ریثأت تسایس
و یراذگ هیامرس
یراذگ بآ نارحب تارثا شهاک رد تلود
همین و کشخ قطانم رد کشخ
( یحان ة ناتسجب رد
یوضر ناسارخ )
یشلاط یفطصم
؛*
شناد ی را پ هاگشناد ی ما و رون وضع ملع بطق ی عسوت ۀ اپ ی راد حم ی ط فارغج یا یی
، هش هاگشناد ی
د تشهب ی
؛یمیحر نیسح
داتسا ی را ییایفارغج مولع هورگ هاگشناد
پ ی ما رون
؛شافک نیسح
وجشناد ی رتکد ا ی همانرب ر ی ز ی اتسور یی
، صحت زکرم ی
تلا مکت یل ی پ هاگشناد ی ما نارهت رون
هدیکچ تسایس
و یراذگ هیامرس یراذگ رد تلود یاه ۀهد
ریخا یرادیاپ فده اب ماظن
اگتنوکس ه یاه هن ،ییاتسور طقف
وولطم جیاتن هب توسد
هکلب هتفاین ییاهاتسوردهاش
اب یروآ ات زیچان
،یطیحم تسیز یاه نارحب رباربرد هژیوب
آ نارحب یتوسه
ویا . راوتفگ دراد شوت
،
ار شهوژپ هیحان رد تلود یاه یراذگ هیامرسو یراذگتسایس رد
هرود 10 هلاوس 96 - 1386 یوفی فویلحت ورودزا یرویگ هروهب اوب )
ار آ نارحب شها رد تلود تامادقا یراذگرثا نازیم ،یم و .دهد رارق یوا او دروم
درکیور زا یریگ هرهب اب شهوژپ ور ،یدربرا
یسانش یطابنتسا و یفیصوت هب
هویش ،یشیامیپ تیهام اب
ورو
ّلع هداد یروآدرگ هویش و ی اه
یدانساو ینادیم هدوش یشخب نامزاس
هعماج .تسا
،یرامآ ییاتسور یاهراوناخ )ناتسرهش ییاتسور هیحان
ناتسجب یرامشرس ساسارب ، 1395
روبارب 4626 وجح .توسا روفن
هنومن اب ورزا یریگ هرهب نار و
354 رفن یریذپ یمعت روظنم هب ه ییعت 360
هنومن یاهاتسوررد همانشسرپ یا هشوخ شیاشخپ اب
بسانتم و ییوگخساپ اب 336
زا رفن راوناخ ییاتسور یاه دیدرگ هارمه
. رد لحت تمسق ی
ف هداد دوم ف زا اه زاوس
ی راتخاوس تتداوعم ی
وراب ی درک ر ئزج تاعبرم فقادح و ی
2 زا هدافتسا اب و مرن
رازفا Smart PLS2 ارب
ی سررب ی وگلا ی موهفم ی .هدوش هوتفرگ هروهب شهوژوپ
فیلحت راتخاس ینورد همانشسرپ و
ییعت ییاور
،ارگمه زا جیاتن فصاح زا یلماع فیلحت یدییأت
یگنایم و سنایراو
ییبت هدوش AVE
هدافتسا هدش و یارب یاهراب روظنم یا یلماع
درادناتسا و هدش صخاش AVE هب یمامت هویوگ اوه و اوهریغتم هبوساحم .دویدرگ جیاوتن
ه تسا نآ زا ی اح شهوژپ تلود دودحم تامادقا
ی رد 10 اس ریخا دونور و هتوشادن شهوژوپ هویحانرد آ ناروحب شهاو رب یریثات
طیارش ییاتسور یاههاگتنوکس یرادیاپان همادا نانچمه
دراد .
دیلک ناگژاو :
تسایس ،تلود یراذگ هیامرس
عوسوت ، آ ناروحب ،تولود یراذگ ۀ
،رادویاپ هومانرب و وشخ شطاونم ،ییاتوسور یزویر
همین شخ
هدنسیون * : وئسم
سامت هرامش :
989128177477 +
Email: taleshi_mo@yahoo.com
رات خی رد تفای : 21 / 12 / 1396
رات خی وصت بی : 05 / 02 / 1397
ص 171 - 149
1 . همدقم
ه تسا ههدود هب یدزن ییاتوسور یحاون
اوب رووش
شها دیدوش وربور یووج تتوزون توس
و اوعبط دویاب رد
اووب هوولباقم تووهج ووم تامادووقا هدوویدپ وویا
ؤ تروووص یرث
یم تفرگ
،ه ت ات أ تاریث نارحب زا یشان
،یبآ رب یا شطانم
فویلد هوب اما .دبای شها کمم فقادح هب توشادرب
یاوه
یب هیور نوزفازور و زا
و یحطوس عبانم ناروحب ،یونیمزریز
داعبا ، آ هدیچیپ
هجوت دنمزاین و هدر ادیپ یرت یوم هژیو
.دشاب ترووص یاریغرد{
عوقو شنوت و اوه یرویگرد یاوه
،یوسایس تشکشم ،یداصتقا تشکشم و اهراشف ،یعامتجا و توشادهب حطوس ندومآ ییاپ ،تینما حطس ندمآ ییاپ زورب یرامیب زا ... و اه تیریدوم روگا هو دنتوسه یتاقافتا
دمآرا توسویپ دنهاوخ عوقو هب ،دوشن شقحم نارحب 4]
.[
، آ نارحب رب
هویت عوماوج ...و یداوصتقا ،یعاومتجا یاوه
اتسور و شخ شطانم یی همین
شخ ریثأت هتشاد وعاب و
وویلخت و بویرخت ۀ
هاگتنوکووس .تووسا هدووش ییاتووسور یاووه
و دیدش ترجاهم مادوم شهاو
تویعمج ،ییاتوسور یاوه
زا ،ییاتووسور رووقف و یراووکیب یاهراتخاووس تووفر یووب
یداووصتقا -
و شهاوو ،اهاتووسور یعاوومتجا ماوومت تووفا
صخاووش و یعاوومتجا ،یووتیعمج یاووه
هعووسوت ...و یا زا
رد آ نارحب یاهدمایپ ییاتسور شطانم
یم .دشاب دنچره
اس یمومع یرامشرس ساسا رب 1395
اوس تیعمج ،
دوصرد هوس فوبق اوس جنوپ هب تبسن ،ییاتسور طاقن رد هب و هتفای شها 9
/ 25 وه زوونه اوما ،هدیسر دصرد 20
و نوووویلیم 750
رد ،رووووش تووویعمج زا روووفن رازوووه
هاگتنوکس ووب اوس ییاتوسور یاه
وی عوومجم رد و هد
دونن یم یگدنز اهاتسور رد روش تیعمج مراهچ 46]
.[
ناشن اهرامآ یم
روبارب هوس رووش یرهش تیعمج ه دهد
شوخب هو توسا ویا تویعقاو اوما ،تسا ییاتسور طاقن هدمع ه دنتسه ییاتسور یرجاهم ،اهرهش ین اس زا یا
اضعب ابلاغ و تقوم تروص هب روب یداصتقا تیلاعف یارب
یا
ترجاهم گرزب یاهرهش هب هاتو یتدم هدر
افاضم .دنا رب
،یداوصتقا ،یوسایس یتینما داعبا زا اهاتسور ظفح ه یا و یعامتجا هو تسا یترورض یگنهرف
یومن نآ هوب ناووت یب
شت اهاتسور .دوب هجوت هدر
و تاویح دنا ناوینب
یاوه
رد اردوخ یط
نرق دنن ظفح اه و
هشیمه هوب زرا یاوه
و یعامتجا دنبیاپ دوخ یلم
هدووب دونا دولاوش . ۀ یاهاتوسور
زا یووناریا وووحن رووظن
ۀ هرووهب زا یرادرووب یگنوووگچ ، یوومز
تنوکس و یونیزگ تویلباق
هروهب زوین و یوهد تاودا و رازوبا
هدونام یقاوب رییغت نودب شیبو نامز رذگرد یزرواش تسا 6]
اتسور تیریدم ه یلاحرد{ .[
زا سوپ صوصخب
)یضرا تاحشصا و ؛دیدرگ ینوگرگد راچد
رگا رد هتوشذگ
و یزرواوش ترازو طقف شوخب یلووتم ییاتوسور نارومع
دعب ،دندوب ییاتسور و اهداهن شقنا زا
ناگرا یفلتخم یاه
داهج نوچ ،یتوسیزهب نامزاوس ،رووش ترازو ،یگدنزاوس
ووتیم ،نافعووضتسم داووینب ،نواووعت نامزاووس ۀ
ماووما دادووما
اووگیاپ ،دیهووش داووینب ،)هر یوونیمخ روووما رد ... و جیووسب ه
یوب مزت یگنهاومه اوهنت هون هو دونراد تلاخد اهاتسور و فیاظو تیلاعف
زا هکلب ،درادن دوجو اهنآ یاه هویوش
یاوه
و یعامتجا تیعقوم زین و توافتم فمع تواوفتم یوسایس
رتمهم .دنرادروخرب اتسور حطسرد هکنیا
تلود ،اه نوچمه
روب یاوج هب هتشذگ شوقن توشاد هدوهع
تیادوه ،یروگ
رووب ناوونچمه ،یووجیورت و یووشزومآ شووقن
هوولخادم ،یرووگ
م ت ندوب رظان ات ندوب فماع و یگدنن أ
هو دنراد دی
یحور فیلقت و تلود هب مدرم یگتسباو شیازفا نآ فصاح ۀ
تساهنآ رد یت راشم و ییاکتادوخ 2]
،ناتسجب .[
هنومن یا
وقطنم ی زا ۀ
یوط هو توسا رووش یریوو و وشخ
نرق یلاووتم یاه روب هتوسناوت
وبل ۀ ،نارویا یزو رم ریوو
اوما .دوهد اوبطنا یمیلقا و یطیحم تارییغت اب ار دوخ رد اس ریخا یاه یلع
یسایس تتوحت غر -
یتبثم یرادا
هتشاد ه دویدپ زا یوشان اراووعزا ،)ناتوسرهش اوقترا
ۀ
یلاسکشخ و آ نارحب هب
.توسا هدید بیسآ تدش دوشر
15 / 0 دووصرد زا یووکی توویعمج اهدوومایپ
رد آ نارووحب ی
هومه یاویوگ یعوون هوب هو تسا ناتسرهش زویچ
.توسا
شت یارب یدایز یاه سم
"ۀلئ نارویا آ عبانم تیریدم
"
رد روش وص تر یم دریگ ، زونه اما فوضعم
"
آ ناروحب
"1
غدغد ی هب ۀ
.توسا هدشن فیدبت ریگارف و یمومع هوچنآ
1Water crisis
نون ات رب رس آ یاه ناریا
،هدمآ روجنم هوب توفا دیدوش
حطس آ یاه یونیمزریز و
،یحطوس شهاو
تتووصحم
یزرواش ینارگ و
تادویلوت ،یزرواوش
شهاو تویعمج
تایح شحو هب هژیو
،نایزبآ شها عونت یتسیز ناهایگرد
و ناروناج و داجیا شلاچ و شنوت رد تیریدوم عباونم
آ
هدش تسا و اذل ترورض ظفح تسارحو زا
نآ شیب زا شیپ
ساسحا یم دوش 54]
. [
تسایس و یراذگ همانرب
یزویر یاوه
اووب طبترووم وویا یووشخبرثا یوویعت و آ نارووحب شهاوو
همانرب دیاب اه رد .درویگرارق یوسررب و یباویزرا درووم ویا
زا یهاگآ اتسار م
تارابتعا نازی هنیزه
ییاراو و هدوش ،اوهنآ
دوبهب هب یدایز م ینارحب طیارش
هم یا .در دهاوخ
رد صوووصخب داووتفارود و مورووحم یحاووون
ۀ زئاووح یریووو
زا .تسا یرتشیب تیمها ه ییاجنآ
تلود اه ماجنا ییاناوت ،
هیامرس یراذگ راد ار ینارمع نش یاه ن
و هویوش یوسررب ،د
وحن ۀ نیزه ۀ تارابتعا هیامرسو
یراذگ فویلحت و یتلود یاه
و شیازووفا رد ،هووتفرگ تروووص تامادووقا جیاووتن یبایووشزرا
هرهب و یرو یشم و طخ ییعت هیامرس
یراذوگ هدونیآ یاوه
هاوخ ییازسب شقن ن
روه .توشاد د ،موروحم شطاونم دونچ
فیعض یطیحم رظن زا و آ و
بیسآ ریذپ اوما ،دنتوسه
ه زونه ناوت
یاه هتخانشان .دنراد یا
ناوت ویا هوقلاب یاه
ار شطانم دروآرد فعف هب دیاب
15]
.[
2.1 . قیقحت یرظن ینابم
1.2.1 . یرظن ة همانرب یزیر
همانرب ر ی ز ی ب نروق زاوغآ رد نردم ی
توس دپ وی راد و دوش
عامتجا تتوحت وصحم –ی
یداصتقا س و
ی سا –ی یوگنهرف
رد .دوب ناهج رات
ی خ همانرب ر ی ز ی اب ور هوس ی دروک وی ا اداراوپ ی
همانرب ر ی ز ی هدوب وربور ای
وا یاداراپ :
« همانرب یوشخب یزویر
یدبلا ای
،1
1960 - 1920
» رد ای اداراپ ی هاوم هومانرب ی
ت ی
تار ونکت ووی و دراد ووسانشرا راوو وووصحم ی
.تووسا
همانرب ر ی ز
، اناد ی م وسحم ف ی
دوش لحت اوب و وی ف هداد اوه
ورزا هدافتووساو اووه
ی ووم ی و فوومأت و زگرّبدت
ی هوون اووه ی
س ی تووسا ی رعت ار ووکمم ووی
ف ووم ی دوون و اووب
« لحت ووی ف س1
ی تسا اه
2» هب
« عاومتجا حشصا ی
3» وم ی دزادروپ وئوسم .
همانرب ر ی ز ی همانرب نامزاس تومعم ر
ی ز ی اپ رد ه تسا ی
تخت
سم رقت تابعوش توسا کمم و تسا ی
ئاوپ حوطوس رد ی
روت
.دووشاب هتووشاد 7]
.[
اداراووپ ی مود
« هوومانرب ر ووی ز ی عماووج
،4
1980 - 1960 » رد زاغآ
، رما هعسوت ی
داصتقا ی وم هتشاگنا ی
بط .دش ی اتع همانرب ر ی ز ی لم حطس رد ی
ن ی ز هناوشن ار داوصتقا
م ی اما .تفرگ دوشر
ی دوعب هو اهرووش رد مود ونج زا
ی
تعنص ی اب و م ی ت أ خ ی ر اهروش رد ی
پ هعوسوت اح رد وی
اد
ازفا ،دش ی ش رباربان ی اه م داضت و تشاد ابند هب ار ی
نا قف ی ر
نغ و ی امن ی نا رت رد دش تن ی هج ا ی وپ حب ی ش روگا هو دمآ
داصتقا دشر ی
اس ی ه دوخ ار رب رس و دنارتوسگن مومع زا
ا وی
مهس تمعن ناوخ ی
هد هب ه اه
ی قف ی ر و دوسرن هوعماج
ای ازفا زور هب زور هلصاف ی
ش ی دبا
، هعماج هب ا ی هعسوت ی هوتفا
ووومن ی وووسر ی 7]
مووووس یاداراوووپ .[
« هووومانرب یزووویر
یتار ومد
5»
، 1980 ،نون ات هاگدید یا نارادفرط وون یاوه
یم تدتسا ینچ دندر
عسوت ه ۀ ویتار ومد و یومدرم
و رازاب ماظن حشصا اب ه تسین یرما تسایس
یتاوبزا یاوه
تلود درم دوخ تسا مزت هکلب ،دبای شقحت اه م
شوقحت یارب
هتخیگنارب نآ یم ناشن تاعلاطم .دنوش
توسه ه داد ۀ
یلوصا
تفرشیپ
، یمن ه تسا یرما یاو تسا یروآون زا ارونآ ناوت
.در یقلت مدرم هب تاب هو دوش حروطم هوتکن یا
یمن زگره همانرب ار زیچ همه ناوت
شیوپ و یزیر .درو یونیب
اب ام ه تسین انعم یا هب دراد ینوگانوگ داعبا هعماج هکنیا دوومو تووینشقع زا هدافتووسا رد یووضایر یاووه
داووعبا هوومه
شیپ و ینیب فده . ین یراذگ 7]
.[
2.1.2 . رظن ی تا هعسوت و تلود
رتروهشم ی
رظن ی ۀ
،هعسوت نتبم رگن ی
ن روب و زاوس
6ی
یا شبط .تسا
،هیرظن اوب ه تسا یطخ یدنیآرف هعسوت
زا رذووگ ووعماج ۀ یتنووس زاغآ و هدووش فکووش یوولحارم یووط
1 Partial or physical planning
2Policy analysis
3 Social reform
4Comprehensive planning
5 Democratic planning
6 Renovation
یم دریگ 28]
. [
رد یرظن فباقم ۀ
یگتوسباو هویرظن ،یزاسون
زین اب یحیضوت یوطخ
و هعوسوت هونوگره ،یدوعب وت یا
ار موس ناهجرد عسوت
ۀ هتسباو یم دمان ه رد اهنت دادوتما
و وا ناووهج
،صقاوون تروووص هووب دوون
و هوومادا یجیردووت
یم یوم ،هعوسوت بولاغ هیرظن ود یا ران رد .دبای زا ناووت
یاداراپ
« ماظن یناهج یاتشرلاو
1» ن اهرووش ه درب مان زی
توسد هوس هبار ۀ
زو رم هیامروس تویعقوم اوب نووماریپ ،روب
دنن دیلوت ۀ
و )ماخ داوم هبش
نوماریپ یعقوم اب طسوتم ت
یووم یووسقت .دوون
و ندوووب یووطخ اووما یووب
یهجوووت هووب
و ینورد یاهراتخاس یگژیو
رد روش ره یلم یاه رف
ا دونی
هعسوت
؛ ووفا اوبند هوب .تسا تایرظن یا كرتشم روحم
هیرظن هوب شیاروگ ،یلبق یاه هویرظن
دویدج یاوه هو
رد
وچراچ هعماج
راتخاوس هوب یخیراوت یسانش تولود
یاوه
ددعتم و یصاخ تیولوا توافتم یم
رارق ابقا دروم ،دشخب
هتفرگ تسا یا نایم زا . هویرظن
اوه یوم دروکیور هوب ناووت
یداهن ؛درو هراوشا 2
اروچ هزاوت یاهرووش تفروشیپ هو
رد هدش یتعنص رش ونج
ایسآ رو نووچمه ۀ
،یبوونج
بولاق رد پاژ و یزلام ،ناویات هویرظن
وه یا فوباق یوشیپ
دوبن ییبت و حیضوت 13]
. [
تلود راتخاوس ی و داهن ی
رد یانعم ییعت یگدنن تبثم
عناوم ای فماع تلود .تسا
درکیور ه ارچ ؛تسا هعسوت یداهن
عفاونم داضت هب دقتعم
شباوطم .تسا رازوگ
رد ،یناوهج وناب عوسوت
ۀ و یمووب
،یداهن تلود دنتوافتم اه و
« هچنآ هب ناونع هوصخشم یاوه
یوم یقلت تلود ی یدمآرا دووش
زا وش رووش هوب یرو
اب و رگید عسوت فلتخم فحارم هب هجوت
ۀ تواوفتم اهروش
سا ت
» . ینچمه رفرد
ا عوسوت دونی ۀ
و یعاومتجا یداوصتقا
هون اوح ویا اوب ؛دراد ار یزو رم شقن تلود هوب
ناوونع
هارف دنن ۀ هوکلب دشر یقتسم هوب
و یروش وی ناوونع
فماع عیرست و فیهست رد هدنن وی دووجو ،هعوسوت دنور
تلود دراد ترورض دمآرا 12]
. [
رش یاهروش تیقفوم
ود رد ایسآ هد
ۀ و فرح ضقانت و هتشذگ یاهرووش فمع
رد تولود شوقن وحب هدش بجوم ،هتفای هعسوت هعوسوت
اددجم دروم .دریگ رارق هجوت هو یلماوع اهنت
یوم و دوناوت
رداق رد هفیظو یا ماجنا هب
،تسا یلم یسایقم اوی تولود
نایب هب شیقد رت زا یا هنوگ تلود
،تسا راتخاوس یاراد ه
یفیاظو ینچ ماجنا یارب بسانم تسا
24]
. [
رابرد حب ۀ
ومعم روط هب ،موس ناهجرد هعسوت روحم تلود یاهوگلا هراشا جیار یوگلا دنچ هب یوم
رد هو دون صووصخ ویا
یم هب ناوت
"
تولود یووگلا رادوتقا
اروگ ویتار وروب–
"
رد
، یتت یاکیرمآ
"
تلود یوگلا هعسوت
"ارگ ایوسآ روش رد
"و ریتنار تلود یوگلا
"
رواخرد .در هراشا هنایم زا ویره
یا تلود انب اه و یعامتجا رتسب رب یخیرات
فکش و یرویگ
تیلباق رد یتواوفتم یاهدرواتسد ،دوخ یداهن یاه وم
عسوت هب ۀ دنا هتشاد دوخ عماوج 44]
.[
تولود ،تسخن عون
هعسوت رب ارگ ا ساسا ادوتبا هو توسا ییایسآ یقرش ییوگل
رد و تووفرگ فکووش ووپاژ رد س ووس
رود ۀ زا سووپ وونج
رو نووچمه ییاهرووش ،مود یناهج ۀ
و ناویاوت ،یبوونج
زا تیقفوم اب روپاگنس رد و دوندر یرادربووگلا نآ
ونیمز ۀ
،هعسوت هدیدپ ار یا قر ناوونع اوب نآ زا ه دندز
"
زوجعم ۀ
ییایسآ
"
دای یم هتفگ هب .دوش زرملاچ1
نوسناج2
هیاپ3
راذوگ
دیا ۀ تلود هعسوت رد یتعنوص روآ تفگش وحت ،ارگ ، وپاژ
رد جیتن ۀ شت ی یاه
"
ویر هومانرب وقعم تلود
4ز "
هوب
تسا مصم تلود یا .تسا هدمآ تسد رب
و تمس و ووس
زا روش یداصتقا هعسوت نهآ رد یقتوسم تشخادم هار
زوح ۀ عبانم صیصخت را و دشاب راذگرثا داصتقا یداوصتقا
ار رازاب نهامهان یاهورین هب دنکن راذگاو
19]
. [
مود عوون
رد توووولود زا هوووونایمرواخ زوووویخ تووووفن یاهروووووش
ووهد ۀ 1980 هووب یدشیووم دووعب
اووب ناوومز ووه شیباووم
وپاژ زا ایسآ رش یاهروش یرادربوگلا )
.توفرگ فکوش
یاهدرواتسد هعسوت
و یا رد هافر حوطس تلود
،یوتفن یاه
توافت یوناوارف یاه اوب
ویا ، اوح یوعرد .دراد رگیدوکی
تلود اب اه راشرس یاهدمآرد هب یسرتسد دوجو زا فوصاح
نومن زونه ،تفن ۀ
زا یقفوم عسوت
ۀ هومه ار رادویاپ و هوبناج
هئارا هدرکن دنا . تسا ی لگ ی
5زت هراشا وم ی امن وی د هو ؛ قفوم وی ت
1 Wallerstein's Global System
2Institutional approach
3Chalmers Johnson
4planrational state
5Stiglitz, J. E.
اهروش ی سآ رش ی ا دنمدوس داد ناشن ی
درتوسگ شوقن ۀ
رد تلود قفوم
ی ت ب هعسوت ی ش زا چ ی ز ی رووط هوب ه تسا
تنس ی رد س ی تسا اوه ی نتگنوشاو عاومجا ی
روب ت نآ أ وی د
م ی
،دش و تسکش همانرب اوه ی ونتبم هعوسوت ی
روب عاومجا
نتگنشاو ی رد وونج رفآ ی اوق و رمآ ی اوک ی وتت ی درت وی اهد
رابرد ۀ س ی تسا اه ی نتگنشاو عامجا ی
وقت ار ی ت رو د 48]
.[
ردور
1 ی 2007 ) برجت هب هراشا اب ۀ
اهروش ی زا فولتخم
چ ات هر ی و م ناشن دنه ی
دهد دشر ه رس ی ع داوصتقا ی
و هر ات ی ناو اهنت هن لد هب ی ف پ ی ور ی زا وصوت ی ه اوه ی وناب
ناهج ی رد اهنآ هکلب تسا هدوبن سکع تهج
نآ س ی تسا اه
ت رح هدر دنا 39]
. [
هب د ترابع ی رگ رنه ا ی رد اهرووش
زا ترابع تاحشصا ماجنا زگ
ی شن حرط اه ی داهن ی بسانم
زا م ی نا ب ی اهن ی ت حرط اه ی و .دوب هوقلاب ی
ی روآدا وم ی دووش
تاحشصا نامز
ی رد هو توسا شفوم راون
حوص ووصا ی
ح
داصتقا ی
، فرظ ی ت
،اه دودحم ی ت اه و تصرف اه ی ی روش
نی ز دروم رارق هجوت گ
ی در . اوهدربهار اذول ی
ن دوشر ی دونمزا
ظحشم فباق شناد ۀ
موب ی اروش صووصخرد ی
ط لوا وی ۀ وی
تووسا روووش 5]
.[
رد اووس شووخ اووه
ی خا ووی ر ووخرب ی زا
دنا ی نادنمش ا ی ار حب حرطم هدرو اهرووش هو دونا ی
هعسوت ی هتفا رد فمع رب ل فشخ ی
ۀ وصوت ی ه اوه یی هوب هو
اهروش ی رد هعسوت اح وم
ی دونهد فومع هدرو روب .دونا
فشخ هباطخ اوه ی رازاوب بولاغ وتلود نارازگراو ،دازآ
ی و
س ی تووسا اووه ووسب شووقن ی
را وومهم ی رد وقت ووی ت روآووون ی و
تباقر ذپ ی ر ی رمآرد ی اک ا ی اف دندر 20]
اب .[
تیمها هب هجوت
و روییغت ، آ نارحب شها رد تلود شقن عوضوم ترورض
دوجوم طیارش رییغت دنمزاین
رد یراتخاس عباونم تیریدم
یبآ هوب رد هژویو رد یداوینب شخروچ ،یزرواوش شوخب
تیولوا تسایس یاه و یولم یراذگ
هوب ندز وماد ،یولحم
تیساسح رد یعامتجا یاه
نیمز ۀ یوطیحم تسیز فئاسم
و دراوم و خلت زا یروگید یریش اهدعب توسا توسد ویا
31]
.[
3.1 . نیشیپ ة قیقحت
و شخ یاهورملق همین
زا مووس وی دودوح وشخ
ار یمز حطس رد
رب یم اوس زا .دریگ 2002
هوب یدشیوم
یب هنتاس یگنایم روط هب دعب 15
اوت 17 راوتکه نوویلیم
اب یضارا نابایب
دنا هدش هجاوم ییاز 11]
.[
،طیاروش یا رد
فوولتخم یاهروووش رد رد یددووعتم تاووعلاطم
دروووم
تسایس و اه هیامرس یراذگ تشکوشم شهاو رد تلود یاه
زا یووطیحم تووسیز هدووش ماووجنا ، آ نارووحب هوولمج
عونت اما{.تسا یگژیو
و یداصتقا ،یعامتجا ،یعیبط یاه
ییاضف - زا ویره هو هدوش وعاب روش یدبلا یحاوون
ییاتسور یگژیو
و اوهانگنت زوین و اهدادعتوسا ،تاوناکما ،اه
تیدودحم و هتشاد ینیعم یاه
ره بیترت یمه هب اوب ی
رد تشادرارق زا ینیعم حطس
،یگتفاوی نامزاوسو هعوسوت
تیولوا دنشاب هتشاد یصاخ یاهزاین و اه 35]
.[
2 . یسانش شور
1.2 ورملق . قیقحت ینامز و یناکم
ود یاراد و عوقاو یووضر ناوسارخ ونج رد ناتسجب فکش تسا یسنوی و یز رم شخب 1
یراومهاون روظن زا .)
« یریووو و یناتووسهو »
یوومیلقا ااووحلزا و
« و ووشخ
همین شخ » یم ماون اوب ناتسا ونج هو یرتدنلب .دشاب
عافترا اب هو هایس 2800
و وونج رد اویرد حطوس زا رتم
تسپ اب تشد یرت 700
اموش اویرد حطوس زا عافترا رتم
تسا هتفرگ رارق ناتسجب ریو ۀلاچ رد و ناتسرهش 35]
.[
یراموشرس ساوسا رب ناتسرهش تیعمج 1395
اوب روبارب
31207 هوو تووسا رووفن
15167 و یرهووش طاووقن رد رووفن
16040 رد رووفن
44 .دنتووسه اووس ییاتووسور ۀووطقن
ۀرود شهوژپ ینامز ورملق 10
ۀلاس 1386 اوت 1396 هدووب
تسا 47]
.[
1
1Rodrik, Dani
لودج 1 . نیشیپ ۀ قیقحت
م ؤ فل لاس
اه شهوژپ جیاتن
ناراکمه و یفطصم ،یشلاط شقن هلاقم رد 2015
هیامرس یراذگ رد تلود یاه تیفرظ
اوقترا و تویوقت رد ار تولود یدومآرا ،ییاتسور شطانم یزاس
تیفرظ دنا هتسناد زیچان ییاتسور عماوج یزاس 49]
.[
یرایدنفسا یرون زووح رد یوهوژپ توسایس ،ناوونع اب یشهوژپ رد 2015
ۀ حشوصا ، آ توسایس
فدوه اوب ار یوشهوژپ و یتاوعلاطم یاوه
ناشیدنارود و یعقاو یاهزاین هب ییوگخساپ ۀ
« ره س تسایس یراذگ » مزت یم ]دناد [30 .
دحا ،نایاضر هدنیآ 2015
دنا هداد ماجنا یزادرپویرانس ور هب ار ناریا رد آ نارحب یهوژپ 36]
.[
یتیگ ،یحلاص رد 2004
رد یرایبآ و آ شقن هلاقم
،ییاتسور رادیاپ هعسوت ار یرایبآ ماظن حشصا
حولرس ۀ آ فئاسم یم ]دناد [43 .
یلکاو 2008 1
رد هلاقم نایب یا یم دراد ه تیفرظ ،فاوطعنا فوباق ،یومئاد یدنیارف یزاس ریثأت
ماومت هو توسوگ خوساپ و ریذوپ
فماش ار نارگیزاب یم
]دوش [52 .
نایردآ ،چیو تفل 1353 2
عسوت و یسار ومد ات رد ۀ
روحم .تسا هدش حب هعسوت و یسار ومد تبسن نوماریپ اوت
رد و هوطبار تبوسن
بلاق ردار نآ و تسا موهفم ود یا یب اوس
یاه ی یم حرطم ]دن
[23 .
نایحلاص ،هداز یشنم عسوت رد نآ شقن و آ عبانم ،یشهوژپ رد 2014
ۀ رادیاپ هقطنم و یسررب ار یا هرهب
یرادرب یب عوسوت اوب ار عبانم زا هیور ۀ
داضت رد رادیاپ هتسناد
]دنا [27 .
روکش ی رد تلود شقن 2002
عسوت ۀ اتسور ی ی ا یمشسا شقنا زا دعب ی
نار یسررب ار غتم و ی اهر ی عسوت ۀ اتسور ی ی س و ی توسا اوه ی
عسوت ۀ اتسور ی ی لحت ار شقنا زا دعب ی
ف تسا هدر 45]
.[
تروت و لزیه ،نف 2003 3
ناوشن ،ناتوسودنه رووش رد روقف شهاو و یزرواوش دوشر رد یوتلود تاراوبتعا یسررب مض یوم
هو دونهد
هیامرس روما رد یراذگ هداج
یرتشیب یزاس ریثأت
تسا هتشاد ییاتسور رقف شها رب ار 9]
.[
دمحادیس ،ینیسح رد 2015
ریس یلامجا یسررب هب ،رصاعم ناریا رد آ تیریدم ناونع اب یبات وناگ هوس نا را یخیرات
ۀ رد تیریدوم ماوظن
تسا هدش هتخادرپ روش آ 16]
.[
روپ یمیرک و یحایر ناشن یقیقحت رد 1390
یم ه دهد هیامرس یراذگ حرط و اه هژورپ ینارمع یاه )یزاسدس
هنیمز تویعمج یراگدونام زاس
هعلاطم دروم یاهاتسور حطس رد
ناتسهد ناتسرهش یاه مرخ
تسا هدش )هرد 38]
.[
یدواد و تسرپادخ تهج 1392
یریگ هنیزه یاقترا تمس هب تلود یاه صخاش
ناریا رد یعامتجا یاه عسوت و
ۀ یزاوسدنمناوت هوب ه یناسنا
،دوش رجنم ارقف یم
دناسر یرای رقف شها و دمآرد ربارب عیزوت هب دناوت 21]
.[
نایناهج یزاسراومه و تلود تیریدم اب ه دش صخشم ،هدش ماجنا تاعلاطم یط 1395
تیلاعف اه یم تعنوص دوشر دهاوش ناووت
داصتقا هب یگتسباو شها و یرگشدرگ ت
یلوصحم دوب تفن 18] .[
یدیعس هتفای 1385
و یوتیعمج تتووحت نایم کحتسم و یوق یطابترا ه دراد نآ زا تیاکح شیقحت یاه هیامروس
یراذوگ یاوه
یحان رد ینارمع ۀ
درادن دوجو ناشا 40]
.[
ناراکمه و یبارتریم فلع ناونع اب یقیقحت رد 1395
تیلباق توافتم یاه تلود
یاه هعسوت یاهدرواتوسد ،هعسوت دنور هب م رد ریتنار و ارگ
هعسوت یا تلود ب ار ریتنار یاه ه
راظتنا شباطم ،تفن هب یگتسباو فیلد هتسنادن
]دنا [26 .
ناراکمه و یراکزیهرپ و دمآرد عیزوت تیعضو 1393
ریثأت هوجیتن و یوسررب ار ییاتوسور یاهراوناخ یعامتجا هافر رب نآ یوم
عویزوت هو دونریگ
آرد قطنم رد ییاتسور یاهراوناخ دم ۀ
تسا رترادیاپان شطانم رگید هب تبسن یقرش توملا رابدور 33]
.[
دکشیدنا ۀ ناریا بآ ریبدت هوب ار آ یونارمکح تیعوضو دووبهب ، آ ینارمکح حشصا یلیلحت و یموهفم وچراچ یوس هب ناونع اب یبات رد 2014
و یساسا فح هار ناونع هشیر
تفر نورب یارب یا دوجوم نارحب زا
یفرعم آ{
هدر ]دنا [50 .
،یرایدنفسا یرون ات رد 2016
« عسوت ۀ ت رب آ أ عسوت ریسم یزاسزاب رد یلم ۀ
روش
» رووش دوهاوخب رگا ه تسا هدروآ ، هوب نارویا
هب دیاب دسرب رتم آ فرصم اب رتشیب یداصتقا دشر
« شلطم یگدشادج »
دن ادیپ تسد آ فرصم رد 29]
.[
دکشیدنا ۀ ناریا بآ ریبدت 2015
یارد رازگ اب ناونع هار اه ی امعا س ی تسا اه رد ماظن بدت ی ر آ رد زوح ۀ ز آ ی مر ی ن ی
، عوضو ی ت ونارحب ی عباونم
ز آ صوووصخب آ ی
مزر ی وون ی ووسررب هووب ی و لحت ووی ف عوووضوم زوو رمرد شهوژووپ اووه ی سوولجم اروووش ی مشووسا ی
هتخادرپ دنا 51] .[
1 Wakely, P.
2Left Wich, Adrian
3Fan, Hazel and Tourette
لکش 1 . یلااب یاهاتسور و یوضر ناسارخ رد ناتسجب تیعقوم 20
دودحم راوناخ دروم ۀ
هعلاطم
2.2 . ناتسجب ناتسرهش یژولوردیه تیعضو
زا ناتسجب زا یکی یژولوردیه رظن
50 ووحریز ۀز ریوو
،ناریا یز رم یم
یوتفربآ ناوخبآ تعسو .دشاب 70
/ 1748
توشد تعوسو ،عبرم رتمولی 9
/ 2855 و عوبرم رتموولی
تاوعافترا تعسو 2
/ 1265 تعوسو فو و عوبرم رتموولی
وح ۀز داعم ناتسجب 1
/ 4121 یا رد .تسا عبرم رتمولی
دادعت ناتسرهش 227
ویلخت اوب هاچ هقلح ۀ
هنتاوس 62 / 64 ،بعکم رتم نویلیم
302 توشادرب و هویلخت اوب تانق هتشر
66 / 15 بعکمرتم نویلیم و
23 د ویلخت اوب هموشچ هونه ۀ
26 / 0 دراد دوجو بعکم رتم نویلیم ودوج
2 روب .) ویا
و توشادرب نازویم ف ساسا ویلخت
ۀ آ یونیمزریز یاوه
داووعم 54 / 80 زا بووعکم رووتم نووویلیم 552
آ عووبنم
ینیمزریز یم
دشاب 25]
.[
لودج 2 . ناتسرهش ینیمزریز بآ عبانم
ینیمزریز آ عبنم دادعت
)بعکمرتم نویلیم هیلخت
و شیمع هاچ همین
شیمع 227
هقلح 62
/ 64
تانق 302
هتشر 66
/ 15
همشچ 23
هنهد 26
/ 0
ف عمج 552
عبنم 54
/ 80
آ اراسآ رواشم یسدنهم رازگ ،ناریا آ عبانم تیریدم :ذخأم 1396
دوووبن فوویلد هووب اووناور
رد و اووه دوووجو مدووع هووجیتن
هزاس راهم یاه آ
،یحطوس یاه هروهب
زا یرادروب آ
یاوه
و تاونق فکش هب زابرید زا ینیمزریز رد
ود وهد ۀ اوب رویخا
رفح هاچ ماجنا شیمع یاه یم
رب ،هدش دادوعت ساوسا ویا
139 ویلخت اوب شیمع هاچ هقلح ۀ
نتاوس ۀ 75 / 54 نوویلیم طسوتم شمع .دراد دوجو ناتسرهشرد بعکمرتم
هاچ یاوه
اب ربارب دوجوم شیمع 6
/ 90 ووح هاچ شمع رث ادح و رتم ز
ه
داعم 250 رتم یم یوبد طسوتم .دشاب هوظحل
یا هاوچ اوه
ربارب 04 / 15 یوبد رث ادح و هوظحل
یا 54 روتیل روب هویناث
یم .دشاب هاچ یاه همین شیمع 88 و هقلح یلخت ۀ یا هنتاس
هاچ اه 87 / 9 و هدوب بعکمرتم نویلیم طسوتم شمع
هاچ اه
ربارب 39 / 29 و رتم روبارب دوجوم شمع رث ادح اوب
48 روتم
یبد طسوتم .تسا هاچ
یاه همین شیمع 89 / 4 رتیل رب هویناث
و رث ادح یبد هظحل زا هتسد یا یا هاچ
اه 6 / 20 روتیل روب
هیناث یم هچرگا .دشاب 8
/ 38 دصرد هاچزا یاه هروهب یرادروب
همین اوهنت اوما ،دنتوسه شیمع 3
/ 15 دوصرد ویلخت فو زا ۀ
هاچ هوب طوبرم اه هاوچ
شویمع یاوه یوم
یگدون ارپ .دوشاب
هاچ و شویمع یاوه هومین
رد شویمع توخاونکی ناتوسرهش
و تسین رتشیب
هاچ یاه همین رد شویمع یوسنوی ناتوسهد
دنراد رارق 24]
.[
تانق هب وت عوبنم یرترادیاپ ناونع أ
زا آ یم هتوشذگ
زورما ات یاهاتوسور و اهرهوش یوبآ زاوین فکوش یرتهب هب
رد ار یدایز ت ناریا شخ تشف
أ تاونق .توسا هدرو یم
ب ه و توساریذپدیدجت هوکنآ فیلد اوب نآ یوبد
یدورو یاوه
رییغت راچد هنتاس یم
روظن زا ،دوش رادویاپ یوم و یوفی
رد آ توو رح هووقطنم مدرووم .تووسا روویز
رد ار یوومز
نژیس ا و یریگ تیفی شیازفا م نآ
ؤ رث یم ناد ون دادوعت .د
تاونق یحان ۀ شهوژپ داعم
302 ویلخت اب هتشر ۀ
نتاوس ۀ
66 / 15 بعکمرتم نویلیم یم
یبد طسوتم .دشاب هوظحل
یا
ربارب 6 / 1 رتیل رب و هیناث یبد رث ادح هظحل
داوعم یا 45
رب رتیل وح ییاوه و آ طیارش .تسا هیناث ز
ه یولخاد یاوه
ه هدش بجوم ناریا همشچ
ن زا اه زا و دودوحم دادوعت رظ
زا ار ی دوونا هووس هوویلخت رووظن وویلخت عووومجم
ۀ آ یاووه
یاراد ناتسجب .دنشاب هتشاد ینیمزریز 23
اوب همشچ هنهد
وویلخت ۀ نتاووس ۀ 26 / 0 و بووعکمرتم نووویلیم یووبد طووسوتم
هظحل یا 36 / 0 رب رتیل و هیناث رث ادح یبد هظحل یا 30 / 2
رتیل رب هیناث یم اوبیرقت .دوشاب ماومت
هموشچ اوه شوخب رد
رد و یز رم وقطنم
ۀ عوقاو یناتوسهو هدوش
.دونا فکوش 2
ناشن ار ناتسرهشرد آ دیلوت تیعضو یم
دهد 24]
.[
کش ل 2 . خرچ ۀ )بعکمرتم نویلیم( ناتسرهش بآ
م أ :ذخ یاپ تاعلاطم رتفد ۀ
آ ت رش آ عبانم هقطنم
،یوضر ناسارخ یا 1396
3.2 . هیضرف اه
ه ناووم روووط فکووش رد هوو 3
هداد ناووشن ،تووسا هدووش
ضرف ی تا ترابع شهوژپ :زا دنا
:H1
تسایس و یراذگ هیامروس
یراذوگ روب تولود یاوه
هاگتنوکس یداصتقا صخاش و شخ شطانم ییاتسور یاه
همین آ نارحب طیارش رد شخ ریثأت
.تسا هدوب راذگ
: H2
تسایس و یراذگ هیامروس
یراذوگ روب تولود یاوه هاگتنوکس یعامتجا صخاش
و شخ شطانم ییاتسور یاه
همین آ نارحب طیارش رد شخ ریثأت
.تسا هدوب راذگ
:H3
تسایس و یراذگ هیامروس
یراذوگ روب تولود یاوه
هاگتنوکس یدبلا صخاش و وشخ شطانم ییاتسور یاه
همین آ نارحب طیارش رد شخ ریثأت
.تسا هدوب راذگ
: H4
تسایس یراذگ رب یتلود یاه هیامرس
یراذوگ یاوه
یتلود ریثأت یم .دراذگ
طسوتم راب جح 32
/ 529 تشد حطس رب راب
75 /
332 196/57 تاعافترا حطس رب راب
دیفم راب 63
/ 13
آ دیلوت عومجم 66
/ 532 رعت و ریخبت 12
/
319 39/06دیفم راب 157/51 رعت و ریخبت
لکش 3 . قیقحت یموهفم یوگلا
4.2 . شهوژپ شور
زا شهوژووپ وویا ااووحل
تووهج یروویگ شهوژووپ یاووه
زا ،یدربرا رظن
فده ؛ یژتارتوسا ااحل زا ،یفیصوت یاوه
شهوژووپ ؛ زا ،یووشیامیپ توویهام ااووحل
؛ و یوولع زا ااووحل
هویش هداد یروآدرگ یاه اه
همانشسرپ یم یا
وعماج .دشاب ۀ
دادعت ه هدوب ییاتسور یاهراوناخ یرامآ اوهنآ
4626 روفن
یم .دنشاب هب روظنم شیازفا یشخبرثا و
فیهست روما نوومن
،یریگ داد ه یاه دروم زاین اب هدافتوسا زا
ور هونومن یرویگ
ریغ یفداصت رد سرتوسد اوب
هدافتوسا زا
وی همانوشسرپ
رد هتخاووس شووقحم بوولاق
ساوویقم 5
هووبتر یا ترووکیل
1
= یلیخ ات
5
= یوظنت )داویز یولیخ هدوش
و وجح
نار و ومرف هب هجوتاب هنومن 3541
دویدرگ یویعت رفن
ه هب روظنم یمعت یریذپ 360 مانوشسرپ ۀ
و هدوش عویزوت
دادعت 336 مانوشسرپ هوب اهراوناخزا رفن ۀ
خوساپ شهوژوپ
هداد ه ییاجنآ زا .دنا تسایس
و اه هیامرس اوب یوتلود یاوه
هاگتنوکوس یرادویاپ شیازفا فده ترووص ییاتوسور یاوه
یم اوعبط ،هتفرگ تروص تامادقا تارثا یبایزرا یارب ،دریگ
دیاب صخاش اه م و ؤ هفل عسوت یاه ۀ
.درو یوسررب ار رادیاپ
اذل شویقحت ویارد صخاوش
یاوه اوب یدوبلا 18
،رویغتم
اب یداصتقا 14
اب یعامتجا و ریغتم 10
هوعلاطم دروم ریغتم
تسا هتفرگ رارق فکش
4 ).
3 جیاتن .
1.3 قیقحت یفیصوت لیلحت .
1.3 . 1 تسایس . یراذگ
میمصت و اه یزاس
تالود یااه
بآ نارحب صوصخ رد
1
د روش ر 9 ات 10 هوبنج وئسم داهن فولتخم یاوه
دنتوسه آ تیریدم رد نآ یلوصا داوهن هو
وروین ترازو
رد تروص ره هب اما تساز رمتم وق هس شقن ف
ۀ رد یا
سم لئ تسا نررپ رایسب ه یولو
آ تیریدوم یلوصا داوهن
تسا ورین ترازو روش رد 8]
. [
كروحمزا یخرب وهم یاوه
« آ شووخبزا اراووخ
2» زوووحرب هوو ۀ
اووما ،دوونراذگرثا آ
امیقتسم رد
زوح تیریدم رایتخا ۀ
دنرادن رارق آ دونترابع
و اوهوگلا ، یلقاروییغت ،یوتیعمج شن ارپ و تایصوصخ :زا بس یاه تویفرظ و یلاوم تاوناکما ،فرصم و دیلوت یاوه
ران رد . آ شخب ینوریب دراوم
هزوح ، وف یتوسایس یاوه
دوجو دنراد طوخ یویعت یگنووگچ ه رد یوشم
روب اوهنآ
راذگرثا آ شخب زا ه تسا
و تمشوس :زا دونترابع هلمج
یزرواووش ،تووشادهب و
دوویلوت ،ییاذووغ تووینما ،یژروونا
هیامرسو ییادزرقف یراذگ
یمومع یاه 8]
یسررب .[
ناشن اه
یم اوسرد آ ناروحب شیازوفا دهد زا یوشان رویخا یاوه
و یتسدتاب دانسا دنچره .تسا آ عبانم یتیریدم نارحب ربهار اوما ،دراد دوی أت آ عباونم عماوج تیریدوم رب ،ید
1 Cochran
2 External Drivers
یعامتجا صخاش یدبلا صخاش
هیامرس یراذگ
یتلود یاه یتلود یاهیراذگتسایس
یداصتقا صخاش
یلع عماوج تیریدوم ،ناوگبخن و ناوسانشرا ۀیوصوت غر هوشیمه .توسا هدوشن شوقحم زوونه ،نارویا رد آ عبانم
حرط فویلد هوب و توسین تویقفوم اوب مبووت ،هعوسوت یاوه زورووب بووجوم ،یدووعبدنچ و یووبی رت یدووید تووشادن
تراسخ یاهدمایپ یم زین یراب
دوش 37]
موض همادا رد .[
تسایس نایب ود ، آ عباونم توظافح ینوناوق تامازلا و اه
حرط زا دروم اس رد ه ییاه
یاوهداهن طوسوت رویخا یاه
هدش یتایلمع ، آ ۀزوحرد هطوبرم راروق یوسررب دروم ،دنا
یم ودج دریگ 3
.)
لکش 4 . صخاش عسوت یاهریغتم و اه ۀ
ییاتسور رادیاپ
لودج 3 . نوناق تامازلا ی
بآ عبانم زا تظافح
1 تسایس آ شخب رد ماظن یل یاه یربهر ظعم ماقم یغشبا
1379 9
ندر دنمفده نوناق هنارای
اه
2 تسایس روش فرصم یوگلا حشصا یل یاه ماقم یغشبا
یربهر 1389 10
تسایس نوناق فصا ییارجا یاه
44 یساسا نوناق
3 روش آ عبانم تیریدم یشخبارف دنس وصم
اس 84 ناریزو تئیه 11
مان ییآ ۀ دام ۀ 11 داهج ترازو فیکشت نوناق یزرواش
4 آ فراصم و عبانم یب داعت داجیا طباوض وصم
20 / 5 / 87 ناریزو 12
نتداع عیزوت نوناق ۀ
و آ ییآ همان نآ ییارجا یاه
5 تسایس آ شخبارف یناوق و اه هیامرس
یراذگ تلود تارابتعا و اه 13
مان ییآ ۀ عسوت تدمدنلب یاهدربهار ۀ
روش آ عبانم
6 مانرب نوناق ۀ عسوت جنپ ۀ یزرواش و آ هب طوبرم دراوم 14
تسایس اه آ شخب یناوق و
7 شیازفا نوناق هرهب
و یزرواش شخب یرو عبانم
یعیبط 15
دنس شچ مانرب و زادنا ۀ ورین ترازو یدربهار
8 هاچ فیلکت ییعت نوناق ناورپ دقاف آ یاه
ۀ هرهب یرادرب 16
حرط داعت ینیمزریز آ عبانم یشخب
1393 )
دم ی ر ی ت اتسور
سرتسد ی دم ی نار
اختنا هد ی نارا
عمج دشر ی ت
ترجاهم ت راشم مصت رد ی م تا
ت راشم ارجا رد
عضو ی ت اغتشا
زاسدنمناوت ی یعامتجا دنویپ ذج
صحت ی درکل ه ه ا
اضر ی ت لغش ی
اغتشا از یی
انص ی ع هاگرا ی
تراهم نف ی
س ی تسا لام ی تا ی
راکمه ی ناب
انص ی ع تسد ی
تردق رخ ی د یزرواش دیلوت
رخ ی د مضت ی ن ی
دوبهب ز ی تخاسر
زه ی هن لوت ی د
هعسوت بآ عبانم ی کبش
ۀ بآ ی را ی
خذرختسا ی ر ۀ آ
ت ی بور ی تانق
خبآ ی رادز ی
تأ م ی آ
کبش ۀ آ
وگلا ی تش
غت یی ر وصحم
دوبهب داج ۀ اتسور
زاسون ی کسم
کبش ۀ رب
کبش ۀ تارباخم
زاسون ی سرادم
تشادهب نامرد و
داه حرط ی
تارابتعا آ
امرس ی ه راذگ ی
ثادحا دس
صخاشبآ نارحب طیارش رد ییاتسور یرادیاپ یاهریغتم و اه
یدبلاک یداصتقا یعامتجا
