هدکشناد یسانشناور و یتیبتر مولع ی
یتیبتر مولع یشزومآ هوگر
نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی
هتشر رد یشزومآ تیریدم شیارگ یتیبرت مولع ی
:ناونع
رد یقلاخا گنهرف یا هطساو شقن یاوآ و یقلاخا یربهر ی هطبار
عم ینامزاس نامل
رگشهوژپ :
اهوس یغورف نیدرف
داتسا امنهار :
نلاباب دهاز لداع رتکد یاقآ بانج
داتسا رواشم :
یاقآ بانج رتکد
ایک ینیعم یدهم
ـ هامریت 1399
مان وناخ يگدا وجشناد : اهوس یغورف
:مان نیدرف
ناونع ناياپ همان :
ناملعم ینامزاس یاوآ و یقلاخا یربهر ی هطبار رد یقلاخا گنهرف یا هطساو شقن
دیتاسا امنهار :
نلاباب دهاز لداع رتکد یاقآ بانج
داتسا واشم :ر
ایک ینیعم یدهم رتکد یاقآ بانج
عطقم ت لیصح :ي دشرا یسانشراک
:هتشر یتیبرت مولع
شيارگ : یشزومآ تیریدم
هاگشناد : ققحم یلیبدرا
هدكشناد : یسانشناور و یتیبرت مولع
خيرات :عافد 02 / 04 / 1399 دادعت حفص :تا 91
هدیكچ :
:فده یاررب ار هنیمز اه نامزاس رد نآ شرتسگ و هدوب رثوم رایسب يشزومآ یاه نامزاس رد هک تسا يلماوع زا يكي ينامزاس یاوآ
.دروآ يم مهارف ينامزاس تلاكشم لح و تیقلاخ ددعتم یاهریغتم ریثات تحت ناملعم ينامزاس یاوآ
هرلمج زا هک دنریگ يم رارق ی
.درک هراشا ينامزاس گنهرف و یربهر کبس هب ناوت يم اهریغتم نيا :شهوژپ یسانش شور يفیصوت عون زا رضاح شهوژپ
ر دشاب يم )یراتخاس تلاداعم لدم( يگتسبمه شرقن يسررب فده اب هک ،
املعم ينامزاس یاوآ و يقلاخا یربهر ی هطبار رد يقلاخا گنهرف یا هطساو .تسا هتفرگ تروص ن
1302 هریحان نارملعم زا ررفن 1
يلیصحت لاس رد لیبدرا ناتسا 1399
ر 1398 و هداد لیكشت ار یرامآ هعماج نایم زا
یرامآ هعماج هتفگ شیپ
اب لودرج زا هدافترسا
ناگروم 292 رفن .دندش باختنا درم و نز کیكفت هب یا هلحرم دنچ یا هشوخ یریگ هنومن شور هب دروم تاعلاطا
زاین شهوژرپ ارب
زا هدافتسا يقلاخا یربهر درادناتسا یاه همانشسرپ
( ناراكمه و نوشلاک 2011
) يقلاخا گنهرف ، ( ناراركمه و لبوگ
2011 ) یاوآ و
ينامزاس ( ناقودرا و ریهز 2011
) .دش یروآ عمج زا اه هداد لیلحت و هيزجت یارب
يطابنتسا و يفیصوت رامآ و تابرساحم و هدافترسا
جورخ جارختسا یاه رازفا مرن زا هدافتسا اب اه ي
Spss21 و
lisrel8 .تسا هتفرگ ماجنا
:اه هتفای هک تسا نآ رگنایب ،روکذم یاه هیضرف نومزآ زا لصاح جياتن بیترت نيدب
ررب يرقلاخا یرربهر میقترسم ررثا نازیم یاوآ
ناملعم ينامزاس اب تسا ربارب
88 / 0 تبثم رثا زا ناشن هک زاس یاوآ رب يقلاخا ربهر
ناملعم ينام شرقن يرسررب اب يفرط زا .دشاب يم
ناملعم ينامزاس یاوآ رب يقلاخا یربهر هک دش صخشم يقلاخا گنهرف یا هطساو ریثات
ریغ نینچمه .دراد میقتسم نیرعت بيررض
( 79 / 0 عت ار نآ تارییغت نازیم و هتشاذگ رثا ناملعم ينامزاس یاوآ رب رثوم روطب يقلاخا یربهر هک تسا نآ زا يکاح ) .دنک يم نیی
یریگ هجیتن :
دريامن نیریبت ار ينامزاس یاوآ تارییغت ييلااب حطس ات دناوت يم يقلاخا یربهر رضاح شهوژپ یاه هتفاي اب هجوت اب
يقلاخا یربهر کبس تسبراک و يقلاخا گنهرف ندرک هنيداهن رد دياب اه نامزاس اذل .دنشاب هتشاد یا هژيو مامتها
دیلک هژاو اه لاخا یربهر:
؛يقلاخا گنهرف ؛يق ناملعم ينامزاس یاوآ
ييادتبا
:لوا لصف
شهوژپ تایلک
1 ـ 1 همدقم سه اه نامزاس رد مهم رصانع زا يكي يناسنا عبانم هرک درش درهاوخ رجنم رگيدكي اب اهنآ یراكمه هک دنت
.ددرگ يقلت نامزاس یارب تيزم ناونعب ناشياه يياناوت زین يشزومآ یاه نامزاس رد
ناورنعب مرلعم شرقن
ترسا رادرورخرب یرترشیب تیمها زا تیبرت و میلعت هصرع رد لماع نيرت مهم .
مرّلعم درشر رد و
شروررپ
شناد
،نازومآ شقن
رایسب يمهم ار ا افي يم دنک . هنوگ هب ر ،راتفگ ریثات تحت ناریگارف زا یرایسب هک یا ،راتف
يم رارق ملعم ششوپ و دنریگ
( یردیح
،داش 1391 .)
هب هک تسا اه تدم ،نامزاس ره يتایلمع هریجنز رد لماع نيرت مهم ناونع هب يناسنا یورین تیمها ک يياه نامزاس و تسا هدیسر تابثا یریگمشچ یاه تیقفوم ه
زکرمتم رتشیب عوضوم نيا هب ،دنا هتشاد
دنا هدوب و نایبارهم(
ناراكمه ،
1390 .) عبانم رد دياب ار يشخب رثا و يياراک یاه تکرح ساسا يترابع هب
و هتسياش ،رهام يناسنا یاه ورین هب یا هنیمز ره رد فادها ققحت هک یا هنوگب ،درک وج و تسج يناسنا دراد يگتسب نامزاس هب رادافو (
وكنپوکورپ ،1
1987 .)
هب نتخادرپ ،ينامزاس فادها هب ندیسر رد نآ شقن و اه نامزاس رد يناسنا یورین تیساسح هب هجوت اب .تسا یزورما ناريدم یاهوگ و تفگ رد ثحابم نيرت مهم زا کي ،يناسنا یرو هرهب تاعوضوم و لئاسم صرد هک تسا یركف یاه هزوح زا يكي ييآراک و يشخب رثا عقاو رد دوبهب ار دوجوم تیعضو تسا دد
دشخب دوخ زوريد هب تبسن یرت هتسياش و رتهب دركلمع زور ره ناوت يم ناسنا هک تسا نيا رب دقتعم و
دشاب هتشاد ،نایفیطل(
1392 ، 1393 همادا تهج هک تسا یرورض نامزاس یارب هک دسر يم رظن هب اذل .)
نم رتسب و هتسب راک هب ار يقلاخا یربهر ،دوخ تایح طسوت تارظن و اه هديا ،دياقع زاربا یارب بسا
یاه يگتسياش و اه دادعتسا ،يشزومآ یاه تیعقوم اب ملعم هک يياجنآ زا و .دزاس مهارف ار ،نانکراک اذل ،تسا ناریگارف هبناج همه ييافوكش و دشر شرورپ و شزومآ يياغ فده و ،دوش يم ور هبور ينوگانوگ ظن ،اه هشيدنا ،اه هديا هب دياب دنهد يم هئارا نانآ هک يتاعلاطا زا و تشاد هجوت اهنآ یاه داهنشیپ و تار
یریگ میمصت یاه دنيآرف رد ار اهنآ نینچمه و درک هدافتسا يسرد و يشزومآ یزير همانرب دنيآرف رد .تخاس مهارف ار نانآ یا هفرح هعسوت و دشر هنیمز ناوتب قيرط نيا زا ات داد تکراشم تاقوا يهاگ نامزاس
دارفا رایتخا رد يتخانش تروصب اه يهاگآ هک ارچ ،دناد يمن یزیچ دوخ هب تبسن اه
دراد رارق هكنيا رب ينبم تسا دارفا میمصت دوش يم حرطم هنیمز نيا رد هک يلئاسم نيرت مهم زا يكي و .
هن اي دنهد رارق ناريدم و اه نامزاس رایتخا رد ار دوخ تاعلاطا و شناد ايآ .
Productivity1
زا یرایسب رد اما ،دنراد ينامزاس لئاسم و تلاكشم هنیمز رد يتاعلاطا ،اه نامزاس رد نانکراک عقاوم
دوجو اه هشيدنا و اه هديا نایب یارب بسانم رتسب تسا نكمم مت نانکراک دوخ هكنيا اي و هتشادن
هب ليا
دهد يم خر ينامزاس توكس تروص نيا رد هک دنشاب هتشادن رظن زاربا ،نیتم عراز(
1393 .)
ينامزاس توكس دننامه ينامزاس یاوآ هلئسم2
ارق اه يسررب و ثحب دروم زین3
ر رب اما .تسا هتفرگ
،تيريدم و نامزاس تایبدا رد .تسا هدوب ناققحم هجوت دروم رتشیب ينامزاس یاوآ هديدپ ،توكس فلاخ وم رد اهراكهار هئارا ،تاعلاطا ،اه هشيدنا ،اه هديا نایب یانعم هب اوآ هژاو ينامزاس تلاكشم و لئاسم در
.تسا هتفر راكب يسيرف( دنشاب هناهاوخ رگد و تبثم ،يلاعفنا ریغ تسا نكمم تاراهظا نيا ،نياربانب
و 4
،ناراكمه 1999
.)
هب ندرپس شوگ رصاح رصع رد ،اه هشيدنا ،اه هديا
تاعلاطا رایسب اه نامزاس یارب نانکراک تارظن و
دراد تیمها نایب هک ارچ ،
و لئاسم لح یارب یدربهار ناونعب فرط کي زا دناوت يم تارظن و اه هديا نيا
قيرط نيا زا ات دشاب نانآ یاه هتساوخ و قيلاع رگنيامن رگيد يفرط زا و دشاب نامزاس یاه يگدیچیپ دنزاس مهارف نانآ رتشیب هچ ره يشخبرثا یارب ار طيارش ات دننک لاسرا ار يمایپ تيريدم یارب نو(
،نلاد
نیپیل
،5
1998 .) ،دهد رارق ششوپ تحت ار يعامتجا و ينامزاس ،یدرف لماوع دناوت يم ينامزاس یاوآ
قيرط نيا زا ات دراد ييازسب تیمها اهنآ عفر یارب شلات و ينامزاس یاوآ زورب عناوم يياسانش نياربانب ح و تیقلاخ و یروآون یوسب ار نامزاس و تسكش ار نامزاس رد توكس هديدپ ناوتب داد قوس تلاكشم ل
،دابآ ردص يلیلخ و ،يناکدرا يمخفا(
1391 .)
تايرظن و تفاي شرتسگ تيريدم راثآ رد نآ رب رثوم لماوع و موهفم نيا یور تاعلاطم نآ زا سپ هب اه هاگديد نایب یارب يتصرف تروصب ار اوآ نارگشهوژپ زا يخرب .ديدرگ حرطم نآ اب هطبار رد يفلتخم
ناگدنریگ میمصت هتسناد يلغش يتياضران هب يشنکاو ارصحنم ار نآ رگيد يخرب هک يلاح رد هدومن فيرعت
،ویل( دنا 2010
نياپیل و نلاد نو لاثم ناونع هب .) (
1998 هک دنتسناد یا هفیظو ارف یراتفر ار اوآ )
دشاب يم درف يلغش تاراظتنا زا جراخ و هدوب هناهاگآ و یرایتخا من فيرعت تروص نيدب ار نآ و
دندو
"
دیکات طيارش دوبهب فده اب هدنزاس یاه هاگديد نایب رب هک فرص شهوكن یاج هب يجيورت یراتفر
"دراد ،نياپیل ،نلاد نو(
1998 .)
لادوگ و گربنزيا (6
2001 هک دنا هدرک نایب نامشيریه لدم اب وسمه زین )
"
نانکراک میمصت هب اوآ
دنام تکاس یاج هب دوجوم عضو هب ضارتعا یارب نامزاس کرت اي ندش میلست ،ن
"
،لادوگ( دراد هراشا
2Organizational Silence
3 Organizational Voice
4 pharisee
Van Dyne & Lepine5
Eisenberg & Goodall6
،گربنيزيا 2001
.) .دنا هدرک نایب نانکراک یاوآ راتفر یارب رت عیسو یاه فده زین نارگشهوژپ زا يخرب
سيوارت (7
2011 اب نامزاس یاه يگدیچیپ دروم رد رظن لدابت یانعم هب ينامزاس یاوآ هک تسا دقتعم )
لح یاهدربهار هئارا ،ناربهر نتخاس نوگرگد یارب اه هشيدنا نایب ،يناسنا عبانم یاه دحاو هب هلئسم
دشاب يم ينامزاس ناصصختم اب هرکاذم اي یراک یژتارتسا کي ،ناراكمه ،زيوارت(
2011 .)
زا ندرب هرهب تسخن دركيور .تسا ينامزاس یاوآ ی هرابرد يساسا دركيور ود لماش تيريدم تایبدا
یصوت یارب اوآ هملک یارب يياهداهنشیپ و اه هديا نایب هب نادنمراک هک ينامز دننام ندرک تبحص راتفر ف
دنزادرپ يم رییغت جروج و ،وهز(
،8
2001 .) فیصوت یارب اوآ هژاو زا هدافتسا مود دركيور يياهدربهار
هک
ار هنلاداع تواضق هداد اقترا
و تکراشم رد نانکراک
،سیب( دنک يم لیهست ار یریگ میمصت پاش
،وری
1997 .)
یارب نانکراک هكنيا تسخن لیلد ؛دهد يم رارق ریثات تحت لیلد ود هب ار ينامزاس یاوآ ،یربهر نایب
هظا و اه هديا لئاسم دروم رد رظن را
کرد یارب مزلا تردق زا دناوتب هک دنراد زاین یدرف هب ينامزاس
لک اي و متسیس کي ناونعب نامزاس زلا رتسب و دشاب رادروخرب
دروآ مهارف ار هديا ندرک یدربراک یارب م .
.دنوش يم يقلت یاه نامزاس یارب يساسا و هياپ دوخ ناربهر تلع نیمه هب ناربهر هكنيا مود لیلد
زا
و ءاقترا ،رتشیب دزمتسد تخادرپ هب رجنم دناوت يم هفلوم نيا و .دنتسه رادروخرب هیبنت و قيوشت يياناوت وخ هک دوش یا هفرح یاه تیلاعف ،اه هشيدنا لدابت رد هتسجرب عبنم ناونعب ناربهر دوش يم ببس د
تاداهنشیپ و تارظن دوخ نانکراک اب وگتفگ و ثحب هب قایتشا اب ناربهر هک ينامز نياربانب .دنوش هتخانش
یارب ار ناتسدريز يعون هب ،دنرب يم هرهب ينامزاس فلتخم یاه دنيآرف رد نانآ تارظن زا و دنزادرپ يم ن راهظا هديا نایب زا نانکراک لاامتحا ،نامزاس ناربهر رد يياه تلصخ نینچ دوبن اب اما .دننازیگنا يمرب رظ
.درک دنهاوخ زیهرپ ،دوخ تارظن و اه دنتسه نآ هعلاطم لابند هب هراومه ينامزاس ناققحم فیصوت نيا اب
.دتفا يم قافتا ينامزاس یاوآ زورب يطيارش هچ تحت هک زا يكي هنیمز نيا رد
هک يياه هفلوم نيرتمهم
تسا یربهر کبس دننک يم حرطم ينامزاس یاوآ زورب رد رگ لیهست لماع ناونع هب ار نآ نارگشهوژپ ،سيراب و ترتيد(
2007 .)
خ هب شناوریپ و ربهر نآ يط هک یربهر یاه کبس زا يكي يطباور و دنباي يم تسد يهاگا دو
نشور ،هدرتسگ و هناتسود ،
امتعا اب ماوت د
،ودرانولایج( تسا دامتعا لباق یربهر ،دوش يم رارقرب اهنآ نیب
،ویسلا و گنو 2010
یوج داجيا و يناور تینما ندوب مهارف مزلتسم ينامزاس یاوآ یاقترا هک يياجنآ زا .)
یربهر نآ هعومجم ريز و دامتعا لباق یربهر هک دسر يم رظن هب ،تسا قلاخا و دامتعا زا ولمم و هناتسود
Travis7
& George8
Zhou
قلاخا
9 ي هب هجوت اب .دوش حرطم نامزاس يياوآ وج هدننک ينیب شیپ لماوع زا يكي دناوت يم ،تسا
مادک چیه اما تسا هتفرگ تروص ينامزاس یاوآ و يقلاخا یربهر یاهریغتم اب هطبار رد هک يياه شهوژپ هب شهوژپ نيا رد ققحم اذل دنا هدركن هراشا يقلاخا گنهرف یا هطساو شقن هب نارگشهوژپ زا لابند
.دشاب يم ناملعم ينامزاس یاوآ رب يقلاخا گنهرف ی هطساو هب يقلاخا یربهر ریثات يسررب 1 ـ 2 م نایب ئس هل
شيازرفا ترهج هدنزاس یاه دربهار هئارا یارب يتاعلاطا و ،اه هديا یاراد بلغا اه نامزاس رد يناسنا عبانم اه دربهار هئرا و اهرظن راهظا ،اه هديا نيا .دنتسه ييآراک دزارس يم نايامن ار ينامزاس یاوآ مانب يموهفم
.
هرب اري درننک زریهرپ دورخ یاه دربهار و اه هشيدنا نایب زا تسا نكمم اه نامزاس رد نانکراک زا یا هدع هرک ارچ دنسر يم رظن هب مه داضتم هديدپ ود نيا ،یراتفر ظاحل هب دنریگ هشیپ ينامزاس توكس يترابع رظن راهظا مزلتسم ينامزاس یاوآ تارظن نایب زا دارفا ينامزاس توكس رد هک يلاح رد تسا اه هديا نایب و
دننک يم هقياضم دوخ یاه هديا و (
،یراشفا متسر
،يگیب
،یرظن .)1393
و دورش ليدربت گرنهرف کري هرب ترسا نركمم ...و تاراظتنا ،اه هديا ،اه هشيدنا و تاعلاطا هئارا مدع
يم ببس ار نامزاس رد رگيد يتلاكشم باي شرتسگ نامزاس رد گنهرف نيا هچنانچ .دوش
يرمن ناريدرم ،د
دوب دنهاوخن رداق ناريدم تلع نیمه هب .دندرگ دنم هرهب تيريدم ديدج یاه هتفاي و یاه يهاگآ زا دنناوت نامزارس کري هرب ندش ليدبت زا متسیس يترابع هب اي دنزاس مهارف نامزاس یاضعا یریگداي یارب ار رتسب م زاب دنریگداي دنام ي
( عراز
،نیتم 1393 .) ،اه هديا نایب ناونع هب نانکراک یاوآ ميدرک هراشا هک روطنامه
فدره هرک دورش يرم هتفرگ رظن رد ينامزاس یاه يگدیچیپ و تلاكشم دروم رد تاداهنشیپ و اه هاگديد د ناريدرم ارب وگ و تفگ لماش دناوت يم هديدپ نيا .دشاب يم ينامزاس یاه ركلمع دوبهب نآ يياغ درورم ر
زاس تلاكشم رارک طیرحم یاره یژتارترسا رییغت یارب اه هشيدنا نایب ،هلئسم لح یاه دربهار هئارا ،ينام
ددرگ يقلت زيوارت(
،10
2011 ) .
دناوت يم عقاوم زا یرایسب رد نانکراک یاهرظن و اه هديا یراوشد و اه يگدیچیپ زا یرایسب لح ببس
دشاب ينامزاس یاه مانب یا هديدپ اما ؛
ررب یراذرگ ریثارت ارب هرک دراد دورجو نامزارس رد ينامزارس توكس
نآ رد نانکراک هک یوج دوجو .دننک عانتما دوخ یاه هاگديد و اهرظن نایب زا اهنآ دوش يم ثعاب نانکراک ررب دناوت يم ،دنشاب هتشادن ار هناركتبم یاه هديا نایب هزاجا اي و دنزادرپب دوخ دياقع و رظن زاربا هب دنناوتن مع هدريدپ نيا رب راذگریثات لماوع دننک شلات دياب ناريدم ور نيا زا ؛دراذگب ریثات نامزاس و نانکراک دركل شلارت نارگرشهوژپ .دنيامن راومه نانکراک یاه هاگديد هنادازآ نایب یارب ار هار و دننک عفر و يياسانش ار
راتفر زورب رد نانکراک فلتخم یاه هزیگنا هب هجوت اب ات دنا هدرک و توكرس زا يرفلتخم عاونا ،اوآ و توكس
9Ethical leadership
10 Travis
دنرامشرب ينامزاس یاوآ (
،ناكیلیم
،نوسيرم
،نیپیل نو
،نيد )؛1382 ود زورنه اره شلارت نيا دوجو اب اما
.میتسه دهاش اه هديدپ نيا کرد یارب مهم هنزور يعورنتم یاره ریغتم يموهفم روطب هكنيا دوجو اب ،لاوا
ينامزاس یاوآ و توكس راتفر هیجوت رد اربترا نیریبت یارب یرتمک يبرجت یاه شهوژپ اما دنا هدرمشرب
نیب .تسا هتفرگ تروص ينامزاس یاوآ و توكس اب اه ریغتم نيا ررب درناوت يرم هرک يياره هرفلوم زا يكي
نارربهر و ناتسرپرس شرگن ،دشاب راذگ ریثات نانکراک یاهرظن و اه هديا نایب يگنوگچ و ينامزاس توكس ناكیلیم( تسا نامزاس ،نوسيروم و
1379 .) دررک هراشا نآ هب ناوت يم یربهر رد هک يياه کبس زا يكي
.تسا يقلاخا یاه تیصوصخ ساسا رب یربهر هصیصخ يسررب هب يقلاخا یربهر
ناربهر رد يقلاخا یاه
عيدرب یاره هديا نایب ،رظن راهظا هب ار نانکراک يگژيو نيا یاراد ناربهر .دزادرپ يم دربهار هرئارا و
اره ی
زاس هدن یاره درنيآرف درورم رد ينارسنا عبانم زا و .دنيامن يم بیغرت ينامزاس تلاكشم و لئاسم دروم رد دارفا یریگ هرانک بجوم تسا نكمم هک يهورگ یاهراشف لباقم رد و هدرک يهاوخ رظن ،ينامزاس فلتخم
دنک ملع دق ،دوش ناشياه هديا نایب زا (
يعراز
،نیتم یدمحا
،ينارهز
،ينیما کین مارم
، 1394 .)
عبارنم تریلاعف ررب راذرگرثا جياتن دناوت يم ينامزاس یاوآ ،تسا هتفرگ تروص هک يتاقیقحت ساسا رب
.دراذگ یاجرب دوخ زا يفنم یاه دمایپ دناوت يم ينامزاس یاوآ زورب مدع نینچمه .دشاب هتشاد يناسنا هب
( سایب و نیتناتسنک ،لاثم ناونع 2015
هب ينامزاس یاوآ شقن رب ) تارطابترا رد یدیلک لماع کي ناونع
نتفرگ رظن رد و تخانش رب ،بوخ ينورد ابترا کي نتشاد اهنآ هدیقع هب .دننک يم هراشا نامزاس لخاد کررت ترياهن رد و افعتسا ،يگزیگنا يب دهاش ،اهنآ نتفرگ هديدان تروص رد .دراد يگتسب ،نانکراک هاگديد ندقتعم اهنآ نینچمه و دوب میهاوخ نامزاس هررهب ررب و هدورب مهم رایسب راک لحم هب تبسن دارفا شرگن د
دراذگ يم رثا ينامزاس یرو (
،يسایلا
،شاتریما
،اینافص 1397 .) وزومارک و وتاربماگ (
2011 ) یراذرگرثا هرب
،ييافوكرش و درشر رد ار ينامزارس یاوآ ارب طبتررم یاهراتفر رارمتسا و هتخادرپ یروآون رب ينامزاس یاوآ روآون و تیقلاخ تسا هدرمش رثوم نانکراک ی
،وتاربماگ(
،وزوماک 2011 .) ار يلغرش يتوارفت يب زین سيوارت
تسا هدرک رکذ نانکراک یاوآ يفنم یاه دمایپ زا يكي ناونعب (
،سيوارت 1389
.) نینچمه سيروب و ترتد
1386( ) كلمع هک ينانکراک هک دنا هتشاد نيا هب هراشا ،ررظن راهظا ،دنراد یا هتسياش در
ا هرئارا و اره هدري
و دنریگ يم رظن رد دوخ یا هفرح یاه تیلوئسم زا يكي ناونعب ار نامزاس اب ابترا رد دوخ یاه هشيدنا تسا دقتعم زاربا موادت اب يتبثم هطبار نانکراک دركلمع حطس
هدورب هاررمه نارنآ یورس زا تارظن و دياقع
تسا (
،ترتد
،سيروب 2008
.) ک دروخب مقر یا هنوگب ينامزاس وج رگا یا هرفلوم ناورنعب ينامزارس یاوآ ه
کررت شهاک ،يلغش یریگرد ،ينامزاس دهعت هلمج زا ار يفلتخم یاهریغتم دناوت يم ،دوش هدرمش تبثم دزاس رثاتم ار نآ تینما و ينامزاس يگناگي ،لغش هب تبسن يگزیگنا يب ،لغش (
،لاوکاو،اساوم .)1392
دناوت يم هک ينامزاس یاه ریغتم زا رگيد يكي ينامزارس گرنهرف دزارس رثارتم ار نامزارس رد اوآ زورب
گرنهرف نامزارس رد ررگا لارح .ترفرگ دنهاوخ رارق دوخ ينامزاس گنهرف ریثات تحت دارفا هک ارچ .تسا و دوش يم قيوشت ينامزاس فادها ققحت تهج رد ينامزاس یاوآ زورب دشاب هدش هنيداهن يقلاخا يياجنآ زا
راک رظن راهظا یارب ،تینما هک دوش يم يقلت ينامزاس یاوآ داعبا زا يكي و ،هتشاد تیمها نامزاس رد نانک
رایرسب شرقن نارنکراک یاه هاگديد و رظن زاربا رد دناوت يم ،ينامزاس وج و نانکراک نیب رد نآ دوجو اذل شور نيرترثوم و تسا رهام و قلاخ دارفا یاه تیصوصخ زا يكي ،يناور تینما ساسحا .ديامن افيا يمهم ارب شرمارآ دارجيا ،تریقلاخ و راركتبا ،ندوب عيدب و یاروآون هب يبایتسد روظنم هب دارفا رد هزیگنا داجيا ی
یدرف تینما نیمات و يناور دشاب يم
(
،سمش
،نایقلاخ .)1391
وت اب دراد رظن رد ققحم لاوس هب قیقحت يموهفم لدم هب هج
:دهد خساپ ريز يساسا
1 . زا يقلاخا یربهر ايآ
؟دراد ریثات ناملعم ينامزاس یاوآ رب يقلاخا گنهرف قيرط
1 ـ 3 ـ ترورض و تیمها شهوژپ
عورن یاوآ هرک هدرش صخشم ،دركلمع رب ينامزاس یاوآ یراذگریثات دروم رد هتفرگ تروص یاه يسررب اب راد تبثم ریثات دركلمع رب هناتسود عون یاوآ .دنتسه راذگریثات دركلمع رب عیطم یاوآ و هناتسود ينارمز .د
،درنزادرپ يرم دوخ یاهرظن و اه هديا نایب هب ناراكمه رگيد و نامزاس هب يناسر عفن فده اب نانکراک هک دارجيا رد يناوتارن اري سررت ساسحا لیلد هب نانکراک هک ينامز يترابع هب .دنوش يم دركلمع دوبهب ثعاب اقاتشم و دننكن عانتما هناقلاخ یاهرظن ندوب هدياف يب اي و رییغت دوربهب ثرعاب ،درنزادرپب ررظن زارربا هرب هن
دش دهاوخ نانکراک دركلمع (
راتسود و
،ناراكمه 1395
.) هرن نارنکراک تاراهظا و اه هديا هب نداد تیمها
يرم بورسحم زرین نانآ تمرح ظفح و مارتحا هناشن هكلب ،دوش يم نانآ سفن هب دامتعا اقترا بجوم اهنت یغت ربارب رد تمواقم قيرط نيدب و ،دوش دهد يم شهاک زین ار ری
(
،نایچاخ
،یرهچونم
،هدازربکا 2012
.)
يقلاخا یربهر يقلاخا گنهرف ينامزاس یاوآ
ناملعم
( سمه 2012 ) و ترخادرپ نامزارس رد نآ تریمها و ينامزارس یاوآ زا نانکراک کرد هب يشهوژپ رد
کرد و شريذرپ و هدورب اربترا رد نانکراک یاوآ اب يتبثم روطب نامزاس رد یرما ره یاهدمایپ داد ناشن ينامزاس یاوآ وج سوت
ط يرم بارسح هب ينامزاس يشخبرثا رد مهم رایسب یا هفلوم اه نامزاس رد ناريدم
.ديآ راتسود( يشهوژپ جياتن ،ناراكمه و
1395 هناتسود عون یاوآ رب يقلاخا یربهر هک دنا هدرک نایب زین )
راذگریثات هرب رترشیب نارنکراک درنک ترکرح تایقلاخا تمس هب ،یربهر کبس هزادنا ره هک یروطب ؛هدوب
ترخادرپ درنهاوخ ينامزارس فادرها قرقحت فدره ارب دوخ هناقلاخ یاه هديا نایب و رظنراهظا (
راترسود و
،ناراكمه 1395
.)
( زدراودا و گنيرگ 2009
تامیمرصت رد نآ ریثارت و نارنکراک ينامزارس یاوآ تیمها هب يشهوژپ رد )
رک يفرعم یا هديدپ ناونعب ار ينامزاس توكس و دنا هتخادرپ ينامزاس ينامزارس يرشخبرثا عنارم هک دنا هد
دوش يم (
،یربنق
،یدنز یدمحم و
نايدمحا
،رف 1394 ) .
،دنبويد و نارجاهم( شهوژپ زا هدمآ تسدب جياتن 1396
هک تسا نآ زا يکاح ) نارربهر یدنبياپ مدع
رپ رد ار تریقلاخ مدرع و ينامزارس توكرس نوچمه يبرخم جياتن دناوت يم يقلاخا یاه شزرا ماظن هب ي
و نامزارس توكرس ارب يرقلاخا یرربهر یاره هویش نیب یرادانعم و سوكعم هطبار نینچمه .دشاب هتشاد و تبثم يگتسبمه نانکراک تیقلاخ و يقلاخا یربهر کبس نیب یرادانعم
کبرس هزادرنا ره .دراد دوجو
اري و رربهر اب ابترا رد نانکراک ،دشاب هتشاد شيارگ یرادم قلاخا هب اه نامزاس رد یربهر رگيدرمه ارب
هتخیگنارب ينامزاس لئاسم لح تهج رد دوخ تاداهنشیپ و تارظن نایب هب و هدرک یرتشیب دامتعا ساسحا يلغرش هرطیح و ينامزارس فادرها ققحت تهج یریگ میمصت دنيآرف رد يعاسم کيرشت اب و دش دنهاوخ درک دنهاوخ نايامن ار دوخ یاه یدنمناوت دوخ ( نارجاهم و
،دنبويد 1396 .) نا تاررییغت رگنارشن هرک تریفیک رب نانآ دايز هجوت و نايرتشم یلااب تاراظت
و درننک رظن راهظا ،دنشاب قلاخ هک دنتسه ينانکراک ناهاوخ یا هدنيآزف لكش هب ،تسا هتسویپ و يمئاد و نامزارس یاريوپ تیعقوم هب بسانم ييوگخساپ ،شخبرثا تامیمصت یارب ناريدم .دنشاب ريذپ تیلوئسم لاكشم حلاصا تاعلاطا نيا دنرادن يليامت تاقوا رتشیب ،نانکراک .دنراد جایتحا نیياپ حوطس تاعلاطا هب ،ت
دننک هضرع ار (
نيرام
،لاوکاو
،ساداروب 2005
.) تيريدرم یاره هرمانرب تسكش ليلاد زا ،نیمه اسب هچ و
،ور نيا زا .دشاب رییغت یاوآ زورب مدع
هک دشاب اراکان دنيآرف کي دناوت يم ينامزاس یاره شلارت درناوت يم
رد يرعمج توكرس :لریبق زا ؛درریگ دورخ هب يتوافتم یاه لكش ،تسا نكمم و دزاس هدوهیب ار ينامزاس يعمج یاوآ نیياپ حطس ،کدنا یداهنشیپ یاه حرط هئارا ،تاسلج (
،یرابج
،یدارم
،يمظاک 1394
.)
مع رب يتبثم یاهدمایپ ينامزاس یاوآ ،هتفرگ تروص تاقیقحت ساسا رب درهاوخ يرپ رد نانکراک دركل
درشاب هترشاد هارمه هب دوخ اب يفنم جياتن دناوت يم زین ينامزاس توكس رگيد يفرط زا ،تشاد (
راترسود و
لیعامسا
،هداز 1391 .) دورخ یاه هاگديد هئارا هب دنناوتب نانکراک هک دشاب مکاح یوج اه نامزاس رد رگا
اس تلاكشم لح یارب ار يياه دربهار و دنزادرپب درهعت هرلمج زا یددرعتم یاه ریغتم دنهد هئارا اه نامز
لغش هب تبسن يلیم يب و يلغش یریگرد ،ينامزاس درنریگ يرم رارق ریثات تحت
،يرسوم(
1392 هجنرس .)
( 1999 بارعرا ،سرت هک دنا هدوب يياه طیحم رد ينلاوط تدم یارب ،ناريدم زا يضعب هک دراد يم نایب ،)
ثعاب نیمه و هدوب راجنه توكس و .دننيزگرب دوخ راتفر اي راک یارب نيزگياج هار کي دنناوتن اهنآ هک هدش
یارهراجنه و هدررک تريوقت ار يتيارضران تیعضو ،یراک بسانم یاضف داجيا یارب دودحم يياناوت نیمه تسا هداد لكش زین ار اهدراو هزات راتفر و داجيا ار توكس (
رمع و
،نسح 2013 .)
1 ـ 4 شهوژپ فادها
1 ـ 4 ـ 1 ا ده ا یلک ف لدم شزارب يسررب يموهفم
.هدش هئارا
نییعت رثا نانکراک ينامزاس یاوآ رب يقلاخا یربهر
1 ـ 4 ـ 2 :یئزج فادها لدم شزارب يسررب يموهفم
هدش هئارا
نانکراک ينامزاس یاوآ رب يقلاخا یربهر میقتسم رثا نییعت یاوآ رب يقلاخا گنهرف قيرط زا يقلاخا یربهر میقتسم ریغ رثا نییعت نانکراک ينامزاس
1 ـ 5 هیضرف و لاوس شهوژپ یاه
لاخا یربهر میقتسم رثا ناملعم ينامزاس یاوآ رب يق
.دراد
لاخا گنهرف قيرط زا يقلاخا یربهر میقتسمریغ رثا ناملعم ينامزاس یاوآ رب يق
.دراد
لدم ايآ يموهفم
؟دراد شزارب هدش هئارا
1 ـ 6 یقحت یاهریغتم یتایلمع و یموهفم فیراعت ق
یاوآ ینامزاس :
لسکو و لسرویپ (11
2003 ) يرم فريرعت اهراتخارس و اهدرنيآرف زا يرفیط ناونعب ار اوآ
و میقترسم تروصب دناوتب نانآ هک تسا رادروخرب نانکراک نتخاس دنمناوت یارب مزلا يياناوت زا هک دنيامن دنيامن تکراشم ينامزاس یریگ میمصت دنيآرف رد میقتسم ریغ اي (
لسرویپ و ،لسکو ،
2003 زا لرقن هرب
Boxall & Purcell11
نودناد و نلاوگ
، 12
2007 .) زا دررف هرک ترسا یا هررمن ،ناملعم ينامزاس یاوآ زا روظنم شهوژپ نيا رد
ی همانشسرپ 15
( ناقودرا و ریهز ينامزاس یاوآ یا هيوگ 2011
.دروآ يم تسد هب )
یقلاخا یربهر :
ربهر ی قلاخا
،ي امن شي تروص هب بسانم راتفر و اه دياب زا یا هعومجم
زا هرک اه ديابن
يصخش لامعا قيرط نيا ب طباور و
نی درف ی ورت و جي ا ني هنوگ م رد اهراتفر نای
پ ناوری رط زا قي تاطابترا
وشت ،هبناجود قي
مصت و می یریگ نوارب( تسا
، رت و
،ونيوي 2006 زا لقن هب یریصن
کریلو يرنب و ،ناراركمه
1393 ) هرک تسا یا هرمن يقلاخا یربهر زا روظنم شهوژپ نيا رد . ی همانرشسرپ زا دررف
23 یا هريوگ
( ناراكمه و نوشلاک 2011
.دنک يم بسک )
گنهرف یقلاخا
: مارجنا هرب ار نامزارس نارنکراک هرک تسا ينیناوق و اهدرادناتسا لماش يقلاخا گنهرف
نيررت مهم نامزاس رد هدش داجيا يقلاخا گنهرف تقیقح رد .دنک يم قيوشت يقلاخا و تسرد یاهراتفر هدنرادزاب لماع ،ناراكمه و ،سلاگاد( تسا نامزاس نانکراک نایم يقلاخا ریغ یاهراتفر ی
2003 نيا رد .)
و لربوگ طرسوت هدرش یریگراكب ی همانشسرپ زا درف هک تسا یا هرمن ،يقلاخا گنهرف زا روظنم شهوژپ ناراكمه (13
2011 ) .دنک يم بسک ،رادياپ عبانم باختنا رد يقلاخا گنهرف ذوفن تحت يقیقحت رد
Dundon & Gollan12
.13
Goebel, & et al
:مود لصف
شهوژپ یرظن ینابم
2 - 1 - همدقم روص یژولونكت هنیمز رد هک يياه تفرشیپ هب هجوت اب رضاح رصع رد ،تسا هتفرگ ت
لابند هب اه نامزاس
آ ما ،دنباي تسد يبولطم یرو هرهب هب و هتخاس راگزاس طيارش نيا اب ار دوخ هک دنتسه ن نيا هب ندیسر ا
ينامز فده نامزاس هک دوب دهاوخ رسیم
اه زا يناسنا عبانم نیمه هب .دنشاب رادروخرب دنمناوت و رهام
طيارش يهاگ اما .دنوش يم هتفرگ رظن رد اهبنارگ یرصنع ناونع هب اه نامزاس رد نانکراک هک تسا رطاخ ا و اه هديا نایب هب رداق يناسنا یاهورین هک تسا یا هنوگب ناراكمه و نامزاس اب ابترا رد دوخ اه هشيدن
دنتسین دوخ .
اه ریغتم هلمج زا هک يي
دناوت يم ناوت يم دهد رارق ریثات تحت ار نانکراک یاوآ
کبس هب
درک هراشا ينامزاس گنهرف و یربهر .
دریگب رارق تایقلاخا رادم رد یربهر کبس اه نامزاس رد رگا
یدمایپ و هغدغد چیه نودب نانکراک هنيداهن نامزاس رد يقلاخا گنهرف نوچ و دنزادرپ يم رظن راهظا هب
.درک دهاوخ یریگولج يقلاخاریغ یاهراتفر زورب زا و هدرک لمع رتلیف کي ناونعب دوش اذل
لصف نيا رد
هب ادتبا ریغتم ی هرابرد فلتخم یاه هيرظن يشهوژپ تایبدا يسررب
،ينامزاس یاوآ ينعي ،قیقحت نيا
ينامزاس گنهرف هدش هتخادرپ يقلاخا یربهر و
زین ناياپ رد یرورم
زا يشهوژپ یاه هنیشیپ هدش ماجنا
هنیمز نيا رد .تسا هتفرگ تروص
2 ـ 2 ینامزاس یاوآ
،نانیمطا و دامتعا دوبن ،رصاح رصع رد هک يگژيو نيرت يساسا
،يگدیچیپ حطرس تارییغت و یزاس ناهج
دشاب يم یژولونكت ف ناسحا ،رف يحصان ،يمولظم(
،ر 2013 .) هرک هدرش ببس اه ينوگرگد و تلاوحت نيا
،يتيريدرم یاه شور و اهدركلمع هطیح ،یژولونكت دعب ،يلام و يناسنا عبانم ظاحل زا ديدج یاه نامزاس دشاب هتشاد یریگمشچ توافت هتشذگ یاه نامزاس اب ،يهانپ ،یدمحا(
2009 .) اره نامزارس هركنيا یارب
ارییغت اب ييورايور تردق دنناوتب کري رد درنا هدررک نیریعت دورخ یاررب هک يفادها هب و دنشاب هتشاد ار ت
نیب طباور نآ رد هک دننک داجيا یوج دياب دنباي تسد يتباقر طیحم و دارمتعا هياپ رب نانکراک و ناريدم
دورخ تارارهظا و اره هدريا ناریب هرب یا هرغدغد چیه نودب و يتحار هب دنناوتب نانکراک ات دشاب نانیمطا دنزادرپب دننک حرطم نامزاس اب هطبار رد ار دوخ هدنزاس تارظن و
سماه(
،14
2012 .) رارهظا زا یدرنم هرهب
ترمرح ظفح و نامزاس رد نانکراک سفن هب دامتعا شيازفا هب رجنم اهنت هن نارگيد یاه هاگديد و تارظن نانآ يناسنا دوش يم
رییغت شريذپ یارب ار نانآ تمواقم هكلب زین
دهد يم شهاک ز ربکا(
،هدا 1390 .)
،یرریگ میمرصت هرلمج زا ينامزارس فلتخم یاه دنيآرف رد يناسنا عبانم تکراشم تیمها هب هجوت اب
هدننک لیهست یاه هفلوم يياسانش ددصرد هراومه ناققحم نريا زا ارت دنا هدوب نانکراک طسوت رظن راهظا
رد ار توكرس و هتخارس مهارف ينامزاس یاوآ زورب یارب ار هنیمز قيرط ترياهن رد و دننكرشب اره نامزارس
دنهد قوس هعسوت و ،یروآون ،تیقلاخ یوس و تمس هب ار اه نامزاس ،يمخفا(
1391 .)
Hames14
گنارتسمرآ (15
2006 ) فده راهچ نانکراک هک تسا دقتعم :دننک يم لابند اوآ راتفر زورب لباقم رد ار
نامزاس اي تيريدم زا دوخ يتياضران نایب يعمج داحتا نداد ناشن م هب
تيريد
یریگ میمصت دنيآرف رد نتشاد شقن نانکراک و امرفراک نیب لباقتم طباور ظفح (
،گنارتسمرآ 2006
.)
هژاو اب لماک ييانشآ هب رجنم رکذلا قوف دراوم تخانش بترا رد شهوژپ ماجنا یارب ار هنیمز و هدش اوآ
اب ا
دزاس يم رتراومه موهفم نيا ر هنیمز يقلاخا یربهر نتشاد يفرط زا .
تکراشم و تارظن هئارا یارب ا
و ينامزاس وج رب دناوت يم دوخ هک تخاس دهاوخ مهارف نانکراک .دشاب راذگ ریثات نانکراک دركلمع
هديا
یرایسب رد نانکراک یاهرظن و اه حرطم نامزاس لئاسم و تلاكشم لح یارب يياهدربهار ناونهب دراوم زا
دوش يم مانب یا هديدپ اما ؛
« ينامزاس توكس »
د نانکراک رب یراذگ ریثات اب هک دراد دوجو اه نامزاس ر
نآ رد نانکراک هک یوج دوجو .دننک عانتما دوخ یاه هاگديد و اهرظن نایب زا اه نآ هک دوش يم ثعاب رب دناوت يم ،دنشاب هتشادن ار هناركتبم یاه هديا نایب ی هزاجا اي و دنزادرپب دوخ دياقع زاربا هب دنناوتن انکراک دركلمع هديدپ نيا رب راذگریثات لماوع دننک شلات دياب ناريدم ور نيا زا ؛دراذگب ریثات نامزاس و ن
شلات نارگشهوژپ .دنيامن راومه نانکراک یاه هاگديد هنادازآ نایب یارب ار هار و دننک عفر و يياسانش ار هب هجوت اب ات دنا هدرک یاه هاگديد
فلتخم دارفا
رد توكس راتفر نتخاس نايامن اوآ و
زا يفلتخم عاونا ،
،نو( دنرامشرب ار ينامزاس یاوآ و توكس 2003
،نپیل و نياد نو ؛ 1998
.)
.تسا هتفرگ رارق هجوت دروم تاطابترا یاهدربهار ناونعب نانکراک یاوآ اره نامزارس ررضاح ررصع رد
ب نانکراک یارب ار تصرف نيا دوخ هتسویپ هعسوت و يتباقر یايازم هب يبایتسد یارب ارت دندروآ يم دوجو ه
اب ابترا رد ار دوخ تاعلاطا و تارظن ،اه هاگديد دنناوتب نانآ دننک حرطم نامزاس اي و نانکراک
يسوم(
،16
2011 .) تلاكرشم و لئارسم ارب ابترا رد نامزاس نانکراک رظن راهظا یانعم هب ناوت يم ار ينامزاس یاوآ
رییغت یاررب تاداهنرشیپ و اهراكهار هئارا ،ينامزاس ترفرگ ررظن رد یرارک ترسایس رد ر
،زمورگ ،سيواررت(
کارابروم ،17
2011 .) رثارتم ار نارنکراک یاوآ درناوت يرم اره نامزاس رد هک يياه ریغتم نيرت مهم زا يكي
.دشاب يم اه نامزاس رب مکاح يطیحم طيارش و وج ،دزاس هرک ترسا يطیحم هب هراشا يياوآ وج زا روظنم
کرد زا یا هجرد هب نانکراک نآ رد هرئارا و اره هارگيد زاربا یارب ار دوخ طیحم هک دنا هدیسر نانیمطا و
تاعلاطا و اه هشيدنا نایب هب تبسن هدش داجيا طيارش رطاخب و دننک يم يقلت نما تاداقتنا و تاداهنشیپ دنوش يم قيوشت شخب رثا و دمآراک طیحم هب ندیسر یارب دوخ ،ردماک و رلو ،نوسيروم(
2011 .)
Armstrong15
Moasa16
Travis17
ـ Gomez ـ MorBarak
زا يخرب یا هدريدپ ار نآ و هرتفرگ ررظن رد داررفا يلغرش هرطیح زا جرارخ یراتفر ار اوآ زین ناققحم
.دورش يرمن حررطم داررفا یرارک تاراظتنا رد هک دنيامن يم يفرعم هناهاگآ و یرایتخا نارگرشهوژپ نريا
هدنزاس یاه هاگديد نایب رب هک تسا فرص شهوكن یاج هب يجيورت یراتفر ،ينامزاس یاوآ هک دندقتعم اب
نیپیل ،نياد نو( دراد دیکات طيارش دوبهب فده ،18
2001 .) ارب ابترا رد هک يياه هاگديد تيريدرم رد اوآ
رارتفر یارب يفیصوت ناونع هب ناوت يم ار اوآ هژاو هكنيا تسخن :تسا راوتسا دركيور ود رب دوش يم حرطم رییغت یارب رظن راهظا هب لاعف تروصب نانکراک هک يماگنه ،ندرک تبحص تفرگ رظن رد دنزادرپ يم
،وهز(
19جروج ، 2001 .) ارقترا ار هنلاداع تواضق هک يياه دربهار فیصوت یارب اوآ هژاو زا ندرب هرهب مود دركيور
هداد ار یریگ میمصت رد نانکراک تکرش و دزاس يم ایهم
( ،وریپاش ،سیب 1997
.)
2 ـ 2 ـ 1 ـ ینامزاس یاوآ عاونا
2 ـ 2 ـ 1 ـ 1 ـ هناتسود عون یاوآ
جوت اب یاوآ .درنا هدررک فیرصوت تبثم و ریخ تین اب یراتفر ار اوآ نانآ رثکا نارگشهوژپ یاه هاگديد هب ه
ي هناتسود عون .تسا یراكمه هزیگنا ساسا رب هک راک هب وبرم دياقع و تاعلاطا ،تارظن نایب ينع
2 ـ 2 ـ 1 ـ 2 ـ :یعفادت یاوآ
و عیطم توكس میهافم زا میناوت يم يعفادت یاوآ فيرعت یارب هیبش بیترت هب هک ميدرگ دنم هرهب يعفادت
.دنتسه يعفادت یاوآ و عیطم یاوآ يگژيو هزیگنا
آ زا ار يعفادرت یاوآ هک تسا یدیلک هناترسود عورن یاو
ارما .ترسا هناتسود عون و یراكمه هزیگنا هياپ رب دش نایب هک روطنامه هناتسود عون یاوآ .دنک يم زيامتم رب ينتبم يعفادت یاوآ لباقم رد
،وریتوب ،ژنآ ،ينيد( تسا يتظافح دوخ 2003
.)
صخرش تیلوئسم لوبق ،نميا و نما یریگ میمصت ناونع هب ار يتظافح دوخ راتفر دلوگيو و ركنلچس هب يهیبنت بقاوع نارگن دنمراک رگا نياربانب ؛دننک يم فيرعت يجراخ لماوع هب عياقو نداد تبسن و رتمک
لاكشم دروم رد ثحب هجیتن ناونع يرم نارشن شنرکاو يعفادرت رارتفر قريرط زا امومع ،دشاب هتشاد ار ت
قريرط زا نارگيد زا داقتنا و شنزرس و هجوت رییغت یارب شلات اي و هناعطاق خساپ لماش دناوت يم نيا.دهد دشاب يعفادت یاوآ (
،وریتوب ،ژنآ ،ينيد 2003
.)
18
Van dyne ـ
Lepine
Zhou & George19
2 ـ 2 ـ 1 ـ 3 ـ عیطم یاوآ
دوجو هب یاه هزیگنا هب هجوت اب عیطم یاوآ سارسحا ساسا رب تارظن و تاعلاطا ،اه هديا نایب ،نآ هدنروآ
دارجيا هرب ردارق وا هرک تسا درف رد ساسحا نيا رب ينتبم يتکراشم ریغ یراتفر اوآ عون نيا .تسا میلست
،وریتوب ،ژنآ ،ينيد( تسین طيارش رد رییغت 2003
.)
لودج 2 ـ 1 ـ توكس و اوآ ی نامزاس ی ( خرف ،یدابآ شون ، 1396
)
هزیگنا عون دنمراک
دنمراک توكس و اه هاگديد هئارا ،رظن راهظا زا زیهرپ
راک اب ابترا رد دوخ یاه هشيدنا نارریب دررنمراک یاوآ
و ارره دررربهار ،اررهراكهار
رد نارارركمه و ناريدررم اررب وررگتفگ و ثررحب راک اب ابترا
هناریگ هرانک راتفر سارسحا ،ملیرست هياپ رب دارجيا رد يناوتارن و زجع لوحت عیطم توكس
:لاثم یاره يگدریچیپ لرح یارب اهراكهار هئارا مدع زا هرک ترسا سارسحا نيا رب هكنيا لیلد هب ينامزاس
تسا زجاع لوحت و رییغت داجيا عیطم یاوآ
ينابیتررشپ و يمارح یاره هدرريا ناریب :لارثم لررباقم رد ندوررب میلررست ساررسا رررب هدررننک لررریلد هرررب هوررررگ ارررب ترررقفاوم ،طياررررش یغت داجيا رد مک یدمآراکدوخ ری
يتظافح دوخراتفر يساره هياپ رب ،
يرنارگن و
رد ترسا نركمم هكنيا زا دشاب رطخ يعفادت توكس
اه هاگديد نایب زا یریگ هرانک :لاثم تارعلاطا زاربا و
هرب قيارقح نارمتک ،سرت زا يشان تلاكشم لیلد هب .رییغت داجيا روظنم يعفادت یاوآ
:اه لاثم يرم يرتارظن و اره هاگدريد نایب هب
دزادرپ ررب سررت لریلد هب ار هجوت دناوتب هک
.دزاس فوطعم یرگيد يياج يياره هديا زاربا
رد دورخ ظرفح رورظنم هرب ار دارفا هجوت هک .دراد يم فوطعم نارگيد ربارب
هناهاوخرگد راتفر ،يترسود عورن سارسا رب يعارسم کيرشت ساسحا يتسود عون و هناتسود عون توكس
تاعلاطا هئارا زا یراددوخ :اه لاثم لیلد هب هنامرحم
یارب يصاصتخا شناد زا تظافح ،نواعت و يتسدمه نامزاس هب ندناسر دوس هناتسود عون یاوآ
:اه لاثم رد دوخ تارظن و اه هاگديد نایب هب
ناراركمه و نامزارس هرب ندناسر دوس تهج .دزادرپ يم دوخ
ک رد ينامزاس یاوآ راتفر ينیب شیپ و نییبت یارب مهم رایسب راتخاس ود هرب هک تسا هتشگ حرطم نانکرا
،لوا راتخاس رد .ميزادرپ يم اهنآ زا مادک ره حیضوت يرم بررخم /هدنزارس و يلاعفنا /لاعف يفیط ود لدم
يلارعفنا اري لاعف رایعم ود ساسا رب نانکراک یاوآ لدم نيا قبط .تسا هدش هئارا نودروگ طسوت هک دشاب
هتسد دعب راهچ رد ندوب برخم اي هدنزاس و ندوب لارعف یاوآ :زا درنترابع درعب راهچ نيا .ددرگ يم یدنب
ار يياره لارثم درعب ره یارب اه نآ .برخم يلاعفنا یاوآ ،برخم لاعف یاوآ ،هدنزاس يلاعفنا یاوآ ،هدنزاس ،نودراگ( دنا هدومن رکذ 198820
.)
ر1 2 دروگ يفیط ود لدم ر ( نو
1988 )
برخم هدنزاس
لاعف اجم
ناراكمه اب ینابز تلاد ینابز یرگشاخرپ هناضرتعم تمدخ کرت یسولپاچ و قلمت یتکراشم یریگ میمصت
یمسر ضارتعا هرظانم و هثحابم رثوم تاعلاطا تفایرد /هئارا تاداهنشیپ هئارا
یلاعفنا یتیاضران همزمز
یتوافت یب توكس ینیشن بقع یعامتجا هدوارم
یونش فرح ینابز ریغ تیامح توكس قیرط زا
یشارت لاكشا نودب یراكمه
درياقع هنارصلاخ ناریب زا ينامزارس ينانکراک ندرک هقياضم تروصب ار نانکراک توكس سولاه و رتنیپ
،سولاه و رتنیپ(دنا هدومن نایب ينامزاس تیعضو هراب رد ار دوخ 2001
.)
موهفم اب ابترا رد ناكیلیم و سيروم توكس
دنتسه دقتعم
"
توكس ترسا يعارمتجا یا هديدپ ينامزاس
یاه ریغتم هک ينامزاس
دنراذگ يم ریثات نآ رب ينوگانوگ .
"
یاره دنيآرف نوچمه ينامزاس یاه يگژيو نيا
سارسا ررب یدرنمراک رره یاررب توكرس راتفر فيرعت هب گنهرف اي و تيريدم یاه دنيآرف ،یریگ میمصت .دماجنا يم نآ کرد يگنوگچ د رگا دنراد هدیقع نانآ
اه هاگديد نایب زا نآ نانکراک رتشیب ينامزاس کي ر
يرمیت رارتفر کي هب دناوت يم قافتا نيا و دهد يم خر ينامزاس توكس دنشاب هتشاد زیهرپ دوخ تارظن و ترررررررررررررررررررحت ار نامزارررررررررررررررررررس و هدرررررررررررررررررررش ليدررررررررررررررررررربت
Gorden20
Family name: Foroghi sooha Name:Fardin
Title of Thesis: The Mediating Role of Ethical Culture in the Relationship between Ethical Leadership and the Teachers' Organizational Voice
Supervisors: Dr. Adel zahed & Dr. Mahdi moeinikia Advisor: Dr. Tagi akbari
Graduate Degree M.A. The Thesis Submitted to the Graduat fot the Degree of M.A in the business Educational Administration
Major: Specialty:
University: Mohaghegh Ardabili Faculty:
Graduation date: Number of pages:
Abstract:
abstract: organizational call is one of the factors that are very effective in educational organizations and its extension in organizations provides for creativity and solving organizational problems. The organizational voice of teachers is influenced by several variables, including those variables, which can be pointed to the style of leadership and organizational culture.
methodology: The present study is a descriptive-correlational (structural equation model) model, which has been conducted with the aim of investigating the mediating role of moral culture in relation to moral leadership and organizational voice of teachers.1302 teachers of the 1st district of Ardabil province formed the statistical population in the academic year of 1399-1389, and 292 people were selected from the aforementioned statistical population using Morgan table by multi-stage cluster sampling method for men and women. The information required for the study was collected using standard questionnaires of Calchon et al.'s (2011) ethical leadership, Goebbels et al.'s (2011) ethical culture, and Zuhair and Arduqan's (2011) organizational voice. Descriptive and inferential statistics have been used to analyze the data, and calculations and extraction of outputs have been performed using Spss21 and 8lisrel software.
Thus, the results of the test of these hypotheses indicate that the direct effect of moral leadership on the organizational voice of teachers is equal to 0.88, which shows the positive effect of the moral leader on the organizational voice of teachers. On the other hand, by examining the mediating role of moral culture, it became clear that moral leadership has an indirect effect on the organizational voice of teachers. Also, the coefficient of determination (0.79) indicates that moral leadership effectively affects the organizational voice of teachers and determines the extent of its changes.
Conclusion: According to the findings of this study, ethical leadership can explain the level of organizational voice changes so that organizations need special emphasis in the internalization of ethical culture and the implementation of ethical leadership styles.
dership; Moral culture; The organizational voice of primary school Ethical Lea
Keywords:
teachers
University of Mohaghegh Ardabili
Faculty of Educational Science and psychology Department of Educational Science
Thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of M.A. in. Educational Administration
Title:
The Mediating Role of Ethical Culture in the Relationship between Ethical Leadership and the Teachers' Organizational Voice
Supervisors:
Dr. Adel zahed
Advisor:
Dr. Mahdi moeinikia
By:
Fardin foroghi sooha June– 2020
