هسیاقم هبنج
یاه و یتخانش موب یداصتقا
یرادماد
هویش هب هرب ی
یشودریش و یپ عترم رد
مازرف دمحم
؛*
دهشم یسودرف هاگشناد ،یرادزیخبآ و عترم هورگ داتسا .
؛یلضاف نیمسای
،یرادزیخبآ و عترم هورگ ،یرادعترم دشرا سانشراک هتخومآ شناد .دهشم یسودرف هاگشناد
؛ینابرق دمحم
هاگشناد ، یزرواشک داصتقا هورگ ،داتسا دهشم یسودرف
.
هدیکچ هدافتسا مشپ و تشوگ ،ریش ریظن تلاوصحم عاونا دیلوت یارب عتارم زا یتنس روطب یعترم نارادماد
یم رد اما ،دننک لاس
ریخا یاه ر
شو
تشوگ دیلوت ناونع هب
لوصحم اهنت (
شور ب هر یپ ) نیب رد یوضر ناسارخ نرادماد یخرب تسا شرتسگ لاح رد
. قیقحت نیا رد ثات
ری 7
یشودریش و یپ هرب شور ود هب عترم زا یرادرب هرهب لاس طیارش یور رب
کیژولوکا یداصتقا عفانم و
د نارادما مه رواجم عترم ود رد
هسیاقم .دش ادتبا دیدزاب ماجنا اب دیلوت ،ششوپ جات ،ییارحص یاه
سلاک و ا عترم ود رد یکاروخشوخ یاه هزادن
و یریگ نومزآ اب هسیاقمt
.دش هلحرم رد دعب
،ماد نزو نازیم فرص نامز ،تشوگ و ریش دیلوت و ماد تیریدم یارب هدش
عف ا تیل هنابش یاه ماد یزور
اه هسیاقم .دش
ساسارب جیاتن سلاک و هفولع دیلوت رظن زا ، ود نیب یتوافت یکاروخشوخ یاه
هرهب هویش یرادرب هرب شور رد .دشن هدهاشم مآرد یپ
هب اهد
نازیم 17
% هنیزه یلو رتشیب اه
77
% ک دوب یشودریش شور زا رتمک نازیم هب صلاخ دوس شیازفا ثعاب ه
24
% .دش هرب شور رد یپ
ماد اه تدم 4 تعاس رتشیب ییامیپهار و ارچ یارب ،دندرک فرص زور هنابش رد
شهاک ثعاب دوخ نیا هک تطافح
.دوب هدش کاخ شیپ
ینیب یم هک دوش ناسآ تیریدم و رتلااب دوس رت
یپ هرب شور رد هدافتسا هب نارادماد قیوشت ببس
دوش هدنیآ رد شور نیا زا .
ذل ا داهنشیپ
یم ددرگ تاعلاطم هدنیآ روظنم هب راکهار نتفای هدافتسا تهج ییاه
شور تحت عتارم زا یپ هرب
ششوپ و کاخ هب بیسآ نیرتمک اب
یهایگ زکرمتم دوش .
ژاو ناگ دیلک ی : شور ،تشوگ دیلوت ، عترم داصتقا هرب و یشودریش
یپ عتارم رد ماد تیریدم ، ماد هنازور تیلاعف ، .
:لوئسم هدنسیون * سامت هرامش
: 73111212190 Email: mjankju@um.ac.ir
:بیوصت خیرات 20
/ 12 / 1398
ص 692 - 621
1 . همدقم
عتارم زا ظاحل نیمات هفولع دروم زاین
،ماد تظافح بآ و
،کااخ طیحم تاااسیز و
دراوم رگید زا هاگیاج هژیو یا رد
روااشک داااصتقا رادروخرب
دن [ 9 ] یرادماد.
ناریا رد یانبم رب
رب یگتااسباو نیا .تااسا هتفای نامزاااس عترم زا ماد فیلعت تسیز یوگلا و یگدنز نوئش یمامت نرادماد
ب ،هداهن ریثأت ه
ماد شرورپ هب هک یروط زا هدافتاااسا اب هدننکراوخاااشن یاه
وکو دنراد لا تاااشا یعیبط عتارم تاعبت زا زاتدمع ینیاااشن
ن ریااااشع سااااسا نیمه رب .تاااسا یتیلاعف نینچ هب ریزگا
هباج ییاج و هدوب عتارم هصرع رد راوشد و یعمج هتسد یاه
هگلج زا ار ینلاوط یاهریاسم هنماد ات یقلاشق تسپ یاه
ه ا
بعص تاعافترا و یم یط یقلایی روبعلا
باق عتارم زا ات دننک ل
ماد یاذغ ،فیلعت دننک نیمأت ار دوخ یاه
[ 22 ].
ماااظن هرهب یرادرب عتارم یریاااااشع یئزج
زا ماااظن
هرهب یرادرب عتارم رواشک یم دشاب و نوچمه هعماج ریاشع
رد یط نامز راچد زارف و بیاشن ییاه هدوب تسا هب عتارم.
و تامداخ ،لاااک فلتخم عاونا ااب هدایچیپ یطیحم ناونع رف نینچمه و درکلمع ه
طیحم اب ینغ ان یعامتجا یاه
-
فلتخم یگنهرف .تاااسا
رد عتارم یلااب تایمها فلاخ رب
تاشیعم یاهراوناخ داصتقا ،یریاااشع و ییاتاسور عماوج
هرهب نآ تااشیعم و رادرب هب طباور نیا و هتااسباو مه هب اه
تخانااش و هعلاطم یبوخ دنا هدااشن ه
[ 11 .]
ناققحم لیلاد
طیحم باایرخت هرهب ار تاااسیز
یرادرب زا راداایاااپااان یاااه
عبانم لکااش هب هک دندومن نایب یطیحم ننام یفلتخم یاه
د
بانم زا هدافتاااسا ع
یارب )یناویح تلاواااضف ،مزیه( یعیبط
یب یارچ ،تخوس و یلگنج یضارا یربراک ریی ت ،ماد ۀیور
یارب ییااایمیاااش دوک زا هدااافتاااسا ،یعارز هااب یعترم یگدولآ هک لوصحم رتشیب تااشادرب و نیمز یزیخلاصاح بآ هژیو هب و تاسیز طیحم بجوم ار یراج یاه
یم ،دوش
یم زورب دبای [ 1 ] ماجنا هعلاطم . دش
رصم شیماقن هیحان رد ه
تلود هک تااسا نآ رگناااشن 67
هیداب دااصرد ات ار نانیااشن
لاااس 1302 شرتااسگ و شیازفا اما ،تااسا هداد ناکااسا
رد هژیو هب یعیبط عتارم بیرخت بجوم یرادماد ناامزمه تسا هدش یلحاس هیحان [
17 ].
میقتااسم هااسیاقم صوااصخرد یااسررب نونکات هچرگا هویااش اه و یپ هرب یرادماد ی ماجنا ناریا رد یااشودریااش
تاعلاطم اما ،تسا هدشن ناتسرهش لامش یقلایی عتارم رد
نانماس [ 21 ] سراف دیلقا ناکب تشد یریااشع عتارم رد ،
[ 1 ] تااشدهوک ناتااسرهااش رد نایمه زیخبآ هزوح رد و ،
[ 17 ] بونج رد هک تسا نآ زا یکاح ناتسرل ناتاسا یبرغ
اهراوناخ دمآرد رد یعیبط عبانم و عترم مهااس هرهب ی
رادرب
دودح یریاشع 77
تساهنآ یرادماد صلاخ دمآرد دصرد .
تاعلطم نیا ناشن
هرهب تدش و هویش میقتسم ریثات هدنهد
.تاسا عتارم زا ریااشع یرادرب یا هعلاطم رد
دیلوت داصتقا
داد ناشن جیاتن و دنداد رارق یسررب دروم ار ناسارخ ریاشع هب ماد یاذغ ندرک مهارف ناکما دوبن هک ناوت فعض لیلد
یب رااااشف و ماد داداعت شیازفا ،یلاام ثعاب عتارم رب هیور
ماد سردوز شورف اه
و دوخ هوقلاب نزو هب ماد ندیاااسرن و
یم ریاشع یداصتقا نایز هجیتن رد ددرگ
[ 2717 ] .
هلگ اب هک هدوب یتشاد زاتدمع هتاشذگ رد یریااشع یاه
هرطیس اب اما .تسا راگزاس یریاشع یگدنز تایاضتقم ب
رازا
و تشوگ تمیق شیازفا ،یفراصم دوخ دااصتقا فیعاضت و یراوااشد ماد یرادهگن هب شیارگ ، وک یاه
یتااشوگ یاه
یریاشع یرادماد داصتقا رد یلوحت أاشنم هک هتفای ینوزف تااسا [ 12 ] شیکراهب هقطنم رد . ناتااسرهااش
ناچوق رد
ناتاسا ناسارخ و راک یورین دوبن ،ناناوج ترجاهم یوضر
تامیق شیازفا هب نرادماد شیارگ ثاعااب تاااشوگ
ریی ت
هرهب هویش هرب هویش هب یشودریش هویش زا عترم یرادرب
پ ی
.تسا هدیدرگ د
ر دیدج هویش ماد یدیلوت ریش
ب غلاب یاه ه
ماد فرااصم ناوج یاه
هرب(
)اه یم یاجب اهرادماد و دااسر
رازاب لیوحت تاااشوگ اهنت ،ینبل تلاواااصحم عاونا دایلوت یم .دانهد یاااش رد ریی ت هابنج رب ااعطق یراداماد هو
یاه
طیارااش و نارادماد داااصتقا ،عترم رد ماد تیریدم فلتخم عترم )کاخ و یهاایگ شاااشوپ(
یم ریثات دراذگ [ 12 ] . اب
عوااضوم تیمها هب هجوت ،
رااضاح قیقحت فده اب
یااسررب
هبنج موب یاه شور ود یداصتقا و یتخاناش هرهب
زا یرادرب
( عترم شور یاه هرب و یااشودریااش )یپ
د ناماااس ر یفرع
بآ شیکراهب هقطنم عتارم زا هناوید ناتااسرهااش
ناچوق رد
ناسارخ ناتسا یوضر
قیقحت نیا جیاتن .دش ارجا یم
وت دنا
ناریدام یارب ییاامنهار یعیبط عباانم
هاقطنم ات داااشاب
نامز ،عترم ،تیفرظ نییعت لیبق زا( یتیریدم تامیماااصت ار )یرادماد تلایهاااست هیارا و ماد جورخ و دورو اب قباطم
نت یتیریدم دیدج هویش میظ
.دننک هیارا و
2 . شهوژپ یسانش شور
رد شهوژپ نیا :هعلاطم دروم هقطنم عتارم زا یاااشخب
هیحان شیکراهب یقلایی ناتااسا لامااش رد یناتااسهوک یا
نااسارخ ناچوق ناتسرهاش عباوت زا یواضر
دش ماجنا نیا .
لامااش شخب رد هقطنم هوک هتااشر یبرغ
دولانیب یاه رد و
هوک هتااشر نیا یلامااش بیااش زا یااشخب و هدااش عقاو اه
تظافح هقطنم یردیح هدش
یم رب رد زین ار روباشین یگ
.در
ییاایفار ج رع رد هاقطنم نیا 96
و هجرد 21 ات هقیقد
96 و هجرد 99 ییایفار ج لوط و یلامش هقیقد 10
هجرد
و 17 ات هقیقد 13
و هجرد 2 .تسا هدش عقاو یقرش هقیقد
زا هراااسخر و تابوااسر یراراد یااسانااش نیمز رظن یاه
و لاااسوتیل زا هقطنم کاخ .تاااسا نژوئن و کیئوزوئلااپ کاخ نیا .تسا هدش لیکشت لوسوگر کاخ هدر رد اه
یاه
هاقطنم نورب یم رارق یا
هدر رد و دانریگ کااخ یدانب
اب اه
کاخ .دنراد تقباطم لواااس یتنآ کاخ مک لاااسوتیل یاه
هزیرگنس و یحطاس ،قمع راد
اهنآ تماخض رثکادح و هدوب
هاب 21 یتنااااس یم رتم هقطنم یمومع یاامیاااس .داااسر
طااسوتم بیااش اب یبرغ یقرااش تهج یاراد یناتااسهوک دودح هنماد 97
هنوگ ار بلاغ شااشوپ .تااسا دااصرد اه
ی
( نسحریم هلاک یکتاشلاب
Acantholimon prostegium
،)
( هااناامرد
Artemisia kopetdaghensis
نوااگ و )
(Astragalus tragacanth)
کشت ی ل یم یلصا هفولع و دهد
ریظن هاالاااااسداانچ نااایمداانگ زا ماد
Stipa arabica,
Agropyron trichophorum, Festuca aliaca
اب هارمه
هانوگ یخرب اه
ریظن کاروخاااشوخ یفلع ی
Astragalus
brevidensis
یم نیمات .دواااش
اب عترم ود رد هعلاطم نیا
یگژیو تحااسم و یطیحم یاه ابیرقت
ناسکی زا یشخب رد بآ یفرع هناماااس رد و شیکراهب عتارم
.تفرگ ماجنا هناوید
نارادرب هرهب زا شاااسرپ و ینادیم تاقیقحت هاب هاجوت ااب هک دااش صخااشم هناوید بآ عترم
لاااس اههد تدم یارب
رادرب هرهب ود نیا دادجا و ردپ طااسوت دحاو تیریدم تحت تمااسق ود هب عترم ،ردپ توف زا اپ .تااسا هدوب )ردارب(
هداش میاسقت یوااسم ،تاسا
،تحاسم رظن زا هک یروطب
ابیرقت هداج و بآ عبانم هب یااسرتااسدو یدنلب و یتااسپ نااسکی تدم هب شهوژپ نیا ماجنا زا لبق .دنتسه 7
اس ل
هویاااش هااب رگید مین و یپ هرب هویاااش هااب عترم زا یمین هرادا یشودریش یم
.تسا هدش
رد قیقحت نیا یارجا هزادانا یلک شخب ود
یریگ یاااه
یسررب و یهایگ ششوپ اه
تروص عترم رد ماد یتیریدم ی
.تفرگ هزادنا شششوپ يريگ :
هنوگ و شیامیپ یط یهایگ یاه
هنومن قطانم رد ییارحاص تایلمع یرادرب
و ییاسانش هدااش
هقبط سااااسا رب نااهاایگ یتاایح مرف ریاکنار یهایگ یدنب
میظنت .دیدرگ هیارا نآ یرااااصتخا میلاع هلیاااسو هاب و هب
روظنم هزادنا عترم ود رد دیلوت نازیم و ششوپ دصرد یریگ
هرب و یاشودریاش ناونع هب هقطنم ود یپ
فرعم دش باختنا
بیش و تهج هلمج زا طیاراش یمامت رظن زا هک ییایفار ج
.دوب نااسکی عافترا و جح
هدش هیارا لومرف ساسارب هنومن م
عبانم رد [
27 ] هنومن دادعت ساسا نیا رب .دش نییعت اه
باق(
ا یارب مزلا )تلاپ اای ان
هزاد پیت یریگ اه
یهایگ شاااشوپ ی
و هنیزه ،یهاایگ شاااشوپ تاریی ت ریظن یلماوع هاب عتارم هناوید بآ عترم رد ورنیا زا .دراد یگتااسب یریگ هنومن نامز یاااسررب دروم عترم ود زا کاای ره فرعم قطااانم رد 9
تکااسنارت 17
تکااسنارت ره رد و دیدرگ رقتااسم یرتم 1
تلاپ 1
× 1 تاافرگ رارق یفدااااصت شور هااب لااک نیاربااانب ،
لاپ ت عترم ره رد هدش رقتسم یاه 11
.دوب ددع تلاپ هزادنا
نایمدنگ اتدمع هک عترم زا ماد یفراااصم هفولع هب هجوت ااب .دیدرگ نییعت دوب هلاسدنچ ششوپ دصرد دروآرب روظنم هب
هزادنا شور زا یهایگ رطق زا هدافتااسا اب جات تحاااسم یریگ
شور زا دیلوت نازیم دروآرب یارب و ناهایگ ششوپ جات طق
ع
نیزوت و [ 27 ] .دااش هدافتااسا زا هدافتااسا اب عترم تیعااضو
شور زا هدااافتاااسا اااب زین شیارگ و یروتکاااف راااهچ شور یهدزایتما شیارگ یوزارت هب
[ 27 ] .دیدرگ نییعت روظنم هب
نومزآ( نیگنایم هاااسیاقم نومزآ زا یرامآ هاااسیاقم ) t
نیب
هفلوم اه .دیدرگ هدافتسا عترم ود رد ششوپ فلتخم ی
هزادشنا يريگ يیشه آر ششنهنه ه دشممآر عیشنم
شهآ هرع ه شهرريشش يیه پ
: د زا فلتخم نامز ود ر
ادتبا ،ارچ لاصف (
27 ( لصف یاهتنا و )تشهبیدرا 23
)ریت
دادعت 71 مه هرب یفدااااصت تروااصب عترم ود ره زا نااس
نیگنایم .دنداش نیزوت و باختنا فلاتخا
هرب نزو اه شن نا
نآ هدوزفا شزرا نیاربانب ،تسا تشوگ دیلوت نازیم هدنهد .دیدرگ ظاحل عترم ود رد هنیزه و دوااس تابااساحم رد لک
ماد داداعت ااه
عترم ود زا کای ره رد غلاااب ی 777
و ددااع
هرب داداعت اه
ابیرقت هلگ ره رد ملااااس ی 677
هک ،دوب ددع
ییولیک )هدنز نزو( تااشوگ تمیق رب رادقم نیا 127777
ر طسوتم ،هدش هیهت همانشسرپ سااسا رب .داش براض لای تدم یارب مرگولیک کی هنازور غلاب ماد ره یدیلوت ریاااش
41 ییولیک تمیق رد رادقم نیا هک ،دوب زور 97777
لایر
طسوتم روطب ماد ره هدش دیلوت مشپ رادقم .دش براض 2
ماد داداعت لاک رد راداقم نیا هاک دوب مرگولیک اه
و غلاب ی
( ناوج 1977 ( ماااشپ مرگولیک ره تمیق و )سار 47777
هلگ ره یارب .دش برض )لایر 2
هدش مادختسا ناپوچ رفن
یارب( رتاااشیب ناااپوچ کاای یهدریاااش شور یارب ،دوب ماد تیریدم هنایهام ناپوچ دزمتااسد ،دوب مزلا )ناوج یاه
17 یارب و لااایر نویلیم 177
.داااش هااتفرگ رظن رد زور
و لاقتنا یارب لقن و لمح هنیزه ینبل داوم و ریااش شورف
تخوس و یناسنا یورین هنیزه .دش هتقرگ رظن رد رهاش هب ،کااشک ،،ود( ینبل تلاوااصحم دیلوت ،یااشودریااش یارب .دش فرصم یشودریش شور رد )رینپ ،هرک ،تسام
يییاع شسآرع ترم آر مار يزهآ نیبش يیه
: اب
زا شاسرپ و یلحم تادهااشم ،ییارحاص یاهدیدزاب ماجنا تیلاعف نارادماد .دااش تبث عترم رد ماد یزور هنابااش یاه
هلگ هک ینامز تدام روظنم نیداب شور ود ره رد ماد یاه
فرص بآ برااش و ییامیپهار ،تحارتاسا ،ماد یارچ یارب یم هنابااش رد ماد ییامیپهار ریااسم لوط .دااش تبث دندرک
ماد تکرح ریاااسم هاااشقن هب هجوت اب زین زور عترم رد اه
.دش نییعت
3 . جیاتن
ه شعوو دشيیوت لانيم شششههیشقم يیشه
: اآورشششوخ اب عترم ود وطاااس دحاو رد هفولع دیلوت
ینعم توااافت راگایدااماه ( تااااشاداان یراد
71 /
>7 .)P
تخاونکی یراد ینعم توافت و تااسا هدااش عیااضوت یرت
اسن رااشف هدنهد نااشن جیاتن نیا ،دنرادن ب ماد رتشیب یب
ر
تسا یپ هرب عترم لکش(
1 .)
لکش 1 ديیوت ههیقم . هرع ه شهرريش ترم هر آر اآورشوخ يیه
پ
ههیقم هرع ه شهرريش ترم آر کیخ ظیفح پ
:
فلاتخا عترم ود تخل کاخ و ششوپ دصرد نیب ینعم ادن دوجو یراد لودج( تش
1 ) یشودریش عترم رد . زا رتمک هزیرگنس و نس رادقم و رتشیب گربشلا رادقم
هرب عترم رد رتهب یتظافح تیعضو هدنهد ناشن هک دوب یپ
یم عترم نیا .دشاب
ج لهد 1 . لومزم( نيگنیيم ههیقم لومزم فیوم نيع )t
یه ترم هر آر شوپ فوترم ي
ری تم مان T – Value
P – Value یشودریش عترم نیگنایم
هرب عترم نیگنایم یپ
)%( یجات ششوپ 33
/ 7 - 923ns
/ 7 43
/
±7 19a
/ 47 34
/
±7 92a
/ 19
)%( تخل کاخ 74
/ 7 360ns
/ 7 44
/
±7 2a
6 / 16 70
/
±7 40a
/ 16
)%( گربشلا 31
/ 2
**
777 / 7 61
/
±9 6a
/ 97 46
/
±7 19b
/ 10
)%( هزیرگنس و نس 90
/ 2 -
* 721 / 7 31
/
±7 61b
/ 1 1
/
±7 1a
7 / 11
- يییاع سآرع : ترم آر مار يزهآ نیبش يیه
هنابش تیلاعف یسررب عترم رد ماد یزور
لکش(
2 ناشن )
هنابش رد راب راهچ ارچ تاعفد دادعت عترم ود ره رد هک داد -
رد .تسا زور هویش
هرب یپ مرگ
1رچ رد اما تعاس راهچ هویش
هنابش رد تعاس هس یشودریش رد رصع یارچ تدم .دوب زور
هویش هرب رد تدم نیا یلو تعاس راهچ یپ هویش
یشودریش
جنپ .دوب تعاس هویش
هرب بش تعاس راهچ یپ رد تشاد رچ
هک یلاح هویش
بش یشودریش ود ره رد .تشادن رچ
هویش هرهب
یرادرب رد هک دش ماجنا یهاگحبص یارچ هویش
هرب پ ی
اس زا تع 4 تعاس ات و عورش وبص 0
اما ،تفای همادا وبص
رد هویش تعاس زا یشودریش 9
تعاس و عورش وبص 0
رد ارچ تاعاس دادعت .دیسر مامتا هب وبص هویش
هرب یپ 10
رد هک یلاح رد ،دوب تعاس هویش
تدم نیا یشودریش 14
یم دراو عترم رب یرتمک راشف و هدوب تعاس تفاسم لک .دش
یط چ یارب هدش هنابش ره رد ار
رد زور هویش هرب یپ 17
یارب و رتمولیک هویش
یشودریش 19
.دوب رتمولیک
لکش 2 نیبش يییاع خرچ فیا . آر مار يزهآ
هويش هرع نیبش يییاع خرچ .ب پ آر مار يزهآ
هويش شهرريش
مرگ1
ماد یارچ هب یلحم حلاطصا رد :رچ هک هنازور یشودریش زا اپ اه
زا لاومعم تعاس 12 ات 14 .دنیوگ ار تسا
شههیقم هويشش
يیه هرع ه شهرريششش رظن زا پ
:مار هرهدم ه ديیوت هزادنا ههیقم مار لزه يريگ
تاديیوت رهیس ه
: مار هزادنا یریگ نزو شیازفا نیگنایم هک داد ناشن اه
هرب رد اه هویش هرب یپ 11 رد و مرگولیک هویش
یشودریش 7
رد نارادماد صلاخان دمآرد .دوب مرگولیک هویش
هرب ودح یپ د
17
% زا رتشیب هویش
هنیزه هک یتروص رد .دوب یشودریش -
یاه هویش دودح یشودریش 77
% زا رتشیب هویش
هرب وب یپ .د
رد نرادماد صلاخدوس هویش
هرب یپ دودح 24
% زا رتشیب
رد رادماد هویش
.دوب یشودریش
ج لهد 2 . نهنه یه دممآر ه یه ي شهرريش ه پ هرع شهآ هر آر يآادمار ميق(
ههژپ يارجا لیس یسا رع یه 1932
.) سا
صلاخ دوس )لایر نویلیم(
هنیزه )لایر نویلیم(
دمآرد )لایر نویلیم(
یپ هرب یشودریش یپ هرب یشودریش دحاو تمیق
)لایر( هنیزه عون یپ هرب یشودریش دحاو تمیق )لایر(
عون لوصحم
67 37 17777777 ناپوچ
1707 174 127777 تشوگ
- 0 0777777 لقن و لمح
7 7 17777 ینیچ مشپ
7 471 97777 ریش
- 0 0777777 **یناسنا یورین
- 1 1777777 * تخوس
174 174 47777 مشپ
1117 033 67 114 1104 1719 عمج
4 . هجیتن و ثحب یریگ
هتفای ساسا رب
،شهوژپ نیا یه شور ود
هرهب یرادرب زا
موب رظن یهایگ ششوپ تیعضو رب یهباشم تارثا یتخانش
هرهب هویش ود رد عترم لک دیلوت .دنتشاد عترم دیلوت و -
ناشن هک ،تشادن یتوافت یرادرب کیژولوکا طیارش هدنهد
ابیرقت یارچ راشف زین و عترم ود هباشم شور ود رد ربارب
هرهب یرادرب .تسا ،ناققحم هدیقع هب طیارش هک یتروص رد
داجیا ثعاب دشاب ناسکی هقطنم ود یطیحم و یکیژولوکا رد یناسکی )هریغ و دیلوت ،ششوپ دصرد( یششوپ تیعضو یتیریدم طیارش نیا و دش دهاوخ عترم ود )یناسنا لماوع(
دصرد( یششوپ طیارش رد ریی ت ثعاب هک تسا ششوپ
،
یم )هریغ و دیلوت دوش
[ 9 ].
رگید یخرب اما یم نایب
دننک
و یکیژولوکا لئاسم زا )یتیریدم لماوع( یناسنا لئاسم هرهب رد یطیحم هزوح رد عتارم تیریدم و یرادرب
زیخبآ یاه
مهم تسا رت [ 10 ].
عترم رد شور هب
هرب ماد ،یپ لاس دلوتم( ناوج یاه -
ماد اب هارمه )یراج غلاب یاه
یم هدافتسا عترم زا رد ،دندرک
دگل و تکرح هجیتن هرهب هویش نیا رد ماد یبوک
یرادرب
هرب شور رد ،نیارب هولاع .دوب رتشیب ماد یپ
تشیب نامز اه یر
.دندومیپ ار یرتشیب تفاسم و دندرک عترم زا ارچ فرص ار عترم ات دش ثعاب طیارش نیا عومجم شور هب
هرب ظن زا یپ ر
طیارش کاخ تظافح بسانمان
رد .دشاب هتشاد یرت عترم
هرب هزیرگنس و نس رادقم و رتمک گربشلا رادقم ،یپ
.دوب یشودریش عترم زا رتشیب یم نایب یقیقحت رد
ک هک دنن
راشف اب یعتارم رد گربشلا و یهایگ ششوپ دصرد نیگنایم هب )وطس دحاو رد رتمک یماد دحاو دادعت( رتمک یارچ راشف اب عتارم زا بتارم رد رتدایز ماد دادعت( رتشیب یارچ
و تخل کاخ دصرد نینچمه و تسا رتشیب ،)وطس دحاو اب عتارم رد ماد رتشیب یبوکدگل رطاخ هب کاخ شیاسرف تسا رتشیب ،رتمک ییارچ راشف اب عتارم زا رتلااب ییارچ راشف دراد یناوخمه رضاح قیقحت جیاتن اب هجیتن نیا هک [
7 ] .
د توافت هجو نیرتزراب هویش و
هرهب یرادرب لیاسم رد
یداصتقا و یتیریدم )رادماد یداصتقا دمآرد(
شور رد .دوب
فرص ار یدایز هنیزه و تقو دوب روبجم رادماد یشودریش تاینبل هیهت یارب یرگراک یورین ،تخوس هیهت ،یشودریش ثعاب طیارش نیا عومجم .دهد ماجنا رازاب رد نآ شورف و ور رد یرادماد هنیزه ات دش یشودریش ش
77
% زا رتشیب
شور هرب .دشاب یپ هرب شور رد ماد دمآرد
( یپ 1104 )لایر نویلیم
17
% یشودریش شور رد نارادماد دمآرد زا رتشیب
( 1719 یم ناشن هجیتن نیا ،دوب )لایر نویلیم دهد
هک
تشوگ هب عترم هفولع لیدبت دنیآرف (
شور هرب نم )یپ هب رج
هب تبسن یرتشیب هدوزفا شزرا دنیارف
ب هفولع لیدبت ه
تاینبل یم .ددرگ
تاریی ت یگدنز هویش و یتیعمج بیکرت رد هک یعیرس
ریثات تسا هداتفا قافتا ریخا ههد ود رد نایئاتسور و ریاشع هتشاذگ زین یعیبط عبانم زا اهنآ هدافتسا هویش رب ییازسب .تسا دیاش ج ترجاهم عماوج رد راک یورین دوبمک و ناناو
ییاتسور مهم یریاشع و
هب نارادماد شیارگ لیلد نیرت
هرب هویش داد ناشن قیقحت نیا جیاتن لاح نیا اب .دشاب یپ
هرب هویش هک هنیزه و رتشیب صلاخ دوس ،رتشیب دیلوت یپ
.دراد یشودریش شور هب تبسن یرتمک یم ینیب شیپ
ش دو
هک هدنیآ رد هرب شور
نرادماد لابقا دروم رتشیب یپ
یاشع و ییاتسور تیدودحم زا لاح نیا اب .دریگ رارق یر
ه یا
زین شهوژپ نیا رد هکنانچ .دش لفاغ دیابن زین شور نیا ماد رتشیب دمآ تفر هب رجنم یپ هرب شور دش صخشم ه
ا
دیدشت تسا نکمم هک ،دش تخل کاخ شیازفا و عترم رد دنچ داصتقا زا ریی ت .دشاب هتشاد هارمهب ار کاخ شیاسرف ونا دیلوت( یلوصحم داصتقا هب )تشوگ و مشپ ،تاینبل عا
رد ار یداصتقا یرادیاپان تسا نکمم تشوگ رب ینتبم شهوژپ ماجنا .دشاب هتشاد هارمهب نارادماد هداوناخ یاه
ماد هنیهب تیریدم هنیمز رد رتشیب )ماد ددرت شهاک(
د ر
هرب شور هب عترم داهنشیپ یپ
یم .ددرگ
یرازگساپس و ریدقت
هنیزه هاگشناد یشهوژپ رابتعا لحم زا شهوژپ نیا یاه
حرط هرامش( دهشم یسودرف 10307
لوا هدنسیون هب )
.تسا هدش نیمات هلاقم
References
[1] Agudelo, C., Rivera, B., Tabasco, J. and Estrada, R. (2003). Designing Policies to Reduce Rural Poverty and Environmental Degradation in a Hillside Zone of the Colombian Andes, World development, 31(11): 19-24.
[2] Ahmadzadeh, B. (2006). Investigating relationship between economic and social factors affecting desertification. MSc Thesis, Gorgan University of Agriculture and Natural Resources. 166p.
[3] Arzani, H., Abedi, M. (2015). Rangeland Assessment, Vol. 2 Vegetation Measurement. Tehran University Press.
322p, ISSBN: 978-9640367971
[4] Arzani, H., Azarnivand, H., Mehrabi, A. A., Nikkhah, A., Fazel Dehkordi, L. (2007). Minimum Area required for livestock managers in Semnan province. Pajouhesh va Sazandegi Journal in Natural Resources 74:107-113 [5] Bajian, Gh. R. (2007). A review on management of nomadic rangelands in the past and present times: their changes,
challenges and recommendations. Seasonal Scientific and Research Journal on Rangelands and Deserts of Iran, 14(4): 524-538
[6] Breman, H. (1983). Rangeland productivity and exploitation in the Sahel, Journal of Science, (221): 4618.
[7] Bugalho, M. N., Lecomte, X., Goncalves, M., Caldeira, M.C., Branco,M. (2011). Establishing grazing andgrazing- excluded patches increases plant and invertebrate diversity in a Mediterranean oak woodland. Forest Ecology and Management: 261: 2133–2139.
[8] Dehghanian, S., Kohansal, M. (2010). A study on production economy on Khorasan nomads. Journal of Agriculture Economy and Development, 8(2): 24-35.
[9] Khdashenas, M., Farzam, M., Abrishamchi P. (2016). Morphological and Phenological responses of Stipa turkestanica, Melica persica and Elymus elongatus to microclimate changes during growth season. Rangeland, 10 (3): 267-257.
[10] Fitzimons, J. (1996). Sedentarization: It’s Impact on Production Systems, Natural Resources and Resource Ownership. Sub-Regional Workshop on Land Tenure Issues in Natural Resources Management in the Anglophone East Africa, with a Focus on the IGAD Region. Addis Abbaba.
[11] Hoffman, K., (2002). The changing face of pastoralism in the Kush-Himalayan-Tibetan plates Highlands’s fringing a sustainable path for the further. A regional strategy workshop in the international year of mountains, Lhasa. P.R.
China, 132-140.
[12] Jankju M., Ghorbani, M. (2007). New approach to economic evaluation of range management projects in Iran.
Rangeland 1 (3) 292-307.
[13] Jankju, M., Delavari, A., Ganjali, A. (2008). Pit seeding of Bromus kopetdaghensis in shrublands. Rangeland 2(4) 314-328.
[14] Khaksarzade, V., Jankju, M., Lagzian, A. (2105). Effects of livestock grazing and canopy cover of range shrubs on the symbiosis between Mycorrhiza and Bromus kopetdaghensis. Rangeland, 9(4) : 344-355.
[15] Kafilzadeh, F., Esmaeilizadeh, A., Seyyedan, M. (2001). Journal of Agriculture Economy and Development, 12(38):
12-23
[16] Kardovani, P. (2002). Rangelands their challenges and resolutions in Iran. Tehran University Press, 3rd Edition, 342 p.
[17] Khakipur, L., Barani, H., Darijani, A., Karamian, R. (2011). Investigation relative incorporation of rangelands in the incomes of nomadic families (Case Study: Hamian Watershed). Scientific and Research Journal of Rangelands, 5(4):
430-437.
[18] Lynam, T., Stafford Smith, M. (2003). Monitoring in a complex world: seeking slow variables, a scaled focus and speedier learning. The 7th International Rangeland Congress, Durban, South Africa, pp 69-78.
[19] Mansoori, M. (2002). A comparative study on production economy of nomads and their readiness for changes in the production methods; case studies Jalaili Tribe, Northeast of Iran. Journal of Social and Humanity Science of Shiraz University 19(1): 45-56
[20] Mesdaghi, M. (2007). Range Management in Iran. 5th Edition. Imam Reza University Press. 352p.
[21] Razavi, M. (2010). Economy of settled nomads in the summer rangelands on north Semnan and role of local community on it. Journal of Agriculture Economy and Development, 8(31): 12-23
[22] Shahmohammadi, A., Khatoonabadi, A. (2001). Evaluating Economic and Social effects of entrance and removal of grazing livestock on summer rangelands of Ferydoonshahr rangelands. Proceeding of 3rd National Conference on Rangelands and Rangeland Management in Iran. Published by National Center on Forests and Rangelands, page 123.
