نگرش و موضع زنان و دختران مشهدی به حجاب

،³ تقادص هیناه ،² هداز ینغ یفطصم ،¹یعروا قیدص اضرملاغ

4 یلباک هفطاع

هدیکچ

هعماج و یمومع هزوح رد ینید تاروتسد نیرتمهم زا یکی ،یعامتجا راجنه ناونع هب باجح ریخا یاه لاس رد .تسا هدش ضرف نوناق ناونع هب یملاسا یروهمج رد ینید رما نیا .تسا هدافتسا اب ات تسا نآ لابند هب ،راتشون نیا .تسا هدش هدید هعماج رد یباجح مک زا ییاه هنومن یباجح مک شنک لیلاد هب ،دوش یم بوسحم یفیک یشور هک هیرظن شیور قیقحت شور زا زا سپ و تسا هتفرگ تروص هبحاصم یدهشم ِباجح مک ِمناخ 29 اب ،اتسار نیا رد .دزادرپب شرگن نینچمه و یعرش باجح تیاعر نازیم هب طوبرم یدنب پیت هتسد ود ،یراذگدک دنیارف .تسا هدش فشک یباجح مک یارب نانز لیلاد سپس ؛تسا هدمآ تسد هب باجح هب نانآ و یعامتجا تاریثأت زا هدنوش دیدشت دنیارف کی رد یدهشم باجح مک نانز ،یلک تروص هب نانآ .دندرک یم تیاعر صقان لکش هب ار دوخ باجح ،نانآ نهذ رد باجح ندش تیمها مک زا ناش یقلت ،رگید فرط زا .دنتسناد یم یدرف و یعامتجا یاهدرکراک دقاف ار باجح ًامومع لمع هعماج اب ندش گنرمه تهج رد نیاربانب ،دور یم یباجح مک تمس هب هک دوب نیا هعماج .دننک یم

یدیلک یاه هژاو

ششوپ ،باجح دروم رد عضوم ،باجح ریسفت ،یباجح یب ،یباجح مک ،باجح

97/05/29 :شریذپ خیرات 97/01/25 :تفایرد خیرات sedighouraee@googlemail.com دهشم یسودرف هاگشناد یعامتجا مولع هورگ رایداتسا .1 )لوئسم هدنسیون( دهشم یسودرف هاگشناد ،یعامتجا مولع شهوژپ دشرا یسانشراک یوجشناد .2 montazer.mgh@gmail.com

nadiasedaghat @ gmail.com دهشم یسودرف هاگشناد ،یعامتجا مولع شهوژپ دشرا یسانشراک یوجشناد .3 atefeh_kaboli@yahoo.com دهشم یسودرف هاگشناد ،یعامتجا مولع شهوژپ دشرا یسانشراک یوجشناد.4

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

هلئسم نایب و همدقم.1

هعماج یمومع هزوح رد ینید تاروتسد نیرتمهم ءزج ،ینید راجنه کی هباثم هب باجح یناسفن یاه هزیرغ لرتنک و هعماج حطس رد یمومع تفع ظفح یارب هک ینید رما نیا .تسا بجاو ناملسم نادرم و نانز هب ششوپ عون رد ار یدودح و دح ،تسا هدش هداد رارق رشب یارب ندش تظفاحم فرص زا یناسنا ششوپ ،اه ندمت یریگ لکش اب خیرات لوط رد .تسا هدینادرگ هب صاخ روظنم و انعم لاقتنا یارب نیدامن یاه هبنج و ،تسا هدش جراخ امرگ و امرس ربارب رد ؛1391 ،ناراکمه و هدازرداق( دشاب زین دارفا تیوه هدننک نایامن دناوت یم هک ،تسا هتفرگ دوخ تیریدم هرابرد راتفر و میمصت یعون ،ششوپ .)2005 ،دادح ؛2013 ،یدارم و تامیلاوت هدش یریگوس یرگید اب هسیاقم رد هک اجنآ زا و ،دوش یم هدارا نآ زا یصاخ یانعم هک تسا ندب .تسا لعفلاب یعامتجا لماعت کی سپ ،دبای لاقتنا انعم نیا هک تسا نیا هدارا ینعی ،تسا ریسفت نآ هب هجوت اب و دریگ یم لکش هعماج یعامتجا و یگنهرف یاهرواب زا رثأتم ،لماعت نیا نهذ رد ار یصخشم ینهذ یانعم نیاربانب .)1394 ،ناراکمه و روپ یمرک( دوش یم کاردا و .دراد هارمه هب رگشنک نع هروعلا رتسل بایثلا نم هأرملا هسبلت ام باجحلا« :دنا هتفگ باجح فیرعت رد اهقف هژاو یوجتسج ماگنه هك یا هتكن اما ،)باجح لیذ :ق 1408 ،ءاهقفلا هغل مجعم( »بناجلأا هچ و یبرع بتك رد هچ( اهقف هك تسا نآ ،دروخ یم مشچ هب ینید ناهیقف راثآ رد باجح ار نآ ماکحا و دنا هدرب راك هب ار »رتس« هژاو رتشیب هکلب ؛دنا هدركن هدافتسا باجح ظفل زا )یسراف ،یرماع و یورغ( دنا هدادن صاصتخا نادب یلقتسم باب و ،دنا هدرك ناونع رگید ثحابم لیذ .تسا هدش نییعت رتشیب نانز یارب ملاسا رد ششوپ دح .)54 :1386 فلاخم یرشق دوجو و روشک رد باجح ندش یمازلا و ناریا رد یملاسا بلاقنا دادخر اب ینوریب دومن و نازیم اب لوا ههد ود رد هک دش نایامن یباجح مک زا یتوافتم لاکشا ،باجح ینس نیگنایم ندش ناوج و یملاسا بلاقنا موس ههد نایلاس تشذگ اب اما .دوب هارمه یرتمک یاهرهش زا یخرب و نارهت رد هژیو هب یباجح مک ،رت نیون یاه یروانف دورو نینچمه و روشک رد باجح ندیشوپ .دش هدید هعماج حطس رد نآ زا یرت صاخ لاکشا و دش دیدشت گرزب رد و ،)2002 ،روکس ؛2013 ،دوو نیرگ و زنیکپاه( تسا هتشاد یتیوه یانعم ناریا زا جراخ ینید تیمکاح اب شنک نیا .دشاب هتشاد هارمه هب یتیوه یناعم دناوت یم زین یباجح مک لباقم تشگ یزادنا هار ریظن یتامادقا هب روبجم ،نآ لرتنک یارب تیمکاح و تفرگ رارق ضراعت رد ،دهد یم رارق ریثأت تحت یدج لکش هب ار هعماج ینهذ تخاسرب هک نیدامن هجو .دش داشرا هرابرد ار هعماج دارفا تینهذ و دنک لمع هعماج تیعضو یارب ولبات کی ناونع هب دناوت یم

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| هب ار نآ ،نانز یششوپ تیعضو و دامن نیا هب هاگن اب همه .دهد رییغت هعماج یاضعا تیعضو هب هک دهشم رهش رد ؛دننک یم تشادرب ینید یاه هرازگ هب هعماج یتیمها یب زا یا هناشن ناونع یدهشم نارتخد و نانز زا دصرد 57 دودح ،دوش یم هتخانش روشک رهش نیرت یبهذم ناونع .)1393 ،روشک ترازو( دننک یمن تیاعر ار یملاسا باجح یاه لقادح ،نارگشنک نیب ...و تفع ،ایح ،باجح زا تشادرب فلاتخا زا یشان ییانعم مهافتءوس ،یعرش باجح زا توافتم فیراعت .تسا هدومن داجیا ار ینونک گنهرف رد رگید هلئسم کی عون کی یانعم دوش یم بجوم ،...و نانز هرابرد دیدج راکفا اب ههجاوم ،ششوپ رد یرگنزاب هارمه یناعم زا یعاونا اب دحاو هعماج کی دارفا ناهذا رد صخشم شنک کی ینعی ،ششوپ :1374 ،یعروا( تسا یعامتجا هلئسم کی دوخ ییانعم مهافتءوس نیا .)2005 ،یبار( دوش .)21 شرتسگ لرتنک یارب یماظتنا یتح و یعامتجا ،یگنهرف یاه تسایس ،ریخا یاه لاس رد یشهوژپ چیه هک یلاح رد ،تسا هتفرگ تروص فلتخم یاهداهن یوس زا روشک رد هدیدپ نیا هلئسم« هب هجوت اب .تسا هدشن ماجنا دنک یم دیدشت ار هدیدپ نیا هک یللع و لیلاد هرابرد ددرگ نییبت لماک روط هب عوضوم نیا تسا مزلا ،ناریا هعماج رد یباجح مک و یباجح یب »ندوب و ینهذ لیلاد مهف نودب اریز ؛دشاب رسیم نآ شهاکو هدیدپ نیا دشر زا یریگولج ناکما ات ندیسر یارب .تفرگ شیپ رد ار یحیحص تسایس ناوت یمن ،هدیدپ کی رب رثؤم لماوع تخانش کرد مزلتسم مهف نیا .دیمهف ،دنک یم هدارا نآ زا رگشنک هک ار ییانعم دیاب ،شنک کی نیببت هب رد ار نآ و هدومن یگدنز نآ رد ،روکذم رگشنک هک تسا یخیرات و یگنهرف بوچراچ رد انعم رییغت لابند هب ناوت یم هک تسا یکرد و مهف نینچ اب .تسا هدومن یزاس یصخش دوخ نهذ یگنهرف و یعامتجا ناراذگ تسایس تروص نیا ریغ رد ،تفر زاب یمشچ اب طیارش دوبهب و مادقا ،دنرادن یتخانش نآ هرابرد هک یا هدیدپ و دنسانش یمن هجو چیه هب هک یدارفا یارب ،روشک .دنیامن یم یریگ میمصت هب ار یباجح یب و یباجح مک ندوب یعامتجا هلئسم دناوت یم هک دراوم نیا همه دوجو اب شهوژپ دنچ زج هب .تسا هتفرگ رارق ناققحم هجوت دروم رتمک عوضوم نیا ،دیامن تابثا دننام یدراوم اب باجح تیاعر یرامآ یاه یگتسبمه نتفای یارب همانشسرپ لکش هب یمک ،یگداوناخ و یدرف یریذپ بیسآ ،نز ندوب راکشزرو ،یعامتجا تینوصم ،یناور تملاس ،1389 نارگید و یدنواک ،1388 نارگید و نایوگشوخ( نآ رب رثؤم لماوع و تنرتنیا فرصم چیه )1390 نارگید و هداز مارهب ،1391 نارگید و دلاخ راگتسر ،1389 نارگید و یلگدیب نیا .تسا هدشن ماجنا لیخد نارگشنک یارب ششوپ عون نیا یناعم مهف یارب یا یدج راک

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

نیا دهاش .دنزادرپب نآ قمع و عوضوم نیا یاه هبنج هب یبوخ هب دنا هتسناوتن زین مک تاقیقحت نیا .تسا یباجح یب زا یباجح مک کیکفت یتح و یباجح مک عاونا یدنب هتسد مدع ،داقتنا یباجح یب و باجح شنک مهف یارب یتاقیقحت ،یبرغ یاهروشک رد هک تسا یلاح رد رما و زنیکپاه ؛2011 ،جاریس ؛2005 ،یبار( تسا هتفرگ تروص اهروشک نآ ناناملسم نایم رد .)2013 ،دوو نیرگ ،ششوپ رد رییغت اب ،ددرگ یم بوسحم نید زا رثأتم تدش هب یا هعماج هک ناریا هعماج اب هک ،تسا تکرح رد باجح ینعی نید ِیعامتجا دراوم زا یکی ندش تیمها مک تمس هب رد ،یعامتجا حطس رد ار یلئاسم ،دناوت یم رما نیا ددرگ یم صخشم هدش رکذ یاه هناشن تسا مزلا نیاربانب ؛دیامن داجیا ینید تیمکاح اب ،نارگشنک نینچمه و فلتخم راشقا نیب لاح هبات هک یفشک ،دوش فشک ینید رما نیا تیاعر مدع ِییارچ زا نارگشنک هزیگنا و لیلاد مدع زا یصخش ریسافت و لیلاد فشک ،ور ِشیپ راتشون فده .تسا هتفرگن تروص تقد اب هرابرد یدهشم نانز و نارتخد ¹عضوم و شرگن فشک نینچمه و ،یعرش باجح تیاعر تسا یبهذم یرهش دهشم هک ،هدوب تهج نآ زا دهشم رهش باختنا .تسا یعرش باجح نیققحم یاه تیدودحم نینچمه .دراد یرتشیب ریثأت و تیمها ،نآ رد ششوپ تارییغت و ،یا هقطنم بوچراچ ناونع هب رهش نیا باختنا رد ،امرفراک تساوخ و اه هبحاصم ماجنا رد طسوت ،یعامتجا یاه شهوژپ رد اه تیدودحم هنوگ نیا .تسا هدوب راذگریثأت میمصت نیا رد ،یکیلب( تسا هدش هدرمش یعیبط و هدش دییأت ،قیقحت شور ناققحم و ناسانش هعماج رگید .)34 :1392

یموهفم بوچراچ .2

باجح .1-2 هدومن رما دوخ ندب یگدیشوپ هب ار هعماج نادرم و نانز ،ینید روتسد کی ناونع هب باجح ثحابم رد نآ لامعتسا ترثك هك تسا یمیهافم زا باجح .)64 :1386 ،یرهطم( تسا صاخ ششوپ ،باجح زا دارم هقف ملع رد .دنك یم باجیا ار نآ قیقد یانعم نییبت ،فلتخم تایآ رد هژاو نیا .دوش یم لماش ،چم ات تسد ود فك و تروص زج هب ار ندب همه هك تسا نانز زا هدافتسا نیاربانب ،تسا هدوب دارم )لئاح و عنام( نآ یوغل یانعم اما ،هتفر راکب زین تایاور و هژاو فدارتم ًاقیقد ناوت یمن ار یهقف باجح .تسا دیدج ًاتبسن نانز ششوپ یانعم رد ظفل نیا ،یقلاخا دیاب كی ناونع هب فافع نینچمه .تسین باجح یششوپ ره اریز ؛تسناد ششوپ

1. Attitude.

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| هروس 31 تایآ ،ینید ناملاع و نارسفم .دراد ییاه توافت یعرش یمکح ناونع هب باجح اب باجح مکح و ،هتسناد نآ یفرع و یهقف یانعم هب باجح هب رظان ار بازحا هروس 59 و رون »رصب ضغ« روتسد نادرم هب ادتبا ،رون هروس یس هیآ رد .دنا هدومن كاردتسا و طابنتسا نآ زا ار تاروتسد نیمه 31 هیآ رد ،همادا رد .تسا هدش هداد »جرف ظفح« و )هاگن نتخادنا نییاپ(

ناشیاه تنیز دیاب نمؤم نانز هك هدش دیكأت سپس و ،تسا هدیدرگ حرطم نمؤم نانز هرابرد ار اهنآ و هتخادنا دوخ یاه هنیس هب ار اه هعنقم فارطا و دنزاسن ادیوه ،تسا راکشآ هچنآ زج ار هك تسا هدرك هیصوت نانمؤم نانز و ربمغیپ نانز هب دنوادخ ،بازحا هروس 59 هیآ رد .دنناشوپب تیذا هجیتن رد و دنا ناملسم نز هك دوش مولعم رتهب هلیسو نیدب ات ،دنشکب شیپ ار دوخ بابلج فافع داضتم ،نادرم توهش كیرحت دصق هب تنیز ندومن راکشآ یانعم رد زین جربت .دننیبن باجح فیرعت رد اهقف .)1386 ،یرماع و یورغ( تسا ملاسا یهن دروم یقلاخا لئاذر زا و ،ءاهقفلا هغل مجعم( »بناجلأا نع هروعلا رتسل بایثلا نم هأرملا هسبلت ام باجحلا« :دنا هتفگ نییعت نینچ )باجح ای( نز ششوپ دودح ،ناملسم ناهیقف بتك رد .)باجح لیذ :ق 1408 تسا نآ بجاو طایتحا هکلب ؛دناشوپب مرحمان درم زا ار دوخ یوم و ندب دیاب نز« :تسا هدش هدیسر یدح هب و دمهف یم ار دب و بوخ یلو هدشن غلاب هك مه یرسپ زا ار دوخ یوم و ندب هك .)2435 هلأسم :1366 ،ینیمخ( »دناشوپب ،تسا یناوهش رظندروم هك دلج 1341 ،تنارود( دوش یم هجوت ناریا رد ،زین یخیرات رظن زا ششوپ و باجح هب یاه ییورایور نیلوا .دش یم تیاعر رایسب زین ملاسا زا سپ ِناریا خیرات لوط رد و ،)30 :12 هدومن اهنآ راتفر و نانز ششوپ زا یدیدج یاه هویش هجوتم ار اهنآ ،نایبرغ اب نایناریا یخیرات ات ،تسا هدش بجوم اهنآ یاهراتفر رد ار یتارییغت خیرات لوط رد هک )130 :1367 ،یرئاح(

رد ششوپ رییغت و باجح فشک یاه هناشن نیلوا ،یسمش هتشذگ هدص طساوا رد تیاهن رد نامز رد ،باجح فشک یاه هنومن نیتسخن .)105 :1384 ،حلاص( تسا هدش هدهاشم ناریا ممصم وا ،تسا سور یاه نیرلاب هدهاشم و اپورا هب یو یاهرفس زا سپ و هاش نیدلارصان یاه تفرشیپ رانک رد نایوسنارف .دروآرد اه سابل نامه هب ار رابرد نارتخد و نانز هک دوش یم یارب هک یجراخ سرادم نآ زا سپ .دندومن مازعا راجاق رابرد هب زین ار طایخ دنچ ،دوخ ینف هک دسر یم یدح هب یولهپ هرود ات رما نیا .دز نماد ششوپ هنوگ نیا هب دش سیسأت نارتخد فشک تیعضو ،ناریا رد هلاس 8 یتدم یارب و هداد یمومع باجح فشک روتسد ،هاشاضر هعماج یششوپ طیارش یملاسا بلاقنا یزوریپ ات ،تیعضو نیا .دتفا یم قافتا یرابجا باجح لأم رد یعامتجا رما هب باجح ندش لیدبت اب ،نآ زا سپ و دیامن یم برغ زا رثأتم ار یناریا هب باجح ،زورما هب ات یملاسا بلاقنا زا سپ یاه لاس رد .دنک یم رییغت لماک تروص هب ،ماع

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

.تسا هدوب هجاوم یدج تارییغت اب نوناق ناونع لیلد و تلع توافت .2-2 وحن هب ار یدوجوم هک تسا یرثؤم ،تلع هک تسا نیا زا ترابع ²لیلد و ¹تلع نیب قرف کی زا ترابع لیلد اما ،دراد یماو شنکاو هب فلختیلا و دصرددص وحن هب مه نآ ،هاگآدوخان هنلاقاع ات دریگ یمرب ار نآ وا هک )روعشاب( تسا رعاش و لقاع درف کی نهذ رد هناهاگآ قیدصت زا تعیبط تادوجوم و دننک یم لمع لیلد یور زا نایمدآ یترابع هب ؛دنک لمع نآ قفو رب رفن ود ًلاثم .تسا راد ینعم یمدآ راتفر هک یلاح رد ،تسانعم یب تعیبط راتفر .تلع یور مارتحا یارب تسا نکمم یکی ،دشاب هتشاد انعم ود تسا نکمم نتساخرب ود نیا ؛دنزیخ یمرب نورد و نطاب هثداح نوچ اما ،تسا نتساخرب نامه نتساخرب .تناها یارب یرگید و ،دزیخرب یناسنا لمع کی مهف هصلاخ و ،دنک یم ادیپ ینعم ود تعیبط ملاع یاه هدیدپ سکعرب ،دراد .)43 :1373 ،لتیل( تسا مدقم نآ هدهاشم رب نآ عاونا و یعامتجا لرتنک .3-2 کی نانآ زا هدافتسا اب هک دناد یم ییاه هویش و لیاسو عومجم ار ³یعامتجا لرتنک ،وریب نلآ یتح و کولس رد یدعاوق ،اهراجنه ،اهراتفر شریذپ هب ار دوخ یاضعا ،دحاو کی ای هورگ .)348 :1376 ،وریب( دهد یم قوس ،دنک یم یقلت قلطم هورگ هچنآ اب قبطنم یموسر و بادآ ،هعماج و هورگ رد راجنهبان دارفا هیبنت و راجنهب دارفا هب یهد شاداپ نایرج رگید ترابع هب یعامتجا لرتنك عون جنپ یاراد هعماج .)50 :1374 ،یعروا قیدص( دراد مان یعامتجا لرتنک یاه لرتنك .5 نشخ لرتنك .4 یداصتقا لرتنك .3 یفطاع لرتنك .2 یشزرا لرتنك .1 :تسا .⁴یعیبطلاءاروام دوجو شزرا كی رس رب قفاوت ،هدننك لرتنك صخش و فلختم درف نیب ،یشزرا لرتنكرد یراجنهبان بكترم هك یفلختم .دنرامش یم دب ار یراك ای دنناد یم بوخ ار یرما ود ره ؛دراد .دوش یم هدیشك شخر هب ، قفاوت دروم شزرا نآ و دهد یم ركذت وا هب هدننك لرتنك ،تسا هدش هانگ ساسحا و تسین یبوخ مدآ هك دنك یم ساسحا شیوخ نورد رد ،فلختم صخش نآ زا هك دنك یم یعس ،ساسحا نیا ندودز یارب و تسا هدش بكترم یدب راك اریز ؛دنک یم ،درف رد »ندوب بوخ ساسحا هب زاین« هب ،یشزرا لرتنک رد رگید ترابع هب .دریگب هلصاف راك اب دوش هسیاقم« تسا یشزرا یاه لرتنك زا یکی »یروك رگم« لثملا برض .دوش یم هلمح

1. Cause 2. Reason 3. social control

.»)56-52 :1387( ،یمومع یسانش هعماج رب یا همدقم ,هشور( اه تازاجم یدنب هقبط اب دوش هسیاقم« .4

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| .»)668 :1380 ،یمیلس & یرواد(

یریذپ هعماج .4-2 یمامت ،شیوخ تایح لوط رد ناسنا صخش نآ تکرب هب هک ینایرج ،ینعی یریذپ هعماج تیصخش تخاس اب و دزاس یم ینورد و دریگ یم ارف ار دوخ طیحم یگنهرف-یعامتجا رصانع طیحم اب ار دوخ ات دزاس یم هناگی رادانعم یعامتجا لماوع و براجت ریثأت تحت ،دوخ .دهد قیبطت دیامن تسیز نآ رد دیاب هک یا یعامتجا و ،عمج کی یاضعا یوس زا هعماج یاه لدم بذج و یریگارف تیفیک ندش یعامتجا نیا رد .)25 :1387 ،هشور( تسا دوخ یصخش یگدنز تاررقم ءزج اه لدم نآ نداد رارق یعمج یاه هناسر زین و هسردم ،)نلااسمه هورگ( یلحم یاه عامتجا ،هداوناخ نامزاس ،دنیارف .دنراد ییازسب ریثأت یعامتجا یگنرمه .5-2 فرط زا یلایخ ای راشف لامعا هجیتن رد ،صخش دیاقع ای راتفر رد رییغت ناوت یم ار یگنرمه راکفا ندوب تسرد یکی :دنراد مهم فده ود مدرم .درک فیرعت ،مدرم زا یهورگ ای رگید یدرف یرایسب رد .اهنآ راظتنا اب قباطم راتفر قیرط زا مدرم اب هناتسود طباور نتشاد یرگید ،لامعا و رب مدرم زا یرایسب .تخاس هدروآرب هداس لمع کی هلیسو هب ناوت یم ار فده ود نیا ،دراوم یتروص رد ،دنوش یم هتخیگنارب لمع و رکف تحص یوزرآ اب ًاساسا ،اهنآ دوخ هک دنرواب نیا یگنرمه .دنوش یم هتخیگنارب مدرم ریاس رظن زا ندوب لوبقم قیرط زا ًاساسا دارفا رگید هک دوجو یریذپان بانتجا یاه تیعقوم .تسا هناراگزاسان هشیمه یگنرمهان و هناراگزاس هشیمه میمصت یتح دراد ناکما نآ رب نوزفا .تسا کانفسا و راب تبیصم اهنآ رد یگنرمه هک دراد یریگ میمصت رد هک یگنرمه یاهراشف زا یا هژیو عاونا ماد رد ،زین هتخپ و هاگآ ناگدنریگ ار تایعقاو هک یناسک هک درذگ یمن یزیچ یداع طیارش رد .دنوش راتفرگ ،دراد دوجو یهورگ .)95 :1396 ،نوسنورا( دنوش یم حلاصا داقتنا و ءازهتسا هجیتن رد ،دنریگ یم هدیدان

قیقحت شور .3

نارگشهوژپ هب هك تسا یفاشتكا و یئارقتسا شهوژپ شور كی« ،»هیرظن شیور« شور شیپ زا و دوجوم یاه یروئت هب اكتا یاج هب ات دهد یم ناکما ،نوگانوگ یعوضوم یاه هزوح رد هدش هتفگ نینچمه .)2 :1385 ،نایروصنم( »دننك مادقا یروئت نیودت هب دوخ ،هدش فیرعت یا یروئت ؛تسا یروئت دیلوت یارب یمومع شهوژپ شور كی« ،»هیرظن شیور« شور هك تسا لوط رد ،»هیرظن شیور« .تسا هدش هداهن ناینب هداد دنم ماظن لیلحت و یروآدرگ ساسارب هك

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

»دوش یم لصاح اه هداد لیلحت و یروآدرگ نیب رمتسم لماعت رذگهر زا و دتفا یم قافتا قیقحت رایسب لماعت كی رد اهنآ زیلانآ و تاعلاطا یروآ عمج« ،شور نیا رد .)4 :1385 ،نایروصنم(

اب یگشیمه یکیدزن شور نیا رد لماع نیرتمهم« هك یئاج ات ،»دنتسه رگیدکی اب كیدزن .)308 :1387 ،ییاهن & یدمحا یلع( »تساه هداد یاه مناخ اب هتعاسدنچ و قیمع یاه هبحاصم ،راتشون نیا رد اه هداد یروآ عمج کینکت نتفای یارب .دندرک یمن تیاعر لماک لکش هب ار یعرش باجح هک ییاه مناخ .تسا یدهشم زا یا هویش ،یرظن یریگ هنومن .تسا هدش هدافتسا یرظن یریگ هنومن زا ناگدننک تکراشم یریگ هنومـن رد .دریگ یم تأشن هداد زا هک تسا تاعوضوم و میهافم یانبم رب هداد یروآ عمج یارب ؛)1385 ،نامیا( دنک تیاده ار قیقحت دنیارف لیلحت هک دهد هزاجا دیاب ققحم ،یرظـن ،یفرب هلولگ هویش هب سپس و دندومن هدافتسا دوخ ناتسود هکبش زا ،زاغآ رد نیققحم رما نیا روکذم یاه مناخ اب دهشم رهش فلتخم قطانم رد روضح اب سپس .دندرک ادیپ ار یدعب دارفا هتسد عاونا و رهش طاقن مامت ششوپ روظنم هب .دندومن توعد هبحاصم یارب اهنآ زا و وگتفگ داجس راولب دننام یرهش فلتخم طاقن رد نیققحم ،یعامتجا و یداصتقا رظن زا اه یدنب ،)یرهش طسوتم قطانم( رهش دازآ هارراهچ ،زابناج راولب ،تلم کراپ ،)نیشن هفرم هقطنم(

ادیپ روضح )نییاپ هب ور طسوتم قطانم( بلاط نابایخ و عیبر هجاوخ ،رح نابایخ و رهشلگ تکراشم زا هتسد ره هب قیقحت یاهزاین هب هجوت اب و فلتخم تاعاس رد ،روضح نیا .دندرک اه مناخ زا نفلت هرامش دص زا شیب .تسا هدوب یلبق یاه هبحاصم لیلحت هب هجوت اب و ،ناگدننک دارفا زین دروم دنچ رد .دندومن یم بانتجا ییوگخساپ زا ،دعب یاهزور رد هک دش تفایرد رظندروم ناکم رد ،رگ هبحاصم روضح زا سپ اما ،دندرک یم صخشم ار هبحاصم ناکم و نامز .دندرک یمن ادیپ روضح زین راتشون نیا رد یعرش باجح زا روظنم ،تسا ینید یموهفم باجح هک لیلد نیا هبا لک ندوب هدیشوپ« زا تسا ترابع هک ،تسا هدمآ هیلمع یاه هلاسر رد هک تسا یزیچ نامه هبوجا( »نامرحمان یارب جربت مدع و اه تسد و تروص یدرگ زا ریغ هب نز یوم و ندب ناگدننک تکراشم باختنا هب ،دودح نیا زا هدافتسا اب نیققحم .)438 :1395 ،تاتفتسلاا تکراشم نیب رد هکنیا لاح .تسا هتشادن یتیمها ناشیارب وتنام ای رداچ ششوپ و دنا هدز تسد یگشیمه و یدارا لکش هب ار دوخ یاهوم زا یشخب هک باجح مک یرداچ ود اب ،ناگدننک یدهشم مناخ 29 اب ،دنیارف نیا رد .تسا هدش هبحاصم زین ،دندوب هداد رارق یرسور زا نوریب ناگدننک تکراشم دندش هجوتم نیققحم هکنآ تلع هب ،هبحاصم هس هک دش ماجنا وگو تفگ 50 ات 17 نیب ناگدننک تکراشم نس .دش فذح لیلحت دنیارف زا ،دنا هتشادن نایب ار تیعقاو

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| زا زین اهنآ تلایصحت .تشاد دوجو اهنآ نیب زین هقلطم و لهاتم ،درجم .تسا هدوب لاس یاه هتسد یمامت ،زین یعامتجا و یداصتقا ظاحل زا هدش یعس .دوب سناسیل قوف ات یناتسریبد .دنشاب هتشاد روضح اه هبحاصم رد نکمم اهنآ اب ًلابق هک یدارفا ای دیدج دارفا روضح اب ینوناک هورگ هسلج ود ،اه هبحاصم نیا رب هولاع مدع و اه هبحاصم رد تاماهبا یخرب تلع هب رما نیا .تفرگ تروص ،دوب هدش ماجنا هبحاصم نارگ هبحاصم و نیققحم نیب زین یددعتم تاسلج .تفرگ تروص تاعوضوم یخرب زا مهف .دش ماجنا تایبرجت لاقتنا و ناگدننک تکراشم یاه تبحص رورم یارب لیافورپ کی ناگدننک تکراشم زا مادکره یارب ،اه هبحاصم زا مادکره یزاس هدایپ زا سپ زا ،اهنآ زا مادکره هب طوبرم یاه خساپ هک دوب لاوس تشه لماش ،لیافورپ نیا .دیدرگ هیهت و مزلا یاه شخب یراذگدک یارب دنیارف نیا .دش یم یراذگ یاج و جارختسا هبحاصم لخاد اهدک دادعت هجیتن یب شیازفا زا ات تفرگ تروص ،ناگدننک تکراشم یاه تبحص یمامت هن تفرگ تروص قیقحت تلااؤس هب هجوت اب اه یراذگدک ،دنیارف نیا زا سپ .ددرگ یریگولج زا هدافتسا اب روکذم یاه هبحاصم لیلحت .دمآ دوجو هب زاب دک ددع تسیود زا شیب ،نآ رد هک هلحرم کی و هدش ماغدا اهدک نیا مود هلحرم رد .تفرگ ماجنا 10 یا ید ویک سکم رازفا مرن هلحرم رد .تسا هدوب یروحم دک جنپو یس زا شیب ،نآ لصاح هک تسا هتفرگ تروص عازتنا .دوب قباس یاهدک هصلاخ هک دش دیلوت دک تفه ،زین عازتنا موس

اه هتفای .4

نیمه هب و تسا هدوب دایز رایسب ،هبحاصم رد ترثک تلع هب هدش دیلوت یاه هداد مجح نیاربانب .دنتسه روذعم راتشون نیا رد هیلوا یاهدک ای و اه هرازگ نتم نداد رارق زا نیققحم ،تلع هدش یروآ عمج یاه هداد یمامت زا یگدنیامن هب ،موس هبترم یاهدک و یروحم یاهدک همادا رد .دمآ دهاوخ

یروحم یاهدک موس هلحرم یاهدک

یباجح یب و یباجح مک هب تبثم شرگن زا درف یقلت یعرش باجح زا یعلاطا یب

تسین رداچ نتشاد هب باجح یباجح مک هب نارگید دب شرگن زا درف تشادرب

اه یرداچ و ناباجحاب هب درف یفنم شرگن هعماج باجح تیعضو هب درف شرگن

جراخ هب شرگن شرگن و هعماج رد ششوپ زا یقلت

باجح هب صخش

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

یروحم یاهدک موس هلحرم یاهدک

نید اب تفلاخم تسا یرایتخا رما باجح تسا طوبرم هتشذگ هب باجح یعرش باجح هب یفنم شرگن یرابجا باجح یفنم راثآ

باجح اب تیدض باجح اب تفلاخم

طیارش هب هجوت اب باجح یعرش باجح هب تبثم شرگن

تیصخش نداد ناشن رد باجح هرابرد راتفر رتشیب تیمها باجح ینید عبانم رد رییغت

دوخ باجح هب درف شرگن یباجحدب و یباجح مک یلکش فیرعتزاب

باجح یوهام فیرعتزاب نیبانیب و لداعتم باجح

یباختنا باجح هنایم باجح یعرش باجح زا دیدج فیراعت

تسا یتحار فلاخم باجح یعامتجا یگنرمه یارب یباجح مک تسا ییابیز بجوم رس یباجح مک یباجح یب و یباجح مک هب تبثم شرگن زا درف یقلت یباجح یب دیاوف

هانگ هباثم هب یباجح یب دب تینهذ زا یریگولج یارب باجح نتشاد

هدننک تظفاحم ناونع هب باجح یاهدرکراک لیلد هب باجح تیاعر

نآ

یباجحدب و یباجح یب موهفم هب یفنم شرگن یباجح یب ای دب یاج هب یباجح مک

یباجحدب و یباجح یب یفن یباجحاب موهفم رد شلاچ

یصخش لاح و سح باجح رد یزاجم یاضف و هراوهام ریثأت

باجح یور رب ناکیدزن ریثأت رسمه رظن و رابجا یریذپ هعماج و هداوناخ یباجح یب یصخش لاح و مهم نارگید ریثأت

یباجح مک رد

موهفم هک تسا باجح زا دیدج فیراعت هب قلعتم یناوارف نیرتشیب ،لااب یاهدک نایم رد دوخ هب ار دیکأت و رارکت نیرتشیب ،نآ یاه هعومجمریز نیب رد باجح یوهام فیرعتزاب

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| .تسا هتشاد زین ار یناوارف نیرتشیب یروحم یاهدک نیب رد دک نیا .تسا هداد صاصتخا

یعرش باجح تیاعر یدنب پیت .5

تسد هب ار یفلتخم یاه یدنب پیت دنتسناوت نیققحم هدمآ تسد هب یاه هداد زا هدافتسا اب هتسد جنپ لماش هک تسا باجح یدنبیاپ و یلکش تیاعر هب طوبرم ،یدنب پیت نیلوا .دنروآ تکراشم طسوت باجح تیاعر نازیم زا فلتخم یاه لکش یانعم هب یدنب پیت نیا .تسا باجح تیاعر هب مزلا ،یمسر یاهراجنه رظن زا درف هک تسا ییاه طیحم همه رد ناگدننک هک تشاد هجوت دیاب .یجراخ یاهرفس و اه ینامهم ،یمومع یاضف دننام یدراوم ،تسا هدوب یلک ششوپ نینچمه و تسا هدرک هبرجت لاح هبات درف هک یباجح لقادح هب ،یدنب پیت نیا رد رظن زا هچنآ هن ،تسا هدش هتشون نآ ساسا رب یدنب پیت و تسا هدش هجوت ،درف یگشیمه و حرش هب نازیم نیرتمک هب نازیم نیرتشیب زا یدنب پیت نیا .تسا هتشاد یگدامآ شیارب ینهذ :تسا هدوب ریز باجح مک یرداچ )فلا ندش هدید اب اما ،یدرف و یعامتجا یاه تیعقوم رثکا رد رداچ ششوپ یاراد یدارفا زین رداچ نتشادرب هب مادقا صاخ یاه تیعقوم یخرب رد دارفا نیا .وم زا یتباث و نیعم رادقم تحار هنانز یاه ینامهم رد اه مناخ نیا .یسلاک یاضف ای رفس دننام ییاه تیعقوم ،دندومن یم .دنا هدوب لماک ششوپ اب طلتخم یاه ینامهم رد اما ،دندیشوپ یم سابل زاب و

باجح مک ییوتنام )ب هشیمه هک وم زا یمک رادقم نینچمه و تسین هاتوک ای گنت هک هدیشوپ یاهوتنام ندیشوپ ًامومع و دنتسین رس یباجح یب هب رضاح دارفا نیا .تسا هتسد نیا یاه یگژیو زا ،تسا نوریب

.دنا هدرکن هبرجت ار یرما نینچ لاح هبات رس یباجح یب اب یباجح مک )پ یرتشیب نازیم و دننک یم نت هب رت تحار یاه سابل ای و زابولج یاهوتنام دارفا هتسد نیا رد یباجح یب هب رضاح یطیارش اب دارفا نیا .دنراذگ یم هعنقم ای یرسور زا نوریب ار دوخ یوم زا ار رس باجح هک تسا نآ مهم اما ،دشاب مک رایسب دراوم نیا تسا نکمم هچرگ ،دنتسه رس .تسا یلبق یاه هتسد زا رتشیب دارفا نیا شیارآ ًلاومعم .دنناد یمن یمازلا اج همه رد دوخ یارب رانک ار نآ هک دندومن دیکأت و دنتشاد هجوت نت باجح هب هتسد نیا رد ناگدننک تکراشم .دنراذگ یمن

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

نت یباجح یب زا ینازیم اب رس یباجح یب )ت ناشیارب رس باجح و هدیشوپ زابولج یاهوتنام ،هتسد نیا رد هتفرگ رارق ناگدننک تکراشم هب رضاح ،طیارش ای نیبطاخم هب هجوت نودب ًامومع لبق هتسد فلاخرب و هتشادن یتیمها زین نت باجح تیاعر مدع هب رضاح ًاضعب طلتخم یاه ینامهم رد اهنآ .دندوب رس یباجح یب .دندومن یم لامعا دارفا و طیارش هب هجوت اب ار رما نیا اما ،دنداد یم شهاک ار نآ و دندش یم

نت و رس یباجح یب )ج نیا و دندوب هتسد نیرت تحار و نیرتدازآ ،نت باجح و رس باجح تیاعر رظن زا هتسد نیا لحاس رانک رد روضح و جراخ هب رفس هبرجت اهنآ زا یخرب .تشادن یتیمها ناشیارب عوضوم هب اهنت زین یمومع یاضف رد ًاتعیبط .دنتشاد زین ار ناریا لخاد یاه یتراپ رختسا رد روضح ای .دندومن یم تیاعر ار رس یارب یلقادح باجح ،نیناوق و اهراجنه رطاخ

یعرش باجح هرابرد عضوم و شرگن یدنب پیت .6

،یعرش و یهقف باجح هرابرد عضوم هب طوبرم لاؤس هب خساپ رد ناگدننک تکراشم ریز لکش هب عیمجت زا سپ هک تشاد یتاکرتشم اه خساپ نیا .دنا هداد ار یفلتخم یاه خساپ باجح هرابرد عضوم نیرت تبثم زا هک تسا هتسد راهچ لماش یدنب پیت نیا .تسا هدمآرد حرش هب یدنب پیت نیا .دوش یم متخ عضوم نیرت یفنم هب و عورش باجح مک یاه مناخ نیب رد :تسا ریز تیمها مک باجح )فلا و دنتشاد لوبق ار نآ ینید نورد یاه یگژیو اب باجح لصا ،هتسد نیا رد هتفرگ رارق دارفا ار لصا نیا ،یعامتجا ای یدرف لماوع هب هجوت اب اما ،دنتسناد یم نآ تیاعر هب مزلم ار دوخ یعرش باجح تقیقح رد .دندرک یمن تیاعر لماک ار نآ عقاوم یخرب رد و هتسناد تیمها مک .دنا هدوب یرتلااب تیولوا یاراد یرصانع اما ،تسا هتشاد دوجو صخش تاحیجرت ماظن رد درکراک لاقتنا اب باجح )ب یرگید لاکشا هب ار نآ یاهدرکراک اما ،دنتشادن لوبق ار باجح لصا ناگدننک تکراشم نیا ،»ایح« دننام یمیهافم .دندومن یم نایب یرگید میهافم اب ار اهدرکراک نیا و دندوب هتفریذپ ناگدننک تکراشم هک دوب یدراوم زا »اه بوچراچ و دودح تیاعر« ،»یهلا ییابیز« ،»راقو«

موهفم زا یشخب ،میهافم نیا زا هدافتسا اب نانآ رگید ترابع هب .دنا هدرب راکب باجح یاج هب ار نآ ،یریذپ هعماج دننام یلماوع ساسا رب دنیارف نیا .دندرک ظفح ار نآ زا یشخب و ادج ار باجح .تسا هدوب ...و یبرغ یاهروشک زا یادربوگلا ،یصخش یگدنز رد تارییغت ،یصخش رکفت

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| تیمها یب باجح )پ هجوت یب و هتسناد تیمها یب ار نآ یفلتخم لیلاد هب اما ،دنتشادن یتیدض باجح اب دارفا نیا کی ناونع هب نانآ یارب باجح رگید نایب هب .دندومن یم میظنت ار دوخ ششوپ ،لصا نیا هب

.درک یم ینیرفآ شقن یرگید رصانع و لماوع نانآ ششوپ رد .تشادن یهاگیاج یصخش لرتنک باجح اب تیدض )ت و دنتسناد یم تسردان ار نآ و دندوب فلاخم یعرش باجح لصا اب ناگدننک تکراشم نیا

.دنا هداد ماجنا زین هبنشراهچ یاهزور رد دیفس سابل ندیشوپ دننام یتامادقا نآ فذح یارب ًاضعب باجح تیاعر نازیم ،دارفا رد ًامومع هک درک هدهاشم ناوت یم یدنب پیت عون ود نیا بیکرت اب رفن ود بیکرت نیا رد .دنک یم داجیا ار یصخشم یاه هتسد و دراد بسانت باجح هب شرگن و رد ،رما نیا تلع .دنا هتفرگ رارق دوخ هورگ رد ییاهنت هب هک دنا هدوب یدارفا اهنت )رحس و اسیکن(

نطاب باجح ار یعقاو باجح یو ؛تسا باجح یانعم و ییابیز هب یو هاگن صاخ عون اسیکن یو ،زین رحس دروم رد .تسا هدیسر رس یباجح یب هب یباجحاب زا دوخ یگدنز ریس رد و دناد یم هبرجت ار طلتخم رختسا رانک رد روضح ات باجح نازیم هب طوبرم تایبرجت و تیاعر عون رد نیزگیاج ار ایح هدش یصخش موهفم ،یعرش باجح هرابرد شیاه شرگن رد اما ،تسا هدومن .تسا هداد تبسن نآ هب ار یعرش باجح یاهدرکراک زا یشخب و هدومن

موس هلحرم یاهدک و یروحم یاهدک لودج باجح تیاعر باجح

تیمها مک لاقتنا اب باجح

درکراک باجح

تیمها یب اب تیدض

باجح

باجح مک یرداچ هیضرم ،هبیط

باجح مک ییوتنام ،راهب ،همطاف

،نیرسن ،هحیلم نینزان

رس یباجح یب اب یباجح مک اویش ،یده

،هراتس ،هدیپس ،هناحیر ،ایدان

سگرن

اب رس یباجح یب نت یباجح یب زا ینازیم اسیکن

،امسا ،ادن ایور ،2راهب

نت و رس یباجح یب رحس

،رفولین ،انایک انآ ،هتسیاش اهر

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

باجح لصا هب اه شرگن عاونا .7

روط نامه .دنتشاد یتوافتم یاه عضوم و شرگن باجح لصا هرابرد ناگدننک تکراشم نآ اب هزرابم یارب و هتشاد تیدض باجح اب ًاساسا هتسد کی ،دش نایب لااب یدنب هتسد رد هک فذح دوخ یریگ میمصت متسیس زا ار باجح زین هتسد کی .دنا هداد ماجنا زین ار یتامادقا و نید هب ًاساسا ناگدننک تکراشم زا یخرب تقیقح رد .دنتسناد یم تیمها یب ار نآ و هدرک لوبق -تسا ینید رصنع کی هک- ار باجح لیلد نیمه هب و دنتشادن یداقتعا ینایحو ینابم هدنهد ناشن ،یگدننک تظفاحم ،یگدیشوپ دننام ییاهدرکراک دارفا موس هتسد رد اما ،دنتشادن باجح زا ار روما نیا اما ،دنتسناد یم دیفم ار اهنآ و هتخانش تیمسر هب ار ...و ندوب تیصخش ردص و هتشذگ هب قلعتم دننام ییاه تلع هب ار باجح نانآ .دندومن یم ادج نآ موهفم و یعرش رشب ندش لقاع ،ندش یتعنص زا سپ ناهج رییغت ،هعماج نادرم و هعماج رییغت ،ندوب ملاسا زا هک ام ،تسا هتفگ ادخ مولعم اجک زا( ینید عبانم زا ندومن ادج ای ندوب درکراک نودب و لوصا نیب رد باجح ندوب تیمها مک ،)دنا هدرک تسرد اه خیش ار باجح ،میا هدینشن ربمایپ هجوت اب ار نآ رصانع زا یخرب و هتشاذگ رانک ...و ینید روما نیب رد ار نآ ندوبن یساسا و نید ار باجح زین اه مناخ زا یخرب .دنا هدومن باختنا یصخش و یدرف یاه شرگن و اه هتساوخ هب .دنا هدرک جراخ نآ زا ار رس یگدیشوپ لاثم یارب و دنا هدومن یلکش فیرعتزاب تکراشم زا یکی لاثم یارب .دنا هدومن یوهام فیرعتزاب ار باجح یخرب رگید فرط زا تکراشم دنچ ای ؛رهاظ هن تسا نطاب هب طوبرم هدمآ نآرق رد هک یباجح دوب دقتعم ناگدننک بسانت نیا رگا و ناکم اب بسانتم یسابل ندیشوپ ینعی باجح ،دندوب دقتعم رگید هدننک باجح دوب دقتعم رگید هدننک تکراشم ای ؛تسا هدشن تیاعر باجح نامز نآ دوشن تیاعر هب هراشا .»دنک رود دنراد ءوس یاه هاگن هک ینادرم زا ار دوخ دناوتب مناخ کی« ینعی یعقاو ششوپ دح ای باجح هرابرد اه مناخ نایب رد هدش رارکت یاه هلوقم زا یکی یدرف تینلاقع نازیم هچ دنریگب میمصت دنناوت یم یدرف تروص هب ناشدوخ هک دنتشاد نایب نانآ .تسا هدوب هریاد زا ار عوضوم نیا رد یریگ میمصت و ،تسا بسانم و بسانتم تیعقوم ره رد ششوپ زا یهلا تیاضر بسک رد و یملاسا ماکحا رد باجح هاگیاج .دندومن جراخ نید تاروتسد یور رب یعامتجا دایز رایسب تادیکأت لباقم رد اه مناخ .دوب هدش نایب یاه هلوقم زا یکی ،زین زا ینازیم نینچ یاراد باجح ،نانآ رظن زا دندرک یم نایب و دنداد یم ناشن شنکاو ،باجح هک دراد دوجو نید رد یرگید رت مهم لئاسم دندوب دقتعم اهنآ رگید ترابع هب .تسین تیمها هرمع رفس زا سپ هک تسا هتفگ ناگدننک تکراشم زا یکی لاثم یارب .دوب دنبیاپ نانآ هب دیاب رد .»تسا هداتفا یو مشچ زا ششزرا« و »تسا یئزج و یعرف یرما باجح« هک دش هجوتم

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| تیمها مک ناشیارب اما ،دندوب هتفریذپ ار باجح لصا هک دنراد روضح ییاه مناخ ،رگید هتسد هتسد نیا رد یباجح مک ساسا اما ،دنتشاد ییاه کش باجح لصا دروم رد دارفا یخرب .دوب حیضوت یدعب شخب رد رما نیا .دوب درف یریگ میمصت یاه تیولوا رد باجح نتفرگن رارق .تسا هدش هداد نیا ندومن ادج هب طوبرم ،باجح دروم رد عضوم هرابرد مهم یاه هلوقم زا رگید یکی و لیوأت هب مادقا ،باجح تیاعر مدع هیجوت یارب اه مناخ یخرب .تسا یلصا عبانم زا لصا باطخ نبرمع ار باجح هک تسا هتفگ رفن کی لاثم یارب .دندومن یم باجح یخیرات ریسفت یرما باجح هک هتشاد نایب رگید یکی ای ؛درادن ربمایپ هب یطبر نیا و هداد یاج ملاسا رد نیا رد مهم تاکن زا یکی .تسین طوبرم ملاسا لصا هب و »دنا هدرک تسرد اه خیش« هک تسا لاثم یارب .تسا باجح خیرات و باجح یاهدرکراک هرابرد تسرد یاه نییبت دوبن ،ثحبم ًادیدج« تسا هتفگ ،تسا باجح مک ییوتنام لااح و هدوب یرداچ ًاقباس هک ییاه مناخ زا یکی باجح مک و هدرک تکرح یعامتجا وج اب تسخن هلهو رد یو هچرگ ؛»ما هدرک کش باجح هب یارب باجح زا قیقد نییبت دوبن اما ،تسا هداد رییغت ار دوخ تینهذ نآ عبت هب سپس و هدش ِیاهراتفر تلع هب هک یناوج رتخد ای ؛تسا هدومن رت تحار وا یارب ار ششوپ لکش رییغت ،یو رییغت نیا زا دعب ،دیوگ یم هتشاذگ رانک ار نآ و هدش هدز باجح و نید زا شا یبهذم ردپ ِدب یرورض یرما باجحً اساسا هک هدش هجوتم و تسا هدرک هعلاطم ار باجح هیلع ییاه باتک ...و تسردان تیبرت و شزومآ ،صقان یریذپ هعماج ،قیقد یاه نییبت دوبن تقیقح رد .تسین و دوش هتشادرب عوضوم نیا رد دارفا ینهذ و یرکف عناوم هدش بجوم ،باجح عوضوم رد یتسس اب هارمه یداقتعا ماظن رد یتسس نیا .دیامن عامتجا جوم اب هارمه رییغت دعتسم ار دارفا یعامتجا تکرح هب ار دوخ درف تسا هدش بجوم ،نید هب یدنبیاپ مک و یفطاع ماظن رد .دراپسب »ندش باجح مک«

یشنیزگ یرادنید موهفم هب ار یعرش باجح هرابرد هدمآ تسد هب عضاوم یخرب ناوتب دیاش اما ،دندوب هتفریذپ یفلتخم یاه لکش هب ار نید اه مناخ زا یهجوت لباق دادعت .دومن بستنم زین هتسد نیا رد اه شخب نیا زا یکی .دندوب هتشاذگ رانک یصخش باختنا هب ار نآ زا ییاه شخب دندوب هدرک فذح دوخ یارب ار نید زا ییاه شخب اهنآ رگید نایب هب .دوب باجح لصا ،دارفا زا .دوب اه شخب نامه زا یکی باجح هک

یباجح یب و یباجح مک لیلاد .8

لوبق ،رداچ هب هقلاع مدع ،ینید ًلاماک هن یتیوه نداد ناشن یارب شلات ،یعامتجا طیارش

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

یاه یگژیو ،هنارتخد حیرفت همزلا ناونع هب یباجح مک ،تسا باجح دامن رداچ هکنیا نتشادن تمس هب هعماج نتفر ،نارگید هب دوخ یاه ییابیز نداد ناشن هب نارتخد هقلاع ،هنارتخد دارفا هک دوب ییاه تلع و لیلاد ،...و باجح لصا رد کش ،یگنرمه هب زاین و یباجح مک .دندومن نایب باجح هب عضوم یدنب پیت لوا هتسد رد دوخ یباجح مک یارب و دننک یم تیاعر یدایز دح ات ار دوخ باجح هکنآ دوجو اب زین دارفا زا رگید یا هتسد ،دوش یم لاؤس نانآ زا باجح تمکح هرابرد هک ینامز اما ،دنتسین رس یباجح یب هب رضاح ،یگداوناخ تیبرت ،تنس هب رتشیب ار عوضوم و دننک نایب ار یددعتم یاهدرکراک دنناوت یمن دارفا اه هتسد نیا رد .دننک یم هتسباو ،ادخ زا تعاطا تلاح نیرتهب رد و یگدنز لحم طیارش نیا دسر یم رظن هب .دوب تیمها مک ناشیارب اما ،دنتشاد لوبق نآ لقادح رد ار باجح لصا باجح رد رییغت زاس هنیمز هک تسا درف یتخانش متسیس و هفطاع حطس رد و ینورد یتیمها مک باجح یاهدرکراک ،باجح لصا ،نید یاهدرکراک ،نید دروم رد ادتبا درف ینعی .تسا هدوب یباجح مک تمس هب ار وا ینوریب طیارش سپس و هداد مدق هب مدق و یئزج رایسب عضوم رییغت ...و دوخ باجح لماک تروص هب درف هک تسا هدوبن یدح هب عضوم رییغت نیا اما ،تسا هداد قوس هک تسا هدوب یلکش هب نانآ لوح ینوریب طیارش ای و نانآ یفطاع عضوم و ،دراذگب رانک ار ،دوب باجح مک ییوتنام هک ناگدننک تکراشم زا یکی لاثم یارب .دندوب هتفریذپ ار باجح لصا لااح اما ،تشاد یم یرگید یششوپ لکش دوب هدمآ ایند هب رگید یا هلحم رد رگا دیاش دوب دقتعم .دراذگب رانک ار رس باجح دناوت یمن رگید هدش گرزب رهش نییاپ هلحم رد هک اه مناخ یمامت ًابیرقت .تسا هدوب رثؤم رایسب ،یباجح مک رما رد زین هعماج زا درف یقلت و یباجح مک تمس هب دهشم رهش و هعماج ششوپ تیعضو دندوب دقتعم اه هتسد همه رد عبانم و دم نینچمه و لااب هقبط ششوپ هب اه مناخ شرگن رانک رد یقلت نیا .دور یم یباجح یب دامتعا ای و دنراد یرت گنرمک عضوم باجح هرابرد هک یدارفا دوش یم ثعاب ،نآ یجراخ تکرح هعماج زا دوخ تینهذ ریسم رد یعامتجا یگنرمه تمس هب ،دنراد یمک سفن هب باجحاب هیلع اه مناخ تسا نکمم زین عقاوم یخرب رد .دنهد شهاک ار دوخ باجح و دننک دیوگ یم هک ناگدننک تکراشم زا یکی دننام .دنریگب رارق یعامتجا راشف تحت ،دوخ ندوب .دنک یم هرخسم ار یو و هتفرگ عضوم وا لباقم رد یو ندوب باجحاب دروم رد شا هلاخرهوش رضاح لاح رد و دندوب یرداچ ًاقباس هک دنتسه ییاه مناخ ،هتسد نیا رد دارفا زا یخرب یتاعوضوم .دندرک نایب ار ییاه تلع و لیلاد ،رییغت نیا یارب اهنآ .دنا هدش باجح مک ییوتنام ،رداچ لصا هرابرد عضوم رییغت و نتسنادن باجح ار رداچ ،باجح هب ندرک کش دننام ندید ،رگید رداچ دیرخ یارب لوپ نتشادن و رداچ نتخوس ،نآ لمحت و رداچ ندوب تخس

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| ،نآ اب ییاونمه موزل و یباجح مک تمس هب هعماج نتفر ،ییوتنام تماق رد بوخ یاه مناخ هدش نایب رما نیا یارب ...و رداچ ندیشوپ یارب وا رابجا ندش هتشادرب و رسمه شرگن رییغت .ددرگ یمزاب باجح دروم رد درف شرگن رییغت هب ،رییغت نیا لصا دسر یم رظن هب اما ،تسا ددجم دیرخ یارب لوپ نتشادن و نآ نتخوس ار رداچ نتشاذگ رانک تلع هک یمناخ لاثم یارب

».ما هدرک کش باجح هب ًادیدج« تسا هتفگ هبحاصم همادا رد تسا هدرک نایب و مود هتسد و باجح تیاعر یدنب پیت مراهچ و موس هتسد لماش( یدعب یاه هتسد رد نودب تلع نیرت یلصا ،دندرکن لوبق ار باجح لصا دارفا هک )باجح هرابرد عضوم موس باجح یارب دنتسناوت یمن دوخ یتخانش عضوم رد دارفا ینعی .دوب باجح نتسناد درکراک طیارش ای ،دنتشادن نآ هب یتبثم یفطاع عضوم زین لبق هتسد دننام و دننک روصت ار یدرکراک تابثا یارب ار ییاه تلع دارفا اجنیا رد .دنتشادن باجح تیاعر یارب زاسرتسب یعامتجا ،یجراخ یاهروشک .دنا هتشاد نایب باجح ندوب درکراک نودب عوضوم رد ناشرظن یتسرد مهم رایسب ناگدننک تکراشم یارب باجح یاراد هعماج لباقم رد ویتانرتلآ کی ناونع هب شرگن لباقم رد و دنتشاد ناریا زا جراخ دروم رد یتبثم شرگن ًامومع اه مناخ .تسا هدوب دوب رارق رگا هک دندوب دقتعم هسیاقم ماقم رد و ،دنتشاد ناریا هعماج و نادرم هرابرد یا یفنم رما نیا هک یلاح رد ،دوب یم جراخ زا رتهب ناریا تیعضو دیاب دشاب هتشاد یتبثم درکراک باجح درکراک باجح هک دنتفرگ یم هجیتن ود نیا زا اهنآ .دراد یرتهب تیعضو جراخ و تسا سکعرب بوخ و لوبق لباق تیعضو کی ناونع هب هاش نامز زا ،مه اه مناخ زا یدادعت .درادن یعامتجا زین ینونک تلاکشم و »تشاذگ یم شیامن هب ار شا یعقاو دوخ یسک ره« هک دندرک یم دای تیاعر ار باجح ًلاماک هچ هک دنتشاد نایب یددعتم یاه مناخ رگید فرط زا .تشادن دوجو اهنت و تفگ دنهاوخ ار دوخ کلتم ،محازم نادرم مه زاب ،دنشاب دیدش باجح مک هچ و دننک .درادن یدرکراک مه رما نیا رد باجح نیاربانب ،دوش رتمک ای رتشیب یمک نآ نازیم تسا نکمم دناوت یمن باجح ،دندوب دقتعم زین یدرف تیوه یاهدرکراک هزوح رد ناگدننک تکراشم بوخ ار اه ناسنا دناوت یم هن باجح هک دنتشاد دیکأت اهنآ .دشاب دارفا ندوب بوخ هدنهد ناشن یصخش یاه هبرجت ،رما نیا نداد ناشن یارب اهنآ .دشاب دارفا ندوب بوخ هدنهد ناشن هن و دنک یناوجون رد هک تشاد راهظا اه مناخ زا یکی لاثم یارب .دنتشاد نایب ار باجحاب دارفا زا دوخ یکی اب ندش تسود زا سپ اما ،دنا کاپ و دنرادن طابترا اهرسپ اب یرداچ نارتخد درک یم رکف تکراشم زا رگید یکی .»نش یم ادیپ ششوپ نیا وت مدآ روج همه« هک تسا هتفگ دوخ اب اهنآ زا یتینهذ نینچ رگید نونکا مه تسا هتفگ و هتشاد دیکأت دوخ قباس تینهذ نیا رب ناگدننک هکنآ تلع هب ،دنا هدرک دیکأت زین یباجحاب و رداچ یانعم عوضوم رد اه مناخ زا یرایسب .درادن

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس|

ییانعم راب دقاف ششوپ نیا ،دنا هداد ماجنا دنسپان یاهراک رداچ ریز یدایز نانز و نارتخد ره« هک دنک یم لقن شردارب زا ناگدننک تکراشم زا یکی یتح ؛تسا هتشذگ نوچمه تبثم شرگن اه یرداچ هب نارسپ هک دناد یم رما نیا زا هناشن ار نیمه و »هیکشم رداچ ریز هیقشع یچ یاه مناخ ندید ،دیوگ یم زین تسا هدوب یرداچ ًاقباس هک ییاه مناخ زا یکی .دنراد یرتدب نیا هرابرد شا یفنم شرگن تسا هدش ثعاب باجح مک ای و وتنام ششوپ رد مرتحم و بوخ ددعتم تاقیقحت رد .دوش هداد قوس یباجح مک و ندش ییوتنام تمس هب و دوش مک عوضوم ناملسم نداد ناشن یارب یتیوه هناشن کی باجح ،تسا هدش هداد ناشن اکیرمآ و اپورا رد ،دوو نیرگ و زنیکپاه ،2011 زنیکپاه ؛2002 ،لگن ؛2004 ،داوج و نب( تسا نانز ِندوب ؛دومن نییبت و ریسفت برغ و ناریا توافتم یعامتجا هنیمز هب هجوت اب ار نآ ناوت یم هک )2013 ،ناراکمه و رنگو( دشاب هتشاد توافتم یناعم توافتم یاه هنیمز رد دناوت یم باجح هکارچ .)2012 یاج هب راتفر تیمها هب طوبرم ،ثحبم نیا رد اه هلوقم نیرترارکترپ و نیرتمهم زا یکی دندوب دقتعم اه مناخ زا یرایسب رگید ترابع هب .تسا یدرف تیصخش نداد ناشن رد ششوپ دروم رد یرتشیب درکراک ،نادرم فرط زا یلامتحا تلاکشم داجیا زا یریگولج رد ناشراتفر عون و دنداد تبسن راتفر هب ار باجح یعامتجا درکراک نانآ تقیقح رد .دراد ناش ششوپ یبار .دندومن یبایزرا تیمها مک ای و تیمها یب ای ار نآ رد باجح تیاعر نازیم و ششوپ و راتفر ناملسم نانز یخرب ،دنا هتشاد نایب دوخ تاقیقحت رد زین )2013( جاریس و )2006(

،دنا هتسناد یم یرورض باجح هب لمع یارب ار نآ و هتسناد باجح زا یشخب ار راتفر رد ِتفع باجح زا ار راتفر نانز یخرب هک توافت نیا اب تسا هدش رارکت زین قیقحت نیا رد روظنم نیا .دنتشاد نایب باجح یششوپ لصا نودب ار نآ و دنتسناد یم یرتشیب درکراک اب و رت مهم یورخا و یهلا دعب هب یا هراشا ،باجح هرابرد اه مناخ نیا ًامومع هک تسا رکذ هب مزلا هب .دنا هدرک دیکأت شخب نیا رد نآ دیفم راثآ و یعامتجا یاه هبنج هب رتشیب و دنتشادن عوضوم هتشاذگ رانک هاگآدوخان ای هاگآدوخ لکش هب ار »باجح ِندوب یهلا« رما اه مناخ رگید ترابع هیجوت یارب ،دندرک هراشا رما نیا هب دارفا هک یدراوم دودعم رد .دندومن یم تلفغ نآ زا و تکراشم زا یکی لاثم یارب ،دندز یم باجح فیرعتزاب هب تسد دوخ یباجح یب ای یباجح مک رگید یکی .تسناد یم رهاظ هن و نطاب هب فوطعم ار نآرق رد هدش نایب باجح ،ناگدننک مک ار نآ تیمها تقیقح رد و تسناد یم ینید روما نیب رد یعرف و یئزج ار باجح رما زین یهلا تیاضر زا هچنآ( یهلا تیاضر هن و تیوه هن ناشیارب ًاساسا زین اه مناخ یخرب .دومن یم اکیرمآ ای اپورا رد هک ینانز .دنتشادن یا هراشا لئاسم نیا هب و تشادن تیمها )دنتسناد یم

1397 ناتسمز ،مراهچو لهچ ۀرامش ،مهدزون لاس| دوخ یاه هزیگنا زا یشخب ار نآ و هتشاد یدج هجوت شخب نیا هب دندوب دنبیاپ باجح هب .)2007 ،دادح( دنتسناد یم زا یدراوم و دنتسناد یم مه یدرکراکژک ار نآ یخرب ،باجح نتسناد درکراک نودب رب هولاع فوطعم رتشیب ار راثآ نیا اهنآ هتبلا .دندرک یم نایب - دوخ معز هب- ار نآ یاه بیسآ و اهررض ،نانز ندیدن زا هعماج نادرم ندش یا هدقع .دندرک یم نایب ناریا رد باجح ندوب یرابجا هب یخرب .دوب باجح یفنم یعامتجا راثآ ناونع هب اه مناخ طسوت هدش رارکت یاه هلوقم زا یکی هکنیا و هعماج نانز ندش شکرس ؛تسا هدننک کیرحت باجح ًاساسا دندوب دقتعم اه مناخ زا رد هدش نایب یاه هلوقم زا زین دنهد یمن ناشن طیارش نیا رد ار یعقاو دوخ ،نارتخد و نانز .دوب عوضوم نیمه اه مناخ یارب باجح ندش تیمها مک یاه تلع زا یکی زین هداوناخ و یریذپ هعماج و ردام و دندوب تحار هداوناخ رد لوا زا« هک دنتشاد راهظا ناگدننک تکراشم یخرب .دوب باجح ًاساسا هک دوب هدش بجوم رما نیمه ،»دنداد یمن تیمها باجح هب ناشنادنواشیوخ تیاعر ینازیم ات ار نآ هسردم دننام دراوم یخرب رد اهنت و دشاب هتشادن یتیمها اهنآ یارب دیکأت هلحم یارب اهنت شردپ« هک تفگ یم ناگدننک تکراشم زا یکی لاثم یارب .دندومن یم هدش بجوم عوضوم نیمه .»دیشاب تحار هک تسا هتفگ یم رفس مایا رد و هتشاد باجح رب ریسم رد ًامومع هک دنتشاد یمهم ریثأت ناردام هنیمز نیا رد .دشاب تیمها یب وا یارب باجح زین ار دوخ نارتخد و دندوب باجح یب هک یناردام ینعی ؛تسا هدوب باجح ندومن تیمها یب یتسرد هب دنتسناوت یمن اما ،دندوب باجحاب هک یناردام ای دنداد یم قوس یباجح یب تمس هب لقتنم نانآ هب ار باجح یارب دوخ تلالادتسا و لیلاد و دنیامن ریذپ هعماج ار دوخ نارتخد هدیسرپ لاؤس باجح مک یاه مناخ زا اهنت شهوژپ نیا رد هک تسا رکذ هب مزلا هتبلا .دنیامن ندوب باجحاب مغر یلع ناردام یخرب هک تسا نآ مهم اما ،هدوب یعیبط دش نایب هچنآ و هدش یعامتجا طیارش هب هجوت اب سپس و دنهد قوس یباجحاب تمس هب ار دوخ نارتخد دنناوت یمن .دنوش یم نانآ یباجح یب و یباجح مک اب شزاس هب روبجم هعماج ندش باجح مک زا روصت .دوب راذگریثأت رایسب زین هتسد نیا رد هعماج زا درف یقلت رگید دعب زا .دوش یم تشادرب ناشیباجح مک هدننک دییأت ناونع هب دارفا زا هتسد نیا یارب نیا رد تیبثت و ندش باجح مک و هعماج اب ییاونمه تمس هب تکرح بجوم ،یقلت نیا نآ هصخشم یباجح مک هک یعامتجا ـ یداصتقا یلااب هقبط دارفا زا یقلت .دوش یم تیعضو یماوس قیقحت رد هچرگ .دنوش هداد قوس تمس نیمه هب زین اه مناخ دوش یم بجوم ،تسا دوخ ندب هرابرد یرت تبثم شرگن هبجحم نانز هک تسا هدش هداد ناشن )2014( ناراکمه و