بررسی مدل های ذهنی مدیران در فرایند تفکر استراتژیک

(1)

Summer 2018

Vol. 10, No. 2, PP. 461 – 486 DOI: 10.22059/jibm.2018.243274.2783

Investigation of Managers’ Mental Modeling regarding Strategic Thinking

Tahereh Naddafi ¹, Mohammad Abooyee Ardakan ², Arian Gholipoor³

Abstract: In recent years many researchers have focused on cognitive aspects and mental structures of the managers to identify the strategies. They claim that in order to become familiar with how strategies are formulated and developed, they should evaluate the mind of the strategists and somehow decode the black box. Therefore, the present study aimed to understand the managers’ strategic thinking process and to investigate the similarities in their thinking processes. Semi-structured interviews were conducted based on Zaltman metaphor elicitation technique (ZMET) interviews process.

Interviews were conducted with 18 managers from two dairy industry companies. The data were analyzed based on Emerging approach of grounded theory. The results of this study demonstrated that the managers of a company are using a shared mental model during strategic thinking. This similarity in their thinking process can be considered to be due to their communications and collaborative work experience. In addition, comparing the common mental model in the two companies, no significant similarity was found in their thinking process. But, there are some similarities between the mental structures of the managers of the two companies.

Keywords: Cognitive map, Consensus map, Mental model, Strategic thinking.

1. MSc. in Public Administration, Faculty of Management, University of Tehran, Iran 2. Associate Prof. in Management, Faculty of Management, University of Tehran, Iran 3. Prof. in Management, Faculty of Management, University of Tehran, Iran

Submitted: 08 / October / 2017 Accepted: 27 / January / 2018

Corresponding Author: Mohammad Abooyee Ardakan Email: abooyee@ut.ac.ir

Citation: Naddafi, T., Abooyee Ardakan, M., & Gholipoor, A. (2018). Investigation of Managers’

Mental Modeling regarding Strategic Thinking. Journal of Business Management, 10(2), 461 – 486.

(2)

ﺪﻜﺸﻧاد ة ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ 10.22059/jibm.2018.243274.2783

DOI:

رود ة 10 رﺎﻤﺷ ، ة 2

نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1397

ﺻ ﺺ . 486 - 461

لﺪﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﻲﻓاﺪﻧ هﺮﻫﺎﻃ

،1

نﺎﻛدرا ﻲﻳﻮﺑا ﺪﻤﺤﻣ ﻲﻠﻗ ﻦﻳرآ ،2

3رﻮﭘ

هﺪﻴﻜﭼ لﺎﺳ رد:

ﻪـﺒﻨﺟ ﻪـﺑ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺖﺧﺎﻨـﺷ ياﺮـﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ يﺎـﻫ

و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﺳا هﺪﺷ فﻮﻄﻌﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ .

ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﺪـﻘﺘﻌﻣ نﺎـﻘﻘﺤﻣ زا ﻪﺘـﺳد ﻦﻳا

ﻞﻜـﺷ ةﻮﺤﻧ ﺎﺑ ﻪﻜﻨﻳا ياﺮﺑ

يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺶﻳاﺪـﻴﭘ و يﺮـﻴﮔ ﻦـﻫذ غاﺮـﺳ ﻪـﺑ ﺪـﻳﺎﺑ ،ﺪﻧﻮـﺷ ﺎﻨـﺷآ ﺎـﻫ

ﺖﺴﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺑ و ﺪﻧوﺮﺑ ﺎﻫ

ﺪﻧزادﺮﭙﺑ هﺎﻴﺳ ﺔﺒﻌﺟ ﻦﻳا ﻲﻳﺎﺸﮔﺰﻣر ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻧ .

ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ور ﻦﻳا زا

فﺪﻫ

» ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻨﺷآ ﺮـﻜﻔﺗ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ نﺎﻴﻣ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ناﺮﻳﺪﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ

نﺎﻧآ « ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .

هداد يروآدﺮﮔ شور ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻫ

ﻪـﻤﻴﻧ يﺎـﻫ ﻪـﺑ و ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎـﺳ

ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻚﻤﻛ هرﺎﻌﺘﺳا جاﺮﺨﺘﺳا

ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻦﻤﺘﻟاز يا 18

تﺎـﻴﻨﺒﻟ ﺖﻌﻨـﺻ ﺖﻛﺮـﺷ ود زا ﺮﻳﺪـﻣ

ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﻳﺎﻫ .

ﺎﻳ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ﻪﺘﻓ

دﺮـﻜﻳور سﺎـﺳا ﺮﺑ ،ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻦﻳا ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد ﻖﺒﻃ ﺎﻫ

هداد ﺔﻳﺮﻈﻧ ﺔﺘﺳﺎﺧﻮﻧ ﺖﺳا دﺎﻴﻨﺑ

. ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﺳد

ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زا هﺪﻣآ ﻚـﻳ ناﺮﻳﺪـﻣ ﺪـﻫد

ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ زا ﺖﻛﺮﺷ ﻲـﻣ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ

-

ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ كﺮﺘﺸﻣ يرﺎﻛ ﺔﺑﺮﺠﺗ و تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﻞﻴﻟد ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻬﻧآ

. ﻪﺑ كﺮﺘﺸﻣ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﺑ هوﻼﻋ

ﺎﻨﻌﻣ ﺖﻫﺎﺒﺷ ،ﺖﻛﺮﺷ ود رد ﻲـﻨﻫذ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ نﺎـﻴﻣ ﺎـﻣا ،ﺪـﺸﻧ اﺪـﻴﭘ نﺎﻧآ ﺮﻜﻔﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد يراد

ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺖﻛﺮﺷ ود ناﺮﻳﺪﻣ دراد دﻮﺟو ﻲﻳﺎﻫ

.

هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ : لﺪﻣ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﺖﺷﺎﮕﻧ ،ﻲﻋﺎﻤﺟا ﺔﺸﻘﻧ ،ﻲﻨﻫذ

ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ .

1 . ﻳﺪﻣ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮ

2 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد

3 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا

رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 16 / 07 / 1396

رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 07 / 11 / 1396

ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : نﺎﻛدرا ﻲﻳﻮﺑا ﺪﻤﺤﻣ

E-mail: abooyee@ut.ac.ir

(3)

ﻪﻣﺪﻘﻣ يﮋﺗاﺮﺘﺳا زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻟﺎﻋ يﺎﻫ

ﻪـﺟاﻮﻣ ﺖـﺴﻜﺷ ﺎـﺑ ،بﻮـﺧ ﺔـﻣﺎﻧﺮﺑ و حﺮـﻃ ﻦﺘـﺷاد ﺎـﺑ ﺎﻫ

ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . لﺪﻣ ﺮﮔا ﻪﺑ ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ نﺎﻧآ ﺮﻜﻔﺗ ﺄﺸﻨﻣ ناﻮﻨﻋ

،

حﺮـﻃ ﻦـﻳا ﺎﺑ ﺎـﻫ

ﻪﺘـﺷاد ﺾﻗﺎـﻨﺗ

حﺮﻃ ﻦﻳا ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺨﻧ ﻲﭘ رد ﻲﺘﻴﻘﻓﻮﻣ ﺎﻫ

. ﻲـﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﻦـﻫذ ﻪـﺑ نداد ﻞﻜـﺷ ﺎـﺑ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ

يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ لﺎـﻤﺘﺣا ،دﻮـﺧ ﻲﻨﻫذ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﺔﻌﺳﻮﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ و ﺶﻳﻮﺧ ﺪـﻨﻫد ﺶﻳاﺰـﻓا ار ﺎـﻫ

) ،ﻪﮕﻨﺳ 1992 .(

نﻮﺷ و ﺲﻳﺮﺟرآ )

1978 ( رﻮﺌﺗ ﻦﻴﺑ توﺎﻔﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ار ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا يﺮـﻈﻧ ي

) ﻪـﭽﻧآ

ﻲﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﺪﻧراد دﺎﻘﺘﻋا نآ ﻪﺑ ﺪﻨﻳﻮﮔ

( ﻲﻠﻤﻋ يرﻮﺌﺗ و )

ﺖـﺳا ﺎـﻬﻧآ تﺎﻣاﺪﻗا يﺎﻨﺒﻣ ﻪﻛ يدﺎﻘﺘﻋا نآ (

ﻲﻣ ﺪﻨﻧاد .

هﺮـﻬﺑ يرﻮـﺌﺗ ود ﻦﻳا ﻖﺑﺎﻄﺗ زا ﺮﺛﺆﻣ ناﺮﺒﻫر ،ﺎﻬﻧآ لﻻﺪﺘﺳا سﺎﺳا ﺮﺑ ﻲـﻣ

ﺪـﻧﺮﺑ ) ،ﺎﻴﭘﺎـﺴﻴﭘ

،ﻞﻤﺳ و ارﻮﮔ ﺲﻳر 2005

.(

ﻴﺤﻣ ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻨﻛاو ةﻮﺤﻧ زا ﺖﺳرد كرد ﻦﺘﺷاد

ﻲـﻨﻫذ لﺪـﻣ كرد ﻪـﺑ ،دﻮﺧ ﻂ ﻢﻴﻤـﺼﺗ1

بﺎـﺨﺘﻧا ﻪـﺑ ﺖـﺳد ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد و ﺪـﻨﻨﻛ كرد و ﺮﻴـﺴﻔﺗ ار ﻂﻴـﺤﻣ ﻦﻳا ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻛ يﺪﻴﻠﻛ ناﺮﻴﮔ يﺎـﻫ

ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺑاو ،ﺪﻨﻧﺰﺑ ﻲﻤﻬﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا .

ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ﻊﻗاو رد كرد ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪـﺑ يﺪﻴﻠﻛ ناﺮﻴﮔ

ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ﺎﻬﻧآ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻪﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رد و ﺪﻫد

ـﺻﺮﻓ ناﻮـﻨﻋ يﺎﻫﺪـﻳﺪﻬﺗ و ﺖ

ﺖﺳا راﺬﮔﺮﺛا ﻲﻄﻴﺤﻣ .

يﮋﺗاﺮﺘﺳا عﻮﻨﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ﻲﻣ ﺮﺛا ﺰﻴﻧ ﺎﻫ

ﺐـﻟﺎﻏ ﻖﻄﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ةﻮﺤﻧ و دراﺬﮔ

يﮋﺗاﺮﺘﺳا و عﻮﻨﺗ ،ﺪﺷر ﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺐﺴﻛ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ار رﺎﻛو ﺪﻨﻛ

) ،سﺎﻣﻮﺗ و كاﺮﭘ 2002

(.

ﺔﻤﻫ ﻲﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﭽﻧآ مﺎﺠﻧا ،ﺪﻨﻨﻴﺑ

ﻲﻣ

ةرﺎـﺑرد و ﺪـﻨﻫد

ﻲـﻣ ﻲﻤﻴﻤـﺼﺗ نآ ،ﺪـﻧﺮﻴﮔ

ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ

ﻪﺸﻘﻧ ﻧﻮﻣاﺮﻴﭘ نﺎﻬﺟ زا يا ﺖﺳا ﻲ

ﺪﻧراد ﺮﺳ رد ﻪﻛ .

داﺮـﻓا ﻲـﻨﻫذ لﺪـﻣ ﺎﻳ ﻪﺸﻘﻧ ﻦﻳا تﺎﻬﺟ ﻲﺧﺮﺑ زا

ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜـﺷ ﺎﻬﻧآ تﻼﻣﺎﻌﺗ و تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا و ﺖﺳا ﺎﻬﻧآ دﻮﺧ ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ .

ﻪـﻛ ﺎـﺠﻧآ زا

ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ،ﺪﻧدﺮﻜﻧ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺎﻳ هﺪﻫﺎﺸﻣ ار ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻚﻳ ﺐﻧاﻮﺟ ﺔﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ناﺮﻳﺪﻣ ﺎﻳ ناﺮﺒﻫر ﺎـﻬﻧآ

دراد فﻼﺘﺧا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ .

نﺎﻤﻫ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪـﺑ ﻪـﻧﺎﮔاﺪﺟ ﻲﻛاردا يﺎﻫﺮﺘﻠﻴﻓ ﻖﻳﺮﻃ زا يدﺮﻓ ﺮﻫ ﻪﻛ رﻮﻃ

ﻲﻣ هﺎﮕﻧ ﻊﻳﺎﻗو ﻲﻣ كرد داﺮﻓا ﻪﭽﻧآ نﺎﻴﻣ ،ﺪﻨﻛ

توﺎﻔﺗ ،ﺪﻨﻨﻛ دراد دﻮﺟو ﻲﻳﺎﻫ

) ،ﻪـﺘﻧﻮﭘ و ﻢـﻧاد ﻲـﭽﻳر

2008 .(

توﺎﻔﺗ دﻮﺟو ﺎﺑ لﺪﻣ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ

ﺎﺳﺎﺴﺣا و رﺎﻜﻓا و دراد دﻮﺟو داﺮﻓا ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ ﻲﺗوﺎـﻔﺘﻣ ت

ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﺤﻄﺳ حﻮﻄﺳ رد ﻪﻛ ﻖﻴﻤﻋ حﻮﻄﺳ رد ًﻻﻮﻤﻌﻣ ،ﻢﻴﻨﻛ

ﻲﮔﮋﻳو ﺮﺗ يﺮﺘـﺸﻴﺑ كﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ

دراد دﻮﺟو .

نﺎـﺴﻧا نﺎـﻴﻣ ﻪـﻛ ﻲﻛﺮﺘـﺸﻣ تﺎـﺳﺎﺴﺣا و رﺎﻜﻓا زا ﻲﺸﺨﺑ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ،دراد دﻮـﺟو ﺎـﻫ

نﺎـﺴﻧا نﺎـﻴﻣ كﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ و ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ نآ ﺮـﮕﻳد ﺶـﺨﺑ و ﺖـﺳا ﺎـﻫ

ﻧاﺮﮕﻧ و تﻼﻜﺸﻣ ﻲ

ﻪﺟاﻮﻣ نآ ﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﺔﻨﻴﻣز دﻮﺟو ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ ﻲﻣ

ﺪﻧﻮـﺷ ) ،ﻦﻤﺘـﻟاز

1386 : 94 و 196 .(

ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ

1. Mental Model

(4)

شﻼﺗ زا يرﺎﻴﺴﺑ ًاﺮﻴﺧا ﻪﻗﻼﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد يﺎﻫ

ﻲﺑﺎـﻳزرا و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﺑ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﺪﻨﻣ

ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺖﺷﺎﮕﻧ يﺎﻫ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

ﺮـﻓا ﻲﻨﻫذ يﺎﻫدﻮﻤﻧزﺎﺑ ﺖﻴﻤﻫا و ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ1

دا

ﺪﻧﺮﺒﺑ ﻲﭘ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ زا .

ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺖﺷﺎﮕﻧ يﺎﻫ و رﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫﺪﺘﻣ ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

لﺪﻣ ياﻮﺘﺤﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

لﺪﻣ ﻦﻳا.

نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻲﻣ ﻂﻴـﺤﻣ تﺎﻋﻼﻃا دﺮﻓ ﻚﻳ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﺪﻨﻫد

ﻲﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ ،ﻲﻜﻴﻓاﺮﮔ ﻲﻠﻜﺷ ﺐﻟﺎﻗ رد ار دﻮﺧ نﻮﻣاﺮﻴﭘ ﺪﻨﻛ

. هار ﺔـﺸﻘﻧ ﻚـﻳ ﻪﻴﺒـﺷ ﻲـﻨﻫذ لﺪﻣ ﻚﻳ

ﻪﻛ ﺖﺳا ذﺎﺨﺗا ﺪﺼﻗ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ،داﺮﻓا ﻲـﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا ،ﺪﻧراد ار يﺪﻳﺪﺟ ﻢﻴﻤﺼﺗ

ﺪـﻨﻨﻛ . ﻦـﻳا رد

ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ لﺪﻣ لﺎﺒﻧد

ﺖﺷادﺮﺑ زا كﺮﺘﺸﻣ ﺔﻜﺒﺷ ﺎﻳ ﻲﻨﻫذ ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﻢﻴﺘـﺴﻫ ﻲﻧاﺮﻳﺪـﻣ ﻲﻋاﺰﺘﻧا يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺮﻜﻓ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ترﻮﺻ ﺪﻨﻨﻛ

. ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ لﺪﻣ ﻢﻴﻧاﺪﺑ ﻢﻴﻫاﻮﺧ

ﻚـﻳ رد ﻪﻛ ﻲﻧاﺮﻳﺪﻣ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﻟﺎﻌﻓ ﺺﺨﺸﻣ ﺖﻌﻨﺻ ﻲﻣ ﺖﻴ

ﺪـﻧراد ﻲﺘﻫﺎﺒﺷ ﻪﭼ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ،ﺪﻨﻨﻛ .

داﺮـﻓا ﻲـﻨﻫذ لﺪـﻣ ﻪـﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘـﺳد

ﺮﻜﻔﺗ مﺎﮕﻨﻫ ﻪﺑ

ﻚـﻤﻛ ﺖـﺴﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ناﺮـﻜﻔﺘﻣ ﺮـﻜﻔﺗ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﺎـﺑ ﺎﻣ ﻲﻳﺎﻨﺷآ ﻪﺑ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ترﻮﺻ

ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ

لﺪﻣ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﻲﺘﺧﺎﻨﺷرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﻣ ﺎﻘﻟا ار مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا2

ﺘﺴﻫ روﺎﺑ ﺎﻳ ﺖﺧﺎﻨﺷ ،ﺎﻫدﻮﻤﻧزﺎﺑ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺪﻨ

. ﻲﺗرﻮـﺻ رد

هدﺮﺘﺴﮔ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ حﻼﻄﺻا ﻪﻛ ،ﺎﻫدﺎﻤﻧ ،تﺎﺳﺎﺴﺣا ،ﻒﻃاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻳﺎﻫدﻮﻤﻧزﺎﺑ ﻞﻣﺎﺷ و ﺖﺳا ﺮﺗ

شزرا ،فاﺪﻫا ،تﺎﻣاﺪﻗا ﻲﻣ تاﺮﻃﺎﺧ و ﺮﻳوﺎﺼﺗ ،ﻲﺼﺨﺷ يﺎﻫ

دﻮﺷ ) ،نﻮﺴﻟوا و ﻦﺴﻨﺘﺴﻳﺮﻛ 2002

.(

هدﺎﺳ ﺎﻳ دﻮﻤﻧزﺎﺑ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا دﺮﻓ ﻢﻬﻓ ةﺪﺷ

رد هدﺎـﺳ يﺮﻳﻮـﺼﺗ ﺎـﻳ رﻮﺼﺗ ﻚﻳ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﺑ ﺎﻳ هدﻮﺑ يو ﻦﻫذ ﻖﻴﻗد كرد ﺔﻄﺳاو

ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻋاﺰﺘﻧا ﺎﻳ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ يﻮﮕﻟا ﻚﻳ ،ﺮﺗ .

لﺪﻣ ﺮﺑ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺮﺛا دﻮﺟﻮﻣ تﻼﻜﺸﻣ و ﻞﺋﺎﺴﻣ كرد ﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و دﺮﻓ نﻮﻣاﺮﻴﭘ نﺎﻬﺟ كرد ةﻮﺤﻧ دراﺬـﮔ

. ﻦـﻳا

لﺪﻣ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ﺎﻫ ﻲﻣ ﺖﻳاﺪﻫ و لﺮﺘﻨﻛ ار صﺎﺨﺷا يﺮﻴﮔ

ﺪـﻨﻨﻛ ) ،ﺮـﺴﻳﺎﭙﺳا

2000 .(

لﺪﻣ ﻲﻣ ار ﻲﻨﻫذ ﻪﺑ ناﻮﺗ

ﺖﺷﺎﮕﻧ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﻲﻋاﺰﺘﻧا مﻮﻬﻔﻣ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﺮﻳﻮـﺼﺗ ﻪـﺑ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

ﺪﻴﺸﻛ . ﺖﺷﺎﮕﻧ ﺖﻘﻴﻘﺣ رد ﻪـﺋارا ﻲـﺼﺨﺷ ِﻲـﻨﻫذ لﺪـﻣ زا ﻖـﻘﺤﻣ كرد ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يﺮﻴﺒﻌﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

ﻲﻣ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا لﺪﻣ نآ زا ﻪﻛ ﺪﻫد ﺪﻨﻛ

. ﻲﻣ ﺮﮕﻳد ﻲﻧﺎﻴﺑ ﻪﺑ ﺖﺷﺎﮕﻧ ﻚﻤﻛ ﺎﺑ ﻢﻴﻧاﻮﺗ

لﺪﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫ

ﻪﺑ ار ﻲﻨﻫذ د

ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻢﻴﺸﻜﺑ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ ،ﻢﻳروآ ﺖﺳ ﻢﻴﻨﻛ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﻳ ﻞﻴﻠﺤﺗ و

. ﺶﻫوﮋﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻪﺑ ﺎﺑ ترﺎﺒﻋ ندﺮﺑ رﺎﻛ ﺖﻳدوﺪـﺤﻣ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

هدروآ دﻮـﺟو ﻪـﺑ ار ﻲﻳﺎـﻫ ﺎـﻣا ،ﺪـﻧا

ﻲﻣ ﺖﺷﺎﮕﻧ ﻲﻨﻌﻳ ،ترﺎﺒﻋ ود ﻦﻳا ناﻮﺗ ود ﻦـﻳا زا هدﺎﻔﺘـﺳا و ﻪﺘﺴﻧاد لدﺎﻌﻣ ار ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

1. Cognitive Map 2. Cognitive Structure

(5)

ﻢﻫ و ترﺎﺒﻋ ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﻪﻛ ﻲﻳاﺰﻓا

ﺖـﺴﻧاد ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يﺮﻴﮔدﺎـﻳ كرد ﺶﻳاﺰـﻓا ياﺮـﺑ ﻲﻫار ،ار ﺪﻨﻨﻛ

) ،ﺮﺴﻳﺎﭙﺳا 1998 .(

ﻪﺑ لﺪﻣ هوﻼﻋ ﻪﺑ ،ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ حﺮﻄﻣ هﺪﻧﺮﻴﮔدﺎﻳ يﺎﻫ

هﺪﺷ ﺪﻧا ) ،نﻮﺷ و ﺲﻳﺮﺟرآ 1978

: 160 - 159 .(

لﺪﻣ ﻦﻳا

ﻪـﺑﺮﺠﺗ سﺎـﺳا ﺮـﺑ و نﺎـﻣز ﻲﻃ ﺎﻫ يﺎـﻫ

ﻞﻜﺷ ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ

ﻪﻟﻮﻘﻣ ،ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻞﻣﺎﺷ و ﺪﻧا ﻲﻣ ﻲﻠﻋ ﻂﺑاور و ﺎﻫ

ﺪﻧﻮﺷ . ﻂـﺑاور زا ﻦﺘـﺷاد ﻲﻫﺎﮔآ

ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﻟﻮﻠﻌﻣ و ﺖﻠﻋ ﻢﻴﻤـﺼﺗ ﺮﺘﻬﺑ ،دﻮﺧ تﺎﻣاﺪﻗا يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

ﺪﻧﺮﻴﮕﺑ ) ،دوو و يﺮﮔ 2008

.(

ﻪﻘﻠﺣ ود يﺮﻴﮔدﺎﻳ نﻮﺷ و ﺲﻳﺮﺟرآ رﺎﺑود ﻲﺳرﺮﺑ ار يا

ة بﻮﭼرﺎﭼ و ﺎﻫ

شزرا ﻲﻣ ﺎﻫ ﻧاد ﺪﻨ . ﺎﻬﻧآ ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ يﺮﻴﻴﻐﺗ

ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻣ ،ﺪﻫد خر ﺪﻧاﻮﺗ

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﮓﻨﻫﺮﻓ ،ﺎﻫ

، ﺖﻳﻮﻟوا ﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ نﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻣاﺪﻗا و ﺎﻫ د

) ﺎﻴﭘﺎﺴﻴﭘ ،نارﺎﻜﻤﻫ و 2005

.(

ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ

ﻲﻧاﺮﮕﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﺷرا ناﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ ﻲﻳورﺎﻳور رد ﺎﻫ

ﻪﺑ ور ﺮﻴﻐﺘﻣ و ﺎﻳﻮﭘ يﺎﻫ

ﺖـﺳا ﺶﻳاﺰـﻓا .

لﺎﺒﻧد ،ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺺﻴﺨﺸﺗ ﺶﻴﭘ ﻞﺑﺎﻗﺮﻴﻏ و نآ ندﺮﻛ

ﺎـﻬﻧآ رﺎـﻛ ﻲﺘﺨـﺳ ﺮـﺑ ،ﺮﻴﻴﻐﺗ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ندﻮﺑ ﻲﻨﻴﺑ

ﺖﺳا هدوﺰﻓا )

،مﻮﻴﻫ و تاﻮﻫ ،نراو ـﻮﺘﭙﺘﺳا 2011

.(

نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻜﻨﻳا ياﺮﺑ ﻖﻓﻮﻣ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻦﻴﻨﭼ رد ﺎﻫ

ﻢﺸﭼ ﺪﻳﺎﺑ ،ﺪﻨﻫد ﺦﺳﺎﭘ دﻮﺧ ﻲﻠﺻا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ زﺎﻴﻧ ﻪﺑ و ﺪﻨﻧﺎﻤﺑ راﺪﻳﺎﭘ و آ زا يزاﺪﻧا

و ﺪـﻨﻨﻛ دﺎـﺠﻳا هﺪﻨﻳ

يﮋﺗاﺮﺘﺳا دﻮﺧ نﺎﺒﻴﻗر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ

ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد يﺮـﺗﺮﺑ و ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﻲﻳﺎﻫ .

ﻲﺘﺑﺎـﻗر يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﻦﺘـﺷاد

لﺪﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ يﺮﻜﻔﺗ ،دراد زﺎﻴﻧ ،نﺎﻣزﺎﺳ ناﺮﻳﺪﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﻦﺘﺷاد ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲـﻨﻫذ يﺎـﻫ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ نﺎﻧآ )

،زر و يورا ،نﻻﺎﻣ 2009

.(

ﻲﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﺪﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺪﻨﻧاﻮﺗ

ل ﻪﻛ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

كرد ياﺮـﺑ ﺮـﻜﻔﺗ ﻦـﻳا ﻪـﻛ ﻲﻣﺰﻴﻧﺎﻜﻣ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻂﻴﺤﻣ ﺶﻨﻴﺑ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ و ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫ ﻲﻣ ﻪﺋارا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫ

ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺑ ،ﺪﻫد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫ

ﺪﻨﻫد ﺦﺳﺎﭘ .

ﻊﻳﺮﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ زا فﺪﻫ ﺮﭘ ﻦﻳا ﺦﺳﺎﭘ ﺎﺒﻗر زا ﺮﺘﻬﺑ و ﺮﺗ

ﺶﺳ ار ﺎـﻫ

ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻪﻠﻴﺳو ﻦﻳا ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﺑﺎﻴﺑ ﺪﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﺎﺒﻗر ﺎﺑ راﺪﻳﺎﭘ و ﺺﺨﺸﻣ يا

) ،روﻮﻣ 2014 : 86 - 85 .(

ﺖﺳا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻧادﺎﻘﻧ ،ﻪﻧﺎﻗﻼﺧ يﺮﻜﻔﺗ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ .

ﻪـﺑ ،ﺮـﻜﻔﺗ ﻦﻳا عاﻮﻧا نﺎﻣﺰﻤﻫ مﺎﺠﻧا

ﻢﻴﻤﺼﺗ ذﺎﺨﺗا ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻜﻨﻳا ﻞﻴﻟد يﺎﻫ

ﻪـﻛ ﻲﻧﺎﻣز و ﺖﺳا راﻮﺷد ،ﺖﺧاﺪﻧا ﻖﻳﻮﻌﺗ ﻪﺑ ار ﻢﻬﻣ ﻪـﺑ ﺖـﺳرد

ﻲﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ناﺮﺒﻫر ،دﻮﺷ هدﺮﺑ رﺎﻛ ﻪﺑ ار ﺎﻫﻮﮕﻟا و ﻂﺑاور ﺪﻨﻧاﻮﺗ

ود ﺮـﻫ زا و هدﺮـﻛ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻲﺘﺳرد

ﻢﻴﻤﺼﺗ رد دﻮﻬﺷ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ترﺪﻗ يﺎﻫ

ﺪـﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ )

ﺎﻴﭘﺎـﺴﻴﭘ

ﻦﻴـﻟ ،ﻲـﻫ ،ﮓـﻨﭘ ، و

،ﺲﻳرﻮـﻣ

2009 .(

ترﺎﻬﻣ زا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ناﺮﻜﻔﺘﻣ هﺮﻬﺑ ﻲﺑﻮﺧ ﻲﻛاردا يﺎﻫ

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻨﻣ .

فﺮـﺻ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ و نﺎـﻣز

ﻪﺑ ار توﺎﻔﺘﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻨﺘﺴﻫ ردﺎﻗ ﻲﻤﻛ شﻼﺗ ﻪﻌﻄﻗ ﺔﺑﺎﺜﻣ

و ﺪـﻧراﺬﮕﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ رﺎﻨﻛ لزﺎﭘ ﻚﻳ يﺎﻫ

ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ و ﻢﺠﺴﻨﻣ تﺎﻋﻼﻃا ،نآ زا ﺪﻨﻨﻛ طﺎﺒﻨﺘﺳا يا

. لﻻﺪﺘﺳا و كاردا ،ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ،ناﺮﻜﻔﺘﻣ ﻦﻳا يﺎـﻫ

ﻪﺑ ار دﻮﺧ نارﺎﻜﻤﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻣ ﺖﻗد

ﻲـﻣ ﻪـﺋارا يدﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ ﺲﭙـﺳ و ﺪﻧﻮﻨﺷ

ـﻤﺠﻣ زا ﻪـﻛ ﺪـﻨﻫد عﻮ

دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺖﺳا ﺮﺘﻬﺑ ﺎﻬﻧآ نارﺎﻜﻤﻫ يﺎﻫ )

،زﺪﻨﻴﻫ و موﺮﮔ ،زﺮﺘﻟاو 2013

: 70 .(

ﺪﻨﺘﺴﻫ ردﺎﻗ ﻪﻛ ﻲﻧاﺮﻳﺪﻣ

(6)

ﻪﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،ﺪﻨﻨﻛ ﺮﻜﻓ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ترﻮﺻ صﺎـﺼﺘﺧا ﻲﻤﻴﻤـﺼﺗ ﺎـﻳ عﻮـﺿﻮﻣ ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻪﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا مزﻻ ﺎﻳ ﺪﻧراد كرد و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻳﻮﻟوا ﻪﻛ ﺪﻨﻫد

ﺪﺑﺎﻳ ﺖﺳد ﻦﻜﻤﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ )

،نارﺎﻜﻤﻫ و زﺮﺘﻟاو 2013

، 234 .(

ﺶﺠﻨـﺳ و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻪـﺑ ﺎـﻳ ﻪـﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ تﺎﻴﺑدا روﺮﻣ ﺎﺑ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫ هدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار نآ ياﻮﺘﺤﻣ ﺎﻳ ،ﺪﻧا

ﺪـﻧا . ،ﻪـﻧﻮﻤﻧ ياﺮـﺑ

ﺮﻓ ﻪﺳ ﺎﻴﭘﺎﺴﻴﭘ ا

ﻞﻤﻜﻣ ِﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺪﻨﻳ ﻲﻤﺘﺴﻴﺳ ﺮﻜﻔﺗ ﻲﻨﻌﻳ ،ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ

زﺎﺑ ،1

ﺸﻳﺪﻧا

2ﻲ ﻖﻤﻌﺗ و

،3

ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﻛ

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﺎﺑ

، هدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ ار ﺖﺳا

) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻴﭘﺎﺴﻴﭘ 2009

.(

هوﻼـﻋ ،ﺎﻴﭘﺎـﺴﻴﭘ ﺮـﺑ

ﻖـﻳﺮﻃ زا ار مﻮـﻬﻔﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شﻼﺗ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ يرﺎﻴﺴﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺎﻗ و فﺎﻔﺷ ،ﻲﻠﺻا ياﺰﺟا ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺪﻨﻨﻛ كرد ﻞﺑ

. ﻪﺑ ندﺮـﻛﺮﻜﻓ ﻲﻋﻮـﻧ ار ﺮـﻜﻔﺗ ﻦﻳا ﺎﻛﺪﻴﻟ لﺎﺜﻣ رﻮﻃ

ﻲﻣ يرﻮـﺤﻣ ﺔﻴﺿﺮﻓ ،نﺎﻣز رد ﺮﻜﻔﺗ ،فاﺪﻫا ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ،ﻲﻤﺘﺴﻴﺳ هﺎﮕﻧ ﻲﻠﺻا ءﺰﺟ ﺞﻨﭘ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ ﺪﻧاد

ﺖﺻﺮﻓ و ﺖﺳا ﻪﻧاﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﻲﺒﻠﻃ )

،ﺎﻛﺪﻴﻟ 1998 .(

ﻔﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ دﺎﻌﺑا زا ﻲﺧﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫراﺰﺑا ﻪﻜﻨﻳا دﻮﺟو ﺎﺑ قﻼﺧ ﺮﻜ

) نﻮﻣزآ

ﺲﻧرﻮﺗ قﻼﺧ ﺮﻜﻔﺗ (4

ﻪﻧادﺎﻘﻧ ﺮﻜﻔﺗ ﺎﻳ )

ﺮﺳﻼﮔ ـ نﻮﺴﺗاو يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا سﺎﻴﻘﻣ (5

،هﺪـﺷ ﻪﺋارا

ﻊﻣﺎﺟ راﺰﺑا ﺎﻳ

ﺎﻴﭘﺎـﺴﻴﭘ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا يﺮـﺒﻫر ﺔﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻞـﺜﻣ يﺮـﺗ ﺮـﻜﻔﺗ ﺶﺠﻨـﺳ ﺺﺘـﺨﻣ ﻪـﻛ6

ﺖﺳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا )

،نارﺎﻜﻤﻫ و زﺮﺘﻟاو 2013

: 47 (

ـﻬﻓ ﻪـﺑ ﺎﻫراﺰﺑا ﻦﻳا دﻮﺟو ،ﺖﺳا ﺖﺳد رد زا ﺎـﻣ ﻢ

ﻲﻤﻧ ﻚﻤﻛ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ياﻮﺘﺤﻣ و ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺗرﺎـﻬﻣ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ﻚﻳ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﻳ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ و ﺪﻨﻨﻛ

نﺎﻣزﺎﺳ ناﺮﻳﺪﻣ ﺖﺳا مزﻻ ﻪﻛ

ﻲـﻣ ﻚـﻤﻛ ،ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺮﻜﻔﺗ ﻦﻳا ياﺮﺑ ﺎﻫ ﺪـﻨﻨﻛ

. ياﺮـﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ

ﻞﻜﺷ ةﻮﺤﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪـﻧﻮﮕﭼ يو ﻪـﻛ ﻢﻴـﻨﻛ كرد ﺪـﻳﺎﺑ ،ﺖـﺴﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦـﻫذ رد يﮋﺗاﺮﺘـﺳا يﺮـﻴﮔ

لﺪﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ار دﻮﺧ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ .

شور ،فﺎﻫ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ لﺪـﻣ ﻢﻴﺳﺮﺗ يﺎﻫ

ﻲـﻫار ار ﻲـﻨﻫذ يﺎـﻫ

ﻲﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ و اﻮﺘﺤﻣ نﺪﻴﺸﻛ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺪﻧاد

) ،ﻢﻴﻛ 2009 ( ﻲﻣ ، ﻢﻴﻧاﻮـﺗ

شور ﻦﻳا زا ﻢﻳﺮﻴﮕﺑ ﻚﻤﻛ ﺎﻫ

.

ﻞﻜﺷ يﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ رد ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ

ﻫذ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻞﻜﺷ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻲﻨ

هداد يزاﻮـﻣ شزادﺮـﭘ ،يﺮـﺼﺑ كاردا ﻞـﺜﻣ يﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺮﻴﮔ ،ﺎـﻫ

ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ دﻮﻬﺷ و ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻪﻤﻴﻧ نﺎﻫذا دراو ﻲﻘﻤﻋ رﻮﻃ

ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﻲـﻨﻌﻳ ،دﻮـﺷ ﺎـﻣ رﺎﻴـﺸﻫ

1. System Thinking 2. Reframing 3. Reflection

4. Torrance Test of Creative Thinking

5. Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal Scale 6. Pisapia Strategic Leadership Questionnaire

(7)

ﻲﻣ ﻪﭽﻧآ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ و ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻨﻤﺿ ﺎﻣ تﺎﻣﻮﻠﻌﻣ ﻢﻈﻋا ﺖﻤﺴﻗ ﻢﻴﻧاﺪﺑ ،ﻢﻴﻳﻮﮕﺑ ﻢﻴﻧاﻮﺗ

) و ﻞﭙﻤﻟ ،ﺪﻧاﺮﺘﺴﻟآ

گﺮﺑﺰﺘﻨﻴﻣ 1392

: 167 - 157 .(

ﻪﺑ ﻞﻗاﺪﺣ ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ 95

ﺖﺧﺎﻨﺷ مﺎﻤﺗ زا ﺪﺻرد ﺢﻄـﺳ زا جرﺎـﺧ ﺎـﻫ

ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ﻲﻫﺎﮔآدﻮﺧ ﻂﻘﻓ و دﺮﻴﮔ

5 دراد ﻖﻠﻌﺗ ﻲﻫﺎﮔآدﻮﺧ ﻪﺑ نآ ﺪﺻرد )

،نﻮـﺴﻧﺎﺟ و فﺎﻜﻴﻟ 1999

:

13 .(

،تﺎﻣاﺪـﻗا ﺖﻳاﺪـﻫ فﺪـﻫ ﺎﺑ و ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ ﻊﻣﺎﺟ ﻲﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ

ﻢﻴﻤﺼﺗ ،ﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺎﻫ

ﺎﻧﺮﺑ و ﻪﻣ يﺰﻳر ﻲﻣ ترﻮﺻ ﺎﻫ ﺖـﺳا ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ ةﺪـﻴﭽﻴﭘ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﻚﻳ ،دﺮﻴﮔ

) ،روﻮـﻣ

2014 .(

ﻲـﻣ ﺮـﻴﮔرد ار نﺎـﺴﻧا ﺮـﻜﻔﺗ هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ و ﻒﻳﺮﻇ ،هﺪﻴﭽﻴﭘ ﺮﺻﺎﻨﻋ ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻳا ﺪـﻨﻛ

) ،گﺮﺑﺰﺘﻨﻴﻣ 1994

( ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻢﻈﻋا ﺖﺴﻗ نﻮﭼ و ﻲﻣ ترﻮﺻ هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ رد ﺎﻫ

ﻪﺑ ،دﺮﻴﮔ ﺖﺧﺎﻨﺷ رﻮﻈﻨﻣ

ذ ﺪﻳﺎﺑ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻢﻴﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار داﺮﻓا هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ ﻦﻫ

.

ﻚﻴﻨﻜﺗ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻧﺎﻣردﺮﻳﻮﺼﺗ و ﻲﻧﺎﻣردﺮﻨﻫ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ

ندﺮﻛ رﺎﻜﺷآ ياﺮﺑ ،دﻮﺷ

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺛﺆﻣ رﺎﻴﺴﺑ هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ رﺎﻜﻓا )

،رﺰﻳاو 1999 ( ﻪﺘﺷر رد ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ ، شور ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

يﺎـﻫ

هﺪﺷ دﺎﺠﻳا هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ ﺮﻴﻤﺿ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ يدﺪﻌﺘﻣ ا ﻪﻛ ﺪﻧا

ﻲﻣ ﺎﻬﻧآ ﺔﻠﻤﺟ ز ﺖﻓﺎﻳرﺪـﻧا نﻮﻣزآ ﻪﺑ ناﻮﺗ

عﻮﺿﻮﻣ

(TAT)1

ﻪﻜﻟ نﻮﻣزآ ﺎﻳ خﺎﺷرور ﺮﻫﻮﺟ يﺎﻫ

دﺮﻛ هرﺎﺷا2

. نﻮـﻣزآ ﻦﻳا

ناور ﻪـﺑ ﺎـﻫ نﺎـﺳﺎﻨﺷ

ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺪـﻨﻫد ﺺﻴﺨـﺸﺗ ار داﺮﻓا ﻲﺳﺎﺴﺣا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﻳ ﺖﻴﺼﺨﺷ عﻮﻧ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

) وﺮﻴﮔرﻻﺎـﻛ زدوو و

،

2011 .(

نﻮﻣزآ كﺮﺤﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد يﺎﻫ

ﺮـﺤﻣ زا ﺮـﻴﻏ ﻲﻳﺎـﻫ ك

ﻪـﺑ يﺮﻳﻮـﺼﺗ يﺎـﻫ رﺎـﻛ

ﻲﻣ ﻪﻤﻴﻧ تﻼﻤﺟ نﻮﻣزآ ﻞﺜﻣ ،ﺪﻧﺮﻴﮔ

3مﺎﻤﺗ تﺎﻤﻠﻛ ﻲﻋاﺪﺗ نﻮﻣزآ ﺎﻳ 4

نﻮـﻣزآ ﻦـﻳا ﻪـﻛ ،

ﻪـﺑ ﺎـﻫ يﺎـﺟ

باﻮﺟ زا ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هﺎﺗﻮﻛ يﺎﻫ

ﺪﻨﻨﻛ ) ،ﻚﻠﺑ 2007 .(

ﻪﺑ هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ ﻦﻫذ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻪﻛ يﺮﮕﻳد ﺐﻟﺎﺟ شور ﻲـﻣ رﺎﻛ

هرﺎﻌﺘـﺳا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،دور ﺖـﺳا

.

هرﺎﻌﺘﺳا ﻲﻣ ﺖﻳاﺪﻫ ار داﺮﻓا ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫ ﺖﺷادﺮﺑ ﺮﺑ ،ﺪﻨﻨﻛ

ﻲﻣ ﺮﺛا ﺎﻬﻧآ يﺎﻫ ﻲﻣ ردﺎﻗ ار ﺎﻬﻧآ ،ﺪﻧراﺬﮔ

ﺪﻧزﺎـﺳ

نآ ﺎﺑ ﻪﻛ ار ﻲﻳﺎﻫﺰﻴﭼ ﺎﺗ ﻪﺑور

هﺪﺷ ور ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺮﺑ و ﺪﻨﻨﻛ ﺎﻨﻌﻣ ﺪﻧا

ﻲـﻣ ﺮـﺛا ﺎـﻬﻧآ تﺎﻣاﺪـﻗا و ﺎﻫ ﺪـﻧراﺬﮔ

.

هرﺎﻌﺘﺳا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺎﻫ

ﻼﻛ و ﻲـﻈﻔﻟ نﺎـﺑز زا ﺮـﺘﻬﺑ رﺎﻴـﺴﺑ ار ﻢـﻬﻣ رﺎـﻜﻓا و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫ ﺺﺨـﺸﻣ ﻲـﻣ

ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ

ﻪـﻈﻓﺎﺣ رد تﺎـﻤﻠﻛ ترﻮﺻ

ﻲـﻤﻧ هﺮـﻴﺧذ

ﻪـﺑ ﻪـﻜﻠﺑ ،ﺪﻧﻮـﺷ

ﻪﻜﺒـﺷ ترﻮـﺻ زا ﻲﻳﺎـﻫ

ﺖﺷادﺮﺑ ﻲـﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ار ﺎﻣ ﻲﻨﻫذ يزادﺮﭘﺮﻳﻮﺼﺗ و تارﻮﺼﺗ زا ﻲﺸﺨﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻋاﺰﺘﻧا يﺎﻫ ﺪـﻨﻫد

) ،ﻦﻤﺘﻟاز 1386 : 86 - 85 و 135 - 119 .(

ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﺖﺷادﺮﺑ زا كﺮﺘﺸﻣ ﺔﻜﺒﺷ جاﺮﺨﺘﺳا رﻮﻈﻨﻣ

ﺎـﻫ ﻪـﺑ ﻪـﻛ ناﺮﻳﺪـﻣ ﻲـﻋاﺰﺘﻧا ي

ﻲﻣ ﺮﻜﻓ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ترﻮﺻ ﻪﺑ ،ﺪﻨﻨﻛ

ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ يﺎﺟ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ زا ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎﺳ يﺎﻫ

ﺖﻳاﺪـﻫ يﺎـﻫ هﺪـﺷ

1. Thematic Apperception Test 2. Rorschach inkblots

3. Sentence Completion 4. Word Association

(8)

ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هرﺎﻌﺘـﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ﻚﻴﻨﻜﺗ رد ﻦﻤﺘﻟاز ﻪﻛ يرﺎﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﻢﻴﻨﻛ

ﻦﻤﺘـﻟاز يا

1ZMET

ياﺮـﺑ

لﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﺶﻨﻴﺑ جاﺮﺨﺘﺳا و ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ةﺎـﮔآدﻮﺧﺎﻧ رﺎـﻜﻓا و ﻖﻴﻤﻋ يﺎﻫ فﺮـﺼﻣ

زا نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ

داد مﺎﺠﻧا هرﺎﻌﺘﺳا و ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻖﻳﺮﻃ .

ﻚﻴﻨﻜﺗ رد ﻚﻴﻨﻜﺗ زاZMET

ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ،يﺮﻳﻮﺼﺗ يﺎﻫ ﻚﺗ ﻖﻴﻤﻋ يﺎﻫ

زا ﻲﻌﻴـﺳو ﻒﻴﻃ و هﺮﻔﻧ

شور نﺎﺘﺳاد ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻔﻴﻛ شزادﺮﭘ يﺎﻫ ﻲﻳاﺮـﺳ

ﻪﺘـﺳد ،2

ندﺮـﻛ يﺪـﻨﺑ هداد ﺔـﺴﻳﺎﻘﻣ ،3

شور ﺎـﺑ ﺎـﻫ

ﻪﻜﺒﺷ ﻲﻠﻛ يا و4

...

ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ

. ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﺳد ا هﺪـﻣآ

ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ شور ﻦـﻳا ز يﺎـﻫ

ﻪﺑ ،ﻪﺘﻓﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻞﺑﺎﻗ و ﺮﺗﺮﺒﺘﻌﻣ ﺐﺗاﺮﻣ

ﺖﺳا ﺮﺗ ) ،ﻦﻤﺘﻟاز و ﺮﺘﻟﺎﻛ 1995

(.

زا ﻪـﻛ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ

ﻪﺑ شور ﻦﻳا ﻲﻣ ﺖﺳد

ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ،ﺪﻳآ ﻪﺑ رﺎﻜﻓا زا يا

ﻪﺘﺷر يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﺛا رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺑاو ﻢﻫ يﺎﻫ

ﻲﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ ﻢﻫ ﺮﺑ ﻲﺒﺼﻋ ﻋﻼﻃا شزادﺮﭘ ياﺮﺑ و ﺪﻨﻳآ

ﺦـﺳﺎﭘ و ﻲـﻋاﺰﺘﻧا ﺔـﻌﻗاو ﻚـﻳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎ

ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نآ ﻪﺑ نداد دﻮﺷ

. ﻲﻋﺎﻤﺟا ﺔﺸﻘﻧ ﻦﻤﺘﻟاز ﺔﺘﻔﮔ ﻖﺒﻃ

ﻒﻠﺘﺨﻣ داﺮﻓا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ،5

ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻪﺑ داﺮﻓا زا ﻲﻫوﺮﮔ ﻦﻴﺑ ﺎﻳ ،ﺪﻨﻛ

دراد دﻮـﺟو كﺮﺘﺸﻣ رﻮﻃ )

،يﺰـﻌﻣ

1391 .(

هﻮﻴﺷ ﻪﺑ ندﺮﻛ ﺮﻜﻓ يﺎﻫ ترﻮﺻ

ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا

ﺎﺑ هﻮﻴﺷ ﻪﺑ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ روﺮﻣ ﻲﻣ ﺮﺑ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺎﻳ ﺎﻫ

ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻢﻳرﻮﺧ

ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﺪﻨﻛ

ﺪﻨﻨﻛ ﺮﻜﻓ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ترﻮﺻ .

ﻲﻣ ﺎﻬﻧآ ﺔﻠﻤﺟ زا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻳ يزﺎﺳﻮﻳرﺎﻨﺳ ﻪﺑ ناﻮﺗ

يﺰﻳر

نﺎﺘﺳاد ،ﻮﻳرﺎﻨﺳ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ هرﺎﻌﺘﺳا ،ﻲﺘﻳاور ﺮﻜﻔﺗ ﺎﻳ ﻲﻳاﺮﺳ

ﻪﻧﺎﮔود و ﺎﻫ

6يﺎﻫ ﺘـﺳا ﺮﻜﻔﺗ هرﺎـﺷا ﻚﻳﮋﺗاﺮ

دﺮﻛ . ﻪﻧﺎﮔود ًﻻﻮﻤﻌﻣ ار ود رد ود ﻲـﺴﻳﺮﺗﺎﻣ ،رﻮﺘﻛﺎﻓ ود ﺎﻳ ﻞﻣﺎﻋ ود ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﻮﻳرﺎﻨﺳ رﺎﻬﭼ و ﺪﻨﻫد

7ﺪﻧﻮﺷ ) ،ﻒـﻟاو و ﺮﻜﻧﻮـﺷ 1393

: 118 .(

فﻮـﺴﻧآ رﻮـﮕﻳا ﻂـﺳﻮﺗ ﻪـﻛ ﻲـﺴﻳﺮﺗﺎﻣ زا ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﻳا رد ﻪـﺋرا8

ﻢﻳدﺮـﻛ هدﺎﻔﺘـﺳا ،هﺪـﺷ .

فﻮـﺴﻧآ

يﮋﺗاﺮﺘﺳا

ﻲـﻣ ﻲـﺳرﺮﺑ ،لﻮـﺼﺤﻣ و رازﺎـﺑ رﻮﺘﻛﺎـﻓ ود ﻦﺘﻓﺮـﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ار ﺖﻛﺮﺷ ةﺪﻨﻳآ يﺎﻫ ﺪـﻨﻛ

.

نﺎﻤﻫ ﻞﻜﺷ رد ﻪﻛ رﻮﻃ 1

هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻣ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﻪـﻛ ﺖـﺳا رازﺎـﺑ ،ﺲﻳﺮﺗﺎـﻣ رﻮـﺤﻣ ﻚﻳ رد ،دﻮﺷ

ﻲﻣ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ رد رﻮﻀﺣ ﺎﻳ ﻲﻠﻌﻓ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ار ﺖﻛﺮﺷ ﺮـﮕﻳد رﻮـﺤﻣ و ﺪﻨﻛ

1. Zaltman Metaphor Elicitation Technique 2. Story Telling

3. Sorting Task

4. Kelly Grid Technique 5. Consensus Map 6. Dichotomies

7 . ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ عﻮﻧ ﻦﻳا دراد دﺮﺑرﺎﻛ ﻮﻳرﺎﻨﺳ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يﺰﻳر

. 8. Igore Ansoff

(9)

ﺮﺗﺎﻣ ﻲـﻓﺮﻌﻣ ،ﺮـﮕﻳد يﮋﺗاﺮﺘـﺳا و ﻲـﻠﻌﻓ لﻮـﺼﺤﻣ ﺔـﻣادا ،يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا لﻮﺼﺤﻣ ،ﺲﻳ

ﺖﺳا ﺪﻳﺪﺟ لﻮﺼﺤﻣ .

ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ لﻮﺼﺤﻣ و رازﺎﺑ رﻮﺘﻛﺎﻓ ود ﻦﻳا ﺎﺑ يﮋﺗاﺮﺘﺳا رﺎﻬﭼ ﺮـﻫ ﻪـﻛ ﺪﻧﻮﺷ

ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ياﺮﺑ ﻲﺨﺳﺎﭘ ،يﮋﺗاﺮﺘﺳا رﺎﻬﭼ ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﻪﺑ و ﺪﻨﻨﻛ

ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ناﺮﻴﮔ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

ﺪﻧﺮﻴﮕﺑ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺮﺘﻬﺑ ،ﻖﻴﻗد ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﺑ .

ترﺎﺒﻋ يﮋﺗاﺮﺘﺳا رﺎﻬﭼ ﻦﻳا ا

ﺪﻧ

زا ) ،گﺮﺑﺰﺘﻨﻴﻣ 2002

:(

رازﺎﺑ رد ذﻮﻔﻧ •

:1

ﻲﻣ شﻼﺗ ﺖﻛﺮﺷ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻳا رد ﻲـﻠﻌﻓ ﺶـﺨﺑ ﻪـﺑ ار ﻲﻠﻌﻓ لﻮﺼﺤﻣ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻠﻌﻓ رازﺎﺑ زا ار دﻮﺧ رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ و ﺪﻨﻛ ﻪﺿﺮﻋ رازﺎﺑ .

رازﺎﺑ ﺔﻌﺳﻮﺗ •

:2

ﺑ ﺖﻛﺮﺷ

ﻲـﻣ ﻪـﺿﺮﻋ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﺑ ار ﻲﻠﻌﻓ لﻮﺼﺤﻣ ،يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻳا ﺎ ،ﺪـﻨﻛ

ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻆﻔﺣ ار ﻲﻠﺒﻗ لﻮﺼﺤﻣ ،هداد ﻪﻌﺳﻮﺗ ار دﻮﺧ رازﺎﺑ ﻪﻜﻨﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻲﻨﻌﻳ .

لﻮﺼﺤﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ •

:3

نﺎـﻤﻫ ﻪﺑ ار يﺪﻳﺪﺟ لﻮﺼﺤﻣ ﻲﻨﻌﻳ ﺖﺳا لﻮﺼﺤﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻠﺻا يﮋﺗاﺮﺘﺳا

ﻲﻣ ﻪﺿﺮﻋ رازﺎﺑ ﻲﻠﺒﻗ ﺶﺨﺑ ﺪﻨﻛ

.

عﻮﻨﺗ •

:4

ﻲﻜﺴﻳرﺮﭘ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪـﺿﺮﻋ رازﺎﺑ زا يﺪﻳﺪﺟ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻟﻮﺼﺤﻣ نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا

ﻲﻣ دﻮﺷ .

فﻮﺴﻧآ لﻮﺼﺤﻣـ رازﺎﺑ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ .1 ﻞﻜﺷ ) سﺎﺳا ﺮﺑ : ،گﺮﺑﺰﺘﻨﻴﻣ 2002 (

لﺪﻣ ﺶﻘﻧ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ رد ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﻢﻴﻤـﺼﺗ ذﺎـﺨﺗا ياﺮـﺑ و ﺪـﻧراد ﻢﻬﺒـﻣ و دﺎﻳز تﺎﻋﻼﻃا شزادﺮﭘ رد يدوﺪﺤﻣ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ناﺮﻳﺪﻣ يﺎـﻫ

ﻂﻴﺤﻣ رد ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا

لﺪـﻣ ﺪـﻳﺎﺑ ،هﺪﻴﭽﻴﭘ و ﻢﻬﺒﻣ يﺎﻫ

ﺪـﻨﻫد ﻪﻌـﺳﻮﺗ ار دﻮـﺧ ﻲـﻨﻫذ يﺎـﻫ

؛ اﺮـﻳز

1. Market Penetration 2. Market Development 3. Product Development 4. Diversification

(10)

لﺪﻣ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺨﺑ ﺮﮔا و ﺖﺳا نﺎﻧآ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻨﺒﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ ةﺪـﻨﻳآ يﺎﻫ

لﺪﻣ زا ﺪﻨﻨﻛ ﺮﻜﻓ نﺎﻣزﺎﺳ هدﺎﺳ ﻪﻛ دﻮﺧ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﺖﻴﻌﻗاو ةﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ هﺪﻴﭽﻴﭘ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ .

يﮋﺗاﺮﺘﺳا حﻼﺻا ياﺮﺑ ،ﻲﻄﻴﺤﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺖـﻳﺰﻣ دﺎـﺠﻳا يﺎﺘـﺳار رد نﺎﻣزﺎـﺳ رد دﻮـﺟﻮﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ مزﻻ ةﺰﻴﮕﻧا ،راﺪﻳﺎﭘ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺪﻨﻛ

.

لﺪـﻣ ﻪـﺑ ناﺮﻳﺪـﻣ ﻂﺳﻮﺗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا كرد ةﻮﺤﻧ يﺎـﻫ

دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ ﺎﻬﻧآ ﻲﻨﻫذ .

ﻪﻨﻳﺰﮔ زا ﻲﻌﻴﺳو ﻒﻴﻃ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا دﺎـﺠﻳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻣ و ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ناﺮﻳﺪ ﻲﭘ رد تﺪﻣ زارد رد ار نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ بﺎﺨﺘﻧا ار يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺪﻨﻧاﻮﺗ

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد .

ﻪﺑ لﻮﺌﺴﻣ داﺮﻓا يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺔﻌﺳﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ

ندﺮـﻛ ﺮـﻜﻓ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ،نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ

ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺪﻬﻌﺘﻣ .

ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺪﻬﻌﺗ ﻦﻳا لﺪﻣ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

ﺎـﻬﻧآ يﺎﻫروﺎﺑ و ﻪﺘﺷﺬﮔ برﺎﺠﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ِﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﺎﺑرد دﻮﺷ لﺎﻌﻓ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ةر )

،نﻻﺎﻣ 2011 .(

لﺪﻣ ﻲﻣ نآ ﺔﻠﻤﺟ زا ﻪﻛ ﺪﻧراد يﺪﻴﻠﻛ ﺶﻘﻧ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﻞﺣاﺮﻣ مﺎﻤﺗ رد ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ ناﻮـﺗ

ﻞﻜﺷ ﻪﺑ

هدﺎـﻴﭘ ،ﻲﺑﺎـﻳزرا و يﮋﺗاﺮﺘﺳا ندﺮﻛ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ،ﻂﻴﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا ،فﺪﻫ يﺮﻴﮔ و يزﺎـﺳ

دﺮﻛ هرﺎﺷا يﮋﺗاﺮﺘﺳا لﺮﺘﻨﻛ .

ﻢﻴﻤﺼﺗ مﺎﻤﺗ ﺖﻘﻴﻘﺣ رد يﺎﻫ

ﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﻛ ﻲﻧ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺪـﻧﺮﻴﮔ

لﺪﻣ ﻞﻜﺷ ﺶﻴﭘ زا ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ ﻲﻣ شزادﺮﭘ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ

ﺪﻧﻮﺷ . ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد لﺪﻣ ،يﺮﻴﮔ

ﻲـﻨﻫذ يﺎـﻫ

ﻲﻣ ﻪﺋارا ﺪﻳﺪﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﺮﻴﺴﻔﺗ و ندﺮﻛ ﺮﺘﻠﻴﻓ ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ياﺮـﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺨﺳﺎﭘ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ،ﺪﻨﻨﻛ

ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ تﺎﻋﻼﻃا نآ ﺪﻨﻛ

. لﺪﻣ

جﺎﺘﻨﺘـﺳا ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﻛ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ يﺎـﻫ

ﻪـﺑ ،ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻖـﻴﻗد ﻲـﻠﻋ

ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ناﺮﻴﮔ ﻢﻬﻣ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﻨﻛ

ﻪﻧﺎﺸﻧ ﻦﻳﺮﺗ

ﻪـﺑ ار تﺎـﻋﻼﻃا ،هدﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ رﻮـﻃ

ﺪـﻨﻨﻛ ﺖﻳاﺪﻫ ﻞﻜﺷ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻪﺑ ار ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و ﺪﻨﻨﻛ ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ و يراﺬﮔﺰﻣر يﺮﺛﺆﻣ .

لﺪﻣ ﻦﺘﺷاد ﻪﻜﻨﻳا ﺎﺑ لﺪـﻣ ﺎﻣا ،ﺖﺳا نآ ﻦﺘﺷاﺪﻧ زا ﺮﺘﻬﺑ ﺺﻗﺎﻧ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﺎـﻫ ﻪـﺑ ﻞـﻣﺎﻛ ﻲـﻨﻫذ ي

ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ناﺮﻳﺪﻣ ﻢﻴﻤـﺼﺗ و ﺪﻧﻮﺷ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ و ﻢﻬﻣ تﺎﻋﻼﻃا يور ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

يﺎـﻫ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا

ﺪﻧﺮﻴﮕﺑ يﺮﺘﻬﺑ )

،دوو و يﺮﮔ 2008

.(

ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ

ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺎﻫ

ﻲﻳ ﻪﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﺖﺳا ه

. ﻪـﺑ

لﺎـﺜﻣ رﻮـﻃ

، رد

ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ وﺎﻳ و نﻮﻨﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ )

2017 ( ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ

لﺪﻣ ﻪﻛ ﺖـﺳردﺎﻧ ﻲـﻨﻫذ يﺎـﻫ

ﻪﺑ ﻲﻣ ﻲﺘﺣار ار ﺐـﻴﻗر ﺖﻛﺮـﺷ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ةﻮﺤﻧ و ﺪﻨﻨﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ ﻲﻘﻄﻨﻣ لﻻﺪﺘﺳا ﺎﺑ ار رازﺎﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﻨﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﻫﺪﺑ راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ .

ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ ،يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻳا هوﻼﻋ ﻪﺑ ار ﺎﻫ

بﺎﺨﺘﻧا ﻪﻛ ﻲﺘﻤﺳ اﺮﮕﻤﻫ ﻲﻳﺎﻫ

ﻲﻤﻧ ﻚﻳﺮﺤﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻨﻛ

ﺪ . ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﺰﻴﻧ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻪـﻛ ﻲﺘﻛﺮـﺷ نآ رد ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﻫ

ﻖﻴﻗد ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ﻪﻛ ﻲﺘﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،ﺖﺷاد يﺮﺘﻤﻛ ﺖﻗد نآ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ﻞـﻤﻋ ﺮـﺘﻬﺑ ،دراد يﺮﺗ

ﺖﺳا هدﺮﻛ .

لﺪﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻘﺘﻌﻣ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا ﺮﮕﻳد ﻲﻫوﺮﮔ

ﻪـﺑ ﻪـﺸﻴﻤﻫ ،ﻲـﻨﻫذ يﺎـﻫ ﻲﺘـﺳرد

(11)

ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ ﻞﻜﺷ ﺪﻧا

. نﺎﻴﻣ ﻲﻄﺑاور ﻊﻗاﻮﻣ ﻲﺧﺮﺑ رد ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ﻚﻳ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ

رد ﻪﻛ ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ نﺎﻴﻣ ﻲﻄﺑاور ﻲﻌﻗاﻮﻣ رد ،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد و ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ دﻮﺟﻮﻣ ﻪﻛ ﺪﻧراﺪﻧ دﻮﺟو ﺖﻴﻌﻗاو .

لﺪﻣ ﻦﻴﻨﭼ

بﺎـﺨﺘﻧا ﻲـﺸﺨﺑﺮﺛا زا ناﺮﻳﺪﻣ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﺮﺑ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ ،ﺎـﻬﻧآ يﺎـﻫ

ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ دراﺬﮔ )

،ﻮﻜﻠﮕﻴﺳ و نﻮﻨﻣ ،ﻲﻧﻮﻨﮕﻴﺗرﺎﻣ 2016

.(

ﻪـﺑ ناﺮﻳﺪـﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا يﺎـﻫروﺎﺑ ةﺪـﻴﭽﻴﭘ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﻴﻠﻘﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺮﮕﻳد ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد هزاﺪﻧا ﻞﺑﺎﻗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يداﺪﻌﺗ هزاﺪﻧا ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﺷ ﻪﺋارا ﻲﻤﻛ ﻲﺷور ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ،يﺮﻴﮔ

،ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا يﺮﻴﮔ

هﺎﮔﺪﻳد ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ هﺎﮔﺪﻳد هد زا ﻲﻜﻳ ﺎﺑ ار ناﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ

ﺪـﻫد ﻖـﻴﺒﻄﺗ ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا رد هﺪـﺷ .

ا ﻦـﻳ

توﺎﻔﺘﻣ ﺪﻌﺑ ﺎﻫﺪﺻ ﻪﻧ ﻪﺘﺒﻟا ،ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫروﺎﺑ ﺐﻠﻏا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ﺎﻳ ود ﻲﻤﻛ ﻪﺑ دﺎﻌﺑا ﻦﻳا ﻪﻧ و دراد دﻮﺟو .

هﺎـﮕﻧ ﺖﺴﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻫذ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﻲﻨﻌﻳ

ﻢﻴﺑﺎـﻴﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫروﺎﺑ زا هﺪﻴﭽﻴﭘ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻚﻳ ﻪﻛ ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد رﺎﻈﺘﻧا ﺪﻳﺎﺒﻧ ،ﻢﻴﻨﻛ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و

ار ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ مﺎﻤﺗ ﻪﻛ ﻢﻴﺑﺎﻴﺑ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫروﺎﺑ زا هدﺎﺳ يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد رﺎﻈﺘﻧا ﺪﻳﺎﺒﻧ ﺪﻫد ﺎﺟ ﻲﻠﻛ ﻢﻳادارﺎﭘ ود ﺎﻳ ﻚﻳ رد )

،ﺮﻴﻣ 2007 .(

ﻚـﻴﻨﻜﺗ يود ﻪـﺑ ود ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﻲﺧﺮﺑ

ﺖـﺷﺎﮕﻧ يﺎـﻫ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺔـﻨﻴﻣز رد ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ

ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ) ،نﻮﺑ و لﺎﻣ ،نﻮﺴﻨﻴﻛدﺎﻫ 2004

،نﻮـﺴﻧﺎﺟ و ﻲﻧﻮﺗﺎـﻧﺮﭼ يد ،ﺰـﻠﻴﻧد و 1995

.(

زا ﻲـﺧﺮﺑ

ﺖﺷﺎﮕﻧ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﻛ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻨﻴﻣز رد ار ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

ﺮـﻴﻴﻐﺗ رد صﻮـﺼﺧ ﻪـﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ

ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ) ،نﻮﺴﻠﻳو 2016 ( ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺮﻴﮔدﺎﻳ و )

،ﺮﺴﻳﺎﭙﺳا 2000 ( ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ، .

لﺪﻣ ﻲﺧﺮﺑ ﺖﻌﻨﺻ ﺢﻄﺳ رد ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

) نﻮﺴﻧﺎﺟ و نﻮﺴﻨﻴﻛدﺎﻫ ،

1994 ( ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ﺎﻳ

نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ناﺮﻳﺪﻣ )

،نﻻﺎﻣ 2010 ( ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار ، .

ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ

نﻮﺴﻧﺎﺟ و نﻮﺴﻨﻴﻛدﺎﻫ )

1994 ( ﻲﻣ نﺎﺸﻧ

ﻪـﻘﺒﻃ يرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻲﮔﺪـﻴﭽﻴﭘ و اﻮـﺘﺤﻣ رد ﻪﻛ ﺪﻫد يﺪـﻨﺑ

نﺎﻣزﺎـﺳ نﺎـﻴﻣ رد ﻪﭼ و نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ ﻞﺧاد رد ﻪﭼ ،ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﺺﺨـﺸﻣ ﺶـﺨﺑ ﻚـﻳ يﺎـﻫ

ﺖﻌﻨﺻ دراد دﻮﺟو ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ عﻮﻨﺗ ، .

نﻻﺎﻣ ﺶﻫوﮋﭘ رد )

2010 ( ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﻣآ

ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ هوﺮﮔ ﻦﻴﺑ ﻖﻓاﻮﺗ زا ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ،ﺰﻴﻣآ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا هوﺮﮔ ﺮﻫ يﺎﻀﻋا ﻦﻴﺑ و يﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫ

دراد زﺎﻴﻧ . ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺮـﻜﻔﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ ﺮﻫ رد ﻪﭼﺮﮔا ﻪﻛ ﺪﻫد

ﻲﻣ مﺎﺠﻧا يرﺎـﻜﻤﻫ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺔﻌﺳﻮﺗ رد ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺢﻄﺳ ﺮﻫ ناﺪﻨﻣرﺎﻛ ﺎﻣا ،دﺮﻳﺬﭘ

ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﺐـﺳﺎﻨﺗ ﻪﺑ و ﺖﺳا زﺎﻴﻧ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ زا ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺑ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ رد

ﻲﻣ ﻪﺘﺳﺎﻛ ﺰﻴﻧ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﺢﻄﺳ زا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺢﻄﺳ دﻮﺷ

.

ﺎﮕﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ﻪﻛ ﺮﮕﻳد ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد ﺖﺷ

ﻪـﺋارا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا رﺎﻜﻓا زا ﻞﺻﺎﺣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ةﺪﻨﻳآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ رﺎﻜﻓا مﺎﻤﺗ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻘﺒﻃ رﺎﻜﻓا ﻦﻳا ﻪﻜﻨﻳا زا ﺪﻌﺑ و ﺪﻧﺪﺷ

و يﺪﻨﺑ

ﻲـﻣ مﺎـﺠﻧا ﺖـﺷﺎﮕﻧ ﺮﺑ ﻲﻘﻴﻗد ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ،ﺪﻧﺪﺷ ﺖﻳﻮﻟوا ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﺖـﻴﻤﻫاﺎﺑ ﻞﺋﺎـﺴﻣ ،فاﺪـﻫا ﺎـﺗ دﻮـﺷ

(12)

ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﺎﻬﻧآ يور ﺪﻳﺎﺑ هﺪﻨﻳآ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،ﺪﺷ

. داد نﺎـﺸﻧ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ

شور ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻛ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﺷرا ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﺳﺎﻨﺷ

ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

هﺎﮔﺪﻳد ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ،ﺪﻨﻨﻛ دﺎﺠﻳا كﺮﺘﺸﻣ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ لﺪﻣ و ﺪﻧﻮﺷ ﺎﻨﺷآ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ يﺎﻫ

دﻮـﺧ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﺪﻨﻫد ﻪﻌﺳﻮﺗ ار )

،ﻦﻴﮕﻨﻟآ و نزوا 2007

.(

ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ ﺔﺑﺮﺠﺗ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻪﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷراﺪﻳﺪﭘ )

،روﻮﻣ 2014 ( رد ،هﺪـﺷ مﺎﺠﻧا

هرﺎﻌﺘﺳا ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد ﺖﻳﺎﻬﻧ ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﻨﻤﺿ ﺶﻧاد جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﺑ ﺎﻫ

) ﻞﻳود

،ﺰﻤﻴﺳ و 2002 .(

ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ و ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﭽﻧآ زا مﺎﺠﻧا يﺎﻫ

هدﺎﻴﭘ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻲﺸﻫوﮋﭘ نﻮﻨﻛﺎﺗ هﺪﺷ اﺮﻓ يزﺎـﺳ

ﺪـﻨﻳ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ مﺎﺠﻧا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ .

هرﺎﻌﺘـﺳا جاﺮﺨﺘـﺳا ﻚـﻴﻨﻜﺗ ﻚـﻤﻛ ﺎـﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد يا

هدﺎﻴﭘ ﻪﺑ ،ﻦﻤﺘﻟاز لﺪﻣ يزﺎﺳ

ﻲﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﻜﻔﺗ مﺎﮕﻨﻫ رد ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ ﻢﻳزادﺮﭘ

.

شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ

زرﺪﻧﺎﺳ ﺶﻫوﮋﭘ زﺎﻴﭘ لﺪﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ مﺎﺠﻧا شور )

،ﻞﻴﻬﻧرﻮﺗ و ﺲﻴﺋﻮﻟ ،زرﺪﻧﺎﺳ 2011

:

108 ( ﻪﺑ و هدﻮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ ﻢﻳادارﺎﭘ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺖﻬﺟ ظﺎﺤﻟ

ﺖـﺳا يدﺮﺑرﺎـﻛ ،يﺮـﻴﮔ .

ﺶﻫوﮋـﭘ دﺮـﻜﻳور

ﺖﺳا ﻲﻔﻴﻛ نآ ﺔﻐﺒﺻ و ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا .

ﻪﻧﻮﻤﻧ ةﻮﻴﺷ و ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ ﻪـﻟﻮﻠﮔ يﺮﻴﮔ

ﺖﺳا ﻲﻓﺮﺑ .

هداد ﺔﻳﺮﻈﻧ نآ يﮋﺗاﺮﺘﺳا و ﻲﻧاﺪﻴﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻂﻴﺤﻣ ﺮـﺴﻴﻠﮔ ﺔﺘـﺳﺎﺧﻮﻧ دﺮـﻜﻳور ﺎـﺑ دﺎﻴﻨﺑ

ﺳا ﺖ . هداد يروآدﺮﮔ ةﻮﻴﺷ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻫ

ﻪﻤﻴﻧ و ﻖﻴﻤﻋ يﺎﻫ ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘـﺳد ﻖﺒﻃ و ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎﺳ

هرﺎﻌﺘﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ﻚﻴﻨﻜﺗ هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ ةﻮﻴﺷ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻦﻤﺘﻟاز يا

ﻪﺑ ﺎﻫ يراﺬـﮔﺪﻛ ترﻮـﺻ

ﺖﺳا ﻲﻔﻴﻛ .

ﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﺮـﻜﻔﺗ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ رد ،تﺎـﻴﻨﺒﻟ ﺖﻌﻨـﺻ هﺎـﮕﻨﺑ ود ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻨﻫذ لﺪﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻚ

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ .

ﻪﺑ ناﺮﻳا رد تﺎﻴﻨﺒﻟ ﺖﻌﻨﺻ ﺖﻤﻴﻗ رد ﺖﻟود ﺶﻘﻧ ،ﺎﺿﺎﻘﺗ دﻮﺟو ﻞﻴﻟد

هدﺎـﻣ يراﺬﮔ

تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ و ﻲﻨﺒﻟ تﻻﻮﺼﺤﻣ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ دﻮﺒﻧ ،ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا ﺔﻴﻟوا ﻪﺑ ،ﺪﻧراد ﻪﻌﻣﺎﺟ يﺎﻀﻋا ﺖﻣﻼﺳ رد ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﻌﻨﺻ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ

ﺖـﺑﺎﻗر ﺪﻫﺎﺷ و دﻮﺷ

ﻪﻘﺒﻃ رد ﻫ ﻢﻴﺘﺴﻫ ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎ .

ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ ود ﻦﻳا مﺎﻧ رد ،ﺎـﻬﻧآ ناﺮﻳﺪـﻣ ﺖـﺳاﻮﺧرد ﻞﻴﻟد

ﻲﻤﻧ هدروآ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻪﺑ و دﻮﺷ

فﺮﺣ ود زا ﺖﻛﺮﺷ ود ﻦﻳا مﺎﻧ يﺎﺟ وA

ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳاB

ﻢﻴﻨﻛ .

عﻮﻤﺠﻣ رد 18

ﺖﻛﺮﺷ ود ناﺮﻳﺪﻣ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﺔﺒﺣﺎﺼﻣ وA

ﺪﺷ مﺎﺠﻧاB

) 10 ﺎـﺑ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ

ﺖﻛﺮﺷ ناﺮﻳﺪﻣ وA

8 ﺖﻛﺮﺷ ناﺮﻳﺪﻣ ﺎﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ .(B

ﻦﻳا نﺎﻣز تﺪﻣ 18

مﺎـﺠﻧا ﺔﺒﺣﺎﺼﻣ رد هﺪـﺷ

دوﺪﺣ عﻮﻤﺠﻣ 1020

ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻪﻘﻴﻗد دوﺪﺣ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺮﻫ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ رﻮﻃ

56 ﺪﻴﺸﻛ لﻮﻃ ﻪﻘﻴﻗد .

(13)

هرﺎﻌﺘﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ﻚﻴﻨﻜﺗ رد ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ مﺎﺠﻧا زا ﺶﻴﭘ ،ﻦﻤﺘﻟاز يا

ﺖﻳاﺪـﻫ يﺎـﻫ و ﻖـﻴﻤﻋ ،هﺪـﺷ

ﻚﺗ ﺖﻛرﺎﺸﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﺑ ،هﺮﻔﻧ ﻲﻣ هداد ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ عﻮﺿﻮﻣ ةرﺎﺑرد ﻲﺗﺎﺤﻴﺿﻮﺗ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

نﺎﻧآ زا و دﻮﺷ

ﻲﻣ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ ﺔـﺴﻠﺟ ﻪـﺑ يﺮﻳوﺎﺼﺗ و ﺪﻨﻨﻛ ﺮﻜﻓ عﻮﺿﻮﻣ ةرﺎﺑرد ،ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ مﺎﺠﻧا زا ﺶﻴﭘ دﻮﺷ

دراد ﺎﻬﻧآ ياﺮﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ و ﺎﻨﻌﻣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﻪﻛ ﺪﻧروﺎﻴﺑ .

ﻞﻣﺎﺷ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻦﻳا 10

مﺎﮔ

ﺪﻳﺪﺟ ﻲﺘﺻﺮﻓ ،مﺎﮔ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﻳا ﺎﻳ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ جاﺮﺨﺘﺳا ياﺮﺑ

ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ ﺪـﻨﻛ

. ﻞـﺣاﺮﻣ

ﻦﻤﺘﻟاز ﺔﻟﺎﻘﻣ ود رد ،ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا )

1997 ( ﻦﻤﺘﻟاز و ﺮﺘﻟﺎﻛ و )

1995 ( ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺢﻴﺿﻮﺗ .

ﻚـﻴﻨﻜﺗ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﺔﻜﺒـﺷ ﻚـﻴﻨﻜﺗ ﺪـﻨﻧﺎﻣ هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺖـﻤﻳز ﻚـﻴﻨﻜﺗ رد ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫ

ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻜﻠﭘ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺎﻳ ﻲﻠﻛ يﺎﻫ ﻲﺑﻮﺧ

ﺖـﺳا هﺪﺷ تﺎﺒﺛا .

ﻪـﺑ ﺎـﺑ ﻚـﻴﻨﻜﺗ يﺮﻴﮔرﺎـﻛ

،ZMET

ﺖﺳا ﻢﻫاﺮﻓ ﺮﺒﺘﻌﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻚﻳ مﺎﺠﻧا ﺔﻨﻴﻣز .

ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪﻛ ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ ﺔﺒﺣﺎـﺼﻣ ﻚـﻳ رد نﺎﮔﺪﻧﻮﺷ

ﻪﻤﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻧراد رﻮﻀﺣ ﻲﻧﻻﻮﻃ و ﻲﺼﺨﺷ ،ﻖﻴﻤﻋ ﻪﺒﻧﺎﺟ

شور رد يﺮﮕﻧ ﻪـﺑ ﺎـﻳ1

مﺎﮔ دﻮﺟو ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﺖﺻﺮﻓ ،ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ رد عﻮﻨﺘﻣ يﺎﻫ

ﺘﻣ يﺎﻫ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ رﺎﻴﺘﺧا رد ار ﻲﺗوﺎﻔ راﺮـﻗ هﺪﻨﻨﻛ

ﻲﻣ

ﺪـﺑﺎﻳ ﺖـﺳد ﺪـﻳﺪﺟ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ و رﺎﻜﻓا ﻪﺑ مﺎﮔ ﺮﻫ رد ﺎﺗ ﺪﻫد .

ﺖﻛﺮـﺷ هوﻼـﻋ ﻪـﺑ روﺮـﻣ ﺎـﺑ هﺪـﻨﻨﻛ

ﺖﺒﺤﺻ جاﺮﺨﺘﺳا ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻪﺑ ،ﺎﻬﻧآ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺢﻴﺿﻮﺗ و ﻞﻴﻤﻜﺗ و ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد دﻮﺧ يﺎﻫ هﺪـﺷ

ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺪﻨﻛ

. يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﻠﻤﺟ زا

ﺘﺧﺎـﺳ ﺪﻨﺘـﺴﻣ ياﺮـﺑ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫ نﺎـﻤﻫ ﺎـﻳ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﺤـﺻ ﻦ

يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺑﺎﻳرﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫ ﻲﻣ ،دﻮﺷ

ﻪﻤﻫ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻪﺒﻧﺎﺟ

ﻲﻧوﺮﻴﺑ ناﺰﻴﻤﻣ و شور رد يﺮﮕﻧ

2

دﺮﻛ هرﺎﺷا .

ﺪـﺷ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ،تﺎﻴﻨﺒﻟ ﺖﻌﻨﺻ رازﺎﺑ ﻪﺑ ﺎﻨﺷآ و ﻪﺑﺮﺠﺗﺎﺑ ناﺮﻳﺪﻣ زا ﻲﻜﻳ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ

دزادﺮﭙﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﺑ ﺎﺗ .

ﻖﻴﻗد ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ يو ﻪﺘﻓﺎﻳ

دﺮﻛ ﺪﻴﻳﺄﺗ ار ﺎﻬﻧآ ،ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ .

ﻪﺑ دﺮﻓ زا و ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا راﺬﮔﺪﻛ ود نﺎﻴﻣ ﻖﻓاﻮﺗ يﮋﺗاﺮﺘﺳا زا اﺪﺘﺑا ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﺑﺎﻳزرا رﻮﻈﻨﻣ

ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ نﻮﺘﻣ يراﺬﮔﺪﻛ ﻪﺑ ﺪﺷ ﻪﺘﺳاﻮﺧ يﺮﮕﻳد ةﺮﺒﺧ دزادﺮﭙﺑ ﺎﻫ

. و ﻖﺑﺎﻄﺗ ناﺰﻴﻣ ،يراﺬﮔﺪﻛ زا ﺲﭘ

ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﻫ .

ود يراﺬﮔﺪﻛ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺲﭙﺳ ترﻮـﺻ ﻲﻧﺎـﻣز ﺔﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ و ﻖﻘﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ هرﺎﺑ

يراﺬﮔﺪﻛ ﺎﺑ نآ ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ و ﺖﻓﺮﮔ ﺪﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﻴﻟوا يﺎﻫ

.

ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ يﺎﻫ

هرﺎﻌﺘﺳا ﺐﻟﺎﻗ رد ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻠﻌﻓ ﺖﻴﻌﺿو زا ار دﻮﺧ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﺪﺷ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ناﺮﻳﺪﻣ زا اﺪﺘﺑا و ﺪﻨﻫد ﺢﻴﺿﻮﺗ

ﻲﻣ يﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﭼ هﺪﻨﻳآ لﺎﺳ ﺞﻨﭘ ﺎﺗ ود ﻲﻃ ﺖﻛﺮﺷ زا ﺎﻬﻧآ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ نﺎﻴﺑ ﺪـﻨﻛ

. ﺲﭙـﺳ ةرﺎـﺑرد

ﻦـﻳا ﻦﺘﻓﺮـﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﺎـﺑ ﺎـﺗ ﺪـﺷ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﺎﻬﻧآ زا و ﺪﺷ ﻪﺋارا ﻲﺗﺎﺤﻴﺿﻮﺗ ﺎﻬﻧآ ياﺮﺑ فﻮﺴﻧآ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ يﮋﺗاﺮﺘﺳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻲﻌﻗاﻮﻣ ﻪﭼ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻫد ﺢﻴﺿﻮﺗ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ

ـﺳﻮﺗ ،رازﺎـﺑ رد ذﻮـﻔﻧ يﺎـﻫ ،رازﺎـﺑ ﺔﻌ

ﻲﻣ ذﺎﺨﺗا ار عﻮﻨﺗ و لﻮﺼﺤﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻲﺗﺎﻣاﺪﻗا ﻪﭼ و ﺪﻨﻨﻛ

ﺪﻨﻫد . يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺎﻫ

1. Triangulate Across Methods 2. External Audits