بررسی قابلیتهای کاربردی دورسنجی در مدیریت منابع آب

تیلباق یسررب یاه

یدربراک یجنسرود

بآ عبانم تیریدم رد

یدنکرگج یرون دیحوت یموصعم زربیرف ،

1

2

1

،

-

2

رایداتسا یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یسدنهم و ینف هدکشناد

t.nouri@uma.ac.ir

هصلاخ

یجنسرود هلصاف زا نیمز حطس ضراوع هعلاطم شناد هک تسا رود یا

یروانف زا یکی یاه

اتبسن دیدج ب و هدو یاهدربراک یعیسو رد تاعلاطم

هب طوبرم هدیدپ .دراد یژولوردیه هلمج زا یحطس یاه یم هلمج زا

هب ناوت تیلباق د یدربراک یاه رد یجنسرو

هب طوبرم تاعلاطم تبوطر ،شراب

هضوح و یحطس یاهبآ ،خی و فرب ،قیرعت و ریخبت ،ینیمزریز یاهبآ ،کاخ اه

هناخدور ی اه درک هراشا . ق یجنسرود ریغتم تسا ردا ذگ ریثات یاه

را

رد ملع .دروآ رد هشقن هب عیسو یحطس رد ار یژولوردیه هطیح یجنسرود

رد دربراک ظاحل زا یژولوردیه

رد صوصخ هب ، ،ناریا

ج نو هدوب ناو زای

یم ساسحا هنیمز نیا رد یرتشیب تاعلاطم هب .دوش

تفرگ تروص یلک یبایزرا تسا نآ رگنایب هعلاطم نیا زا ه

ک ود یژولونکت ه یجنسر

یم دناوت هب

با ناونع ز یرا نازرا و عیرس شقن

عفر رد ییازس هب بآ عبانم تیریدم رد دوجوم تلاکشم

هعسوت و نیا رد ینف شناد افیا هنیمز

ن .دیام

:یدیلک تاملک ،یژولوردیه ،یجنسرود

هداد تسدنل یاه

، هداد یاه ASTER هداد ، یفیطربا یاه .

1 . همدقم

یجنسرود ینیمز هدیدپ ای ءیش كی اب یکیزیف سامت نودب هک تسا یشناد1

و یم رود هلصاف زا ناوت

د هدنزرا تاعلاطا ار یا

هدیدپ نآ زا و هدومن بسک

هداد ،اهنآ لیلحت و هیزجت اب دعب هلحرم رد ک جارختسا ار یدیفم یاه

ن د . هداد شزادرپ و هعلاطم اه

ی هام هراو صیخشت رد یا ریظن یضراوع

،گنس عون

،اهتکاتنک یاهراتخاس طخ

ی و یوقلح

، هدوت ،یذوفن یاه ویسارتلآ

ن یژولوردیه تاعلاطم ،اه و

رایتخا رد ار یدایز تاناکما هریغ ناربراک

یم رارق دهد .

هداد زا هدافتسا تبثم تاکن زا هراوهام یاه

دراوم هب ناوت یم یا ریظن ی

تسگ دید نادیم هقطنم ارف و هدر

یا

، هداد رارکت هب ای مک نامز تدم رد ریواصت و اه

رگید نایب ششوپ یرارکت ریواصت صخشم ینامز هلصاف اب نیعم یحاون زا هداد ندوب یدناب دنچ ،

هراوهام یاه ندومن مهارف و یزاس زراب ییاناوت ،یا

وم نییعت لیبق زا ییارحص یاهراک نیرتمهم ماجنا تهج یگنر ریواصت نوز تیعق

ییاناوت ،یبای ریسم و یریگ رارق تیعقوم نییعت و نویسارتلآ یاه قیفلت

ییایفارغج تاعلاطا متسیس و یجنسرود (GIS)

، هشقن هیهت صاخ ناربراک زاین دروم یعوضوم یاه و

هشقن هیهت لیهست اهنآ ندومن دمآ زور و اه

، و ناکما

یسانش گنس و یراتخاس نیمز یرادرب هشقن درک هراشا

هداد زا هدافتسا هک تسا نشور اذل . هراوهام یاه

یورین و هنیزه ،نامز رد ییوج هفرص بجوم یا

یم یناسنا هداد .دوش هراوهام یاه و تقد و ناسآ یسرتسد رطاخ هب یا

تیفیک یسررب رد یریگمشچ دربراک رتشیب عبانم فلتخم یاه

یحطس .تسا هتفای

هک تفگ ناوت یم یلک روطب كینکت

ود یاه ناکما یجنسر هعلاطم

یم رسیم مک هنیزه و لااب تعرس و تقد اب ار عیسو هدودحم كی یتامدقم دزاس

[ 1 و 2

و 3 و 4 .]

یجنسرود دنیآرف ود لماش یساسا

هداد ذخا ، اه لیلحت و هیزجت و هداد

یم اه .دشاب هدننک لیلحت و هیزجت هداد كمک اب

هدنجنس طسوت هک ییاه

عمج برم تاعلاطا هدش یروآ جارختسا ار نیمز فلتخم عبانم طیارش و تیعقوم ،نازیم ،عون هب طو

دیامن یم . اب تاعلاطا نیا سپس هیلا

رگید یاه

ییایفارغج تاعلاطا متسیس كی رد تاعلاطا ماغدا

هدش یارب و هدافتسا یم هدامآ ناربراک دوش

[ 1 ].

یجنسرود تاعلاطم راک ساسا یحطس داوم ساکعنا

یم یط هدام ره هک دشاب دروم رد .دراد ار دوخ هب صوصخم یساکعنا ف

هنهپ ناشن بآ یفیط ساکعنا رادومن ،بآ یاه یفیط ساکعنا شهاک هدنهد

1 Remote sensing

لکش( تسا جوم لوط شیازفا اب سیطانغمورتکلا 1

ساکعنا .تسا رفص ًلامع زمرق نودام جوم لوط رد نشور و قیمع یاهبآ یفیط ساکعنا نیاربانب .)

و دوجو ریثات تحت بآ یفیط بآ زا ساکعنا عیزوت و تدش نیاربانب ؛دراد رارق بآ قمع و یلآریغ و یلآ قلعم و لولحم داوم زکرمت

هدنهد ناشن اه

تسا بآ قمع نینچمه و قلعم و لولحم داوم تیهام [

5 ].

یم بذج بآ هلیسو هب ًلاماک ای بآ لخاد رد سیطانغمورتکلا جاوما جوم لوط هب یگتسب ًلاماک بذج رادقم هک دنوش

،دراد هب هکنیا ای ص ترو

یم لولحم و قلعم داوم بذج یباختنا یم ه تفگ ی مجح سا کعنا نآ هب هک دنوش هداد ساکعنا قلعم داوم هلیسو هب ای و .دندرگ

.دو ش ی لک رو طب م

ی ناو ت

.تسا یکشخ حطس زا ساکعنا نازیم زا رتمک رایسب بآ حطس زا ساکعنا هک تفگ

لکش 1 - لیفورپ ساکعنا یفیط یاه و هایگ ،کاخ ی

[ بآ 6 .]

یم بآ تیفیک و تیمک ینیب شیپ و یبایزرا ،یراگنراتفر و لرتنک و تراظن هدنریگربرد یژولوردیه ملع اعلاطا مه .دشاب

یژولوردیه ت ر

زو

یخیرات مه و

، یم رارق لیلحت و هیزجت و یبایزرا دروم و هدش یروآ عمج یجورخ تاعلاطا زا ناگدنریگ میمصت .دنریگ

، یارب م م رثوم تیرید بآ عبان

نیمز یرایبآ رد هدافتسا تهج ارطخ شهاک یارب نینچمه و ،یحیرفت فادها و ورین دیلوت ،دازام بآ عبانم هضرع ،یزرواشک یاه

اسکشخ ،لیس ت ،یل

تارطخ ریاس و ،بآ عبانم اب طبترم یگدولآ هب هتسباو

یم هدافتسا بآ عبانم ا یارب تیمها رپ رایسب زاین شیپ كی .دننک

ماجن ا ،دنیآرف نی د

هب یسرتس

یم دامتعا لباق و قیقد تاعلاطا تسیژولوردیه لبق ههد هس ات .دشاب

هکبش هب اه هداد یاه یم افتکا لومعم یاه نیا هکنیا لیلد هب ،دوجو نیا اب .دندرک

هداد و یحطس ششوپ اه ز

شاد اهنآ صقاون عفر تهج رد یعیسو یاهدربراک یجنسرود ،دنتشاد یفاکان ینام [ تسا هت

7 .]

هنیمز

،ینیمزریز یاهبآ ،کاخ تبوطر ،شراب هعلاطم لماش دراد اهنآ رد یرتشیب دربراک یجنسرود هک یژولوردیه زا ییاه رعت و ریخبت

ی فرب ،ق

یگژیو و یحطس یاهبآ ،خی و هضوح یاه

هناخدور یاه یم اه

د یجنسرود تیمها شیازفا .دشاب هب ریخا یاهلاس رد یژولوردیه تاعلاطم ر

هبنج لیلد یاه

هداد فلاخ رب هکنیا لوا .تسا یجنسرود درف هب رصحنم هطقن یاه

هزادنا هب رداق یجنسرود ،یا یریگ

تاعلاطا یبایزرا و رد یناکم

یعیسو حطس نیمز زا

تسا . نینچمه یجنسرود رد

، هداد اه ( هداد هژیو هب هراوهام زا هدش ذخا یاه

اه ) یم ینلاوط ینامز تدم رد هب دنناوت

م كی یارب ررکم تروص هدودح

دنوش ذخا صاخ هنومن ناونع هب .

اهدربراک زا یا ،

هژورپ ییادتبا لحارم رد ت یبای ناکم دنمزاین هک یژولوردیه هب طوبرم یاه

دروم تازیهج ا

هدافتس

دربراک،تسا یجنس رود

ناکم باختنا یارب .دوب دهاوخ دنمدوس رایسب ا یحیحص کرد ،تازیهجت یارب بسانم ییاه

یگژیو ز یرورض هضوح كی یاه

یم رسیم یجنسرود دربراک اب هک تسا ناتسهوک رد عقاو یلاچخی قطانم یارب .دوش

ناکم ناوتب یجنسرود زا هدافتسا اب اهنت دیاش اه یارب بسانم ییاه

[ تسین ریذپ ناکما لاومعم قطانم هنوگنیا هب میقتسم یسرتسد هکارچ دیزگرب تازیهجت رارقتسا 7

.]

کی شراب م تیریدم یارب نآ ینامز و یناکم یریذپ رییغت هب ملع هک تسا یکیژولوردیه هخرچ كی یلصا یازجا زا ی بآ عبان

یرورض یرما

هراوهام .تسا هدش هیبعت نیمز رادم رد یگدنراب ناکم و نامز نییعت یارب یدایز یاه

هدودحم زا هک دنا یم هرهب زمرق نودام و یئرم یجوم لوط یاه

دنرب .

افتسا هداد زا هد م اهنآ طسوت هدش ذخا یاه ی

راب هب طوبرم تاعلاطم رد دناوت دشاب رثوم ش

[ 7 .]

یم زین کاخ تبوطر هب طوبرم تاعلاطم رد زا کاخ تبوطر شجنس یارب یجنسرود یژولونکت رد .تفرگ هرهب یجنسرود زا ناوت

هدودحم ام ،كیدزن زمرق نودام ،یئرم یجوم لوط یاه یام ،یترارح زمرق نود

یم هدافتسا اماگ و ویوورک هدودحم رد لکشم نیرتمهم .دوش

و یئرم یاه

طم یارب یفیط هدودحم نیرتبسانم ویوورکیام رظن نیا زا .تسا ربا ششوپ اب جاوما لخادت یترارح و كیدزن زمرق نودام ر هعلا

سا کاخ تبوط هب اما ت

دادریسفت یهایگ ششوپ دوجو و کاخ حطس یربز ،کاخ رییغتم تفاب لیلد ه

تاقیقحت هب زاین و تسا هدیچیپ رایسب ویوورکیام یاه یا رد یدایز

هنیمز ن

[ دراد دوجو 7

و 8 .]

هنیمز رد اهبآ ی ز ی مزر ین تاعلاطم رد هفرص هب نورقم رایسب شور كی یجنسرود .دراد ییاهدربراک یجنسرود زین ی ا

و ییادتب شتکا هلحرم فا

یم بوسحم ینیمزریز یاهبآ د هکنیا لیلد هب .دوش

هرفس ییلااب شخب ر رارق عابشا ریغ یاه هیلا زا یرشق ینیمزریز یاهبآ یاه

یم میقتسم صیخشت ،دریگ

یم یحطس یاهراتخاس لیلحت و هیزجت و ییاسانش اب دوجو نیا اب .تسین ریذپ ناکما یجنسرود زا هدافتسا اب رئاخذ نیا دوجو هب یپ ناوت

س هرف یاهبآ یاه

مهم یاهراتخاس .درب ینیمزریز یگژیو ،یژولوفروم ،یفارگوپوت لماش یحطس

یم ینحنم و یطخ یاهراتخاس ،ناهایگ یاه نیمز یاهراتخاس .دشاب

لسگ لیبق زا یسانش فاکش و هزرد ،له

یگدروخ نیچ و اه هراوطخ عطاقت یاه لحم صوصخ هب و اه

یم اه هرفس اب طبترم دنناوت ینیمزریز یاهبآ یاه

[ دنشاب 7 .]

قیرعت و ریخبت یکی1

قطانم یارب نآ ندرک لدم و نیمخت یارب هک تسا بآ عبانم تیریدم هب طوبرم ثحب رد دربراکرپ رایسب میهافم زا

یم فلتخم تلاح زا یکی .درک هدافتسا یجنسرود زا ناوت یم ریخبت هدیدپ بآ هخرچ یلصا یاه

شبات نازیم لماش ریخبت رد راذگ ریثات لماوع .دشاب

یرج تعرس ،اوه یامد ،باتفآ یگژیو و کاخ یامد ،کاخ تبوطر ،اوه تبوطر نازیم ،داب نا

رد یمهم رایعم ریخبت نازیم نیمخت .تسا یحطس یاه

یم یسانشاوه تاعلاطم و بآ ریاخذ شهاک تعرس نیمخت ،یرایبآ یارب یزیر همانرب ،یجنسرود طسوت ریخبت نازیم نیمخت یارب .دشاب

یاهریغتم

هدیدپ نیا رد راذگریثات ت نیا طسوت

یم هدز نیمخت كینک .دنوش

هکیروطب دیشروخ زا هدیسر تاعشعشت نازیم ،ربا ششوپ نازیم نییعت قیرط زا

نازیم

ویوورکیام هدودحم رد رود زا شجنس دربراک قیرط زا کاخ تبوطر

، و هدودحم زا هدافتسا اب زین نیمز حطس ترارح هجرد ریواصت یترارح یاه

دناب لاثم ناونع هب( یجنسرود 6

داد ه یاه تسدنل 7 یاهدناب و 10 ات 14 هداد ASTER یاه [ تسا نیمخت لباق ) 7

و 8 .]

صتخا و یژرنا دیلوت ،بلایس لرتنک ،بآ نیمات ریظن یفلتخم فادها یارب فرب بوذ زا لصاح بآناور نازیم نیمخت بانم صا

یبآ یارب یع یرا

ودحم رد فرب اب طابترا رد یجنسرود تاعلاطم .تسا تیمها زئاح رایسب هد

ترارح و كیدزن زمرق نودام و یئرم ،اماگ یفیط یاه نییعت یارب ی

حطس

ماجنا ) یگتفه ای هنازور ریواصت زا هدافتسا اب فرب ششوپ حطس شهاک نازیم نییعت قیرط زا( فرب بوذ خرن ،فرب ششوپ ریذپ

ا ریواصت .تس

NOAA-AVHRR [ دنراد هنیمز نیا رد ار دربراک نیرتشیب

7 و 8 .]

آ هنیمز رد یم بوسحم دربراک رپ رازبا كی یجنسرود زین یحطس یاهب هدنجنس ریواصت زا هدافتسا اب .دوش

،تسدنل ریظن( فلتخم یاه ،SAR

یم )هریغ وSPOT یاهبآ عبانم و ،کاخ ،یزرواشک تلاوصحم رب ار نآ تاریثات و یسررب ار یحطس یاهبآ یگدش كشخ نازیم ناوت صخشم یحطس

ک تسا نیا یلصا فده .درک [ درک یزیر همانرب بآ عبانم شهاک زا یریگشیپ یارب ه

7 .]

شخب رد دعب تاعلاطم زا یرس كی صوصخ رد هدش ماجنا

هدنجنس طسوت هدش ذخا یجنسرود ریواصت دربراک فلتخم یاه

بآ عبانم تیریدم و یژولوردیه هنیمز رد رب دروم

یم رارق یسر .دریگ

نینچمه نع هب ناو

آ زرم كیکفت ،یدروم هعلاطم طسوت )ناغم لیم دس یقرش لامش شخب( سرا هناخدور یمیدق یاهرتسب نییعت و یکشخ و ب

4 ور ماجنا فلتخم ش

یم .دریگ

2 . اهدربراک ی جنسرود فلتخم ی

ه رد ی ژولورد ی

( ناراکمه و درلاواکیاس 2005

هرفس حطس تارییغت ینیب شیپ یارب یشور ) یآوبات هقطنم رد ینیمزریز یاهبآ یاه

اب دنلیات2

هرود یسررب فلتخم یاه

ناهایگ شیور نیا رد .دنداد هئارا تسدنل ریواصت زا هدافتسا اب3

هلاقم جنرب هایگ نس و لاس كشخ لوصف رد ینیمزریز یاهبآ حطس تارییغت نیب طابترا

لدم و هتفرگ رارق یسررب دروم ی

اب طابترا رد ینیمزریز یاهبآ حطس تارییغت زا ناهایگ یسران ای ی زبس نازیم

یارب اتسار نیا رد .تسا هدمآ تسدب

شور زا هایگ نس یبایزرا ( یهایگ صخاش ریوصت یدنب سلاک

)NDVI هداد زا هدش جارختسا4

تسدنل یاه 5

هدش هدافتسا صخاش ریواصت .تسا

هب طوبرم یهایگ 52

زا ،دنتشاد رارق جنرب تشاک ریز هک هقطنم 1998

ات 1999 نیب طابترا یسررب یارب طس ابNDVI

رارق هدافتسا دروم ینیمزریز یاهبآ ح

1 Evapotranspiration

2 Thabua

3 Crop-growth stages

4 Normalized difference vegetation index

هتفرگ ( یهایگ صخاش و جنرب هایگ نس نیب یلااب یگتسبمه زا یکاح هدمآ تسدب تادهاشم .دنا R=0.73

دوب ) لکش(

2 ) نیب ییلااب یگتسبمه نینچمه .

هرفس حطس وNDVI یم جاتنتسا نینچ هداس هعلاطم نیا زا .دیدرگ هدهاشم ینیمزریز یاهبآ یاه

ب هک دوش هداد زا هدافتسا ا ریواصت جارختسا و تسدنل یاه

اهنآ زاNDVI هطبار قیرط زا(

1 ) یم كشخ لوصف رد ار ینیمزریز یاهبآ حطس دح زا شیب شهاک یارب دعتسم یحاون نوت لاس

[ درک ییاسانش 9

و 10 ].

( 1 )

لکش 2 - صخاش و جنرب هایگ نس نیب یگتسبمه هداد زا هدش جارختساNDVI

نل یاه تسد 5 [ 10 .]

( ناراکمه و دشرا 1386

هرود كی رد ار نورراک هناخدور یکیژولوفروم تارییغت ) 13

( هلاس 1369 ات 1382 و تسدنل ریواصت زا هدافتسا اب )

IRS-LISS-III هداد رارق هعلاطم دروم

[ دنا 11 .تسا هدش هدافتسا هناخدور یلحاس طخ كیکفت تهج یفلتخم یاهشور زا هعلاطم نیا رد .]

زمرق نودام

یم فده نیا یارب یفیط هدودحم نیرتبسانم یم بذج بآ طسوت جاوما نیا هکارچ .دشاب

لکش( دنوش 1

کاخ و ناهایگ طسوت اهنآ مظعا تمسق اما )

یم ادیپ ساکعنا یم ثعاب لماع نیا .دنک

یاهدناب هک( زمرق نودام یفیط هدودحم هب طوبرم یجنسرود ریواصت رد هک دوش 5

و 7 هداد تسدنل یاه 7

ین ز

)دنراد رارق یفیط هدودحم نیا رد بآ صخاش زا .دیآ دیدپ نیمز حطس رد بآ نودب و رادبآ قطانم نیب یحضاو زرم

1 ( هطبار طسوت هک )WI 2

هئارا

یم زین تسا هدش ار بآ طسوت هدش هداد ششوپ قطانم ناوت

ییلااب تقد اب هداد زا هدش جارختسا بآ صخاش ریوصت .درک ییاسانش

تسدنل یاه 7

لکش رد )ناغم لیم دس یقرش لامش هقطنم( سرا هناخدور 3

- .تسا هدش هداد ناشن فلا

( 2 )

هفلوم زیلانآ شور دربراک یلصا یاه

2 ( یم هدرب راک هب یکشخ و بآ زرم یزاس زراب یارب هک تسا یرگید شور )PCA راک و زاس .دوش

شور تسا تروص نیا هبPCA

هک ریوصت ره تاعلاطا هدش عیزوت فلتخم یاهدناب نیب گنهامه یتروص هب لاامتحا یفیطدنچ

كی نداد رارق اب .دنا

داد لوط ردروحم ه

ه دایز یگتسبمه اب ا هداد یزاس ریوصت و

اه یوررب نآ

، هدیدپ یاه یحطس یم ار ب ناوت وخ یب كیکفت درک . ییاهراتخاس لوط رد هک

هدشن ازجم روحم نیلوا ،دنا

لاامتحا روحم لوط رد یرگید

یلبق روحم رب دومع

، شاب یزاسادج لباق ن

،تسا یروتکو لوصا ساسا رب هک تایلمع نیا .د

ای یلصا هفلوم لیلحت یم هدیمانPCA

]دوش [12 . زا دعب ماجنا

، PCA هک تسا یقیرط هب رتشیب تاعلاطا عیزوت یلصا هفلوم نیلوا

ریوصت دناب نیلوا ای

هتفای لیدبت ار تاعلاطا رثکادح

هتشاد و یم شهاک یدعب هدش لیدبت یاهدناب رد تاعلاطا یاوتحم .دبای

هفلوم هبساحم هژیو یاهرادرب یور زا ریوصت یاه

یم هفلوم هژیو ریداقم .دنوش 1

یم تسدب ییاهراب ای بیارض ، هدافتسا ماخ ریوصت زا یلصا هفلوم ریوصت نیلوا داجیا رد هک دهد

هدش دنا . یددع شزرا

اب یلصا هفلوم ریوصت هفلوم و هیلوا ریواصت رد یددع یاهشزرا ریداقم زا هدافتسا

یم هبساحم ریز هطبار زا هدافتسا اب هژیو یاهرادرب یاه :دنوش

( 3 )

نآ رد هک PCk

رظن دروم لسکیپ یددع شزرا kیارب

یلصا هفلوم نیما

،

k ,

ai

هفلوم هژیو رادرب زا هدمآ تسدب رصنع رادقم دنابرد ماk

،ماi

DNi

ع شزرا دناب یدد

،رظن دروم لسکیپ یارب ماi n و

یاهدناب دادعت یم دوجومPCA

.دشاب لامعا زا لصاح موس یلصا هفلوم هب طوبرم ریوصت

1 Water index

2 Principal component analysis

هداد یور ربPCA تسدنل یاه

7 لکش رد سرا هناخدور 3

- یبوخ هب نآ یمیدق یاهرتسب و هناخدور بآ هنهپ ریوصت نیا رد .تسا هدش هداد ناشن ب

.تسا نایامن هبل یزاس زراب یاه رتلیف یارجا نینچمه هک( زین1

هداد دروم رد یاه

تسدنل 7 ، دناب یور رب 5

هداد دروم رد و یاه

R دناب یور ربASTE 4

یم لامعا یم )دوش رذگلااب یاهرتلیف .دیامن نییعت یبسانم وحن هب ار کاخ و بآ زرم دناوت نیسلاپلا ،2

یتهج و3 4 [ 13 یم ] نیا یارب دنناوت راک هب فده

هداد یور رب نیسلاپلا و رذگلااب یاهرتلیف یارجا هب طوبرم ریواصت .دنوش هتفرگ ASTER یاه

لکش رد بیترت هب سرا هناخدور یاه

3 - و ج 3 - د

هدش هداد شیامن .دنا

فلا(

)ب(

)

ج(

) )د(

لکش 3 - هب د ات فلا ( بآ صخاش هب طوبرم ریوصت :بیترت

لصا هفلوم ریوصت ،)WI هفلوم زیلانآ شور لامعا زا دعب موس ی

ریوصت ،یلصا یاه

.نیسلاپلا رتلیف و ،رذگلااب رتلیف لامعا زا لصاح

1 Edge enhancement filter

2 High pass filter

3 Laplacian filter

4 Directional filter

( رلنیم و یلایپناویس 2010

) [ 14 ] هداد دربراک ریثات یاه

ASTER لحم رد هک كچوک ششوپ حطس اب رادبآ یحاون صیخشت رد ار یاه

یم ادیپ عمجت یعیبط زاگ جارختسا دروم ،دننک

ردوپ هناخدور هضوح رد هعلاطم نیا .دنداد رارق یبایزرا گنیمویاو رد1

هقطنم نیا رد هک تسا هدش ماجنا2

بلاات هب اهبآ نیا هیلخت لاناک و اه

،بآ یاه اهنآ رد هتفای للاحنا یمس رصانع هکارچ ؛تسا هدروآ دیدپ ار یدایز یطیحم تسیز و یکیژولوکا تلاکشم

یم هقطنم یبآ عبانم دراو هداد زا هتفای عمجت یاهبآ یسررب یارب هعلاطم نیا رد .دوش

هداد نیا .تسا هدش هدافتسا زین تسدنل یاه یلع اه

یاراد هکنیا مغر

صاخ هقطنم كی زا ریوصت كی ددجم ذخا هلصاف( یبسانم یرادرب ریوصت رارکت هرود 16

یناکم كیکفت تردق ،دنتسه )تسا زور 3

( یبسانمان 30 )رتم

یا و دنراد یم ثعاب رما ن هداد عون نیا طسوت كچوک یبآ حوطس یسررب ناکما هک دوش

هداد یفیط كیکفت تردق رگید فرط زا .دشابن رسیم اه یاه

ASTER دحم هب طوبرم موس ات لوا یاهدناب(

و )كیدزن زمرق نودام و یئرم یفیط هد 15

یحطس یاهراتخاس هعلاطم هب رداق هجیتن رد و هدوب رتم

اقم رد یرتکچوک هداد اب هسی

یم دیئات ار عوضوم نیا هعلاطم نیا جیاتن .تسا تسدنل یاه رب هولاع .دنک

نیا ، رگناشن جیاتن نآ

هداد هک تسا یاه

ASTER هداد هب تبسن یرتلااب رایسب تقد یصاخ تیزم دولآ لگ یاهبآ صیخشت رد یلو هتشاد گنر زبس و نشور یاهبآ صیخشت رد تسدنل یاه

ریواصت نیا هب تبسن .دنرادن

( داژندیرم 1387 هداد زا ) ASTER یاه

یارب هعسوت لدم شیاپ تابوسر یشنمهب هناخدور هناهد رد بآ رد قلعم .تسا هدرک هدافتس ر

لرتنک

هنومن ییایمیش زیلانآ زا هدافتسا اب بآ تیفیک هدش تشادرب یاه

راک نینچمه و هدوب ریگ تقو و رب هنیزه راک نیا اما تسا ریذپ ناکما درب

یارب شور نیا

عیسو هقطنم كی لامع

ناکما یمن ریذپ م داوم ییایمیش بیکرت نییعت یارب یجنسرود كینکت دربراک .دشاب ،بآ رد قلع

ب هک یطرش هب زا هدفتسا ا

د هدا یاه

[ تسا هفرص هب نورقم رایسب نامز و هنیزه رظن زا و هدرک فرطرب ار دوجوم صقاون ،دوش یجنس رابتعا ینادیم 15

.]

پ اب ی تفرش اه ی ژولونکت ی ک ی اهروسنس رد ی

هت ی ه واصت ی ر جنسرود ی

، هداد اه یی ط نشولوزر اب ی

ف ی سب ی را درگ مهارف لااب ی

هد هک تسا یاهدربراک

هدیدپ تاعلاطم رد یرترثوم رایسب .دنراد یحطس یاه

هداد نیا هداد هک اه یم هدیمان یفیط ربا یاه ب یجنس رود ملع رد ار تاقیقحت ریسم اریخا ،دنوش

ه

هدرک فرحنم دوخ تمس دنا

[ 16 .]

هدنجنس هنومن یارب یفیطربا یاه هدنکارپ شخب زا یرادرب

هیحان زا ریغتم سیطانغمورتکلا فیط نودام هیحان ات یئرم

دص رد ینایم و كیدزن زمرق هتفای هعسوت ضرع مک دناب اه

.دنا یم ببس یگژیو نیا هتسویپ یساکعنا فیط هک دوش

شت یحطس داوم زا یا لیک

راک هک دوش

یم تلوهس ار اهنآ نیب زیامت و داوم ییاسانش [ دشخب

17 و 18 .]

هداد نیا نیاربانب هداد اب هسیاقم رد اه

فلتخم تاعلاطم رد یرتشیب تیلباق زا یفیط دنچ یاه

ب هک یلماوع زا یکی .تسا بآ تیفیک نییعت رد اهدربراک نیا هلمج زا .دنرادروخرب یژولوردیه شخب هلمج زا یم بآ تیفیک تفا ثعا

دشر دوش

كبلج هداد زا هدافتسا اب .تسا نآ لخاد رد اه یم یتحار هب یفیط ربا یاه

یاهبآ ناوت درک ییاسانش ار راد كبلج

[ 19 هعلاطم رد .]

ریواصت یور رب هک یا

یفیطربا AISA Eagle تنخوتاپ هناخدور هناهد هب طوبرم

دنلیرم تلایا رد عقاو4

،تسا هدش ماجنا5

هشقن عون لیفورلک یناوارف یاه قلعم دماج داوم ،a

هشقن نیا هک تسا هدیدرگ جارختسا بآ رد لولحم یگنر یلآ داوم و بآ رد تمسق رد ار بآ تیفیک ینوگمهان اه

هناخدور هناهد فلتخم یاه یبوخ هب

یم ناشن [ دنهد 20 .]

خبت نازیم دروآرب یجنسرود یاهدربراک زا یکی ،دش هتفگ هکروط نامه قیرعت و ری

6 ( شخب رد)ET هداد زا هک تسا فلتخم یاه یفیطربا یاه

یم روظنم نیا یارب زین .درک هدافتسا ناوت

زا یخرب تاعلاطم رب یریخبت یرسک نیمخت یور

7 ( )EF سپس و نیمخت نآ یور زاET

هدش زکرمتم رظن زا .دنا

یموهفم ناهنپ یامرگ تبسن زا تسترابعEF

ریخبت دنیآرف صتخم هک(8

یم یم حطس زا هتفای لاقتنا یامرگ لک هب )دشاب جارختسا هقیرط .دشاب

طسوتEF

لدم هدش یزاس هداس حطس یژرئا نزاوت صخاش (9

SEBI - )S هطبار تروصب 4

[ تسا 21 و 22 هطبار نیا رد .]

و ممینیم و ممیزکام بیترت هب

یم ربارب ساکعنا طیارش رد یحطس ترارح ب

تروص هب امرگ لاقتنا نیرتشیب اب بوطرم قطانم و ،نیرتمک اب كشخ قطانم هب طوبرم بیترت هب هک دنشا

)تسا ریخبت دنیآرف صتخم هک( ناهنپ یم

یم ار اهرتماراپ نیا زا كی ره .دنشاب شور اب ناوت

.دروآ تسدب یجنسرود ریواصت زا ییاه یامد زین

هک تسا یحطس كیرتمویدار هدنجنس یترارح ریواصت زا

.تسا جارختسا لباق فلتخم یاه جارختسا یارب

زاET هطبار زاEF 5 یم هدافتسا رد هک دوش

هطبار نیا و بآ ریخبت ناهن یامرگ

هنازور صلاخ عشعشت هک تسا10

یم ار نآ زا ناوت هداد ASTERیاه تسدب تسدنل و دروآ

.

1 Powder river basin

2 Wyoming

3 Spatial resolution

4 Patuxent river

5 Maryland state

6 Evapotranspiration

7 Evaporative fraction

8 Latent heat flux

9 Simplified surface energy balance index

1 Daily net radiation 0

( 4 )

( 5 )

3 . تن و ثحب ی هج گ ی ر ی

هداد .دیدرگ ماجنا بآ هب طوبرم تاعلاطم رد یجنسرود كینکت دربراک هنیمز رد یلک یسررب كی هعلاطم نیا رد رتشیب هک ییاه

لاطم نیا رد یسررب هع

،تسدنل لماش دیدرگ ASTER

هداد و طانم رد اهنآ زا لصاح جیاتن و یلبق تاعلاطم رب هیکت اب .تسا یفیطربا یاه یم فلتخم ق

ریگمشچ شقن ناوت

ا اب میقتسم ریغ روط هب هک یدراوم رد هچ و میقتسم هک یدراوم رد هچ یژولوردیه هب طوبرم تاعلاطم رد ار یجنسرود یمز نی

راک و رس هن هدهاشم دنراد

هژورپ رد دربراک تیلباق ظاحل زا .درک هب طوبرم یاه

هداد ،بآ تاعلاطم جوت اب یجنسرود یاه

شوپ حطس ه لوهس نینچمه و دنراد هک یعیسو ش

هیهت ت

هنیزه اهنآ یم نییاپ ریگمشچ روط هب ار اه یم هک تسا یشور اهنت یجنسرود رگید ترابع هب .دنروآ

هداد دناوت تقد اب و مک نامز تدم رد ار یهوبنا یاه

یرادرب هنومن دنمزاین بآ تیفیک یبایزرا تاعلاطم لاثم ناونع هب .دیامن هیهت لوبق لباق یم بآ زا عیسو

ب هولاع هک دشاب لااب هنیزه ر

زیلانآ و ذخا ی

هنومن دربراک زا رگید هنومن .دش دهاوخ تلاکشم نیا عفر ثعاب یجنسرود زا هدافتسا هک تسا زاین دروم زین یدایز نامز ،اه عت ،یجنسرود

نیب زرم نیی

هناخدور یمیدق یاهریسم نینچمه .تسا یکشخ و بآ یم زین ار اه

اب ناوت شور هفلوم زیلانآ ریظن فلتخم یاه خم یاهرتلیف لامعا و یلصا یاه

نییعت فلت

شور نیا یارجا اب .درک میدق یاهریسم و هدش كیکفت حضاو روط هب هناخدور نیا یلعف ریسم سرا هناخدور زا یتمسق یور رب اه

راب زین نآ ی .دش یزاسز

ناریا رد بآ هب طوبرم تاعلاطم رد یجنسرود زا هدافتسا تاعلاطم هب زاین و هدوب دوخ هیلوا لحارم رد زونه

یب رد یرتش ا حا هنیمز نی ساس

یم و هدش لیدبت هراوهام و یجنسرود یژولونکت دیلوت هنیمز رد مان بحاص روشک كی هب ریخا یاهلاس رد ناریا هک صوصخب .دوش ینشور هدنیآ

یارب

یموب .تسا روصتم كینکت نیا یزاس

4 . عجارم 1. Lillesand, T.M. and Kiefer, R.W. (1994). Remote sensing and image interpretation, third edition, Wiley,

New York.

2. Weng, Q. (2010). Remote Sensing and GIS Integration, Theories, Methods, and Applications, McGraw- Hill Companies, Inc.

3. Khorram, S. van der Wiele, C.F. Koch, F.H. Nelson, S.A.C. and Potts, M.D. (2016). Principles of Applied Remote Sensing, Springer, New York.

4. Schowengerdt, R.A. (2006). Remote sensing: models and methods for image processing, Academic Press, Inc. Orlando, FL, USA.

5. McCoy, R.M. (2005). Field Methods in Remote Sensing, The Guilford Press, New York.

6. 3. Dalezios, N.R. (2014). Remote sensing potential in hydrological simulation, Advances in Civil Engineering Research, p. 253-264.

7. Rango, A. and Shalaby, A.I. (2009). Operational application of remote sensing in hydrology: success, prospects and problems, Hydrological Sciences Journal, 43(6), 947-968.

8. Schmugge, T.J. Kustas, W.P. Ritchie, J.C. Jackson, T.J. and Rango, A. (2002). Remote sensing in hydrology, Advances in Water Resources, 25, 1367–1385.

9. Anderson, M.C. Allen, R.G. Morse, A. and Kustas, W.P. (2012). Use of Landsat thermal imagery in monitoring evapotranspiration and managing water resources, Remote Sensing of Environment, 122, 50- 65.

10. Saykawlard, S. Honda, K. Gupta, A.D. Eiumnoh, A. and Chen, X. (2005). Prediction of subsurface water level change from satellite data, Hydrol. Process, 19, 947–954.

11 .

،دشرا .ص رم ی د .س ، م و ی مساقلاوبار .ه ،ی ( 1386 ) سررب ی غت دنور یی تار ژولوفروم ی ک ی هناخدور زا هدافتسا اب اه زا شجنس

:رود دروم هعلاطم ی

سراف ات دنوتگ زا نوراک هناخدور ی

تا ( 82-1369 زرواشک مولع هلجم ،)

ی بط عبانم و ی ع ی ، 14 ( 6 .)

12 . رون ی

، ( .ت 1389 اسانش ).

یی ما قطانم ی د شخب ارب ی ژرنا ی جنسرود تاعلاطم زا هدافتسا اب لامرتوئژ ی

لحت و ی ل هداد یاه ASTER رد نلابس هقطنم ،

اپ ی نا همان سانشراک ی تعنص هاگشناد ،دشرا ی

دنهس .زیربت ،

13. Haralick, R.M. Sternberg, S.R. and Zhuang, X. (1987). Image Analysis Using Mathematical Morphology, IEEE Transactions on Pattern Analysis and Machine Intelligence, 9(4), 532-550.

14. Sivanpillai, R. Miller, S.N. (2010). Improvements in mapping water bodies using ASTER data, Ecological Informatics, 5, 73–78.

15 ( .ع ،داژندیرم . 1387

ریواصترد یزاسادج كینکت یریگراکب اب یحطس یاهبآ رد قلعم فلتخم داوم دصرد نییعت .) ASTER

اک همان نایاپ ، یسانشر

.نارهت ،سردم تیبرت هاگشناد ،دشرا 16. Borengasser, M. Hungate, W.S. and Watkins, R. (2008). Hyperspectral Remote Sensing, Principles and

Applications, CRC Press, Taylor & Francis Group.

17. Dor, E.B. Malthus, T. Plaza, A. and Schläpfer, D. (2013). Airborne Measurements for Environmental Research: Methods and Instruments, Wiley (Hoboken, NJ).

18. Bayliss, J. Gualtieri, J.A. and Cromp, R. (1997). Analysing hyperspectral data with independent component analysis, In Proceedings of SPIE, 3240, 133–143.

19. Govender, M. Chetty, K. and Bulcock, H. (2007). A review of hyperspectral remote sensing and its application in vegetation and water resource studies, Water SA, 33(2), 145-151.

20. Fan, C.L. (2014). Spectral Analysis of Water Reflectance for Hyperspectral Remote Sensing of Water Quailty in Estuarine Water, Journal of Geoscience and Environment Protection, 2, 19-27.

21. Liou, Y.A. and Kar, S.K. (2014). Evapotranspiration Estimation with Remote Sensing and Various Surface Energy Balance Algorithms—A Review, Energies, 7, 2821-2849.

22. Galleguillos, M. Jacob, F. Prévot, L. French, A. Lagacherie, P. (2011). Comparison of two temperature differencing methods to estimate daily evapotranspiration over a Mediterranean vineyard watershed from ASTER data, Remote Sensing of Environment, 115, 1326–1340.