کیفارگولوه یروآ نف اب ههجاوم رد ناحارط هبرجت لیلحت
2یناهجامیش ،1*هدادادخ نمسای .ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،شیک یللملا نیب سیدرپ ،یتعنص یحارط رایشناد 1 .ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ابیز یاهرنه سیدرپ ،یتعنص یحارط دشرا یسانشراک یوجشناد 2 )96/3/27 :ییاهن شریذپ خیرات ،95/5/3 :هلاقم تفایرد خیرات(
هدیکچ دوجو هب زین هدیا هئارا هنیمز رد ون یاه یروآ نف زا هدافتــسا موزل ،امرفراک دیدج یاهزاین و یحارط لئاــسم ندــش رت هدیچیپ اب هنیمز رد ار ناحارط هک تــسا یفارگولوه ،دریگ یم رارق ناحارط هدافتــسادروم اریخا هک یدیدج یاــه یروآ نف زا یــکی .دــیآ یمً یاه هدیدپ زا یــکی ناونع هب ،یفارگولوه یروآ نــف یفرعم فده اب ،قیقحت نــیا .دنک یم یرای ناــش یاه هدیا یدعب هــس هــئارا صوصخ رد نارــبراک تارظن و یدعب هــس یاه مارگولوه اــب ییورایور رد ناحارط تاــیبرجت یــسررب ،یزاجم تــیعقاو اــب طــبترم و دش قیقحت یدعب هس پاچ و یفارگولوه یروآ نف صوصخ رد ادتبا ،روظنم نیا هب .تسا هدیدرگ ماجنا دیدج یروآ نف نیا هجاوم رد نارامعم و ناحارط زا رفن 27 ،ناربراک تارظن هب یبایتسد تهج سپــس .دندــش هــسیاقم مه اب یروآ نف ود نیا دعب هیلوا هنومن کی و دوب هدــش هیهت لیابوم رد دوجوم یزاجم یاه همانرب هلیــسو هب هک یفارگولوه یروآ نف زا ینیع دوــمن کــی اــب ناحارط یارب دیدج یروآ نف نیا هچرگ ا هک داد ناــشن هعلاطم جیاتن .دندــش هداد رارق یدعب هــس پاچ شور هب هدــشداجیا ی هنیزه نوچ یلماوع نینچمه .دنراد یدعب هــس پاچ زا هدافتــسا هب لیامت زونه یرتــشیب دادعت یلو ،تــسا باذج رایــسب نیا اعطق ،ناــمز رذگ اب هتبلا .دنــشاب یم رثوم جیاتن رب ،زــین رییغت ربارب رد تــمواقم هب ناــسنا ینورد لیم و یروآ نــف نــیا داــیزً .دش دهاوخ رتریگ ارف و رت هنیزه مک یروآ نف
یدیلک یاه هژاو .یزاجم تیعقاو ،یدعب هس یاه پاچ ،مارگولوه ،کیفارگولوه
.E-mail: khodadade@ut.ac.ir ،076-44432934 :ربامن ،09121831805 :نفلت :لوئسم هدنسیون *
همدقم
ینوگ انوگ یاه شور ،یا هفرح یحارط یاه هژورپ یمامت رد هزورما یاه لاــس رد .دراد دوــجو اــه لدم نــینچمه و اــه هدیا هــئارا یارــب ی هدیا زا یا هیلوا لدم هکنآ یارــب ناحارط و نارامعم ،رود نادــنچ هن اب یتــسد ییاه هنومن تخاــس هــب رــیزگ ان ،دــنراذگب شــیامن هــب دوــخ لیلد هب ،رایــسب یژرنا و نامز فرــص رب هولاع هک دندوب فــلتخم داوــم تفرشیپ اب جیردت هب .دندوب رادروخرب ینییاپ تقد زا ،ندوب زاس تسد یاــه تنیرپ ،یرزــیل یاــه شرب دــننام یــتوافتم یاــهرازبا ،یروآ نــف ار تخاــس تلوهــس هک تفرگ رارق ناــحارط راــیتخا رد ... و یدعب هــس اب هزورما .دنراد ار دوــخ بیاعم زین اه شور نیا اــما .دنتــشاد هارمه هب یایند هب دورو ،اهرازبا نیرت بسانم زا یکی ،رازفا مرن یروآ نف تفرشیپ تیعقاو هــطیح رد هزورــما یرایــسب ناحارط .تــسا یزاــجم تــیعقاو روط هب اــهنآ زا یدودــحم دادعت دیاــش اما ،دــنراک هــب لوغــشم یزاــجم لوصحم ندروآ دوــجو هــب رد یزاــجم تــیعقاو تاقتــشم زا میقتــسم
ناونع هب هزورــما هک یصخاــش یاه یروآ نف زا یــکی .دنربب هرــهب دوــخ نیا .تــسا یفارگولوه ،دوــش یم هتخانــش یزاجم تــیعقاو درواتــسد مامت زا لماک یمجح تروص هب هک تسا ینارون یدعب هس لدم ،هدیدپ یزاجم شیامن نیا یارب یفلتخم یاه هاگتــسد .دوــش یم هدید ایاوز دنا هدــش یحارط تلاماعت زا صاخ یعون یارب کی ره هک دــنراد دوــجو رد .دننک یم فیرعت ناربراک یعقاوریغ هبرجت یارب ار یزاــجم یــیاضف و هبناج همه ندرک مهارف ،یزاجم تیعقاو یــلصا فادها زا یکی ،عــقاو یعقاو یگدنز طــیحم زا ناگدننک تکرــش ندروآ یارب نوــماریپ طــیحم دنتسه دنمقلاع زین نیققحم زا یرایسب .تسا یزاجم یایند هب اهنآ رت ناسآ هار رد یدربراک یاهرازفا مرن و اهرازبا ،دیدج یاه یروآ نف زا ات .)Muhanna, 2015, 344( دننک هدافتسا فده نیا هب ندیسر
یفارگولوه
رــه لیــسناتپ لک و یــتاذ تــیمامت ،کــیفارگولوه هدــنز لدــم ی هژاو یوغل یانعم .دزاــس یم هدهاشم لباق ار یزیچ ره و صخــش یانعم هب کیفارگ و لک یاــنعم هب ولوه ،شــخب ود رد کــیفارگولوه سپــس و دنوــش هتخادنا بآ رد توافتم ءایــشا رگ ا .دــشاب یم ریوصت ریوصت ،دوــش هدنارذگ رزیل رون نآ زا و ددرگ دمجنم هظحل کی رد بآ نیرت کچوک ،دوش درخ خی رگ ا یتح .ددرگ یم داجیا وس نآ رد ءایشا بیترت نــیا هب .دــنراد دوــخ رد ار تاــعلاطا نــیا هــمه ،مــه اــه هدرخ .)210 ،1387 ،توبلات( تسا لک زا یا هنومن هرذ ره هک تفگ ناوت یم ،یروآ نف نــیا ،کیفارگولوه یاــهزادنا مــشچ باــتک هــمدقم رد
راهچ رد و هدــمآ دوــجو هــب مــلع ناــهج رد 1964 لاــس زا هــک یــشناد رارق هدافتــسا دروــم گــنهرف و رــنه ،یــسدنهم هــصرع رد رــیخا هــهد راب نیلوا ،مارگولوه .)Johnston, 2006( دوش یم یفرعم ،تــسا هتفرگ هتخانــش 1947 لاــس رد روباگ سیند مانب یراجم نادکیزیف طــسوت عبنم زا ،یــش جاوما یزاــسزاب یارب هک دیــسر هجیتن نیا هــب وا .دــش هدافتــسا ناوت یم لخادت یوــگلا ندرــک نــشور یارب 1سودــمه روــن ینانوی هژاو کــی هک )لماک تــبث( 2یراگن ماــمت ار شور نــیا وا .درــک
.کیفارگولوه یدعب هس ریوصت -1 ریوصت )Digitaltrends, 2016( :ذخام
رایــسب ی هصرع ،کیفارگولوه .)Johnston, 2008, 223(دیمان ،تــسا هــس ریواصت شــیامن و طــبض لماــش اــهنت هــن هــک تــسا یا هدرتــسگ یتح و اهزنل ،اــه هنیآ شقن رد نآ زا ناوــت یم هــکلب ،دــشاب یم یدــعب Saleh( درک هدافتــسا یتعنص یاهرازبا تیاهن یب بلاق رد اهنآ بیکرت رگید یکی ،کــیفارگولوه یدــعب هــس پاــچ .)and Teich, 1987, 381 اــه مارگولوه ،نراــهیره هــتفگ هــب .تــسا یروآ نــف نــیا تاقتــشم زا یجورخ اما دنوــش یم طبض فاــص ملیف هعطق کــی یور رــب لاوــمعمً یدعب هس ریوصت کی ،دوش یم هدهاشم 1 ریوصت رد هک روطنامه نآ .)Hariharan, 2002, 1( دشاب یم ناوت یم نآ ندناخرچ اب هک یدعب ود ی هداد کی زا یلماک ریوصت هدهاــشم .)2ریوصت( درک هدهاــشم ار نآ قیقد و یعقاو یایاوز ماــمت اما ،تسین سرتسد رد سوملم تروص هب عقاو ملاع رد هک یریواصت تحت هک هچنآ .دوــش یم ینهذ یاضف رد رــیوصت کی داــجیا بــجوم یاضف زا یصخش ریوصت کی ،دوش یم دای نآ زا ینهذ یاضف ناونع ار نوریب یــکیزیف یاضف ،یــنهذ یاضف نــیا .تــسا ینوریب یــکیزیف .)37 ،1392 ،یناهج( دنک یم ریسفت و هیجوت فیرعت هنوگ نیا ناوــت یم ار ینهذ یاــضف رب یزاجم یاــضف رــیثأت ،دنتــسه ارگ نورد و یصخــش ،یــنورد ،یــنهذ یاــه تیلاعف هــک درــک نیا .دنک یم زــیر نورب ار اه تیلاعف نــیا ،ریوصت هــحفص هــک یــلاح رد .دــش رادیدپ اهرتویپماک نیتــسخن ندــمآ دوــجو هــب ناــمز زا دادــخر هب یــنهذ یرــیوصت لــیدبت ،دــنک یم رــت ینتفریذپ ار رــیثأت نــیا هــچنآ توافت هــب دیاب ،عوــضوم نیا رــتهب مــیهفت یاتــسار رد .تــسا یــنیع رد رظان ،ویتکپسرپ رد .درک هراشا یدعب هس و ویتکپسرپ نایم فیرظ رد اما ،دنک ثحب نآ هرابرد ات دریگ یم رارق هرظنم زا نــیعم یا هــلصاف ،عقاو رد .دنک سمل ار نآ اــت دریگ یم رارق هرظنم رد رــظان ،یدعب هــس زا شیب دیک ات هک ؛دــشاب یم کوراب رصع 3»یولپمورت« هباــشم یزیچ Her- (تسا اهنآ ندرک سمل لباق روظنم هب ،یرصب رصانع رب هزادنا رد ،یزاجم یاــضف یــجورخ تــفگ ناوــت یم .)zogenrath, 1964, 55 تــسا یتیعقاو ،یزاجم تیعقاو .دوــش یم هصلاخ یزاــجم تــیعقاو .تــسین نآ لیصا لکــش یاراد اما ،دراد ار یــعقاو تــیعقاو رــیثأت هــک کیدزن ،تسا تحص یاراد هک ،تسا ینیزگیاج ای یزاس هیبش یعون یعقاو ًلامع ،دراد دارــفا یور هــک یریثأت هــب هجوت اب و تــسا عــقاو هــب
یاــه طیحم ،دــنک یم شلاــت یزاــجم تــیعقاو .دوــش یم بوــسحم یا هنوگ لایخ یاــهورملق .دنتــسه یــلیخت هــک دنک قــلخ یدــیدج روطب اما ،دنــسر یم رظن هــب یعقاو درف هب رــصحنم ییاه هویــش هب هــک دنرادن طابترا ،مینک یم کرد ار نآ هــک یا هنوگ هب ناهج اب میقتــسم .)36 ،1392 ،یناهج(
،تــسا هدــش دای هناــسر کی ناونع هب یزاجم تیعقاو زا عقاو رد نیا رد لاــثم ناونع هب هک یــیاه یروآ نف .نوــیزیولت ای نــفلت دــننام ،اهرتویپماک :لماــش ،دــننک یم افیا ار یرازفا تخــس شــقن هــعومجم یاه شکتــسد و رــس یور هدنوــش بصن یاهرگــشیامن ،اــه نوفده یاــیند رد اــم .)Biocca and Levy, 1995, 33( دنتــسه جنــس تکرح سمل یزاجم تروــص هب ار یــیاه هبرجت مــیناوت یم یزاــجم تــیعقاو Wilson,( درادــن دوــجو یعقاو یاــیند رد نآ عوــقو ناکــما هــک مــینک ناــنیمطا لوــصح یارــب ،یزاــسوردوخ عــیانص زا یــضعب .)1999 دــیدج یاــهوردوخ زا دوــخ نایرتــشم یدــنم تیاضر صوــصخ رد هدافتــسا یزاــجم تــیعقاو یاه متــسیس زا ،یــناپمک هدــش یحارط ،لــمع نــیا هطــساو هــب اــهنآ .)Ye et al., 2007, 1190( دــننک یم .دنهد یم رارق یسررب دروم ار ربراک تاساسحا و تایبرجت ،اه شنک او ناوت یم ار رــبراک هبرجت .دــنرب یم نیب هرذ رــیز ار رــبراک هــبرجت عــقاو رد هبرجت تیفیک" ،تــسا هدمآ "یروآ نف ی هبرجت" باتک رد هــک روــط نآ McCarthy and( تــسناد "لوصحم اــب ههجاوم تدم لوــط رد رــبراک ،هضرع ی هجیتن یــسررب ناوت یم ار ربراک هبرجت .)Wright, 2004, 42 یاه متــسیس ریثأت یتح و لباقتم راتفر ،تیلماع ،متــسیس درــکلمع فیرعت )Cascini, 2014, 161(. درک ینعم یکیزیف تلالاتخا هب کمک هبرجت ؛تــسا هدــش نایب رت قیمع یتروصب 4وزیا هاگدید زا ربراک هبرجت ،تــسین هاگتــسد زا هدافتــسا ماگنه ربراک خــساپ هب هجوت طقف ربراک ISO,( دــهد یم خر لوصحم اــب ههجاوم رد هــک تــسا یــشنک او هکلب ،ریثأت تــحت ربراک تمــس زا اه خــساپ و اــه شنک او نــیا ماــمت .)2010 کــی رد .دــشاب یم اه تفرــشیپ و تاــساسحا ،اــه تیولا ،تاداــقتعا یگدنز رد تلاوــصحم شقن نتفای لاــبند هب ناققحم رــت قیمع هاگــن ،ناربراک یاه خــساپ .)Rebelo et al., 2012, 964( دنــشاب یم ناربراک دنراد روضح نآ رد هک تــسا یا هنیمز هب هتــسباو لاح نیع رد و ایوپ ندمآ دوجو هب ببس تسا نکمم 5هنیمز .)Law et al., 2009, 719(
لوصحم اب ههجاوم رد وا هــبرجت یور رــب هک دوــش رــبراک رد یــتاراظتنا رظن دم رــبراک هبرجت باــب رد شهوژپ رد هــک یزــیچ .دــشاب راذــگریثات ریثأت مــه رــب هــنوگچ مدرــم هــبرجت و یروآ نــف هــک تــسا نــیا ،تــسا هــئارا فــیراعت هــب هــجوت اــب لاــح .)Ftterman, 1998, 108( دراذــگ یم هــس کیفارگولوه ایــشا هاگیاج زا یــحیحص کرد هــب ناوــت یم ،هدــش هلیــسو هب هک یتیعقاو .دیــسر یزاجم تــیعقاو ی هــطیح رد یدــعب .دوش یم رهاظ یزاجم تروص هب کیفارگولوه یدعب هس پاچ
کیفارگولوه یدعب هس پاچ
یارب ،تــسا هتفای دــشر ً
اریخا هک کیفارگولوه یدــعب هــس رگپاچ
دوــش یم هدافتــسا رــتویپماک زا هدافتــسا اــب رــیواصت راتخاــس شــیامن .ملیف هحفص رب هتسب شقن یدعب هس ریوصت -2 ریوصت )3ders, 2016( :ذخام
هار کی هئارا یارب ،هــحفص رد مارــگولوه .)Monde et al., 1995, 132(
کی تروصب و دوش یم رهاظ یحارط ِموهفم ِییاضف کرد زا عیرس لح Tung and Jeong,( دوش یم پاچ ،ندرک هلول لباق ِملیف کزان ی هیلا یدعب هــس یریوصت ناوت یم ،هداــس غارچ کی رون نــتفرگ اــب .)2000 لوــصا .درــک هــظحلام ،ددــنب یم شــقن مــلیف نــیا هــحفص رــب هــک ار رگپاچ نیا رد ،یدــعبود ریواصت و کیفارگولوه 6مارگویرتــسا تخاــس و تسا ناسآ هلیسو نیا زا هدافتسا .تسا هدش هدافتــسا یدعب هــس نمض .دنک یمن کیفارگولوه رــیوصت کی دیلوت فرص ار یدایز ناــمز Monde( تسا نتــسکش دض تیلباق یاراد کیفارگولوه پاچ هکنیا هــس تخادرپ هب رداق ،پاچ یروانف نیرتدیدج .)et al., 1995, 132 یکیفارگولوه ریواصت هب 7ما یآ یب همانرب یور زا یزیر همانرب و یدعب زا هژورــپ روصت رد دــیدج یــناکما ،ناراــمعم و ناــحارط هــب هــک تــسا .)Tung and Jeong, 2000( دــهد یم ار تخاــس اــت یــحارط هــلحرم جاوما زا کیفارگولوه پاــچ ،یدعب هــس پاچ یاه لدم فلاخرب مــلیف تروــص هــب یدعب هــس لدــم ندرــک هریخذ یارــب رزــیل یــنابرض رون عبنم کــی هلیــسو هب ییانــشور کی هک ینامز .دــنک یم هدافتــسا ملیف زا لااــب رایــسب یریوصت حوــضو اب یدعب هــس لدم ،دوــش داــجیا امــش رد هک دــسر یم رظن هب یعقاو اضف رد یا هنوگب و دوــش یم رهاظ هب ناوت یم ار اــه پاچ نیا .دیآ یم دوــجو هب نآ هب ندز گــنچ ســح چکسا ،سکم یدعب هس یویدوتسا کسدوتا ،ایام کسدوتا هلیسو Hayes,( درــک داــجیا تــیور ودــکوتا کــسدوتا ،اــئوآ وــنیار ،لگوــگ پآ یور رب بصن یارب 8یدربراک یاه همانرب ،رضاح لاح رد .)2013, 32 هب یدعب ود ریواصت لیدبت ییاناوت هک تسا دوجوم ،لیابوم یــشوگ هب هدش هتخاس لدم کی ،3 ریوصت .دنراد ار یکیفارگولوه یدعب هس .دهد یم ناشن ار لیابوم هلیسو تیلباق ،کیفارگولوه یروآ نف ی هدننکزیامتم یاه یگژیو زا یکی تــباث تــخت یاه هخــسن تروــصب یدعب هــس یاــه سکع یرادــهگن هدومن هعجارم ریواصت نیا هب ناوت یم اه لاــس تشذگ زا دعب .تــسا .درک هدهاــشم ار اهنآ ،صاــخ یرازفا مرن اــی رتویپماک هــب زاــین نودــب و راگدنام و بآ دــض ،لمح لــباق ،کــیفارگولوه یدعب هــس یاــه پاچ یدعب هس یایشا نیا .دنشاب یم ندرک یپک تیلباق یاراد و دنتسه هدیچیپ تاعلاطا .دنــشاب گنر کت اــی یگنر مامت دــنناوت یم یــنارون زا رتلااب رایــسب یــتقد اــب ،یــگنر و فافــش ،قــیقد رایــسب یــتایئزج اــب یاراد ،اه مارگولوه نــیا .دنوــش یم هداد شیامن یــکیزیف یاــه لدم تاهج زا هک کــیفارگولوه پاچ کی رد ســکع راهچ بــیکرت تــیلباق ندید ناکما نــینچمه .دنتــسه اراد ار ،دــشاب ندید لباق فــلتخم نآ زا دعب و لبق ای ،نیزگیاج یاه یحارط ،هژورپ لحارم ،ریوصت کی لدم شرافس هب ،شیاهزاین هب هجوت اب دناوت یم ربراک ره .دراد دوجو
هــس یاهرگپاچ نیا تاناکما رد هــجوت لباق هــتکن .دنک مادــقا دوــخ رب هبلغ ثعاب هک تــسا پاچ کی رد نابز نیدنچ نداد رارق ،یدعب .)O’Leary, 2013( دشاب یم عیرس طابترا و ینابز عناوم یایند رد یدــعب هــس ماــسجا ی هــئارا رازــبا نــیرتدنمتردق دیاــش یدعب هــس یاــه پاچ ،کــیفارگولوه پاــچ اــب هــسیاقم رد ،یــحارط
.دش دنهاوخ هداد حیضوت همادا رد هک دنشاب
9
)عیرس پیاتوتورپ( یدعب هس پاچ
هب رداق ار هنایار ربراک هک تــسا یدنیآرف ،یدعب هــس پاچ دنیآرف .)4 ریوصت( دنک یم متسیس رد دوجوم حرط تخاس کی رد یدعب هس پاچ هاگتسد نیلوا ناونع هب یفارگوتیل ویرتسا پاچ نیلوا .)Bassoli, 2007, 148( دوش یم هتخانش ،یراجت لکــش ،نامز نآ رد هــک دمآ دوجو هب 1980 هــهد رــخاوا زا اــبیرقت ،یدعب هــسً نیا ی هنومن نیلوا .دــش هدیمان عیرــس پیاتوتورپ تخاــس یروآ نف هام رد نپاژ رد امادک رتکد طسوت هدش تبث عارتخا ناونع هب ،هلیسو .)Wijk, 2013( دش هتخاس لاس نامه یم نآ ساــسا هک تــسا توافتم دیلوت شور کــی ،یدعب هــس پاــچ هیلا هیلا تروص هب ار داوم هک تــسا یا هتفرــشیپ یژولونکت یانبم رب نیا .دریگ لکــش رظن دروم یــش ات دنک یم هفاضا رتم یلیم سایقم رد ،یدعب هس یش کی تخاس لوادتم یاه یژولونکت هک تــسیلاح رد کچوک تاعطق هب گرزب تاعطق زا هدنزاس داوم ندرکدرخ هب دنمزاین هب ای و دور یــم رده داوم زا یداــیز دصرد دــنیآرف نــیا رد هــک دنتــسه تهج یدایز رایــسب نامز و هنیزه هک دنتــسه بلاق رد قیرزت تروص یدعب هس پاچ هک تفگ ناوت یم ور نیا زا .تسا مزلا بلاق تخاس Bas- (دوش یم نامز هریخذ و هنیزه شهاک ثعاب هک تسا یدنیآرف یاه شور زا ،یژرنا فرصم ظاحل هــب لاح نیا اــب .)soli, 2007, 148 اروــبلا هاگــشناد رد هــک یــتاقیقحت .تــسا رــت فرصمرپ رایــسب رــگید دهد یم ناــشن ،تــسا هدــش ماجنا یدعب هــس یاهرگپاچ ی هراــبرد ،دوش یم مرن امرگ ای رزیل هلیــسو هب ،کیتــسلاپ یرادقم هک ینامز هک کی اب یقیرزت یریگ بلاق زا رتــشیب راب 100 ات 50 یدعب هــس یاهرگپاچ
.یدعب هس پاچ -4 ریوصت
)3ders, 2015( :ذخام .لیابوم هلیسو هب کیفارگولوه یدعب هس ریوصت -3 ریوصت
Samuel and( دننک یم فرصم یکیرتکلا یژرنا ،نزو مه هباشم رصنع ِرطخ یب ِتادیلوت دحاو رد یتاقیقحت ،2009 لاس رد .)Huang, 2013 یرزیل هک دــیدرگ صخــشم و دــش ماجنا یت یآ ما هاگــشناد یطیحم رتــشیب راب رازه ،دوــش یم هدیبات نــهآ تارذ ندرک طوــلخم یارــب هــک هدافتــسا یراک نیــشام و یتنــس یرگ هتخیر یارب هک تــسا یژرــنا زا یاــهرگپاچ رــیخا یاه لاــس رد .)Gutowski et al., 2009( دوــش یم هتفر رتارف دیلوت دــنیآرف و یتعنص یاه پیاتوتورپ بلاق زا یدــعب هــس ای کچوک یاه تکرــش یارب سرتــسد رد یژولونکت تروــصب و تــسا توافتم یاــه تقد اب اهرگپاچ نــیا .تــسا هدمآ رد ماــع دارفا یــتح یزاــسلدم یارب ًلاثم .دندرگ یم هضرع رازاب رد فلتخم یاهراک یارــب و رتلااب تقد اــب ییاه هاگتــسد زا ،رهاوج و لاط ریظن ،فــیرظ یاــهراک هس پاچ دنیآرف لاح نیع رد .دوــش یم هدافتــسا رتــشیب تیــساسح ناوتب هک یتیلباق ،دروآ یــم دوجو هب ار یزاــس یصخش ناکما یدــعب .دروآ دوجو هب ار یــش ،ربراک یصخــش یاهزاین ساــسا رب نآ یاول رد مادقا دوخ لدم شرافــس هب شیاهزاین هب هجوت اب دناوت یم ربراک رــه کی دیلوت تهج رد هک یــشلات و نامز ،اه هنیزه زا هک نآ نمض .دنک .)Berman, 2012, 161( دهاک یم ،دریگ یم تروص یش
پاچ و کیفارگولوه پاچ یاه یگژیو هسیاقم یدعب هس
زا مادک رــه تایصوصخ دروــم رد هدــش هتفگ بلاطم هــب هجوت اــب رد روظنم نیا هــب .درک هــسیاقم مه اب ار اهنآ ناوت یم ،هــنومن ود نــیا یاه پاچ و یدعب هس یاه پاچ یاه یگژیو ی هسیاقم هب 1 لودج 3 و 2 لوادج رد سپــس و دوــش یم هتخادرپ یدعب هــس کیفارگولوه 2 لوادج .دریگ یم رارق هسیاقم و یسررب دروم ،هنومن ره ماجنا هنیزه .دنا هدش نیودت ،رازاب رد دوجوم یاه تمیق هب هجوت اب 3 و 3و 2 لوادــج رد هدــش هــئارا یاــهرتماراپ تواــفت هــب هــجوت اــب هــسیاقم زا رــتهب کرد یارــب ،دــنک یم راوــشد ار هــسیاقم راک هــک داعبا اــب لــیبموتا لدــم ود تخاــس هــنیزه ،یروآ نــف ود نــیا هــنیزه هداد ناشن 4 و 2 ریواصت رد هک رتمیلیم 2035×1380×1580ناــسکی رلاد 1667 کیفارگولوه لدم تخاس هنیزه .ددرگ یم هئارا ،دنا هدــش لدم تخاــس هنیزه هچرگ ا .تــسا رلاد 65 یدعب هــس پاچ لدــم و هجوت اــب نکیل ،تــسا یدعب هــس پاــچ زا رــتلااب رایــسب کــیفارگولوه تلاح رد تارــییغت لاــمعا یارــب ددعتم یاــه لدم تخاــس موزل هــب
اه تیلباق و اه یگژیو کیفارگولوه پاچ
یدعب هس پاچ
سرتسد زا رود طاقن هب لقن و لمح ناکما
تدم ینلاوط رد یراگدنام
ندوب بآ دض تیلباق
نامزمه ندرک یپک تیلباق
کرحتم ریواصت هب لیدبت ییاناوت
ناسآ یرادهگن
گنر فیط یاراد
هدیچیپ تاعلاطا شیامن
قیقد تایئزج ی هئارا
فلتخم یاه نابز هب هئارا
هژورپ لحارم ندید ناکما
داوم تفر رده
ناسآ یسرتسد
فرصم دروم داوم ندوب رضم
فرصم دروم داوم یرادیاپ
یزاس یصخش ناکما
یلیسف یاه یژرنا یلااب فرصم
.یدعب هس پاچ و کیفارگولوه پاچ یاه یگژیو هسیاقم -1 لودج
یزاجم یایند رد تارــییغت هک کیفارگولوه لدم هب تبــسن یــکیزیف ات ،درک لاــمعا ار اهنآ ناوــت یم ییاهن پاــچ زا لــبق و دوــش یم ماــجنا رت قیقد ی هــسیاقم ماجنا روظنم هب .دراد یداصتقا هیجوت یدودح هدــش ماجنا یجنــسرظن تروص هب یا هعلاطم ،هدــش دای کــینکت ود .دش دهاوخ هتخادرپ نآ هب همادا رد هک تسا
هعلاطم شور
پاــچ یاــه شور هــب ،وردوــخ کــی زا لدــم ود شــخب نــیا رد )لــیابوم نــشیکیلپا هلیــسو هــب( یدعب هــس مارــگولوه و یدعب هــس یوجشناد 13 سرتسد رد همانــشسرپ یدادعت سپــس .دیدرگ هیهت دــشرا یسانشراک یوجــشناد 10،یــتعنص یــحارط دــشرا یسانشراک ،دارفا نیا نیب رد .دــش هداد رارق یتعنص یحارط داتــسا 4 و یرامعم لــیوحت زا لــبق .دــندوب یــحارط یا هــفرح راک هقباــس یاراد رــفن 11 ات دــش هتــشاذگ شیامن هــب هدــشدای لدــم ود ،دارــفا هــب همانــشسرپ سپــس .دننک فرص اه لدم اــب رتــشیب ییانــشآ و یــسررب هب ار یــنامز رتسب ات دش هتشادرب دارفا لباقم زا هنومن ود ره ییوگخساپ نامز رد یایاوز زا دارــفا .دوــش مهارف هطوبرم لاوــس هدراهچ هــب ییوگخــساپ یراگدنام و تفایرد تیفیک ،اه لدم هب دامتعا نازیم نوچ ینوگ انوگ لیامت و کرد ییاناوت ،ندوــب سوملم تیلباق ،تاــیئزج و تاــعلاطا و یزادرپ هدیا دنور رد تلایهست نازیم و اهنآ زا کی ره زا هدافتــسا هب .دنتفرگ رارق شسرپ دروم ،یرادهگن نامز تدم
اه هتفای
دارــفا رــظن هــب ،هــعلاطم زا هدــمآ تــسد هــب جــیاتن ساــسارب ،تسا کیفارگولوه لدم زا رت سوملم یدعب هس لدم ،هدننک تکرــش تروص رت ناــسآ و رت عیرــس ،کــیفارگولوه لدــم رد تاــیئزج مــهف اــما
گنر ،اــضف رد ندوــب هدنز ،تــیعقاو یزاــس هیبش ،یــیایوپ .درــیگ یم رــظن زا هــک دنتــسه کــیفارگولوه لدــم یاــه یگژیو هــلمج زا ،روــن و هئارا روظنم هب .دنوش یم لوا هاگن رد بطاخم بذج ثعاب ،ناحارط تیلباق نتشاد تهج هب کیفارگولوه لدم ،ناــسکی طیارــش رد هدیا ییوج هفرص ،ندوب10کتیاه ،ارجا و تخاــس رد تلوهــس ،ییامنایوپ تمیق .تفرگرارق یرتشیب لابقتسا دروم ،یرادیاپ و داوم فرصم رد لدم ،تباقر نیا رد دوــش یم ثعاب ،کیفارگولوه لدم دــیلوت یلااــب هــب تبــسن یرتــشیب لــیامت و دــسرب رــظن هــب رــت هفرص هــب یدعب هــس یدایز لیامت رــتهب کرد یارب دارــفا نینچمه .دــشاب نآ زا هدافتــسا هب دنهد یم حــیجرت دارفا %57/3 ور نــیا زا دنتــشاد لدم سمل هــب دنناوتب ،دنــشاب هتــشاد رتــشیب یتایئزج اب ار یزاجم لدم هکنآ یاج .)5 ریوصت( دننک سمل ار یدعب هس لدم
هب هجوت اــب ،دیدج یروآ نف نــیا هب دارفا داــمتعا نازــیم دروــم رد زا رتشیب رد دامتعا تیلباق نیا هک تفگ ناوتیم هدمآ تسد هب جیاتن هدــش هئارا رادومن هک روطنامه .دراد دوجو هعلاطم دروم دارفا فــصن رتلااب رادومن هنایم دــح زا اه هداد عمجت ،دهدیم ناــشن 6 رــیوصت رد دح زا شــیب دــنناوت یم هــعلاطم دروــم دارــفا زا %66/7 یــنعی .تــسا .دننک دامتعا )کیفارگولوه( یزاجم لدم هب طسوتم
تنیرپ یاه لدم هب %50 زا شــیب ،دارفا زا %85/15 هــک یــلاح رد .)7 ریوصت( دننک یم دامتعا یدعب هس
باختنا )رتم یلیم( هزادنا
)اکیرمآ رلاد( تمیق
یگنر 255*195
342.39
یگنر 450*290
936.49
یگنر 600*450
1874.55
یگنر 850*600
2656.27
گنر )رتم یلیم( رطق
)اکیرمآ رلاد( تمیق لایرتم
یعیبط 3
64.95 ی ِا لآ یپ
یبآ 1/75
31.00 سا یب ی ِا
دیفس 3
23.00 یس یپ
یعیبط 0/3
104.35 یا یو یپ
.کیفارگولوه پاچ تمیق -2 لودج
.یدعب هس پاچ تمیق -3 لودج )3ders, 2015( :ذخام .لدم سمل هب لیامت نازیم -5 ریوصت
.کیفارگولوه لدم یزاس دامتعا نازیم -6 ریوصت
.یدعب هس لدم یزاسدامتعا نازیم -7 ریوصت
لدم هک دندقتعم ،دنتفرگ رارق لاوس دروم هک یدارفا زا %58/3 لدــم %33/3 ،دــنک یم لیهــست ار یزادرــپ هدیا دــنور کــیفارگولوه
.)8 ریوصت( دنتسناد هدننک لیهست ار لدم ودره هیقب و یدعب هس ات ار دوــخ یکیزیف یاــه لدم ،ناگدــنهد خــساپ زا یــمین زا شــیب یلو ،دننک یم ظــفح ،دــشاب هتــشاد دوجو یرادهگن ناکما هــک اــجنآ .دنتسه محازم یتدم زا سپ و هدوب ریگ اج اه لدم نیا هک دندقعتم و تسا رت بسانم رایسب یرادهگن یارب کیفارگولوه لدم هکیلاح رد .)9 ریوصت( دریگ یم یرتمک یاج رتــشیب ،لدــم ود یاــه هبنج هــمه نــتفرگ رــظن رد اــب ناــبطاخم
دوــخ هــیلوا لدــم تخاــس یارــب یــکیزیف لدــم باــختنا هــب شــیارگ .)10 ریوصت( تسا هدهاشم لباق ،8ریوصت رد هک دنتشاد زا کی چیه هدهاشم ناکما هک یلاح رد ،شسرپ دنیآرف یاهتنا رد دننک ملاعا هک دش هتساوخ اهنآ زا ،تــشادن دوجو دارفا یارب اه لدم هک روطنامه .دنا هدرپس رطاخب رتشیب ار لدم مادک یازجا و تایئزج %41/7 و یکیزیف لدــم دارفا زا %58/3 ،دوــش یم هدید 11رــیوصت رد .دنتشاد رطاخ هب رتهب ار کیفارگولوه لدم
.یدعب هس تنیرپ لدم یرادهگن نامز تدم -9 ریوصت .اه لدم زا مادک ره طسوت یزادرپ هدیا لیهست نازیم -8 ریوصت
.هظفاح رد یراگدنام -11 ریوصت .نیبطاخم طسوت اه لدم زا مادک ره باختنا نازیم -10 ریوصت
هجیتن
زا یرایــسب ی هعــسوت هــب رداــق ار ناــحارط ،یدعب هــس مــسجت رصحنم یاــه یگژیو هب هــجوت اب .دزاــس یم یحارط دــنور یاــه هبنج زا هدافتــسا ی هبرجت رد حارــط ،کیفارگولوه یدعب هــس لدم درــف هــب لدم کی اــب ندــش هجاوم ناجیه .دوــش یم صقانت یــعون راــچد نآ و وس کی زا ،دراد ایوپ و باذج یروضح اضف رد هک ینارون یدعب هس ندوب سمل لباقریغ تهج هب رگید یوــس زا نانیمطا و دامتعا مدع یارب اما .دهد یم ناــشن طاتحم یمک رازــبا باــختنا رد ار حارــط ،نآ دوجو گرزب یاــه هژورپ رد هک یغولــش و شوــشغم طیارــش رد ندنام ی هفاضا یاه هنیزه زا یریگولج رد امرفراک هب نداد ناــنیمطا و دراد یرورض یرــما ،یروآ نــف نــیا زا هدافتــسا ،ررــکم یاــه لدم تخاــس تخاــس هنیزه ،ناــمز تــشذگ اــب ،رــگید یوــس زا .دــسر یم رــظن هــب .تــفای دــهاوخ یریگمــشچ شــهاک اــعطق کــیفارگولوه یاــه لدمً هب طــسوتم دح زا رتــشیب ،دارفا زا یمین زا شیب ،هعلاطم جیاتن قبط ناــشن یارب ناحارط زاین نــینچمه .دنتــشاد دامتعا یزاــجم لدــم لمح رد یتحار و نامز نیرتمک رد لدم یزاس هدامآ ،تایئزج نداد ؛دوــش یم ساــسحا تدــش هب لدم لوصولا لهــس یرادهگن و لقن و ندوب انــشآان و عیدب دوجو اب یژوــلونکت نیا زا هدافتــسا هب لــیم اذــل ،لوصحم اــی لدم هب یلامجا هاگــن کی .تــسا سوــسحم ًلاــماک ،نآ
.درک دهاوخ نآ دروــم رد رتــشیب تاعلاطا تفایرد هــب کــیرحت ار درــف هب ،کیفارگولوه یدعب هــس تنیرپ کــی زا هدــش کرد تیلک عــقاو رد هریخذ دــصرد شیازفا ثــعاب مارگولوه .داــتفا دهاوخ قاــفتا تعرــس ،یرواــنف نیا .دوــش یم یتخانــش تاــعلاطا راــب شــهاک و تاــعلاطا ناوت یمن .دوش یم ناگدننک هدهاشم تدمزارد هظفاح رب ریثأت ثعاب داوم هطــساو هب یدعب هــس لدم دیلوت للاــخ رد هــک یــیاه یگدولآ زا زبــس زا هک نانچمه .دیــشوپ مــشچ ،دوــش یم داجیا نآ فرصمدروم ،نیاربانب .دــش لفاغ ناوت یمن کیفارگولوه یاه لدم ندوــبرادیاپ و لدم یاه تیصوصخ نــیرت تبثم زا یکی ،یرادــیاپ روتک اف هب هــجوت لدم باــختنا لــلع هراــبرد ،ناــحارط زا یــضعب .تــسا کــیفارگولوه یمک هنیزه و تقو هــک دندرک هراــشا هتکن نیا هب یکیزیف یدعب هــس هک تــسا نیا تیمها زئاح عوــضوم اما .دوــش یم دنیآرف نــیا فرــص پاچ رارــکت هب زاین ،بوــلطم هجیتن هــب ندیــسر یارب ،تاــقوا یــهاگ ناوت یمن .تسا ضقانت رد یرادیاپ اب اقیقد نیا و تــسه یدعب هــسً زا دروآ یم تــسد هب یزاجم تیعقاو یاــضف رد ربراک هــک ار یا هــبرجت نآ رد هــک عقاو ملاع زا غراــف تــسا یا هبرجت هــک ارــچ ،تــخادنا رــظن
اه تشون یپ
نیب یتباث یزاف ۀطبار هک ناسکی ً
ابیرقت ای ناسکی جوم ِلوط اب یرون جاوما1 .)Coherent( تسا رارقرب اهنآ تبث ریوصت رد دعُب هــس ره هب طوبرم تاعلاطا ،یراگن مامت ای مارگولوه رد2
.دنک یم ریوصت رد یگتسجرب ساسحا تشاگن مامت ندید زا رظان و تسا هدش 3 Trompe-L´Oeil.
4 ISO.
5 Context.
ماگنه رد هک دوــش یم داجیا تروص نیا هب و تــسا کرحتم مارگولوه کی 6 هب و بیترت هــب تکرح لاــح رد رــیوصت کــی زا یــفلتخم یاــه میرف ،نآ تــشاگن حطــس یور رزیل روــن طــسوت و هدــش هداد رارق رزــیل روــن لــباقم رد ازــجم تروــص .دوش یم تبث رون هب ساسح .)IBM( یرامآ لیلحت رازفا مرن 7 8 Application.
.هیلوا لدم عیرس تخاس 9 10 High Technology.
عجارم و عبانم تسرهف
،ییوجرهم شویراد هــمجرت ،کیفارگولوه ناهج ،)1387( لکــیام ،توبلات .نارهت ،سمره رشن هتــشر یــسانشراک همان نایاپ ،هتوگ یارــب یا هــناخ ،)1392( امیــش ،یــناهج
.زاریش هاگشناد ،یرامعم Bassoli, E. A. G )2007(, 3D printing technique applied to rapid cast- ing, Rapid Prototyping Journal, )13( 3, 148-155.
Berman, B )2012(, 3-D printing: The new industrial revolution, Business Horizons, )55( 2, 155-162.
Biocca, F and Levy, M )1995(, Communication in the age of virtual reality, L. Erlbaum Associates Inc, USA.
Cascini, F. P )2014(, A framework for user experience, needs and af- fordances, Design Studies, )35( 2, 160-179.
Ftterman, D. M )1998(, Ethnography: Step by step, 2nd ed, SAGE, Chicago.
Gutowski, T., Branham, M., Dahmus, J., Jones, A., Thiriez, A.
and Sekulic, D )2009(, Thermodynamic Analysis of Resources Used in Manufacturing Processes, Environmental Science & Technology, )43(
5, 1584-1590.
Hariharan, P )2002(, Basics of Holography, Cambridge University Press, UK.
Hayes, J )2013(, a New Way to Go 3D - Zebra Imaging to Partner with Autodesk, Product Lifecycle Management, Autodesk Inc, USA.
Herzogenrath, E. B )1964(, The Cinema of Tod Browning: Essays of the Macabre and Grotesque, Jefferson, Mcfarland company inc, UK.
ISO )2010(, Ergonomics of human system interaction, Human-Centered Design for Interactive Systems )formerly known as 13407( )ISO, Part 210(.
Johnston, S. F )2006(, In Holographic Visions: A History of New Science, University of Glasgow, UK.
Johnston, S. F )2008(, Holograms: A Cultural History, Leonardo: Art Science and Technology, )41( 3, 223-229.
Law, E; Roto, V; Hassenzahl, M; Vermeeren, A and Kort, J )2009(, Understanding, scoping and defining user experience: A survey ap- proach, Proceedings of the 27th International Conference on Human Factors in Computing System, USA, 719-728.
McCarthy, J and Wright, P )2004(, Technology as experience, Cam- bridge, MIT Press, USA.
Monde, M; Uematsu, T; Toda, T; Ohnuma, K and Yoshizumi, Y )1995(, Holographic Three Dimensional Printer Using GalVanOmeter Scanners, Optical Review, )2( 2, 132-134.
Muhanna, M. A )2015(, Virtual reality and the CAVE: Taxonomy, interaction challenges and research directions, Journal of King Saud University - Computer and Information Sciences, )27( 3, 344-361.
O’LEARY, A )2013(, 3-D Printers to make things you need or like, New York Times.
Rebelo, F; Noriega, p.M; Duarte, E and Soares, M )2012(, Using Virtual Reality to Assess User Experience, Human Factors and Ergo- nomics Society, 18th Triennial Congress of the International Ergonom- ics Association, lisbon, 954-982.
Saleh, B. E. A and Teich, M. C )1987(, Fundamentals of Photonics, 2nd ed. USA: Wiley.
Samuel H., Huang, P. L. )2013(, Additive manufacturing and its so- cietal impact: a literature review, The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, )67( 5-8, 1191-1203.
Tung, H and Jeong, W. K )2000(, Holography 2000, SPIE, Austria.
Wijk, A. V )2013(, 3D Printing with Biomaterials, IOS Press, Netherland.
Wilson, J )1999(, Virtual environments applications and applied er- gonomics, Applied Ergonomics, )3( 1, 3-9.
Ye, J; Badiyani, S; Raja, V and Schlegel, T )2007(, Human-Com- puter Interaction, HCI Applications and Services, Springer Berlin Hei- delberg, Germany.
Digitaltrends )2016(, https://www.digitaltrends.com/dt-best-of- everything/ Sighted on 1/3/2016
3dprint )2015(, http://3dprint.com/86444/holograph-viewer-3d- printed/ sighted on 1/3/2016
3ders )2016(, http://www.3ders.org/articles/20160404-forum8- develops-holographic-projection-mapping-display-for-3d-printed- models.html Sighted on 1/3/2016
.تــسین نامز فرص و هنیزه تخادرپ هب روبجم ،یرییغت ره یازا هب حرط رد ار یــنآ و میظع تارییغت دــناوت یم یتحارب رــبراک ای حارــط اذــل یارب ار یتصرف ،یدــعب هــس یاه مارگولوه یــسررب .دنک لامعا دوــخ نیا رتهب هچره هدافتــسا و تخانــش یاتــسار رد نارامعم و ناحارط .دروآ یم مهارف یحارط یایند رد شناد ماــمت مــغر یــلع ،دــش لــصاح شــهوژپ نــیا رد هــک هــچنآ رــبانب دنمقلاع ناک اــمک ناحارط ،یــفارگولوه یروآ نــف تبثم یاــه یگژیو شــشک لیلادزا یکی .دنتــسه یدعب هــس پاچ شور زا هدافتــسا هب
یاه یروآ نف و تارییغت ربارب رد ینورد تمواقم ،یلبق یاه شور هب یاه مارگولوه ندمآ دوجو هب زا یدایز نامز هک اجنآ زا .تــسا دیدج ،ناحارط بــناج زا نآ نــتفرگرارق لوــبق دروــم ،درذــگ یمن یدعب هــس هعــسوت هک دنرواب نــیا رــب ناگدنراگن اذــل ،تــسا نامز رذــگ هــب مزــلم ناحارط یور شیپ یدیدج یایند ،اه مارگولوه هنیمز رد یتاقیقحت .داد دهاوخ رارق
