
ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺎﭘ ﻳ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا هﺎـﮕ ﻲ
- دﺎﺼـﺘﻗا ي
ﻮﺠﺸـﻧاد ﻳ
درﻮـﻣ نﺎ ـﺳرﺮﺑ
ﻲ
ﺳو ﻴ ﻊ ﺮﺗ ي راﺮﻗ ﮔ ﻴ
.دﺮ
2 - ﺑﻴ ﻪﻟﺎﺴﻣ نﺎ
،بﺎﻘﻟا تﺎﻔﺻ و تﻻﺎﺣ ﻔﻠﺘﺨﻣ ﻲ ﻪﺑ ﺎﺴﻧا ن قﻼﻃا ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻛ ﺮﻫ ﻪ ﻛ ـﻣ ماﺪ ﻲ اﻮﺗ ﻧ ﻖـﻘﺤﺗ رد ﺪـﻨ
ﺼﺨﺷ ﻴ ﻮﻫ و ﺖ ﻳ
ﺛﺎﺗ ﺺﺨﺷ ﺖ ﻴ
ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔﺮ .
اﻳ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻦ ﻤﻧ ﺰﮔﺮﻫ ، ﻲ
ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻪـﺑ دوﺪـﺤﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا
زا
ﻛ
ز و ﺖﺷز تﺎﻤﻠ ﻳ
و ﺎﺒ ﻳ ﺪﺑ و بﻮﺧ ﺎ دﻮﺷ
، ز ﻳ ﺮﺑرد اﺮ ﺪﻧراد ة ا ـﻳ تﺎﻔـﺻ ﻦ
، ﻪـﺑ ،توﺎـﻔﺘﻣ ترﻮـﺻ
ﺼﺨﺷ و قﻼﺧا ﻴﺘ
ﻲ
ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ
ﻣ دﺮﻓ ﻲ ﺎﻤﻧ ﻳ ﻧﺎ ﺪ . ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺼﺨﺷ
ﻴ ،دﺎﺘﺳا ﺖ ﻛ
داوارﺎـﻣﻮ ﻳ ﻮﻟﻮ ) 2012 (
ﻣ ﻲ ﻮﻧ ﻳ ﺪﺴ
، ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﮕﻧا ﻴ هﺰ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻛ ﻪ
ﻮﻫ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻳﺘ
ﻲ
ﺷ ار دﺎﺘﺳا ﻜ
ﻞ ـﻣ ﻲ ﺪـﻫد
،
شزرا و دﺎـﻘﺘﻋا
ﺖﺳوا . ﻪﺑ ﻣ ﺮﻈﻧ ﻲ ﺼﺨﺷ ﺪﺳر ﻴ
ﻮﻫ و ﺖ ﻳ
ر ،دﺮﻓ ﺮﻫ ﺖ ﻳ
ﻣ رد ﻪﺸ ﻴ و ﺶﻧاد ناﺰ ﺑ
ﻲ ﺸﻧاد ﻲ دراد وا . رد
شزﻮﻣآ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار
، ﻪﺑ
ﻠﮕﻧا نﺎﺑز رد و ﻢﻋا رﻮﻃ ﻴ
ﺴ ﻲ ﻪﺑ ﺺﺧا رﻮﻃ
، ﻣ ﻲ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ـﻛ
ﺎـﮔ ﻪ ﻫ ﻲ نﻮـﺘﻣ
ﺳرﺮﺑ ﻲ
ﻗﻼﺧا رﺎﺑ هﺪﺷ ﻲ
ﺪﻧراد . ﻪﺑ
ﻣ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻴ
ﺴﺣﺮ ﻴﻨ ﻲ ) 2008 ( ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ ﻠﺤﺗ ﻴ نﺎﻤﺘﻔﮔ ﺮﮕﻠ
دﺎﻘﺘﻧا ي ﻪﺑ ، ﺮﭙﻣا ﻳ ﻟﺎ ﻴ ﻧﺎﺑز ﻢﺴ ﻲ ﻣ ﻲ دزﺎﺗ
، اﺮﭼ ﻛ ﻪ
؛وا هﺎﮕﻧ رد
ﻠﮕﻧا نﺎﺑز شزﻮﻣآ ﻴ
ﺴ ﻲ زا ﺖﻗاﺪﺻ ناﺪﻘﻓ
ﺎﮔآ و ﻫ ﻲ ﻣ ﺞﻧر ﻲ دﺮﺑ . و ي ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ دراد روﺎﺑ ﻛ
ﻪ ا ﻳ نﺎﺑز ﻦ
،
ا روﺪـﺻ لﻮﻐﺸﻣ ـﻳ
ژﻮﻟﻮﺋﺪ ي ﻮـﺧ ﻳ ﺶ
ﮕﻨﻫﺮﻓ ﺖﻟﺎﺻا زا و ﺖﺳا ﻲ
ﮔاﺮﻓ ﻴ
ﻢﺸﭼ دﻮﺧ ناﺮ ﺷﻮﭘ
ﻲ ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨ . ا رد ﻳ
ترﻮـﺻ ﻦ ﺖـﺳا
ـﻛ ﻪ نﺎـﺑز
ﻠﮕﻧا ﻴ ﺴ ﻲ
دازآ نﺎﺑز ي
ﻧ ﻴ ﻠﺑ ،ﺖﺴ ﻜ ا ﻪ ﻳ
ﺪﺒﺗ نﺎﺑز ﻦ ﻳ
ﻪﺑ ﻞ
ﺘـﺳد نﺎـﺑز ﻜ
رﺎ ي و ﻪﻄﻠـﺳ ، ﻛ
د لﺮـﺘﻨ ﻳ ناﺮـﮕ
ﻣ ﻲ دﻮﺷ . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻧاﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻦ ﻲ
ﻤﻫ وا نﻮﭽ ﻪﺑ وﺮﻤﻠﻗ ي ﭘ دورو قﻼﺧا ﻴ
ﻣ اﺪ ﻲ ﻛ ﺪﻨﻨ .
ﻛ ﺮﺘﻤ ﻛ ﺴ ﻲ
ﻪﺧﺎﺷ و ﻒﻠﺘﺨﻣ رﻮﻣا رد ار قﻼﺧا ﺶﻘﻧ ﺎﻫ
ي ﻤﻠﻋ ﻲ دﺎﻧ ﻳ ﻣ هﺪ ﻲ ا ﺎـﺑ ﺎﻣا ،درﺎﮕﻧا ـﻳ
ﻦ
ﺮﻌﺗ رد ،دﻮﺟو ﻳ
ﺺﺧﺎﺷ و ﻒ ﺎﻫ
ي ﻠﺻا ﻲ
ﻧاﺪﻨﭼ ﺮﻈﻧ قﺎﻔﺗا ،نآ ﻲ
د ﻳ ﻤﻧ هﺪ ﻲ دﻮﺷ . اﻳ ﺸﻣ ﻦ ﻜ ﻧﺎﻣز ﻞ ﻲ
ﻣ ﺮﺗدﺎﺣ ﻲ دﻮﺷ ﻛ
ﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪ ﻲ
د ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي
رﺎﺑرد توﺎﻔﺘﻣ ة
ﺪﺷﺎﺑ دﻮﺟﻮﻣ قﻼﺧا مﻮﻬﻔﻣ
) ر ﻳ ،ﮓﻨ 2006 ص ، . 10 .(
ﻪﺑ
او ،لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻛ
وﺎ ي د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ رﺎﺑرد نﺎ ة نادﺎﺘـﺳا قﻼـﺧا
ﻧ ،نﺎﺸﻧﺎﺑز ﻴ
ﺶﻫوﮋﭘ و ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻨﻣزﺎ ﺎﻫ
ي ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي ﻣز ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ ،ﺖﺳا ﻴ
ﻪـﻨ
ﺎﺸـﮕﻫار و زﺎـﺳ ي
ـﺣاﺮﻃ ﻲ
لﺪﻣ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ اﺮﺑ ي ﻢﻫ ﻛ ﺸﻨ ﻲ ﻣ ﺮﺘﻬﺑ ﻴ
ﮔرد داﺮﻓا نﺎ ﻴ
رد ﺮ ﻛ
ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺑز شزﻮﻣآ رﺎ .
ﻛ رﻮﻟﻮ ـﻳ ﺗﻮ ﻴ ﺲ
) 2010 ( ﺪﺘﺳا ﻣ لﻻ ﻲ ﻛ ﺪﻨ ﻛ ﺤﻣ رد ﻪ ﻴ ﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﻂ ﻴ
ﺴ ﻲ
، ﻪﺑ
ﺶﻫوﮋـﭘ ،مود نﺎـﺑز شزﻮﻣآ ناﻮﻨﻋ ﺎـﻫ
ي
ﺴﺑ ﻴ رﺎ ﻛ ﻤ ﻲ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﮔاﺮﻓ ﻴ ﻏ ناﺮ ﻴ ﻠﮕﻧا ﺮ ﻴ ﺴ ﻲ
ﺬﭘ ترﻮـﺻ ﻳ
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮ .
ﻪـﺑ
ﺪـﻘﺗ ﺮـﻫ ﻳ ،ﺮ ار قﻼـﺧا
ﻣ ﻲ
ﺎﻫﺮﻈﻨﻣ زا ناﻮﺗ ي
نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
، ﻈﻧ ﻴ د ﺮ ﻳ ﺼﺼﺨﺘﻣ هﺎﮔﺪ ﺎ
ﻘﻘﺤﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ و ن ﺎ
ﺎﺗ ن هرﺎﮕﻧا
ﺑﺮﺠﺗ و ـﻴ تﺎ
ﮔرد دﺮﻓ ﺮﻫ ﻴ
ﺤﻣ رد ﺮ ﻴ آ ﻂ لﺎﺒﻧد شزﻮﻣ ﻛ
دﺮ . ﻟد ﻴ
ﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ تروﺮﺿ و ﻞ ﻴ
او ﺰ ﻛ وﺎ ي قﻼﺧا
زا نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا هار
ﺳرﺮﺑ ﻲ
ﻮﺠﺸـﻧاد تاﺮﻈﻧ ﻳ
ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ نﺎـﺑز نﺎ
ﺎﭘ ﻳ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا هﺎـﮕ ﻲ
- دﺎﺼـﺘﻗا ي
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ نﺎ ﻣا ترﻮﺻ رد و ﻜ
اﺮﺑ شﻼﺗ نﺎ ي
ﺣاﺮﻃ ﻲ ﻮﮕﻟا ﻲﻳ ﻗﻼﺧا ﻲ ﺑ ﻮ
.د
2 - 1 - ﻧﺎﺒﻣ ﻲ ﺮﻈﻧ ي و ﭘﻴ ﺸ ﻴﻨ ﺔ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ :
ﺴﺑ رﺎﺛآ ﻴ رﺎ ي
قﻼﺧا ﺐﺴﺣ ﺮﺑ
نﻮﻣزآ و ﺶﻫوﮋﭘ رد زﺎﺳ
ي
دراد دﻮﺟو
، رد ﺎﻣا رﺎﺑ ة شزﻮـﻣآ و
ﻄﺑار ﺔ ﻣ ﻴ
فﺮﻃ و ﻞﻣاﻮﻋ نﺎ ﺎﻫ
ي ﮔرد ﻴ ﺮ شزﻮﻣآ رد نﺎﺑز
، ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي دوﺪﺤﻣ ﺮﺗ ي
ﺬﭘ مﺎﺠﻧا ﻳ ﻪـﺘﻓﺮ
ﺖﺳا ) ﻣﺎﻫﻮﺷ ﻲ ، 1998 ،بو ؛ 2008 ؛ ﻛ رﻮﻟﻮ ﻳ ﺗﻮ ﻴ ﺲ ، 2010 .(
ﺎﺷ ﻳ ﻟد ﺪ ﻴ
ﻻﺎﺑ داﺪﻌﺗ نآ ﻞ ي
ﺎﻔﻣ ﻫ ﻴ ﻢ و
ﻐﺘﻣ ﻴ ﺎﻫﺮ ي
ﻪﺑ شزﻮﻣآ رد دﻮﺟﻮﻣ
ﺪﺗ و ﻢﻋا رﻮﻃ ر
ﻳ ﻪﺑ نﺎﺑز ﺲ ﺪﺷﺎﺑ ﺺﺧا رﻮﻃ
ـﻛ ﻪ ـﻛ ﻘﺤﺗ رﺎ ـﻴ ار ﻖ
ﺴﺑ ﻴ ﻣ راﻮﺷد رﺎ ﻲ
دزﺎﺳ .
ﺷﻼﺗ رد ﻲ اﺮﺑ ي ـﺣاﺮﻃ ﻲ
ـﻧﺎﻗﻼﺧ لﺪـﻣ ﺔ
ﺑﺮﺗ ـﻴ ـﺑﺮﻣ ﺖ ﻲ
ﺎـﻨﺒﻣ ﺮـﺑ نﺎـﺑز ي
ﻠﺤﺗ ،ﺖﺧﺎﻨـﺷ ـﻴ
،ﻞ
ﻪﺑ ﻤـﺳر ﻴ ﺖ ـﺳﺎﻨﺷ ﻲ
د و ﻞـﻤﻋ ، ـﻳ
،ﺪ ﻛ داوارﺎـﻣﻮ ﻳ ﻮﻟﻮ ) 2012 ( رد ﻞﺼـﻓ 4 ﻛ بﺎـﺘ دﻮـﺧ رد درﻮـﻣ
ﻪﺑ ﻤﺳر ﻴ ﺖ ﺳﺎﻨﺷ ﻲ
، ﻦﺨﺳ زا ﻞﻣاﻮﻋ دﺪﻌﺘﻣ ي ﻣ ﻲ دروآ ﻛ ﻪ ﺧﺎﺳ ﻮﻫ رﺎﺘ ﻳﺘ ﻲ ﻪـﻠﻤﺟ زا ار نﺎـﺑز دﺎﺘـﺳا
شزرا و روﺎﺑ ﺷ
ﻜ ﻣ ﻞ ﻲ ﺪﻫد . و ﻪﭼﺮﮔا ي ﺮﺼﺗ ﻳ ﻣ ﺢ ﻲ ﻛ ﺪﻨ ﻛ ﺮﻌﺗ ﻪ ـﻳ ﻗد ﻒ ﻴ ـﻘ ﻲ اﺮـﺑ ي دﻮـﺟو روﺎـﺑ
ﻣ ﺎﻣا ،دراﺪﻧ ﻲ
ﻮﮔ ﻳ ﺪ
» زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ روﺎﺑ مﺎﻈﻧ ﻚﻳ
ﻋﻮﻤﺠﻣ ﺔ ﻘﻄﻨﻣ ﻲ ﺪـﻋاﻮﻗ و تادﺎﻘﺘﻋا زا ـﻛ
ﻓا ﻪ ـﻜ ،رﺎ
و نﺎﮔژاو ﻛ
ﺶﻨ ﺎﻫ ي ﻣ هرادا ار ﺺﺨﺷ ﻲ
ﻛ ﺪﻨ « ا و ﻳﻨ ﻜ ﻪ
» ﻢﻬﻓ ﻛ ﻧﻮﻨ ﻲ ا زا ﻳ ﺖـﺳا راﺮﻗ ﻦ ـﻛ
ﺎـﻫروﺎﺑ ﻪ
د زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻳ
هﺎﮔﺪ هراﺰﮔ ،ﺎﻫ و ﺎﻫ ﺖﺷاﺪﻨﭘ ﺎﻫ ﻛ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﺺﺨﺷ ﻪ ﻳ
رد ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآﺎﻧ ﺎ رﺎﺑ
ة شزرا رواد ي
ﭼ ﻴ ﺰ ي دراد « ) ﻛ داوارﺎﻣﻮ ﻳ ﻮﻟﻮ ، 2012 ص ، . 60 ( . ﻪﺑ د ترﺎﺒﻋ ﻳ ار ﻪﭽﻧآ ،ﺮﮕ ﻛ
ـﻣ ﺺﺨﺷ ﻪ ﻲ
ﺪﻧا ـﻳ ،ﺪﺸ
ﻣ ﻲ ﻮﮔ ﻳ
ﻣ اﺮﺟا و ﺪ ﻲ
ﻛ رد ،ﺪﻨ
،ﻊﻗاو بﺎﺗزﺎﺑ روﺎﺑ مﺎﻈﻧ ﺪـﻨﻣ
ي ا و
.ﺖـﺳ
ا ﺮـﺑ ـﻳ ،سﺎـﺳا ﻦ ﺎـﻫروﺎﺑ
و
د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي
رﺎﺑرد ﺺﺨﺷ ة
ﻚﻳ
ﺮﻌﺗ ،نﺎـﺑز نادﺎﺘـﺳا قﻼـﺧا ﺪـﻨﻧﺎﻣ ،صﺎﺧ ﺐﻠﻄﻣ ـﻳ
ﻠﻤﻋ ﻒ ـﻴ ﺗﺎ ﻲ
اردا زا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ك
ﺖﺳا .
رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻛ
ﭘ روﺎﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻻﺎﺑ رد ﻪ ﻴ
ﭽ ﻴ
ﺨﺸﺗ و ﺖﺳا هﺪ ﻴ
ـﺑ توﺎـﻔﺗ ﺺ ﻴ
و روﺎـﺑ ﻦ
ﺖﺳا راﻮﺷد ﺶﻧاد .
ﻪﺑ ﻤﻫ ﻴ رﻮﻈﻨﻣ ﻦ
، د ﻳ ﻮ ﻲﻳ ) 1933 ( ﻪﺘﻔﮔ ﺖﺳا ﻛ ﻪ روﺎﺑ ﭼ ﻴ ﺰ ي ﺖـﺳا ـﻛ ﻪ ﺎـﻣ رد
لﺎﺣ ﺮﺿﺎﺣ زا نآ ﻦﺌﻤﻄﻣ ﻧﻴ ﺘﺴ ﻴ ﻢ
، ﺎﻣ ﺎﻣا رﺪﻘﻧآ ﻪﺑ نآ اﻳ نﺎﻤ راد ﻳ ﻢ ـﻛ ﻪ ﺮـﺑ ﺎـﻨﺒﻣ ي نآ ـﻤﻋ ﻞ ﻛ ـﻨ ﻴ ﻢ .
ﻪﺑ و ﺮﻈﻧ ي
، ار ﻪﭼ ﺮﻫ ﻛ
ا ﻪ ﻛ
ﻣ ﺖﺳرد نﻮﻨ ﻲ
ﻧاد ﻴ ﺖﺳا ﺶﻧاد ﻢ ـﻛ
ﻤﻣ ﻪ ـﻜ
آ رد ﺖـﺳا ﻦ ﻳ
درﻮـﻣ هﺪـﻨ
ﺸﺗ ﻚﻴﻜ
ﮔ راﺮﻗ ﻢﻫ ﻴ
دﺮ . ﺒﺸﺗ رد ﺔﻴ ﻞﺼﻔﻣ رﻮﭙﺴﻧ ،ﺮﺗ )
1987 ( دﻮﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻛ
ﺑ ﻪ ﻣ ﺎﻫروﺎ ﻲ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻨﻫذ لﻻﺪﺘﺳا زا ﻲ
ﻞﻤﻋ ﻛ ﺑ و ﺪﻨﻨ ﻴ و رﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ ﺮﺘﺸ ـﻳ
ﻓﺎﻄﻌﻧا ﻞـﺑﺎﻗ ﺎ ﺪـﻨ
ﺎﻘﻣ رد ﺎـﻣا ، ـﻳ
ﺶـﻧاد ﺎـﺑ ﻪﺴ
،
ﻮﻗ تﺎﺳﺎﺴﺣا ي
ﺮﺗ ي
دراد دﻮﺟو شدرﻮﻣ رد .
ﻓﻴ ﻮﺴﻧاﺮﻓ فﻮﺴﻠ ي
ر ﻜﻳ رﻮ ) 1995 ( ﺑﻴ و تﺎﻋﻼﻃا ﻦ
ﻧ ﺶﻧاد ﻴ ﻣ قﺮﻓ ﺰ ﻲ ﺪﻧراﺬﮔ
، ﻪﺑ ﻮﺤﻧ ي ﻛ
ـﺑﺮﺠﺗ و ﺪﻟﻮﻣ ﺶﻧاد ﻪ ﻲ
ا تﺎـﻋﻼﻃا ﺎـﻣا ،ﺖـﺳا ـﻳ
ـﻨﭼ ﻦ ﻴ ﻦ
ﻧﻴ ﺖﺴ . ﻚﻳ لﺎﺜﻣ ﻛ دﺮﺑرﺎ ي ﻣ ﻲ
ﺑ توﺎﻔﺗ ﺪﻧاﻮﺗ ﻴ
ﻦ ﻚﻳ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻮﻧ ﻳ ﺲ ﻛ ﭙﻣﺎ ﻴ و ﺮﺗﻮ ﻚﻳ ﻛ دﺎـﻋ ﺮﺑرﺎ ي نآ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺘﻗو ﻲ
رد روﺎﺑ زا ﻦﺨﺳ ﻛ
ﺎﻤﺗ ،ﺖﺳا رﺎ ﻳ
اﺮﺑ ﻞ ي شزرا رواد ي ﻧ ﻴ اﺮـﭼ ؛دراد دﻮﺟو ﺰ ـﻛ
ﻪـﺑ ﻪ ﺮـﻈﻧ
ﻣ ﻲ ﻧﺎﻣز ﺪﺳر ﻲ ﻛ ﻪ ﻫ ﻴ ا ﭻ ﻳ هﺪ ا ي
ﺮﻣا درﻮﻣ رد ي
رواد ،دراﺪﻧ دﻮﺟو ي
ﻧ ﻴ ﺎﻨﻌﻣ ﺰ ي
زا ار دﻮـﺧ ﺖـﺳد
ﻣ ﻲ ﺪﻫد . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ
ﻠﺑﺎﻗ روﺎﺑ مﺎﻈﻧ ﻦ ﻴ
ﺎﻤﺗ و ﺖ ﻳ ﺪﺒﺗ ﻞ ﻳ
ﻪﺑ ﻪﻤﺟﺮﺗ و ﻞ دراد ار شزرا
. ا رد ﻳ ﺎﺟ ﻦ ا ﺖﺳ ﻛ ﻪ
مﺎﻈﻧ ﺎﻫ ي روﺎﺑ
،
ﻪﺑ ار دﻮﺧ هار
دوﺪﺤﻣ ة
ﻣ زﺎﺑ قﻼﺧا ﻲ
ﻛ ﺪﻨﻨ . ﻪﺑ
ﺘﻋا ،هدﺎﺳ نﺎﺑز ﻘ
ﺎ د
نآ ،نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا
ﺎﻫ
ﻪﺑ ار
ﻪﺑ ﻞﻤﻋ ﺖﻤﺳ
ﺻﺎﺧ ﺖﻟﺎﺣ ﻲ
ﻣ قﻮﺳ ﻲ ﺪﻫد ﻛ ﻪ ﻳ ﻪﺑ نآ زا ﺎ و بﻮﺧ ﻳ ﺪﺑ ﺎ ﺒﻌﺗ ﻴ ﻣ ﺮ ﻲ دﻮﺷ . اﺮـﺑ ي
ﺪﻧا ﻳ ﻧاﺪﻨﻤﺸ ﻲ
ﺮﻓ نﻮﭼ ﻳ ﺮ ) 1989 ( و د ـﻳ ﻮ ﻲﻳ ) 1922 ( ـﻠﻌﺗ ﻴ ﻢ و ﺑﺮﺗ ـﻴ ﺖ ﺰـﮔﺮﻫ ﺪـﻗﺎﻓ شزرا رواد ي
داﺪﻤﻠﻗ ﻤﻧ ﻲ دﻮﺷ اﺮﭼ ؛ ﻛ ﭘ ﻪ ﻴ ﻧ ﺎﺑ ﻪﺘﺳﻮ ﻴ ﺎﻫوﺮ ي ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ دﺎﺼﺘﻗا ، ي ﻪﻌﻣﺎﺟ ، ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ
ﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲ ﺖـﺳد
ﻣ مﺮﻧ ﻪﺠﻨﭘ و ﻲ
ﻛ ﺪﻨ
، ز ﻳ اﺮ ﻣ ﻴ نﺎ اﻳ ﻦ ﻪﻄﺑار رﻮﻣا ا
ي
دراد دﻮﺟو ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ .
ا ﺮﮔا ـﻳ ـﻣا ﻦ ،ﺪـﺷﺎﺑ قدﺎـﺻ ﺮ
شزرا ﺎﺠﻧآ رواد
ي ﻧ ﻴ ﺰ دراد دﻮﺟو .
ﺗﻴ رﻮﻠ ) 1994 ( ﻪﺑ
شزرا لﺎﻘﺘﻧا و ﻞﻌﻓ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖـﻓﺎﺑ و ﺎـﻫ ﻲ
و
ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﮕﻧﻮﮕﭼ ﻦ ﻲ
ﺷ ﻜ ﻞ ﮔ ﻴ ﺮ ي شزرا ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ
دراد هرﺎـﺷا ﮓـﻨﻫﺮﻓ و نﺎﺑز ﻂﺳﻮﺗ .
ر ﻛ ﻠﻴ ـﻨ ﻚ
) 2001 ( ﻧﻴ ﺰ د ﻳ ﺗ هﺎﮔﺪ ﻴ رد ار رﻮﻠ رﺎﺑ
ة شزرا ﺴﻔﺗ ﺎﻫ ﻴ ﻣ ﺮ ﻲ ﻛ ﺘﻧ و ﺪﻨ ﻴ ﻪﺠ ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ ـﻛ ا نﺎﺴـﻧا ﻪ و شزر
ﺎﻤﺗ ﻳ ﻧورد تﻼ ﻴ
اﺮ
ﻧﺎﮕﻤﻫ حﻼﺻا ﺖﻬﺟ رد ﻲ
؛دراد نﺎﮔژاو ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي ﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻚﻴ ﺮﺷ و و ـﻳ ﺖـﺳرد ﺎ
نﺎﺑز رد ﺖﺳردﺎﻧ و
راد دﻮﺟو ﺎﻫ ﻧ
ﺪ ﻛ ﻪ اﻳ ﻦ ﻛ ﺒﺴﻧ تﺎﻤﻠ ﻲ
ا ا و ؛ﺪﻧ ﻳﻨ ـﻜ
ـﺧﺮﺑ ﺎـﻬﻨﺗ ﻪ ﻲ
شزرا زا ﺎـﻫ
ي
و ﻳ ﮋ ة ﻧﺎﻬﺟ ﻲ ا ﺪﻧ . ﺛﺎﺗ ﻴ ﺎﺴﻣ ﺮ ﺋ ﻻﺎﺑ ﻞ
ﻪﺑ ،شزﻮﻣآ رد
ﺑﺮﻣ و نادﺎﺘﺳا ﻴ
ﻣ نﺎﺸﻧ نﺎ ﻲ
ﺪﻫد ﻛ نآ ﻪ د ﺎـﻫ ا ـﺋ ﺎـﺑ ﻢ
ﺶﻟﺎﭼ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ﺮﺳ و ﻛ ﺪﻧراد رﺎ . ﻪﺑ
ﻠﻓ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻴ
نﻮﺴﭙ ) 1992 ( ﻪﺑ ـﺒﻨﺟ ﺔ رﺎـﺠﺗ ي شزﻮـﻣآ
ﻠﮕﻧا نﺎﺑز ﻴ ﺴ ﻲ ﻣ هرﺎﺷا ﻲ ﻛ ا و ﺪﻨ ﻳﻨ ﻜ
ﻪـﺑ نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪ
ﺮﭙﻣا شﺮﺘﺴـﮔ ﻳ
ﻟﺎ ـﻴ
ﻧﺎـﺑز ﻢﺴ ﻲ ﻛ ـﻤ ﻚ
ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨﻨ . ﻤﻫ رد ﻴ
ﻣﺎﻫﻮﺷ ،ﺎﺘﺳار ﻦ ﻲ
) 1998 ( نﻮﻣزآ زﺎـﺳ ي ﻧﺎـﻬﺟ ﻲ
ﻠﮕﻧا نﺎـﺑز ـﻴ
ﺴ ﻲ ﻈﻧ ـﻴ و ﻞـﻓﺎﺗ ﺮ
آﻳ ﻠ ﻏ ار ﺲﺘ ﻴ ﻮﻣدﺮ ﻛ ﺗاﺮ ﻚﻴ ﻏ و ﻴ ﻗﻼﺧاﺮ ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺧ . ﺎﮔآ ﻫ ﻲ ﺶﻟﺎﭼ زا ﺎﻫ
ﻲﻳ اﻳ ﻦ ﻨﭼ ﻴﻨ ﻲ ﻤﻣ ـﻜ ﺖـﺳا ﻦ
ﭘﻴ ﺎﻫﺪﻣﺎ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ار دروآ رﺎﺑ ﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ هاﻮﺧ ﻪ دﻮﺷ ﺖﻣوﺎﻘﻣ
ﻳ ﺪﺷﺎﺑ روآدرد هاﻮﺧ ﺎ
.
ﻪﺘﺷﺬﮔ رد
ﻪﺑ قﻼﺧا
ﺮﻈﻧ قﻼﺧا ترﻮﺻ ود ي
ﻠﻤﻋ قﻼﺧا و ﻲ
ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﺪﻨﺑ ي ﻣ ﻲ ﺪﺷ : زا رﻮـﻈﻨﻣ
ﺮﻈﻧ قﻼﺧا ي
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ تﻻﺎﺣ و ﻛ ﻗﻼﺧا رادﺮ ﻲ
دﻮﺑ ﻛ ﺎﮔ ﻪ ﻫ ﻲ ﺻﻮﺗ قﻼﺧا ﻴ
ﻔ ﻲ ﻣﺎﻧ ﻴ ﺪ ـﻣ ه ﻲ ﺪـﺷ ﺎـﻣا ،
ﻠﻤﻋ قﻼﺧا ﻲ
، ﻪﺑ ﻠﻤﻋ هار ﻲ ﻛ ﻗﻼﺧا ﺶﻨ ﻲ
ﻣ ﻲ ادﺮﭘ رد ؛ﺖﺧ ﻟﺎﺣ ﻲ ﻛ ﻪ ﻪﺘﺳد ﺪﻨﺑ ي زوﺮـﻣا ي ،قﻼـﺧا زا
ﺻﻮﺗ قﻼﺧا ،قﻼﺧا اﺮﻓ ﻞﻣﺎﺷ ﻴ
ﻔ ﻲ رﺎﺠﻨﻫ قﻼﺧا ، ي
قﻼـﺧا و ـﻛ
دﺮﺑرﺎ ي ﺖـﺳا ) ﻧ ﻜ ،مﺎـﻧﻮ 1384 ،
ص . 41 ( . ﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻲﻳ ) 1350 (
ﻟﺎﻄﻣ ار قﻼﺧا ﻌ
ﺔ ﺎﺠﺳ ﻳ
اد تﻻﺎﺣ و ﺎ ﺋ
ﺮﻌﺗ ﺮﺸـﺑ ﻢ ـﻳ
ـﻣ ﻒ ﻲ ﻛ ﺪـﻨ ـﻛ ﻪ
زﺎﺳاﺪﺟ نآ زا فﺪﻫ ي
ﻀﻓ زا تراﺮﺷ ﻴ
نﺎﺴﻧا ﺎﺗ ﺖﺳا ﺖﻠ
ﺪﺑ زا ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﻫ ي
رود ي ﻛ ار دﻮﺧ و ﺪﻨﻨ
ﻪﺑ ﻀﻓ ﻴ ﺑ ﺖﻠ ﻴ ارﺎ ﻳ ﺪﻨ . ﻠﻣ ﻴﻜ نﺎ ) 1394 ( ﻧﻴ ﺮﺼﺗ ﺰ ﻳ ﻣ ﺢ ﻲ ﻛ ﺪﻨ ﻛ قﻼﺧا ﻪ ﻚﻳ ﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻳ و ﺖـﺳا ترﺎﻬﻣ و
ا و ﺶﻧاد ﻪﻧ ﻳﻨ
ﻜ ﺧ ﺎﺑ ﻪ ﻴ ز ،ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺮ ﻳ
اد و ﻢﻠﻋ اﺮ ﭘ رد ﺶﻧ
ﻲ ﻛ ـﺻﻮﺗ و ﻒﺸ ﻴ
ﻒ ﺎـﻘﺣ ﻳ ﻖ ﻢﻟﺎـﻋ
ﺖﺳا . ﻪﺑ ﺑﻴ نﺎ د ﻳ
،ﺮﮕ ﻢﻠﻋ ﺎﺑ ﻘﺣ ﻴ ﺖﻘ ﺮﺳ و ﻛ رﺎ دراد ترﺎﻬﻣ ﺎﻣا ، ﻳ
ﻠﺑﺎﻗ ﺎ ﻴ اﺮـﺑ ﺖ ي ﻐﺗ ـﻴﻴ
ﺎـﻘﺣ نآ ﺮ ﻳ
ﻖ
ﻣ شﻼﺗ ﻲ ﻛ ﺪﻨ . د ﻳ ﻧآ ﺮﮕ ﻜ
ﭘرد ﺮﻨﻫ ،ﻪ ﻲ
ز ﻳ
ﻣ رﻮﻣا ندﻮﻤﻧ ﺎﺒ ﻲ
ﺪﺷﺎﺑ .
»
ـﻈﻨﺗ ﻞﻣﺎﺷ قﻼﺧا ﻴ
و زا عﺎـﻓد ،ﻢ
ﺻﻮﺗ ﻴ ﻪﺑ ﻪ ﻫﺎﻔﻣ ﻴ
ـﻣ ﺖـﺳردﺎﻧ و ﺖﺳرد رﺎﺘﻓر ﻢ ﻲ
دﻮـﺷ « ) ﺎـﺗود ، 2010 ص ، . 59 .(
ﻻﻮـﻤﻌﻣ قﻼـﺧا
ﻪﻓﺮﺣ ا ي ﻧ ﻴ
،ﺰ ﻪﺧﺎﺷ ا ي زا قﻼﺧا ﻛ دﺮﺑرﺎ ي
ﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲ
دﻮﺷ ﻛ
ﻪﺑ دﻮﺧ ﻪ ز ﻳ ﻪﺧﺎﺷﺮ ﺎـﻫ ﻲﻳ ﻈﻧ ـﻴ ﺮ
قﻼﺧا ﻠﻌﺗ ﻴ ﺑﺮﺗ و ﻢ ﻴ
ﺴﻘﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺖ ﻴ
ﺖﺳا ﻢ . قﻼـﺧا ﻪـﻓﺮﺣ ا ي ﻳ ـﻨﻌ ﻲ
» ﻟﻮﺌﺴـﻣ ﻴ ﺖ ﺬـﭘ ﻳ ﺮ ي ـﺤﻣ رد ﻴ ﻂ
ﮔﺪﻧز ﻲ ﻠﻐﺷ ﻲ « ) ﻠﻣاﺮﻗ ﻲﻜ ، 1397 ص ، . 71 .(
ﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺎﻬﻨﺗ نﺎﺑز شزﻮﻣآ ﻧﺎﺑز ﺶ
ﻲ ﻧ ﻴ ﻠﺑ ،ﺖﺴ ﻜ
ﺧﺮﺑ لﺎﻘﺘﻧا ﻪ ﻲ
و زا ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي
ﻧ ار بﻮـﺧ ـﻴ
ﺰ
ﻣ ﺮﺑ رد ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ .
د ار نﺎﺑز شزﻮﻣآ زا لوا هﺎﮕﻧ هزوﺮﻣا ﻳ
ﻟﺎﻘﺘﻧا هﺎﮔﺪ ﻲ
ﻣ ﻲ ﻮﮔ ﻳ ﺪﻨ ﻛ ﻟﻮﺒﻘﻣ ﻪ ﻴ ﺴﺑ ﺖ ﻴ رﺎ ي
ﺪﺒﺗ لﺪﻣ ار مود شﺮﮕﻧ ﺎﻣا ،دراﺪﻧ ﻳﻠ
ﻲ راﺬﮕﻣﺎﻧ ي ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨﻨ ) ﻛ داوارﺎﻣﻮ ﻳ ﻮﻟﻮ ، 2012 .(
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﺮﻌﺗ ﻦ ﻳ ﻒ
ﻠﻤﻋ ﻴ ﺗﺎ ﻲ
ﺶﻫوﮋﭘ رد قﻼﺧا ﻛ
ﻧﻮﻨ ﻲ
ﻪﺧﺎﺷ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ا
ي ﺶﻧاد زا ﻛ
ﻫﺎﻔﻣ ﻪ ﻴ ﺘـﺳرد ﻢ ﻲ
ﺘـﺳردﺎﻧ و ﻲ
ﻳ ﺻﻮﺗ ار ﺪﺑ و بﻮﺧ ﺎ ﻴ
ﺴﺑ ﻪﭼ و ﻒ ﻴ
ﺻﻮﺗ رﺎ ﻴ ﻣ ﻪ ﻲ ﻛ ﺪﻨ .
ﻪﺑ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻲﻜﻳ
ﺶﻫوﮋﭘ زا ﺎﻫ
ي ﺪﺟ ﻳ ا رد ﺪ ﻳ ﻣز رد ناﺮ ﻴﻨ
ﺔ نﺎﺑز شزﻮﻣآ
، ﺒﺣﺎﺼﻣ ﺔ ﻫوﺮﮔ ﻲ
ﺮﻤﺘﻣ ﻛ زا ﺰ 40
ﻠﮕﻧا نﺎﺑز دﺎﺘﺳا ﻴ
ﺴ ﻲ ،ناﺮﻬﺗ رد اﺮﺑ
ي ﻘﺤﺗ ﻴ ا ﻖ ﻛ ﺮـﺒ ي ﺟﺎﺗ ، ﻚـﻴ ﻏ ، و ﺮﻤﺛرﺎـﻔ ـﻴﻛ
ﻧﺎ ﻲ
) 1390 ( دﻮﺑ ﻛ اﺮﺑ ﻪ ي ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ي رد دﻮﺟﻮﻣ ـﻛ
ـﻄﺑار و سرد سﻼ ﺔ
و نادﺎﺘـﺳا برﺎـﺠﺗ
ﺴﻨﺟ ﻴ نآ ﺖ
ﺬﭘ ترﻮﺻ ﺎﻫ ﻳ
ﺖﻓﺮ . نآ رد ﺎﻫ ﻳ ﺪﻨﺘﻓﺎ ﻛ ﺑ ﻪ ﻴ ﺴﻨﺟ ﻦ ﻴ
ﺶﻟﺎـﭼ و نادﺎﺘﺳا ﺖ ﺎـﻫ
ي ـﻗﻼﺧا ﻲ
اﻳ ﻄﺑار نﺎﺸ ﺔ رادﺎﻨﻌﻣ ي
اﺪﻧ دﻮﺟو ﺖﺷ
ﺎﻣا ، ﺑﻴ ﻦ ﺑﻴ و ﺮﺘﺸ ﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺮﺘﻤ
ﺶﻟﺎﭼ و نادﺎﺘﺳا ندﻮﺑ راد ﻫ
ﺎ ي
ﻗﻼﺧا ﻲ ا ﻳ نﺎﺸ اﻳ ﻦ ﻪﻄﺑار دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ .
نآ ﺶﻨﺗ ﺪﺻ و ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺖﻔﻫ ﺎﻫ ﻗﻼﺧا
ﻲ جاﺮﺨﺘـﺳا ار ﻛ
ﺪـﻧدﺮ
ﻛ ﻪﺑ ﻪ ﺗﺮﺗ ﻴ ﻪﺑ ﺐ ز حﺮﺷ ﻳ ﺖﺳا ﺮ : ﻧاﻮﻗ ﻴ ﻦ 27
ﻄﺑار ،ﺪﺻرد ﺔ
ﺑ ﻴ دﺮﮔﺎـﺷ و دﺎﺘﺳا ﻦ 21
ـﻄﺑار ،ﺪـﺻرد ﺔ
ﺑﻴ نادﺮﮔﺎﺷ ﻦ 18
زرا ،ﺪﺻرد ﻳ
ﺑﺎ ﻲ 14
ﻪﻓﺮﺣ رﺎﺘﻓر ،ﺪﺻرد ا
ي 8
ﻪﻓﺮﺣ ﻂﻠﺴﺗ ،ﺪﺻرد ا
ي 7 ،ﺪـﺻرد
و اﻮﺘﺤﻣ ي ﺳرد ﻲ 4 ﺪﺻرد .
داﺪﻌﺗ ﻻﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺘﺒﻟا ي
ﺶﻟﺎﭼ زا ﺎـﻫ
ي ـﻗﻼﺧا ﻲ ار نﺎـﺑز نادﺎﺘـﺳا
حﺮﻄﻣ ﻛ ﺮ ﺖﺳا هد
؛
ﻗﻼﺧا ناﺮﺤﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲ
ﺘﺸـﭘ رد دﺎﺘـﺳا ﻴ
ﻧﺎﺒ ﻲ
دﺮﮔﺎـﺷ فﺮـﻃ زا
، ﻠﻋ ـﻴ ﻤﻫ ﻪ ـﻜ ﻧارﺎ ﻲ
ﻛ ﻪ درﻮﺧﺮﺑ ﻪﻓﺮﺣ ا ي و ﻗﻼﺧا ﻲ ﻪﺘﺷاﺪﻧ
.ﺪﻧا
» ﺎﭘ ﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
- دﺎﺼﺘﻗا ي ، ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ
دﺎﺼﺘﻗا و ي
ﻳ ﻚ دﺮـﻓ ـﻳ ﺎ ـﻳ ﻚ
ﺖـﺳا هوﺮـﮔ
«
) ﺑﻴ ﻜ
،ﺮ 2014 ص ، . 2211 .(
ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﻮﻣ ﻔﻟ ﺔ ﺸﺗ ﻜ ﻴ ﻞ ﺪﻨﻫد ة ﺎﭘ ﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
- دﺎﺼـﺘﻗا ي ﺮﺗ ﻛ ﻴ ـﺒ ﻲ زا
رد ،شزﻮﻣآ ا
ﺷا و ﺪﻣ ﺘ لﺎﻐ ﺖﺳا . ﻘﺤﺗ ـﻴ ﻖ رد رﺎـﺑ ة ﺎﭘ ﻳ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا هﺎـﮕ ﻲ
- دﺎﺼـﺘﻗا ي
ﺮـﺘﻧوﺰﻓ ، ﺮﮕﻧﺎﺸـﻧ
ﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ ي
، ﺳﺮﺘﺳد ﻲ ﻪﺑ
ﺒﻗ زا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻴ
ﻞ
ﺘﻣا ،توﺮﺛ ﻴ
زﺎ تا
، و ﺖﻣﻼﺳ ،ترﺪﻗ ﻛ
ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ ﮔﺪﻧز ﻲ ﻣ ﻲ و ﺪﺷﺎﺑ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺴﺑ
ﻴ رﺎ ي ﻄﺑار ﺔ ﺑ ﻴ ﻦ ﺎﭘ ﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
- دﺎﺼﺘﻗا ي ﻠﺋﺎﺴﻣ و ﻲ نﻮﭽﻤﻫ ﻠﻗا ـﻴ ﺖ ﺎـﻫ ي ﻣﻮـﻗ ﻲ و
داﮋﻧ ي
، دراد دﻮﺟو شزﻮﻣآ و ﺖﻧﻮﺸﺧ )
ﻤﺠﻧا ﻦ ﺳﺎﻨﺸﻧاور ﻲ
ﺮﻣآ ﻳ ﻜ
،ﺎ 2017 .(
ﺪﻧﺮﻫ ي ﻌﻧ ،هداز ﻴ ﻤ ﻲ ـﺷﺰﭘ ، ﻲﻜ ،راﺪـﻣﺎﻧ ،دار )
1389 ( رد ﻳ ﺪـﻨﺘﻓﺎ ـﻛ ـﺑ ﻪ ﻴ ﻦ ﺴـﻨﺟ ﻴ ﺖ
ـﻨﭽﻤﻫ و ﻴ
ﻦ
ﺘﺷر ﺔ ﺼﺤﺗ ﻴﻠ ﻲ ﺸﻧاد ﻮﺠ ﻳ شﺮﮕﻧ و نﺎ نآ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ ﻌﻣ
ﻴ ﺎﻫرﺎ ي ﻳ ﻚ دﺎﺘﺳا بﻮﺧ توﺎﻔﺗ رادﺎـﻨﻌﻣ ي
دﻮﺟو ﻧ دراﺪ . ﻪﺑ د ترﺎﺒﻋ ﻳ
،ﺮﮕ اﻳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ داد نﺎﺸﻧ
ﻛ ﺴـﻨﺟ ﻪ ﻴ ﺖ و ﺘـﺷر ﺔ ﺼـﺤﺗ ﻴﻠ ﻲ ﺸـﻧاد ﻮﺠ ﻳ نﺎ
ﻪﺑ
ﺪﻧزﺎﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ ناﻮﻨﻋ ة
ﺎﭘ ﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
- دﺎﺼﺘﻗا ي د رد ﻳ نآ هﺎﮔﺪ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ ﻗﻼﺧا
ﻲ نادﺎﺘﺳا ندﻮﺑ
ﺛﺎﺗ دﻮﺧ ﻴ ﺮ ي ﺖﺷاﺪﻧ . اﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ
ﺸﻧاد رد ﻜ هﺪ ﻛ زروﺎﺸ ي
ﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ـﻴ
ﺖ مﺎـﺠﻧا ناﺮـﻬﺗ سرﺪـﻣ
ﺖﻓﺮﮔ . رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻜﻳ
ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻻﺎﺑ لﺎﺜﻣ رد ﻪ ﻲ
ﻘﺤﺗ ،دﻮﺷ ﻴ
تﺎﻘ مﺎﺠﻧا ﻪﺘﻓﺮﮔ زا ﺮـﻈﻨﻣ ﻮﺠﺸـﻧاد رد رﺎـﺑ ة
قﻼﺧا نادﺎﺘﺳا نﺎﺑز ﻧﻴ رد ،ﺖﺴ ﻦﻤﺿ
ﺶﻫوﮋﭘ ، ﺎﻫ
ﻳ ﻲ ﻧاﺪﻨﭼ ﻲ
د ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ـﻳ
ﻮﺠﺸـﻧاد هﺎﮔﺪ ﻳ
رد نﺎ
رﺎﺑ ة و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ
ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﺑز دﺎﺘﺳا ﺎـﺳ
ﻳ ﻪـﻟﻮﻘﻣ ﺮ ﺎـﻫ ي ﺎﭘ ﻳ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا هﺎـﮕ ﻲ
- دﺎﺼـﺘﻗا ي
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ
ﺬﭙﻧ ترﻮﺻ نﺎ ﻳ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮ .
ﭼ ﻴ ﺰ ي ﻛ
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪ ﺎـﻫ
ي
هﺪـﺷ ﻊـﻗاو لﻮـﻔﻐﻣ ﻻﺎـﺑ ﺪـﻨﻧﺎﻣ
،
ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ
ﺎﺳ دﺎﺘﺳا ًﺎﻓﺮﺻ ﻪﻧ و نﺎﺑز دﺎﺘﺳا ﻳ
ﻪﺘﺷر ﺮ ﺖﺳا ﺎﻫ ﻛ ﻪ ﺎـﻬﻨﺗ د ـﻳ
ﻮﺠﺸـﻧاد هﺎﮔﺪ ي
ار نﺎـﺑز
ﻪﺑ اور ﻳ دراﺬﮕﺑ ﺖ
، نآ
ﺮﻃ زا ﻢﻫ ﻳ
ﻖ ﺒﺣﺎﺼﻣ ﺔ ﻧ ﻴ ﻪﻤ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻳ ﺘﻓﺎ ﺔ ﻴﻛ ـﻔ ﻲ ﻪـﻧ و ﻣﺎﻨﺸـﺳﺮﭘ ﺔ ﻛ ـﻤ ﻲ . ا ـﻳ ﻦ
ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻲ
ا ﻳ ﮔ راﺮﻗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ
.ﺖﻓﺮ
2 - 2 - ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ي ﻖﻴﻘﺤﺗ
ا ﺮﺑ ﻳ ،سﺎﺳا ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺮﺿﺎﺣ ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ دﺪﺻرد ﻲﻳ
ﻪﺑ ﺶﺳﺮﭘ ز صﺎﺧ ﻳ ﺮ
:دﻮﺑ
2 - 2 - 1 - اردا ك ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ و زا نﺎﺑز نﺎ ﻳ
ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا ﺎﭘ
ﻳ ﻋﺎـﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
-
دﺎﺼﺘﻗا ي ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﭼ نﺎ ﻴ
؟ﺖﺴ
3 - ﻖﻴﻘﺤﺗ شور
ﺖﻤﺴﻗ رد ﻛ
ﻤ ﻲ
ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ
، ﻚﻳ
اد دﻮﺟو ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺖﺷ
ﻛ ﺎﭘ درﻮﻣ رد ﻪ ﻳ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
-
دﺎﺼﺘﻗا ي دﻮﺑ و دﺎﻌﺑا زا ﻐﺘﻣ و ﻴ ﺎﻫﺮ ي ﺼـﺤﺗ ﻴ ﺪـﻣآرد ،تﻼ
، ﻞﻐـﺷ ﺎﻣﺮـﺳ و ﻳ ﻪ ﺎـﻫ ي ـﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ هﺮـﻬﺑ
ﻣ ﻲ دﺮﺑ . مود ﺖﻤﺴﻗ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻴﻛ
ﻔ ﻲ نآ ندﻮﺑ ﻳ
ﻨﻌ ﻲ ﺒﺣﺎﺼﻣ ﺔ ﻧ ﻴ ﻪـﻤ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻳ
،ﻪﺘﻓﺎ ﺎـﻔﻣ ة ﻣ ﻲ
ﻧﺎﻣ و ﺪﻨ ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ﻮﺠﺸﻧاد ﺮﻈﻨﻣ زا نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا ﻳ
ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﺎ ﻲ
و ﻛ وﺪﻨ ﻛ وﺎ ﮔ راﺮﻗ
.ﺖﻓﺮ
3 - 1 - ﻌﻣﺎﺟ ﺔ رﺎﻣآ ي
ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ
ا رد نﺎﮔﺪﻨﻨ ﻳ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ
، 81 ﻮﺠﺸﻧاد ي ﻊﻄﻘﻣ ﺮﺧآ لﺎﺳ ﻛ
ـﺳﺎﻨﺷرﺎ ﻲ
ـﻤﺟﺮﺘﻣ ﻲ نﺎـﺑز
ﻠﮕﻧا ﻴ ﺴ ﻲ ﻣ ﺎﺑ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻨﺳ ﻦ ﻲ ﺑ ﻴ ﻦ 20 ﺎﺗ 30 زا لﺎﺳ ﺞﻨﭘ ﻛ ﻢـﻗ ﺮﻬـﺷ رد توﺎﻔﺘﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ود رد سﻼ
ﺑ ﺪﻧدﻮ ﻛ ﻪﺘﺒﻟا ﻪ 53
نآ زا ﺮﻔﻧ ﺎﻫ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ ﺎﭘ ﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
- دﺎﺼﺘﻗا ي ار ﻛ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻞﻣﺎ .
ﻪﺑ ﺑﻴ د نﺎ ﻳ ،ﺮﮕ
دﻮـﺑ مﻮـﺳ ود دوﺪـﺣ ﺦـﺳﺎﭘ خﺮﻧ .
ا زا ـﻳ
ﻧ داﺪـﻌﻧ ﻦ ـﻴ
ﺰ 22
ﻪـﺑ ﺮـﺿﺎﺣ ﺮـﻔﻧ ﺮـﺷ
ﻛ رد ﺖ ﺒﺣﺎﺼـﻣ ﺔ
ﻧﻴ ﻪﻤ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺶﺨﺑ رد ﻴﻛ
ﻔ ﻲ ﻘﺤﺗ ﻴ ﺪﻧﺪﺷ ﻖ . ﺎﺠﻧآ زا ﻲﻳ ﻛ
ﻪـﺑ تاﺮﻈﻧ ﻪ ﺖـﺳد
هﺪـﻣآ ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ زا
ــﻣ ﻲ ﺎﺑ ــﻳ ﺖﺴ ﺎــﺑ ﺎﭘ ﻳ ﻋﺎــﻤﺘﺟا هﺎــﮕ ﻲ
- دﺎﺼــﺘﻗا ي ﻮﺠﺸــﻧاد ﻳ ﺎــﭘ نﺎ ﻳ ــﻣ ﺶ ﻲ ﻂــﻘﻓ ،ﺪــﺷ ﻣﺎﻨﺸــﺳﺮﭘ
ﺔ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﻤﻫا درﻮﻣ نﺎﮔﺪﻧﻮﺷ ﻴ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖ .
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺎﻫ
ي ﻛ ﻤ ﻲ
ﻻﺎﺑ داﺪﻌﺗ ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﻚـﻳ
ﺰﻣ ﻳ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﺖ
اﻳ ﻨ ﻜ
اراد ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪ ي
ﻚـﻳ
ﻧ ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ ـﻴ
دﻮـﺑ ﺰ ـﻛ ﻪـﺑ ﻪ ﻮـﺤﻧ ي
ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ نﺎﮔﺪﻨﻨ
ﻣ لﺎﺑﺮﻏ ار ﻲ
ﻛ دﺮ ا و ﻳﻨ ﻜ ًﺎﺒﻟﺎﻏ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪ ﻴﻛ
ﻔ ﻲ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ،دﻮﺑ
ﻪﺑ
ﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ ﺔ
ﻛ ﺶﻫﺎ ﻳ ﺖﻓﺎ ﻛ
اﺮﺑ ﻪﺘﺒﻟا ﻪ ي ﻘﺤﺗ ﻴ تﺎﻘ ﻴﻛ ﻔ ﻲ ﻛ مﻮﺳﺮﻣ ًﻼﻣﺎ
فرﺎﻌﺘﻣ و
ـﻣ ﻲ ﺪـﺷﺎﺑ .
لوا ﺶﺨﺑ رد ﺲﭘ ﻳ
ﺖﻤﺴﻗ ﺎ ﻛ ﻤ ﻲ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﮔ
ﻴ ﺮ ي ﺮﻈﻧ ي
ﻌﺗ ار ﻪـﻧﻮﻤﻧ داﺪـﻌﺗ ﻴـﻴ
ﻦ ـﻛ دﺮ .
»
ﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻴ ﺮ ي ﺮﻈﻧ ي ﺮﻈﻧ رد ﺔﻳ ﺎﻨﺒﻣ ﻲﻳ ﻪﺑ ا ـﻳ ﺖـﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦ ـﻛ
ﻪ
َا ﺮﮕﺸـﻫوﮋﭘ ـﺷ
ﻜ هداد لﺎ ا ي بﺎـﺨﺘﻧا ار
ﻣ ﻲ ﻛ ﺪﻨ ﻛ ﻦﺘﻣ ﺎﺑ ﻪ ﻳ ﻮﺼﺗ ﺎ ﻳ ﻪﺑ ﺮ ﺮﻓ آﻳ ﻟﻮﺗ ﺪﻨ ﻴ ﺮﻈﻧ ﺪ ﻳ ﻪ ﻛ ﻤ ﻚ ﻛ ﻔﻣ و ﺪﻨ ﻴ ﺎﻓ ﺪ ﻳ ﺪﺷﺎﺑ هﺪ « ) ﻛ ،لﻮﺳﺮ 2012 ،
ص . 433 (.
ﺎﺷ ﻪﺘﺒﻟا ﻳ ذ نﺎ ﻛ ﺖﺳا ﺮ ﻛ رد نﻮﭼ ﻪ ﺖﻤﺴﻗ
ﻴﻛ ﻔ ﻲ ﺮﻈﻧ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻳ
ﺎﻨﺒﻣ ﻲﻳ ﻳ هداد ﺎ ﻨﺑ ـﻴ دﺎ
ﮋـﭘ ﺪـﻧور لﻼـﺧ رد عﺎﺒﺷا ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ،ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪـﺷ ﻪﺘﺴـﺑ ﺶﻫو ـﻛ
ﺪـﺣ زا ﺮـﺗاﺮﻓ ﻪ
شرﺎﻔﺳ ﺲﻧﺎﺑ ،ﺖﺴﮔ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ و
نﻮﺴﻧﺎﺟ )
2006 ( ﻳ ﻨﻌ ﻲ 12 ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ دﻮﺑ هﺪﻧﻮﺷ .
رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻖﻘﺤﻣ ي
ﻛ رد ﻪ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻘ تﺎ ﻴﻛ ﻔ ﻲ ﺖﺳا مﻮﺳﺮﻣ
» ﻟوا ﻴ ﺳو ﻦ ﻴﻠ ﺔ ﻊـﻤﺟ روآ ي هداد
«
ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ ) را ي ﺟ ، ﻜﻴ ﺰﺑﻮ و ،نﻮﺴﻧرﻮﺳ 2010
ص ، . 110 (
؛ ﻪﺑ ا ـﻳ ﺎـﻨﻌﻣ ﻦ ـﻛ
ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋـﭘ رد ﻪ
،
ﻮﺧ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﺑ د
زﻮﺗ ﻳ و ﻊ روآدﺮﮔ ي ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ رد ﺎﻫ
ﻚﻳ
ﺴﻠﺟ رد ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ مﺎﺠﻧا و ﻪﺴﻠﺟ ﺔ
د ﻳ رد ﺮﮕ
لﻼﺧ ﺷزﻮﻣآ لﺎﺳ مود مﺮﺗ ﻲ
، لﺎﺳ نﺎﺘﺴﻣز ﻞﺼﻓ دوﺪﺣ 1396
ﺖﺧادﺮﭘ .
3 - 2 - حﺮﻃ راﺰﺑا و ﺶﻫوﮋﭘ
ﺐﺳﺎﻨﻣ
ﻲﻣ ﻪﻛ ﻲﺣﺮﻃ ﻦﻳﺮﺗ
ﻧاﻮﺗ ﺖﺴ هﺮﻬﺑ نآ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد
،ﺖﺴﺟ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ شور دﻮﺑ
ﻪـﻛ
ﻪﺑ
ﻲﻣ ﺺﺧا رﻮﻃ
ور زا ناﻮﺗ ش
ﺎﻳ ،ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ ﻲﺤﻴﺿﻮﺗ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ حﺮﻃ
ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ و
دﺮـﺑ مﺎﻧ . ﻦﻴـﻤﻫ ﺮـﺑ
سﺎﺳا
، ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ شور يروآدﺮﮔ هداد
رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زا
ﻚﻳ ﻲﻤﻛ ﺔﻠﻴﺳو
، هﺎـﮕﻳﺎﭘ ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻨﻌﻳ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا - يدﺎﺼﺘﻗا مﺮﻛ ﻲﻬﻟا ) 1387 ( ﻣ ﺎﺑ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﺎﻔﻟآ ي خﺎﺒﻧوﺮﻛ 75
.
ﻪـﻛ دﺮـﻛ هدﺎﻔﺘﺳا
اﺮـﺷ ﺎـﺑ ﻳ ﻂ
ﻧﻮﻨﻛ ﻲ ا ﻳ
،ناﺮ ﻪﺑ و ﻳ ﻮﺠﺸﻧاد هﮋ ﻳ
نﺎ ﺷ ﺮﻬ ﻢﻗ
دﻮﺑ هﺪﺷ رﺎﮔزﺎﺳ ، .
ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يو
اراد ي 11 ﻪﻳﻮﮔ دﻮﺑ ﻪﻛ
زا ﺼﺤﺗ ﻴ ﻼ ت
، رد ا
ـﺷا و ﺪـﻣ ﺘ
لﺎﻐ ﻲـﻣ
و ﺪﻴـﺳﺮﭘ ﻘﻣ ـﻴ سﺎ ﻟ ﻴ تﺮـﻜ
اﺮـﺑ ي
ﻘﻣ و لوا ﺶـﺨﺑ ود ـﻴ
سﺎ
ﺶﺷ ﺰﮔ ﻳ ﻪﻨ يا ﺑ اﺮ ي ﺶﺨﺑ مﻮﺳ هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺑ
. ا ﺎﺑ ﻳ ﻦ
،لﺎﺣ
ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﺎـﺑ ترﻮﺸـﻣ ﺎـﺑ
،نﺎـﺳﺎﻨﺷ 3
د لاﺆﺳ ﻳ ﺮﮕ رﺎﺑرد ة ﻣ ا ﻞﺤ ﻜﺳ ﺎ ن
، داﺪﻌﺗ ﺎﻫﺮﻔﺳ ي رﺎﺧ بﺎﺘﻛ ﻦﺘﺷاد و رﻮﺸﻛ زا ج ﺎﻫ
لﺰـﻨﻣ رد اﺮـﺑ
ي
ﻪﺑ نداد ﺶﺷﻮﭘ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﻤﺴﻗ
ﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هدوﺰﻓا وا
ﺪﺷ . ﺑ مزﻻ
يروادﺎـﻳ ﺔﺘﺴـﻳﺎ ﻪـﻛ ﺖـﺳ
زا فﺪﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زرا ،
ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻗد ﻴ ﻖ
ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲ
- دﺎﺼﺘﻗا ي ﻧ داﺮﻓا
،دﻮﺒ ﻪﻜﻠﺑ ﺎﻓﺮﺻ هوﺮـﮔ ود زا
ﺖﻛﺮﺷ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺎﺑ
ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕﻳﺎﭘ ﻲ
- دﺎﺼﺘﻗا ي ﻻﺎـﺑ و ﺎـﭘ ﻳﻴ ﻦ ﻪـﻨﻳﺰﮔ ﺎـﺗ ﻢﻴـﻨﻛ د
ـﻳ هﺎﮔﺪ نآ ﺎـﻫ ةرﺎـﺑرد
و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ نادﺎﺘﺳا نﺎﺑز رد ﻚﻳ ﻧ ﺔﺒﺣﺎﺼﻣ ﻴ ﻪﻤ ﺘﺧﺎﺳ ﻳرﺎ ﻪﺘﻓﺎ دﻮﺷ ﻲﺳرﺮﺑ .
زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻞـﻴﻟد
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يا زا ﺶﻴﭘ ﻲﺣاﺮﻃ هﺪﺷ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ نآ يرﺎﮔزﺎﺳ ﺪﻌﺑ و ﻪﻌﻣﺎﺟ زا يﺮﻴﮔ
نﺎﺳﺎﻨﺷ ا ـﻳ ﻦ ﻪـﻛ دﻮـﺑ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يا
،ﻻﺎﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ﺎﺑ
ﺼﺼﺨﺘﻣ ﻂﺳﻮﺗ نﺎ
ﻣز رد ﻴ ﺔﻨ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ـﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﺗ ـﻴﻬ ﻪ دﻮـﺷ . ﻦـﻳا
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ياراد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﺑ
ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺖﺒﺴﻧ )
88 . خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ سﺎﺳا ﺮﺑ (
ﺑ ﻮ د .
و سواﺮﺘﺳا ﻛ
ﺑرﻮ ﻴ ﻦ ) 1998 ( ﺻﻮﺗ ﻴ ﻣ ﻪ ﻲ ﻛ ﺪﻨﻨ ـﻛ ﻪ
» شور ﺎـﻫ ي ﻴﻛ ـﻔ ﻲ اﺮـﺑ ي ﻪـﺑ ندروآ ﺖـﺳد
ﺋﺰﺟ ﻴ ﭘ تﺎ ﻴ ﭽ ﻴ رﺎﺑ رد هﺪ ة
ﺪﭘ ﻳ هﺪ ﺎﻫ ﻲﻳ
اﺮﻓ ،تﺎﺳﺎﺴﺣا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻳ
ﺎﻫﺪﻨ ي ﻔﺗ ـﻜ
ﺗﺎﺳﺎﺴـﺣا و ﺮ ﻲ
ـﻛ اﺮـﺑ ﻪ ي
جاﺮﺨﺘﺳا ﻳ
ﺎ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﺮﻃ زا ﻳ شور ﻖ ﺎﻫ ي
ﺑ فرﺎﻌﺘﻣ ﻴ
ـﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺘﺸ ﻲ
راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ،دﻮـﺷ
ﮔ ﻴ دﺮ « ) ص . 11 .(
ﻠﺣﺮﻣ ﺔ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا مود
ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ي ﻘﺤﺗ ﻴ ﺮﻈﻧ ﻖ ﺔـﻳ هداد ﻨﺑ ـﻴ ﻪـﻠﻤﺟ زا دﺎ
ﻛ راﺬﮔﺪ ي ﻪﻘﺒﻃ ، ﺪﻨﺑ ي رد و ﻳ ﺮﻈﻧ ﺖﻓﺎ ﻳ
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻋﻼﻃا زا ﻪ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﺪـﺷ مﺎﺠﻧا هﺪﻧﻮﺷ .
رد ـﺑ رﺎ ة
ﺒﺣﺎﺼﻣ رﺎﺒﺘﻋا ﺔ
ﻧ ﻴ ﻪﻤ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﻧ ﻴ
ﺼﺼﺨﺘﻣ زا ﺰ ﺎ
ﺘﺷر ن ﺔ ﻔﺴﻠﻓ ﺔ هدﺎﻔﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد نادﺎﺘﺳا و قﻼﺧا
ﺷ
ﻣﺎﻤﺗ و ﺪ ﻲ ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ي
ﻪـﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ
ﺎﺗ و ترﻮﺸـﻣ ـﻴﻳ
نآ ﺪ ـﺳر ﺎـﻫ ﻴ ﺪ . ا ـﻳ ﻦ ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ دﺪـﺻرد
ﻊـﻤﺟ روآ ي هداد اﺮـﺑ ي ـﺳرﺮﺑ ﻲ شﺮـﮕﻧ ﻮﺠﺸـﻧاد ﻳ
نﺎـﺑز نادﺎﺘـﺳا قﻼـﺧا ﺎـﺑ ﻪـﻄﺑار رد نﺎ دﻮـﺑ
.
ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ي ﭼ ،ﻪﭼ ا رد ﻪﻧﻮﮕﭼ و اﺮ ﻳ
ﺒﺣﺎﺼﻣ ﻦ ﺔ
ﻧ ﻴ ﻪﻤ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﻪﺑ ﻛ ﻪﺘﻓر رﺎ دﻮﺑ ﺪـﻧاﻮﺘﺑ ﻖـﻘﺤﻣ ﺎﺗ
تﺎﻋﻼﻃا ﺮﺗرﺎﺑﺮﭘ
ي اﺮﺑ ي او ﻛ وﺎ ي هداد ﺎﻫ ادﺮﮔ رو ي ﻛ ﺪـﻨ . ﻪـﺑ ـﻤﻫ ﻴ
رﻮـﻈﻨﻣ ﻦ
، ا رد ـﻳ زا ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ ﻦ
ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ي ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا زﺎﺑ ﻛ
ﻪﺑ ﻪ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ بﺎﺨﺘﻧا هﺪﻧﻮﺷ ﻳ
ﺻﺎﺧ باﻮﺟ ﺎ ﻲ
ﻧ ﺎـﻘﻟا ار ﻜ و ﺪـﻨ
اﻳ ﻨ ﻜ نآ ﻪ ﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﻫ ﻪﺑ ار ﺦﺳﺎﭘ ﺪ روﺎﺑ و نﺎﺑز
ﺪﻨﻫد ﻪﺋارا دﻮﺧ .
3 - 3 - ﺪﻧور ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺟا
ﻪﺑ دﻮﺧ ﻖﻘﺤﻣ
زﻮﺗ ﻳ اﺮﺟا و ﻊ ي ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﮕﻨﻫﺎـﻤﻫﺎﻧ زا ﺎـﺗ ﺖـﺧادﺮﭘ ﻲ
و اﺮـﺟا رد
اﻳ ﺸﻣ دﺎﺠ ﻜ
ﻟﺎـﻤﺘﺣا تﻼ ﻲ
ﮔﻮـﻠﺟ ﻴ ﺮ ي
اﺮﭼ ؛دﻮـﺷ ـﻛ
نآ مﺎـﺠﻧا ﻪ
ﻪـﺑ ،ﺎـﻫ و ـﻳ هﮋ ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ مﺰﻠﺘﺴـﻣ ،
ترﺎﻬﻣ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻈﻧ ﻴ ﺮ
» ﻧﺎﺑز ﺖﻗد ﻲ ﻪﺒﺷ و ﻧﺎﺑز ﻲ « ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ ) ﺳا ﻜ تﺎ و ،ﺮﺷآ 2011 ص ، . 117 .(
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ مﺎﮕﻨﻫ
، ﻪﺑ ﺷ ﺮ ﻛ ﺖ ﻛ ا نﺎﮔﺪﻨﻨ ﻳ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ
، ﻤﻃا ﻴ ﺪﺷ هداد نﺎﻨ ﻛ
ﺘﻧ ﻪ ﻴ ﻪﺠ
ﻫ ﻴ ﺛﺎﺗ ﭻ ﻴ ﺮ ي رد ﻛ ﻣﺎﻧرﺎ ﺔ ﺷزﻮﻣآ ﻲ ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ ﻧ نﺎ ﺪﻫاﻮﺨ اد ﺖﺷ و ﺎﻬﻨﺗ اﺮﺑ ي ﻤﻠﻋ ﺪﺻﺎﻘﻣ ﻲ
- ﺸـﻫوﮋﭘ ﻲ
ﺖﺳا . ﻪﺑ نآ ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﺎﻫ ﻛ
نﺎـﻣز ﺮـﻫ رد ﻪ ـﻛ
ﺎـﺷﻮﺧﺎﻧ سﺎﺴـﺣا ﻪ ﻳ
ﺪﻨ ي ﺪـﻧراد ـﻳ ﺸـﺳﺮﭘ ﺎ ﻲ نآ ﺎـﻫ
ار ﺖﺣارﺎﻧ ﻣ ﻲ ﻛ
،ﺪﻨ ا ﻳ
اﺮﺑ ﻖﺣ ﻦ ي
نآ ﺖﺳا ظﻮﻔﺤﻣ ﺎﻫ ﻛ
ﺮﺗ ار ﻪﺴﻠﺟ و ﺪﻨﻫد فاﺮﺼﻧا ﻪ ك
ﻛ ﺪـﻨﻨ .
ا سردآ ﻳ ﻤ ﻴ
ﻪﺑ ﻢﻫ ﻖﻘﺤﻣ ﻞ
نآ ﺎﻫ هداد
ﺸﺳﺮﭘ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﺎﺗ ﺪﺷ ﻲ
ار ﻛ ﻪ ﺪﻧراد
،
و ﺎـﺑ ﺪـﻨﻧاﻮﺘﺑ ي
سﺎـﻤﺗ
ﮕﺑ ﻴ ﺪﻧﺮ
؛ ا و ﻳﻨ ﻜ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ار ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻦﺘﻣ ﻪ ﻛ
لﺮﺘﻨ ﻛ
ﺎـﺿر و ﺮـﻈﻧ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﻨ ﻳ
ﺖ ﺼـﺨﺷ ﻲ نآ ﺎـﻫ
، ﻪـﺘﺒﻟا
ذ نوﺪﺑ ﻛ مﺎﻧ ﺮ
،
ﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ﻴ
دور ﺶ . مﺎﺠﻧا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻧﺎﻣز ﺎﺗ ﻲ ـﭘ ﻴ ﺖـﻓر ﺶ ـﻛ
ﻪ ﺸـﻫوﮋﭘ ﻤﻃا ﺮﮕ ﻴ نﺎـﻨ
ﭘ ﻞﺻﺎﺣ ﻴ اﺪ ﻛ دﺮ ـﻛ د ﻪ ﻳ
ﺪﺟ تﺎـﻋﻼﻃا ﺮـﮕ ـﻳ
ﺪ ي ﻮـﺳ زا ي ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ
ـﻤﻧ هداد نﺎﮔﺪﻧﻮـﺷ ﻲ
و دﻮـﺷ
ﻪﺑ ﻪﺑ حﻼﻄﺻا
» عﺎﺒﺷا « ﺳر ﻴ ﺪ ) ﻛ ﻧﺎﻣ ،ﻦﻫﻮ ﻴ ﻦ و رﻮﻣ ﻳ ،نﻮﺴ 2007 ص ، . 492 .(
ﺎﺿﺎﻘﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ي
ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ ﻨ رد نﺎﮔﺪﻨ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﻪﺑ ، ﻟد ﻴ و سﺮﺘﺳا ﻞ ﻳ
ﻤﻫاو ﺎ ﺔ ﻟﺎﻤﺘﺣا ﻲ ، ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﺪﺸﻧ ﻂﺒﺿ .
ﻖﻘﺤﻣ ،ضﻮﻋ رد ﻳ
ﺖﺷاددﺎ رادﺮﺑ ي دﻮﻤﻧ ـﻛ
دﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ﺎﻫﺪـﻌﺑ ﻪ ة
ﻛ راﺬـﮔﺪ ي ،زﺎـﺑ
رﻮﺤﻣ ي
ﺑﺎﺨﺘﻧا و ﻲ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
اﻳ ،دﺮﮕﺷ ﻦ ﻲﻜﻳ
شور زا ﺎﻫ ي ﻮﻧور ﻳ ﺴ ﻲ ﻞﻣﺎـﺷ
» ﻳ ﺖـﺷاددﺎ ﺎـﻫ ي
ﻄﺧ ﻲ ﺖـﺳد ﻪﺘـﺷﻮﻧ « ﺖـﺳا ) را ي ﺟ ، ـﻜﻴ ﺰﺑﻮ و ،نﻮﺴـﻧرﻮﺳ 2010
ص ، . 481 .(
ا ﺮـﺑ نوﺰـﻓا ـﻳ
،ﻦ
ﻳ ﺖﺷاددﺎ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻧﺎﺳآ ﻲ ﻣ ﻲ
ﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻴ
رﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ زا ﺎﺗ ﺪﻧﺮ ي
ﻧاﻮﺗﺎـﻧ و ﻲ رد ـﻳ روآدﺎ ي
تاﺮﻈﻧ ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ نﺎ رﺎﺑرد ة و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ـﻗﻼﺧا ﻲ نادﺎﺘـﺳا
ﮔﻮـﻠﺟ نﺎـﺑز ﻴ
ﺮ ي دﻮـﺷ . ا ﺎـﺑ ـﻳ ،لﺎـﺣ ﻦ
ﻪﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻤﻃا نﺎﮔﺪﻧﻮﺷ ﻴ
ﺪﺷ هداد نﺎﻨ ﻛ
ﺘﺻﺮﻓ ﻪ ﻲ اﺮﺑ ي ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺻﻼﺧ ﺔ ﺒﺣﺎﺼﻣ ﺔ اﺮﺑ دﻮﺧ ي ﺖـﻗد
و و ﻳ اﺮ ﻳ و ﺶ ﻳ ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺧ درﻮﺧزﺎﺑ ﺎ .
اﻳ ﺮﻣا ﻦ
» ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺎﻀﻋا « ) ﻛ ،لﻮﺳﺮ 2014 ص ، . 251 ( ﻳ ﺎ
» ﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا ﻲ
ﺮﺷ ﻛ ﺖ ﻛ نﺎﮔﺪﻨﻨ « ) ﻔﻫ مﺎ و ﻛ وﺮ ﻛ ،ﺮ 2009 ص ، . 269 ( ﻣﺎﻧ ﻴ ﻣ هﺪ ﻲ دﻮﺷ .
ﻊﻤﺟ زا ﺲﭘ روآ
ي هداد ﺎﻫ -
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا ﻪﭼ و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ﻪﭼ -
هﺪﻨﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﺎﻘﻣ ﻳ ﺴ ﺔ وﺮﮔ ود ه
ﻪﺑ ﺖﺳد
ﺎﭘ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ هﺪﻣآ ﻳ
ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
- دﺎﺼـﺘﻗا ي ﺎـﺑ شﺮـﮕﻧ ﻮﺠﺸـﻧاد ﻳ
رﺎـﺑرد نﺎ ة
و ﻳ ـﮔﮋ ﻲ ﺎـﻫ ي
ﻗﻼﺧا ﻲ
دﺮﭘ نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا ﺖﺧا
. ﻳ ﺖـﺷاددﺎ ﺎـﻫ ي ،ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ زا ﻖـﻘﺤﻣ ﻛ
راﺬـﮔﺪ ي ﻪـﻟﻮﻘﻣ ، ﺪـﻨﺑ ي و
عﻮﺿﻮﻣ راﺬﮔ ي
ﺮﻈﻧ بﻮﭼرﺎﭼ رد ﺎﺗ ﺪﺷ ﺔﻳ
ﺎﻨﺒﻣ ﻲﻳ ﻳ هداد ﺎ ﻨﺑ ﻴ دﺎ
،
ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻖﻘﺤﻣ
ﻟﻮﺗ ـﻴ ﺮﻈﻧ ﺪ ـﻳ و ﻪ ـﻳ ﺎ
هراﺰﮔ ا ي ﺎﺟ ﺎﻧ ﻊﻣ ﺋ ددﺮﮔ ﻞ . اﻳ ﻦ ﻛ ﻧ رﺎ ﻴ
ﺎﻘﻣ شور ﺎﺑ ﺰ ﻳ
ﺴ ﺔ ﺒﻄﺗ ﻴ ﻘ ﻲ اﺮـﺑ ي ﺎﻘﻣ ـﻳ
ﻪـﺑ دراﻮـﻣ ﻪﺴ
رﻮـﻈﻨﻣ
و شﺮﺘﺴﮔ ،حﻼﺻا ﻳ
فﺬﺣ ﺎ ﻛ ﻪﺘﺳد ،ﺎﻫﺪ
ﻢﺗ و ﺎﻫ
ﺬﭘ مﺎﺠﻧا ﺎﻫ ﻳ
ﺖﻓﺮ ) ،ﺰﻣرﺎﭼ 2000 .(
ﻪﺑ ﺑﻴ ،هدﺎﺳ نﺎ
مﺎﮕﻨﻫ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺮﮕﺸﻫﮋﭘ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
لﻮﻐﺸﻣ ﻳ ﺖﺷادﺎ رادﺮﺑ ي دﻮﺑ ﻛ
ﻪـﺑ ﺪﻌﺑ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﻪ
ﻪـﺻﻼﺧ ا ي زا
د ﻳ ﺎﻫﺎﮔﺪ ي ﺸﻧاد ﻮﺠ ﻳ نﺎ ﺪﺒﺗ ﻳ ﺪﺷ ﻞ . ا ﺲﭙﺳ ﻳ ﻪﺻﻼﺧ ﻦ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ نﺎ ﻣرد ﻴ زا ﺎـﺗ ﺪـﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ نﺎ
ﻢﻘﺻ و ﺖﺤﺻ ﻛ
ﻓﺎ ﻲ
ﺪﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ .
اﻳ ﻪﺻﻼﺧ ﻦ اﺮﺑ ﺎﻫ
ي
ﻪﺑ ﺺﺨﺷ ﺮﻫ
ﻪﺘﺳد اﺰﺠﻣ ترﻮﺻ ﺪﻨﺑ
ي
ﻪﺑﺰﺟ و ﺰﺟ ﻛ راﺬﮔﺪ ي ﺪﺷ . اﻳ ﻦ ﻛ ﺎﻘﻣ زا ﺲﭘ ﺎﻫﺪ ﻳ
ﻪﺴ ﺎﻫ ي ﻤﺋاد ﻲ لﻮﺣ ﻚﻳ روآدﺮـﮔ رﻮﺤﻣ ي
ﺪـﺷ .
ﻠﺻا ﻢﺗ ﺲﭙﺳ ﻲ
ﻣ زا ﻴ نﺎ ﻛ ﺎﻫﺪ ي رﻮﺤﻣ ي ﺰﺠﺗ زا ﺲﭘ ﻳ
ﻠﺤﺗ و ﻪ ﻴ ﻞ ﺎﻫ ي ﻣ ﻜ رﺮ ﻛ ﺪﺷ ﻒﺸ .
ﺎﭘ رد ﻳ ﻧ نﺎ ﻴ ﺰ طﺎﺒﺗرا تاﺮﻈﻧ ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ رﺎﺑرد نﺎ ة و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ
ﺎﭘ ﺎـﺑ نﺎـﺑز نادﺎﺘـﺳا ﻳ
هﺎـﮕ
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ - دﺎﺼﺘﻗا ي نآ ﺮﻃ زا ﺎﻫ ﻳ ﻖ نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺧ
ﻲ ود ﻛ ﻪ ﻳ ﻜ ﻲ
ﻢـﻬﻣ زا ﺮـﺗ ﻳ ﻦ نﻮـﻣزآ ﺎـﻫ ي
ﻣز رد لﻮﻤﻌﻣ ﻴﻨ
ﺔ شزﻮﻣآ نﺎﺑز ،ﺖﺳا ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺪﺷ . ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺑار ﻄ ﺔ رادﺎﻨﻌﻣ ي ﺮﻃ زا ﻳ ﻖ نﻮﻣزآ ـﺧ ﻲ
ود
ﺮﺿ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻳ
ﺐ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
phiﻲ ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ اﺮﺑ ي ﺒﺳﺎﺤﻣ ﺔ تﺪﺷ ا ﻳ ﻦ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار
راﺰﻓا مﺮﻧ زا ﺎﺤﻣ SPSS
ﻪﺒﺳ ﻣ ﻲ دﻮﺷ ) ﻮﺗ ﻛ ﻠ ﻲ
، 2012 ﺺﺻ ، 60 - 62 .(
ﻪﺑ د ترﺎﺒﻋ ﻳ
،ﺮﮕ ﻣﺎﮕﻨﻫ ﻲ ﻛ ﻪ
راﺪﻘﻣ ردP
نﻮﻣزآ ﺧ ﻲ ود ،ﺖﺳا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ تﺪﺷ
ﻄﺑار ﺔ ﺑ ﻴ ﻦ ﻐﺘﻣ ﻴ ﺎﻫﺮ ﻣ ار ﻲ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ناﻮﺗ
phi»
« ﻳﺎ
Cramer’s V»
« ﺑ ﻪﺘﺴ ﻪﺑ ﺟرد ﺔ دازآ ي ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ نآ ﻛ
دﺮ ) چﺎـﻫ و ،نﻮـﺗرازﻻ 1991
ص ، .
415 .(
ﻧ مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻴ
ﺰ
، ﻳ ﻚ لﺪﻣ ﺎﻣزآ ﻳ ﺸ ﻲ و زا ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ نﺎﺑز نادﺎﺘﺳا ﺣاﺮﻃ
ﻲ ﺪﺷ .
4 - ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ
فﺪﻫ زا
ﺳرﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲ
اردا ك ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ نﺎ و زا ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ﺎﺘـﺳا ﺎـﺑ نﺎـﺑز ناد
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﭘ ﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮕ ﻲ
- دﺎﺼﺘﻗا ي ﻮﺠﺸﻧاد ﻳ نﺎ و ﻟﺎﻤﺘﺣا حﺮﻃ ﻲ
ﻚﻳ
ﻗﻼﺧا لﺪﻣ ﻲ
دﻮﺑ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
زا ،ﺮﺿﺎﺣ ﻳ
ﻚ
ﺮﺗ شور ﻴﻛ
ـﺒ ﻲ ـﺿﻮﺗ ﻴ ﺤ ﻲ ﭘ و ﻴ ﻪﺘـﺳﻮ
، ﻳ ـﻨﻌ ﻲ ـﻳ ﻚ و ﻪﻣﺎﻨﺸـﺳﺮﭘ ﺲﭙـﺳ
ﺒﺣﺎﺼـﻣ ﺔ
