ییاسانش لماوع
رثؤم رب تارداص یاهلااک
روانف روحم اب درکیور
ینیرفآراک و
یروحمرازاب
میرم یسوماقآ ینارهط
1
، دمحا یرادرس
، 2
نیسحلادبع مرک
3روپ
1 . یسانشراک دشرا
تیریدم یبایرازاب نیب للملا
، هاگشناد دهاش
2 . رایشناد هورگ تیریدم هاگشناد دهاش
3 . رایداتسا هورگ تیریدم هاگشناد کلام رتشا
خیرات تفایرد : 21 / 01 / 1399
خیرات شریذپ : 18 / 12 / 1399
هدیکچ
ةعسوت تارداص اهلااک ی نف ا روحمرو هدروآرف و اه یی مهس هک روانف ی پ ی هتفرش تخاس رد نآ اه
،تسلااب ی ک ی ها زا مهم فاد
دربهار دنلب تدم ةعسوت تارداص .تسا روشک رد
نیا شهوژپ
، اب رظنرد نتفرگ درکیور ینتبم رب ،عبانم هزاس اه ی لصا ی
رب راذگرثا قفوم تی یاه تارداص ی زا قیرط عبانم سوملمان روحمرازاب(
ی رفآراک و ینی روحم ی ) و نینچمه شقن ییایوپ رازاب
تارداص فده ی
سررب ی م ی دوش . نیا شهوژپ زا رظن فده یدربراک و بسحرب یروآدرگ تاعلاطا زا عون یفیصوت -
یشیامیپ .تسا عماج ة یرامآ نیا شهوژپ تکرش یاه دننکرداص ة یاهلااک روانف روحم رد کراپ روانف ی سیدرپ تسا و اب
هجوت هب دادعت نآ اه ( 15 تکرش )
، لک هعماج نومن ة یرامآ بوسحم یم دوش . هجیتنرد
، لماوع طوبرم هب هزاس یاه
ینیرفآراک و یروحمرازاب اب
هدافتسا زا تایبدا دوجوم ییاسانش دش . سپس زا قیرط هبحاصم اب ناریدم
، لماوع شقن هدشدای
رد قفوم تی یاه تارداص ی اهلااک ی وانف ر روحم أت دیی ش د و هب روظنم اسانش یی عت و طباور نیی ،لدم رد ود شور لدم یزاس
یراتخاس یریسفت و شور لتمید هدافتسا دش . هجیتنرد
، طباور یلع و یلولعم لماوع و نینچمه لدم حطس یدنب دش ة
یراتخاس یریسفت نآ اه جارختسا دش . نرد تیاه
، شقن رثؤم درکیور یدنمشوه یروحمرازاب
زا قیرط داجیا و راشتنا
تاعلاطا و نینچمه شقن رثؤم یروآون زا زاس ة ینیرفآراک یروحم رب دوبهب درکلمع یتارداص تکرش یاه روانف روحم دییأت
ش د ه تسا .
هژاو یاه یدیلک : یروحمرازاب
،یتارداص مروانف
،روح ینیرفآراک یروحم
،یتارداص لدم یزاس یراتخاس یریسفت .
ن * هدنسیو لوئسم : Email: mra.tehrani@gmail.com
همدقم ساسا مامت تیلاعف یاه یروحمرازاب تکرش
اه نتفای تشم
،یر ظفح و یرادهگن نایرتشم
،روآدوس یحارط
و ةئارا شزرا یاه دروم دنسپ یارب نایرتشم و شزرا ینیرفآ یارب نانآ تسا
(
Kohli & Jaworski, 1990
.) نامزاس اه اب هدافتسا زا ینیرفآراک یم
دنناوت یاهزاین ناهنپ نایرتشم
و هار یاه هناروآون ار
هب روظنم سر یگدی هب یاهزاین دوجوم ییاسانش ننک
د (
Narver & Slater,
.)1990
تارییغت عیرس ملع و روانف
،ی ناهج ار دراو رصع یدیدج هدرک
تسا هک یکی زا
هصخشم اه ی زراب نآ ةعسوت ینیرفآراک روانف
هنا تسا ( روپناضمر یسگرن
و
،ناراکمه 1399
.)
طباور نایم
،ینیرفآراک
،یروحمرازاب یروآون
و یاهدمایپ نآ
رب درکلمع یراجت
هب روط
هدرتسگ رد ینابم یرظن یبایرازاب یسررب
هدش تسا (
Chen et al., 2009
.) تیهام یایوپ رازاب
یتارداص تصرف
یاه دیدج و لباق هرهب یرادرب مهارف یم ک ن د . رب نیا ساسا
، تکرش یاه
نیرفآراک هک
رد یاهداصتقا رد
لاح هعسوت تیلاعف یم ک ن دن یم دنناوت هدزاب یرتشیب ار زا
کسیر یریذپ هب روظنم هرهب یرادرب زا تصرف یاه دیدج رد جراخ روشک هب تسد دنروآ
(
Bianchi,2010
).
اب رییغت متسیس یداصتقا یاهروشک
لاحرد هعسوت هب تمس داصتقا
،دازآ
یروحمرازاب تکرش
اه رد نیا اهروشک ور
هب شیازفا تسا
، اریز بجوم شیازفا ناوت یتباقر
نآ اه رد طیحم یاه لاحرد رییغت یم دوش ( یبارعا و ناطلس
،یدمحم 1388
.) جیاتن شجنس
درکلمع تباقر دنم ی انص عی اب روانف ی پ
،هتفرشی هدمع رت نی پ شلاچ شی ور ی انص عی ار روکذم
فعض رد تباقر
دنم ی .تسا هداد ناشن مهم
رت نی لماوع ةدننکداجیا تباقر
دنم ی فرظ لماش تی
روآون
،ی امرس هی یراذگ جراخ ی سرتسد و ی لخاد رازاب هب ی
جراخ و ی اضف و ی بسک راکو
یم دوش ( نسح روپ
، 1392 دودحم عبانم .) تکرش
یاه روانف ی هتفرشیپ یارب هیامرس یراذگ
میقتسم یجراخ رد سایقم گرزب یفاک تسین
Garvey & Brennan, 2006)
.) یرایسب عناوم زا
اهرازاب هب دورو ی
ناهج ی هب لباق تی اه عبانم و تکرش اه ی طسوتم و کچوک طوبرم
تسا و ا نی
تکرش اه اب دودحم تی یاه لام عبانم
،ی دم ،نامز تیری
بور رازاب شناد و ه
ور ( دنتسه
Ojala &
Tyrvainen, 2007
.) بلغا صصختم ناسدنهم و ناروانف ،نادنمشناد نینچ
تکرش اه یی ار هرادا
ربهر و ی م ی نک دن
، لو ی لباق تی یاه بسک راکو شناد و نآ اه ا رد نی مز هنی هب بوخ ی ن هعسوت هتفای
( تسا
Jones, 2001
.) شناد عبانم دوبمک ی
عنام ی ارب هدمع ی
ب نی یللملا ندش هب تبسن و تسا
دوبمک رگید عبانم
، ب نیرتشی ثأت ری ار ب ر ب نی یللملا ندش کرش ت اه ی طسوتم و کچوک ( دراد
Xie
& Suh, 2014
.) تکرش اه ی روانف روحم م ی دنناوت زا قیرط بسک اراد یی اه عبانم و ( صاخ زا
رط قی رفآراک ینی یروحم تارداص
ی روحمرازاب و ی
تارداص ی )
، رب زه هنی یاه لااب ی دورو
ب نی یللملا هبلغ ک ن دن و نیا جورخ عنام ،عبانم نآ
ه ا اهرازاب زا ی
ب نی یللملا م ی وش ( د
Fryges,
).2009
لاعف تی یاه لوت یدی قحت و یتاقی نورب زرم ی یارب سب یرای ا زا نی تکرش اه شخب ی
ندشنادج ی زا دنیارف ةعسوت ب نی یللملا و تسا ا رد
نی مز هنی عبانم شقن شناد
ی رد دنیارف
ب نی یللملا ندش تکرش اه ی روانف روحم بت نیی م ی وش ( د
Jones, 2001
.) زرا رد ی با ی لمع ک در
تارداص ی اب هس ور ی درک ثأت ی راذگر رب دربهار لمع و ک در هجاوم ا ی م : ور ی درک ور ،عبانم ی ک طباور در
ور و ی ک در اضتقا ی ی (
Luo et al., 2005
.) ساسارب روئت
ی نتبم ی رب عبانم
، تکرش عبانم و
لباق ی ت اه ی فلتخم ی ار اب هام و حوطس ی
ت توافتم و هب سوملم تروص یا
سوملمان اد
ر د ا . ی ن
ور ی درک ارب بلغا ی امح ی ت بوچراچ زا رظن
ی هب و ی هژ قحت رد ی تاق تارداص ی هدافتسا م ی دوش .
رفآراک ینی یروحم تارداص ی روحمرازاب و ی
تارداص ی سوملمان عبانم نتبم
ی هک دنتسه رازاب رب
ا بجوم داجی زم تی یبسن قفوم و تی تارداص ی م ی دنوش
، ز اری ا نی مک عبانم
،بای فاطعنا ذپ ری ،
شزرااب و غ ی لباقر لقت دی راتخاس و دن پ
ةدیچی ا ج عامت ی ( دنراد
Boso et al., 2012
.) رد لاس اه ی
2010 ات 2012 ب ، شی زا هاجنپ ةلاقم یبایرازاب رد
ةنیمز شقن رثؤم د هاگدی ینتبم رب رب عبانم
هک تسا هدش رشتنم تکرش درکلمع ناشن
دنهد ة مها تی ا زا هدافتسا دشر هب ور نی
د هاگدی رد
رازاب یبای تسا (
Kozlenkova et al., 2014
).
اب رد رظن نتفرگ شقن رفآراک ین ی روحم ی و
روحمرازاب ی
رد تارداص
، ور ی درک هداد ششوپ عبانم م
ی دوش وپ شقن نتفرگرظنرد اب و یا
یی
تارداص رازاب ی
، ور ی درک اضتقا یی هداد ششوپ م
ی دوش هک اهنرد ی ت
، ا ی ن هعلاطم د ی هاگد
عماج رت ی رد زرا ی با ی تارداص درکلمع ی
دراد . نچمه ی ن
، صخشم ن تسی دنور هبور دشر تارداص
اپ حوطس رد نیی
روحمرازاب ی
تارداص ی قلاخ و تی - رظن هب هک م
ی دسر ب رتشی تکرش اه ی
دننکرداص ه
اهروشک رد ی
رد لاح هعسوت نچ نی صوصخ یتای دنراد - دشاب هتشاد همادا (
Godwin
et al., 2013
) . تیمها قیقحت رضاح هب نیا لیلد تسا سب رد هک یرای
زا سررب ی یاه
تروص هتفرگ مها هب تی ا نی انص رد لماوع عی
روانف ی تفرشیپ ه هراشا هدشن تسا ا . نی قحت قی اب
فده دربراک ی رط زا و قی صوت شور یفی
- یشیامیپ سررب زا هدافتسا اب
ی بدا تای و دوجوم
دم اب هبحاصم ناری
تکرش اه ی روانف روحم ةدننکرداص کراپ
روانف ی درپ
،سی هب لابند اسانش یی
ب طباور لدم نی
رط زا هطوبرم لماوع قی
شور لدم زاس ی راتخاس ی سفت یری تسا . رد شور
هدشدای
، لدم حطس دنب ی دش ة اهن یی زا هدافتسا اب یاهرظن
ناگربخ جارختسا یم
دوش و حوطس
تیمها لماوع و ولوا تی یاه امرس هی یراذگ تکرش اه ی روانف روحم هب روظنم ةعسوت تارداص
خشم ص م ی دوش . نیارب ساسا
، قحت قی رضاح رد ا هب دراد رظن نی
شسرپ خساپ دهد : اب هب هجوت
ور درکی ینیرفآراک روحمرازاب و
ی تارداص رد و
شقن وپ یا یی رازاب تارداص ی
، لماوع هچ ی
رد
قفوم تی یاه اهلااک تارداص ی
روانف روحم ثأت ری
؟دنراد
یرورم رب
یرظن ینابم و
ةنیشیپ قیقحت
فلا ) یروحمرازاب یتارداص
روحمرازاب ی
تارداص ی شلات اه ی رازاب موهفم ماغدا رد تکرش ی
با ی تارداص درکلمع هب دوخ ی
تسا و هب لاعف ی ت رتشم رب تراظن رد تکرش مظنم و موادم ی
،نا د و ابقر ی رگ لماوع حم ی ط ی رد
حم ی ط رازاب بی ن للملا ی هراشا دراد هک هب روظنم و هعسوت ةئارا
تلاوصحم ی
ن اب قباطم ی
اهزا ی
فرصم ناگدننک تارداص رازاب رد
ی ماجنا م ی گ ی ر ( د
Cadogan et al., 2002
).
دشر روحمرازاب ی
رد
ةفسلف دم ی ر یت ی « ةفسلف رازاب ی با ی
» .دراد رارق ةیرظن
ةفسلف رازاب ی یبا هب ا ی داج ور ی درک ی دج ی د زاین
تشاد هک یناققحم دننام
Kohli & Jaworski, (1990)
و
Narver & Slater (1990)
رد دروم نآ
قحت ی ق ک در دن و یروحمرازاب ار
رازبا تکرش اه یارب یارجا فسلف ة رازاب ی یبا اد دنتسن . یروحمرازاب
تارداص ی و لباق تی یاه دم یتیری هست بجوم لی
دنیارف ب نی یللملا ندش تکرش م ی وش دن نآ دورو و
اهرازاب هب ار ی
جراخ ی رست عی م ی دننک (
Monferer et al., 2012
.) تکرش اه ی عقوم روحمرازاب تی
یدربهار تارداص رازاب
ی اب ار دوخ پ
شی تسد ی دوبهب ابقر تامادقا رب م
ی ( دنشخب
Kwon, 2010
.)
شناد ع تاعلاطا بسک هب رازاب ینی
رص و حی اهرازاب درومرد ی
جراخ ی ا .دراد هراشا نی
تاعلاطا
لماش ةزادنا
،رازاب
،ابقر نیناوق و تاررقم و ...
م ی ( دوش
Mejri & Umemoto, 2010
.) هتفای اه ب رگنای
مها تی هاگآ ی و شناد رازاب یجراخ ةرابرد هاگآ ی لوت شناد و یدی
ا و تسا نی
لماع کی
دودحم تی لک یدی ارب ی تسد یبای اپ تارداص هب رادی
اهروشک هب ی
هعسوت هتفای تسا (
Artopoulos
et al., 2013
.) روحمرازاب ی
یتارداص و
یسرتسد هب
عبانم زا ازجا ی ثأت راذگری ارب ی ب نی یللملا ندش
لاعف و تی جراخ رازاب رد ی
( دنتسه
Wood et al., 2015
.) تاعلاطم عتم
یدد ب ر یروحمرازاب
یتارداص زکرمت
رک هد دنا و شقن نآ ار رد تیقفوم رداص یتا تکرش اه ی طسوتم و کچوک
دییأت هدرک دنا (
Harcharanjit & Rosli, 2013
.) یروحمرازاب ترابع
تسا زا ارجا ی فسلف ة
رازاب ی با ی زا رط ی ق ا ی داج تاعلاطا
،رازاب زوت ی ع تاعلاطا رازاب
و وگخساپ یی هب لاطا تاع رازاب
(
Kohli & Jaworski, 1990
) . روران و رتلاسا ( 1990 ) رد رعت ی ف دوخ زا یروحمرازاب نآ
ار لماش
1 . یرتشم یروحم
، 2 . بیقر یروحم و
3 . یگنهامه درکلمع
یلخاد هتسناد دنا . راتخاس
روحمرازاب ی
اهراتفر دعب ود لماش ی
( روحمرازاب حطس
راتفر ی و ) شزرا اه ی ( روحمرازاب حطس
گنهرف ی ) م ی ( دوش
Crittenden et al,2011
.) تنرد هجی
، ور ود کی در لصا ی رازاب رد یروحم ا ی داج
:تسا هدش ور
کی در نتبم ی رب راتفر یلهوک و یکسرواج (
1990 ) و ور کی در نتبم ی رب گنهرف روران
و رتلاسا ( 1990 ) هک ا رد ی ن قحت ی ق ور کی یاهدر صا ل ی رد ةزوح موهفم روحمرازاب ی
بوسحم
م ی وش ن د .
ب ) ینیرفآراک یروحم
یتارداص
ینیرفآراک یروحم
یتارداص کی
راتفر کرحم رازاب تسا هک ییاناوت زیامتم ندوب زا رگید
یابقر یتارداص ار
یارب ناگدننکرداص مهارف
یم دنک و زا قیرط نتفریذپ کسیر
یاه
احم هبس هدش یارب دیلوت نلااعف ة تلاوصحم هناقلاخ
و دیدج زا قیرط یروانف و شناد
رصحنم هب درف داجیا یم دوش (
Lumpkin & Dess, 1996
.) شیارگ ینیرفآراک هدننکرداص
ینعی
نیا هک ناریدم زا هچ هویش اه
، شور اه و کبس یاه میمصت یریگ هدافتسا یم دننک ات هب تروص
نیرفآراک رد
یاهرازاب یجراخ
تباقر دننک (
Balabanis & Katsikea, 2003
).
شناد رفآراک ینی
هب هاگآ ی دوجو زا تکرش تصرف
اه گنوگچ و ی
هرهب رادرب ی زا نآ اه طوبرم تسا بجوم هک
یبایتسد تکرش هب نیلوا تیزم قوف هداعلا لبق زا نارگید م ی دوش (
Mejri & Umemoto, 2010
.)
جیاتن دوجو هطبار یا وق ی ار نیب لاعف تی یاه قحت قی هعسوت و قفوم و تی تارداص أت
دیی م ی دنک .
،نینچمه لاعف
تی یاه روآون دننام هناروآون ی
روآون و لوصحم ی
دنیارف ازفا بجوم شی
قفوم تی یاه تارداص ی تکرش اه ی و کچوک طسوتم
م ی وش ( د
Esteve-prez & Rudriguez,
)2013
و اراد یی ییاه ا تکرش رد ار داجی
م ی دنک ابقر هک ی تکرش هب تخس ی م ی دنناوت زا نآ
لقت دی دننک و روآون ی یاه ا
،هدشداجی دنیارف
ب نی یللملا ندش تکرش اه ی روانف روحم هست ار لی
م ی دنک (
Fryges, 2009
.) تیلباق رفآراک ینی یتارداص تبثم رثا
یریگمشچ رازاب درکلمع رب
جراخ ی دراد تکرش و
هطبار یا سب رای وق ی ب نی لاعف تی یاه ناروآون ة تکرش درکلمع و
تارداص ی دوجو ( دراد
Freeman et al., 2012
).
صخاش یاه ارگ ی ش ک رفآرا ی هنان اش لم روآون ی
،
کسیر یریذپ و یزاتشیپ زا
قیرط سایقم
Covin & Slevin (1991)
هعسوت هتفای تسا .
Lumpkin & Dess (1996)
کی لدم نیزگیاج یارب
شیارگ ینیرفآراک هئارا
دنداد ارگ ی ش
ک رفآرا ین ی تارداص راتفر( دعب جنپ رد ار ی
روآون ،لقتسم ی
، ر کسی یریذپ
، تیلاعف رازاب
یتارداص و
یزاتشیپ ) صوت ی ف دندرک و ره ود حم لماوع ی
ط ی نامزاس و ی ار رظنرد دنتفرگ هک
ا رد ی ن قحت قی زا نآ تسا هدش هدافتسا و
تاعلاطم رد ریخا
ن زی ب ه هتفرگ راک تسا هدش
.
ةطبار یروحمرازاب و
ینیرفآراک یروحم
یروحمرازاب و
رفآراک
،ینی اپ هی یا گنهرف ی ار هب روظنم یریگدای نامزاس
ی هئارا م ی هد ن د
،
هب هنوگ ا ی هک م بجو یم وش ن د نامزاس هب م نازی رتلااب ی رتشم رترب شزرا و درکلمع زا ی
تسد
دبای (
Nasotion et al., 2011
) .
،نینچمه روحمرازاب
ی رفآراک و ینی
زا لماوع یدیلک یارب
نیمضت لوط رمع تکرش رد مشچ زادنا یتباقر یدج د رد رظن هتفرگ یم دنوش (
Sciascia et al.,
).2006
روآون ی یکی زا لباق تی یاه ساسا ی ا داجی روحمرازاب رد شزرا ی
و تسا
ینیرفآراک یروحم
یماگنه رب ون یروآ لوصحم رثا
دراد هک یروحمرازاب وق
ی هتشاد دوجو
( دشاب
Boso et al., 2012
.) شقن رثؤم روحمرازاب ی
و ینیرفآراک یروحم
رب درکلمع رد سب یرای
زا تاعلاطم أت
دیی هدش ( تسا
Merlo & Auh, 2009
.)
ج ) ییایوپ رازاب یتارداص
ةژاو ییایوپ ب رازا یتارداص هب
تعرس تارییغت رد طیحم رازاب یناهج هراشا دراد هک لماش تارییغت
رد تابیکرت نایرتشم
یناهج و تاحیجرت نآ
اه یم دوش و نینچمه تاناسون
طیحم بسک راکو
یناهج لثم رییغت رد دربهار یاه ابقر و تامدخ و تادیلوت هضرع دش ة نآ اه و تارییغت رد دنیارف
دیلوت ار یمربرد دریگ (
Jaworski & Kohli, 1993
).
طیحم لخاد ی جراخ و ی رد تکرش اه ی
روانف ی
،هتفرشیپ هدیچیپ تسا
، ز اری ا نی تکرش اه سب رد یرای اهرازاب رد ،دنتسه کچوک دراوم ی
لاعف لوحت لاحرد و دشر لاحرد تی
م ی نک دن و روانف ی یاه روهظون ی هدافتسا ار م
ی دننک (
Sperry
& Jetter, 2009
.) هجوت اب هام هب تی ةدیچیپ طیحم رازاب روانف ی پ
،هتفرشی ش هوی یاه رازاب یبای اب دی
هب روط بسانم بطت نآ اب قی هداد ( دوش
Mohr & Shoshtari, 2003
.) موهفم رازاب یبای هب گداس ی رد
انص عی روانف ی پ هتفرشی لباق ارجا ن تسی . ةجرد یلااب ر کسی بجوم م ی دوش تکرش اه عبانم
ب یرتشی رد ار ةعسوت روانف ی فرص دننک ر ات کسی دم ار هطوبرم تیری
دننک . ساسارب جیاتن
،
عسوت ة وصحم تلا
1دیدج
(NPD)
زا مهم رت نی شور اه ی رازاب یبای انص عی روانف ی پ هتفرشی تسا
(
Haverila, 2013
.) رد ا ی ن قحت ی ق
، ساسارب ور ی درک یلهوک و یکسرواج (
1990 ) و یکسرواج و
یلهوک ( 1993 )
، ییایوپ حم ی ط رازاب فده یتارداص هب
تروص کرت یب ی زا هس غتم ی ر پ ی چ ی گد ی
رازاب ( ةجرد غت یی ر رد رت یک ب رتشم ی نا و جرت ی تاح نآ اه )
، نیناوق و تاررقم یتلود و تدش
یتباقر ( جرد ة غت یی ر ابقر و تباقر رد ی ک رازاب تارداص ی ) رظنرد هتفرگ هدش تسا .
پ ی ش ی ن ة قحت ی ق
اگ ی ه سآ ی دک یل ی ( 2013 ) ناشن داد لباق ی ت اه ی رازاب ی با ی ثأت ی ر تبثم ی روحمرازاب رب ی
تارداص ی
نچمه و دنراد ی
ن هطبار ا ی وق ی ب ی ن روحمرازاب ی
تارداص ی تارداص درکلمع و ی
.دراد دوجو
ودوگ ی ن و مه ( ناراک 2013 ) ناشن دنداد تبثم طباور ی
ب ی ن روآون ی
، روحمرازاب ی
تارداص ی و
تارداص درکلمع ی
روآون و دراد دوجو ی
ی ک تبثم لماع پی
ش ب ین ی دننک ة تارداص درکلمع
تسا . وسوب و ( ناراکمه 2012
) ناشن نداد د ود صاخ عبنم نتبم
ی رب رازاب
، رفآراک ین ی روحم ی
تارداص ی و رازاب روحم ی تارداص ی هب ناونع ارب درکلمع کرحم ی
روآون ی اه ی تلاوصحم
اهرازاب رد تکرش ی
تارداص ی نآ اه لمع م ی دنک راتفر و رفآراک ین ی روحم
، ماگنه ی هک راتفر
روحمرازاب وق
ی رت دشاب
،
ًلاامتحا ثأت ی ر ب ی رتش ی ب ر روآون ی لوصحم دراد
. درفلآ و ( 2012 ) ناشن
هداد تسا یروآون یاه لوصحم و
تیلاعف یاه هناروآون هب
روط تبثم و ینعم راد رب تدش
1. New product development
تارداص ریثأت
یم دراذگ . پیدجار و
ناراکمه (
2013 ) رد هعلاطم یا ریثأت یروحمرازاب ار
رب
درکلمع تکرش
یاه یاراد روانف ی هتفرشیپ یسررب هدرک و جیاتن تبثم و عم ین راد هب تسد
هدروآ تسا . مظاک ی و ( روپ 1391 ناشن ) هداد دنا رفآراک ین ی دم و ی ر ی ت ناسنا عبانم ی
مهم رت ی ن
کرحم اه ی روآون رب رادانعم ی
رتشم شزرا و ی
دنتسه نچمه . ی
،ن ارگرازاب یی ی هچراپک ن ی ز
پی ش ب ین ی دننک ة نآ اه رد هتفرگ رظن م
ی .دوش
ج لود 1 . هتفای یاه تاقیقحت نیشیپ رد ةنیمز عوضوم
(Menguc & Auh, 2006) رثا
یروحمرازاب رب
درکلمع تکرش یماگنه هک هارمه عبانم لمکم یلخاد لثم
یروآون
،دشاب تیوقت یم وش د .
(Sciascia et al., 2006) یروحمرازاب
لماع عت نیی دننک ة لصا ی ینیرفآراک یروحم رد تکرش اه ی و کچوک
تسا طسوتم .
(Chung, 2012) (Marisalvo, 2010) داجیا
تاعلاطا رازاب یتارداص و راشتنا نآ ور لماوع زا(
درکی دنمشوه ی
روحمرازاب ی رتشم درومرد )
،نای و ابقر روانف ی سب شقن رای رثؤم ی رب رکلمع دوبهب د
تارداص ی تکرش اه راد .دن
(Godwin et al., 2013) یروحمرازاب
رط زا قی داجیا و راشتنا تاعلاطا رفآراک و ینی رط زا قی یروآون رب
تارداص درکلمع ی
تکرش اه ی طسوتم و کچوک ریثأت
.دراد
( نسح روپ
، 1931 : 189 یروآون ) هب ناونع یکی زا دورو ی اه و هداهن اه ی لصا ی انص عی روانف ی پ
،هتفرشی
اپ بجوم یرادی و ةعسوت تباقر دنم ی انص عی روکذم م ی وش د ز طابترا و یدای
اب
قحت قی نچمه و هعسوت و نی
دنمناوت ی یاه ن یوری ناسنا ی .دراد
(Leonidou et al., 2002) ثأت
ی ر ک ل ی رصانع دربهار رازاب یا ب ی رب لمع ک در تارداص تبثم تسا .
هتفای یاه قحت قی یروحمرازاب رضاح
زا قیرط لماوع داجیا تاعلاطا و راشتنا تاعلاطا و ینیرفآراک یروحم زا قیرط
لماع یروآون نیرتشیب ریثأت ار رب تیقفوم یاه تارداص یاهلااک روانف روحم دنراد .
شور قیقحت
نیا شهوژپ زا رظن فده یدربراک و
زا رظن یروآدرگ تاعلاطا
زا عون یفیصوت ـ یشیامیپ تسا
؛
،نیاربانب اب یسررب تایبدا
،عوضوم داعبا
و لماوع طوبرم هب هزاس یاه ینیرفآراک و
یروحمرازاب
یتارداص ییاسانش
هدش تسا . رد نیا
،شهوژپ عماج
ة یرامآ کراپ روانف ی سیدرپ رد رظن هتفرگ
هدش تسا و ةعماج
،فده تکرش یاه روانف روحم ةدننکرداص کراپ
روانف ی سیدرپ تسا . اب هجوت
هب هکنیا رد نیا هعماج هدزناپ تکرش رارق دراد
، لک هعماج رد رظن هتفرگ هدش تسا و هنومن و هعماج
ربارب دن . سپس زا قیرط هبحاصم اب هد رفن زا ناریدم تکرش اه رد هزوح اه ی هجت ی تاز کشزپ ی
،
ش ی م ی پ داوم و ی
،هتفرش نورتکلا ی ک و می نورتکلاورک ی
ک
، سدنهم ،تارباخم ی
تفن نزاخم زاگ و
،
اهوراد ی پ ی
،هتفرش روانف ی و تاطابترا و تاعلاطا مرن
اهرازفا ی پماک ی رتو ی
، لماوع ی هدشدا زرا ی با ی
هدش و شقن نآ اه رد قفوم ی ت اه ی تارداص ی اهلااک ی روانف روحم أت یی د دش ه تسا . رد ا ی ن قحت ی ق
،
ارب ی اپ نومزآ یا یی مانشسرپ ة لدم زاس ی راتخاس ی سفت ی ر ی
، زاوم شور زا ی
هدش هدافتسا )اتمه(
تسا و هب ای ن روظنم
، نکت ی ک د ی لتم هب راک هتفرگ هدش تسا .
،همادارد اب اتن تقباطم زا هدافتسا جی
ره
،شور ود پ
داهنشی یاه قحت قی هئارا یم دوش . رد ا ی ن شهوژپ
، ارب ی اور شجنس یی
ک شخب ی ف ی زا
پی ش ین ة قحت ی
،ق زا رظن ی ه اه ی هباشم و رظن ناگربخ هدافتسا هدش و اب هرهب گ ی ر ی اور شور زا یی
اوتحم یی
، اور یی همانشسرپ سررب
ی هدش تسا و راهچ ار نآ ناگربخ زا رفن أت
یی د هدرک دنا . سپس
هب روظنم اسانش یی عت و طباور نیی
لدم رد ود شور لدم زاس ی راتخاس ی سفت ی ر ی ( )ISM
و 1
میمصت یریگ شیامزآ و
یبایزرا (
DEMATEL 2)
- هک زا یاهدرکیور لدم
یزاس مرن دنتسه -
هدایپ یزاس هدش تسا . لدم یزاس یراتخاس یریسفت
یکی زا شور یاه یحارط متسیس اه
، هب هژیو
متسیس یاه یداصتقا و
یعامتجا تسا
و یدرکیور تسا
هک اب هرهب یریگ زا
،تایضایر هنایار
و
تکراشم
،ناصصختم هب
یحارط متسیس یاه گرزب و هدیچیپ یم دزادرپ (
،رذآ 1392 .)
،هجیتنرد زا
شور ی هدشدا اب کأت ی د ا رب ی داج ب طباور ی ن حارط و داعبا ی
لماوع لدم رثؤم
رب قفوم ی ت اه ی تارداص
اهلااک ی روانف
،روحم نتبم ی رب هاوخرظن ی هدافتسا ناگربخ زا م
ی دوش . رد شهوژپ ییاه هک شور
لدم یزاس یراتخاس یریسفت
یارب لیلحت جیاتن نآ هب راک هتفر تسا
، داهنشیپ هدش تسا زا جنپ ات
هدزناپ رفن زا ناگربخ یارب یهاوخرظن هدافتسا
دوش (
،یدمحم 1391
؛ نامحر
،تشرس 1393
؛
Soti et
al., 2010
.) نیارب
،ساسا یارب هیزجت و لیلحت تاعلاطا قحت شور زا
ی ق مک ی اب و هدش هدافتسا
سا هدافت زا شور س متسی یاه مرن
، شور لدم زاس ی راتخاس ی سفت یری د شور و لتمی
هب راک فرگ هت
ات تسا هدش کی
و عماج لدم حطس
دنب ی هدش ب طباور و لماوع زا نی
نآ اه هئارا دوش .
هتفای اه
قبط هبحاصم یاه ماجنا هتفرگ اب هد زا رفن دم ی نار تکرش اه ی روانف روحم ةدننکرداص کراپ
1. Interpretive Structural Modeling 2. Decision Making Trial And Evaluation
روانف ی درپ ی س هک هاگشناد ناگبخن زا ی
نلااعف زا و و
پ ی نازاتش ةزوح روانف روحم دنتسه
، شقن
لماوع نایب هدش رد لودج 2 رد دوبهب درکلمع یتارداص تکرش
اه دییأت هدش تسا .
لودج 1 . داعبا و لماوع هزاس یاه ینیرفآراک و
یروحمرازاب یتارداص
رازاب روحم ی تارداص ی
درکیور یدنمشوه درکیور
یراتفر
ای داج رازاب تاعلاطا
تارداص ی (IG) راشتنا تاعلاطا
(ID) ییوگخساپ
تاعلاطا (IR) یرتشم یروحم
(CU) بیقر
یروحم (CO) گنهامه
ی درکلمع
لخاد ی (IC)
Kohli & Jaworski,1990) Cadogan et al., 2002;
Boso et al., 2012;
Narver & Slater, 1990;
)
( أت یی د دم ناری رد هبحاصم اه )
رفآراک ین ی روحم ی تارداص ی
روآون ی لوصحم
تارداص ی (IN) ر ی کس ذپ ی ر ی
تارداص ی (RI) لاعف ی ت رازاب
تارداص ی (AG) پی
زاتش ی تارداص ی
(PR) اهراتفر
ی تارداص ی لقتسم
(AU)
(Lumpkin & Dess, 1996; Boso et al., 2012) ( أت دیی دم ناری رد هبحاصم اه )
وپ ی ا یی تارداص رازاب ی
پی چ ی گد ی رازاب ناوق (MC)
ی ن تاررقم و تلود ی تدش (GR)
تباقر ی (CI)
( Jaworski & Kohli, 1993 (Kohli & Jaworski, 1990; Boso et al., 2012;
( أت دیی دم ناری رد هبحاصم اه )
قفوم ی ت اه ی اهلااک تارداص ی
روانف روحم
فادها دربهار ی فادها (SG)
ع ین ی (OG)
(Leonidou, Katskeas & Samiee, 2002;Cavusgil & Zou, 1994) (
أت دیی دم ناری رد هبحاصم اه )
لدم زاس ی راتخاس ی سفت ی ر ی داعبا هزاس اه ی رفآراک ی ن ی و روحمرازاب ی
رد مک شخب ی
شهوژپ یارب
داجیا سیرتام یلماعتدوخ
فایراتخاس هت
ادتبا هد همانشسرپ نیب
ناریدم تکرش یاه روانف روحم کراپ روانف ی سیدرپ عیزوت دش .
ماگ لوا : اسانش یی غتم ی اهر ی هلئسم هب طوبرم
؛ رد ا ی ن هعلاطم غتم ی اهر رط زا ی ق تسج و وج رد بدا ی تا
و نچمه ی ن ماجنا نداد هبحاصم هب روظنم أت یی د لماوع اسانش یی
،هدش قبط لودج 2 هب تسد .دمآ
ماگ مود : کشت ی ل رتام ی س لماعتدوخ ی راتخاس ی
؛ دم ی نار اب اهدامن زا هدافتسا ی
ز ی ر طباور
غتم ی اهر ار عت یی ن ک در ه دنا ا رد ققحم و ی
ن هلحرم ارب ی ةئارا ضوت ی تاح روضح هتشاد تسا . : V
غتم ی ر ربI
غتم ققحت ی
ر کj
م کم ی دنک
؛ غتم :A
ی ر j
غتم ققحت رب ی
ر کمکI
م ی دنک
؛ غتم :X
ی ر وI
م کمک مه ققحت هب ود رهj
ی دننک
؛ غتم :O
ی ر وI
ابj
ی دک ی رگ .دنرادن طابترا
ماگ موس : ای داج رتام ی س سرتسد ی لوا ی ه
؛ زا رط ی ق دبت ی ل اهدامن ی
،O
،X
وV
هب A
رفص و
ی ک ارب ی ره غتم ی ر ناوق قبط ی ن دوجوم
، رتام ره ی س لماعتدوخ ی راتخاس ی هب ی ک رتام ی س
ودود یی دبت ی ل دش رتام حلاطصا هب هک ی
س سرتسد ی لوا ی ه م هدناوخ ی دوش .
ماگ مراهچ : ای داج رتام ی س سرتسد ی اهن یی
؛ رد قیقحت
،رضاح زا تایلمع هب ناوت ندناسر
قبط ةدعاق نلوب یارب ندرکراگزاس سیرتام
هدافتسا دش . هب لیلد تیدودحم رد
تاحفص
،شهوژپ یشخب
زا دج لو یاه یلصا هئارا هدش تسا .
لودج 9 . سیرتام یسرتسد ییاهن داعبا هزاس یاه ینیرفآراک و
یروحمرازاب یتارداص
تردق ذپرثا ی ر ی راشتنا تاعلاطا روآون
ی تدش تباقر ی ...
گنهامه ....
ی ع درکلم لخاد قر ی ی ب روحم ی رتشم ی روحم ی
11 1
1 1
...
1 1
1
یرتشم یروحم
11 1
1 1
...
1 1
1
بیقر یروحم
......
......
......
......
.....
......
......
......
.......
1 1
1 1
...
1 1
1
یروآون
1 1
1 1
....
...
1 1
نا 1
راشت تاعلاطا
11 11
1 . ...
7 11
تردق 11
راذگرثا ی
ماگ مجنپ : شخب دنب ی حطس
؛ ره هچ هعومجم یاه کرتشم و
یجورخ کی
،لماع طاقن
کارتشا یرتشیب
هتشاد شاب
،د نآ یغتم ر رد حطس یرتلااب رارق یم دریگ . ةبتر یشخب زا لماوع
دروم یسررب رد نیا قحت قی اب هدافتسا زا نیا لمعلاروتسد رد
لودج 9 هدمآ تسا .
لودج 1 . حطس یدنب داعبا هزاس یاه ینیرفآراک و
یروحمرازاب یتارداص
داعبا هزاس اه ةعومجم
دورو ی ةعومجم
جورخ ی ةعومجم
کرتشم حطس
یرتشم یروحم 1, 1, 9, 1, 5, 1, 7, 8, 3, 11, 11, 11, 19, 11
1, 1, 1, 7, 8, 3, 11, 11, 15, 11
11 ، 11 ، 3 ، 8 ، 7 ، 1 ، 1 ، 1
1, 1, 1, 7, 8, 3, 11, 11 9
بیقر یروحم 1, 1, 9, 1, 5, 1, 7, 8, 3, 11, 11, 11, 19, 11
1, 1, 9, 1, 7, 8, 3, 11, 11, 15, 11 1, 1, 9, 1, 7, 8, 3, 11,
11 1
...
...
...
...
یروآون لوصحم 1, 1, 9, 1, 5, 1, 7, 8, 3, 11, 11,
11, 19, 11, 15, 11 15, 11
15, 11 1
راشتنا تاعلاطا 1, 1, 9, 1, 5, 1, 7, 8, 3, 11, 11,
11, 19, 11, 15, 11 15, 11
15, 11 1
ماگ مشش : سرت ی م لدم
؛ سپ زا نییعت حطس لماوع یم ناوت لدم ار میسرت درک . نیا ومن راد
زا تمس نییاپ هب لااب هدناوخ یم دوش . یداعبا ک ه رد حوطس نییاپ رادومن رارق
،دنراد تاریثأت
نایاش یهجوت رب داعبا رتلااب دوخ دنراد . نوزفا رب
،نیا رارق نتفرگ مه نامز ود ای دنچ دعب رد کی
حطس ناشن ةدنهد دوجو تاطابترا یلماعت
و رطود هف نیب نآ اه تس
، یلاحرد هک ریاس تاطابترا
هک زا نییاپ هب اب لا هدناوخ یم دوش طقف کی هفرط تسا .
رادومن ( 1 ) ISMلدم داعبا هزاس یاه ینیرفآراک و
یروحمرازاب
اب هجوت هب رادومن 1
، رد لدم یزاس یراتخاس
،یریسفت داعبا
یگدیچیپ
،رازاب نیناوق و
رتشم ی روحم ی فادها یدربهار
لاعف ی ت رازاب تارداص ی کسیر یریذپ یتارداص
وگخساپ یی تاعلاطا راتفر
تارداص ی لقتسم
یزاتشیپ
یتارداص یلخاددرکلمعیگنهامه
یروآون لوصحم یتارداص راشتنا
ارب تاعلاطا ی میمصت یگ ناگدنر هطوبرم
اجیا د تاعلاطا پی
چ ی گد ی رازاب ناوق
ی ن و تاررقم تلود ی تدش
تباقر ی
فادها ع ین ی
قر ی ب روحم ی
تاررقم یتلود و تدش یتباقر زا داعبا ییایوپ رازاب یتارداص و
نینچمه دعب داجیا تاعلاطا رد
زاس ة یروحمرازاب رد
حطس لوا زا نییاپ لدم رارق هتفرگ دنا هک ناشن دنهد ة تردق ذوفن و یثأت ر
نیا لماوع رب رگید داعبا تسا .
،نینچمه داعبا
یروآون زاس رد
ة رفآراک ین ی روحم ی و راشتنا
تاعلاطا رد
ةزاس روحمرازاب ی
رارق مود حطس رد هتفرگ
هک دنا لماع ود دوجو زا
ةزاس
یروحمرازاب لدم مود و لوا حطس رد
ب ی نا م ی دنک زاس ة روحمرازاب ی
ب ذوفن تردق ی
رتش ی دراد
ولوا رد و ی
ت ب ی رتش ی اس رب ذوفن تردق رظن زا ی
ر رط زا و دراد رارق لماوع ی
ق ةزاس
رفآراک ین ی روحم ی روآون دعب و ی
رب قفوم ی ت اه ی تارداص ی رثا م ی دراذگ .
زجت ی ه و لحت ی ل د ی لتم ( لع ی و لولعم ی ) بی ن داعبا هزاس اه
ةمانشسرپ ا ی ن بلاق رد هلحرم ی
ک رتام ی س لع ی لولعم و ی حارط ی هدش تسا هک داعبا هزاس اه رد نآ
هتفرگ رارق تسا
و رد دروم م هطبار دوجو ی
نا نآ اه قبط ی ک ط ی ف ( 0 ات 9 زا ) دم ی نار س لاؤ م ی دوش .
1 . لیکشت سیرتام طابترا میقتسم : سپ زا عیزوت همانشسرپ هب
تروص روضح ی نیب هد رفن زا
ناریدم تکرش یاه ةدننکرداص یاهلااک
روانف روحم رد کراپ روانف ی
،سیدرپ نیگنایم داس ة یاهرظن
نآ اه رد ةنیمز ره جوز زا
،لماوع هبساحم هدش و سیرتام لیکشتM
هدش تسا .
2 . لامرن ندرک رتام ی س قتسم طابترا ی
م
N = K*M
.
3 . بساحم ة رتام ی لماک طابترا س :
T N (1 N)1
لودج 5 . سیرتام داعبا لماک طابترا هزاس
اه
فادهاعینی
فادها دربهاری
تدش تباقری
ناوقین و تاررقمتلودی ...
ایداج تاعلاطا
گنهامهی درکلمعلخادی
قریبروحمی
رتشمیروحمی
18 / 1 15 / 1 11 / 1 19 / 1 ...
11 / 1 11 / 1 13 / 1 18 / 1 رتشم ی روحم ی
11 / 1 17 / 1 11 / 1 11 / 1 ...
11 / 1 11 / 1 0/14 0/14 قر
ی ب روحم ی
...
....
....
...
....
....
....
....
....
11 / 1 11 / 1 11 / 1 11 / 1 ...
11 / 1 11 / 1 11 / 1 13 / 1 فادها دربهار ی
11 11 / 1 11 / 1 11 / 1 ...
11 / 1 11 / 1 13 / 1 11 / 1 فادها ع ین ی
