تحول در نظریه‏های منطقه‏گرایی

لًحت رد

ٍیزظو

ٍمطىم ياَ

يیازگ

يدابآسيزيف يوامَد للاج

*

يیابطابط ۀملاع ٌاگطواد يسايس مًلع ٌدکطواد يملع تايَ ًضع ي داتسا ( تفبیضز دیضبت 16 :

سٙفؾا -1387 تیٛهت دیضبت 14 :

4/ 1388/ )

ٌديکچ

ٝمغٙٔ

ٝث ییاطٌ

ٗیث یضبىٕٞ زٕٛ٘ ٚ یّدت ٖاٛٙػ سق ظبغآ بپٚضا ضز ْٚز ی٘بٟخ ًٙخ ظا ؽپ یِّّٕا

. یِٚ

ٝث

ٜظٛح ضز سٙیاطف ٗیا حیضست یلطق ةٛٙخ یبیؾآ ٚ ٗیتلا یبىیطٔآ سٙ٘بٔ طٍیز ییبیفاطغخ یبٞ

ي ـطتؾ

تفبی . تنطف یجغل ٚز ْبظ٘ ٚ زطؾ ًٙخ ٖبیبپ ٝؼؾٛت ٚ تیٛمت ،تیجثت یاطث اض یسیسخ تب٘بىٔا ٚ بٞ

ٝمغٙٔ

تذبؾ ٓٞاطف ٗیٛ٘ ییاطٌ

.

ٝمغٙٔ

تٟخ ،ٖاضاعٌضبو ٜعیٍ٘ا ،یضاعٌضبو تٟخ ضبٟچ ظا ٗیٛ٘ ییاطٌ

ٝمغٙٔ بث ییاطٍٕٞ ٚ یضبىٕٞ ٜطتؿٌ ٚ تؾا تٚبفتٔ ٟٗو ییاطٌ

. ظثاض ٚ كیثٚ ُٔبؼت ٝو بد٘آ ظا

ٜ

ٝث ،ُٕػ ٚ ٝیطظ٘ ٗیث یٍٙتبٍٙت یٚبواٚ ِٝبمٔ ٗیا فسٞ ،زضاز زٛخٚ ییبپٚضا ییاطٍٕٞ ٝیطدت ضز ٜػیٚ

ٝیطظ٘ ضز طییغت ٚ َٛحت

ٝمغٙٔ یبٞ

طف ضز َٛحت ٝث فٙواٚ ضز ییاطٌ

ا

ٝمغٙٔ سٙی تؾا ییاطٌ

. ٗیا ضز

ٚ ٖاضاعٌضبو ٜعیٍ٘ا ٚ تیٞبٔ ضز ٝ٘بٌضبٟچ تلاٛحت ؼبؾاطث ٝو سق سٞاٛذ ٜزاز حیضٛت ضبتقٛ٘

تٟخ

ٝیطظ٘ ،ییاطٌ ٝمغٙٔ یٚطّٕل ٚ یطیٌ

ٝمغٙٔ یبٞ

ٜسق َٛحت ٚ طییغت ـٛرتؾز عی٘ ییاطٌ

س٘ا . ٗیا

ٝیطظ٘ ظا هیطٞ یؿیزطٌز ٚ یٌ٘ٛطٌز تضٛن ٚز ٝث َٛحت ٚ طییغت

ٝیطظ٘ َٛحت ٚ بٞ

ضز یظازطپ

ٝمغٙٔ تبؼِبغٔ

تؾا ٝتفبی یّدت یا .

ٝث یضٛع وٚطفٔ ٚ ُنا ٛؾ هی ظا ٝو

ٝیطظ٘ یبٞ

ٝمغٙٔ یبٞ

ییاطٌ

ٝیطظ٘ طٍیز یٛؾ ظا ٚ ٝتفطٌ ضاطل یظبؾظبث ٚ یٙیثظبث زضٛٔ زٛخٛٔ

ٝمغٙٔ یبٞ

ـظازطپ یٙیٛ٘ ییاطٌ

ٜسق ضاٛتؾا یتٚبفتٔ یطظ٘اطف ی٘بجٔ طث ٝو س٘ا تؿٞ

س٘

. ،ضٛوصٔ یِبٕتحا تلاٛحت ٗییجت ٚ ٖزاز ٖبك٘ یاطث

ٝیطظ٘

ٜظبؾ ،ییاطٌ غلاٚٛ٘ ،َاطجیِٛ٘ ییاطٌزبٟ٘ ،ییاطٌزطوضبوٛ٘ یبٞ

ٖبٟخ ٚ یزبمت٘ا ٝیطظ٘ ،یضبٍ٘ا ییاطٌ

یٔ ضاطل یؾضطث ٚ ثحث زضٛٔ

س٘طیٌ

.

ٌصاي ديلک اَ

غلاٚٛ٘ ،َاطجیِٛ٘ ییاطٌزبٟ٘ ،ییاطٌزطوضبوٛ٘

ٜظبؾ ،ییاطٌ

یزبمت٘ا ٝیطظ٘ ،یضبٍ٘ا

ٚ

ٖبٟخ ییاطٌ

*Email: jdehghani20@yahoo.com

ٍمدمم

یٌػیٚ ظا یىی

ٗیث ظثاٚض یبٞ‏ ٚ یضبىٕٞ ٝؼؾٛت ٚ سقض ،ْٚز ی٘بٟخ ًٙخ ظا ؽپ ُِّٕا

ٝمغٙٔ ییاطٍٕٞ

ٝمغٙٔ ةٛچضبچ ضز یا یا

تؾا ٜزٛث ٖسق .

ٝمغٙٔ سٙیاطف یا‏

ٖبیبپ ظا ؽپ ٖسق

تؾا ٜسق سیسكت ٚ تیٛمت یٚضٛق یقبپٚطف ٚ زطؾ ًٙخ .

ٝث یضٛع ٖٚضز ظثاٚض عٛ٘ ٗیا ٝو

ٝمغٙٔ

یا‏ - ی٘بٟخ س٘ٚض ٗتفبی تسق طثا ضز

ٖسق‏ -

ٝؼؾٛت كعبٙٔ ظا طتاطف َبحضز كعبٙٔ ضز ٝتفبی

ٝث عی٘ ٝؼؾٛت تؾا ٜسٔآضز فضبؼتٔ ُٔبؼت یٍِٛا هی تضٛن

.

ٝمغٙٔ ٚض ٗیا ظا یا‏

1ٖسق ٚ

ٝمغٙٔ

ییاطٌ‏ یٔ فیطؼت ییبپٚضا ییاطٍٕٞ تِبل ضز ی٘بٔظ ٝو 2

ٚ بٞضبتذبؾ ضز ظٚطٔا سق

ٖبٔظبؾ‏ ٚ یّدت ییبىیطٔآ یبٞضٛكو ٖبٔظبؾ ٚ بمیطفآ ٝیزبحتا ،ٖآ ٝؾ آ ،بتف٘ ،ٛوا ٖٛچ ییبٞ

تؾا ٝتفبی ضّٛجت .

ٝمغٙٔ

ٝث ٖسق یا ٖاٛٙػ

«

ٝمغٙٔ ُٔبؼت سٙیآطف

( »

Hettne, 2001

بی )

« یػبٕتخا ییاطٍٕٞ سقض

ٝمغٙٔ هی ضز

( »

Hurell,1995, p.39

ُىق ٝث ٝو)

ٝمغٙٔ تیٛٞ هی یطیٌ

یٔ یا ٚ ٝخٛت ،سٔبد٘ا

ـلات‏ تؾا ٝتریٍ٘اطث اض یضبیؿث یطظ٘ یبٞ

.

ٝث

ٝیطظ٘ ٚ ٖاسٕٙكیس٘ا ظا یضبیؿث ٝو یّىق ٖاظازطپ

ٗیث ظثاٚض

ٜزطو ـلات ُِّٕا

ٝمغٙٔ ٜسیسپ بت س٘ا یّٔ ٗیث ٝو ییاطٌ

ٖبٟخ ٚ ییاطٌ

ضاطل ییاطٌ

یٔ

سٙٙو یطظ٘ ٗییجت اض زطیٌ

.

ٗیاظا

ٜزطتؿٌ ٓدح ٚض

ٝیطظ٘ ظا یا

ٝمغٙٔ یبٞ

تِبل ضز ییاطٌ

ٝمغٙٔ ْٟٛفٔ

غٕخ ٚ سیِٛت ییاطٌ

تؾا ٜسق یضٚآ .

ٝیطظ٘ ٗیا ظا هیطٞ

یٔ بٞ

تّػ بت سٙٞاٛذ ،بٞ

ٜعیٍ٘ا‏ تٟخ ،بٞ

ٝمغٙٔ ٠طتؿٌ ٚ یطیٌ‏ سٙٞز حیضٛت اض ٖآ ٖاضاعٌضبو ٚ ییاطٌ‏

.

ٝیطظ٘

ٝمغٙٔ فّترٔ یبٞ

ٝث ،بپٚضا ییاطٍٕٞ سٙیاطف ظبغآ ظا ییاطٌ

كفٛٔ ٚ ٗیِٚا ٖاٛٙػ ٗیطت

ٝمغٙٔ ٕٝ٘ٛ٘

ٝتفبی َٛحت ٚ طییغت ،ییاطٌ

س٘ا . ضز یٌ٘ٛطٌز ٚ یؿیزطٌز تضٛن ٚز ٝث َٛحت ٗیا

ٝیطظ٘

ٝیطظ٘ ٝئاضا ٚ زٛخٛٔ یبٞ

ٝمغٙٔ سیسخ یبٞ

تؾا ٝتفبی ضّٛجت ٚ یّدت ییاطٌ‏ .

ٝث یضٛع ظا ٝو

ٝضٚطفٔ ،َٛنا ٛؾ هی

ٜضاعٌ ٚ بٞ

ٝیطظ٘ یبٞ

ٝمغٙٔ یبٞ

ٚ حلانا ،یٙیثظبث زضٛٔ زٛخٛٔ ییاطٌ

ٝیطظ٘ ،طٍیز یٛؾ ظا ٚ تؾا ٝتفطٌضاطل یظبؾظبث

ٝمغٙٔ یبٞ

ٜسق ـظازطپ یٙیٛ٘ ییاطٌ

طث ٝو س٘ا

سٙتؿٞ ضاٛتؾا یتٚبفتٔ یطظ٘اطف ی٘بجٔ

. ضز َٛحت ٚ طییغت ُنا ٗتؿ٘از وٚطفٔ بث ،ٗیاطثبٙث

ٝیطظ٘

ٝمغٙٔ یبٞ

ٗییؼت ُٔاٛػ ٚ زبؼثا یٚبواٚ ِٝبمٔ ٗیا فسٞ ،ییاطٌ

تؾا ٖآ ٜسٙٙو‏ .

تضبجػ ٝث

تّػ ٝو تؾا یؾبؾا َاؤؾ ٗیا ٝث ییٍٛرؾبپ ،فسٞ ،طٍیز ضز َٛحت ٚ طییغت زبؼثا ٚ بٞ

ٝیطظ٘

ٝمغٙٔ یبٞ

ضاطل یؾضطث ٚ ثحث زضٛٔ یّو فرث ٚز ضز فؾطپ ٗیا دؾبپ ؟سٙٔاسو ییاطٌ‏

1.Regionalization

2. Regionalism

یٔ‏ زطیٌ

.

ٝیطظ٘ ضز َٛحت ٚ طییغت یبٞضٛحٔ ٚ زبؼثا ،تؿر٘ تٕؿل ضز

ٝمغٙٔ یبٞ

حیضٛت ییاطٌ

یٔ ٜزاز زٛق . تّػ ٗییجت ٝث عی٘ ْٚز فرث

ٝیطظ٘ تلاٛحت ٚ طییغت ُٔاٛػ ٚ بٞ

ٝمغٙٔ یبٞ

ییاطٌ

یٔ‏ زظازطپ .

فلا - يزظو لًحت ي زييغت داعبا

ٝیطظ٘

ٝمغٙٔ یبٞ

ٜسق َٛحت ٚ طییغت ـٛرتؾز یفّترٔ زبؼثا ضز ییاطٌ

س٘ا .

ٟٓٔ‏ ٚ طییغت ٗیطت

ظا سٙتضبجػ یطظ٘ تلاٛحت :

یٙیٔظطؾطیغ ،ییازظبپٚضا یسؼث سٙچ ،بیفاطغخ ٖسق

ـطتؿٌ ٚ ٖسق

ٝیطظ٘ ٝٙٔاز یٙیچٌّ ٚ یمیفّت ،ییاطٌبٙؼٔ ،هیتاطوٛٔز ییاطٌطثىت ،یظازطپ

ٝیطظ٘ ٖسق بٞ

.

.1 يیادساپيرا

ٝمغٙٔ سٙیاطف

ٝمغٙٔ ٚ ٖسق یا كعبٙٔ طیبؾ ٝث ؽپؾ ٚ سق ظبغآ بپٚضا ظا تؿر٘ ییاطٌ

ٝؼؾٛت

َبحضز ٚ ٝتفبی‏ تفبی ـطتؿٌ ٝؼؾٛت

.

ٗیاظا

ٝیطظ٘ ٚض

ٝمغٙٔ یبٞ

ٝثطدت طیثأت تحت ییاطٌ

بٞ

تؾا ٜسق ٝئاضا ٚ ـظازطپ بپٚضا ییاطٍٕٞ تلاٛحت ٚ .

ٝیطظ٘ ٗیا ظا یضؼث یتح سٙ٘بٔ بٞ

تفبی ٝؼؾٛت ٚ ٗیٚست ،بپٚضا ییاطٍٕٞ ٝث فٙواٚ ضز ییاطٌزطوضبوٛ٘

.

ٝث یضٛع

ٝیطظ٘ ٝو یبٞ

ٝمغٙٔ

ٝیطظ٘ بث یٚبؿٔ ٚ فزاطتٔ ییاطٌ

یٔ یمّت بپٚضا ییاطٍٕٞ یبٞ

سق . ٖبیبپ ظا سؼث ؽپؾ

یضبىٕٞ ظثاٚض ٝؼؾٛت ٚ زطؾ ًٙخ

ٝؼؾٛت ٖبٟخ ٗیث ٝ٘بیٛخ

ٝمغٙٔ ٝؼِبغٔ ،ٝتفبی ثحث ٝث ییاطٌ

ٝتفطكیپ ٚ یتؼٙن یبٞضٛكو ٖبیٔ یزبهتلا ٚ یؾبیؾ یضبىٕٞ ٗیزبٟ٘ َبىقا یطظ٘ یؾضطث ٚ سق زٚسحٔ

.

ٝیطظ٘ ٗیاطثبٙث

ٝمغٙٔ یبٞ

ةبتظبث یزٚسح بت ییاطٌ

ٗییجت ٚ ٜسٙٞز‏ یضبىٕٞ ٜسٙٙو‏

یبٞ‏

ٝؼؾٛت ٖبٟخ ضز یزبهتلا ٚ یؾبیؾ ٗیزبٟ٘

س٘زٛث ٝتفبی

( Hettne, 2003 .)

ٗیث ْبظ٘ تلاٛحت ٚ طییغت طثا طث

ٗیث یؾبیؾ زبهتلا ٚ ُِّٕا

ٝث یِّّٕا َبىقا ٚ عاٛ٘ا حیضست

ٝمغٙٔ ظا یسیسخ

ٝؼؾٛت ٖبٟخ ٚ بپٚضا ظا جضبذ ٖسق یا ییاطٍٕٞ ٝثطدت ظا ٝو زطو ضٟٛظ ٝتفبی

زٛث عیبٕتٔ ٚ تٚبفتٔ بپٚضا .

ٝث

ٝیطظ٘ ٝو یّىق

ٝمغٙٔ یبٞ

بپٚضا ییاطٌ

- س٘ٚض س٘زٛج٘ ضزبل ضٛحٔ

ٝمغٙٔ

ٝجق ٚ ی٘ٛٔاطیپ كعبٙٔ ٚ ْٛؾ ٖبٟخ ضز ٖسق یا

ٜعیٍ٘ا ٖٛچ ،سٙٞز حیضٛت اض ی٘ٛٔاطیپ ،بٞ

ٝمغٙٔ ٖاضاعٌضبو ٚ فاسٞا س٘زٛج٘ ٖبؿىی ٚ ٖبؿٕٞ بپٚضا ییاطٍٕٞ بث كعبٙٔ ٗیا ضز ییاطٌ

. ظا

ٝیطظ٘ حلانا ٚض ٗیا

ٝیطظ٘ ٝئاضا ٚ زٛخٛٔ یبٞ

ٝثطدت ُیّحت ٚ ٗییجت ٝث ضزبل ٝو یسیسخ یبٞ

بٞ

ٝمغٙٔ

ٝؼؾٛت ٖبٟخ ٚ بپٚضا ظا طتاطف ی٘بٟخ حغؾ ضز ییاطٌ

تفبی تضٚطض ،سٙقبث ٝتفبی

( Hout,

1999, pp.14-15

.)

ٟٓٔ ظا یىی ،ٗیاطثبٙث

ٝیطظ٘ َٛحت ٜٛخٚ ٚ زبؼثا ٗیطت‏

ٝمغٙٔ یبٞ

ٗیا ظا ییازظبپٚضا ،ییاطٌ‏

ٝیطظ٘

تؾا ٜزٛث بٞ

.

ٝیطظ٘ ـظازطپ یاطث ـلات ٝث ٝو یِٛحت

ٖبٟخ ٚ ْبػ یبٞ‏ طث یٙجٔ ،َٕٛق

ٝمغٙٔ سٙیاطف ٗییجت تؾا ٜسق طدٙٔ ٖبٟخ كعبٙٔ ٝیّو ضز ییاطٌ

.

.2 يىيمسزس زيغ‏ ايفازغج ندض

1

ٝیطظ٘

ٝمغٙٔ یبٞ

ُىق سٙیاطف ضز ٗیٙچٕٞ ییاطٌ

ٝمغٙٔ ٗیٛ٘ َبىقا یطیٌ

یا‏ طث طتٕو ،ٖسق

ٝث بیفاطغخ طهٙػ

ٝمغٙٔ ٚ ٝمغٙٔ ٖٛ٘بو ٖاٛٙػ یٔ سیوأت ییاطٌ

ٗو س٘

. ْٟٛفٔ

«

ٝمغٙٔ

» یتٙؾ ضٛع ٝث

ٜضبل ٝث یٔ ٝتفٌ ضٛهحٔ ییبیفاطغخ كعبٙٔ بی بٞ

سق .

ٗیاظا

ٝیطظ٘ ضز ٚض هیؾلاو یبٞ

ٝمغٙٔ

ٚ یٙیٔظطؾ یبیفاطغخ ُٔبػ تؿحطث ٚ تؾا ییبیفاطغخ ْٟٛفٔ هی طتكیث ٝمغٙٔ ،ییاطٌ‏ یٔ فیطؼت یؼیجع زٛق

.

ٝث یضٛع تؿیظ بی بیفاطغخ ٝو بٞضٛكو ٝو تؾا یوطتكٔ جطرٔ بٟٙت ْٛث‏

یٔ س٘ٛیپ ٓٞ ٝث اض یػطف كعبٙٔ بی

( س٘ظ

Palmer, 1991, p. 6 .)

ٝیطظ٘ ضز

ٝمغٙٔ سیسخ یبٞ

ٗییؼت ٚ یّنا فم٘ بیفاطغخ طهٙػ ،ییاطٌ

ٜسٙٙو یٕ٘ بفیا یا سٙو

.

ٝیطظ٘ ظا یضؼث

ٝخضز ٖبٙچٕٞ ٝچطٌ بٞ

ْظلا ٝمغٙٔ فیطؼت ضز اض ییبیفاطغخ یىیزع٘ ظا یا‏

یٔ

ٝمغٙٔ ْٟٛفٔ ضز یطتٕو ضبیؿث فم٘ ٚ تیٕٞا ،ٗیٔظطؾ بٔا ،سٙ٘از زضاز ییاطٌ

.

ٝث ٝو یّىق

ٝیطظ٘

ٜظبؾ یبٞ

یٔ َلاستؾا ٓؿی٘ضسٔ تؿپ ٚ یضبٍ٘ا یؼیجع كعبٙٔ ٝو سٙٙو

فیپ ظا ،2

ٜزاز

3ٜسق

یتاش بی سٙتؿی٘ یطٞٛخ ٚ 4 (

Katzenstein, Boas et al, 1999; 1996; 2004

ٝیطظ٘ ظا ٝتؾز ٗیا .)

بٞ

ٝث

ُٔبؼت تیفیو ٚ تسق ،ٓواطت طث یٙیٔظطؾ یبیفاطغخ یبخ بٞ

یٍتؿجٕٞ ٚ ْبدؿ٘ا ٖاعیٔ ٚ

ٝمغٙٔ ٖٚضز یٔ سیوأت یا

سٙٙو . تضٛن ٝث ،زٛق فیطؼت بیفاطغخ ؼبؾا طث ٝى٘آ ظا فیث عی٘ ٝمغٙٔ

ٜسیسپ

ٝث یا

ٝث ٝو ٜسٔآزٛخٚ

یٔ یمّت ٝتفبی ٗیٛىت یػبٕتخا ضٛع زٛق

(Jessop, Neumann, 2003) .

ٝیٚض ٚ تلاٛمٔ ،كعبٙٔ ٗیاطثبٙث یٔ ضٛهت ی٘بٕتفٌ یبٞ‏

ؼبؾاطث تؾا ٗىٕٔ ٝو س٘ٛق

یٔ ٜزاز بٟ٘آ ٝث ٝو ی٘بؼٔ

یٔ ضبو ٝث ٖآ ضز ٝو یطتؿث ٚ تفبث ٚ زٛق‏ س٘ٛق عیبٕتٔ ٓٞ ظا س٘ٚض

.

فٙو تؿحطث كعبٙٔ

یٔ فیطؼت یٔلاو یبٞ

یٔ یػبٕتخا ٖاطٍیظبث ٝو س٘ٛق س٘ظبؾ

.

ٗیاظا ٚض

یٔ ضبٕق ٝث ةطغ یبضػا ظا یىی بیِاطتؾا ییبیفاطغخ ةطغ ٖٛ٘بو ظا طتّٔٛیو ٖاضاعٞ ٝچطٌا ،زٚض‏

زضاز ّٝنبف .

1. De-Territorialization of Geography

2.Natural

3. Given

4. Essential

.3 يیازگاىعم

1

یٙیٔظطؾطیغ یپضز

ٝیطظ٘ ضز یزبٔطیغ ُٔاٛػ طث سیوأت ،بیفاطغخ ٖسق

ٝمغٙٔ یبٞ

ییاطٌ

تفبی ـطتؿٌ ٚ فیاعفا .

ٝث یضٛع

ٝیطظ٘ ٝو

ٝمغٙٔ تبؼِبغٔ ٜظٛح ضز اطٌبٙؼٔ یبٞ

ٚ یا

ٝمغٙٔ

س٘زطو ضٟٛظ ییاطٌ

.

ٝیطظ٘ ٗیا ضز

ٝث بٞ

ُثبمتٔ یٍتؿثاٚ ٚ بیفاطغخ ،یٙیػ یبٞضبیؼٔ یبخ

ٜضبٍ٘ا ٚ ٜسیا طث ،یزبٔ

ٝؼٔبخ سٙیاطف ظا یقب٘ یضبتؿیا ٚ یتذبٙق یبٞ

ٝمغٙٔ یطیصپ ٚ ٖاظبؾ

یٔ عوطٕت ٚ سیوأت ٝمغٙٔ یػبٕتخا یظبؾطث

(زٛق

Berger and L, 1996

.)

ٝیطظ٘ فلاذطث ،بٟ٘آ یبٞ

یزبٔ

ٝجٙخ ،اطٌ

ٝمغٙٔ ٗیزبٕ٘ زبؼثا ٚ بٞ

ٖبٕتفٌ ،ییاطٌ

،تیٔٛل ،ًٙٞطف ،ٖبثظ تضسل ٚ بٞ

ٝث بی یغِٛٛئسیا

ٜضبٍ٘ا ٚ یزبٔطیغ یبٞضبتذبؾ یّوضٛع یٔ ضاطل ٝخٛت زضٛٔ اض یا

سٙٞز .

ٝیطظ٘

ٜظٛح ٝو سٙتؿٞ یػسٔ اطٌبٙؼٔ یبٞ

َٛفغٔ تجؿ٘ ٝث ییبٞ

ٝمغٙٔ ٜس٘بٔ

ٚ ییاطٌ

ٝمغٙٔ ییاطٍٕٞ

یٔ حیضٛت اض یا سٙٞز‏

.

ٜظٛح

ُىق سٙیاطف ٖٛچٕٞ ییبٞ

عبٕتخا ٚ ٖبٔبؾ یطیٌ‏

تیٛٞ یؿیزطٌز ٚ یٌ٘ٛطٌز ،بٞضبدٙٞ ٚ سػاٛل ٜاض ظا یؾبیؾ

ٜسیا فم٘ ٚ بٞ

ٜضبٍ٘ا ،بٞ

ٖبثظ ،بٞ

ضز ٝو ٖبٕتفٌ ٚ

ٝتذبؾطث ٝث تیبٟ٘

یٔ ٝمغٙٔ ٖسق سٔبد٘ا

.

ٝیطظ٘ ٗیا

ٜظبؾ ّٕٝخ ظا ،بٞ

یضبٍ٘ا

یتؿٞ طث ،یػبٕتخا

ٗیث ی٘بؼٔ سٙ٘بٔ یػبٕتخا یبٞ

ًٙٞطف ،یٙٞش تؾبیؾ ٚ یّٔ تیٙٔا یبٞ

یٔ عوطٕت ٚ سیوأت ٗیزبٕ٘

سٙٙو‏

. (Neumann, 2003; Christiansen et al., 1999)

ٜسیسپ ،كعبٙٔ ٗیاطثبٙث

ٝث ْزطٔ ٜزٛت ٝو سٙتؿٞ یتذبٙق ٚ یتیٛٞ یبٞ

ٖبٍجر٘ بی ْبػ ضٛع

ٝث ـظضا ضز ٖزٛث ٓیٟؾ ٚ طٍیسىی ٝث ٗتقاز كّؼت ،ٖزٛث ٓٞ بث ؼبؿحا بٟ٘آ ضز لبذ ضٛع ٚ بٞ

س٘ضاز نطتكٔ غفبٙٔ

.

ٝمغٙٔ

یٌزٛث

ٝمغٙٔ تیٛٞ تؿحطث 2

یٌزٛثبٔ یػٛ٘ ٚ نطتكٔ یا

3

ٝمغٙٔ

یٔ فیطؼت یا یٔ بفیا ٖآ ضز یوس٘ا فم٘ یزبٔ طنبٙػ ٚ ٗیٔظطؾ ،بیفاطغخ ٝو زٛق

،سٙٙو

ٝث

ٝمغٙٔ ٖٛ٘بو ضز یضبتؿیا ییاطٍٕٞ ٝو یّىق ،بٞضبتؿیا ،تیٛٞ یبٙجٔطث ٝو زضاز ضاطل ییاطٌ

ـظضا‏ تؾا نطتكٔ یبٞضبدٙٞ ٚ بٞ

.

ٗیاظا

ٝچ٘آ ٚض ٝو تّٔ ٚ بٞضٛكو یٔ ٓٞ زطٌ اض بٞ

،زضٚآ

ناطتقا یقظضا ،یػبٕتخا ،یٍٙٞطف یبٞ

یریضبت ٚ تؾا

.

ٝث

ٖبٕٞ ،ٝنلاذ ضٛع

َضٛٞ ٝو ٌٝ٘ٛ

یٔ حیطهت 4

ٝیطظ٘ ،سٙو‏ ٚ یٞبٌآزٛذ طث اطٌبٙؼٔ یبٞ

ٝمغٙٔ تیٛٞ

ٝمغٙٔ عبٕتخا هی ٝث ٗتقاز كّؼت نطتكٔ ؼبؿحا ،یا ٝو ٝچ٘آ ٚ یا

«

ٝمغٙٔ

ییاطٌ

یتذبٙق

5» یٔ ٜسیٔب٘

یٔ سیوأت زٛق سٙٙو

.

ٝمغٙٔ ْبدؿ٘ا یٍتؿثاٚ ٖاعیٔ طث بٟ٘آ ؼبؿحا ٝث ،یا

1. Ideationalism

2. Regionness

3. Weness

4. Hurrell

5. Cognitive Regionalism

ٝخضز ٚ زبٕتػا ،ییٍٛرؾبپ یبٙجٔطث عبٕتخا ضاسیبپ ظا ییلابث یبٞ

« یتذبٙق ُثبمتٔ یٍتؿثاٚ

»

یٔ عوطٕت سٙٙو

(Hurrell,1995, p.64) .

.4 اُُیزظو ٍىماد شزتسگ ٜزاز خض یظازطپٟیطظ٘ ٜطتؿٌ ٚ ٝٙٔاز ضز ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ تلاٛحت ظا طٍیز یىی

تؾا . ،ٖسق یبٟمغٙٔ سٙیآطف ٗتقاسٙپ یتحبؿىت ٝغؾاٚ ٝث ییاطٍٟمغٙٔ هیؾلاو یبٟٟیطظ٘

سٙتفبی یسؼث هی یتیٞبٔ

.

ٝث بی یضبدت یبٟوّٛث یطیٍّىق تضٛن ٝث ییاطٍٟمغٙٔ ٝو یضٛع

سكیٔ یمّت ٚ فیطؼت ییبیفاطغخ ضٚبدٔ یبٞضٛكو ظؾٛت یٔبظ٘

. ٗیا ظا یضؼث ،ٚض ٗیا ظا

تیتطت یٔبظ٘ یتیٞبٔ یبٟمغٙٔ یبٞضبتذبؾ ٚ بٞ

یزبهتلا یزطوضبو طٍیز یذطث ٚ یتیٙٔا – –

سٙتقاز یضبدت .

هی طث عی٘ ٖآ ٜسٙٙىٙییجت یبٟٟیطظ٘ ،ییاطٍٟمغٙٔ یٟخٛىی تقطؾ ٝث ٝخٛت بث

یٔ عوطٕت ٚ سیوأت سٙیآطف ٗیا ٝجٙخ ٚ سؼث س٘زطو

( Grugel and Wil, 1999, pp.3-4

.)

ٝث بٔا ضز حیضست

س٘سق یسؼث سٙچ عی٘ ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ٖسق یبٟمغٙٔ ،ٖسق یٟخٚسٙچ طثا .

بٟٟیطظ٘ ٗیا

ٝیحب٘ هی حغؾ ضز یٔبظ٘ یبٟفلاتئا ٚ بٞزبحتا ٚ یزبهتلا ییاطٍٕٞ ٗییجت یپ ضز بٟٙت ،یؾبیؾ ،یزبهتلا یبٟٞظٛح ضز یبٟمغٙٔ یبٟیضبىٕٞ ٝیّو حیضٛت ٝث ٝىّث ،سٙتؿی٘ ییبیفاطغخ یتیٙٔا ٚ یغیحٕتؿیظ ،یػبٕتخا ،یٍٙٞطف یٔ یٔبظ٘ –

س٘ظازطپ . ٝو سؾطیٔ طظ٘ ٝث ،زٛخٚ ٗیا بث

ٝغم٘ ،ٝؼؾٛت َبح ضز ٖبٟخ ٚ ٝتفبیٟؼؾٛت ٖبٟخ ضز ییاطٍٟمغٙٔ فّترٔ ٝثطدت ٝث ٝخٛت بث ٜزٛج٘ ٖبؿٕٞ ٚ ٖبؿىی یبٟمغٙٔ ییاطٍٕٞ ٚ ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ٕٝٞ یٚطّٕل ٚ عوطٕت تؾا . یؾبیؾ طنبٙػ ٚ ُٔاٛػ طث ییاطٍؼلاٚٛ٘ سٙ٘بٔ بٟٟیطظ٘ ظا یضؼث ٝو یّىق ٝث یٔبظ٘ –

سٙٙىیٔ سیوأت

( Collard- Wexler, 2006

.)

ٚ ٓؿیِاطجیِٛ٘ سٙ٘بٔ بٟٟیطظ٘ ظا طٍیز یضؼث ٝو یِبح ضز

َاطجیِ ییاطٍتِٚسٙیث سٙٞسیٔ ضاطل سیوأت زضٛٔ اض یزبهتلا ُٔاٛػ 1

( Moravcsik;1999;

Rosamond, 2000

.)

یاطث اض یّنا ٚ ٜسٙٙىٙییؼت فم٘ عی٘ ْبػ ضٛع ٝث ضبٍ٘بٞظبؾ یبٟٟیطظ٘

ٝمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ٝو تؾا ّٓؿٔ بٔا ،سٙتؿٞ ُئبل یبٞضبٍ٘ا ٚ یزبٔ طیغ یبٞضبتذبؾ ٚ ُٔاٛػ س٘بٟتفبی َٛحت ٚ طییغت یّٔبػسٙچ ٝث یّٔبؼىت تیؼضٚ ظا ییاطٌ

( Katzenstein, 2004 .)

.5 کيتازکًمد يیازگزثکت یضاعٌضبو طظ٘ ظا اض هیؾلاو ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘

،ییاطٍٟمغٙٔ ٜسٙٙىٙییؼت ٖاطٍیظبث ٚ 2

تِٚز ٝتؾز ٚز ٝث ٖاٛتیٔ

زطو ٓیؿمت اطٌطثىت ٚ ضٛحٔ – .

غلاٚٛ٘ سٙ٘بٔ ،ضٛحٔ تِٚز یبٟٟیطظ٘

1- Liberal Intergovernmentalism

2.Agency

ٚ تّغتؼفٙٔ یبٟتِٚز ی٘لامػ ةبرت٘ا َّٛؼٔ اض ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف ،ٓؿیِاطجیِ ٚ ییاطٌ

ٝٙیعٞ ُیّحت ٝیبپ طث ٝو یسٙٔزطذ ٖاطٍیظبث ؛سٙ٘اسیٔ ُمتؿٔ

هیػتاطتؾا ظیحٔ هی ضز ٜسیبف –

ٚ ٜزاز حیخطت ییاطٍ٘بٟخ ٚ ییاطٍیّٔ طث اض یبٟمغٙٔ ییاطٍٕٞ ٚ ییاطٍٟمغٙٔ ،هیقضب٘آ سٙٙو یٔ ةبرت٘ا .

ٝمغٙٔ ،ییاطٌزطوضبوٛ٘ ٚ ییاطٌزطوضبو سٙ٘بٔ ،اطٌطثىت یبٟٟیطظ٘ ،ُثبمٔضز

سٙ٘اسیٔ غفٙیش یبٟٞٚطٌ ٚ یّٔ ٚطف ٖاطٍیظبث یجّغتؼفٙٔ ُنبح اض ییاطٌ

. ییاطٍتِٚز

ٝو سٙ٘اسیٔ ییبٟتٔٛىح ی٘عٟ٘بچ ٚ ی٘لامػ ةبرت٘ا ظا یقب٘ اض یبٟمغٙٔ ییاطٍٕٞ ،َاطجیِ

سٙتؿٞ زٛذ غفبٙٔ ٗیٔأت یپ ضز ٝو س٘ضاز یتیٕوبح .

ٚ َّٛؼٔ ،بٟتِٚز غفبٙٔ ٚ بٟیطتطث بٔا

تؾا یّٔٚطف ٖاطٍیظبث تثبلض ٚ یّذاز تؾبیؾ َٛهحٔ

. ٝػظبٙٔ ٚ تثبلض ُنبح ،یّٔ غفبٙٔ

یٔ تثبلض ٝث ٓٞ بث یؾبیؾ شٛف٘ یاطث ٝو تؾا یػبٕتخا یبٟٞٚطٌ ٗیث یؾبیؾ س٘ظازطپ

(Moravcsik,1993, pp. 480-481) .

ییاطٍٕٞ ضز بٞ طبجتضا یبٟٟیطظ٘ زاستٔا ضز ،زطؾ ًٙخ ظا ؽپ ییاطٍٟمغٙٔ ٗیٛ٘ یبٟٟیطظ٘

تِٚز ظا یبٟمغٙٔ

- س٘بٞزطو توطح یضاسٕػبٕتخا ٚ ییاطٌزطف تٕؾ ٝث یضٛحٔ

. یبٟٟیطظ٘ ٗیا

لابث ٝث ٗییبپ ظا یسٙیآطف اض یبٟمغٙٔ ییاطٍٕٞ ،زطذ حغؾ ضز ٝ٘بؾبٙك٘بؿ٘ا ٚ ٝ٘بؾبٙكٟؼٔبخ یٔ ٗییجت ٚ یمّت سٙٙو

. قٛف یبٞزبٟ٘ ّٝیؾٚ ٝث ٝى٘آ ظا فیث یبٟمغٙٔ ییاطٍٕٞ ٚ ییاطٍٟمغٙٔ

یػبٕتخا یس٘ٚض ،س٘ٛق ٗییؼت بپٚضا ُمتؿٔ یبٟتِٚز بی ییبپٚضا یّٔ

ظا ٝو تؾا یؾبیؾ –

سثبییٔ ٖبیطخ لابث ٝث ٗییبپ .

ٓؿی٘ضسٕتؿپ ٚ یضبٍ٘بٞظبؾ یبٟٟیطظ٘ ٝو ضٛع ٖبٕٞ ،ٚض ٗیا ظا

یبٟمغٙٔ سٙیآطف ضز یبٞسٙٙىٙییؼت فم٘ ،یزطف ٚ یّٔٚطف ٖاضاعٌضبو ٚ ٖاطٍیظبث ،سٙٙىیٔ ضبٟظا سٙٙىیٔ بفیا ییاطٍٟمغٙٔ ٚ ٖسق .

ٝمغٙٔ یػٛ٘ ؼبؿحا ْعّتؿٔ ٚ ٕٗضتٔ ییاطٍٟمغٙٔ ٖٛچ

طبجتضا طثا ضز ٝو تؾا یٌزٛث

ِٝزبجٔ ٚ بٞ

سیآیٔ زٛخٚ ٝث ٝمغٙٔ حغؾ ضز فّترٔ زاطفا ٗیث بٞ

.

( Adler and Barnett, 1998, p. 31 .)

ضز ْزطٔ ْٕٛػ فم٘ ،زاطفا طث ٜٚلاػ ،ییاطٌزطوضبواطف سٙ٘بٔ ،بٟٟیطظ٘ ظا یضؼث ٗیا طث ٖٚعفا سٙٙىیٔ ٝتؿخطث اض ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف .

ییاطٍٔاٛػ ٝو ٝچ٘آ ضٟٛظ طثا ضز اطیظ فم٘ ،سٙٔبٙیٔ 1

تؾا ٝتفبی فیاعفا یبٟمغٙٔ ییاطٍٕٞ ٚ ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف ضز ْزطٔ ٜزٛت .

ٝث ٖبٍجر٘ ٝو یّىق

ْزطٔ ْٕٛػ یاطث اض بٟ٘آ سیبج٘ ،زٛذ یبٟمغٙٔ یبٟٟٔب٘طث ٚ حطع زطجكیپ یاطث یتِٚزطیغ ٚ یتِٚز سٙٙو یمغٙٔ ٚ ییلامػ ٝیخٛت .

یبٟٟیطظ٘ ضز هیتاطوٛٔز ییاطٌطثىت تیٛمت یبٙؼٔ ٝث ٝو یِٛحت

تؾا ییاطٍٟمغٙٔ

.(Hooghe and Marks, 2006)

1.Populism

.6 يىيچلگ ياُُیزظو شسادزپ

1

تؾا ٜسق یٙیچٌّ یبٟٟیطظ٘ ـظازطپ ثػبث ،ییاطٍٟمغٙٔ ضز یطظ٘ تلاٛحت .

یضبیؿث ٖٛچ

هی ظا ییاطٍٟمغٙٔ هیؾلاو یبٟٟیطظ٘ ضز ٝتفطٌ ْبد٘ا تبحلانا زٛخٚ بث ٝو س٘ضٚبث ٗیا طث سٙیآطف ٗیا ٗییجت ییب٘اٛت بٟٟیطظ٘ ٗیا ظا هی چیٞ ،طٍیز یٛؾ ظا ٗیٛ٘ یبٟٟیطظ٘ ٝئاضا ٚ ٛؾ س٘ضاس٘ اض یسؼثسٙچ .

تضٛن یمیفّت یبٟٟیطظ٘ ـظازطپ یاطث یطظ٘ یبٟقلات ،ٚض ٗیا ظا

تؾا ٝتفطیصپ .

حغؾ ضز اض یضبٌظبؾ یبٟٟضٚطفٔ ٚ بٟٞضاعٌ ،بٟٟیطظ٘ ٗیا ٓٞ ضز یفّترٔ یبٞ

یتؿٞ طظ٘ ظا ٝو ییبیبضل ٚ َٛنا ؛سٙٞز حیضٛت اض یٟخٚسٙچ ٗیٛ٘ ییاطٍٟمغٙٔ بت س٘عیٔآیٔ

س٘ضاز ی٘ٚضز یمغٙٔ ْبدؿ٘ا ٚ طبجتضا ٚ سٙتؿٞ غٕخ ُثبل یتذبٙق تفطؼٔ ٚ یتذبٙق .

فّترٔ یبٟٟیطظ٘ طنبٙػ ظا یبٞسیچیپ ٚ توطٔ یبِٟسٔ ٝئاضا یپضز یٙیچٌّ یبٟٟیطظ٘

ٚ طتطث ٗییجت تضسل یِٚ ،سٙقبث ٝتقاس٘ اض تِبغ ٓیازاضبپ تیثّٛغٔ ٚ یسٔآضبو سیبق ٝو سٙتؿٞ

س٘ضاز اض زٛخٛٔ یبٟٟیطظ٘ ظا یطتكیث .

،تیّٔ ،بٟتیٛٞ طث یٙتجٔ یطظ٘ یبِٟسٔ ،ٕٝ٘ٛ٘ یاطث

ییاطٌٚطّٕل یٌزٛجٟمغٙٔ ٚ 2

اض عبٕتخا ٚ تّٔ ،ضٛكو ُٔبؼت ظا یقب٘ ییاطٍٟمغٙٔ سٙتؿٞ ضزبل 3

سٙٞز حیضٛت .

طث ٗیٛ٘ یٟخٚسٙچ ٚ ٜسیچیپ ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف ٜسٟػ ظا ییبٟٟیطظ٘ ،ٚض ٗیا ظا

س٘عیٔإٓٞ ضز سٕٙقٚض ضٛع ٝث اض بِٟٟٛمٔ ٚ ٓیٞبفٔ ٗیا ٝو سٙیآیٔ

. یبٟٟیطظ٘ ٗیا ظا یىی

تؾا ییاطٌزطوضبواطف ،یٙیچٌّ

.

ٝث ٝیطظ٘ ٗیا ،ییاطٌزطوضبوٛ٘ یبٟٟیطظ٘ ظا یطنبٙػ كیفّت َبج٘ز

تؾا یضبٍ٘بٞظبؾ ٚ ٓؿیِاطجیِٛ٘ ،ییاطٍؼلاٚ ،ییاطٍتِٚز .

ٖاضاعٌضبو فم٘ طث ٝو یضٛع ٝث

ٚ سیوأت تیٛٞ ٚ یّٔ قٛف یبٞزبٟ٘ ،یّٔ غفبٙٔ ،یتٔٛىحٙیث ی٘عٟ٘بچ ،یتِٚزطیغ ٚ یتِٚز سٙىیٔ عوطٕت

( Hooghe and Marks, 2006 .)

ب - تلع يزظو لًحت لماًع ي اَ

ٖاٛتیٔ اض ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ َٛحت ٚ طییغت ،ّٓػ ٝفؿّف یبٟٞظٛٔآ ٚ َٛنا ؼبؾا طث زطو زاسّٕل ُِّٕبٙیث ظثاٚض ٝنطػ ضز یّٕػ ٚ یطظ٘ تلاٛحت ظا ٝتؾز ٚز َّٛؼٔ

. ٝو یضٛع ٝث

ٝمغٙٔ تبؼِبغٔ ٝذبقطیظ ،ُِّٕبٙیث ظثاٚض ٝتقض ضز یطظ٘ یبٟٞطظبٙٔ ٚ بٟكذطچ ،ٛؾ هی ظا ٚ ُٔبؼت ٝث ٝخٛت بث ،طٍیز یٛؾ ظا ٚ تؾا ٜزاز ضاطل طیثأت تحت اض ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ٚ یا

1 . Eelectic

2 . Territoriality

3 . Regionality

،ُِّٕبٙیث ظثاٚض فّترٔ حٛغؾ ضز یٙیػ ٚ یّٕػ تلاٛحت ٚ طییغت ،ُٕػ ٚ ٝیطظ٘ طجتؼٔ ٝغثاض

ٝمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ُٔبىت ٚ َٛحت ،ُیسؼت تؾا ٜزضٚآ ضبث ٝث اض ییاطٌ

.

.1 للملاىيب طباير ياُُیزظو رد لًحت تؾا ُِّٕبٙیث ظثاٚض ٝتقض یبٟٟذبق طیظ ظا یىی یبٟمغٙٔ تبؼِبغٔ

. ؽپ یّٕػ ٝذبق ٗیا

كعبٙٔ طیبؾ ضز ؽپؾ ٚ بپٚضا ضز ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف سیسكت ٚ ٗیٛىت ٚ ْٚز ی٘بٟخ ًٙخ ظا تفبی ٝؼؾٛت ٚ ؽیؾأت ٖبٟخ .

ٝث ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ،ٗیٙچٕٞ

زبؼثا ٚ ٜٛخٚ ظا یىی ٖاٛٙػ

س٘سق ٝتذازطپ ٚ ٝتذبؾ ٝتقض ٗیا .

ٝتقض ضز یطظ٘ یبٟٞطظبٙٔ ٚ تلاٛحت ٝو تؾا یؼیجع

سٙو َٛحت ٚ طییغت ـٛرتؾز اض ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ،ُِّٕبٙیث ظثاٚض .

ةلام٘ا ،ٚض ٗیا ظا

ٝٞز یضبتفض ٝٞز یٕیازاضبپ ٗیث ٜطظبٙٔ ،1960

ٝٞز ضز یكیس٘اظبث فذطچ ،1970 ٚ 1980

ٝٞز ضز یضبٍ٘بٞظبؾ فذطچ یبٟٟیطظ٘ ضز َٛحت ثػبث ،ُِّٕبٙیث ظثاٚض یبٟٟیطظ٘ ضز 1990

س٘سق ییاطٍٟمغٙٔ

.

ُِّٕبٙیث ظثاٚض ضز حیاض یبٟٕیازاضبپ ٚ یطظ٘ یبٟتفبیٞض ؼبؾا طث ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘

س٘ٛكیٔ ٓیؿمت ٝتؾز حٙپ ٝث .

ظا سٙتضبجػ بٞزطىیٚض ٗیا :

ٓؿیِاطجیِ

- ییاطٍؼلاٚ ،ٓؿیِاطجیِٛ٘

-

ٓؿیؿوضبٔ ،ییاطٍؼلاٚٛ٘

- ییاطٍكیس٘اظبث ٚ یضبٍ٘بٞظبؾ ،ٓؿیؿوضبٔٛ٘

. بٟٟیطظ٘ ٗیا ظا هی طٞ

سٙیآطف حیضٛت ٚ ٗییجت ٝث ُِّٕبٙیث ظثاٚض ضز زٛذ یٕیازاضبپ یبٟٟضٚطفٔ ٚ َٛنا ٝیبپ طث س٘ظازطپیٔ ییاطٍٟمغٙٔ

. ،ٓؿیِاطجیِ ةٛچضبچ ضز ییاطٌزطوضبوٛ٘ ٚ ییاطٌزطوضبو یبٟٟیطظ٘

ٚ هی٘ٛٔػٞ تبجث یبٟٟیطظ٘ ،ٓؿیِاطجیِٛ٘ تِبل ضز َاطجیِٛ٘ ییاطٌزبٟ٘ ٚ بٟٕیغض یبٟٟیطظ٘

ٓیازاضبپ ضز ییاطٍ٘بٟخ ٚ ی٘بٟخ ْبظ٘ یبٟٟیطظ٘ ،ییاطٍؼلاٚٛ٘ یبٙجٔ طث سیسٟت ٝ٘ظاٛٔ

،ٓؿیؿوضبٔٛ٘

،یكیس٘اظبث تِبل ضز ٖضسٔ تؿپ ٚ یزبمت٘ا ٝیطظ٘ ٚ یضبٍ٘بٞظبؾ تٙؾ ضز فضبؼتٔ یضبٍ٘بٞظبؾ

ٗیث ظثاٚض ضز یٕیازاضبپ ٚ یطظ٘ تلاٛحت ٚ طییغت ُنبح تؾا ٜزٛث ُِّٕا

( Soderbaum and

Shaw, 2003

یكیس٘اظبث فذطچ ؼبؾا طث .)

ٚز ٝث ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ،ُِّٕبٙیث ظثاٚض ضز 1

یٙییجت ٝتؾز (2

اطٌزطذ

3) یٙیٛىت ٚ س٘ٛكیٔ ٓیؿمت

.

یّٕلٛف ٚ ییاطٍتِٚز ٗیث ٝتؾز ٚز عی٘ اطٌزطذ یبٟٟیطظ٘

زطیٍیٔ طث ضز اض ییاطٌ

.

ٗیٛىت

زٛكیٔ یضبٍ٘بٞظبؾ ٚ فیس٘اظبث یبٟٟیطظ٘ ُٔبق عی٘ ییاطٌ

.

ٗیث ٚ ٓؿیِاطجیِٛ٘ ،ییاطٍؼلاٚٛ٘

1 .Refelectivism

2 . Explanatory

3. Rationalism

سٙتؿٞ اطٌزطذ بی یٙییجت یاطٍتِٚز یبٟٟیطظ٘ ّٕٝخ ظا َاطجیِ ییاطٍتِٚز .

ٚ ییاطٌزطوضبوٛ٘

سٙتؿٞ یٙییجت بی اطٌزطذ ییاطٍیّٔ قٛف ٕٝ٘ٛ٘ ٚز ،تبعبجتضا ٝیطظ٘

.

ٜظبؾ ٚ یػبٕتخا ییاطٌزبٟ٘

سٙتؿٞ ضبٍ٘بٞظبؾ ٝیطظ٘ ٚز ،یضبتذبؾ یضبٍ٘ا .

ٝیطظ٘ ظا ٕٝ٘ٛ٘ هی ییبیكٔاطٌ یزبمت٘ا ٝیطظ٘

زٚطیٔ ضبٕق ٝث فیس٘اظبث ییاطٍٟمغٙٔ

.

(Boas, Marchandand Shaw, 2003; SchimmelfennigandRitberger; 2006; Hout, 1999)

.2 للملاىيب ماظو تلاًحت

ٗییؼت ُٔاٛػ ظا یىی عی٘ ُِّٕبٙیث ظثاٚض ٚ ْبظ٘ فّترٔ زبؼثا ٚ حٛغؾ ضز تلاٛحت ٚ طییغت ٗیٛىت یٍٍ٘ٛچ ٚ تیٞبٔ ٗییجت ٚ ٟٓف اطیظ ،تؾا ٜزٛث ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ضز َٛحت ٜسٙٙو

تؾا بٟٟیطظ٘ زطوضبو ٚ فسٞ ٗیطتٕٟٔ ،ُِّٕبٙیث ظثاٚض یبٟتیؼلاٚ ٚ بٟٞسیسپ َٛحت ٚ .

ٝث

ٝضٚطفٔ ٚ َٛنا سیبث ٗیٛ٘ یِّّٕبٙیث تلاىكٔ ٚ ُئبؿٔ ٗییجت ٚ ٟٓف یاطث بٟٟیطظ٘ ٝو یضٛع سٙٙو ُیسؼت ٚ حلانا اض زٛذ یبٟیقبح ٚ ی٘ٛ٘بو یبٞ

. ٚ ٗییجت تضسل بٟٟیطظ٘ ٝو یتضٛن ضز

یٔ خض یٕیازاضبپ فذطچ ٚ ٜسق خٛؿٙٔ ،سٙٞسث تؾز ظا اض سیسخ ُئبؿٔ ٚ بّٟىكٔ ُیّحت سٞز . ٚ طییغت ،ُیسؼت ،یضاعٌضبو ٚ یضبتذبؾ حغؾ ٚز ضز ُِّٕبٙیث ْبظ٘ تلاٛحت ،ٚض ٗیا ظا

زعیٍ٘بیٔ طث اض یطظ٘ حغؾ ضز َٛحت .

ٚز ْبظ٘ یطیٍّىق ،ْٚز ی٘بٟخ ًٙخ ظا ؽپ ُِّٕبٙیث ْبظ٘ ضز یضبتذبؾ َٛحت ٗیطتٕٟٔ

یٛؾ ظا یجغلٚز ْبظ٘ یقبپٚطف ٚ زطؾ ًٙخ ٖبیبپ ؽپؾ ٚ ٛؾ هی ظا زطؾ ًٙخ ظبغآ ٚ یجغل تؾا ٜزٛث طٍیز .

یبٟٟیطظ٘ َٛحت ٚ ٗیٛىت ضز یؾبؾا فم٘ ٚ طیثأت ،یضبتذبؾ طییغت ٚز ٗیا

تؾا ٜزطو بفیا ییاطٍٟمغٙٔ

. ًٙخ ظا ؽپ یٚضٛق ٚ بىیطٔآ یطجٞض ٝث یجغلٚز ْبظ٘ ضٟٛظ بث

ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف ،ْٚز ی٘بٟخ (

بپٚضا ضز ٜػیٚ ٝث )

سق ظبغآ .

ٝث سٙیآطف ٗیا بٔا طیثأت تحت یزٚظ

ٝث ،تفطٌ ضاطل زطؾ ًٙخ ًٙت ةٛچضبچ ضز تضسلطثا ٚز هیغِٛٛئسیا ُثبمت ضبتذبؾ ٝو یّىق

ٖٛچ ؛زطو ی٘بٟخ اض یبٟمغٙٔ ُئبؿٔ ٚ ظثاٚض ،بٟتضسلطثا ییٚضبیٚض ٚ ُِّٕبٙیث ْبظ٘ یجغلٚز ضٛٔا ضز تسق ٝث ُِّٕبٙیث ْبظ٘ ضز زٛذ طتطث ٜبٍیبخ ٓیىحت ٚ تیجثت یاطث تضسلطثا ٚز

ٖٚضز س٘زطو ّٝذاسٔ بمیطفآ ٚ ٗیتلا یبىیطٔآ ،ظبمفل ضٚبذ ،بیؾآ ،بپٚضا یبٟمغٙٔ

.

ٚ ٜسق ةطغ ٚ قطق یبٟتثبلض طیٌضز ،عی٘ فّترٔ كعبٙٔ یبٞضٛكو ،طٍیز یٛؾ ظا س٘سق زٛذ تضسلطثا ٖبیٔبح یزبهتلا ٚ یٔبظ٘ ،یؾبیؾ یبٟتِبذز ٚ بٟتیبٕح ضبتؾاٛذ .

ٚز

ٖبٔظبؾ ٝؼؾٛت ٚ ؽیؾأت ٝث فّترٔ كعبٙٔ ضز طٍیسىی شٛف٘ سؾ ٚ ضبٟٔ یاطث ٗیٙچٕٞ تضسلطثا س٘زظ تؾز یبٟمغٙٔ یبٞزبٟ٘ ٚ بٞ

.

ٝث ییاطٍٟمغٙٔ عٛ٘ ٗیا ضز ٚ ْٛؾ ٖبٟخ ضز ٜػیٚ

َبح

تفبی ـطتؿٌ ٝؼؾٛت .

ٗیا ظا سٙ٘بٔ ییاطٍٕٞ یبٟٟیطظ٘ ـظازطپ زٛخٚ بث ،ٚض ،ییاطٌزطوضبو

ٝث ٚ یبٟمغٙٔ تبؼِبغٔ ٝتقض ،تبعبجتضا ٚ ییاطٌزطوضبوٛ٘

ضز ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ٖآ َبج٘ز

سٙتفبی٘ یجؾبٙٔ ٝؼؾٛت ُِّٕبٙیث ظثاٚض یّنا ٖبیطخ یبٟٟیطظ٘ ٝیبؾ طیظ

( ،ٖبٌضٛٔ ٚ هیِ

،1381

20من 15- .)

ٝث اض ییاطٍٟمغٙٔ تیٛمت ٚ تكٌظبث ،یجغلٚز ْبظ٘ یقبپٚطف ٚ زطؾ ًٙخ ٖبیبپ زضٚآ ضبث

.

ٝث یاطث ٚ ٜسق زاظآ س٘زٛث بٟتضسلطثا تثبلض طیٌضز زطؾ ًٙخ َٛع ضز ٝو ییبٞٚطی٘ ٝو یضٛع

س٘زطو توطح ُمتؿٔ ییاطٍٟمغٙٔ ٚ ٖسق یبٟمغٙٔ

. طث ٝو زطؾ ًٙخ فقٛپ ٗتفض ٗیث ظا بث

بٟتضسلطثا یٛؾ ظا ٝو ٗییبپ ٝث لابث ظا یتثبی٘ ییاطٍٟمغٙٔ ،زٛث ٜسٙىفا ٝیبؾ ٖبٟخ كعبٙٔ ٝیّو تفبی ٖبیبپ عی٘ سكیٔ تیطیسٔ ٚ ُیٕحت .

ٖٚضز ییاطٍٟمغٙٔ ظا یسیسخ جٛٔ ،ٚض ٗیا ظا ظا اظ

بفیا ٖآ ضز یبٞسٙٙىٙییؼت فم٘ ،یبٟمغٙٔ یتِٚزطیغ ٖاضاعٌضبو ٝو تؾا ٝتفطٌ ُىق لابث ٝث ٗییبپ سٙٙىیٔ

. یاطث عی٘ یسیسخ یبٟٟیطظ٘ ٚ ٝتفبی یطتكیث َلامتؾا ،یبٟمغٙٔ تبؼِبغٔ ،ٝدیت٘ ضز

تؾا ٜسق ـظازطپ ٗیٛ٘ ییاطٍٟمغٙٔ ٟٓف ٚ ٗییجت

.(Fawcett, 1995; Falk, 2003)

.3 هیًو يیازگُمطىم ي كطاىم رًُظ سٙىیٔ ٌٖٛطٌز ٚ َٛحتٔ عی٘ اض یبٟمغٙٔ یبٟٕتؿیؾطیظ ،ُِّٕبٙیث ْبظ٘ تلاٛحت ٚ طییغت .

زطؾ ًٙخ َٛع ضز -

یجغلٚز ضبتذبؾ زٛخٚ بث -

ٖبٟخ فّترٔ كعبٙٔ ضز ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف

سق ظبغآ . اض ییاطٍٕٞ سٙیآطف ،س٘سیز یٙیٛ٘ ظیاطق ضز اض زٛذ ٝو ییبپٚضا یبٞضٛكو تؿر٘

س٘زطو عٚطق .

ٖبیطخ ٝث عی٘ بمیطفآ ٚ یلطق ةٛٙخ یبیؾآ ،ٗیتلا یبىیطٔآ ضز سٙیآطف ٗیا ؽپؾ

زبتفا . س٘ٚض ،تیٞبٔ ،ٝؼؾٛت َبح ضز یبٞضٛكو ٚ ْٛؾ ٖبٟخ ،ییبپٚضاطیغ كعبٙٔ ضز ییاطٍٟمغٙٔ

تقاس٘ اض بپٚضا ضز ییاطٍٕٞ فاسٞا ٚ .

بیؾآ ٝمغٙٔ ضز ییاطٍٕٞ یتح -

َسٔ سٙ٘بٔ عی٘ هیفیؾبپ

تؾا ٜزٛج٘ بپٚضا ضز ییاطٍٕٞ یٍِٛا ٚ .

ٝث ٜزاضا ٚ تیفطظ كعبٙٔ ٗیا ظا هی چیٞ ضز ٝو یضٛع

زضاس٘ زٛخٚ یؾبیؾ زبحتا ٚ كیٕػ ییاطٍٕٞ هی یاطث ْظلا یؾبیؾ .

ییاطٍٟمغٙٔ ،ٗیا ظا طتاطف

آ ّٕٝخ ظا ٝؼؾٛت َبح ضز ٚ ْٛؾ ٖبٟخ ضز .

ٝؾ . بت تؾا ٝتقاز یتیٙٔا ٜعیٍ٘ا ،بمیطفآ ٚ ٖآ

یزبهتلا یضبدت –

.

ٜزٛث یبٟمغٙٔ تیٙٔا تیطیسٔ ٚ تیٙٔا ٗیٔأت ،ییاطٍٟمغٙٔ ٝیِٚا فسٞ ،ٝمغٙٔ ٚز طٞ ضز تؾا . ضز ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف كیلز ٗییجت ٚ حیضٛت ییب٘اٛت بپٚضا ییاطٍٕٞ یبٟٟیطظ٘ ،ٚض ٗیا ظا

تؾا ٝتفبی تضٚطض طتطیٌاطف ٚ َٕٛك٘بٟخ یبٟٟیطظ٘ ٝئاضا ٚ ٝتقاس٘ اض ییبپٚضا طیغ ٖبٟخ .

فّترٔ یبٟٞظٛح ضز یبٟمغٙٔ ٖٚضز یبٟیضبىٕٞ ظا یتٚبفتٔ عٛ٘ عی٘ زطؾ ًٙخ ٖبیبپ زٛكیٔ ٜسیٔب٘ ٗیٛ٘ ییاطٍٟمغٙٔ ٝو تریٍ٘اطث اض یضبدت ٚ یزبهتلا ،یؾبیؾ .

ییاطٍٟمغٙٔ

عیبٕتٔ ٚ تٚبفتٔ ٓیسل ییاطٍٟمغٙٔ ظا ٜطتؿٌ ٚ تٟخ ،ٜعیٍ٘ا ،یضاعٌضبو سؼث ضبٟچ ضز سیسخ تؾا .

ٝمغٙٔ فلاذ طث ،ٖاضاعٌضبو فم٘ ٚ یضاعٌضبو طظ٘ ظا ضز بٟتِٚز فم٘ طث ٝو ٓیسل ییاطٌ

فیع یٙیطفآكم٘ ظا یقب٘ ٗیٛ٘ ییاطٍٟمغٙٔ ،سٙىیٔ عوطٕت یبٟمغٙٔ یبٟٞظبؾ ٚ بٞضبتذبؾ

ٖٚطث ٚ ٖٚضز ضز یػبٕتخا ٚ یزطف ،یتِٚز ٖاطٍیظبث ظا یؼیؾٚ

تؾا ٝمغٙٔ

. ٚ ٜعیٍ٘ا طظ٘ ظا

تؿی٘ طیغتٔ هی یاضاز ٚ یسؼجىت ٗیٛ٘ ییاطٍٟمغٙٔ عی٘ فسٞ

. عٛ٘ هی ٗیٛ٘ ییاطٍٟمغٙٔ

یٍٙٞطف ٚ یػبٕتخا ،یؾبیؾ ،یزبهتلا زبؼثا ُٔبق ٝو تؾا یٟخٚسٙچ ٚ یسؼثسٙچ ییاطٍٕٞ

یٔبظ٘ یبٟفلاتئا ٚ زاظآ تضبدت یبٟٕیغض زبدیا ظا طتاطف ضبیؿث یفسٞ ٚ زٛكیٔ

ٝمغٙٔ یتیٙٔا –

زضاز یا

( Hettne,1999-2001, p. xix

.)

تؾا تٚبفتٔ ٓیسل ییاطٍٟمغٙٔ ظا عی٘ سیسخ ییاطٍٟمغٙٔ طیؾ ظذ ٚ تٟخ .

ییاطٍٟمغٙٔ

ٗیٛ٘

-

ٓیسل ییاطٍٟمغٙٔ فلاذ طث -

ظا ٚ ٜسك٘ ُیٕحت بٟتضسلطثا بی بٟتِٚز ّٝیؾٚ ٝث لابث ظا

یٕ٘ یٚطیپ یضبتذبؾ یطجخ ٚ طیصپب٘طییغت یبٟتضٚطض سٙو

.

ٝث كعبٙٔ

ٝث ـٛخ زٛذ ضٛع

ٝتذبؾ بٞسٙیآطف ٚ غفبٙٔ فیطؼتظبث ظیاطق ضز ی٘بؿ٘ا یبٞضازطو ٚ بٟٟیٚض ٚ ی٘بؿ٘ا فٙو ّٝیؾٚ

س٘ٛكیٔ

( Grugel and Hout,1999, p.9

ٝمغٙٔ یٚطّٕل ٚ ٜطتؿٌ .)

ٝتفبی ـطتؿٌ عی٘ سیسخ ییاطٌ

ٝتفض بپٚضا ییاطٍٕٞ ٝثطدت ظا طتاطف ضبیؿث ،یبٟمغٙٔ ییاطٍٕٞ ٚ ییاطٍٟمغٙٔ ٝو یضٛع ٝث ،تؾا تؾا ٜسٔآضز َٕٛك٘بٟخ ٚ یٕٔٛػ ٜسیسپ هی تضٛن ٝث ٚ

Tavares, 2004, p.40(

.)

،ٗیاطثبٙث

سٙٞز حیضٛت اض طیٌاطف ٜسیسپ ٗیا بت سٙثبی َٛحت سیبث ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘

.

.4 ندطيواُج ٚ ٗیٛىت ضز یطیصپب٘ضبى٘ا ٚ ٜسٙٙىٙییؼت فم٘ ،زطؾ ًٙخ ظا ؽپ ٖآ سیسكت ٚ ٖسكی٘بٟخ

تؾا ٜزطو بفیا ٗیٛ٘ ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف تیٛمت .

،زاظآ ضاظبث ٚ زبهتلا ـطتؿٌ ٚ ٖسكی٘بٟخ

تؾا ٝتقاز ٜاطٕٞ ٝث اض ٖبٟخ فّترٔ كعبٙٔ ٚ بٞضٛكو ُثبمتٔ یٍتؿثاٚ

.

ٝث چیٞ ٝو یضٛع

سٙو تیطیسٔ اض زٛذ یّٔ زبهتلا ییبٟٙت ٝث تؿی٘ ضزبل یضٛكو .

ٚ ُٔبؼت ٖٚسث عی٘ یّٔ زبهتلا

سقبث سٔآضبو ٚ كفٛٔ س٘اٛتیٕ٘ ی٘بٟخ زبهتلا بث یس٘ٛیپٕٞ

. ةٛچضبچ ضز یّٔ یبٞزبهتلا

ٜسیٙت ٓٞ ضز ٚ ٜزضٛذ س٘ٛیپ ٓٞ ٝث ُِّٕبٙیث زبهتلا ضبتذبؾ س٘ا

. بث بٞضٛكو ،یغیاطق ٗیٙچ ضز

ٝمغٙٔ ظبمفل زطجٞاض ظا ،ٖآ ٝث ٗتؾٛیپ یاطث ٚ ٖسكی٘بٟخ ٜسٙثٛو ٚ ٖبثبتق ٖبیطخ بث ّٝثبمٔ فسٞ

س٘طجیٔ زٛؾ ییاطٌ

.

ییاطٍٟمغٙٔ تیٛمت ٚ ٝؼؾٛت ،ٗیٛىت ٝث تؾا ٗىٕٔ تضٛن ٚز ٝث ٖسكی٘بٟخ ،ٗیاطثبٙث سٙو هٕو .

ٚ یّٔ یبٞزبهتلا ظفح یاطث یّٔ یبٟتِٚز ٚ بٞضٛكو ٝو تؾا سمتؼٔ ٜبٌسیز هی

س٘س٘ٛیپث یِّّٕبٙیث زبهتلا ٚ ٖسكی٘بٟخ سٙیآطف ٝث حیضست ٝث سیبث زٛذ یزبهتلا غفبٙٔ ٗیٔأت .

بث تثبلض یاطث ْظلا ٖاٛت ٚ تضسل ،ٝؼؾٛت َبح ضز یبٞضٛكو ضز ٜػیٚ ٝث ،بٞزبهتلا ٗیا ٖٛچ س٘ضاس٘ اض ٝتفبیٟؼؾٛت یبٞزبهتلا .

ٚ یّٔ زبهتلا ٗیث یّپ ٚ ظبمفل ٜاض س٘اٛتیٔ ییاطٍٟمغٙٔ ؽپ

تیؼضٚ ضز زٛذ یزبهتلا غفبٙٔ ٚ فاسٞا ٝث ٖآ كیطع ظا بٞضٛكو ٝو سقبث یِّّٕبٙیث زبهتلا سٙثبی تؾز ٖسكی٘بٟخ .

ٝىّث ،زضاس٘ ٖسكی٘بٟخ بث یزبضت بٟٙت ٝ٘ ییاطٍٟمغٙٔ ،ٗیاطثبٙث

زٚطیٔ ضبٕق ٝث سٙیآطف ٗیا ضز ْبٌ ٗیتؿر٘

. بٟٙت ٝ٘ ٖسكی٘بٟخ ٚ ییاطٍٟمغٙٔ ،طٍیز تضبجػ ٝث

یٔ تیٛمت ٚ ٝیصغت اض طٍیسٕٞ ٚ ٜزٛث طٍیسىی ُٕىٔ ٝىّث ،سٙتؿی٘ زبضتٔ سٙیآطف ٚز سٙٙو

(Tavares, 2004, pp. 13-14) .

ٗیا ٜاض طؾ طث یؼ٘بٔ ٚ ییاطٍ٘بٟخ ٚ ٖسكی٘بٟخ بث ُثبمت ضز اض ییاطٍٟمغٙٔ ْٚز ٜبٌسیز سٙىیٔ یمّت ٚ ضٛهت ،ٚز .

ظا یطیٌّٛخ یاطث یزبهتلا ییاطٍتیبٕح ظا یزٕٛ٘ ،ییاطٍٟمغٙٔ

زٚطیٔ ضبٕق ٝث زبهتلا ٖسكی٘بٟخ .

ٖسكی٘بٟخ یبٞضبكف طیظ ٝو ییبٞضٛكو ٝو یضٛع ٝث

ی٘بٟخ سٙیآطف بث ّٝثبمٔ یاطث ،س٘ضاس٘ اض زٛذ ٖاس٘ٚطٟق تبجِبغٔ ٖزضٚآطث ٖاٛت ٚ ٜسق فیؼضت یٔ ُؾٛتٔ ییاطٍٟمغٙٔ ٝث ٖسق س٘ٛق

. ضز یبٟمغٙٔ ٖٚضز ییاطٍتیبٕح ْعّتؿٔ ییاطٍٟمغٙٔ

سٙىیٔ سٙو اض زبهتلا ٖسكی٘بٟخ س٘ٚض ٚ تؾا طٍیز كعبٙٔ طثاطث .

ٝث ییاطٍٟمغٙٔ ،ٚض ٗیا ظا

زٛذ ،سٙو بفیا اض ییاطٍ٘بٟخ ٚ ییاطٍیّٔ ٗیث ُپ فم٘ ٚ سقبث ٖسكی٘بٟخ ٝٔسمٔ ٝىٙیا یبخ تؾا تٚبفتٔ ٚ عیبٕتٔ ٚز طٞ ظا ٚ زضاز ضاطل ٚز ٗیا ٗیث ٝو تؾا یّمتؿٔ تیؼضٚ ٚ زطجٞاض

Lawrence, 2003(

.)

تؾا ْسمٔ ییاطٍ٘بٟخ طث تٟخ سٙچ ظا ٚ ُیِز سٙچ ٝث ییاطٍٟمغٙٔ ،ٜبٌسیز ٗیا ظا .

،َٚا

ی٘بٟخ حغؾ ظا طتكیث یبٟمغٙٔ حغؾ ضز بٞضٛكو یٍٙٞبٕٞ ٚ بٞضبدٙٞ ،بٟقظضا ،غفبٙٔ ناطتقا تؾا .

ٗیث حغؾ ظا طت٘بؾآ یبٟمغٙٔ حغؾ ضز ییاطٍٕٞ ٚ یضبىٕٞ ،یٍٙٞبٕٞ ٝث یثبیتؾز ،ْٚز تؾا ی٘بٟخ ٚ یِّّٕا .

ٖبٟخ ظا طتٟث اض بٞضٛكو غفبٙٔ ،یبٟمغٙٔ ییاطٍٕٞ ٚ یضبىٕٞ ،ْٛؾ

سٙىیٔ ٗیٔأت ٖسكی٘بٟخ ٚ ییاطٌ

. ضز تبجث ٚ حّن ٗیٔأت ٚ فىٕكو ٚ ًٙخ فٞبو ،ْضبٟچ

سٙىیٔ ٓٞاطف اض ی٘بٟخ تیٙٔا ٚ حّن ٝٙیٔظ ٚ زطیٍیٔ تضٛن طت٘بؾآ یبٟمغٙٔ حغؾ .

،ٓدٙپ

تؾا یِّّٕبٙیث حغؾ ظا طتیّٕػ ییبیفاطغخ كعبٙٔ ٖٚضز ضز ٝ٘ظاٛٔ ظفح .

.5 اپيرا ٍیداحتا تلاًحت تؾا ٝتقاز یزبیظ تلاٛحت ٚ طییغت ٚ بٞزٚطف ٚ ظاطف ٖٛٙو بت ظبغآ ظا بپٚضا ییاطٍٕٞ

. ٗیا

ٝؼٔبخ ةٛچضبچ ضز ٚ زلاٛف ٚ َبغش یػٛضٛٔ ٜظٛح ضز یضبىٕٞ تضٛن ٝث تؿر٘ سٙیآطف سق ظبغآ بپٚضا زلاٛف ٚ َبغش .

ٝو زطو تیاطؾ یزبهتلا طٍیز یبٟٞظٛح ٝث ییاطٍٕٞ ٗیا ؽپؾ

سیٔبد٘ا بپٚضا یزبهتلا ٝؼٔبخ ؽیؾأت ٝث .

ٝٞز بت بپٚضا ییاطٍٕٞ

ییّٛخ ٝث ٚض س٘ٚض 1960

تفبی یطؿت عی٘ یتیٙٔا ٚ یؾبیؾ یبٟٞظٛح ٝث یتح ٝو تقاز .

ٝٞز ضز بٔا بث س٘ٚض ٗیا 1970

سق ٝخاٛٔ زٛوض یػٛ٘

. ُثبمٔ ضز ییاطٍتِٚز ٗیث طٟظٔ ٖاٛٙػ ٝث بپٚضا یاضٛق ٝو یبٌٟ٘ٛ ٝث

زطیٌ تؾز ضز اض ییاطٍٕٞ سٙیآطف یطجٞاض بت سق ُیىكت ییبپٚضا ییاطٍیّٔ قٛف .

ٚض ُىكٔ بث بپٚضا ییاطٍٕٞ ٗییجت ضز ییاطٍٕٞ یتٙؾ یبٟٟیطظ٘ بت سق ثػبث تلاٛحت ٗیا س٘ٛق ٚض ٝث .

اض زطٍجمػ ٚ زٛوض ٗیا ٗییجت تضسل ،بٟٟیطظ٘ ٗیا یبٟٟضٚطفٔ ٚ َٛنا ٖٛچ

تقاس٘

. اض ٝیطظ٘ ٗیا ٖسق خٛؿٙٔ ،ییاطٌزطوضبوٛ٘ ٝیطظ٘ ٜس٘اٛذضسپ ،ؼبٞ تؿ٘ضا ٚض ٗیا ظا

زطو ْلاػا

(Haas,1975)

تلاٛحت ٗییجت ٚ حیضٛت ضز یتٙؾ ییاطٍٕٞ یبٟٟیطظ٘ ی٘اٛتب٘ .

ؽپؾ ٚ ییاطٍؼلاٚ ٓیازاضبپ ةٛچضبچ ضز ییبٟٟیطظ٘ بت سق ثػبث ٛؾ هی ظا بپٚضا ییاطٍٕٞ

س٘ٛق ٝئاضا ییاطٍتِٚز ٗیث ٖاٛٙػ بث ییاطٍؼلاٚٛ٘

. غفبٙٔ َّٛؼٔ اض بپٚضا ییاطٍٕٞ بٟٟیطظ٘ ٗیا

س٘زطو یمّت یجغلٚز ْبظ٘ ضز ییبپٚضا یبٞضٛكو یّٔ

.

تفبی ٜضبثٚز تبیح عی٘ ییبپٚضا ییاطٍٕٞ ،یجغلٚز ْبظ٘ یقبپٚطف ٚ زطؾ ًٙخ ٖبیبپ بث .

َبؾ ضز تریطتؾبٔ ٖبٕیپ یاطخا ٚ تیٛهت تفطكیپ ظا یوبح ،بپٚضا ٝیزبحتا ُیىكت ٚ 1993

زٛث بپٚضا ییاطٍٕٞ ٝمثبؿیث كیٕؼت ٚ .

ٝیزبحتا ةٛچضبچ ضز یزبهتلا یبٟیضبىٕٞ ٛؾ هی ظا

سیٔبد٘ا ییبپٚضا سحاٚ َٛپ ٚ یِٛپ تسحٚ ٝث تیبٟ٘ ضز ٝو سق تیٛمت ٚ سیسكت بپٚضا .

طٍیز ظا

سٔآضز بپٚضا ٝیزبحتا ٝ٘بٍٟؾ یبٟ٘ٛتؾ ظا یىی تضٛن ٝث عی٘ بپٚضا یؾبیؾ یضبىٕٞ زبٟ٘ ،ٛؾ زٛث یتیٙٔا یؾبیؾ یبٟػٛضٛٔ ٝث یزبهتلا ییاطٍٕٞ یطؿت طٍ٘بیث ٝو .

كٕػ ضبٙو ضز ٗیٙچٕٞ

ٝث ،زٛث عی٘ یمفا ییاطٍٕٞ ٝؼؾٛت سٞبق بپٚضا ٝیزبحتا ،یزٕٛػ ییاطٍٕٞ ٗتفبی ٝو یضٛع

س٘سٔآضز ٝیزبحتا ٗیا تیٛضػ ٝث یطٍیز یبٞضٛكو

(Richardson, 2006)

.

ٝٞز َٛع ضز بپٚضا ییاطٍٕٞ ٝؼؾٛت ٚ كیٕؼت

ٝث ،ییاطٍٕٞ یبٟٟیطظ٘ یبیحا ثػبث 90 ٜػیٚ

سق َاطجیِٛ٘ ییاطٌزبٟ٘ تیٛمت ٚ ییاطٌزطوضبوٛ٘

. ٚ یتؾضز ٝ٘بك٘ اض َٛحت ٗیا ،ٖبیاطٌزطوضبوٛ٘

س٘زطو طیؿفت ییاطٌزطوضبوٛ٘ ٝیطظ٘ ضز یطؿت كغٙٔ ٗییجت تضسل .

ضز عی٘ َاطجیِٛ٘ ٖبیاطٌزبٟ٘

بپٚضا ٝیزبحتا ةٛچضبچ ضز بپٚضا ییاطٍٕٞ ٝؼؾٛت ٚ كیٕؼت ،ْٚاست ،ٖبیاطٍؼلاٚٛ٘ بث زٛذ ٜطظبٙٔ

ٚ ییاطٍٕٞ ضز ییبپٚضا یبٞزبٟ٘ ٜسٙٙىٙییؼت فم٘ طٍ٘بیث اض یجغلٚز ْبظ٘ یقبپٚطف ظا ؽپ س٘زطو یمّت ییبپٚضا یضبىٕٞ

. ُِّٕبٙیث ْبظ٘ ضز یضبتذبؾ تاطییغت ظا ؽضبف ٝو ییبٞزبٟ٘

ییاطٍٟج٘بدىی طث اض ییاطٍٕٞ بت س٘زاز ُىق ٛضػ یبٞضٛكو یّٔ غفبٙٔ ٝث ٚ سٙتفبی ضاطٕتؾا سٙٞز حیخطت

( ،یزبثآظٚطیف ی٘بمٞز )1378

.

عمج

ٍجيتو ي يدىب يزيگ

ٝث ٝو تؾا یبٟمغٙٔ تبؼِبغٔ ف٘از ظا یٕٟٔ فرث ،ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘

ٚ ٗییجت َبج٘ز

تؾا ُِّٕبٙیث ظثاٚض ضز ییاطٍٟمغٙٔ ٚ ٖسق یبٟمغٙٔ سٙیآطف ٟٓف .

بث ٖبٔعٕٞ ،بٟٟیطظ٘ ٗیا

ٝٞز ضز بپٚضا ییاطٍٕٞ س٘ٚض ظبغآ س٘سق ٝئاضا ٚ ـظازطپ 1950

. یبٟٟیطظ٘ ٖٛٙو بت ٖبٔظ ٗیا ظا

َٛحت ٚ طییغت ـٛرتؾز ٚ ٝتقاز یِاٛتٔ ٚ ٌٖٛبٌ٘ٛ زٚطف ٚ ظاطف ،ییاطٍٟمغٙٔ

یبٞ

ٚ یّىق

س٘بٞسق یٛٞبٔ

.

َٛحت ٗیا یبٞ

ٚ ثحث زضٛٔ ٝو تؾا ٝتقاز یفّترٔ ٜٛخٚ ٚ زبؼثا یطظ٘

تفطٌ ضاطل یؾضطث .

ٝث َٛحت سؼث فق ضز ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ٝو سق َلاستؾا یّو ضٛع

س٘بٟتفبی . تٕؾ ٝث ،س٘سكیٔ یمّت بپٚضا ییاطٍٕٞ بث فزاطتٔ ی٘بٔظ ٝو ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ،َٚا

س٘بٟتفبی َٛحت ٖسق ییبپٚضاطیغ .

ٝث

ٝثطدت طیثأت تحت طتكیث بٟٟیطظ٘ ٗیا ٝو یّىق

ٝمغٙٔ یبٞ

س٘بٟتفطٌ ضاطل بپٚضا ظا طیغ یمعبٙٔ ضز ییاطٌ

. یبیفاطغخ ُٔبػ ٚ طهٙػ ی٘ٛ٘بو فم٘ ،ْٚز

تؾا ٝتفبی فٞبو ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ضز ،یٙیٔظطؾ .

یزبٔ ظا ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ،ْٛؾ

یٙجٔ ییاطٌبٙؼٔ تٕؾ ٝث ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف ضز یزبٔ طنبٙػ ٚ ُٔاٛػ طث سیوأت یبٙؼٔ ٝث ییاطٌ

س٘بٟتفبی َٛحت یبٞضبٍ٘ا ٚ یزبٔطیغ یبٞضبتذبؾ ٚ طنبٙػ فم٘ طث سیوأت طث .

ٝیطظ٘ ٝٙٔاز ،ْضبٟچ

تؾا ٝتفبیٟؼؾٛت عی٘ ییاطٍٟمغٙٔ یبٞ

. یبٞسیسپ اض ییاطٍٟمغٙٔ ،سیسخ یبٟٟیطظ٘ ٝو یضٛع ٝث

اض یٙیٔا ٚ یؾبیؾ ،یٍٙٞطف ،یػبٕتخا ،یضبدت ،یزبهتلا یبٟٞظٛح ٝیّو ٝو سٙ٘اسیٔ یسؼثسٙچ زطیٍیٔ طث ضز .

تِٚز ظا ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ،ٓدٙپ -

توطح ییاطٌزطف تٕؾ ٝث یضٛحٔ

س٘بٞزطو . ٜسٔآ ضز یٙیچٌّ ٚ یمیفّت تضٛن ٝث یبٟمغٙٔ تبؼِبغٔ ٜظٛح ضز یظازطپٟیطظ٘ ،ٓكق

تؾا . سق یؾضطث ُیِز بی ُٔبػ حٙپ ،یطظ٘ تلاٛحت ٗیا یثبیتّػ ضز .

ٝو سق َلاستؾا ،تؿر٘

تّػ ظا یىی ضز یطظ٘ یبٟٞطظبٙٔ ٚ تلاٛحت ٚ طییغت ،ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ضز َٛحت یبٞ

تؾا ٜزٛث ُِّٕبٙیث ظثاٚض .

ٝث ُِّٕبٙیث ظثاٚض ٝتقض ٝذبقطیظ ،یبٟمغٙٔ تبؼِبغٔ ٜظٛح ٖٛچ

یٔ ضبٕق زٚض . ٚ یضبتذبؾ تلاٛحت ظا یقب٘ ،یبٟمغٙٔ تبؼِبغٔ ضز یطظ٘ َٛحت ُٔبػ ٗیٔٚز

تؾا ٜزٛث ُِّٕبٙیث ْبظ٘ ضز یضاعٌضبو .

،ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ضز َٛحت ْٛؾ ُیِز ٚ ُٔبػ

ٝمغٙٔ ٚ سیسخ كعبٙٔ ضٟٛظ تؾا ٜزٛث ٗیٛ٘ ییاطٌ

. ،ٜعیٍ٘ا ،یضاعٌضبو تٟخ ظا ٝو یبٞسیسپ

ٝمغٙٔ ظا ٜطتؿٌ ٚ طیؾ ظذ ٚ تٟخ زٛكیٔ عیبٕتٔ ٓیسل ییاطٌ

. عی٘ ییاطٍ٘بٟخ ٚ ٖسكی٘بٟخ

ٝمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ضز َٛحت ُٔبػ ٗیٔضبٟچ ضز َٛحت ُٔبػ ٗیطذآ ٚ زٚطیٔ ضبٕق ٝث ییاطٌ

ٝیطظ٘

ٝمغٙٔ یبٞ

یٔ بپٚضا ٝیزبحتا تلاٛحت ،ییاطٌ

سقبث .

یبٟٟیطظ٘ ضز َٛحت ٚ طییغت زٛخٚ بث ٝو تفطٌ ٝدیت٘ ٖاٛتیٔ ،سق ٝتفٌ ٝچ٘آ ؼبؾا طث ٗییجت ٝث ضزبل ٝو یطیٌاطف ٚ غ٘بٔ ٚ غٔبخ ٝیطظ٘ ظٛٙٞ ،ٗیٛ٘ یبٟٟیطظ٘ ـظازطپ ٚ ییاطٍٟمغٙٔ

تؾا ٜسك٘ ٝئاضا سقبث َٕٛك٘بٟخ سٙیآطف ٗیا .

ٝث ،ییاطٍٟمغٙٔ فّترٔ یبٟٟیطظ٘ ٝو یضٛع

ضاطل ُیّحت ٚ سیوأت ،ٝخٛت زضٛٔ اض یسؼثسٙچ ٚ یٟخٚسٙچ ٜسیسپ ٗیا ظا ینبذ ٜٛخٚ ٚ زبؼثا

ٝمغٙٔ یزطوضبو ٝخٚ طث ،ییاطٌزطوضبوٛ٘ ٚ ییاطٌزطوضبو ظا ٓػا ،یزطوضبو یبٟٟیطظ٘ ،سٙٞسیٔ

سٙٙىیٔ عوطٕت یتِٚزطیغ ٖاطٍیظبث فم٘ ٚ ییاطٌ

. غلاٚ ظا ٓػا ،اطٌ تِٚز ٗیث یبٟٟیطظ٘

ٚ اطٌ

سٙٙىیٔ ٗییجت اض ییاطٍٟمغٙٔ سٙیآطف ضز یتِٚز ٖاضاعٌضبو فم٘ ٚ یؾبیؾ ٜٛخٚ ،َاطجیِٛ٘

.

ٝیطظ٘

سٙٙىیٔ ٝتؿخطث اض ییاطٍٟمغٙٔ یتیٛٞ ٚ یضبدٙٞ یبٟٟجٙخ عی٘ ضبٍ٘بٞظبؾ ٚ فیس٘اظبث یبٞ

.

ٜسیؾض اطف ییاطٍٟمغٙٔ یبٟٟیطظ٘ ضز ییاطٌبٙؼٔ ٚ ییاطٍیزبٔ یطظ٘ ٝذبق ٚز كیفّت ٖبٔظ سیبق سقبث . ٚز طٞ یبٟٟضٚطفٔ ٚ طنبٙػ سٕٙقٚض ٚ سٕٙٔبظ٘ ضٛع ٝث سٙتؿٞ ضزبل ٝو ییبٟٟیطظ٘

سٙٙو كیفّت اض یطظ٘ فیع .

ذخام ي عباىم فلا - يسراف

.1

َلاخ سیؾ ،یزبثآ ظٚطیف ی٘بمٞز (

زازطذ طیت –

)1378

" ، یٙیطفآ فم٘ ٝث یطظ٘ یزطىیٚض

بپٚضا ٝیزبحتا

"

، يسايس تاعلاطا يداصتلا –

.

.2

َلاخ سیؾ ،یزبثآ ظٚطیف ی٘بمٞز (

عیئبپ )1377

" ،

ٗیث یبٟیضبىٕٞ ٚ َاطجیِٛئ٘ ییاطٌزبٟ٘ ٝیطظ٘

یِّّٕا

"

، يجراخ تسايس ٜضبٕق ،ٓٞزظاٚز َبؾ ،

،3 .

.3

ٖبٌضٛٔ هیطتبپ ٚ سیٛیز ،هیِ

1381( )

" ، یتیٙٔا ُئبؿٔ ضز ٗیٛ٘ ییاطٍٟمغٙٔ

"

یا سیٛیزضز ، .

هیِ

ْا هیطتبپ ٚ .

،ٖبٌضٛٔ

ياُمطىم ياُمظو :

هیًو يواُج رد يساستيىما ی٘بمٞز َلاخ سیؾ ٕٝخطت ،

ٖاطٟت ،یزبثآظٚطیف :

یزطجٞاض تبؼِبغٔ ٜسىكٞٚػپ .

ب - يسيلگوا 1.Adler، Emanuel and Micheal Barnett (1998), Security Communities, Cambridge:

Cambridge University Press.

2.Berger، Peter and Thomas Luckmann (1996), The Social Construction of Reality, Harmondworht: Penguin.

3.Boas، Morten، Marianne Marchand and Timothy Shaw (2003), New Regionalisms in the New Millennium, New York: Palgrave Macmillan.

4. Christiansen،Thomas et al. eds.،1999. Special Issue on Social Constructivism، European Journal of Public Policy.

5. Collard – Wexler، Simon)2006(, Integration Under Anarchy: Neoreallism and the European Union, European Journal of International Relations, Vol. 12, No. 3.

6. Falk، Richard (2003), Regionalism and World Order: The Changing Global Setting”, in Fredrik Soderbaum and Timothy Shaw, eds., Theories of New Regionalims: A Palgrave Reader, London: Palgrave.

7. Fawcett، Louise (1995), Regionalism in Historical Perspective, in Louis Fawcett and Andrew Hurrell, eds., Regionalism in World Politics: Regional Organization and International Order, Oxford and New York: Oxford University Press.

8. Grugel، Jean and Will Hout، eds (1999), Regionalism Across the North - South Divide, London and New York: Routledge.

9. Haas، Ernst (1975), The Obsolescence of Regional Integration Theory, Berkeey: Institute of International Studies: UCB.

10. Hettne،Bjorn، Andras Inotia and Osvaldo Sunkel)1999- 2001(, The New Regionalism Series (vol. I-V), London: Macmillan Press.

11. Hooghe، Liesbet and Gary Marks (April. 2006), Europs Blues: Theoretical Soul – Searching affer the Rejection of the European Constitution, Politics and Political Science.

12. Hurrell، Andrew (1995), "Regionalism in Theoretical Perspective", in Louis Fawcett and Andrew Hurrell, eds., Regionalism in World Politics: Regional Organization and International Order, Oxford and New York: Oxford University Press.

13. Jessop, Bob(2003), The Political Economy of Scale and the Construction of Cross – Border Micro – Regions، in Fredrik Soderbaum and Timothy Shaw, eds., Theories of New Regionalims: A Palgrave Reader, London: Palgrave.

14. Katzenstein, Peter (1996), Regionalism in Comparative Perspective, Cooperation and Conflict, Vol. 31, No. 2.

15. Katzenstein, Peter (2004), A World of Regions، Asia and Europe, Cornell:

Cornell University press.

16. Lawrence, R. Z(2003), "Regionalism، Multilateralism and Deeper Integration:

Changin Paradigms for Developing Countries"، in C. Roe Goddard، P. Cronin and K.

Dash،eds., International Political Economy: State –Market Relations in a Changing Global Order, Basingstoke: Palgrave.

17. Neumann, Iver B(2003), A Region – Building Approach, in Fredrik Soderbaum and Timothy Shaw, eds., Theories of New Regionalims: A Palgrave Reader, London: Palgrave.

18. Neumann, Iver(1994), A Region – Building Approach to Northern Europe, in Fredrik Soderbaum and Timothy Shaw, eds., Theories of New Regionalims: A Palgrave Reader, London: Palgrave.

19. Richarson, Jeremy (2006), The European Union, London: Routledge.

20. Rosamond, Ben)2000(, Theories of European Integration, Basingstoke Macmillan.

21. Schimmelfennig, Frank and Berthold Ritberger (2006), "Theories of European Integration"، in Jeremy Richardson, The European Union, London: Routledge.

22.Soderbaum, Fredrik and Timothy Shaw،eds(2003), Theoreis of New Regionalism: A Palgrave Reader, Houndmills and New York: Palgrave Macmillan.

23. Tavares, Rodrigo (2004), "The State of the Art of Regionalism: The Past، Present and Future of a Discipline", available at: Unpanl. Un. org/ intradoc/ groups/ public/

documents/ Nispacee/ UNPANO 18784.

24. Moravcsik، Andrew (1993), Preferences and Power in the European Community:

A Liberal Intergovernmentalist Approach, Journal of Common Market Studies, Vol.31, No.4.

25.Hettne, Bjorn(2003), "The New Regionalism Revisited", in Fredrik Soderbaum and Timothy Shaw،eds., Theories of New Regionalisms: a Palgrave Reader, London: Macmillan.

26.Hout, Will(1990), "Ttheorieis of International Relations and the New Regionalism", in Jean Grugel and Wil Hout, Regionalism Across the North South Devide, London and New York: Routledge.

27.Moravcsik, Andrew(1999), The Choice for Europe: Social Purpose and State Power from Messina to Maastricht, London: UCL Press.

28.Palmer, Norman D. (1991), The New Regionalism in Asia and The Pacific, Lexington: Lexington Books.