درجستجوی سلطان‌آباد چمچمال: مقایسه در منابع تاریخی با یافته‌های باستان‌شناختی تپه هله‌بگ

(1)

یوجتسجرد ناطلس

دابآ لامچمچ :

هسياقم رد

عبانم يخيرات اب

هتفاي یاه ناتساب يتخانش

هپت هله گب

یرهچ لابقا دمحم

1

یارتکد یوجشناد ناتساب

يسانش نارهت تاقيقحت و مولع دحاو يملاسا دازآ هاگشناد .

دنوارگ دهاز

نارهت هاگشناد دشرا يسانشراک هتخومآ شناد (

زا ص 11 ات 61 )

رات رد خي تفاي : 23 / 70 / 31

شريذپ خيرات :

72 / 12 / 31

هديکچ :

مان هب یرهش وتياجلوا یهاشداپ نامز رد ،یخيرات عبانم قبط رب ناطلس

دابآ هتخاس نوتسيب هوک یاپ رد لامچمچ

تسا هتشاد هدهعرب ار هقطنم یسايس تيزکرم ،نايناخليا هرود رد هک هدش .

تاقيقحت و تاعلاطم دوجو اب ناتساب

ش یسان

هدرپ رد مهم رهش نيا قيقد لحم نونکات ،هتفرگ ماجنا هقطنم رد هک یا

ناکم ثحبزونه و هدنام یقاب ماهبا زا یباي

ناطلس دابآ رد هدش حرطم تلاکشم زا یکي ناونع هب لامچمچ ناتساب

یسانش دراد دوجو هقطنم .

اب تسخن ،هلاقم نيا رد

هرهب یريگ کم تيعقوم ،یخيرات بوتکم عبانم زا ینا

ناطلس دابآ تسا هدش صخشم لامچمچ .

زا هدافتسا اب ام سپس

یسررب اه قيقد ی ناتساب یسانش تاعلاطا و نابز

یسانش هقطنم ( هطوحم هيمست هجو اب ةطبار رد اه

) عومجم ليلحت و

هداد یاه هپت هک ميدومن صخشم ،هدمآ تسد هب هله

گب د ، نامه عقاو رد ،نوتسيب هوک یاپ ر ناطلس

دابآ امچمچ تسا ل

دوب هدنام رود ناققحم رياس مشچ زا نونکات هک .

ژاو ه یاه یديلک :

ناطس دابآ

،لامچمچ هپت

هله گب یناخليا هرود ،لامچمچ تشد ،

.

__________________________________________________________________________________

. لوئسم ةدنسيون یکينورتکلا تسپ یناشن :

eghbal1262@yahoo.com

(2)

همّدقم تسا هدرک یناوارف تاراشا روشک ینادابآ و نارمع هب نايناخليا هلسلس هجوت درومرد لوغم هرود یخيرات نوتم .

نيمه رب صوصخ هب و لامچمچ تشد هدش رکذ نآ مان زين یخيرات عبانم رد هک مهم قطانم زا یکي ،ساسا

تسا نوتسيب هقطنم .

لامچمچ تشد بآرونيد و بايساماگ هناخدور ود ،نآ رد هک دراد رارق هنحص رهش و نوتسيب هوک لصاف دح

دراد نايرج .

و هدش عقاو نيسره و هنحص یاهناتسرهش هودحم رد تشد نيا و ملاسا زا شيپ نارود لوط رد

تسا هدوب تيعمجرپ قطانم زا یکي هراومه یملاسا .

ريسم لوط رد ناسارخ گرزب هداج نامه اي مشيربا هداج

یقرش - موادت بايساماگ هناخدور تازاوم هب و تشد یبرغ یم

دباي . ايرد حطس زا لامچمچ تشد عافترا طسوتم

نيب 011 ات 011 رتم زيربآ هزوح تعسو و هناهد ات نآ

ی رونيد یدورو 061

رتموليک تسا عبرم .

تمس رد

هگنت ،نوتسيب لامش یا

هب نيسح گنت مان دابآ

هب ار لامچمچ تشد ،کيراب یهاگرذگ تروص هب هک دراد دوجو

لصتم رونيد تشد یم

دنک . هناخدور نايرج و یبآ عبانم روفو ،زيخلصاح كاخ دوجو ليلد هب اه

تشد ،

طانم هلمجزا لامچمچ یبآ یزرواشک یارب ناتسا مهم ق

یم دشاب .

یهتنم رد نوتسيب دروم هراومه ،نآ صاخ یکيژتارتسا طيارش هب انب هک دراد رارق لامچمچ تشد یبرغ هيلا

تسا هتشاد هدهعرب ار لامچمچ تشد یسايس تيزکرم ،نونکات ناتساب نارود زا و هدوب هجوت

( یدمحم و مجرتم

؛رف 030 : 79 - 76 ) .

تاعلاطم ب

ناتسا یسانش ناشن یم هدنهدناشن نوتسيب هرخص رد دوجوم یناتساب راثآ هک دهد ی

زا تنوکس موادت

هرود هنيراپ یگنس تسا رضاح رصع ات

،یندمت شزرا هاگديد زا ار نوتسيب هوک ،رطاخ نيمه هب و اب گنس مه

سراف تمحر هوک و تشدورم هتسناد

دنا

( Huff, 1985: 16

ليا یرجه متشه نرق رد .)

نيا هب لوغم ناناخ

مان هب یرهش نوتسيب هدودحم رد وتياجلا روتسد هب و دنتشاد یصاخ هجوت هقطنم ناطلس

دابآ دنداهنانب .

هتشاذگ یاجرب دوخ زا یدايز راثآ هک یناساس دهع زا دعب نياربانب دنا

ددجم نارود یتسياب ار یناخليا هرود

دروآ باسح هب نوتسيب تمظع .

وتسيب ددجم ءايحا ثحب هداد ساسارب هرود نيا رد ن

یاه ناتساب یتخانش زين

یروط هب تسا دييأت لباق یسررب یط هک

یاه ناتساب یسانش نوتسيب تشد رد -

لامچمچ تشد زا یتمسق -

22 هطوحم ی تسا هدش یياسانش یناخليا

( ؛رف یدمحم و مجرتم 03

. ؛یرهچ 033 .)

لئسم نايب شهوژپ ماجنا ترورض و ه

ناطلس دابآ تيمها ليلد هب هک هدوب نوتسيب هقطنم رد نايناخليا ةرود یرارقتسا ةطوحم نيرتمهم لامچمچ

تسا هدش رکذ نآ مان ،نايناخليا اب رصاعم یخيرات فلتخم بتک و عبانم رد نآ دايز .

تاعلاطم ناتساب

یسانش

ليلاد اب هتسناوتن و هدوب ضيقن و دض ،هتفرگ تروص هقطنم نيا رد نونکات هک یفلتخم تيوه و ناکم لدتسم ی

یعقاو ناطلس دابآ ديامن صخشم ار لامچمچ .

دوجو اب سيلاک مارفلو یتسرپرس هب یناملآ یتأيه ،لاثم یارب

هتسناوتن ،نوتسيب یناخليا یانب و ارسناوراک رد یرافح دنا

قيقد ناکم ناطلس

دابآ اهنت و دنهدب صيخشت ار

هدز سدح ارنآ ةدودحم دنا

. ت مغر یلع ،عقاو رد ناکم لکشم زونه ،فلتخم ناققحم شلا

یباي لحم نييعت و

قيقد ناطلس دابآ هيجوت ار شهوژپ نيا ماجنا ترورض حوضو هب و هدشن عفر لامچمچ یم

ديامن . هب هجوت اب

ناکم رد یعس ،دش هتفگ هچنآ یباي

قيقد ناطلس دابآ ليکشت ار شهوژپ نيا یلصا ةدولاش ،لامچمچ یم

دهد ؛

(3)

اذل س هلاقم نيا رد نوچ یناخروم یخيرات بوتکم عبانم زا هدافتسا اب تسخن ات دش یع

: ،یفوتسم للهادمح

یناکم تيعقوم ؛ینايتشآ لابقا و نامکرت گيبردنکسا ،یناشاکلا ،وربا ظفاح ،رلوپشا ،ريمدناوخ ناطلس

دابآ

مينک صخشم ار لامچمچ .

قيقد یسررب کي سپس ناتساب

یسانش یسررب هويش اب ناکم

یراگن گ تروص و تفر

هطوحم یمامت یاه

هتفاي هارمه هب هقطنم رد یناخليا هرود یرارقتسا یاه

رارق ليلحت و یسررب دروم یلافس

دنتفرگ . یسررب ،تسا رکذ هب مزلا ناکم

یراگن هدمع ناونع هب نيرت

یسررب رد شور یاه

تبث هک تسا یناديم

ناکم ةمه یاه

هرود و تيعقوم رظن زا ار یناتساب ياه

لماش ناش م

ی دوش . یارب هک ار یتاعلاطا یاهزاين شور نيا

هاگتسيز یخيرات ريسفت هدروآرب تسا مزلا اه

یم دنک

( ؛هدازيلع 031 : 70

تاعلاطا هب نينچمه .)

نابز یسانش

هطوحم هيمست هجو اب ةطبار رد هقطنم مدرم اه

دش یدايز تقد .

تاعلاطم هنيشيپ ناتساب

يسانش

ن زا نونکا مه لامچمچ تشد ناتسا عباوت زا هنحص و نيسره ناتسرهش ود نيب یسايس تاميسقت رظ

یفرعم نوتسيب تشد ناونع اب ،نيسره ناتسرهش هدودحم رد نآ یبرغ تمسق هک هدش ميسقت هاشنامرک یم دوش . ناونع یلحم نانکاس نيب رد لامچمچ ی

لک ی تشد هدودحم یمامت یيايفارغج ظاحل زا هک تسا

زا نوتسيب تشد و لامچمچ ت رهچ لپ

رد ار رونيد و هنحص رهش یکيدزن ا دراد رب

.

یاهتيلاعف ناتساب

یسانش یخيرات راثآ هعومجم رانک رد صوصخ هب نوتسيب تشد -

طسوت ادتبا ،نآ یملاسا

یط یاشول ستنياه و سيلاک مارفلو یتسرپرس هب یناملآ یتأيه لاس

یاه 760 - 769 . هک تفرگ ماجنا م

هطوحم رد یرافح نآ هجيتن یاه

دوب هناخدور رانک یناخليا یانب و نوتسيب یناخليا یارسناوراک .

یاياقب یاشول

ناطلس دابآ نوتسيب هوک رانک رد یناخليا یارسناوراک و هناخدور رانک یلوغم یانب کيدزن یياج رد ار لامچمچ

یم ینامز هلصاف رد هک دناد لاس

یاه 011 ات 0 6 تسا هدش هتخاس یدلايم

( ؛یاشول 031 : 073

رب انب .)

هديقع ی لوغم ،سيلاک اه

ینوکسم هطوحم ،هيناطلس رطاخ هب نوتسيب هوک یاپ رد ناطلس

دابآ انب ار لامچمچ

بوسحم نآ زا یيزج زين یناخليا یارسناوراک و هناخدور رانک یلوغم یانب هک دنداهن یم

دش

( ؛سيلاک 031 :

231

یسررب مدع ليلد هب ناققحم نيا.)

یاه لماک ناتساب یسانش قيقد لحم زا ، ناطلس

دابآ یعلاطا لامچمچ

هدز سدح ار نآ هدودحم اهنت و هتشادن دنا

.

نوتسيب تشد ،نآ زا دعب لاس رد

03 یدمحم و مجرتم طسوت یسررب رف

ناتساب یسانش نآ یط هک دش

هطوحم زا یدادعت یاه

دندش تبث و یياسانش یناخليا هرود

( ؛رف یدمحم ،مجرتم 03

ط اهنآ .)

هلاقم ی یا لحم

ناطلس دابآ هتسناد دنوگرگ هپت ار لامچمچ دنا

( جرتم م ؛رف یدمحم و 030

: 71 - 10

.)

رد دنوگرگ هپت هک یلاح رد

دودح 1 یخيرات عبانم قبط رب اما دراد رارق لامچمچ تشد زکرم رد و نوتسيب برغ یرتموليک ناطلس

دابآ

م رد و نوتسيب هوک یاپ رد کچوک دادغب اي لامچمچ تسا هدش هتخاس لامچمچ تشد یبرغ هدودح

.

هطوحم یرگنزاب فده اب هدنراگن یاه

لاس رد ،نيسره ناتسرهش یناتساب 039

یسررب کي ناتساب

یسانش ار

دادعت ،نآ یط هک داد ماجنا هقطنم حطس رد 0

دش یراگندنتسم و یياسانش یناخليا هرود زا ديدج هطوحم

( ؛یرهچ 033

هدمع .)

ی هطوحم یاه ا هداد زا ولمم و گرزب ًاتبسن یناخلي یاه

دندوب یرامعم یتح و یلافس .

صخاش رت هطوحم نيا ني اه

هپت ، هله گب و تحاسم دوجو اب هک تسا مهم یکيژتارتسا و یعيبط تيعقوم کي اب

هداد یانغ و هجوت لباق داعبا یاه

دوب هدنام رود ناققحم مشچ زا لاح هب ات ،یلافس .

(4)

يخيرات عبانم يسررب گزور زا نوتسيب تشد و ناتسهوک یروط هب هدوب ینوکسم ناتساب نارا

سورا نوناتسيگب ار نآ ناينانوي هک

یم دنديمان . تروص هب نامز رذگ رد هيحان نيا مان یاه

هب هزورما و دش نوگرگد ناتسهب و نوتسيهب ،ناتسغب

سا رادربمان نوتسيب ت

(

؛ولروجآ و یروصنم 039

: 11 .)

ميدق هنيمز نيارد ی

رت لاسرد ینانوي کشزپ سايزتک هب طوبرم ،هراشا ني 0 0

ق . م سايزتک ،هدوب یم

ديوگ :

زا هک تسا سوئز سدقم ناکم ناتسغب هوک هرخص ،نآ غاب فرط

ی اتسا هدفه و تسا دوهشم یتخس د

( هس

تمرازه ر ) ا راد عافتر د

(

؛فونوکايد 031 : 20 - 21

.)

نوتسيب هيحان هک هداد ناشن یخيرات دانسا یسررب نامز رد

هرود هژيو هب و یتراپ ،یکولس ،یشنماخه نيطلاس ی

،نايناساس هتفرگ رارق هجوت دروم دايز

نتشاد ليلد هب و

ميلقا هاگجرفت کي ناونع هب دعاسم یقلايي

، هدومن ثادحا نآ رد ار یتاسيسأت دنا

(

روصنم ی ؛ولروجآ و 039 : 10

.)

نوتسيب هيحان تيباذجو تمظع نيا اب

ناتساب راثآ ی

هزيگنا و یواکجنک كرحم هراومه ،شا ی

و ناحايس یلصا

هتخادرپ نآ فيصوت و راديد هب خيرات رذگ رد هک تسا هدوب یناخروم دنا

. دانسا زا هتسد نآ ًافرص هلاقم نيا رد

رارق هجوت دروم ار یخيرات یم

هتفگ نخس نوتسيب هقطنم رد یناخليا هرود هرابرد هک ميهد دنا

.

تلود ضارقنا زا سپ

،یناساس یم

هرود نيرتمهم ار یناخليا رصع ناوت ی

تسناد هقطنم یرارقتسا .

هرود نيا رد

رارق هجوت دروم نوتسيب هقطنم دعب هب وتياجلوا یهاشداپ نامز زا هژيو هب و یم

دريگ .

نينچ وتياجلوا دروم رد ینايتشآ لابقا سابع یم

ديوگ :

« وتياجلوا

( 010 - 0 6 . م

ليا زا یکي مه یور رب )

ناناخ

هدوب هافر رد مدرم وا دهع رد و تسا ناريا بوخ دنا

بهذم هدش یراج یشکرس و ملظ وا تسد هب رتمک و

تسا هتفاي قنور بدا ملع و هتفرگ ماوق وا رصع رد هعيش .

یانب مامتا رب هولاع و دوب هدننک دابآ یهاشداپ ًاصخش

مان هب یرهش نوتسيب هوک یاپ رد نآ دبنگ و هيناطلس ناطلس

بآ دا ناقوم دح رد و کچوک دادغب اي لامچمچ

مان هب یرگيد رهش سرا دور رانک ناطلس

دابآ تخاس وتياجلوا

» (

؛ینايتشآ لابقا 039

: 001 .)

هعلاطم ی هب هقطنم نيا یارب ار ناتسدرک هملک دعب هب نايقوجلس هرود زا لقادح هک هداد ناشن یخيرات نوتم

هدرب راک دنا . رق رد یفوتسم للهادمح و ناتسدرک زا یرمق یرجه متشه ن

6 و هدرب مان نآ تيلاو ناطلس

دابآ

نآ تايلاو زا یکي زين ار لامچمچ یم

دناد . هدمآ نينچ یفوتسم للهادمح بولقلا تهزنرد

« ناطلس دابآ

تسا هداتفا نوتسيب هوک یاپرد مراهچ ميلقا زا تسيا هبصق لامچمچ .

لوغم ناخ نوغرا نب ناطلس وتياجلا

تخاس . اج بوخ تياغ هب یياوه و شوخ یي .

دشاب رتشيب هلغ شلصاح

»

( ؛یفوتسم للهادمح 03

: 60 .)

مان هب هرود نيا رد رهش ود ثادحا هب هراشا افصلا هضور رد ريمدناوخ اه

ی ناطلس دابآ و وتياجلا ناطلس

دابآ

دراد لامچمچ تشد و ناغم تشد رد وتياجلا نامرف هب کچوک دادغب اي لامچمچ .

رلوپشا رد زين رصاعم خروم

راهظا ناريا رد لوغم خيرات باتک یم

تخاس هب روتسد وتياجلا هک دنک رهش

ناطلس دابآ نوتسيب هوک رانک رد

داد . ارما ی ناخليا ی یم اج هب ار رهش نيا دنتساوخ ی

خيرات رد دروم نيا و دننک ناتسدرک ناتسا زکرم راهب

لاس عياقو ليذ وتياجلوا 9

ه . ق تسا هدمآ .

لس ناط دابآ لصا و مهم زکرم رونيد زا سپ لامچمچ ی

هيحان نيا

دش . ناطلس دابآ رود رد لامچمچ نا

هاشداپ ی کيدزن رد وتياجلوا ی

يدرگ انب نوتسيب د

(

؛رف یدمحم و مجرتم 030

:

79

.)

حفص رد وربا ظفاح ه

91 رکذ لامچمچ رد ار وتياجلوا نادنزرف زا یکي تشذگرد لحم خيراوتلا ةدبز باتک زا

و هدرک یم دسيون :

« راز و هحون ديسرب ناپوچ ريما ناطلس وتياجلوا تافو زا زور هس زا دعب ی

زاب و درک رايسب

(5)

تيزعت ی همه و دنتفرگ رس زا با هدازهش نخس ناپوچ هزور

ديعسو وا مودق راظتنا و تفگيم یم

ناطلس و دنديشک

تشاد رسپ راهچ وتياجلوا :

روفيط ،ديعسوبا ،ديزياب ،ماطسب .

اطسب لامچمچ عضوم رد هک دوب لاس هدزاود م

( وتسيب کيدزن ن

) د تشذگرد دادغب هار ر

» .

هرابرد نامکرت گيب ردنکسا و یناشاکلا نوچ یرگيد ناخروم ی

ناطلس دابآ هتفگ نينچ لامچمچ دنا

:

« پ مان هب یرهش نوتسيب هوکشاب هوک و لامچمچ دودح هب هاشدا ناطلس

دابآ چوک دادغب اي لامچمچ داهنانب ک

»

( ؛یناشاکلا 003 : 03

.)

« د رهش نادمه دودحر ديما هتفاي بيترت تايلاع تابتع راوز لوزن تهج یطابر نوتسيب هوک یاپ لامچمچ ون

دشاب راگداي راگزور تاحفصرب نآ راثآ هتشگ یزوريف و حتف ببس ريخ یاهانب زا کيره هک

»

( ؛نامکرت گيبردنکسا

011 : .)

ه نايوفص تموکحرد م

ناطلس دابآ نانچ تسا هدوب رابتعا یاراد لامچمچ دمحا یضاق هک

خيرات رد یرافغ

ارآ ناهج یم

دسيون :

« راهبرد یوفص ليعامسا هاش 720

رجه ی راکش تهج لامچمچ و نوتسيب یلاوح هب

وب هتفر مق قلاشق هب اجنآ زا سپس و هدنارذگ یتدم د

» (

؛رف یدمحم و مجرتم 030

: 73 .)

نوتم ساسا رب هجيتن یخيرات

یم هک ميريگ :

- ناطلس دابآ هتخاس لامچمچ تشد یبرغ هدودحم رد و نوتسيب هوک یاپ رد کچوک دادغب اي لامچمچ

تسا هدش .

2 - ثادحا ناطلس دابآ هداج رانک رد لامچمچ ی

دادغب یلصا (

ناسارخ هارهاش -

دادغب ) هناخدور یکيدزن و

هدودحم شوح و لوح نامه رد بايساماگ ی

ات یخير - تسا هدوب نوتسيب یگنهرف .

0 - یفوتسم للهادمح ناطلس

دابآ تسا هتشادن نآ گرزب داعبا رب یديکأت نياربانب هدرک یفرعم هبصق کي ار .

0 - هلصاف رد هيناطلس رهش زا سپ و وتياجلوا یهاشداپ هرود رد یتسياب نآ ثادحا ی

ینامز لاس یاه 011 ات

0 6 دشاب یدلايم .

1 - وربا ظفاح زا یمسا هکنيا نودب یناخليا هرود رصاعم خروم

ناطلس دابآ یکي تشذگرد لحم ،دربب لامچمچ

دادغب هار رس رب لامچمچ هقطنم ار وتياجلوا نادنزرف زا -

نادمه یم دناد . لحم کيکفت رب تللاد رما نيا

ناطلس دابآ هطوحم رگيد و لامچمچ تشد اب لامچمچ یاه

دراد یناخليا هرود رد نآ یرارقتسا .

هپت هله گب

هدودحم رد کي هلصاف هب لامچمچ تشد یبرغبونج

رتمووليک ی و نوتوسيب هووک هونماد 111

هوناخدور یروتم

هپت بايساماگ یا

یيايفارغج تاصتخم اب نايناخليا هرود زا یناتساب :

E:47˚25 ’29.5” N:34 ˚22 ’16.3”

و عافترا 012 د حطس زا یرتم دراد رارق اير

.

هپت هب یلاها نيب رد هک هپت نيا هله

گب رد هدش فورعم 011

نوتسيب هتلافسآ هداج یرتم -

نيب ،هاشنامرک

هاتسور سا هدش عقاو یدرولب و نوتسيب یاه ت

(

وصت ري

.)

(6)

وصت ري ةرامش . هپت یيايفارغج تيعقوم هله

گب

،هقطنم نانکاس هب قلعتم یدرک نابز رد هله

گب تسا گيب وگلاه مسا ففخم .

تاعلاطا ساسا رب نابز

یسانش

،

کي ی دمع تاصخشم زا ه

ی درک نابز ی

رصتخم و هاتوک ار صاخشا مان هک تسنيا یم

روط هب دننک ی

ارب هک ی

هله ار وگلاه و هما ار دمحا ،گب ار گيب لاثم یم

دنناوخ . وگلاه مسا زا یتسياب ار هپت مان ًلاامتحا نياربانب

هلسلس سسؤم دنشاب هتفرگ نايناخليا

.

تحاسم اب هطوحم 0

هب راتکه لوط

211 یلامش تهج رد رتم -

و یبونج ضرع

11 یقرش تهج رد رتم -

یبرغ یم تسا هدوب رتشيب رايسب نآ یعقاو تحاسم عطق روط هب هک دشاب .

یاهزاس و تخاس ليلد هب هنافسأتم

لباق تحاسم یزرواشک یضارا حيطست و هعسوت و هپت فارطا هظحلام

یا ريز رد اي و هتفر نيب زا هطوحم زا

نامتخاس یاه

تسا هدش نوفدم فارطا .

بيش یاراد یلکش یوضيب یا هدئاق حطس اب هپت یرهاظ لکش رظن زا

بونج فرط هس زا ميلام غ ،

نيب قرش و بر 1

ات 1 هطقن نيرتدنلب عافترا و هدوب هجرد ی

هب تبسن هطوحم

لقادح رواجم یاهنيمز 1

سا رتم ت (

ريوصت . 2

.)

زا یعونصم ًلاماک یتفاب یاراد حطسم ًابيرقت یحطس اب هپت

هيلا اه هک تسا یگنهرف ی یم

دومن بوسحم یناخليا هرود یرارقتسا هطوحم کي ناونع هب ار نآ ناوت .

نياربانب

هپت هله گب دق هداج و بايساماگ هناخدور رانک ،نوتسيب هوک یاپ رد هتفرگ لکش یرارقتسا هطوحم اهنت مي

هطوحم اب قيبطت تيلباق یناکم ظاحل زا و هتفاي همادا دادغب ات نوتسيب و نادمهزا هک تسا یيور ناوراک ناطلس دابآ تسا اراد ار لامچمچ .

(7)

ريوصت ةرامش 2 . هپت یفارگوپوت هشقن هله

گب

هتفاي یاه يلافس

ک و اهرهش رد یناخليا هرود یاهلافس کت و هدنک شقن ،یيانيم ،ماف نيرز ،گنرکي هويش هب فلتخم یاههاگرا

تسا هدش هتخاس یدروجلا گنر

( ؛ینايک 097 : 03

.)

نيا ،هلايپ ،یروخبآ هزوک ،باقشب ،هساک عاونا لماش فورظ

هريغ و ،نادلگ ،گنت ،هرمخ ،ماج ،رغاس یم

هنيلافس ار نآ تاديلوت زا یدايز مجح هک دشاب اه

کينکت اب ی

ن ليکشت باعل ريز یشاق یم

هداد دنا (

تيچ ؛ميدقريم تداعس و نايزاس 037

: 60 - 62

.)

یلک یدنب ميسقت کي رد یم

و رادباعل یاهلافس هتسد ود هب ار هطوحم حطس زا هدش یروآ عمج یاهلافس ناوت

ومن یدنب ميسقت باعل نودب یاهلافس د

( ريوصت . 0 . )

لافس یاه مرف اب هطوحم نيا باعل نودب یاه

هطوحم حطس رد یگدنکارپ نازيم نيرتشيب یاراد فلتخم

یم ر هداس فورظ تروص هب هک ،دنشاب یا هناخزپشآ و هرمزو

، هدنک فورظ یراک

یبلاق تانييزت اب فورظ و هدش

یم دنشاب . لافس نيا یمامت اه

يط رد هک دنتسه یفاک تخپ و یناک توماش اب زاس خرچ گنر زا یعونتم ف

یاه

هوهق ،یدوخن نآ هباشم و دنراد رارق گنر مک زبس و هدز دود هايس ،زمرق ،یا

هطوحم یمامترد ًابيرقت اه یاه

خليا تسا هدمآ تسد هب هقطنم ینا .

لافس هنومن نيب رد هک زبس هريمخ یاه یاه

باعل راد مشچ هب زين

یم آ بسانم و یفاک تخپ هب هجوت اب ،دروخ ن

هدمآرد گنر نيدب هروک دايز ترارح ليلد هب دنا

. یلافس تاعطق

هناخزپشآ فورظ یخرب رد زين هدز دود هايس یا

مشچ هب سايقم طسوتم ات گرزب یم

دروخ .

لافس نايم نيا رد وخن هريمخ اب یاه

هداد شنکارپ نازيم نيرتشيب زا ید ک یلاح رد ،دنرادروخرب یحطس یاه

ه

هنومن یقبام هوهق هريمخ اب یاه

نکارپ زبس و هدز دود هايس ،زمرق ،یا دنراد یرتدودحم رايسب ش

. ةدننابسچ هدام

هنومن یاه زير رجآ هدرخ و هسام ،یداب هسام لماش ًاتدمع ،هدش یسررب یم

دشاب . یلافس تاعطق عومجم رد

ا رد باعل نودب شقن نودب و هداس ،هطوحم ني

هک دنراد دوجو اهنآ نيب رد زين یناوارف شوقنم تاعطق اما ،دنا

لماش ًاتدمع لافس

یاه ن اب یم یبلاق و هدنک شف دنشاب

. ناوارف زا هدنک نيئزت نيرت

یور هتفر راک هب شوقن

لافس یجوم ةدنک یاهراون و یسدنه یطخ تانيئزت تروص هب ًلاومعم هک تسا هطوحم نيا باعل نودب یاه

تسا لکش .

،یلافس فورظ یخرب حطس رد هدنک تانييزت

راک ار ی طسوت هنادند اه ی هناش یا جوم لکش هب ي اه

ا

(8)

رايش هدرک داجيا مه یزاوم ینييزت یياه دنا

. سب ناهد فورظ یور ًلاومعم تانيئزت نيا فرظ مکش یلاابرد و هت

هدش هدهاشم دنا

.

لافس رگيد هتسد نودب یاه

هنومن هک تسا یبلاق شقن اب باعل هطوحم زا نآ اب هباشم یاه

تشد یناخليا یاه

نوتسيب هدس هب طوبرم و هدمآ تسد هب زين

یاه 0 و 0 دنتسه یدلايم

( ؛یاشول 031 : 067

تانيئزت نيا .)

بلاق ی هيام شقن اب اه

هنيلافس یخرب رد یهايگ و یسدنه ی هپت هتسب ناهد یاه

هله گب ات یدوخن ةريمخ اب

تسا هدش هدهاشم گنر مک زبس .

تروص هب یبلاق تانيئزت نيا فورظ یخرب حطس رد لگ

اه هک تسا یي

گربلگ اب نآ یاه 9

اي 3 د هريا هطقن کي فارطا رد هتسجرب و کچوک هزوريف گنس زا یزکرم ی

هدش شقن دنا

.

لگ نيا فارطا رد یاه

فيدر ،رودم ًاتبسن یاه

نيچ هطقن زا یزاوم یاه

مشچ هب هدنک یم

دروخ .

لافس اه باعل ی راد هپت هله گب هنومن زا یاه رد اهنآ ةريمخ دصرد نيرتشيب هک دنتسه یناخليا هرود صخاش

فيط گنر زا ی یاه

هوهق ،یدوخن یا

دنراد رارق گنر مک زبس و .

لافس اه باعل ی راد لافس هب اه باعل ی راد هداس

لافس و گنر کت یاه

باعل راد تسا ميسقت لباق گنر دنچ و شوقنم .

لافس یاه ناهد فورظ لماش لوا هورگ

هزوريف ةداس یباعل اب زاب یا

تسا یدروجلا و .

لافس یاه باعل راد نر دنچ باعل ريز هدنک شقن اب لافس لماش زين گ (

وتيفارگسا -

هوولماش ) کينکت اب لافس و

تسا باعل ريز یشاقن .

هنومن یمامت مرف نيا ةدش یسررب یاه

هساک زاب هناهد فورظ لماش ،هورگ لکش یا

اب

هريمخ هوهق و یدوخن یا تسا یداب هسام توماش و یا

.

لافس هصخاش هلمج زا وتيفارگسا یاه یاه

گنر رد هک تسا یناخليا هرود لافس هرود لافس زا یزيمآ

نات ی گ

(

719 - 6 3 یدلايم

تسا هدش هتفرگ ماهلا نيچ رد )

. لافس زا یخرب هتبلا وحم یوتيفارگسا هنوگ یاه

وزج هط

یم بوسحم هوولماش تاديلوت يدب ،دنوش

هدنک فيرظ طوطخ یاج هب هک انعم ن باعل ريز رد هدش یراک

( وتيفارگسا وطخ )،

نهپ ط رت هريت و دوجو هب باعل ريز رد ملق اي وقاچ کي اب ار یرت هدروآ

ا دن . هوولماش فورظ

اک لکش هب رتشيب یم رارق هدافتسا دروم باقشب و هس

دريگ ( ؛یاشول 031 : 003 .) لافس رد هدنک شوقن حرط -

حرط لماش وتيفارگسا یاه هکبش یاه

وم یطخ شوقن ،نشور زبس گنر هب هنيمز رد یا ب یزا

طوطخ و مه ا

هرياد اي ینحنم هايگ و لگ زا ماهلا اب هک تسا یلکش یا

هدرک شقن دنا

. وگ نيا هب یباعل اب ًلاومعم فورظ هن

گنر اه هزوريف و یتلابک یبآ ،مرک ،زبس ی هدش هدناشوپ یا

دنا . لافس اشم وتيفارگسا یاه هپت اب هب

هله گب رد

هطوحم یمامت ارسناوراک لثم هقطنم یناخليا یاه

تسا هدمآ تسد هب نوتسيب یناخليا یانب و .

لافس يز یشاقن کينکت اب یاه شقن اب باعل ر

تسا هدش هداد ناشن یهايگ و یسدنه یاه .

لافس هنوگ نيا ،اه

هطوحم یرافح ساسارب نورق هب طوبرم ،نوتسيب یناخليا یانب و ارسناوراک یاه

0 لياوا ات 0

یدلايم

دنتسه . نياربانب هنوگ و ليلحت ش

لافس نيا یسان خيرات و هطوحم رتهب هچره تخانش رد یديلک یشقن اه

اريز ،هتشاد نآ رد رارقتسا لافس

هپت یاه هله

گب یناخليا یانب و ارسنوراک هدش یرافح هطوحم اب هباشم ًلاماک

تسا نوتسيب .

(9)

ريوصت ةرامش 0 . هنومن یا هپت یناخليا یاهلافس حرط زا هله

گب

هجيتن يا هرود رد دروم نوتسيب و لامچمچ هقطنم ريز ليلاد هب ،دعب هب وتياجلوا ناطلس نامز زا صوصخ هب یناخل

رارق هجوت م

ی دريگ : ناسارخ ميدق هداج اريز هدوب دادغب اب ناريا زکرم نيب لياح یلپ ناونع هب هقطنم نيا فلا -

نوتسيب هوک یاپ زا و هقطنم نيا زا دادغب م

ی هتشذگ تسا . بآ بوخ تيعضو ب ات هدش ثعاب هقطنم یياوه و

و هاگجرفت یارب یناکم ناونع هب هراومه هاگراکش

اه ی دريگ رارق هدافتسا دروم هناهاش .

هب هجوت رب هولاع هلاقم نيا رد هتفاي

یاه ناتساب یسانش رب هعلاطم ی رد اريز ،دش ديکأت زين یخيرات نوتم قيقد

تفرشيپ هرود نيا قوف

هداعلا یسيون خيرات رد یا مشچ هب

م ی دروخ اذل ؛ و یخيرات عبانم قيقد هعلاطم اب

سررب ی یاه ناتساب یتخانش دمآ تسد هب ريز جياتن ،تفرگ تروص لامچمچ تشد رد هک یلماک

: .

هطوحم یاه هظحلام لباق شيازفا ،دوخ زا دعب و لبق نارود تبسن هب لامچمچ تشد رد یناخليا هرود یا

تسا هتشاد .

طوحم نيا ه

اه ًلاومعم هتفاي یاراد و صخاش یرامعم راثآ دراوم یخرب رد و ناوارف یلافس یاه

دنتسه .

2 . هپت هله گب هطوحم اب قيبطت تيلباق ًلاماک هک تسا یرارقتسا هطوحم اهنت ناطلس

دابآ ،دراد ار لامچمچ

هطوحم یارب یخيرات عبانم رد هک یتيعضو اب ،نآ یيايفارغج و یناکم تيعقوم اريز ناطلس

دابآ کذ ،هدش ر

تسا ناسکي .

0 . هپت هله گب وتياجلوا یلوغم یانب و یناخليا یارسناوراک یکيدزن رد هک تسا یناخليا هرود هطوحم اهنت (

خاک

راکش ) تسا هدش هتخاس نوتسيب یخيرات هدودحم رد .

(10)

0 . هپت هله گب راد اريز هدش هتخاس نوتسيب هوک یاپ رد تشد هطقن نيرتهب رد یناکم تيعقوم ظاحل زا یا

011 ناسارخ ميدق هداج زا هلصاف رتم -

و دادغب 111 تسا بايساماگ هناخدور زا هلصاف رتم .

1 . ساسا رب اعلاطم

ت نابز یسانش هپت ،هقطنم رد هله

گب گيب وگلاه مان ففخم (

سسؤم لسلس ه ) م ی دشاب هک

،نآ هيمست هجو م

ی دناوت شاب نايناخليا نامز رد هطوحم نيا تخاس رب یلامتحا یليلد د

.

6 . تاعلاطم ساسا رب ناتساب

یتخانش هب هجوت اب و

هتفاي یاه هيلا یمامت ،یلافس یاه

هپت یگنهرف هله

گب

تسا نايناخليا هرود هب طوبرم .

یمامت لافس اه ی هنومن اب هباشم ًلاماک زين هپت رد یسررب دروم یاه

یلافس رد

هطوحم تسا نوتسيب یناخليا یارسناوراک هدش یرافح .

نياربانب لااب دراوم هب دانتسا اب و م

ی ناوت هپت هک تفگ

هله گب هطوحم نامه ناطلس

دابآ نوتسيب هوک یاپرد ار نآ دوخ تايح نامز رد وتياجلوا هک تسا لامچمچ

تسا هتخاس .

(11)

عبانم :

ینايتشآ لابقا ع ،

اب س ( 039 ) ت ارهت ،هاگن تاراشتنا هسسؤم ،لوغم خيرا ن

.

اشاکلا ین : محم نب للهادبع مساقلاوبا د

( 003 ) ت نارهت ،باتک رشن و همجرت هاگنب ،یلبمه نيهم مامتها هب ،وتياجلا خيرا .

يبردنکسا ،نامکرت گ

( 011 ) ،یسابع یارآ ملاع خيرات دلج

2 نارهت ،نشلگ پاچ ،لوا پاچ ، .

یرهچ : ابقا دمحم ل

( 033 ) اب راثآ یزاس دنتسم و یياسانش ،یسررب یرگنزاب ثاريم نامزاس ويشرآ ،نيسره ناتسرهش یناتس

هاشنامرک یگنهرف ک ،

هاشنامر ( هدشنرشتنم ).

،ميدقريم تداعس و نيسحريما ،نايزاس تيچ

« هنيلافس یسانش یيابيز یسررب یاه

دربش نآ یارآ ساسا رب یناخليا ةرود ناشاک

» ،

یملع ةمانلصف ود -

نپ هرامش ،موس لاس ،هيام شقن یمسجت یاهرنه یشهوژپ ،نارهت ،مج

037 ، تاحفص 66 - 6 .

للهادبع نيدلا باهش ،وربا ظفاح (

0 9 ) نارهت ،یملع ینماضت هناخپاچ ،ینايب ابابناخ مامتها هب ،یديشر خيراوتلا عماج ليذ .

نيوزق یفوتسم ،للهادمح ی

( 03 ) نيوزق ،زورما ثيدح تاراشتنا ،لوا پاچ ،یقايس ريبد دمحم ششوک هب ،بولقلا تهزن .

يد فنوکا : ا . م ( 097 ) یگنهرف و یملع تاراشتنا تکرش ،مشش پاچ ،زرواشک ميرک همجرت ،دام خيرات ،

نارهت .

ابع ،هدازيلع س

( 031 ) رد لمع و یروئت ناتساب

یسانش ( اب لصف اه یي تسيز رد یسانش تفرعم و یلوحت یسانش

) ثاريم نامزاس ،

یگنهرف ( هاگشهوژپ ) نارهت ، .

سيلاک : ستنياه ،مارفلو ياملاک رتپ و یاشول

ر ( 031 ) نوتسيب : شواک اه یاهلاس تاقيقحت و 760

- 769 همجرت ،یدلايم

نارهت ،یرگشدرگ و یتسد عيانص ،یگنهرف ثاريم نامزاس ،یعيمس دجن زرمارف .

یرامعم ،مارفلو ،سيلاک

« هناخدور رانک یناساس راويد یور رد یلوغم یانب »

باتک رد : ؛نوتسيب شواک اه تاقيقحت و لاس

یاه

760 - 769 نارهت ،یرگشدرگ و یتسد عيانص ،یگنهرف ثاريم نامزاس ،یعيمس دجن زرمارف همجرت ،یدلايم ،

031 تاحفص ،

002 - 231 .

ینايک : سوي دمحم ف

( 097 ) نارهت ،شناد ميسن تاراشتنا ،ناريا رد یرگلافس و لافس هنيشيپ .

،ستنياه ،یاشول

« لافس اه ی م یانب زا هدمآ تسد هب یلوغ

» باتک رد : ؛نوتسيب شواک اه تاقيقحت و لاس

یاه 760 - 769

نارهت ،یرگشدرگ و یتسد عيانص ،یگنهرف ثاريم نامزاس ،یعيمس دجن زرمارف همجرت ،یدلايم ،

031 تاحفص ، 090 - 000 .

یاشول : ستنياه ،

« بيرخت زا لبق نوتسيب هدکهد »

باتک رد : ؛نوتسيب شواک اه تاقيقحت و لاس

یاه 760 - 769 ،یدلايم

،نارهت ،یرگشدرگ و یتسد عيانص ،یگنهرف ثاريم نامزاس ،یعيمس دجن زرمارف همجرت 031

تاحفص ، 012 - 079 .

ف یدمحم بوقعي و سابع ر

( 03 ) ثاريم نامزاس ويشرآ ،نيسره ناتسرهش یناتساب راثآ یزاس دنتسم و یياسانش ،یسررب

هاشنامرک یگنهرف ک ،

هاشنامر

، ( دشنرشتنم ه

.)

،رف یدمحم بوقعي و سابع ،مجرتم

« ناطلس اي دنوگرگ هپت لامچمچ دابآ

( کچوک دادغب )

هاشنامرک نوتسيب رد »

ناتساب مايپ هلجم

،رهبا ،موس هرامش ،مود لاس ،سانش 030

تاحفص ، 10 - 71 .

،ولروجآ مارهب و ريما ديس ،یروصنم

« نوتسيب رد شارت داهرف ةفص یسانشزاب و یسررب :

هنومن یا س رظنم یرامعم زا یناسا »

هلجم

یملع - نارهت ،مهد هرامش ،مجنپ لاس ،رظن غاب یشهوژپ ،

039 . تاحفص 63 - 07 .

Huff, D. 1985. “Harsin”. Archaeologische Mitteilungen aus Iran, Band 18, Berlin, pp: 15- 45.