،تفرعم روانف
ی و عماج ة دج ی د :
شناوخ هعماج
سانش ی تفرعم زا
عماج ة تعنصاسپ ی
تاعلاطا و ی
ند ی ل لب
دمحم
1لکوت
ای نام نافرع
2شنم
ت را ی خ رد ی تفا : 70 / 70 / 49 رات
ی خ ذپ ی شر : 20 / 71 / 45
کچ ی هد
ی ک ی زا وم تاعوض رد هعماج سانش ی دج تفرعم ی
د
، هب هجوت گنوگچ ی طباور تفرعم ورملق ود
داعبا رد هعماج و ی
دننام
،ملع روانف ی
، نامزاس اه و هورگ اه ی هفرح ا ی و لئاسم عامتجا ی نآ اه رد
عماج ة تاعلاطا ی .تسا ند ی ل ،لب هب ناونع پ ی ش ماگ رظن ی ه زادرپ ی
، دنا اب ی هش اه ی ش درومرد عماج ة
تعنصاسپ ی تاعلاطا و ی
، مشچ اهزادنا تفرعم عضاوم و ی
دج ی د ی ار پی ش ور ی زاسزاب ی هعماج سانش ی
.تسا هداد رارق تفرعم ای
ن هلاقم
، اب دانسا شور زا هدافتسا ی
اب و ئارا ة لحت لدم یل ی پ ی داهنش ی
، هب
واکاو ی زرا و ی با ی نآ شخب زا د ی هاگد اه ی لب نمضتم هک تراشا
اه یی ارب ی هعماج سانش ی تفرعم
دج ی د تسا
، م ی دزادرپ . رد ا ی ن ،اتسار نمض لدم جارختسا لحت
یل ی رعت رد لب ی ف گنوگچ و هعماج ی
تسبراک لوقم ة وپ و نامز یا یی ،هجرد ،قمع ،نآ رد
،حطس فده و لماع طلسم عت ی ن
، لحت ی ل
م ی وش د . تنرد ی هج
، هب رظن م ی دسر اب رد رظن نتفرگ دنور تائاضتقا ناهج
ی ندش عماج ة تاعلاطا ی و
رد مه نت ی گد ی س تابسانم ی
سا ی داصتقا و ی اب لئسم ة تردق
، لحت ی ل لئسم ة نوناک ی
« عت ی ن عامتجا ی
تفرعم
» رد دنا ی ش ة اس و لب ی ر هعماج ناسانش عماج ة تاعلاطا ی ا ی باج م ی دنک ات طباور م لباقتم ی نا
و هعماج ( تفرعم لع و م و روانف ی اه ی طابترا ی تاعلاطا و ی اب ) هجوت هب ثأت ی ر و هعماج و ملع لباقتم
نچمه ی ن هام ی ت راتخاس ی ی ا لماع یت ی نف ا رو ی ظاحل دوش .
هژاو اه ی لک ی د ی : تاعلاطا ةعماج ی
، تعنصاسپ ةعماج ی
، هعماج سانش ی و ملع روانف ی
، هعماج سانش ی
دج تفرعم ی
،د ند ی ل ،لب
،راتخاس لماع ی
،ت ،تردق تفرعم رظن ی .
1 . داتسا هعماج سانش ی نارهت هاگشناد mtavakkol@ut.ac.ir،
2 . بد ی ر مک ی س ی نو هعماج سانش ی اروش ی اقترا و لوحت ی
ناسنا مولع ی روشک
، وجشناد ی رتکد ی هعماج سانش ی گنهرف ی نارهت هاگشناد
( ون ی دنس ۀ لوئسم iman.erfanmanesh@gmail.com،)
حرط هلئسم
لئسم ة زکرم ی هعماج سانش ی ،تفرعم
« عت ی ن عامتجا ی تفرعم
1» .تسا هعماج سانش ی دج تفرعم ی
د
هک خرب ی د زا شخرچ ار نآ ی
هاگد سلاک ی ک هعماج سانش ی تفرعم م ی دنناد
، ماگنه ی هک داتفا قافتا
نابز و تفرعم ،گنهرف هب
ناونع ماضم ی ن روحم ی رج ی نا دج ی د هعماج سانش ی حرطم دش دن هجو .
صخشم ة ا ی ن رج ی
،نا هلصاف نتفرگ زا رظن ی ه اه ی عامتجا راتخاس ی
اضف هب هجوت و ی
،هعماج رد انعم
لکش گ ی ر ی
، لدابت و لوتزاب ی د نآ تسا . رد هعماج سانش ی تفرعم دج ی د
، لئاسم ی ظن ی ر عاونا دج ی د
اس نامز عامتجا ی خد ی ل عقوم ،تفرعم رد ی
ت عامتجا ی دج ی د و گنهرف و تفرعم رظن
ی ه اه ی دج ی د
سنج و تردق ی
ت هب اج ی رظن ی ه اه ی سلاک ی ک داصتقا ی
، تاقبط ی داهن و ی حرطم م ی دوش رب زکرمت و
لئاسم و هرمزور تفرعم عماج
ة تفرعم ی و روانف ی تسا تاعلاطا ،لکوت(
1830 : 11 - 12 ).
هب ب ی نا گ ی هشور
، روانف ی رصنع ی گنهرف زا بوسحم
م ی دوش
؛ ز ی ار پ ی تفرش روانف ی
ًلاماک
هتسباو هب پ ی تفرش ملع تسا ( 1830 : 53 ) د . ی هاگد ا رب بلاغ ی
ن هک تسا راوتسا رظن روانف
ی مادا ة
بط ی ع ی ،لکوت( تسا ملع 1847
: 10 .) هب ظاحل رف ای دن ی
، دپ ی د ۀ اب طبترم مهم روانف
ی
، تعنص ی ندش
تسا . تعنص ی ندش بس ب هب گراک ی ر ی نف طسب و ا
رو ی ردلا( دش ی
،ر 1837 : 35 .) م ی ناوت هب روانف ی
هب لزنم ة ی ک عامتجا رازبا ی
رگن ی تس ،لاوران و نوسنه(
1831 : 87 ،دحتم للم نامزاس .) روانف
ی ار
هب ناونع عومجم ة ،تاعلاطا تراهم
اه
، شور اه رازبا و اه ی ارب مزلا ی تخاس ن ن دروم تلاوصحم ی
زا
دربراک و نآ
اه ی ا مأت ی ن فم تامدخ ی
د ن دروم و ی زا ذپ ی هتفر ( تسا هب لقن :زا سابع روپ
، 1800 : 212 .)
رظن زا نوتنآ ی گ ی زند ( 1832 : 321 )
، روانف ی هب انعم ی لوت رد شناد دربراک ی
د ناهج عبانم زا لوصحم
دام ی و ا لماش ی داج اهرازبا ی دام ی بط اب ناسنا لباقتم شنک رد هک تسا ی
تع هب راک هتفرگ م ی دوش .
رظن ی ة ند ی ل
2لب ( 1414 - 2711 ) زا اسپ تعنص ی ارگ یی
، تسخن ی ن ارب ششوک ی
و تاعلاطا کرد
روانف ی اه ی تاعلاطا لاحرد
هعسوت .دوب وا عون ی ملع ارگ یی ون ی ن ار ورت ی ج درک . لب دوب دقتعم
رظن ی ه اب ی د دزن زا ی ک ند اب یا ی عقاو ی گرد ی ر لزوم( دشاب ی
،س 1445 .) نچمه ی ن زا رظن و ی
،
هعماج سانش ی اب ی د هب لئسم ة غت یی تار اهراتخاس رد ی
عامتجا ی
، داصتقا ی س و ی سا ی زا لصاح
روانف ی اه ی دج ی د اناوت و یی ازف ی دن ۀ نآ اه ارب ی تسد راک ی بط رد ی تع ،لب( دزادرپب 1832
: 11 .) لب
لک ی د نوگرگد ی عماوج ار ن ی زا ازفا هب ی ش هرهب رو ی زا هدمآرب نلاقع
ی ت م ی تسناد . وا ا رب ی ن قع ی هد
دوب هک ره راک ی هک ناگمه ی رت هب ،دشاب امن ی ة رعت ی ف دننک ۀ دبت هعماج نآ ی
ل م ی دوش . زا ای ن ور
، اب
1. Social Determination of Though 2. Daniel Bell
دپ ی راد ی عماج ة تامدخ ی و تعنصاسپ ی
، ارب راک عوضوم ی
ب ی رتش ،مدرم تاعلاطا چ .تسا
ی گر ی راک
تامدخ ی
، مجح ب ی رتش ی دپ ار تاعلاطا زا ی
د م ی دروآ رد . عماج ة دج ی
،د شناد هفرح ا ی اه ثأت ی ر
سب ی را ی رب لکش گ ی ر ی عماج ة تبقارم ی م ی دراذگ نچ لب . ی ن هعماج ا ی ار
« عماج ة تعامج ی
1» فرعم ی
م ی دنک ،نآ رد هک عامتجا
ب ی ش زا درف زکرم ی ت ،لب( دراد 1444
رظن زا .) وا
، هچنآ هزورما هب روط
نب ی دا ی دج ی د ودت ،تسا ی
ن تفرعم رظن ی زکرم و ی ت نآ
، ارب مه ی تفرعم دج ی د و تامدخ مه و
اهلااک ی داصتقا ی رظن .تسا ی
ه هن اهنت رد مز ین ة روآون ی نف ا
،هنارو عامتجا روما رد هکلب ی
داصتقا و ی
دننام س ی تسا اه ی داصتقا ی اهرازبا ،تلود ی
شزومآ ی شهوژپ و ی
، لاعف ی ت اه ی ،هرمزور لومعم
،هداوناخ راتخاس کبس
اه ی گدنز ی
، لاور اه ی و ترجاهم تح
ی دپ ی هد اه ی ز ی تس حم ی ط ی زا
گتسجرب ی تسا رادروخرب ،لب(
1434 : 104 لب .) م ی دنا ی دش رترب هک ی رظن ی ه هب عماج ة تعنصاسپ ی
،
ای ن اناوت یی ار م ی دهد ات هب حارط ی دزادرپب و آی هدن ار سب ی را ب ی رتش زا هتشذگ راهم دنک . کنارف
رتسبو ( 1847 : 113 - 114 ) نچ ی ن شرگن ی بش ار ی ه موهفم هب
« دنازاب ی ش ی
» رظن رد ی ه ه ا ی گ ی زند و
نی وک تسا ی ر م ی دناد .
هب هولاع رب ساسا قطنم لک ارگ - لک دض ارگ
2یی
، راشفاپ لب ی
م ی دنک هک شخب اه ی دنزاس ۀ
پ عماوج ی هتفرش ی نع ی عامتجا تخاس ی
، س ی سا ی گنهرف و ی
، هب روط نب ی دا ی ادج زا ی دک ی رگ دن ،لب(
1437 : 824 .) هب ترابع د ی
،رگ هعماج هب ناونع هعومجم ا ی ی هناگ و ی هچراپک شواک ذپ ی ر ن ی تس .
اراد لب هک تسا دقتعم رتسبو ی
ارگربج شرگن یی
نف ا هنارو تسا
؛ ز ی ار دننام رنه ی س نس ی نوم و
سب ی را ی د ی
،رگ هک تسا هدرک ضرف روانف
ی اه نوگرگد نارازگراک ی
عامتجا ی دنا و هب مغر نتشاد
ثأت ی تار عامتجا ی
، ب زا ی نور امتجا ناهج ع
ی هدمآ دنا ( 1847 : 40 .) لب هعماج هب رواب زا هتسناوتن
هب ناونع لک ی ت فرص رظن م تابسانم هب و دنک ی
نا رملق اهو ی هس هناگ تسا( تسا هتشگزاب ین
،سلف
1404 : 104 .)
لب رثأتم زا د ی هاگد ارگدرکراک یی
، وراد ین ی مس عامتجا ی
، رات ی خ ارگ یی
، ماجرف رواب
8ی
، ور ی درک
طخ ی داصتقا لوحت ی
،رشب رظن ی ة سانشراتفر ی
گنا ی هز - خساپ و ارآ ی تلاو و ی وتسور دوب ،رلاتام(
1837 : 28 ؛
،رتسبو 1847 : 38 - 39 .) عومجمرد
، لاد ی ل مها ی ت اج ی هاگ رظن ی وا ترابع دنا زا :
1 . ثأت ی ر رب وا ثحابم لکش
گ ی ر ی ارآ ی عامتجا ی رج ی نا اسپ نردم ی مس
، 2 . ثأت ی ر رظن ی ه ه ا ی رب لب
ور شرتسگ ی
اهدرک ی ناهج ی ندش نتبم ی رب روانف ی اه ی تاعلاطا ی
، 8 . حرط مجسنم رظن ی ة اپ ی نا
1. Communal Society 2. Anti-holism
3. Teleological Thinking
ای ژولوئد ی ( اه هب و ی هژ سکرام دقن ی
مس ) و 9 . هب رج ی نا نتخادنا رظن ی ه زادرپ ی عامتجا ی رابرد ۀ عماج ة
تعنصاسپ ی
، تامدخ ی
، تفرعم ی و تاعلاطا ی ،لب(
1832 : 52 د و نوهلک ؛ ی
،نارگ 2770 وچک ؛ ی
،نا
1830 : 29 ) .
اربانب ی
،ن لب هب ناونع پ ی ش ماگ رظن ی ه زادرپ ی عامتجا ی رابرد ۀ ،تفرعم روانف ی و عماج ة دج ی
،د
هتساوخ یا ان هتساوخ شقانم ه ه ا عدم و ی تا دج ی د ی پ ار ی ش ور ی هعماج سانش ی دج تفرعم ی
د رارق
گنوگچ .تسا هداد ی
طبار ة رظن ی
،ه ،ملع روانف ی
، دنبرشق تلاوحت و تردق ی
و نامزاس اه ی تفرعم ی
ارآ رد ی لب لباق اسانش یی .تسا ا ی ن عوضوم
، اب ظاحل رک ند رظن شکاشک ی
م ی نا هفلؤم اه ی
راتخاس ی لماع و یت ی
، هام زا ی ت روانف ی خ حوطس رد
،در نلاک و فلت ی ق ی
، مها ی ت رظن ی هتسجرب رت ی
م ی ی دبا . زا ای ن ور
، لئسم ة لصا ی لاقم ة رضاح
، ،جارختسا هتسد
دنب ی زرا و ی با ی ارآ ی هب طوبرم
هعماج سانش ی دج تفرعم ی
د زا رظن ی ه ه ا ی لب تسا . ای ن رظن ی ه ه ا هب روط قتسم ی م رد مز ین ة
هعماج سانش ی و ملع روانف ی ( هب ناونع ی ک ی زا هخاش اه ی صصخت ی هعماج سانش ی )تفرعم ن ی ز
لباق پی گ ی ر ی دنتسه .
هراشا ا ی هب روطت موهفم عماج ة تاعلاطا ی
عماج ة تاعلاطا
1ی
، هعومجم ا ی زا عقاو ی ت اه ار رد مرب ی گ ی در هک رداق دن گنهرف و تفرعم و ش
ی هو اه ی
گدنز ی زاس نوگرگد ار ن
د ،رلاتام(
1837 : 21 ا .) ی ن نادب تسانعم هک عضو ی ت ناهج
، زا لکش اه ی
دق ی م ی عسوت ة تعنص ی .تسا هتفر رتارف زا
رظن رد رشب ،رتسبو لاح
ماظن هب دورو ی
دج ی د هک تسا
نآ رد تاعلاطا هب
ظاحل مک ی ک و ی ف ی عت یی ن هدننک رد .دوب دهاوخ عماج
ة تعنصاسپ ی
، رط زا ی ق مدقت
رظن ی ه رب هبرجت ارگ یی نچمه و ی ن رط زا ی ق ماظن دنم ندرک تفرعم اه رد ماظن اه ی عازتنا ی نتبم ی رب
( اهدامن ار ی هنا اه ،) روآون ی رب انبم ی لوصا هتخانش دش ۀ رظن ی ققحت م ی ی دبا . رظن ی ه اه ی عماج ة
تاعلاطا ی ی ا رصع روانف ی
، بلغا رظن ی ه اه ی
2نلاک .دنتسه قباس ة رظن ی ه ه ای ی هب دورو هک هعماج
ا ی
دج ی د حرطم ار م
ی دننک
، رخاوا هب هد
ة 57 اوا و ی ل هد ة 07 مزاب ی ددرگ . ای ن هرود
، روهظ اب نراقم
شبنج اه ی عامتجا ی تعنص عماوج رد ی
،روماتاب( دوب برغ 1802
: 02 ندمآرب .) عماج
ة تاعلاطا ی
، هب
م ی ناز اش ی نا هجوت ی هب اهاضتقا ی گنج و درس تباقر اه ی لست ی تاح ی ماظن و ی رمآ ی اک مزاب ی ددرگ .
ترورض هب
گراک ی ر ی رد شناد روانف
ی اه ی ماظن ی اضف و یی
، ببس طابترا ره هچ ب ی رتش اب اهداهن
1. Information Society 2. Grand Theories
هاگشناد اه و هاگشهوژپ اه
رد رمآ ی اک دش ،رلاتام(
1837 : 22 .) نچمه ی ن م بلاقنا ی ورک نورتکلا ی ک رد
رخاوا هد ة 1407 اوا و ی ل هد ة 1437 ،رتسبو( دش ملاعا 1847
: 21 م رد .) ی نا رظن ی ه ه ا ی هب طوبرم
عماج ة دج ی د م ی ناوت هب ای هد اه یی دننام عماج ة تعنص ی ون ی
1ن ربلاگ ناژ(
ی ت ،) عماج ة هدوت ا
2ی
ش دراودا(
ی زل ،) عماج ة نف هنارلااس اتسروت( 8
ی ن ،)رلبو عماج ة تفرعم
9ی پ(
ی رت ،)رکارد عماج ة قبط ة
تمدخ
5ناسر ،)فرودنراد فلار(
عماج ة هکبش ا
0ی و )زلتساک لئونام(
عماج ة امن ی ش ی و بش ی ه زاس
0ی
ناژ(
ردوب ی را ) هراشا درک روبص(
ی
، 1800 : 42 ؛ ک ی و ی
،وتس 1803 : 05 .)
رتسبو هتسد جنپ هب زا
راعت ی ف عماج ة تاعلاطا ی راعت لماش ی
ف گنهرف ی
، داصتقا ی
، لغش ی
،
نف ا هنارو و ناکم ی هراشا هدرک تسا . عماج ة تعنصاسپ ی لب ءزج عت ا ر ی ف لغش ی تسا . نچمه ی ن رتسبو
رب ساسا عم ود ی را پ ی گتسو ی ی ا گتسسگ ی غت یی تار دج ی د اب عماج ة تعنص ی ،نردم و هتسد
دنب ی
د ی رگ ی زا رظن ی ه نازادرپ دج ی د درک هئارا هک
،نآ رد رظن ی ة گتسسگ لومشم لب ی
نونک نارود ی
اب
لصا عماج ة تعنص ی قلت نردم و ی
دش ،رتسبو(
1847 .) نچمه ی ن ز ولزلا ی لاوراک ی
،سک خنس سانش ی
شش هناگ ا ی هب حرش ز ی ر زا عماج ة تاعلاطا ی هئارا اد د لاوراک(
ی
،سک 1440 ) : 1 . هب ناونع ی ک عضوم
تعنص ی دج طلسم ی
د
، 2 . هب ناونع ی ک دام ۀ تعنصاسپ ی
، 8 . هب ناونع ی ک و نامرآ راگنا ۀ عامتجا ی
نتبم ی رب لحت ی ل رف ای اهدن و کرد تمدخ رد و همانرب
ر ی ز ی دربهار ی
، 9 . هب ناونع رصاعم ناهج کرد
و آی دن ۀ دزن ی ک
، 5 . هب ناونع س ی تسا ( تردق همانرب ر ی ز ی عامتجا ی ) و 0 . هب ناونع زتنس زکرمت نوناک
عامتجا ی .
ارب ی لوا ی ن راب
، موهفم تعنصاسپ ی ار لب رد رمآ ی اک و نلآ نروت رد هسنارف هب راک گ تفر دن گ(
ی
،زند
1832 : 079 ) . لب حلاطصا عدبم تعنصاسپ
ی ( و عدبم هن ای د ۀ عماج ة تعنصاسپ ی ) دوب ،نوهک(
1831 : 992 ) .
نروت شرگن ی داقتنا ی و شرگن لب ی شوخ بی هنان ( لقادح رد ههد اه ی 07 و 07 هب ) عماج ة تاعلاطا ی
تشاد ،داژندمتعم(
1834 : 257 و 251 ) . لاحرد ی هک حلاطصا عماج ة طا تاعلا ی رد لاس 1400 نپاژ رد
،
عادبا زلتساک(
و ا ی
،سن 1839 : 174 ) و ای د ۀ تاعلاطا ی زاس ی هعماج لاس رد3
1408 دش حرطم هسنارف رد
،رلاتام(
1837 : 25 )
، دنا ی هش اه ی پ هب طوبرم ی
اد یی پ و ی تفرش عماج ة تاعلاطا ی
، ارب ی تسخن ی ن رد راب
ههد اه ی 1407 و 1407 ملع راثآ رد ی
و نانادداصتقا زا نت دنچ هعماج
ناسانش هاگشناد اه ی رمآ ی اک
،
1. New Industrial Society 2. Mass Society
3. Technocratic Society 4. Knowledge Society 5. Service Class Society 6. Network Society
7. Spectacle & Simulation Society 8. Informatisation of Society
هب و ی هژ رف طسوت ی زت و پولکام لب
فرعم ی دش دن ،داژندمتعم(
1834 : 0 ) . ای ن ا ی هد هک تاعلاطا
، مها ی ت
سب ی را ی ارب ی هعماج راد د
، لب راثآ رد رابرد
ۀ اهدنور ی ظن نلاک ی ر تاعلاطا نارگراک ی
، قبط ة تفرعم ی و
روانف ی رکف ی لباق اسانش یی تسا ،هاوخرکش(
1839 : 21 ) . وا لد ی ل جرت ی ح ارب دوخ ی حلاطصا زا هدافتسا
عماج ة تعنصاسپ ی ،لب( دش رکذتم دروم ود رد ار 1444
:) 1 . کأت ی د هام رب ی ت ب ی بان ین ی لاقتنا و ی غت یی تار
دج ی د و 2 . هتسجرب ندرک شقن
« روانف ی رکف ی
» هب ناونع ی ک روحم لصا ی
ا رد هدمع ی
داج غت یی تار
دج ی د . رد هد ة 1407
« نامزاس راکمه ی و عسوت ة داصتقا ی
»،
ا ی د ۀ و تاعلاطا رصع عماج
ة تاعلاطا ی ار
وقت ی ت درک ،رلاتام(
1837 : 25 ).
رد هد ة 1437 راثآ ، آی هدن ناهوژپ ی دننام هک پولکام و لب و
ی گژ ی اه ی
عماج ة تعنصاسپ ی تاعلاطا داصتقا و ی
حم رد ار لفا ملع ی هاگشناد و ی
سررب ی رک هد ،دندوب هب روط تقوم
اج ی راثآ هب ار دوخ هماع
نادنسپ ة آ ی هدن بی ن ی کأت اب ی د رب صرع ة س ی سا ی دننام
« موس جوم » رثا ولآ ی ن رد رلفات
1437 و
« عماج ة تعنصاسپ ی هب باثم ة عماج ة تاعلاطا ی
» و رثا ی رد ادوسا 1431
.دنداد رب ساسا ا ی ن راثآ
،
عماج ة آ ی هدن - هک ناهج رد نامز نآ رب هلپ اه ی هداهن ماگ نآ لوا دوب
- هب هعماج ا ی تارکومد ی ک رت
،
ادززکرمت رت
، هفرم رت اراد و ی تامدخ مومع ی هدرتسگ رت هتنم ی م ی دوش ،داژندمتعم(
1834 : 17 ).
ات پ ی ش
زا سلاجا
« اهروشک ی تشه هورگ »
رد لاس 2777 ، ای د ۀ عماج ة تاعلاطا ی هب ردت ی ج رد می نا رظن ی ه نازادرپ
هب ثحب دش هتشاذگ و
رد نامه لاس
، روشنم عماج ة تاعلاطا ی ناهج ی راشتنا ی تفا ،رلاتام(
1837 : 20 ) .
ی وکسنو هب اج ی موهفم عماج ة تاعلاطا ی
، تفرعم عماوج موهفم ی
لابند ار م ی دنک
؛ ز ی ار وقت ی ت فرص
رج ی نا اه ی ارب تاعلاطا ی
تسد ی با ی هب تصرف اه ی تفرعم هک هعسوت
، تخا رد ار نآ ی
را م ی دراذگ
، فاک ی
نی تس (
http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001355/135527e.pdf ).
تاظحلام رظن
ی و شور ی
فلا شقانم ) ه ه ا ی رظن ی رابرد ة روانف ی
، راتخاس و لماع ی ت
، پ ی ش ور ی هعماج سانش ی تفرعم
عماج ة تاعلاطا ی
ساسارب اداراپ ی م هجوود ی روانف ی
، غتم هب ی اهر ی گژوس و شنک ،باختنا ی
ناسنا اه اب ههجاوم رد
روانف ی اه هجوت م ی دوش . سب ی را ی زا رظن ی ه ه ا ی عماج ة تاعلاطا ی ا رد ی ن اداراپ ی م مارهب( دنراد رارق ی
مک ی
،ل 1841 : 80 .) م ی ناوت ارب ی روانف ی
، مه و ی گژ ی لماع ی ت راتخاس مه و ی
ردلا ناژ .دش لئاق ی
ر
دورو تسا دقتعم روانف
ی گدنز هب ی عامتجا ی
، ادزراتخاس هب یی
ی ا راتخاس ی با ی ددجم م ی دماجنا .
روانف ی هب لکش اش ی نا هجوت ی مک رظن زا هچ ،ناسنا لمع تردق هب ی
و هچ زا رظن ک ی ف ی م ی ازفا ی د .
هتبلا روانف ی محت تلصخ ی
ل گدنوش ی ار ن ی ز نورد دوخ دراد . نچمه ی ن روانف ی لکش دوخ ی
شنک زا
تسا ردلا(
ی
،ر 1837 : 39 ، 40 و 173 .) لئسم ة لصا ی هعماج سانش ی ( تفرعم عت ی ن عامتجا ی )تفرعم
زا ثحب رد عماج
ة تاعلاطا ی تفرعم لئاسم و ی
نآ ن و ی ز انع اب ی ت راتخاس ةناگود هب -
لماع ی ت
،
نی دنمزا گنرد و لمأت ی رظن ی م ی نا هفلؤم اه ی ،هعماج روانف ی ناسنا نهذ و تسا
. هب راصتخا
،
مهم رت ی ن هتسد دنب ی اه ی ب ی شن ی تفرعم و ی
، مه وس اب ظحلام ة رظن ی هلاقم لماش ثحابم ز ی ر تسا :
شکاشک
رظن ی م ی نا لماع ی ت هام رد راتخاس و ی
ت روانف ی : رد م ی نا رظن ی ه ه ا م ی ناوت هب
و ی گژ ی راتخاس ی روانف ی غت و یی تار نف ی ( نکت ی ک ی شنک .درک هراشا هعماج رد ) و
شخب ی زا تفرعم
ناسنا ی
، اب ثأت ی ر ذپ ی ر ی رد و هدودحم ا ی صخشم زا حم ی ط نف ا هنارو لکش م ی گ ی در . بط ی ع ی تسا هک
روانف ی شخب ی کشت ار هعماج راتخاس زا ی
ل هداد تسا و نکمم تسا هب دحت ی د ی ا وقت ی ت شنک و
تفرعم ناسنا ی ب ی دماجن
؛ ارب ی
،لاثم کارتشا هجو لراک
،سکرام ول ئی س دروفمام و کاژ للا لو ا رد ی ن
محت هک تسا ی
ل راتخاس ی روانف ی ناسنا شنک رب ی
درک حرطم ار دن
ارب و ی روانف ی
، لماع یت ی لقتسم
تلصخ و ی محت ی ل هدنوش ناسنا شنک و هدارا رب ی
لئاق دش دن
؛ اربانب ی
،ن روانف ی عبنم ی ن ی تس هب هک
شنک تردق تفرعم و
ناسنا ی .دنک کمک رد
،لباقم خرب ی زا رظن ی ه ه ا هک دنتسه روانف
ی عون ار ی
فرعم رگشنک ی
م ی دننک . رب ای ن
،ساسا روانف ی اه لماع هب ی ت وقت ار نآ و کمک ناسنا ی
ت م ی دننک .
نچ ی ن شرگن ی رد ارآ و رظن ی ه ه ا ی م ی لش روتلا ونورب و نلاک نچمه و
ی ن انود واراه ی ی ا ج ی زم زتاک
راکشآ تسا .
رظن
ی ه ه ا ی فلت ی ق ی خ حوطس در
نلاک و رابرد ة روانف ی : و یل ی ما نتاد ب ه کمک ارآ ی ن ی سلاک
بوچراچ ،ماهنراگ رظن
ی
« پزاب ی دنبرک ی تسد ی با ی
» ار لحت رد ی ل هب طوبرم لئاسم عماج
ة تاعلاطا ی
هئارا درک پزاب . ی دنبرک ی تسد ی با ی
، طابترا تردق ی
بسن ی غت ار نارگشنک یی
ر م ی دهد ار نآ ماهنراگ هک
فرظ ی ت و داصتقا ،شناد رب طلست فرظ
ی ت اه ی روانف ی ارب ی تسد ی با ی
، حارط ی
، لوت ی
،د هب گراک ی ر ی
،
کلمت و لرتنک بدت ی ر اسو ی ل طابترا ی رعت ی ف م ی دنک ،نتاد(
1839 : 85 زا .) ای ن ور
، اناوت یی اه ی
ارب دارفا فلتخم ی
سب ی ج طابترا تردق ی
هب روظنم ن ی ل فادها هب
،ناش تلاوحت اب هراومه روانف
ی اه ی
طابترا ی تاعلاطا و ی
جع ی ن ،ماهنراگ( تسا هدوب 1444
: 03 .) رد م ی نا رظن ی ه ه ا ی فلت رخأتم ی
ق ی
م ی ناوت هب رظن ی ة تخاس ی با ی گ ی زند ن ی ز ا هراش گ .درک ی زند تسا دقتعم هنوگره
سفت ی ر ی ا ضوت ی ح
ارب بسانم ی
اب لمع ی د هس ظو ی ف ة ساسا ی ( دهد ماجنا ار 1842
: 290 - 290 :) 1 . لماع ناسنا ی زگره
ارش ی ط جراخ ی هنلاعفنم ار لمع من
ی ذپ ی در
؛ هکلب زرط هب ی مک بو ی ش موادم شنکاو اه یی هب نآ اه
ناشن م ی دهد تح و ی ار ناشراتخاس ات
دودح ی غت یی ر م ی دهد
؛ 2 . رد عمج حطس ی
نچمه و ی ن درف ی
،
هصرع اه ی هوبنا ی صاصتخا تاناکما زا ی
هورگ ی گدنباتزاب لصاح هک دراد دوجو ی
ازف ی دن ۀ گدنز ی
عامتجا ی ؛تسا 8 . ای ن ن تسرد طابنتسا ی
تس حم هک ی ط جراخ ی صخش کچوک تامادقا و لامعا ی
یا هورگ ی
، لباق تسد راک ی غت و یی ذپر ی ر تسا
، اما ماظن اه ی گرزب رت عامتجا ی هب ه ی چ هجو راهم ندش ی
نی تس دن گ . ی زند رصت ی ح م ی دنک ناسنا لماوع ی
، حم هب تبسن ی
ط عامتجا ی کلمت عضوم رد یا
صخت ی ص رارق م ی گ ی دنر حم نآ و ی ط ار اب دوخ لامعا م
ی دنزاس زاسزاب و ی م ی دننک ا زا . ی ن رط ی ق
م ی ناوت چ کرد هب ی
تس ی مدآ تردق ی
نا تسد ی تفا . زا رظن ی ة تخاس ی با ی گ ی زند ب دنچ ی شن رظن ی
فم ی د لباق جارختسا :تسا
1 . اب رعت ی ف ی گ هک ی زند ،تسا هدرک هئارا راتخاس زا روانف
ی اه ی طابترا ی و
تاعلاطا ی لباق ی ت هک دنراد ار نآ هب
باثم ة د ناماس ار نارگشنک شنک ،عبانم و دعاوق ه
ن د ی ا هست ی ل
ک ن
؛دن 2 . روانف ی اه ی طابترا ی تاعلاطا و ی هب ناس تردق ی هوقلاب دنا کلمت هک نآ
اه ن ی ز تخا رد هوقلاب ی
را
راد رارق ناگمه
؛د 8 .
« گناگود ی راتخاس » ببس م ی دوش ات روانف ی
، عبنم مه ی ارب ی قلخ شنک
( ناوت شخب ی عبنم مه و ) ی
ارب ی دحت ی د ( شنک گدننکدودحم ی
) دشاب .
روانف
ی رد تردق و عماج
ة تاعلاطا ی : دنارترب لسار دقتعم تسا هک عبانم تردق رد ره
هعماج
، هب هجوت اب و
ی گژ ی اه ی راتخاس ی عت هعماج نآ رد بلاغ یی
ن م ی دوش ،لسار(
1801 : 24 زا .)
رظن و ی
، خرب ی زا مهم رت ی ن تردق عبانم
، ،شناد زا ترابع نامزاس
( اه س ی
،تسا
،داصتقا شترا ی ا
د ی ن ) و درف دنتسه :نامه(
55 - 01 ولآ .) ی ن اناد و لوپ ،روز عبنم هس هب رلفات یی
ارب ی هراشا تردق
م ی دنک دج رصع رد هک ی
،د شناد هب ناونع لصا عبنم ی ذپ تردق ی
هتفر رظن زا .تسا هدش و
ی
، تردق
روانف ی
، ن ی دنمزا اناد یی ،شناد نودب و تسا روانف
ی تردق ی درادن ،رلفات(
1807 هدجه : - .)هدزون زا
،زلتساک رظن ی
ک ی زا و ی گژ ی اه ی ادززکرمت ،تاعلاطا رصع مهم یی
رد و تردق عبنم زا
،ضوع
مها ی ت ی نتفا شقن درف تسا ( ج 8
، 1835 : 924 ،ملع .) روانف ی هب تفرعم و مشچرس
ة و تردق
دبت تورث ی
ل هدش دنا ا و زلتساک(
ی
،سن 1839 : 148 .) هب گراک ی ر ی رد تردق عماج
ة هکبش ا ی
، ن ی دنمزا
هعومجم ا ی پ ی چ ی هد زا شنک اه ی هب لصتم ی دک ی رگ ارو هک تسا ی
پ ی گتسو ی اه یی هک هب کرت یب ی هزات
هژوس زا رجنم م ی دنوش
، هتسباو هب هکبش - رگشنک دن ،زلتساک(
1848 : 128 - 129 .)
ب عمج ) دنب ی رظن ی
هب رظن م ی دسر لئسم ة عت ی ن عامتجا ی تفرعم رد عماج ة تاعلاطا ی
، هب تمس ی شک ی هد هک تسا هدش رد
،نآ
مولع و روانف ی اه ی ون ی ن
، هب ناونع ی ک ی تفرعم ناکرا زا ی
دنزاس ۀ ،هعماج زا هفلؤم اه ی عامتجا ی نلاک
خ و در ثأت ی ر م ی ذپ ی دنر . سپ زا بلاقنا می ورک نورتکلا ی
،ک دنور نوگرگد ی اه ی عامتجا ی رمتسم
، ب ی رگنا
هطبار ا ی وسود ی ه می نا ورملق ملع و روانف ی ( هخاش اه یی زا هعماج سانش ی تفرعم دج ی د ) و ورملق
.تسا هعماج اش
ی نا رکذ هک تسا رازبا
لحت یل ی ا ی ن هلاقم
، رب قبطنم لدم
هس هجو ی زا هدمآرب
لک ی د ژاو ه اه ی عت ی ن عامتجا ی تفرعم ی نع ی هعماج
، عت ی ن و تفرعم ( تسا
،لکوت 1430 : لصف مراهچ .)
ج ) ظحلام ة شور تخانش ی
رد ا ی ن هلاقم
، شور زا شهوژپ دانسا ی هدافتسا دش ه .تسا شور دانسا ی
، لحت ی ل نآ هتسد زا دانسا لماش
تاعلاطا رابرد
ۀ دپ ی هد اه ی ا م تاعوضو ی هک تسا رگشهوژپ
دصق علاطم ة نآ اه ار دراد . اب ا ی ن ،شور
سفت شواک ناکما ی
ر ی رابرد ۀ د ی هاگد اه ی عامتجا ی پ ی ش ی ن می رس م ی دوش . ای ن شور
، ارب ی سررب ی
د ی هاگد اه
، رظن دقن ی
، عمج روآ ی ارآ ی رظن ی ه نازادرپ عامتجا ی
، اقم ی س ة بطت ی ق ی ور ی درک رظن ی ه نازادرپ و
امنزاب یی ور ی درک رظن ی و بتاکم اداراپ
ی م اه تسا بسانم و جارختسا ،فشک .
هقبط دنب ی م ماض ی ن
،
نکت ی ک اه ی دانسا شور ی
کشت ار ی ل م ی هد ن د ( نافرع شنم قداص و ی اسف یی
، 1848 ).
رد
،همادا هلاقم
رد تهج سر ی ند هب خساپ و فده هب لئسم
ة لصا ی
، ماگ اه ی ز ی ر لابند ار م ی ک ن د :
1 . سررب ی مشچ اهزادنا تفرعم عضاوم و ی
رظن رتسب رد لب ی
عماج ة تعنصاسپ ی تاعلاطا و ی
؛
2 . واکاو ی لحت یل ی زرا و ی با ی تفرعم عضاوم ی
رظنم زا لب هعماج
سانش ی تفرعم .
1 . مشچ اهزادنا تفرعم عضاوم و ی
رظن رتسب رد لب ی
عماج ة تعنصاسپ ی تاعلاطا و ی
1 - 1 . لب و شلاچ اب هعماج سانش ی تفرعم ی ا ی ژولوئد ی
رد هد ة 1457 هب موسوم(
هد ة جوم ازف ی دن ۀ شرتسگ امرس ی ه راد ی ،) رامش ی زا هعماج ناسانش رد
هاگشناد اه ی رمآ ی اک دش دعاقتم دن
لئاسم هک عماج
ة برغ مک بو ی ش ارش و هدش لح ی
ط قافو
عامتجا ی رب انبم ی رقت ققحت یب
ی ژورپ ۀ رگنشور ی تسا هداد خر ،اسراپ(
1837 : 10 - 10 ) عوضوم .
اپ ی نا ا ی ژولوئد ی اه حطس رد بی
ن للملا ی ارب ی لوا ی ن لاس رد راب 1455
، هب ماگنه رازگرب ی
« رگنک ۀ
دازآ ی گنهرف ی
» م رد ی نلا ا ی لات یا ا رد .دش حرطم ی
ن
،هرگنک رابرد ۀ دازآ ی سوس زا ی لا ی مس سر و ی ند هب
عماج ة دازآ ثحب دش . خرب ی زا تکرش ناگدننک ا ی ن ش دراودا ،لب ،هرگنک ی
زل ر و ی نوم
1نورآ .دندوب
زا سپ نآ
، ا ی د ۀ ارگمه یی رج ود ی نا قر ی ب رد عماج ة ب ی ن للملا ی وقت ی ت دش ،رلاتام(
1837 : 28 ).
ربلاگ ی
،ت مه ارگ یی سوس ی لا ی مس و امرس ی ه راد ی ون ار ی د روهظ عماج ة تعنص ی ون ی ن م ی تسناد
ربلاگ(
ی
،ت 1408 ) کرلاک . رک
ن ی ز ا ی د ۀ مه ارگ یی تعنص عماوج ی
ار
« تعنص ی ندش لماک
2» مان ی د
1 . سپ ا زا ی ن باتک نورآ ،سنارفنک فا
ی نو نارکفنشور .درک رشتنم ار 2. Complete Industrialization
گ(
ی
،زند 1832 ) . رد ا ی ن م ی
،نا ب مهس ی ش رت ی هب لب
، فلؤم باتک
« اپ ی نا ا ی ژولوئد ی
» قلعت تشاد
،شار(
1833 : 273 - 274 ).
لب دپ ی هد اه ی دج ی د عامتجا ی
، تاعلاطا ی و هناسر ا ی ط ار ی ی ک و تاعلاطم هتشر سررب
ی اه ی
ثأت ی
،راذگر تقوم موهفم عادبا اب ادتبا ی
اپ ی نا ا ی ژولوئد ی صوت ی ف درک و ا ی ن عوضوم همدقم ا ی ات دوب
موهفم عماج ة تعنصاسپ ی ار حرطم زاس د ،اسراپ(
1837 : 115 ) . هتبلا هک دوبن دقتعم لب مه
ة ماظن اه ی
عامتجا ی
، ان زگ ی ر رد سم ی ر و ی گژ ی اه ی عماج ة تعنصاسپ ی تفرگ دنهاوخ رارق .
ااب ی ن لاح
، ا هب وا ی ن
نچ هک تشاد ناعذا عوضوم ی
ن و ی گژ ی اه یی رد مه ة تعنص عماوج ی
، ش رد ر ف وکت ی ن و تسا جرد ة
پی اد ی ش نآ اه گتسب ی هب هعومجم ا ی داصتقا لماوع زا ی
س و ی سا ی و نزاوم ة حطس رد تردق اب نآ
ناهج ی دراد مه هب . ی ن لد ی
،ل للادتسا لب م
ی درک د هک ی رگ من ی ناوت هافم زا ی م ی هچراپک ا ی ظن ی ر
امرس ی ه راد ی ی ا سوس ی لا ی مس درک هدافتسا ،نوهک(
1831 : 951 - 952 ) . زا رظن لب
، قفوم ی ت زاسزاب ی
ناهج گنج زا سپ ی
پ ،مود ی اد ی ش هعماج اه ی تعنصاسپ ی
، دشر قبط ة ی هق فس ی ناد
، جاور هموح شن ین ی
عامتجا ملع روهظ و ی
نتبم ی رب ارگراتفر شور یی
، گمه ی ناشن ة سرارف ی ند نارود هزات ا ی دوب . نارود
روصت هب ون هداس
ناراگنا ة ( پچ زان ی مس و شاف ی مس ) ارب ی نوگرگد ی عامتجا ی اپ ی نا داد . رد لاس
1433 ، لب اب ا ی ن د ی هاگد سکرام ی تس ی هک ا ی ژولوئد ی هاگآ نامه ی
غورد ی ن زا .درک تقفاوم ،تسا
ظن ر و ی
، ا ی ژولوئد ی رابرد ۀ شبنج ی عامتجا ی ثحب م ی دنک هک م ی دشوک ناسنا اه ارب ار ی ققحت
تاداقتعا ی صاخ نک دحتم د و رد اضف یی هدنکآ زا روش و ه ی
،ناج هعومجم ا ی زا ی ق ی ن اه ی قلاخا ی ار
دزاس مهارف ات
هب کمک نآ اه
، ارب فادها زا ی
جوت ی ه اسو ی ل غ ی قلاخار ی هدافتسا ک ن د ،لب(
2771 ) .
س گدروخر ی نچ زا دارفا ی
ن شبنج اه یی
، زا هب بی ن نتفر ا ی ژولوئد ی م رد ی نا نارادفرط رجنم
م ی ش و د و
دراوم رد ی هک شبنج اه تردق هب م
ی دنسر
، ا ی ژولوئد ی هب ن ی ور یی رهق ی ارب ی نادنمتردق دبت
ی ل
م ی دوش ،شار(
1833 : 273 - 274 ).
اربانب ی ن
، زا ،لب رظن ای ژولوئد ی ( هب ناونع هخاش ا ی زا تفرعم ) رد عماج ة تاعلاطا ی د ی رگ تردق
درادن
؛ ز ی ار دنا ی ش ة قح ی ق ی
، غرت تردق یب
ی
، لباق ی ت ن و ی ور ی کرحم ة شنک ی دوخ تسد زا ار هداد
ا تس . ای ژولوئد ی اه ی ( هتشذگ بلغا پچ ) ز ی ر ذوفن و تردق قبط
ة ارب مکاح ی سر ی ند فادها هب
ای ن هقبط دوب دن . لب داقتعا تشاد هک ا ی ژولوئد ی اه و ثحب اه ی نارکفنشور ة
نرق مهدزون ی اپ ی نا ی هتفا
و تلود اه ی روهظون سآ یا و رفآ ی اق
، دنا ی هش اه ی ون ی ن و هبذاجرپ ا ی تعنص دننام ی
،ندش زاسون ی
،
ناپ برع ی مس سان و ی لانو ی مس ارب ی مهارف دوخ نامدرم هدروآ
دنا . و ی عدم ی اپ هک دوب ی نا ا ی ژولوئد ی
،
هب انعم ی اپ ی نا دنا ی هش اه و نامرآ اه دوب دهاوخن (
نامه : 274 - 217 ) . رد ا ی ن مز ی هن
، لب م ی نا
ای ژولوئد ی و پوتا یا امت ی ز م ی دراذگ . پی ش زا ا ی ن
، نچ ی ن امت ی ز ی طسوت تسنرا خلاب ی ا لراک اهنام ی م
نی ز حرطم هدش دوب .
اب ازفا ی ش داصتقا رادتقا ی
، س ی سا ی ملع و ی رمآ ی اک اقو زا سپ ی
ع ناهج گنج ی
رد ،مود هد ة
1407 تاعلاطم آی
هدن سانش ی رد رمآ ی اک عدم لب .تفرگ توق ی
هک دوب رمآ ی اک ب ی ش روشک ره زا
د ی رگ ی رد تهج دبت ی ل ندش هب هعماج ا ی تعنصاسپ ی پ ی ش گ( تسا هتفر ی
،زند 1832 : 075 - 070 .) وا
ای د ۀ عماج ة تعنصاسپ ی هن ار ی ک پ ی ش وگ یی
، هکلب ی ک رظن راتخاس ی
م ی تسناد ،نوهک(
1831 :
998 تلاوحت ،لب رظن زا .) هد
ة 1407 دعب هب
، تن ی ج ة بط ی ع ی رورض و ی رات ی خ وچک( تسا هدوب ی
،نا
1830 : 81 .) فلاخرب اعدا
ی نبم لب ی رب ا ی هکن عماج ة تعنصاسپ ی ساسارب روانف ی رکف ی طسوت
ملع عامتجا ی
نودب و گرزب هنوگره
ا ی ژولوئد ی صاخ ی ربهر ی ،رلاتام( دش دهاوخ 1837
: 28 ،) وا
رمآ هتساوخان ی
ارگاک یی ناونع هب ار ی
ک ا ی ژولوئد ی وقت ی ت .تسا هدرک لماع(1
ی
، 1834 : 17 ) .
1 - 2 . دقن هعماج سانش ی تفرعم ی هب سکرام ی مس
هب لک ،لب داقتعا ی
ت موهفم تعنص ی
، ب هب دع عامتجا ی - نف ی لک و ی ت موهفم امرس ی ه راد ی
، ب هب دع
عامتجا ی - داصتقا ی .دراد هراشا زا
رظن و ی
، طلخ ا ی ن زا موهفم ود اجنآ
شان ی م ی دوش سکرام هک
روصت م ی درک ش ی و ۀ لوت ی
،د عت یی ن هدننک و گربرد ی دنر ۀ مه ة د داعبا ی رگ و تسا هعماج هب هجوت اب
ای ن هک
امرس ی ه راد ی ش ی و ۀ ار ی ج لوت ی د رد عماج ة برغ ی ،تسا سکرام ی تس اه وب نآ رب دند ات زا ا ی ن موهفم
ارب ی بت یی ن مامت اهورملق ی راتفر عامتجا ی
، س ات داصتقا زا ی
تسا گنهرف و تن .دننک هدافتسا
ی ج ه ا ی ن
هک دوب ی تخاونک ی
، مه رد ش ی و ۀ لوت ی د و مه رد ارش ی ط ز ی تس عامتجا ی مکاح م ی دش . نچمه ی ن
توافت اه ی لم ی
، دپان ی د و مه ة امت ی اهز هب ود قبط ة امرس ی ه راد رگراک و ورف هتساک م ی دش . فلاخرب
سکرام ی مس
، لب دقتعم دوب هک هام ی ت ی ک تموکح نتبم
ی رب داصتقا ن ی تس
؛ نتبم هکلب ی رب تنس اه ی
رات ی خ ی
، ماظن اه ی را شز ی و ور ی ه ا ی هک تسا ساسارب نآ
، هدنکارپ هعماج رسارس رد تردق م
ی دوش .
زا رظن و ی
، گنهرف رصاعم برغ
، زا هدمآرب ی
ک هرف تعامج ی
هتخ .تسا
لب پ ی داهنش م ی دهد هک هب اج ی پ ضرف ی دنو م دحاو ی نا طباور عامتجا ی و نی اهور ی لوت ی د ی
.1 هس پ لاس ی ش لب باتک راشتنا زا ی
نع ی لاس رد 1407 بز ، ی نگ ی و نژرب ی کس ی
، نومک لئاسم صصختم ی
مس نما رواشم و یت ی ج ی م ی
باتک رد ،رتراک رد
می نا شقن :رصع ود رمآ
ی اک نورتنکت رصع رد ی
ک هب تحارص رد ناهج هک دوب هدرک ناعذا لاح
دبت ی ل ندش هب ی ک
« عماج ة ناهج ی ( ناگمه ی
») The Global Society( )
تسا
، اما رد لمع
، اهنت رمآ ی اک اش ی تس ة ا ی ن نژرب( تسا ناونع ی
کس ی
، 1407 .)
عرد ی ن لاح
، نژرب ی کس ی عدم ی نچ دوب ی ن دنور ی هب انعم ی رپما ی لا ی مس گنهرف ی رمآ ی اک ،رلاتام( دوب دهاوخن 1837
: 29 - 25 ل .) ی نودن
ن نوسناج ی ز هد طساوا رد ة
1407 زا
« عماج ة گرزب
» ( Great Society )
نخس تفگ ،نتاد(
1839 : 00 .)
انبم(
ی داصتقا ی ا ،) ی ن هفلؤم ود ازجم
دنوش لاح ناوتب ات ت
اه ی فلتخم ی م ار ی نا ماظن اه ی فلتخم
عامتجا ی سرت ی م لحت و ی ل درک . رگا انبم ی سقت ی م دنب ی اهروشک روانف ی ( روحم قفا ی ) مه ،دشاب
رمآ ی اک و مه وروش ی ( سور ی ه ،) عماوج ی تعنص ی لاح ؛دوب دنهاوخ نآ
هک زنودنا ی چ و ی ن
، تعنص ی
نی دنتس
، اما رگا رب ار اهروشک انبم
ی طباور کلام ی ت ( روحم دومع ی ) سقت ی م نک ی
،م رمآ ی اک و زنودنا ی
،
امرس ی ه راد و وروش ی چ و ی
،ن سوس ی لا ی تس ی ا تلود اه ی کارتشا ی دنا . تنرد ی هج
، هلکاش اه ی توافتم ی
زا عسوت ة عامتجا ی دهاوخ دومن ی
تفا : 1 . لادوئف ی مس
، امرس ی ه راد ی سوس و ی لا ی مس و 2 . پی اش تعنص ی
،
تعنص ی و تعنصاسپ ی ،لب(
1444 : مدقم ة رد تسا نکمم ،لب رظن زا هتبلا .)مود ی
ک رود ۀ رات ی خ ی
،
ی ک روحم لصا ی
صاخ دح هب ی مهم هک دشاب عت یی ن دننک ۀ ب ی ش رت عامتجا طباور ی
د ی رگ دوش
؛ ارب ی
ثم ا ل
، ،مهدزون نرق رد ش
ی و ۀ امرس ی ه راد ی طباور عامتجا ی ( لوت ی د لااک یی و کلام ی ت صوصخ ی )
طلسم دش
، ا اما ی ن رما هب انعم ی قلت ی زا انبور ش ی و ۀ لوت ی د ن هعماج رد ی
تس . هب ترابع د ی رگ
، رب لب
ای ن رواب دوب سب لکشم هک ی
را ی رظن زا ی ه ه ا ی عت هب طوبرم ی
ن عامتجا ی عامتجا مولع رد تفرعم ی
زا
سکرام هلمج ی
،مس ا ی ن هک تسا و
ی گژ ی اه ی ی ک رط زا اهنت ار هعماج ی
ق ی ک موهفم ی ناگ ة گارف ی ر
( لثم ش ی و ۀ لوت ی د لحت ) ی ل بت و یی ن م ی دننک .
رادومن 1 . لدم لحت یل ی لب رد لباقم عت ی ن سکرام ی تس ی
عبنم :
،لب 1111 : همدقم
لب سکرام اب لباقت رد ی
،مس لماش ورملق هس هصرع
اه ی عامتجا ی
، گنهرف ی س و ی سا ی ارب ار ی
سرت هعماج ی
م م ی دنک و سکعرب لدم انبور - ز ی انبر ی سکرام ی تس ی
، راتخمدوخ ار ورملق هس نآ و
فرعم لقتسم ی
م ی دنک
؛ اربانب ی ن
، رد لحت لدم یل ی ،لب گنهرف و س ی تسا تحت عت ی ن لماوع داصتقا ی
نی دنتس . فرص غت یی ر ورملق رد عامتجا
ی
، ببس لکش نداد هب عماج ة تعنصاسپ ی م ی دوش داصتقا . ی ک ی
زا ز ی هعومجمر اه
ی ورملق عامتجا ی ره رد لاغتشا و تسا رود
ۀ رات ی خ ی زا ( هعماج پی اش تعنص ی
،
تعنص ی و تعنصاسپ ی ) فرعم و ی گژ ی اه ی عامتجا ی ( و هن س ی سا ی و گنهرف ی ) ( دوب دهاوخ
،لب
1444 .)
1 - 3 . هورگ اه و نامزاس اه ی تفرعم ی هفرح ا ی و ضقانت ه ا لحت قطنم رد یل
ی اهورملق ی هس ناگ ة هعماج
لب عماج ة تعنصاسپ ی عون ار ی تخاسرب ة قطنم ی م ی تسناد هک نکمم تسا رد آی هدن ققحت ی دبا ،لب(
1444 : 19 ) . زا رظن رتسبو ن ی ز عماج ة تعنصاسپ ی لب
، اهنت هب ناونع نامرآ خنس
1ی زا ی ک راتخاس
عامتجا ی لباق عافد دوب ،رتسبو(
1847 : 38 .) رد زاغآ
، لب دقتعم دوب هک وانع ین ی دننام عماج ة
تامدخ ی
، عماج ة تاعلاطا ی ی ا عماج ة ملع ی
، اهنت بی رگنا ئزج ی زا عقاو ی ت اه ی رود ۀ دج ی د .تسا لب اب
رامآ تاعلاطا هب دانتسا ی
روآدرگ ی هدش رط زا ی ق راکمه نامزاس ی
و عسوت ة داصتقا ی د عبانم و ی
،رگ
رترب ی نوزفازور تفرعم
اه ی ملع ی نکت و ی ک ی رد مز ی هن اه ی داصتقا ی عامتجا و ی و درک حرطم ار
ساسارب نآ
، رب سرارف ی ند عماج ة تعنصاسپ ی کأت ی د زرو ی د ،داژندمتعم(
1834 : 57 ) . زا رظن و ی
،
نامه روط هک عماج ة تعنص ی
، شخب اه ی زرواشک ی هب قلعتم عماج ة پ ی اش تعنص ی ،تسا هدنارن بقع ار
عماج ة تعنصاسپ ی ن ی ز عماج ة تعنص ی ار هب روط لماک وحم من ی ک ن د
؛ هکلب خرب رد ی رب ،دراوم زا
هعماج تفاب تماخض هب
ناونع ی ک هدوزفا لک م
ی ش و د ،نوهک(
1831 : 951 ) . لب اهراتخاس ی
عامتجا ی رمآ ی اک
، ،نپاژ وروش ی و اپورا ی برغ ی رد ار دس ۀ ب ی تس و ی مک تعنصاسپ ی م ی تسناد (
،لب
1444 .)
رد ناهج پ ی اش تعنص ی
، گدنز ی
، عون ی تباقر بط اب ی تع دوب هک مدرم ح ی تا دم ار دوخ ی
نو نآ
دندوب . رد عماج ة تعنص ی
، راک دبت ی ل هب عون ی تباقر بط اب ی تع عونصم دش رشب هک هولاع رب لوت ی د
اهلااک و شا ی
،ا تحت عاعشلا شام ی ن تلاآ رارق تفرگ رد . عماج ة تعنصاسپ ی
، عون راک ی تباقر م ی نا
دارفا تسا . فلاخرب ارآ ی دنا ی نادنمش پوتا یا یی سوس و ی لا ی تس ی ا رب لب ،مهدزون نرق رد ی
ن دوب رواب
هک نوگرگد ی تعنصاسپ ی هب انعم ی وقت ی ت تردق ی رازبا ی طلسم رب بط ی تع و تح ی رب مدرم تسا ،لب(
1. Ideal Type
