فناور ی نانو و زم ی نه ها ی کاربرد آن در علوم خاک

(1)

6

روانف ی مز و ونان ی

هن اه ی رد نآ دربراک مولع

کاخ

یناگنس یلضاف دومحم

6

هتسجخ رادمان دوواد ،*

2

6 - داتسا ي را کاخ مولع هورگ ،یزرواشک هدکشناد ،

گ هاگشناد ی نلا ، 2 - سا دات ي را مولع هورگ کاخ

،یزرواشک هدکشناد ، هاگشناد

نارهت دهاش

(

[email protected] Email:

)

هدیکچ روانف ی کاخ مولع رد ونان روظنم هب

دم ير ي ت ذغت رثوم يه گ ی ها هب اب کاخ رد هر

یگ ر ی ب لرتنک ،اهدوکونان زا ی

رام ی یاه

تفآونان زا هدافتسا اب دازکاخ شک

یروش حلاصا ،اه لاآ فذح و

ي هدن اب کاخ زا اه زا هدافتسا

بذاجونان و تارذونان اه

ی ،لخلختم

ازفا ي ش لباق ی ت رادهگن ی بذاج قوف زا هدافتسا اب کاخ تبوطر یاه

ونان ، بثت ی ت کاخ یاه اسرف ي ش ذپ ير گراک هب اب یر ی سرونان -

لپونان و اه ی

اهرم اهروسنس فلتخم عاونا هئارا و ی

ش ی م یا یي ز و ي تس ی ارب ی قد شجنس ی

ق اخ رد یم ،ک دوش هتفرگ راک هب دناوت .

لع ی مغر همه ی اي ن لباق ی ت

،اه عطق مدع ی ت مز رد شناد دوبمک و ی

هن ز تارطاخم ي

تس حم ی ط ی

، پ راتفر ی چ ی هد حم رد ی ط

سناجتمان شور و کاخ

اه ی و زتنس زجت يه ا ی نارگ تمیق ا دربراک ،داوم ونان ي

ن روانف ی شلاچ اب ار کاخ رد اه

ي ی هجاوم

.تسا هتخاس :یدیلک یاه هژاو تفآونان ،دوکونان

شک ،سرونان ، ونان

اج رگسحونان ،بذ .

همدقم روانف ی ونان هعومجم ا ی زا نکت ی ک

،اه ارف ي اهدن ی صوت ی ف هدننک قم رد داوم دربراک و ی

سا لصا هخاش هس رد رتمونان ی

،داوم ونان

اهرازباونان و

رب رد ار اهرگسحونان م

ی یگ در .ي ک لداعم رتمونان

3

61-

هدودحم رد هدام لرتنک ًلاوصا و تسا رتم 6

ات 611 رتمونان

روانف رد ی رظن دم ونان م

ی شاب د (

Tarafdar and Raliya, 2011

) . یرایسب زا صوصخ ی تا قم رد داوم ی

سا زا توافتم ونان

وي گژ ی اه ی نآ قم رد اه ی سا م ی ورک و ا .تسا ورکام ي

ن ار توافت م ی ناوت شنکاو رد ذپ

ير ی ش ی م یا یي

، ف تردق یز يک ی

، اده ي ت

رتکلا يک ی

، صاخ ی ت طانغم ی س ی و و ي گژ ی اه ی رون ی داوم هب هدهاشم حوضو دومن

ا . ي ن توافت شان ًاتدمع اه ی

هب حطس تبسن زا

سب مجح ی را بی رتش قمونان داوم ی

سا رتگرزب سایقم رد داوم نیمه هب تبسن ناکما هک تسا

شنکاو یريذپ رتشیب داوم نيا اب ار

اس ير م مهارف داوم ی

دروآ امت بجوم و ي

ل نآ هب اه صحنم تافص زورب ر

هب م درف ی دوش (

Adhikari, 2013

.)

صوصخ ی تا و ي هژ قم رد داوم ی

سا هرهب ناکما ونان گی

ر ی اهدربراک زا ی

روانف هوقلاب ی

ونان هصرع رد اه ی نوچمه فلتخم

فی زي

،ک ش ی م ی

، زي تس سانش ی

، سدنهم ،داوم ملع ی

، کشزپ ی

، ژرنا ی

، حم ی ط ز ي تس زرواشک و ی تسا هدروآ مهارف ار (

Tarafdar

and Raliya, 2011

) . دربراک ونان یروانف رد

زرواشک مولع رد ی

هنیمز رد یياه نوچ قد یزرواشک ی

لوت ،تاتابن حلاصا ،ق ی

د مومس ،

گ ،رطخ مک و رثوم یاهدوک ی

ها کشزپ ی

، ماد مولع ی

، شام ی ن انص ،یزرواشک تلاآ ي

ع غ اذ یي

، و تلایش ،کاخ مولع ،بآ یسدنهم

بوچ تعنص م ،

ی دناوت مز ی هن اي داج لوحت ی ساسا ی رد اتسار ی سر ی ند زرواشک هب ی

اپ ي راد دروآ مهارف ار (

Rai et al., 2015

).

ًاریخا لباق ی ت اه ی روانف ی صصختم هجوت دروم کاخ مولع رد ونان ی

ن اي ن هتفرگ رارق هتشر تسا

(

Wilson et al., 2008

)؛

اذل ا رد ي ن فرعم زا سپ شهوژپ ی

و ونان داوم فلتخم عاونا شور

یاه هصخشم و زتنس يبا

ی نآ اه لباق ، ی ت اه سناتپ و ی ل یاه

روانف ی مز رد ونان ی هن اه ی فلتخم سررب دروم کاخ مولع ی

م رارق ی گی در اپ رد . ي نا نی ز هب خرب ی دودحم و اه شلاچ زا ي

ت اه یي هک

ا دربراک ي ن روانف ی حم رد ی ط کاخ ن دراد یز یم هراشا .دوش

شور و داوم اه

ا تاعلاطا ي

ن قحت ی ق هناخباتک هعلاطم شور زا هدافتسا اب ا

ی و شواک اه ی اي تنرتن ی رد اپ ي هاگ اه ی تاعلاطا ی یروآدرگ هدش

.تسا قیقحت نيا رد عاونا ادتبا

شور ،داومونان هصخشم و زتنس یاه

نآ یباي یم یفرعم اه

؛ددرگ هنیمز سپس لتخم یاه

دربراک ف

(2)

2

،هایگ هيذغت رد دربراک ،لماش کاخ مولع رد ونان یروانف ب و تافآ اب هزرابم

ی رام ی اه ی بآ تيريدم ،بآ و کاخ شيلااپ ،دازکاخ

یم رارق ثحب دروم کاخ رد قیقد تراظن و شجنس و کاخ تظافح و یکيزیف تایصوصخ حلاصا ،کاخ رد هب ناياپ رد .دریگ

شلاچ زا یخرب یمز رد دوجوم یاه

یم هراشا زین کاخ مولع رد یروانف نيا دربراک هن .دوش

داومونان عاونا اب هعسوت هجوت ونان یروانف ی

، عاونا یم دیلوت یروانف نيا زا هدافتسا اب هک یداوم رایسب ،دنوش

عونتم م ی شاب تسا نکمم و د

،یيامیش بیکرت و سنج یانبم رب هقبط زین تخاس شور اي لکش ،داعبا

دنوش یدنب شور زا یکي .

لومعم یاه هقبط ،

یدنب ونان

داوم داعبا رظن زا .تسا

هورگ راهچ فلتخم

لکش رد کیتامش تروص هب داعبا رظن زا ونان داوم 6

لماش هک تسا هدش هداد شيامن

دراوم یم ريز دشاب (

Tarafdar and Raliya, 2011

) :

داومونان رفص یدعب : روظنم زا داومونان یدعبرفص یداوم

دنتسه هک ره هس هفلوم هزادنا نآ اه (

،لوط ضرع و عافترا ) زا رتمک

611 رتمونان دنشاب . تارذونان فورعم نيرت داومونان یدعبرفص دنتسه

.

داومونان کي یدعب : هاگره هزادنا طقف کي دعب زا هدام (

ًلاثم لوط نآ ) زا 611 رتمونان رتشیب

،دوش یلو نانچمه ود دعب رگيد نآ

ريز 611 رتمونان اب

،دش هدامونان کي یدعب یم تسدب .ديآ

میسونان

،اه هلیمونان

،اه فایلاونان و هلولونان اه یگمه زا داومونان کي یدعب

هب رامش یم دنور .

داومونان ود یدعب : رگا کي دعب رگيد زا هزادنا هدام زین زا 611 رتمونان رتشیب دوش و اهنت کي دعب زا هس

،دعب هزادنا یا رتمک زا دح

فيرعت هتشاد

،دشاب هب نآ هدامونان ود یدعب یم دنيوگ هک لداعم هحفص رد هسدنه تسا . هيلا یاه کزان و ششوپونان اه

زا هتسد

داومونان ود یدعب بوسحم یم دنوش هک هزورما یاهدربراک یعیسو

دنراد .

داومونان هس یدعب : و ،تسین ونان هدودحم رد اهنآ داعبا زا کي چیه هچ رگا هک دنتسه یداوم دوجو یل

یکي زا داومونان

،رفص کي

اي ود یدعب رد راتخاس نآ .دنتسه یدعب هس ونان داوم نيرتمهم زا لخلختم داومونان و اه تيزوپماکونان .دراد دوجو

لکش 1 - عاونا فلتخم داعبا رظن زا ونان داوم

شور هصخشم و زتنس یاه ونان یباي

داوم

هب روط لک ی شور اه ی داوم ونان زتنس م ار

ی اپ هب لااب هتسد ود هب ناوت یي

ن اپ و6

یي ن لااب هب سقت2

ی م دنب ی درک

؛ رد شور لااب هب

نیياپ ي ک هدوت هدام ا ی هب شخب یاه کچوک یرت میسقت یم دنوش ات هکنيا داوم داعبا هب ونان یم رد ،سکع رب .دسر شور

نیياپ هب

لااب اهمتا و اهلوکلوم رانک مه دنوش یم نامدیچ ارذ و

رزب ت یم هتخاس ونان داعبا رد رتگ شور زا یعیسو فیط .دوش

،یکيزیف یاه

دنوش یم هتفرگ راک هب ونان تارذ زتنس یارب یلصا درکيور ود نيا بلاق رد یکيژولویب و یيایمیشوکيزیف ،یيایمیش (

Tarafdar

and Raliya, 2011

) . نيرتمهم زا یخرب شور

اه ی داومونان زتنس لکش رد

فلا(

- 2 ) هداد ناشن .تسا هدش

پ س یگژيو داومونان زتنس زا نآ یطیحم راتفر یور رب هک داوم نيا فلتخم یاه

یم نییعت دراد یدايز ریثأت اه .ددرگ

هصخشم نيرتمهم یم نییعت هطبار نيا رد هک یياه

یژولوفروم ،تارذ هزادنا عيزوت ،یيایمیش بیکرت ،لکش زا دنترابع دنوش

1 - Top-Down

2 - Bottom-Up

(3)

9

رفص راب هطقن و اتز لیسناتپ ،یحطس یم رارق شجنس دروم یفلتخم یاه کینکت زا هدافتسا اب هک 6

دریگ (

2013 , Adhikari

.)

جيار زا یخرب ب( لکش رد یباي هصخشم یارب هدافتسا دروم اه کینکت نيرت

- 2 .تسا هدش هداد ناشن )

لکش 2 - شور فلا( داومونان زتنس لومعم یاه .)ب( داوم نیا یبای هصخشم فلتخم یاه کینکت و )

یمز هن دربراک یاه مولع رد ونان یروانف

کاخ

1 - هایگ هیذغت يازفا ،هایگ زاین دروم یياذغ رصنع قیقد نازیم نیمأت ندومن سرتسد لباق ،دوک زا هدافتسا نامدنار ش

دوجوم یياذغ رصانع

رط زا هایگ یارب بسانم نامز رد دوک نداد رارق رایتخا رد نینچمه و رفسوزير رد سرتسد لباق ریغ یلو هيدغت اي هشير قي

یگرب هب دوک زا هدافتسا یطیحم تسيز تارثا شهاک روظنم تسا هدوب هجوت دروم هراومه یزرواشک رد

(

Rai et al., 2015

).

لیسناتپ هناقلاخ یریگراک هب د دوجوم یاه

لونکتونان ر شلاچ نيا لح یارب یژو

یم اه مشچ دناوت یارب یعیسو زادنا

دوک راتخاسونان نویسلاومرف اه

اهدوکونان هئارا و تیللاح شيازفا فده اب2

،یريذپ راشتنا ،یريذپ دنمفده لاقتنا لرتنک شياهر ،9

هدش یطرش شياهر و4

بایتسد یترابع هب اي و هایگ زاین هب خساپ رد دوک رد دوجوم یياذغ رصنع5

دنمشوه یاهدوک هب ی رد6

دروآ مهارف ار یزرواشک (

Mastronardi et al., 2015

).

یم مک رطق نتشاد اب اهدوکونان هژيو تیمها تارذونان رطق هزادنا اتسار نيا رد .دنوش هایگ دراو هشير اي گرب قيرط زا دنناوت

مک رطق اب تارذ .دراد یا زا رت

21 لولحم روظنم هب رتمونان رو یارب یشاپ

تسا هدش داهنشیپ یياوه مادنا قيرط زا هایگ هب دو

(

Adhikari, 2013

.) یخرب تاعلاطم یبیغرت رثا نینچمه ونان

ميزنآ رتشیب یزاسدازآ رب ار تارذ فسف دیسا نوچ یياه

،زاتیف ،زاتا

1 - Point of zero charge

2 - Nano-fertilizers

3 - Targeted delivery

4 - Controlled release

5 - Conditional release

6 - Smart fertilize

(4)

4

،زآ هروا ،زاتافلوس ليرآ زانگیل و زلاولس

هدرک شرازگ ار دنا

(

Monreal et al., 2015

) . دوک یاه لوسپک ه هدش زا هدافتسا اب

ششوپونان ،اه

لخلختم ونان داوم تيزوپماکونان نینچمه و

یم اه روظنم هب دناوت دنمفده و هدش لرتنک شياهر

هدافتسا دروم دوک

دریگ رارق (

).

ونان یریگراک هب هولاع هب رازبا

یم اهدوکونان اب بیکرت رد اه هنیمز دنناوت

لرتنک شياهر

ذغ رصنع بذج یدنمفده نینچمه و یمهارف و یم نآ تفررده زا عنام هک دوک یيا

دنروآ مهارف ار ددرگ (

Wu et al., 2008

) .

جنا تاعلاطم یخرب هیلوا جياتن یم ناشن هایگ هيذغت یارب اهدوکونان زا هدافتسا هنیمز رد هدش ما

عون نيا زا هدافتسا هک دهد

دوک نامدنار شيازفا ثعاب اه ،یدوک

و یفرصم دوک بوانت و رادقم رد هجوت لباق شهاک ن رد

یم اه هنيزه شهاک هجیت ددرگ

(

).

2 - تافآ اب هزرابم یاه یرامیب و

دازکاخ

یزرواشک فادها اب قباطم رادياپ

هدافتسا یلقادح زا تفآ شک نآ رثا ندرک یصاصتخا ،اه شهاک و فده هنوگ یور رب اه

ناج تارثا یم اتسار نيا رد .تسا رظن دروم فده ریغ یاه هنوگ یور رب اه نآ یب لیسناتپ زا ناوت

یاه ونان یروانف هب

روظنم هئارا

هنيزگ تفآ نيزگياج یاه شک

اه ارب نویسلاومرفونان زا هدافتسا .درب هرهب موسرم تفآ فلتخم عاونا یيآراک شيازفا ی

شک لماش اه

فلع

،اهشک چراق شک اه هرشح و شک دروم ... و اه شکورلا ،اه هجوت

رارق هتفرگ تسا (

Tsuji, 2001

).

نآ یيآراک ونان سایقم رد هویج و یور ،سم تارذ یریگراک هب لکش اب هسياقم رد فلتخم یاه تفآ ندرب نیب زا رد ار اه

-

تسا هداد ناشن ورکام و ورکیم تارذ اي و لولحم یاه (

Adhikari, 2013

.) ونان تارذ دیسکا و یور دیسکا ید مویناتیت

زین

تارثا دض یچراق رب یور یاهنژوتاپ ینغور ناهایگ دازکاخ

زا دوخ ناشن هداد تسا (

Jampilek and Kralova, 2015

) . شرازگ -

زا یخرب یارب شکورلا ناونع هب نهآ یتیفرظ رفص تارذونان و شک هرشح ناونع هب موینیمولآ دیسکا تارذونان دربراک زا یياه اشک رد اه تفآ دراد دوجو یزرو

(

Rai et al., 2015

).

زا هدافتسا رد هدش هتفرگ راک هب یلک یاهدرکيور ونان یروانف

ءوس تارثا شهاک یارب شک تفآ

اه لماش ًاتدمع یزرواشک رد

انرطخ یاه شک تفآ ندرک نيزگياج فا ،یمسریغ و یزلف تارذونان اب هدنيلاآ و ک

تفآ یفرصم زد شهاک و یياراک شياز شک

اب نآ بیکرت اب موسرم یاه تفآ رثا ندرک یصاصتخا ،تارذونان

شک شياهر لرتنک و فده هنوگ یور رب هب اب نآ

راک یریگ

نان ششوپونان ،اهنویسلوماونان ،تارذو تسا هدوب لخلختم داوم ونان و اه

(

Adhikari, 2013

.)

3 - کاخ شیلااپ بآ و

یروانف ونان شور اه ی دج يد ، ،رثؤم قیقد و نورقم هب هفرص یا ارب ی خشت ی ص گدولآ عفر و ی

کاخ و بآ عبانم یم هئارا

-

ديامن . اهرگسحونان صیخشت 6

عيرس و ماگنهب یتح تظلغ یمک زا کي هدنيلاآ ار ناکما ريذپ یم دنزاس . فونان ی سارتل ی

،نو

لاتاکوتفونان ی

س ت

،اه طانغم تارذونان ی

س ی بذاجونان ، اه

شور هلمج زا اهروسنسونان و یياه

روانف زا هدافتسا اب هک دنتسه ی

ونان

تهج و شيلااپ خشت

ی ص لاآ ي هدن اه طیحم رد بآ

، بلاضاف وسر ، کاخ و تاب اه

راک هب هدش هتفرگ دنا

(

Wilson et al., 2008

) .

رد ونان داوم فصت

ی ه بآ بلاضاف و ،

آ زا کمن فذح روش فذح و ب

ی نآ ، فذح گنس تازلف ی

ن باسپ زا اه ی تعنص تاجناخراک ی

آ یاه هدنيلاآ عاونا فذح و یل

یبورکیم و تسا هتفرگ رارق هدافتسا دروم یزیمآ تیقفوم روط هب

(

Joo and Cheng, 2006

) .

ندوب اراد اب تارذونان ب سرتسد لباق حطس

ی رتش ی ارب ی لاآ اب شنکاو هدني

و اه لباق ی ت ب کرحت ی رتش نيا کچوک هزادنا لیلد هب

دنتسه اراد ار تیلباق ب دنناوتب ات

عبانم و تابوسر ،کاخ اجرد شيلااپ یار بآ

ز ي مزر ین ی دنریگ رارق هدافتسا دروم .

يک ی زا

داصم ي ق ا دربراک ي ن زا هدافتسا داوم روظنم هب نهآ تارذونان

،فذح لکش رییغت اي و تیبثت ط

ی ف هدرتسگ ا ی لاآ زا ي هدن اه ی

زي س ت حم ی ط ی

، ظن یر للاح اه ی لآ ی تفآ ،رادرلک شک

اه ی لآ ی ب و رادرلک ی

نف ی ل اه ی هرلکدنچ تازلف و یندعم یاه هدنيلاآ و

تسا نیگنس (

.) ا هدافتسا تبثم جياتن ید ،تياتاپآ یسکوردیه تارذونان ز

،مویناتیت دیسکا

سرونان زا یگدولآ عفر رد اکیلیسونان و اه کاخ و بآ یاه طیحم

زین هدش شرازگ تسا

(

Jatav and De, 2013

) . اب فصت یه

باسپ صاخ زا هدافتسا اب یرهش یاه ی

ت لاتاکوتوف ی تس ی ونان تارذ مویناتیت ددیسکا ید و

ونان زوپماک ي ت اه م ی ن دروم بآ ناوت ی

زا

بآ یارب ی یرا ضارا ی هصرع ،یزرواشک بط عبانم یاه

یع ی حا و ی یا ب قطانم ی نابا ی ار دومن مهارف

(

Rai et al., 2015

).

1 - Nanosensors

(5)

5

4 - کاخ تظافح و یکیزیف تایصوصخ حلاصا

تیلباق شياسرف شهاک و یکيزیف تایصوصخ حلاصا یارب ونان یروانف رد دوجوم یاه کاخ یريذپ

اب یریگراک هب عاونا

م فلتخ ننک حلاصا هد

ه رد ا .تسا هتفرگ رارق هجوت دروم ونان سایقم ا کاخ تایصوصخ حلاصا

رد بآ یرادهگن تیفرظ هلمج ز

کاخ ونان کمک هب لوئز

ی ت اه داوم ، لخلختمونان تسا هدش شرازگ یعونصم و یعیبط

(

Jatav and De, 2013

.) زا هدافتسا اي

ن

صوصخم و کاخ رد داوم رد ًا

کاخ نش یاه ی م ی دناوت ازفا اب ي ش فرظ ی ت زه شهاک ،کاخ تبوطر یرادهگن ي

هن یاه بآ ی یرا و

هددوک ی

، حا ثعاب ی ءا بی ژولو ي ک ب قطانم ی نابا ی قفوم و ی ت همانرب بآ یاه ی یرا ن و کشخ قطانم رد یراک لاهن و ی

هم و کشخ

کشخ شنت تارثا شهاک ی

درگ د (

Karimi et. al., 2009

)

ا کاخ تارذ لاصت شت روظنم هب رگيدکي هب

لیک کاخ شياسرف زا یریگولج ثعاب کاخ نامتخاس هب یشخب ماکحتسا و

،

شنکارپ و اهدرگزير یریگولج

زا یيازنابایب یم

دوش . هزادنا ندوب اراد نینچمه و هجوت لباق لاعف و هژيو حطس لیلد هب تارذونان

هب کاخ تارذ نداد دنویپ یارب یبسانم هنيزگ کچوک رگيدمه

و رد هجیتن یریگولج زا

رف شياس نيا کاخ اه یم دنشاب

(

Hatefi et al., 2016

).

،یزلف دیسکا تارذونان اهراتخاسونان

ی لخلختم سرونان ، و اه هقلحونان ب یاه ی لپو ی یرم زا یداوم هلمج

هب نونک ات هک دنتسه روظنم

نینچمه و کاخ نامتخاس هب یشخب ماکحتسا و داجيا ت

بث ی ت هسام ناور یاه ارب

ی لرتنک

اسرف ي ش ذپ ير ی خ کا هتفرگ رارق هدافتسا دروم دنا

(

Hatefi et al., 2016

).

5 - و شجنس تیریدم

:کاخ قیقد

ن رطاخ هب هک دنتسه یرتمونان داعبا رد یياهرگسح ،اهرگسح ونا کچوک

رایسب یريذپ شنکاو و تقد زا ناشداعبا ندوب

کي زا متا دنچ روضح هب تبسن یتح هک یروط هب دنرادروخرب یيلااب رصنع

سکع مه یم ناشن لمعلا

دنهد (

Adhikari, 2013

) .

،یزلف تارذونان هلولونان ،یموتناوک طاقن

اهرازباونان و ینبرک یاه هلمج زا

لکش نيرتمهم یاه

ن ونا اهرگسح یم

دنرداق هک دنشاب

یکيزیف تارییغت ،

یيایمیش کچوک رایسب یکيژولویب و

هزادنا ار یریگ دننک (

Rai 2015 et al.,

).

ونان نيا رب هولاع یاهرگسح

یتسيز اب6

قیفلت یروانف یاه

،یتسيز ونان یم کینورتکلا و دنناوت

هب هنوگ یا یحارط دنوش شنکاو اب هک یصاصتخا

اب کي هدام ی

صاخ رازبا یبايدر و لیلحت رگ یقیقد ار رد رتزير ني داعبا هيارا دنهد نيا.

اهرگسح یاهرازبا یدیفم رد صیخشت و

لرتنک هدنيلاآ

یاه هرطاخم زیمآ و صیخشت اب

یرتک نژوتاپ و اه رد

کاخ طیحم هب

رامش یم دنور (

Priester et al., 2012

).

ونان رگسح هب اه

ناونع یارب عيرس و ساسح یشور هزادنا و صیخشت

یریگ قب تفآ یايا شک

سفوناگرا یاه هنوگ هرف

هدنيلاآ زا یفلتخم یاه یاه

هنومن رد یلآ هدافتسا دروم یهایگ یاه

دنا هتفرگ رارق (

Jatav and De, 2013

.) ونان رگسح یم اه انم هنيزگ دنناوت یارب یبس

تیلاعف یبايدر و هعلاطم رفسوزير هیحان رد هشير تاحشرت و یبورکیم یاه

زین دشاب (

) . اب

ا هدافتس یياسانش اهرگسحونان ريداقم

رایسب مک تابیکرت فلتخم

،یيایمیش اه سوريو

و رد اهيرتکاب هناماس

رسیم کاخ هدش

و

داجيا ثعاب یلوحت

فرگش رد ع و یيایمیش رصانع تيريدم و یزاسراکشآ دح شيازفا .دش دهاوخ کاخ رد یکيژولویب لماو

ن یاهرگسحونا اب طبترم

هج باي تیعقوم متسیس ( ینا

،)GPS

تهج یبايدر هک رداق هب یبايدر و لرتنک طيارش کاخ و دشر

هایگ ،دنتسه ناکما کاخ طیحم رد ار یکيژولویب و یيایمیش ،یکيزیف قیقد تيريدم دروآ یم مهارف

(

Priester et al., 2012

).

شلاچ اه کاخ رد ونان یروانف هدافتسا یاه تیدودحم و

هب تیفرظ مغر وانف هک یدايز یاه

،دراد کاخ مولع رد دربراک یارب ونان یر شلاچ اب یروانف نيا زا هدافتسا

زین یياه وربور

شلاچ نيا نيرتمهم زا یکي .تسا اه

، مدع زا یهاگآ هتخانشان تارثا

لمتحم و هدنز یاه متسیس اب ريذپ شنکاو داوم نيا

کاخ طیحم اب طبترم تسا

(

) تارثا . تیمس خرب رد هدنز تادوجم یور رب داومونان زا ی

شهوژپ هدش دیيأت اه تسا

هک یسررب موزل رما نيا یم ناشن ار هدنز تادوجوم رب داوم نيا یلامتحا تارثا دروم رد رتشیب یاه

-

دهد (

Handy et al., 2008

) . کاخ طیحم یگدیچیپ شلاچ زا رگيد یکي زین تیعطق مدع و

ونان یروانف دربراک هک تسا یياه رد

ونان یروانف دربراک هنیمز رد نونک ات هک یتاعلاطم زا یرایسب .تسا هجاوم نآ اب کاخ طیحم رد ًاتدمع تسا هدش ماجنا

یاه

رد داوم نبا راتفر ینیب شیپ هک تسا یلاح رد نيا .تسا هدوب یيایمیش و یکيزیف تایصوصخ ظاحل هب تخاونکي اي و لآ هديا

1 - Nanobiosensors

(6)

6

تسم کاخ هدیچیپ و سناجتمان طیحم نيا تشونرس و راتفر یسررب مزل

تسا یعقاو طيارش رد کاخ رد داوم (

Wilson et al.,

) .2008

هولاع یم هک یياه شهوژپ ماجنا نيا رب کاخ مولع فلتخم یاه هخاش رد ملع نيا ديدج یاهدربراک هئارا هب رجنم دناوت

هاگتسد هب یسرتسد مزلتسم ،ددرگ اه

ی وت لباق یاه هنيزه فرص و تمیق نارگ بناج زا نیمًات و تيامح دنمزاین هک تسا یهج

.تسا یروانف نيا هعسوت یارب نارذگ هيامرس یروانف ونان زا رد اهدوکدونان زا هدافتسا لماش کاخ مولع فلتخم یاه هنیمز رد هدافتسا یارب یيلااب لیسناتپ ،هایگ هيذغت

تفآونان زا هدافتسا و تافآ اب هزرابم یارب اه شک

داومونان ،کاخ و بآ شيلااپ یارب اه بذاجونان زا هدافتسا ،یهایگ یاه یرامیب

قیقد شجنس یارب اه رگسحونان نینچمه و کاخ تظافح یارب ونان فلتخم یاه هدننک حلاطا ،کاخ بآ تيريدم رد لخلختم و تیمس و کسير یاه هبنج نتفرگ رظن رد اب هک تسا کاخ رد یکيژولویب و یيایمیش یاهریغتم یاه متسیس اب نآ لباقت

یم هدنز ناوت هب جياتن یبولطم یاقترا هلمجزا هرهب

یرو تایلمع یاه فلتخم

،یعارز نیمضت تینما یياذغ و هعسوت یزرواشک

رادياپ و راگزاس اب طیحم تسيز رد اهروشک و یحاون رد لاح هعسوت ناهج تسد تفاي .

عبانم

Adhikari T. 2013. Nanotechnology in Soil Science and Plant Nutrition, New India Publishing Agency.

Handy, R.D., R. Owen and E. Valsami-Jones, 2008. The ecotoxicology of nanoparticles and nanomaterials:

Current status, knowledge gaps, challenges and future needs. Ecotoxicology 17: 315-325.

Hatefi O, Jalalian A., Padidar M., and Fallahzade J. 2016. Effect of Nanoclay on Wind Erosion a Sandy Loam Soil in Segzi Region (Isfahan, Iran). Journal of Environmental Science and Technology, 9(3): 296-300.

Jampílek, J. and Kráľová, K. 2015. Application of Nanotechnology in Agriculture and Food Industry, Its Prospects And Risks. Ecological Chemistry and Engineering, 22(3): 321-361.

Jatav G. K. and De N. 2013. Application of nano-technology in soil-plant system. An Asian Journal of Soil Science. 8(1): 176-184.

Joo S. H. and Cheng, I.F. 2006. Nanotechnology for environmental remediation. USA: Springer.

Karimi, A., Noshadi, M. and Ahmadzadeh, M. (2009). Effects of superabsorbent polymer (igeta) on crop, soil water and irrigation interval. J. Sci. Technol. Agric. Nat. Res., 12: 415-420.

Mastronardi E., Tsae P., Zhang X., Monreal C., and DeRosa M.C. 2015. Strategic role of nanotechnology in fertilizers: potential and limitations. In: M. Rai (ed), Emerging nanotechnologies in agriculture, Verlag, NY.

Monreal C.M., DeRosa M., Mallubhotla S.C., Bindraban P.S., and Dimkpa C. 2015. The Application of Nanotechnology for Micronutrients in Soil-Plant Systems. Virtual Fertilizer Research Center Report.

Washington, D.C., USA.

Priester J.H., Ge Y., Mielke R.E., Horst A.M., Moritz, S.C., Espinosa K. Gelb J., Walker S.L., Nisbet R.M., An Y. J., Schimel J.P., Palmer R.G., Hernandez-Viezcas J.A., Zhao L., Rai V., Acharya S. and Dey N. 2012.

Implications of nanobiosensors in agriculture. J. Biomat. Nanobiotech. 3:315-324.

Rai M., Ribeiro C., Mattoso L. and Duran N. 2015. Nanotechnologies in Food and Agriculture, Verlag, NY.

Tarafdar J.C. and Raliya R. 2011. The Nanotechnology. Scientific Publisher (India).

Tsuji K. (2001). Microencapsulation of pesticides and their improved handling safety. J. Microencapsul., 18:137–47.

Wilson M.A., Tran N.H., Milev A.S., Kannangara G.S.K., Volk H. and Lu G.H.M. (2008). Nanomaterials in Soils. Geoderma, 146:291–302.

Wu L., Liu M. and Liang R. (2008). Preparation and properties of a double-coated slow-release NPK compound fertilizer with superabsorbent and water-retention. Bioresource Technol., 99: 547–554.

Nanotechnology and Its Potential Applications in Soil Science Abstract

Applications of nanotechnology in soil science include: effective plant nutrient management in soil by developing nanofertilizers, soil born disease control using nanomaterials-based pesticides, reclamation of salt- affected soils and removal of contaminants from soil by using nanoporous and nanoparticles absorbents, higher retention of soil moisture by use of superabsorbent, stabilization of erosionprone soils by employing nanoclay and nanopolymers and preparation of different kind of chemical and biological nanosensors. Besides all its advantages, uncertainty and knowledge gaps related to environmental risk assessment, complex behavior in soil as a heterogeneous media and expensive synthetic and analytical methods of nanomaterials are some of the challenges facing application of nanotechnology in soil science.

Keywords: Nanofertilizer, Nanopesticid, Nanoclay, Nanoabsorbent, Nanosensors.