1
ریذپ دیدجت یاه یژرنا کیتلوپوئژ
روپرفعج دیعس
*
،1
هداز قداص دمحم دیس
2
قرب یسدنهم دشرا یسانشراک یوجشناد
1تردق متسیس
_، نارهت دهاش هاگشناد .
یسدنهم و ینف هدکشناد رایشناد
2، نارهت دهاش هاگشناد .
کچ ی هد نیمه هب هتفرگ تدش ناهج رد لااب تعرس اب ریذپ دیدجت عبانم اب یلیسف یژرنا عبانم ینیزگیاج ریخا یاه لاس رد تارثا تهج هب یور
تارییغت نیا هک یریگمشچ یم یناهج یژرنا تینما نآ عبت هب و اه روشک یکیتلوپوئژ طباور رب
وپوئژ عوضوم،دراذگ یاه یژرنا کیتل
ت وم یاه هاگدید یدنب عمج اب هدش یعس هلاقم نیا رد.تسا هدرک ادیپ یا هژیو تیمها ریذپ دیدج ج
نیآ ی هرابرد دو رد هک یناهج ی هد
یاه یژرنا نآ ت
ا هدش امرف مکح لاماک ریذپ دیدج .مینک یسررب ار عوضوم نیا یاه شلاچ و اه تصرف،دن
شیپ نایاپ رد دوش یم داهن
هب
روشک تیقفوم تهج نام
یا هدنیآ رد هک
دنا هدش امرفمکح ًلاماک ریذپ دیدجت یاه یژرنا
، هیامرس رب هولاع یراذگ
مه و ًلابق هک یاه
یم و هدش ماجنا ریذپ دیدجت یاههاگورین سیسات هزوح رد نونکا یاب،دوش
سا فشک تعنص هب یفعاضم هجوت یتس داوم یروآرف و جارخت
دوشب ریذپ دیدجت یاه یژرنا دیلوت یاه یژولونکت یزاس یموب نینچمه و بایمک .
تاملک :یدیلک یژرنا تینما،هکبش ربا،یتایح داوم،کیتلوپوئژ،ریذپ دیدجت یاه یژرنا
2
_1 همدقم
م یظفلا تحت ینع کیتلوپوئژ
ییایفارغج تسایس1
دشاب یم ، روص هب قیقد ت رت کیتلوپوئژ یتاعلاطم هزوح
دشاب یم تردق طباور هک
دنک یم یسررب اهنآ عبانم رب طلست و ییایفارغج یاه ناکم هب یسرتسد رس رب گرزب یاه .
قرب هزوح نیصصختم یارب یتاعلاطم هزوح نیا تیمها زا
نیا ظاحل تیمها دراد هک هچنانچ تسا حضاو هک یاهزاین نیرت مهم زا یکی
دشاب یم یژرنا یزورما رشب و
یفرط زا یناهج هعماج ریذپ دیدجت هب یلیسف یاه تخوس زا یژرنا عبانم راذگ هرود کی رد
یم رس هب2
رب یتروص هب د هک
کیدزن هدنیآ رد تمسق
هدمع نیمات ریذپدیدجت یژرنا عبانم زا اه روشک زاین دروم یژرنا زا یا .دش دهاوخ
رد اتسار نیا
کیژتارتسا تیمها هب هجوت اب ی
هک یتامیمصت عبطلاب دننک یم ادیپ ریذپدیدجت عبانم هک طسوت
نیسدنهم و ناحارط ای لوئسم تاماقم
هزوح نیا ریگرد دوش یم هتفرگ
یم نامز رد هک دنک داجیا هدنیآ رد روشک نآ یارب ار یگرزب یتینما یاه کسیر و جیاتن و بقاوع دناوت
یاش لاح . دشابن سوملم ًلاصا اه کسیر نیا د رتهب کرد یارب
لاثم نیبروت باختنا یارب دینک ضرف عرازم رد هدافتسا دروم یداب یاه
هدمع شخب هک روشک کی یداب یم نیمات ار روشک نآ یژرنا زا یا
زا یا هتفرشیپ عون یکینکت و ینف لئاسم هب هجوت اب اهنت دنک
نیبروت یم باختنا یداب یاه دوش
هب تبسن اهنآ ی یرادهگن و ریمعت نامز و هنیزه دنراد هک یراتخاس هب هجوت اب اه نیبروت عون نیا هک
زین یرتلااب یرو هرهب و دشاب یم رتمک یلومعم یاه نیبروت د
هتشا دنشاب هلئسم اما یسیطانغم راتخاس رد هک تسا نیا دراد دوجو هک یا
مک داوم و اهژایلآ زا اه نیبروت زا عون نیا یاهروشک تسد رد اهنآ دیلوت جارختسا یژولونکت و تردق و عبانم، نداعم هک هدش هدافتسا یبای
هدمع شخب هک عوضوم نیا نتفرگ رظن رد اب و یضرف نینچ اب تسه یدودحم دننک هدافتسا یژولونکت نیا زا روشک نآ یاهنیبروت زا یا
هب راصحنا و لماک یگتسباو لیلد هب نیبروت عون نیا باختنا یاه هنیزه نآ عبت هب و یژرنا تینما یارب ییاه کسیر دناوت یم هدمآ دوجو
روشک نآ یارب ینیب شیپ لباق ریغ یلام دروآ دوجوب
.[1]
راد دوجو هدنیآ رد یلامتحا تارییغت و ریذپدیدجت یاه یژرنا کیتلپوئژ اب هطبار رد یلک هاگدید هس عومجم رد لوا هاگدید رد .د
هتسد ییایفارغج ناکم هک دنراد داقتعا ناققحم زا یا ادن ینادنچ تیمها یلیسف یاه تخوس فلاخ رب لااب سایقم رد
هجیتن رد و در
م ادیپ شهاک دنتسه ییایفارغج تیعقوم کی رد یلیسف عبانم زکرمتم تشابنا هجیتن هک یتینما یاه کسیر زا یرایسب ی
ًلامع و دنک
روشک کی یوس زا یژرنا تینما نآ عبت هب و تمیق رب یفنم هبناجکی تاریثات داجیا یب زا اهروشک زا یدادعت ای و
دوریم ن .
عا اه نآ دراد عوضوم نیا هب تبسن یرت لاکیدار هاگدید لوا هاگدید لوبق دوجو اب ناققحم زا یرگید هتسد اما دوجو اب دنراد داقت
دیپ شهاک تسه اهنآ زکرمتم ییایفارغج عیزوت هوحن زا یشان هک یلیسف یاه تخوس یتنس یاه کسیر زا یرس کی هکنیا ا
یم اما دنک
مه و اهنآ جارختسا و دیلوت رد راصحنا و یتایح داوم دوبمک لثم یدیدج تلاضعم ریذپ دیدجت یاه یژرنا شرتسگ اب تلاضعم نینچ
هک یتروص هب هب دیآ یم دوجو هب اهریذپدیدجت هتفرشیپ یاهیژولونکت رد راصحنا یضعب رد
عبانم زا
، یتایح رصانع تفن ناونع تحت
هدرب مان هدنیآ هک دنراد داقتعا هاگدید نیا هب دقتعم ناققحم هک دراد دوجو مه یموس هاگدید هتبلا .تسا هدش
ع تلاکشم ندش لح مغریل
کسیر و شلاچ یلیسف یاه تخوس زا یشان یاه یم روهظ مه یدیدج یاه
هار هب هجوت اب اهشلاچ نیا اما دنک لح
یارب هک یددعتم یاه
ناوت یمن هدنیآ رد دراد دوجو اهنآ دوشب یتینما گرزب یاه کسیر داجیا لماع دن
.[2][3]
همادا رد ت یدادع :دنریگیم رارق یسررب دروم ریذپ دیدجت یاه یژرنا یکیتلپوئژ یاه تصرف و اه شلاچ زا
1 Geopolitic
2 Renewable
3
_2 داوم یتایح
3
م داو یتایح یا هتسد یژولونکت یارب هک دنتسه رصانع و اه ژایلآ زا دجت رضاح لاح یاه
ریذپدی تیمها زئاح تدش هب تسیل .دنشاب یم
یاه انش نیمز ریاخذ دننام یی اهرتماراپ هب هجوت اب مادک ره هک هدش رشتنم ناهج حرطم یاه روشک طسوت یتوافتم عیزوت،یس
یطیحم تسیز لیاسم،یعامتجا لیاسم،ییایفارغج و
هداد رارق اه تسیل نیا رد ار اه ژایلآ و رصانع زا یدادعت ...
ا دن یدادعت هنومن یارب.
ربراک هارمه هب داوم نیا زا هدش رکذ ریز رد ریذپ دیدجت یاه یژرنا تعنص رد نآ د
:[3]
_2 _1 یدیشروخ یاه لنپ
م دنشاب یم نوکیلیس و هرقن نیلاتسیرک یژولونکت اب یدیشروخ تاحفص رد یتایح داو .
نینچمه میمیدوئزارپ
4( r )P مویپوروی،
(5
) Eu
مویبرا،
(6
)Er ینوگرگد لااب یاه دنیآرف رد هک دنتسه یبایمک رصانع تهچ یدیشروخ یاه لنپ رد هدافتسا دروم ینوگرگد نییاپ و7
شبات یاه نوتوف یژرنا لیدبت .دنوش یم هدافتسا یکیرتکلا یژرنا هب یدیشروخ
[4]
_2 _1 یداب یاه نیبروت
ا مئاد سیطانغم یداب یاه نیبروت یژولونکت زا هدافتس
8 مزیناکم زا هدافتسا ناکما نینچمه و نیبروت رت کبس یحارط لیلد هب
هدرشف direct_drive رصانع زا اه نیبروت عون نیا راتخاس رد.تسا هتفرگ رارق هجوت دروم
مویدوئن (9
مویزورپسید،)Nd
10 (
،)Dy
میمیدوئزارپ Pr (
) .دنشاب یم بایمک رصانع زج هک هدش هدافتسا [4]
هک یتروص هب دشاب یم داوم نیا زا یا هتسد ندوب بایمک، یتایح داوم رضاح لاح یاه شلاچ زا یکی اهنآ هدمع عبانم و نداعم
دودح یزیچ ینعی 57
هیسور و نیچ روشک ود رایتخا رد عبانم نیا دصرد .دشاب یم
دنچ ره ریاس رد عبانم نیا زا یدودحم رادقم
ک لیزرب نوچمه اهروش
، ایلارتسا
، دنه
، و ناتسقازق ...
و هنیزه لثم یرگید یساسا تلاضعم و تسین ارجام مامت نیا اما هدش فشک
جارختسا یلااب یژولونکت
، دراد دوجو هنیمز نیا رد بایمک داوم نیا یروآرف و یزاسادج نیمه هب.
،ظاحل دودح 90 داوم تعنص دصرد
جارختسا زا بایمک و
اسادج دشاب یم نیچ روشک رایتخا رد اهنآ یروآرف ات یز اذل
نیا کیدزن هدنیآ رد دور یم راظتنا فاصوا نیا اب
یاه شنت داجیا ثعاب عوضوم ی
تلاضعم زا یریگولج یارب مه ییاهراکهار هتبلا دص هک دوشب نپاژ و اکیرمآ، اپورا هیداحتا ، نیچ نایم
دیدجت یاه یژرنا ثحب رد بایمک داوم زا یشان هدش هئارا ریذپ
ا [2], [4]تس . عبانم هزوح رد لاثم یارب جارختسا ًادیدج بایمک داوم
نم هنیمز رد نیا رد ار هیسور و نیچ روشک ود راصحنا هکنیا رب هولاع ایرد فک زا جارختسا هتفرگ رارق هجوت دروم ایرد رتسب زا داوم نیا عبا
یم رصانع نیا رصانع تظلغ یفرط زا دنکش
بایمک نیگنس دودح رد ایرد رتسب رد11
18 ات 26 حطس عبانم هک یلاح رد تسا دصرد
دوش یم ایرد رتسب رد عبانم جارختسا رتشیب تیباذج ثعاب دوخ نیا و دشاب یم دصرد کی دودح یزیچ نیمز .[5]
3Criticalmaterial
4Praseodymium
5Europium
6Erbium
7Photon upconversion
8 permangenet
9 Neodymium
1 Dysprosium 0
1 Heavy rare earth element 1
4
_3 یبلط للاقتسا و ییافکدوخ
رکذ هچنانچ عیزوت و صخشم ییایفارغج هدودحم رد عبانم نیا زکرمت مدع ریذپ دیدجت یژرنا یاه یگژیو زا یکی دش
گ نزاوتم و هدرتس
اه هنیزه شهاک نینچمه و یلیسف عبانم هدنراد یجراخ یاه تلود هب یگتسباو شهاک ثعاب لیلد نیمه هب دشاب یم نآ و یسایس ی
ین عوضوم نیا هک دش دهاوخ اهروشک یتینما ه روشک یارب یژرنا نیمات رد یبسن ییافکدوخ کی ندمآ دوجو هب ثعاب ز
اذل.دوش یم ا
یم روشک کی حطس رد ریذپ دیدجت یاه یژرنا هعسوت و ییافکدوخ ثعاب دناوت
ق یگتسباو عط یژرنا نیمات رد
دوش یجراخ یاهروشک هب
یم قداص مه رتکچوک حطس رد عوضوم نیا بیترت نیمه هب وم نیا رد و دشاب
از لکشم دناوت یم در ب
روشک کی لخاد دینک روصت . دشا
گ هعسوت طیارش نیا رد دنشاب یزکرم تموکح اب تفلاخم لابند هب،یکچوک ییایفارغج هدودحم ای رهش ای ناتسا کی ، یاه یژرنا هدرتس
ت ثعاب دناوت یم عوضوم نیا هک دوش یم یژرنا هنیمز رد ییافکدوخ داجیا ثعاب ًابیرقت ریذپ دیدجت ه نایرج تیوق
هب و بلط ییادج یا
دوشب یتینما یاه کسیر داجیا و یمارآان نآ عبت .[2], [3]
_4 اه هکبش ربا
ا اد هک یایازم یمامت مغریلع ریذپ دیدجت یاه یژرن دنتسه زین شلاچ کی ریگرد امومع دنر
دیلوت رد تاناسون نآ و دشاب یم
رتشیب هک
نازیم تسه حضاو هچنانچ ًلاثم .دشاب یم ییایفارغج و یوج لماوع هب هتسباو نیبروت دیلوت
یوج طیارش و داب شزو هب هتسباو یداب یاه
یم دیلوت یژرنا یتوافتم نازیم لاس لوط رد ییایفارغج تیعقوم هب هتسب یدیشروخ یاه لولس ای دشاب یم بسانم .دنک
هار زا یکی طس رد قرب یاه هکبش لاصتا لکشم نیا لح یارب رثوم یاه هراق و اه روشک دننام عیسو ییایفارغج حو
اه نیا دشاب یم
هنیزه اهریذپدیدجت دیلوت تاناسون تلاکشم لح رب هولاع شور یم شهاک تدش هب زین ار یژرنا نیمات یاه
دهد . هک یتاعلاطم قبط
دوش دودحم روشک نآ یاهزرم لخاد رد طقف ریذپ دیدجت یاه یژرنا زا روشک یژرنا نیمات هک یتروص رد هک هدش هداد ناشن هدش ماجنا م روط هب اه هنیزه طسوت 122
ییافکدوخ یضاقتم یاهروشک هنیزه هک هدش تباث هباشم روط هب ای دنبای یم شیازفا دصرد لماک
رد
دنشاب هتشاد یللملا نیب لدابت هک یتلاح هب تبسن ،ریذپدیدجت یاه یژرنا قیرط زا دیلوت 130
مقر هک دیامن یم ادیپ شیازفا دصرد
دشاب یم یهجوت لباق .
ینیب شیپ اذل دنراد رارق هقطنم کی ای ییایفارغج هدودحم کی رد هک ییاهروشک نیب لباقتم یگتسباو لیلد هب هدنیآ رد دوش یم
یم داجیا هقطنم تروص هب هدنیآ یناهج یاه تردق، دوش یا
اه هکبش ربا ساسا رب و دننک ادیپ عیزوت
.[1]–[3], [6], [7]
5
_5 یریگ هجیتن و یدنب عمج
پ تروص هب ریذپدیدجت یاه یژرنا هک یا هدنیآ رد دوش یم ینیب شی اصتقا دیدش دشر دهاش دنشاب هتفای هعسوت لماک
نآ عبت هبو ید
یروانف هنیمز رد ورشیپ یاهروشک یارب یناهج یاه تردق هب ندش لیدبت و اهنآ تازیهجت ، ریذپدیدجت یاه یژرنا هب طوبرم یاه
فرط زا . میشاب اهنآ دیلوت و جارختسا یژولونکت و یتایح و بایمک عبانم بحاص یاهروشک نینچمه کرداص یاهروشک ی
تخوس یلعف هدنن
یتن رد و دش دنهاوخ دیدش یاه فعض راچد تسه یلیسف یاه تخوس تارداص رب ینتبم اهنت اهنآ داصتقا هک یلیسف یاه کسیر هج
تشاد دهاوخ دوجو هدنیآ رد اهنآ یارب یدایز یسایس و یتینما یاه .
ه یراذگ تسایس هب هجوت اب هدش هتفگ تسه حرطم هک یرگید ثحب نامزاس وضع یاهروشک هک یدایز و نیگنس یاه قوشم و ا
OCED (12
یداصتقا هعسوت و یراکمه نامزاس )
هتشاذگ عیانص رد ییادز نبرک وریذپ دیدجت یاه یژرنا هنیمز رد زاب ثعاب دوخ نیا دنا
یهاگشیلااپ داوم هدننک رداص یاهروشک یارب نیتلا یاکیرمآ و ایسآ یقرش بونج رد یدیدج رازاب ندش رد هک دش دهاوخ یمیشورتپ و
دوشب اه روشک نیا رد یداصتقا عیرس دشر ثعابو دشاب هتشاد اهروشک نیا یارب یبوخ یلام عبانم دناوت یم تدم هاتوک .[8][9]
روشک تیقفوم تهج هب دسر یم رظن هب نایاپ رد نام
یا هدنیآ رد هک
هدش امرفمکح ًلاماک ریذپ دیدجت یاه یژرنا دنا
، رب هولاع
هیامرس یراذگ یم و هدش ماجنا ریذپ دیدجت یاههاگورین سیسات هزوح رد نونکا مه و ًلابق هک یاه تعنص هب یفعاضم هجوت یتسیاب،دوش
دوشب ریذپ دیدجت یاه یژرنا دیلوت یاه یژولونکت یزاس یموب نینچمه و بایمک داوم یروآرف و جارختسا فشک .
عجارم
S. Borggreve, “The geopolitical implications of renewables: Evidence from the increasing share of wind energy [1]
in the Danish electricity system,” no. October, 2020, [Online]. Available:
https://repository.tudelft.nl/islandora/object/uuid%3A2947f813-fc6c-4706-8336-beb1a687ee8d.
D. Scholten, M. Bazilian, I. Overland, and K. Westphal, “The geopolitics of renewables: New board, new [2]
game,” Energy Policy, vol. 138, no. October, p. 111059, 2020, doi: 10.1016/j.enpol.2019.111059.
[3]
R. Vakulchuk, I. Overland, and D. Scholten, “Renewable energy and geopolitics: A review,” Renew. Sustain.
Energy Rev., vol. 122, no. October, p. 109547, 2020, doi: 10.1016/j.rser.2019.109547.
N. Dushyantha et al., “The story of rare earth elements (REEs): Occurrences, global distribution, genesis, [4]
geology, mineralogy and global production,” Ore Geol. Rev., vol. 122, no. April, p. 103521, 2020, doi:
10.1016/j.oregeorev.2020.103521.
N. Toro, P. Robles, and R. I. Jeldres, “Seabed mineral resources, an alternative for the future of renewable [5]
energy: A critical review,” Ore Geol. Rev., vol. 126, no. August, p. 103699, 2020, doi:
10.1016/j.oregeorev.2020.103699.
G. J. Ikenberry, “The Future of Global Affairs: Managing Discontinuity, Disruption, and Destruction.” [6]
COUNCIL FOREIGN RELAT IONS INC HAROLD PRATT HOUSE, 58 E 68TH ST, NEW YORK …, 2021.
[7]
M. Al Qubeissi and A. El-Kharouf, Renewable Energy: Resources, Challenges and Applications. 2020.
G. Gozgor, M. K. Mahalik, E. Demir, and H. Padhan, “The impact of economic globalization on renewable [8]
energy in the OECD countries,” Energy Policy, vol. 139, no. January, p. 111365, 2020, doi:
10.1016/j.enpol.2020.111365.
[9]
S. Mahmoudi, N. Huda, and M. Behnia, “Critical assessment of renewable energy waste generation in OECD countries: Decommissioned PV panels,” Resour. Conserv. Recycl., vol. 164, no. August 2020, p. 105145, 2021,
doi: 10.1016/j.resconrec.2020.105145.
1 Organisation for Economic Co-operation and Development2
