Designing and Explaining the Strategic Orientation Model in Knowledge-Based Companies in Iran
Saeed Habibi
*Corresponding author, PhD in Marketing Management, University of Tehran, Kish International Campus, Kish Island, Iran. Email: sd_habibi@yahoo.com
Seyed Abolghasem Mira
Assistant Prof. in Business Management, Faculty of Management, Tehran University, Tehran, Iran. Email: smira@ut.ac.ir
Abstract
Objective: Provided that business units encounter problems due to the lack of attention to competitive environment and their failure in crafting accurate strategy as well, one of the most important factors for capturing sustainable competitive advantage is the speed of responding to the needs of the market and customers, according to the resources available. Therefore, Strategic orientation issue is highly practical. The present study aims to design and to explain the strategic orientation model in Iran’s knowledge-based companies.
Methods This study is expletory in nature and considered as fundamental in terms of purpose. The statistical population consists of 19 experts of intensive knowledge-based companies in Iran’s Science and Technology Park, benefited from considerable experience and expertise in directing their startups to improve performance and market entry. Purposeful sampling was taken by the aid of snowball technique. Data was analyzed using grounded theory methodology and in-depth interviews were conducted in terms of data gathering.
Results: Based on the results, these categories discovered: market orientation, casual conditions, cost-oriented and learning-oriented, Formalism and brand orientation, innovation orientation, entrepreneurial orientation, and authoritarian on the market.
Conclusion: Based on the research: phenomenon is market orientation, category of futurism is casual conditions, cost-oriented and learning-oriented have been recognized as intervening conditions, and formalism was context and strategies were categories of brand orientation, innovation orientation and entrepreneurial orientation. Consequences were authoritarian on the market.
Keywords: Strategic orientation, Market orientation, Design, Knowledge-based, Companies.
Citation: Habibi, S., & Mira, S.A. (2018). Designing and Explaining the Strategic Orientation Model in Knowledge-Based Companies in Iran. Journal of Business Management, 10(3), 603-622.
(in Persian)
---
Journal of Business Management, 2018, Vol. 10, No.3, pp. 603-622 DOI: 10.22059/jibm.2017.235555.2642
Received: June 3, 2017; Accepted: October 29, 2017
© Faculty of Management, University of Tehran
ﻲﺒﻴﺒﺣ ﺪﻴﻌﺳ
* ﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ه ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺮﺘﻛد ،لﻮﺌﺴﻣ ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺶﻴﻛ ﺲﻳدﺮﭘ ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ
، ناﺮﻳا ،ﺶﻴﻛ .
ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار
sd_habibi@yahoo.com :
ﺪﻴﺳ اﺮﻴﻣ ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا
ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا .
ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار
smira@ut.ac.ir :
هﺪﻴﻜﭼ فﺪﻫ ﺐﺴﻛ يﺎﻫﺪﺣاو: ﻪﺑ رﺎﻛو
ﻢﻛ ﻞﻴﻟد ﻪـﺑور ﻞﻜﺸﻣ ﺎﺑ ،ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﻖﻴﻗد يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﺘﺷاﺪﻧ و ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ ور
ﻲﻣ ﻲﻜﻳ ،ﺪﻧﻮﺷ ﻢﻬﻣ زا
ﻲﻣ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻛ ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﻦﻳﺮﺗ نﺎﻣزﺎﺳ دﻮﺷ
ـﻨﻴﻣز رد ﻲﻳﻮﮕﺨـﺳﺎﭘ ﺖﻋﺮـﺳ ،ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد راﺪـﻳﺎﭘ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﺎﻫ ﻪ
ﺖﻬﺟ عﻮﺿﻮﻣ ور ﻦﻳا زا ؛ﺖﺳا رﺎﻴﺘﺧا رد ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و رازﺎﺑ يﺎﻫزﺎﻴﻧ
ﺖـﺳا يدﺮﺑرﺎﻛ رﺎﻴﺴﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ .
ﻦﻴﻴﺒﺗ و ﻲﺣاﺮﻃ ﺰﻴﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ فﺪﻫ ﺖﻬﺟ لﺪﻣ
ﺖﻛﺮﺷ رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﺶﻧاد يﺎﻫ
ﺖﺳا ناﺮﻳا نﺎﻴﻨﺑ .
شور ﻪﺑ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ فﺪﻫ ﺮﻈﻧ زا و دراد ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺶﻫوﮋﭘ شور : ﻲﻣ رﺎﻤﺷ
دور . ﻌﻣﺎﺟ ﻪ ﺖﻛﺮﺷ نﺎﮔﺮﺒﺧ ،يرﺎﻣآ ﺶﻧاد يﺎﻫ
ﻊﻗاو نﺎﻴﻨﺑ
كرﺎﭘ رد ﺖﺳا ناﺮﻳا يروﺎﻨﻓ و ﻢﻠﻋ يﺎﻫ .
ﻨﻴﻣز رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا نﺎﮔﺮﺒﺧ ﻪ
ترﺎﺘﺳا ﻞﻴﻜﺸﺗ پآ
اد ﺎـﻫ
ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﺺـﺼﺨﺗ يار .
ـﻤﻫ ﻪ 19 دﺮـﻓ
بﺎﺨﺘﻧا ﻨﻴﻣز رد هﺪﺷ ﻪ
ﺖﻬﺟ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﻫد ﺑﺮﺠﺗ ،رازﺎﺑ ﻪﺑ دورو و دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ يﺎﺘﺳار رد دﻮﺧ يﺎﻫ
ﻪ ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﻓﺎﻛ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺮﻜﻳور يﺮـﻴﮔ
ﻪﺑ ﻟﻮﻠﮔ و ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ ترﻮﺻ ﻪ
ﺖﺳا ﻲﻓﺮﺑ . هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ياﺮﺑ هداد شور زا ﺎﻫ
هداد يروآدﺮﮔ ياﺮﺑ و دﺎﻴﻨﺑ ﺣﺎﺼﻣ زا ﺎﻫ
ﺒ ﻪ هدﺎﻔﺘﺳا ﻖﻴﻤﻋ
ﺪﺷ . ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،
هﺪﻨﻳآ دﺎﻌﺑا ﻲـﻳاﺮﮔ
، ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ
، ﻪـﻨﻳﺰﻫ ﻲـﻳاﺮﮔ
، يﺮﻴﮔدﺎـﻳ
، ﺖﻴﻤـﺳر ﻲـﻳاﺮﮔ
، ﻲﻳاﺮﮔﺪـﻧﺮﺑ
، يروآﻮـﻧ
،
و ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ رد
ﺖﻳﺎﻬﻧ ﻪﻄﻠﺳ ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﺳا .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻦﻳا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا ﺎﻫ
: ﻨﻴﻣز رد ﻪ هﺪﻨﻳآ ،ﻲﻠﻋ ﻂﻳاﺮﺷ ﻨﻴﻣز رد ؛ﻲﻳاﺮﮔ
ﻪ ﺪﻳﺪﭘ ه رد ؛ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ ،ﻲﻠﺻا
ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار ﻪﻨﻳﺰﻫ ،ﺮﮔ
يﺮﻴﮔدﺎﻳ و ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﻴﻤﺳر ،ﻢﻛﺎﺣ ﺮﺘﺴﺑ ﺶﺨﺑ رد ؛ﻲﻳاﺮﮔ
ﻪـﻟﻮﻘﻣ ،ﻲﻠـﺻا دﺮﺒﻫار ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد و ﻲﻳاﺮﮔ يﺎـﻫ
ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ و ﻲﻳاﺮﮔ يروآﻮﻧ ،ﻲﻳاﺮﮔﺪﻧﺮﺑ ﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳاﺮﮔ
. ﻴﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻛذ نﺎﻳﺎﺷ ﻪﻄﻠﺳ ،لﺪﻣ ﻲﻠﺻا ﺪﻣﺎ
دﻮﺑ رازﺎﺑ رد ﻲﻳاﺮﮔ .
هژاوﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ هداد يرﻮﺌﺗ ،ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ : ﺖﻬﺟ ،دﺎﻴﻨﺑ
ﻪﻄﻠﺳ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ يراﺬﮔﺪﻛ ،ﻲﻳﻮﺟ
.
دﺎﻨﺘﺳا ﺪﻴﻌﺳ ،ﻲﺒﻴﺒﺣ و ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ،اﺮﻴﻣ : )
1397 .(
ﺖﻬﺟ لﺪﻣ ﻦﻴﻴﺒﺗ و ﻲﺣاﺮﻃ
ﺖﻛﺮـﺷ رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا يﺮـﻴﮔ
ﺶـﻧاد يﺎـﻫ
ناﺮـﻳا نﺎـﻴﻨﺑ .
ﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﻪ ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،
10 ) 3 ( ، 603 - 622 .
---
ﻳﺮﺸﻧ ﻪ ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ 1397
ود ، ر ه 10 رﺎﻤﺷ ، ه 3 ﺺﺻ ، . 603 - 622
10.22059/jibm.2017.235555.2642 DOI:
رد ﻳ ﺖﻓﺎ : 23 / 03 / 1396 ، ﺬﭘ ﻳ شﺮ : 07 / 08 / 1396
ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد©
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺐﺴﻛ يﺎﻴﻧد رد و ﺎﻳﻮﭘ رﺎﻛو
ﺶﻴﺑ زا هﺎـﮕﻨﺑ ،زوﺮـﻣا ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺪﺣ
ﻲـﻠﻌﻓ نﺎﻳﺮﺘــﺸﻣ و ﺎـﻫرازﺎﺑ يﺎـﻫزﺎﻴﻧ ﺪـﻳﺎﺑ ﺎـﻫ دﻮـﺧ
كرد ار
هدﺮﻛ ﻨﻫد ﺦﺳﺎﭘ نآ ﻪﺑ و ﺪ
) ،يرﺪﻴﺣ و هدازﺎﻗآ ،اﻮﻴﺷ 1395
.(
ﻪﺑ
لﺎـﺣرد يﺎـﻫرازﺎﺑ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ،هوﻼﻋ
ﺪﻨﻫد ﻖﻴﺒﻄﺗ ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ار دﻮﺧ و ﺪﻨﻨﻛ ﻒﺸﻛ ﺰﻴﻧ ار رﻮﻬﻇ .
ﻪﺑ ﻦـﻳا
هﺎــﮕﻨﺑ ﺖــﺳا ﺮــﺘﻬﺑ ،رﻮــﻈﻨﻣ
هوﻼـﻋ ﺎــﻫ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺮـﺑ
و دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻣﺪﺧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﻳﺰﻣ
ا زا ،يرﺎﺟ ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫ ﻳ
هﺪ ﺰـﻴﻧ ﺪـﻳﺪﺟ يﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ و ﺎـﻫ
هدﺮـﺑ هﺮـﻬﺑ و تﻻﻮـﺼﺤﻣ و
ﺪـﻨﻫد ﻪﻌـﺳﻮﺗ ار يﺪـﻳﺪﺟ تﺎﻣﺪـﺧ )
،ﻲﻗدﺎﺻ و ﻪﻴﻘﺛ رﻮﻜﻓ 1395
.(
،ﻲﻧﺎﻴﺑ ﻪﺑ يروآﻮﻧ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد
ﻳاﺰـﻓا و ﻪـﻧاروﺎﻨﻓ يﺎـﻫ ﺶ
ﺖﻛﺮﺷ مﺎﻤﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ،ﺎﻬﻧآ و هزاﺪﻧا زا ﺮﻈﻧ فﺮﺻ ،ﺎﻫ
ﻨﻴﻣز ﻪ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ دﻮﺧ هدﺮﺑ ﻲﭘ نآ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ، ﺪـﻧا
. ﻦـﻳا عﻮـﺿﻮﻣ
ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ رد صﻮﺼﺧ ﺶﻧاد يﺎﻫ
يرﺎﺠﺗ ،ﺎﻬﻧآ ﺲﻴﺳﺄﺗ زا ﻲﻠﺻا فﺪﻫ ﻪﻛ نﺎﻴﻨﺑ ﺖـﻴﻤﻫا ،ﺖـﺳا ﻲـﻤﻠﻋ يﺎﻫدروﺎﺘـﺳد يزﺎـﺳ
دراد يﺮﺘﺸﻴﺑ .
ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳا رد
رﺎـﺠﺗ رد ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ ﺰﻣر ﺎﻫ ي
ـﻣادا و ﺎﻫدروﺎﺘـﺳد يزﺎـﺳ ﻪ
هراﻮـﻤﻫ ﻪـﻛ يرازﺎـﺑ رد تﺎـﻴﺣ
يروآﻮﻧ زا يرادرﻮﺧﺮﺑ ،ﺖﺳا ﻪﻧاروﺎﻨﻓ تاﺮﻴﻴﻐﺗ شﻮﺨﺘﺳد نﺎـﻴﻣ ﺰﻳﺎـﻤﺗ ﺐﺟﻮﻣ يﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ
تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﺖﻛﺮـﺷ
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﻋﻮﻧ و ﻲﺸﻧاد دروﺎﺘﺳد تﻻﻮﺼﺤﻣ
ﺖﻛﺮﺷ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﻫ
ي رازﺎﺑ رد لﺎﻌﻓ دﻮﺷ
.
،ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ﻊـﺒﻨﻣ ،ﻲﺘﻴﻌﻗﻮـﻣ ﻦﻴﻨﭼ رد
ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻖﻠﺧ ﻲﻌﻗاو ﻪﺴﺳﺆﻣ
ﺖﻣﺪﺧ يﺎﻫ رﻮﺤﻣ
رد نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ياﺮـﺑ ﺰﻳﺎـﻤﺘﻣ شزرا ﺔـﺋارا رد ﺎﻬﻧآ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺪﻳﺎﺑ ار
ﺖـﺴﻧاد ﺎـﺒﻗر ﺮﻳﺎـﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .
ﻪـﺑ ،رازﺎـﺑ رد ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮـﺑ ناﺮﻳﺪـﻣ ،ﺖﻴﻌـﺿو ﻦـﻳا رد
ﻲﺘﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎـﻫدﺮﻜﻳور لﺎـﺒﻧد يا
ﻬﻧآ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪـﻨﻛ ﻚﻤﻛ فﺪﻫ ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘـﺳد رد ار ﺎـ
) ،ﻲﻨﻴـﺴﺣ داداﺪـﺧ و ﻦﻳداﻮﺟﺪﻴـﺳ ،يرﺪـﻧاﻮﻳد ،يﺮﻴﺘـﺳا
1394
.( ﺎﻘﺑ
، مواﺪﺗ ﻌﺳﻮﺗ و ﻪ ﻦﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﻪﺑ ﺖﺻﺮﻓ مﺎﮕﻨﻬﺑ كرد ىزﺎﺑ ﺪﻋاﻮﻗ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ و ﻰﻄﻴﺤﻣ ىﺎﻫ
دراد زﺎﻴﻧ ﻦﻳا زا ﺎﺗ
ﻪﺑ ﻖﻳﺮﻃ هﺮﻬﺑ ىاﺮﺑ ىﺮﺘﺸﻴﺑ ﺲﻧﺎﺷ
ﺖﺻﺮﻓ زا ىﺪﻨﻣ ﺎﻫ
ﺪﻨﺑﺎﻳ ﺖﺳد .
ﺸﺗ ﻪﺑ ﺺﻴﺨ ﺖﻬﺟ و تروﺮﺿ ﻊﻗﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا و ﺮـﻴﻴﻐﺗ
ﺖﺻﺮﻓ راﻮﺷد رﺎﻴﺴﺑ رﺎﻛ ، ي
و ﺖﺳا ﻪﺑ ﻌﺳﻮﺗ ﻪ ﺮﻜﻔﺗ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ،
و دﺎـﺠﻳا ﻰﮕﻧﻮﮕﭼ و ىﮋﺗاﺮﺘﺳا مﻮﻬﻔﻣ ﺖﺳرد كرد
نآ ىاﺮﺟا ﺖﻬﺟ ذﺎﺨﺗا ﻖﻳﺮﻃ زا ﺰﺟ ﻢﻬﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ دراد زﺎﻴﻧ
ﻤﻫ رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﻪ
نﺎﻜﻣا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺎﻌﺑا دﻮـﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﺮﻳﺬﭘ
.
ﺖﻬﺟ ﺐﺴﻛ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺖﺑﺎﻗر يﺪﻴﻠﻛ ﻊﺒﻨﻣ ،ﺎﻫرﺎﻛو
) ،نﺎﮔودﺎﻛ ﺲﻟﻮﭘﻮﺘﻧﺎـﻣﺎﻳد
و
ﺰﺠﻧﺎﺗﺮﻣ ، 1999 ،ﺖﻳﺎﻧ ؛ 1997 .(
ﺖﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا صﻮﺼﺧ رد يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﻮﻨﻛ ﺎﺗ نﺎﻣزﺎـﺳ يﺮﻴﮔ
ﺖـﻳرﻮﺤﻣ ﺎـﺑ ﺎـﻫ
ﮔ ،ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يروآﻮﻧ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ﺎﻳ ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮ
. ﻲـﻓﺮﻌﻣ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز زا ،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
ﺐﺴﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ نآ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ تﺎﺒﺛا ﻪﺑ يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﺪﺷ ﻦﻴـﺑ دﺎﻌﺑا رد ﻪﭼ و ﻲﻠﻣ و ﻲﻣﻮﺑ دﺎﻌﺑا رد ﻪﭼ ﺎﻫرﺎﻛو
ﻲـﻠﻠﻤﻟا
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ) و نﺎﮔودﺎﻛ ﺰﺠﻧﺎﺗﺮﻣ و ﺲﻟﻮﭘﻮﺘﻧﺎﻣﺎﻳد
1999 ،ﺖـﻳﺎﻧ ؛ 1997 .(
ذﺎـﺨﺗا ﻪـﻛ ﺪـﻧداد نﺎـﺸﻧ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺮـﮕﻳد ﻲـﺧﺮﺑ
ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺖﻬﺟ يﺎﻫ ﺖﻬﺟ ﺪﻨﻧﺎﻣ يﺮﮕﻳد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﻪـﻧاروآﻮﻧ يﺮﻴﮔ
ﺖـﻬﺟ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﻪـﻧﺎﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ و و ﺖـﻴﻔﻴﻛ يﺮـﻴﮔ
هﺮﻬﺑ ﻲﻣ ،يرو ﺐﺴﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﺎﻫرﺎﻛو
) و نﻮﻨﮕﻴﺗﺎﮔ برز
، 1997 ،ﺖﻟﺎﻫ و ﻲﻟﺮﻫ ؛ 1998
اﻮﻨﻳرﺎﻣ ؛ ،ﮓﻨﻴﺳ و
2008 وژ ؛
، دﺰﻴﻛ
، ﻲﻟ
، سﺎﺳ و ﻲﺠﻴﺟ ،
2008 .(
ﻪﺘﻜﻧ ﺎﻣا هﺪﻴﭽﻴﭘ ﺎﺑ ﻪﻛ يا ﻲﺘﺑﺎﻗر و ﺮﺗ
ﺐﺴﻛ ﻂﻴﺤﻣ نﺪﺷ ﺮﺗ نﺎﻣزﺎـﺳ رﺎﻛو
،ﺎـﻫ
ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ هﮋﻳو ﺶﻧاد يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻤﻧدﻮﺧ ﺶﻴﭘ زا ﺶﻴﺑ نﺎﻴﻨﺑ ﻞـﻣﺎﻋ ود ﺎـﻳ ﻚـﻳ ﺮـﺑ فﺮﺻ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﻳ ﻪﺟﻮﺗ ندﻮﺑ ﻲﻓﺎﻛﺎﻧ ،ﺪﻨﻛ
ﺠﻣ ﻪﺑ ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ و ﻊﻣﺎﺟ هﺎﮕﻧ موﺰﻟ و صﺎﺧ ﻪﻋﻮﻤ
ﺖﻬﺟ رد ﻞﻣاﻮﻋ زا يا ﺐﺴﻛ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﺖﺳﺎﻫرﺎﻛو .
ﻦـﻜﻤﻣ ﻲﻓﺮﻃ زا
ﻞﻜﺷ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﺖﺳا ﺪﻨﻫد
ه ﺖﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ يژﺮﻨﻴﺳ و هدﻮﺑ ﺎﻫ
ﻢﻫ ﺎﻳ ﻪﺑ ،توﺎﻔﺘﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ نورد دﺎﻌﺑا ﺎﻳ ناﺮﺸﻴﭘ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﺖﺤﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﻦﻴﺑ هﺪﺷ دﺎﺠﻳا ﻲﻳاﺰﻓا ﻦـﻳا توﺎـﻔﺘﻣ يراﺬﮔﺮﺛا
دﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ .
ﻠﺌﺴﻣ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﺠﻨﻳا ﻪ
ﻞﻜﺷ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻠﺻا
ـﭼرﺎﭙﻜﻳ لﺪـﻣ يﺮـﻴﮔ ﻪ
ﺖـﻬﺟ يﺮـﻴﮔ
ﺖﻛﺮﺷ رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺶﻧاد يﺎﻫ
ﻲﻣ اﺪﻴﭘ دﻮﻤﻧ ،نﺎﻴﻨﺑ ﺪﻨﻛ
. ياﺮـﺑ ﻢـﻬﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا رد ﻲﻠـﺻا فﺪـﻫ
ﺖﻬﺟ ﺻا لاﺆﺳ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و ﺖﺳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﻦﻳا ور ﺶﻴﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠ
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻨﻴﻣز رد يﺪﻴﻠﻛ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻪ
ﺖﻬﺟ ﺖﻛﺮﺷ رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﺶﻧاد يﺎﻫ
ماﺪﻛ نﺎﻴﻨﺑ
؟ﺪﻧا
ﻨﻴﺸﻴﭘ ﻪ ﺶﻫوﮋﭘ يﺮﻈﻧ
ﻲﺑ هدﺮﺘﺴﮔ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﺷ رﺎﺑرد يا
ه ﺖﻬﺟ عﻮﺿﻮﻣ ﺪﻳﺆﻣ ﻪﻛ دراد ﻪﻣادا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا نﺎﻨﭽﻤﻫ و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
دﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﺖﻛﺮﺷ و يرﺎﺠﺗ يﺎﻫرازﺎﺑ رد عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا
ﺖﺳا نآ رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ )
ﻼﻛار ، 2014 .(
ﺖﻬﺟ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار لﻮﺻا ﻪﺑ ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻲـﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻛﺮﺷ يﺎﻫ
رد ﻲﻳﺎـﻫرﺎﺘﻓر زوﺮـﺑ ﺐﺒـﺳ و ﺪـﻧراﺬﮔ
ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻣ مواﺪﺗ ار ﺖﻛﺮﺷ يﺎﻘﺑ و هدﺮﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ ار دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻛ ﺪﻧﻮﺷ
ﺨﺑ ﺪﻨﺸ . ﻲﻣ ﺪﻋاﻮﻗ و لﻮﺻا ﻦﻳا ﻪـﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﺛﺆـﻣ رﻮـﻃ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺖﻳاﺪﻫ ياﺮﺑ ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
دﻮـﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ )
،فاﺮـﺳآ و مﺎﻫﻮـﺷ ،نﻻو 2014
ﺗ ؛ ،ﺎﻜﻴـﺴﺗﺎﻛ و سﺎـﻴﮕﻛ و ﻮـﺴﻳدوﻮﺌ
2012 .(
ﺐﺴﻛ ﺖﻳاﺪﻫ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻪﺑ ،ﺖﺳا دﺎﻨﺘﺳاﺮﭘ رﺎﻴﺴﺑ ﻪﻛ يﺮﮕﻳد ﻒﻳﺮﻌﺗ
ـﻋﻮﻤﺠﻣ ﻖـﻳﺮﻃ زا رﺎﻛو ﻪ
شزرا يﺎـﻫروﺎﺑ و ﺎـﻫ
ﻤﻫ و ﻲﺳﺎﺳا ﺖﻬﺟ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭽ
دراد هرﺎﺷا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ .
زﻮﺣ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻦﻴﺑ لﻻﺪﺘﺳا ﻦﻳا ه
دﻮﺟو رازﺎﺑ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
ﺖﻬﺟ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،دﻮﻬﺸﻣﺎﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻛ دراد ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮﺑ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﺖﺳا ﻲﺗﺎﻴﺣ رازﺎﺑ رد ﺎﻫ )
،ﻲـﻟ و ﻲﻠﻴﺗ و ﺲﻴﻟﺮﻣ
2011 ( ﺖﻬﺟ ﻦﻳا اﺮﻳز ؛ يﺮﻴﮔ
ﻨﻴﻣز ﺎﻫ ﻪ ﻮﺗ ﺖﻳﻮﻘﺗ و دﻮﺒﻬﺑ ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮﻓ نﺎﻣزﺎﺳ رد ار ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ و يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧا
ﺪـﻨﻨﻛ . تﺎـﻴﺑدا
ﻲﻣ ﻪﺋارا ار يﺪﻫاﻮﺷ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﻬﺟ ﻪﻜﻨﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ ﺪﻨﻛ
ﻦﻴﻴﻌﺗ زا ﻲﻜﻳ ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ هﺪـﻨﻨﻛ
ﻢـﻬﻣ يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﺖﻛﺮﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ )
يﺎﻣ ،ودﻮﻟ و ود 2003
.(
ﺖﻬﺟ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد يﺪﻴﻠﻛ و ﻢﻬﻣ هﺎﮔﺪﻳد ﻪﺳ ﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
دراد دﻮﺟو ﻚﻳ :
هﺎﮔﺪﻳد ﻪﻘﺒﻃ ،ﻲﺘﻳاور يﺎﻫ
ﻲـﻘﻴﺒﻄﺗ و يﺪـﻨﺑ .
ﻪﺑ هﺎﮔﺪﻳد ﺖﻬﺟ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻪﺘﻓر رﺎﻛ
ﺖﻳدوﺪـﺤﻣ ﺮـﺑ شﺮﮕﻧ ﻦﻳا اﺮﻳز ؛ﺖﺳا ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ و ﻲـﺑﺮﺠﺗ يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻖﺋﺎﻓ ﺮﮕﻳد هﺎﮔﺪﻳد ود ﻲﺷور ﺖﻬﺟ ﻪﺑ و ﺪﻳآ
ﻪﺑ يﺮﻴﮔ
ﻪـﻘﺒﻃ ترﻮـﺻ
ﻲـﻤﻧ هﺎـﮕﻧ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺾـﺤﻣ يﺪـﻨﺑ
ﺪـﻨﻛ . مﻮـﻬﻔﻣ
ﺖﻬﺟ شﻼـﺗ ﺮﮕﻳد يﺎﻫدﺮﻜﻳور رد ﻪﻜﻴﻟﺎﺣ رد ،ﺪﻧراد ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻂﺑاور ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﺖﻬﺟ ﻪﻛ هﺪﺷ ﻪﻘﺒﻃ ﺎﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ار ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﺪﻨﻨﻛ ﻢﻴﺳﺮﺗ ﻢﻫ زا ﻞﻘﺘﺴﻣ و اﺰﺠﻣ يﺎﻫ )
،ﻲﻟ و يﺰﻴﻛ ،ﻮﺷ 2005
.(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻨﻴﻣز رد ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ يﺎﻫ
ﻪ ﺖﻬﺟ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﺖـﻬﺟ يﺎـﻨﺒﻣ ﻪـﻛ هﺪـﺷ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ يدﺪﻌﺘﻣ دراﻮﻣ ، يﺮـﻴﮔ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا .
هدﺮﻛ شﻼﺗ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺮـﺑ ﺮـﻈﻧ ﺪـﻣ دﺎﻌﺑا يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ رد ار دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ فﺪﻫ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﺖﻬﺟ سﻮﻤﻠﻣ نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ﺎﻳ ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﭻﻴﻫ ،ﺮﺗ
ﺖـﻬﺟ يﺎﺘﺳار رد ﻪﻛ ﻲﻌﻣﺎﺟ لﺪﻣ ﻚﻳ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا يﺮـﻴﮔ
،ﺪﺷﺎﺑ هدﺮﻜﻧ ﻪﺋارا ﺪﻧا
.
ﻨﻴﺸﻴﭘ ﻪ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺑﺮﺠﺗ
ﺖﺴﺒﻛ و ﻚﻣﺎﺑ ،نوﻮﭽﺳا ،ﺎﻜﭘاز ،ﺮﭽﺘﺴﻳد )
2015 ( ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﺎﻫ رد ذﻮـﻔﻧ ياﺮـﺑ ﻲﻟﻮـﺻا يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ار ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺖﻛﺮﺷ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ لﺎﺣ رد ﻻﺎﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﺎﺑ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻧاد ﺪﻧا
) ،ﻻﺎـﻜﻫ 2011 .(
ﻦـﻳا رد
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻧﺎﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻫ
ﻪ ﻪـﻛ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻲﻳﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و رازﺎﺑ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،نﺎﻣزﺎﺳ
ﻲﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺖﻬﺟ دﻮﺒﻬﺑ و ﺖﻳﻮﻘﺗ زﺎﺳ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ .
ﺖﻬﺟ و شﻼـﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺮﻴﮔ
ﺖﻛﺮﺷ يژﺮﻧا ﻘﭼ رﺎﻛ رازﺎﺑ رد ﺎﻫ
ﻪﺑ ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ ﺎﺗ و ﺖﺳا رﺪ ﻚﺴﻳر لﺎﺒﻧد
ﺪﻨﺘﺴﻫ يروآﻮﻧ و يﺮﻳﺬﭘ )
،نﻮﻴﻠـﺳا و ﻦﻳﻮﻛ 2012
.(
ﺖﻬﺟ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا يﺎﻳﻮﮔ رازﺎﺑ يﺮﻴﮔ ﻦﻴﺑ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺎﻫ
ﻪـﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا يﺎـﻫزﺎﻴﻧ ﻦﻴﻣﺄـﺗ و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ لﺎـﺒﻧد
ﺪﻨﺷﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد و
ﻟﺎﻌﻓ ﺶﻘﻧ ﺪﻳﺎﺑ ﻲ
ﺎﻔﻳا ﺪﻨﻨﻛ . ﻔﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد نﺎـﻛرا زا ﻲـﻜﻳ ﺰـﻴﻧ يﺮﻴﮔدﺎـﻳ ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ مﻮـﻬ
ﺖﻬﺟ رﺎﺑرد و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ه
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺚﺤﺑ نآ .
رودرﻮـﻧ و ﺮﻛﺎـﺑ ،ﻻﻮﻜﻨﻴـﺳ ﺪﻳد زا )
1997 ( ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ
ﺖﻛﺮﺷ ﺪﻬﻌﺗ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ يﺮﻴﮔدﺎﻳ نﺎﻣزﺎﺳ و ﺎﻫ
ـﻨﻴﻣز عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶﻧاد تﺎﻋﻼﻃا كرد و ﻢﻴﻬﺴﺗ رد ﺎﻫ ﻪ
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻲﺸﻧاد ﻒﻌﺿ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﻨﻛ
. ﻲﻟ و ﮓﻧاﻮﻫ )
2015 ( رد راﺬـﮔﺮﺛا يﺎـﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ و ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
ﺖﻬﺟ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ .
ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ ﻲﺳﺎﺳا دﺎﻌﺑا نﺎﻧآ ﺪﻳد زا ﻢـﺸﭼ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﻲﻫﺎـﮔآ و زاﺪـﻧا
ﻢﻴﺗ و ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا دﺎﻳ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ رﺎﺘﺧﺎﺳ رﺎﻨﻛ رد ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲـﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا يﺮﻴﮔ
ﻌـﺳﻮﺗ دﻮـﺒﻬﺑ ياﺮـﺑ ﻲﺘﺑﺎـﻗر يﺎـﻫرازﺎﺑ رد ﺪـﻨﻧاﻮﺗ ﻪ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يﺪﻴﻠﻛ و ﻢﻬﻣ ﺶﻘﻧ ،ﺪﻳﺪﺟ لﻮﺼﺤﻣ .
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد يﮋﺗاﺮﺘﺳا كرد و ﻢﻬﻓ ﻪﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻫﺎﮔآ
دراد هرﺎﺷا )
و ﮓﻧﺎﻳ ﻚﻴﺳرﺎﻣ و ﺰﻨﻴﻜﺗاو ،
2013 .(
ﻦﻤﺿ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻫﺎﮔآ ناﺰﻴﻣ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ يراﺰﮔﺮﺑ
هرود ﻪﺑ ،ﻢﻴﻬﻔﺗ ياﺮﺑ ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
زا هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﻨﻛ رد ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻫ ﻲﻤﻴﺗ رﺎﺘﺧﺎﺳ
، ﺮـﻤﺛﺮﻤﺜﻣ و ﺪﻴﻔﻣ رﺎﻴﺴﺑ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ )
ﺲﻟﻮﭘﻮﻧﺎﻳ
، كﺎﮕﻨﻣ و هوآ و 2012
؛ نﺎﮕﻛآ
، ،نﺮﻴﺑ و ﻦﻴﻜﺴﻛ 2009
.(
ﺪـﻳﻮﺑﺮﻴﮔ ﻪﻠـﺴﻛا و ﻞـﻨﻛ تﺎﻜﺳا لﺎـﺳ رد
2015 ﺖﻬﺟ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺪﻨﭼ زا ار ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
يدﺎـﻌﺑا
نﻮﭽﻤﻫ هﺪـﻨﻳآ يﺮـﮕﻧ ) ،ﻢﻟﻮـﻫ و نﺮﮕـﺳرﻮﻓ ،نﻮـﺳرﺪﻧآ 2002
،ﭻﻴﻤﻠﮕﻠﻜـﺳا و سﻮـﺒﻣآ ،سﻮـﺒﻣآ ؛ 2006
،ﻪـﻜﺑرو ؛ 2011
( ،
ﻪﻨﻳﺰﻫ يﺮﮕﻧ ) ،ﻪﻜﺑرو 2011 ( ﺐﻴﻗر ، يراﺪﻣ ) ،نارﺎﻜﻤﻫ و سﻮﺒﻣآ 2006
ﻔﻄﺼﻣ و اﻮﻟﺎﭽﻴﻣ ؛ ،ﻲ
2012 ( ﻲﻠﺧاد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ و )
ﺪﻟﺎﺧ
،ﻮﻤﻳرﻻ و 2012
( ﻲﺟرﺎﺧ و )
،ﺖﻧاﺮﮔ 1996
؛ ،ﺲﻧاﻮﻟ و ﻦﺴﻧﺎﻫ 2007
( ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻻو ﻧارﺎﻜﻤﻫ و ن ﺶ
) 2014 ( ﺋارا ﻦﻤﺿ ﻪ لﺪﻣ
ﺖﻬﺟ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ
MILEيﺮﻴﮔ )1
ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ و يﺮﻴﮔدﺎﻳ ،يروآﻮﻧ ،ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ (
ﺐﺴﻛ رد ﻦﻴـﺑ يﺎﻫرﺎﻛو ﻲـﻠﻠﻤﻟا
، هﺎـﮕﻧ موﺰـﻟ ﺮـﺑ
ﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪﺑ ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻪ
ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﺪﻧدﺮﻛ ﺪﻴﻛﺄﺗ
. ﻼﺳار ) 2014 ( ﺋارا ﻦﻤﺿ ﻪ يﺮﺘﺸﻣ زا ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
ﻲﮕﺘـﺴﻳﺎﺷ ،ﻲـﻳاﺮﮔ يﺎـﻫ
ﺐﺴﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻪﻧاروآﻮﻧ ﺎﻫرﺎﻛو
، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻄﺑار ﺮﺑ ﺎﻳﻮﭘ يﺰﻳر
ﻪ ﺖﺒﺜﻣ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ و ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﺖﺒﺜﻣ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﺤﺻ
ﺖﺷاﺬﮔ . ﻲﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد
تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻢـﺠﺣ ﻪﺘـﺷﺬﮔ لﺎـﺳﺪﻨﭼ ﻲـﻃ ﻪـﻛ ﺖـﻔﮔ ناﻮﺗ
ـﻨﻴﻣز رد ﻪ
ﺖﻬﺟ هدﺮﺘﺴﮔ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﻲـﻣ نآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ اﺮﻳز ؛ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ﺮﺗ
ـﻨﻴﻣز ﺪـﻧاﻮﺗ ﻪ
ﻌـﺳﻮﺗ ﻪ رد ار مﺎـﮕﻤﻫ و ﻮـﺴﻤﻫ
ﺶﺨﺑ ﺪﻨﻛ ﻢﻫاﺮﻓ نﺎﻣزﺎﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ .
ﺖﺑﺎﻗر ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﻪﻤﻫ يﺎﻫ
ﺖﻛﺮـﺷ ﻪﺒﻧﺎﺟ
ﺮـﻛ مﺰـﻠﻣ ار ﺎـﻫ ياﺮـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا هد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــ
1.Market orientation, innovation, learning and entrepreneurship
شزرا ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ مﺎﻤﺗ زا ،دﻮﺧ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﻨﻳﺮﻓآ هﺮﻬﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
ﺪﻧﺮﺒﺑ . يروآﻮﻧ رﺎﻨﻛ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ،ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﻣ اﺪﻴﭘ مﻮﻬﻔﻣ ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ و ﻲﻤﻧ ار ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ فﺮﺻ ﻪﺟﻮﺗ و ﺪﻨﻛ
ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻟﺰﻨﻣ ﻪ اﺮـﻳز ؛دﺮـﻛ حﺮـﻄﻣ ﻲﺘﺑﺎـﻗر مﺮـﻫا
ز رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻨﻴﻣ
ﻪ ﺖﻛﺮﺷ ،يروآﻮﻧ ﺐﺴﻛ
ﻲـﻣ ﻪـﺟاﻮﻣ ﻞﻜﺸﻣ ﺎﺑ ار ﺎﻫ
ﺖﻛﺮـﺷ زا يرﺎﻴـﺴﺑ ﻪـﻛ ﻲﻋﻮـﺿﻮﻣ ،ﺪـﻨﻛ ياﺮـﺑ ﺎـﻫ
ﺖﻬﺟ هدﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ نآ ﻪﺑ ﺮﺘﻤﻛ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﺪﻧا
.
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﻳﺮﻈﻧ شور و هدﻮﺑ ﻲﻔﻴﻛ دﺮﻜﻳور ياراد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻪ
هداد مﺎﻈﻧ دﺎﻴﻨﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺶﻴﭘ رد ار ﻪﺘﻓﺎﻳ .
نﺎـﻘﻘﺤﻣ ،شور ﻦـﻳا رد
ﺰﮔﺮﻫ ﻲﻤﻧ عوﺮﺷ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻚﻳ زا ار ﺶﻫوﮋﭘ رود ﻚﻳ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﻨﻧﺎﺳﺮﺑ تﺎﺒﺛا ﻪﺑ ار نآ ﺪﻌﺑ و ﺪﻨﻨﻛ
ه هﺪﺷ زﺎﻏآ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻲﻣ هداد ﺖﺻﺮﻓ و ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ار دﻮﺧ ﺖﺳا نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ و ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﻪﭽﻧآ ﺎﺗ دﻮﺷ
) ،نﺎﮔرزﺎﺑ 1387 .(
ﻖـﻴﻘﺤﺗ ،ﺮـﮕﻳد نﺎـﻴﺑ ﻪﺑ
ﻨﺟ زا و ﺖﺳا ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﻲﺸﻫوﮋﭘ ،ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺮﻈﻧ زا ﺮﺿﺎﺣ ﺒ
ﻪ ﺘﺳد زا ،فﺪﻫ ﻪ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ يدﺮﺑرﺎﻛ ـ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ يﺎﻫ
ﻲـﻣ رﺎﻤـﺷ دور
.
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ يﺮﻴﺴﻔﺗ عﻮﻧ زا ،ﻲﻔﻴﻛ دﺮﻜﻳور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ دﻮﺷ
.
ﻌﻣﺎﺟ ﻪ ﺖﻛﺮﺷ رد يﮋﺗاﺮﺘﺳا و ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﻞﻣﺎﺷ ،ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ وﺮﻤﻠﻗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يرﺎﻣآ ﺶﻧاد يﺎﻫ
ﺖﺳا نﺎﻴﻨﺑ .
ﻦـﻳا
ﺖﻛﺮﺷ رد داﺮﻓا ﻮﻬﻇﻮﻧ يﺎﻫ
ترﺎﺘﺳآ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ يروﺎﻨﻓ ر پآ
ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﻫ ﺪﻨﻨﻛ
. هﺮﺒﺧ ﺖﻛﺮﺷ يﺎﻫ رد ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا رد هﺪﻨﻨﻛ
ﻨﻴﻣز ﻪ ﺖﻛﺮﺷ رازﺎﺑ ﻪﺑ دورو ﺖﻬﺟ و دﻮﺧ يﺎﻫ
ﺑﺮﺠﺗ و لﺎﻌﻓ ﺶﻘﻧ زا ،ﻲﺗآ ﺮﻴﺴﻣ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻠﻛ يﺮﻴﮔ ﻪ
ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻓﺎﻛ .
ﺑﺮﺠﺗ لﺎﺳ ﻪﺳ ياراد ﻢﻛ ﺖﺳد داﺮﻓا ﻦﻳا ﻪ
پآ ترﺎﺘﺳا رد ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﻫ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺎﻳ ﺪﻧدﻮﺑ پآ ترﺎﺘﺳآ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫ
ﺎـﻫ
ﺪﻨﺘﺷاد هﺪﻬﻋﺮﺑ ار .
ﻪﺘﺷر رد ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ،داﺮﻓا ﻦﻳا ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺖﺳﺎﻴﺳ و ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ
دﻮﺑ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يراﺬﮔ
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا و ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ يﺮﻴﮔ
ﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﻨﻋ هﺮـﺒﺧ ﺖﺧﺎ
ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ،ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ دﺮﻛ شﻼﺗ ﻖﻘﺤﻣ ﻟﻮﻠﮔ يﺮﻴﮔ
ﻪ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ داﺮﻓا داﺪﻌﺗ ،ﻲﻓﺮﺑ هﺪﻧﻮـﺷ
ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻳا ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻣادا ،ﺪﺑﺎﻳ ﺖﺳد هداد ﺖﻳﺎﻔﻛ ﻪﺑ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﺗ يﺮﻴﮔ .
ﺮﺑ زا ﺲﭘ ﻖﻘﺤﻣ ،هﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يراﺰﮔ
14 ﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪ ،ﺖـﻓﺎﻳ ﺖـﺳد يﺮﻈﻧ عﺎﺒﺷا ﻪﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻖﻴﻤﻋ
ﺒﺣﺎﺼﻣ ﺞﻨﭘ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻳﺎﻔﻛ زا نﺎﻨﻴﻤﻃا و ﻲﻳاور دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﺎﻣا ﻪ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺰﻴﻧ ﺮﮕﻳد .
هداد يروآدﺮـﮔ شور ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ شور ،ﺎـﻫ
ﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪ هداد يروآدﺮﮔ نﺎﻣز و ﻖﻴﻤﻋ ﺮﻴﺗ ﺎﻫ
1395 دﻮﺑ . ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ لاﺆﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﻲﻳﺎﻫ
» ﻴﭘ ناﺮـﺸ
كﺮـﺤﻣ و ﺎـﻫ يﺎـﻫ
ﺖﻬﺟ ﺖﻛﺮﺷ رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ﺶﻧاد يﺎﻫ
نﺎﻴﻨﺑ « ﻲﻣ زﺎﻏآ ﺪﻧﺪﺷ ) ﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪ زﺎﺑ ( ﺶﺳﺮﭘ ﻲﻗﺎﺑ و
ﻪـﺘﻔﮔ سﺎـﺳا ﺮـﺑ ﺎـﻫ يﺎـﻫ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻲﻣ حﺮﻄﻣ هﺪﻧﻮﺷ ﺪﺷ
. رﺎﺑﺪﻨﭼ ﻲﺳرﺮﺑ و يﺪﻴﻠﻛ تﺎﻜﻧ جاﺮﺨﺘﺳا ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻛذ نﺎﻳﺎﺷ ه
ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ مﺎـﻤﺗ ،ﺎـﻬﻧآ ﺎـﻫ
ﺪﻧﺪﺷ ﻂﺒﺿ .
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﺘﻓﺎﻳ يرﺎﮔزﺎﺳ ﻪﺑ
ﻲـﻣ قﻼـﻃا ﻖـﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ دﻮـﺷ
. ،ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ ﺖـﻴﻌﻗﻮﻣ نﻮـﭽﻤﻫ ﻲـﻠﺣاﺮﻣ رد ،ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ رد ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ
ﻪﺨﺴﻧ ﻲﻣ دﻮﻤﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ و يرادﺮﺑ ﺪﺑﺎﻳ
. ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ لاﺆﺳ ﺖﻳاﺪﻫ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻪﺑ ،هﺪﻧﻮﺷ
ﻲﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫ ياﺮﺑ و دﻮﺷ
ﻪﺨﺴﻧ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ددﺎﻳ رد ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ نورد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺰﻴﻧ يرادﺮﺑ
ﺖﺷا يرادﺮﺑ
دﺮـﻛ ﻪـﺟﻮﺗ دﺮـﻓ ود ﻂﺳﻮﺗ ﻦﺘﻣ يﺎﻫ .
لﻮـﻃ رد
ﻪﻘﺒﻃ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ يﺪﻨﺑ ﺖـﺳا ﻞـﻴﻠﺤﺗ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ ﻲﺷور ،راﺬﮔﺪﻛ دﺮﻓ ود ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ شراﺰﮔ يﺎﻫﺪﺻرد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺰﻴﻧ ﺎﻫ
) ،نوﺎﺑ و نوﺎﺑ 2008
.(
ﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪ نﻮﻣزآزﺎﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
ﻪـﺑ ﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ يراﺬـﮔﺪﻛ تﺎـﺒﺛ ﻲﺑﺎـﻳزرا ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻣزآزﺎﺑ شور
ﻲـﻣ رﺎـﻛ ور د .
ﺒـﺳﺎﺤﻣ ياﺮـﺑ ﻪ
نﻮﻣزآزﺎـﺑ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ نﺎـﻴﻣ زا ،1
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻠﺻﺎﻓ رد ﺎﻬﻧآ زا ﻚﻳ ﺮﻫ و هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺪﻨﭼ ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ﻪ
هرﺎﺑود ،ﺺﺨﺸﻣ و هﺎﺗﻮﻛ ﻲﻧﺎﻣز
ﻲﻣ يراﺬﮔﺪﻛ ﻠﺻﺎﻓ ود ﺮﻫ رد هﺪﺷ هداد يﺎﻫﺪﻛ ﺲﭙﺳ ؛ﺪﻧﻮﺷ
ﻪ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣز ﻲﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻢﻫ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺪﻧﻮﺷ . رد
ﻫ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا ﻚﻳ ﺮ ﻠﺻﺎﻓ ود رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫﺪﻛ ،ﺎﻫ
ﻪ ار ﺪﻧﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﻧﺎﻣز
» ﻖﻓاﻮﺗ « ار ﻪﺑﺎﺸﻣﺮﻴﻏ يﺎﻫﺪﻛ و
» ﻖـﻓاﻮﺗ مﺪﻋ «
ﻲﻣ ﺪﻨﻣﺎﻧ . ﺒﺳﺎﺤﻣ شور ﻪ
يراﺬﮔﺪﻛ ﻦﻴﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻠﺻﺎﻓ ود رد ﻖﻘﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ
ﻪ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣز ـﻄﺑار ترﻮﺻ ﻪ
1 ﺖـﺳا
) ،لاﻮﻛ 1996 .(
يراﺬﮔﺪﻛ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ لوﺪﺟ رد ﺎﻫ
1 ﺸﻣ ﻲﻣ هﺪﻫﺎ دﻮﺷ .
ﻄﺑار ﻪ 1 ( نﻮﻣزآزﺎﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺪﺻرد= 2×تﺎﻘﻓاﻮﺗ داﺪﻌﺗ
ﺎﻫﺪﻛ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ ×%100
لوﺪﺟ 1 . ﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪ نﻮﻣزآزﺎﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
ﻒﻳدر ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ناﻮﻨﻋ
ﺎﻫﺪﻛ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ
ﻖﻓاﻮﺗ داﺪﻌﺗ ﺎﻫ
ﻖﻓاﻮﺗ مﺪﻋ داﺪﻌﺗ ﺎﻫ
نﻮﻣزآزﺎﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
1
P5 86
34
26
79
%
2
P9 79
31
22
78
%
ﻞﻛ 165
65
48
78
%
نﺎﻤﻫ لوﺪﺟ رد ﻪﻛ رﻮﻃ 1
ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ زا ،دﻮﺷ
ﺖـﺳا هﺪﻴﺳر ﺖﺒﺛ ﻪﺑ شرﺎﻜﻤﻫ و ﻖﻘﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫﺪﻛ
) 165 ﺪﻛ ( ﺎﻫﺪﻛ ﻦﻴﺑ ﻖﻓاﻮﺗ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ ، 65
نﺎـﻣز ود ﻦـﻳا رد ﻖـﻓاﻮﺗ مﺪـﻋ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ و 48
ﺖـﺳا . ياﺮـﺑ نﻮﻣزآزﺎـﺑ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ 78
ﻪﺑ ﺪﺻرد ﺪﻣآ ﺖﺳد . ﺎﺑ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد
60 ﺪـﺻرد
يراﺬﮔﺪﻛ دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،ﺖﺳا ﻲﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺪﺳر ) ،رﺎﺘﺳاﻮﺧ 1388 .(
رﺎﺒﺘﻋا ) ﻲﻳاور ( ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﻪﺳ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد رﺎﺒﺘﻋا و ندﻮﺑ ﻖﺛﻮﻣ رﺎﻴﻌﻣ
) يﺮﻳﺬﭘروﺎﺑ (
، لﺎﻘﺘﻧا يﺮﻳﺬﭘ ، نﺎﻨﻴﻤﻃا يﺮﻳﺬﭘ ياﺮﺑ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﻲﺑﺎـﻳزرا
ﺪﺷ ) ،رﺎﺘﺳاﻮﺧ 1388 .(
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ هﺪﺷ دﺎﻳ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ زا ﻚﻳﺮﻫ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد
، ماﺪﻗا ﺎﻫ ي ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ ترﻮﺻ ﺮﻳز :
1 . رﺎﺒﺘﻋا : ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺪﻴﻳﺄﺗ ،ﻲﻓﺎﻛ نﺎﻣز فﺮﺻ ﺎﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ترﺎﻈﻧ زا ﺲﭘ
،ﺺـﺼﺨﺘﻣ ﺖﺸﻫ هﺮـﻬﺑ
يﺪـﻨﻣ ود زا
ﮔﺪﻛ ﺬ ﮔﺪﻛ ياﺮﺑ را ﺬ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﭼ يرا ﻪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ ،ناراﺬﮔﺪﻛ هﺎﮔﺪﻳد ﻲﻧﺎﺴﻜﻳ زا نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺐﺴﻛ ندﺮـﻛ حﺮﻄﻣ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــ
1.Re-test Reliability
ﺶﺳﺮﭘ هزاﺪﻧا ﻞﺑﺎﻗ و ﻲﻨﻴﻋ يﺎﻫ ددﺎﻳ شرﺎﮕﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ يﺮﻴﮔ
روآدﺎﻳ و ﻪﻨﻣاد ﺖﺷا ﻲﻃ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪـﺑ هﮋـﻳو مﺮـﻓ رد يﺎـﻫ
ندﻮﺑ ﻖﺛﻮﻣ ناﺰﻴﻣ ،ﻞﺴﻛا هداد
ﺎﻫ ي ﺶﻫوﮋﭘ ار ﺎﺗ ﺖﺳا هداد ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺪﺣ .
2 . لﺎﻘﺘﻧا يﺮﻳﺬﭘ : ياﺮﺑ ﺐﺴﻛ لﺎﻘﺘﻧا زا نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺮﻳﺬﭘ
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﺎﺑ ،
ﺺﺼﺨﺘﻣ ﻪﺳ ـﻨﻴﻣز رد
ﻪ ﺖـﻬﺟ يﺮـﻴﮔ
ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﻛ
، رﺎﺑرد ه ﻪﺘﻓﺎﻳ ترﻮﺸﻣ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﺷ
.ﺪ
3 . نﺎﻨﻴﻤﻃا يﺮﻳﺬﭘ : ﻤﻫ رد ﻪ ﻪﺑ و رﺎﻛ ﻞﺣاﺮﻣ نﺎﻨﻴﻤﻃا دﺎﺠﻳا رﻮﻈﻨﻣ
ﺖﺷاددﺎﻳ و ﺶﻫوﮋﭘ تﺎﻴﺋﺰﺟ ،يﺮﻳﺬﭘ يرادﺮﺑ
ﺖﺒﺛ ﺎﻫ
ﺪﺷ ﻂﺒﺿ و
.ﺪﻧ
هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺎﻫ
ﺖﺴﺨﻧ مﺎﮔ :
زﺎﺑ يراﺬﮔﺪﻛ
ﻪﻴﻟوا يراﺬﮔﺪﻛ ﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد:
ﻪ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ يﺪﻴﻠﻛ تﺎﻜﻧ ﻲﻧاﻮﻨﻋ ،ﺎﻫ
ﻲﻣ هداد
ـﻤﻫ ﺲﭙـﺳ ،دﻮـﺷ ﻪ
رد ار ﻦﻳوﺎـﻨﻋ ﻦـﻳا
ﻲﻣ راﺮﻗ ﻲﻟوﺪﺟ ﻢﻴﻫد
. ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﻪﻣادا رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻛذ نﺎﻳﺎﺷ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا ﻲﻳﺎﻫ
ﻮـﺤﻧ و ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺎﻫ ه
هدروآ ﻪـﻴﻟوا يراﺬـﮔﺪﻛ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
لوﺪﺟ 2 . ﻪﻴﻟوا يراﺬﮔﺪﻛ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ لاﺆﺳ
ﻧﻮﻤﻧ ﻪ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺦﺳﺎﭘ هﺪﻧﻮﺷ
ﺪﻛ ﻪﻴﻟوا يﺎﻫ
ﺎـﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ ﻪـﭼ ﺎﻤـﺷ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ و
ﺖﻬﺟ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻠﻣاﻮﻋ يﺮـﻴﮔ
ﺖﻛﺮـــﺷ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـــﺳا يﺎـــﻫ
ﺶﻧاد
؟ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﻴﺧد نﺎﻴﻨﺑ
ﻪﻳور ،ﻦﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ ﻲﻤﻈﻨﻣ يﺎﻫ ﺶﻧاد يﺎﻫ
رد نﺎـﻴﻨﺑ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﺘﺳار يﺰﻳر
ﻲـﻣ ،ﺪﻧراد ﺮﻈﻧ رد دﻮﺧ يﺎﻫ
ـﻨﻴﻣز ﺪـﻧاﻮﺗ ﻪ
ﺖـﻬﺟ زﺎﻏآ ياﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﺐـﺴﻛ يﺎﺘـﺳار رد ﺐـﺳﺎﻨﻣ يﺮـﻴﮔ
ﺖـــﻓﺮﮔ ﺮـــﻈﻧ رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـــﺳا فاﺪـــﻫا .
مواﺪـــﺗ ﻦﻳاﺮﺑﺎـــﻨﺑ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻨﻴﻣز رد يراﺬﮔ ﻪ
ﻲﻣ فاﺪﻫا ﺐﺴﻛ ﻢـﻬﻣ ﻲﻨﻣﺎـﺿ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺖﻬﺟ رد ﺻﺮﻋ رد بﻮﻠﻄﻣ يﺮﻴﮔ ﻪ
رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا فاﺪﻫا ﺐﺴﻛ
ﺐﺴﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﺖﻛﺮﺷ رﺎﻛو
ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫ .
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﺪﻬﻌﺗ ـﺻﺮﻋ رد يراﺬﮔ
ﻪ فاﺪـﻫا
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مواﺪﺗ و ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يراﺬﮔ
ﺎﻫ
ﻪــﻳور ﻦﺘــﺷاد رد ﻢﻈﻨــﻣ يﺎــﻫ
ــﻨﻴﻣز ﻪ
ﺐﺴﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ رﺎﻛو
ﻢﻴﺴﻘﺗ ياﺮﺑ ،ﻦﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﺖـﻬﺟ ﺮـﺑ ﺮﺛﺆﻣ تﺎﻣاﺰﻟا يﺪﻨﺑ يﺮـﻴﮔ
ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺮﮕﻧ ﻲﻠﻛ هﺎﮕﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا مزﻻ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا .
ﻞﻣاﻮﻋ
ﺖــﻬﺟ دﻮــﺒﻬﺑ ﺖــﻬﺟ رد ﻒــﻠﺘﺨﻣ ﻞــﻣاﻮﻋ ،ﻲﺘﻛﺮــﺷ يﺮــﻴﮔ
نورد
نوﺮــﺑ ﻞــﻣاﻮﻋ و ﻲﻧﺎﻣزﺎــﺳ ﺖــﺳا ﻲﺗﺎﻣزﺎــﺳ
. ﻞــﻣاﻮﻋ
نورد و ﻲﻧﺎـﺴﻧا يوﺮـﻴﻧ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروﺎـﻨﻓ
ﻪـﺑ يﺎـﻫ زور
ﻲﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺐـﺴﻛ رد ﻲـﻤﻬﻣ مﺮـﻫا و هدﻮـﺑ ﺖـﻳﻮﻘﺗ زﺎـﺳ
ﺖﻬﺟ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا يﺮـﻴﮔ .
ﻞـﻣاﻮﻋ رد ﺮـﮕﻳد يﻮـﺳ زا
ﻲـﻣ ﻲﻧوﺮﻴﺑ ﻂﻴﺤﻣ
ﺖـﺷاد ﺮـﻈﻧ رد ار يﺮﺘـﺸﻣ و ﺎـﺒﻗر ناﻮـﺗ .
ﺖﻬﺟ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ يﺮﻴﮔ
ﺪـﻗﺎﻓ ،دزادﺮـﭙﻧ ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻪـﻛ يا
ﺖﺳا زوﺮﻣا ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻲﻳارﺎﻛ .
نورد ﻞـﻣاﻮﻋ ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺪـﻨﻧﺎﻤﻫ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ
و ﻲﻧﺎــﺴﻧا يوﺮــﻴﻧ يﺎــﻫزﺎﻴﻧ ﺮــﺑ ﺰــﻛﺮﻤﺗ يروﺎﻨﻓ و ﻢـﻬﻣ تﺎـﻣاﺰﻟا زا ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
ﺖﻬﺟ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺮﻴﮔ
ﺖﺳا .
و نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ و ﻲـﻄﻴﺤﻣ يﺎـﺒﻗر ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ آ ﻲﺠﻨﺳزﺎﻴﻧ ﺎﻬﻧ
ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺪﻧﺮﺑ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺮﺑ ﻲﻌﺳ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻣ ،ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ و ﻨﻴﻣز ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪ ﺖﻬﺟ ﺶﻳاﺰﻓا يﺮﻴﮔ
ﺪﻳﺎﻤﻧ دﺎﺠﻳا ﺎﻤﺷ ياﺮﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا .
رد ﺪـﻧﺮﺑ زا ﻲﻫﺎﮔآ دﺎﺠﻳا و بﻮﻠﻄﻣ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫرازﺎﺑ
لوﺪﺟ ﻪﻣادا 2
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ لاﺆﺳ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺪﻧﻮﺷ
ﺪﻛ ﻪﻴﻟوا يﺎﻫ
ﺖﻛﺮﺷ ﺶﻧاد يﺎﻫ ﺮـﻴﻈﻧ نﺎﻴﻨﺑ
ﺎﻤــﺷ ﺖﻛﺮــﺷ دﺎــﺠﻳا ياﺮــﺑ
ﺖـــﻬﺟ يﺮـــﻴﮔ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـــﺳا
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮـﻈﻧ رد ار يدﺎﻌﺑا ﻪﭼ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ
؟ ﺖﻛﺮﺷ
رازﺎـﺑ ﻢﻈﻨﻣ ﺶﻳﻮﭘ ﺮﺑ ﻲﻌﺳ ،ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ياﺪﺘﺑا رد ﺎﻣ يﺎﻫ زﻮﺣ ﺎﻳ ه رازﺎﺑ ﻲﺠﻨﺳزﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا و ﺖﺷاد دﻮﺧ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﻢﻳدﺮﻛ ماﺪﻗا .
نآ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و رازﺎﺑ ﻲﺠﻨﺳزﺎﻴﻧ
ار دﻮـﺧ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يﺎـﻫزﺎﻴﻧ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦﻳا ﻲﭘ رد ﺎﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﻢﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﺪﻫاﻮﺧ نآ دﺪﺻرد و ﺪﻨﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻦﻳﺮﺗ
ﺋارا ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻪ
ﺘـﺳاﻮﺧ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪ
ار ﻪـﻨﻴﻣز ،ﺎـﻬﻧآ
ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺶﻳاﺰﻓا و دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ دروآ ﺖﺳد
. يﺎــﻫزﺎﻴﻧ مواﺪــﻣ ﺶﻳﻮــﭘ و ﻲﺠﻨــﺳزﺎﻴﻧ
يﺮﺘﺸﻣ تﺎﻣﺪﺧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ رد يروآﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
هﺪﺷ ﻪﺋارا
زا ﻲﻜﻳ ﺎﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﻨﻴﻣز رد ار دﻮﺧ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا فاﺪﻫا
ﻪ ﺎـﻫرازﺎﺑ
هزﻮﺣ و ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﻲـﻣ رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،دﻮﺧ يﺎﻫ
و ﺪـﻧاد
دراد دﻮﺧ رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ ﺶﻳاﺰﻓا و دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﻲﻌﺳ .
ﻪـﻨﻴﻣز ﻦـﻳا رد
ﺰﻳﺎـﻤﺘﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ و تﺎﻣﺪﺧ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻨﻴﻣز رد مزﻻ تﺎﻣاﺪﻗا
هﺪـﻳا زا ﺖـﻳﺎﻤﺣ ﺎﺑ دراد ﻲﻌﺳ ار
نﺎـﻨﻛرﺎﻛ يﻮـﺳ زا ﻮـﻧ يﺎـﻫ
ﻪﺑ دروآ ﺖﺳد . ﻴﺣور ﺶﻳاﺰﻓا
ﻪ رازﺎﺑ رد يوﺮﺸﻴﭘ
هﺪﻳا زا ﺖﻳﺎﻤﺣ
نﺎﻨﻛرﺎﻛ يﺎﻫ
ﻴﺣور ﻪ رازﺎﺑ رد ﻲﻤﺟﺎﻬﺗ
ﻒﻌــﺿ ﺪــﻴﻫاﻮﺨﺑ ﺮــﮔا يﺎــﻫ
ـــﻨﻴﻣز رد ار دﻮــﺧ ﺖﻛﺮــﺷ ﻪ
ﺖﻬﺟ نﺎـﻴﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ
ﻢـﻛ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻴﻨﻛ ار ﻲﻬﺟﻮـﺗ
ﻲﻣ ﻪﻨﻴﻣز ماﺪﻛ رد ؟ﺪﻴﻧاد
تﻻﻮﺼﺤﻣ رد ﺮﺗﻻﺎﺑ شزرا دﺎﺠﻳا رد يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ مﺪﻋ تﺎﻣﺪﺧ و
ﻲﻣ ار ﺎﺒﻗر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻪﺋارا تﻼﻜـﺸﻣ زا ناﻮﺗ
دﺮﺑ مﺎﻧ ﻪﺻﺮﻋ ﻦﻳا .
ﺖﻛﺮـﺷ ﺪـﻨﻧﺎﻤﻫ ﻲﻳﺎـﻫرازﺎﺑ رد ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ وراد ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ﺎﻣ ﺖﻌﻨﺻ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑ ،ﺪﻨﻨﻛ
ﺮـﻈﻧ رد نوﺪـﺑ ار تﺎﻣﺪـﺧ و تﻻﻮـﺼﺤﻣ ،دﺪﺠﻣ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ زا ﻲﭙﻛ ،يﻮﻨﻌﻣ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ قﻮﻘﺣ ﻦﺘﺷاد ﻣ يرادﺮﺑ
ﻲ ﻦـﻳا ﻪﻛ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ
ﻨﻴﻣز ﻪ ﻲﻣ ﺎﻣ زا ار ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫرازﺎﺑ رد يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا دﺮﻴﮔ
. شزرا ﺋارا نﺎﻣز رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ ﻲﻨﻳﺮﻓآ ﻪ
تﻻﻮﺼﺤﻣ و تﺎﻣﺪﺧ
نآ ﻆﻔﺣ و يروآﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪ
ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ﺲﻧﺎﺷ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻲﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳﺮﺗ
ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ،دراد دﻮﺟو ﺎﻣ ﺖﻛﺮﺷ ناﺮﻳﺪﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا
ﺐـﺴﻛ رد يﺪـﻴﻠﻛ دﺮﺑرﺎـﻛ ﺪـﻗﺎﻓ عﻮـﺿﻮﻣ ﻦـﻳا ﻦـﻣ ﺮـﻈﻧ ﻪﺑ ﺖﻬﺟ ﺖﺳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ .
ﻲﺑ ﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻪ
ﺲﻧﺎﺷ
ـﺻﺮﻋ رد يﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺪﻗﺎﻓ هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﺎﻣ ﺖﻛﺮﺷ رد ﻪ
و ﻞـﻤﻋ ﺖﻋﺮـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا ،ﻲـﻄﻴﺤﻣ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﺖﺳا ﻲﻄﻴﺤﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ دﻮﺧ ﻖﻴﺒﻄﺗ يﺎﺘﺳار رد يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ .
ﺎﺑ
،ﻚﺑﺎﭼ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻲﻳﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ دﻮﺟو ،ﻦﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﻨﻴﻣز تاﺮﻴﻴﻐﺗ يﺎﺘﺳار رد يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ و ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﺶﻳاﺰﻓا زﺎﺳ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ؛ﺖﺳا ﻲﻄﻴﺤﻣ
ا دﺪـﻌﺘﻣ تﻼﻜـﺸﻣ ياراد ،دراد دﻮﺟو ﺎﻣ ﺖﻛﺮﺷ رد ﻪﻛ يزوﺮﻣ ﻨﻴﻣز رد ﻪ ﺖﻋﺮﺳ و يرﺎـﻛ ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺑ ﻲﺸﺨﺑ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ .
قﺎﺒﻄﻧا ترﺪﻗ ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﻳﺬﭘ
ﻪﻔﻴﻇو ﻦﻴﺑ ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ رد يا
ﻚﺑﺎﭼ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ
ﻞﻜﺷ و ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ يراﺬﮔﺪﻛ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ ﻲﻫد
ﺎﻫ ﻠﺣﺮﻣ رد: ﻪ ﻪﺑ ﻪﻴﻟوا يﺎﻫﺪﻛ ،ﺪﻌﺑ نﺎـﻤﻫ ﺎـﻳ ﻪـﻳﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫﺪـﻛ ﻪﺑ دﺎﻳز داﺪﻌﺗ ﻞﻴﻟد
ﻪﻟﻮﻘﻣ هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺎﻫ )
ﻪﻘﺒﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻴﻟوا يﺎﻫﺪﻛ ﻲﻣ راﺮﻗ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
ﺪﻧﺮﻴﮔ ( ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ ﺪـﻛ ﻚـﻳ ﻪﺑ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﺪﻛ ﺪﻨﭼ و
ﻲﻣ دﻮﺷ . لوﺪﺟ رد 3
ﻪﻟﻮﻘﻣ و ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫﺪﻛ سﺎﺳا ﺮﺑ زﺎﺑ يراﺬﮔﺪﻛ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ
دﻮﺷ .
وﺪﺟ ل 3 . ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ زﺎﺑ يﺎﻫﺪﻛ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻫ
زﺎﺑ يﺎﻫﺪﻛ
ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺎﻫ
نﺪﻧﺎﻣ ﻲﻗﺎﺑ وﺮﺸﻴﭘ
ﻴﺣور ﻪ ﻲﻤﺟﺎﻬﺗ
ﻲﺘﺑﺎﻗرهزﻮﺣ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد
هﺎﺟ تﺎﻣاﺪﻗا ﻨﻴﻣز رد ﻪﻧﺎﺒﻠﻃ ﻪ
ﺪﺷر
ﻤﻫ ﺺﻴﺼﺨﺗ ﻪ
سﺮﺘﺳد رد ﻊﺑﺎﻨﻣ
ﻢﺸﭼ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا زاﺪﻧا
ﻢﺸﭼ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ زاﺪﻧا
تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ
ﺪﻬﻌﺗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲﻳﺎﺒﻴﻜﺷ و تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ يراﺬﮔ
ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ هﺪﻨﻳآ ﻦﺘﺷاد ﺖﻴﻤﻫا
تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ فاﺪﻫا
ﻨﻴﻣز رد ﻲﻫﺎﮔآدﻮﺧ ﻪ
ﻮﺤﻧ و سﺮﺘﺳد رد ﻊﺑﺎﻨﻣ ه
ﺺﻴﺼﺨﺗ
يدﺮﻜﻠﻤﻋ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ يزﺎﺳدراﺪﻧﺎﺘﺳا
ﺲﻧﺎﺷ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗﻲﺑ
ﻳور ﺐﻟﺎﻗ رد ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﻪ
ﻢﻈﻨﻣ
رازﺎﺑ بﻮﭼرﺎﭼ ﻲﻘﻄﻨﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻢﺠﺴﻨﻣ و ﻢﻈﻨﻣ بﻮﭼرﺎﭼ
ﻲﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻧﺎﻨﻴﻤﻃا ﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ
ﺋارا و ﻒﺸﻛ ﻪ هار هﺮﮔ رد ﻲﻘﻄﻨﻣ ﻞﺣ يرازﺎﺑ تﻼﻜﺸﻣ و ﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻒﻌﻄﻨﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺪﻣآرﺎﻛدﻮﺧ
ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ
ﺖﻴﻓﺮﻇ ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻫ
دﻮﺟﻮﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﻪﺑ ندﺮﻜﻧ تدﺎﻋ
ﺖﺻﺮﻓ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺖﺻﺮﻓ
رازﺎﺑ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ رد يﺪﻨﻤﺷﻮﻫ
قﺎﺒﻄﻧا رد ﺖﻋﺮﺳ رازﺎﺑ يﺎﻫﺪﻧور ﺎﺑ يﺮﻳﺬﭘ
يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﻪﺑ ﺪﻬﻌﺗ
يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﻦﺷور ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺮﻜﻓ
يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﮓﻨﻫﺮﻓ دﺎﺠﻳا
يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﻪﺑ ناﺮﻳﺪﻣ ﺪﻬﻌﺗ
ﻢﻴﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يرﻮﺤﻣ
ﻣادا ﻪ لوﺪﺟ 3
زﺎﺑ يﺎﻫﺪﻛ
ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺎﻫ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻳﻮﭘ يﺎﻫ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
يﺮﻴﮔدﺎﻳ يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻜﺑﺎﭼ
ﺶﻧاد زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻖﻠﺧ
ﻢﺸﭼ ﻦﻳوﺪﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ كﺮﺘﺸﻣ زاﺪﻧا
ﻌﺳﻮﺗ ﻪ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺮﻜﻓ يﺎﻫ ﻌﺳﻮﺗ
ﻪ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ
هﺮﺒﺧ بﺬﺟ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ راﺮﻘﺘﺳا
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻧاد زا هدﺎﻔﺘﺳا
نﺎﻣزﺎﺳ رد زﺎﺑ يﺎﻀﻓ دﺎﺠﻳا
ﺖﻣﺪﺧ ﺎﻳ لﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ هﺪﻳا لﺎﻘﺘﻧا رد ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺴﻠﺟ يراﺮﻗﺮﺑ يﺰﻐﻣ نﺎﻓﻮﻃ يﺎﻫ
ﺮﻴﺠﻧز رد ﻲﻳارﺎﻛ ﺶﻳاﺰﻓا ه
ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻫﺎﻛ
ﺶﻳاﺰﻓا ﻴﺷﺎﺣ ﻪ دﻮﺳ
يﺮﺘﺸﻣ ﻦﻫذ رد بﻮﻠﻄﻣ ﺮﻳﻮﺼﺗ دﺎﺠﻳا
ﺪﻧﺮﺑ ﺮﻳﻮﺼﺗ
ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﻪﻏﺪﻏد ﺖﺴﻳز يﺎﻫ ﻲﻄﻴﺤﻣ
تﺎﻣﺪﺧ ﺪﻧﺮﺑ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻦﻴﻴﺒﺗ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ ﺪﻧﺮﺑ ﺮﻳﻮﺼﺗ يﺎﻘﺗرا مﺎﺠﺴﻧا زا يﺮﻴﮔ
/ ﺖﻣﺪﺧ ﺎﻳ لﻮﺼﺤﻣ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ
نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﺪﻧﺮﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﺪﻧﺮﺑ ﻲﻫﺎﮔآ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺪﻧﺮﺑ ﻲﻫﺎﮔآ
هار ﺪﻧﺮﺑ هوﺮﮔرﺎﻛ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و يزاﺪﻧا
ﺪﻧﺮﺑ يدﺮﻛرﺎﻛ شزرا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﻪﻔﻴﻇو شزرا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻧﺮﺑ يا
ﺪﻧﺮﺑ ﻲﻋاﺪﺗ
ﻊﺿﻮﻣ ﺪﻧﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳ
ﺪﻧﺮﺑ ترﺪﻗ
ﺪﻧﺮﺑ ﺖﻳﻮﻫ ﺪﻧﺮﺑ ﻪﺑ يرادﺎﻓو
ﺪﻧﺮﺑ ﺖﻳﻮﻫ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار ﺬﺧا
ﺪﻧﺮﺑ ﻪﺑ دﺎﻤﺘﻋا ﺶﻳاﺰﻓا
