[ ] ن همایش ملّی روانشناسی مدرسه دوّمی

1

یگنوگنابزود یراتفگ یاهدکو

ناینابرق هیمس ارهزلا هاگشناد ،یتیبرت یسانشناور دشرا یسانشراک،

1

یدانم یضترمرتکد ارهزلا هاگشناد یتیبرت یسانشناور هورگ رایشناد ،

2

سنایسیسرن ایلیمارتکد نارهت هاگشناد یسانش ناسنا هورگ رایشناد ،

3

هدیکچ فتسا دروم یراتفگ یاهدک هک ییاجنآ زا یاهدک یسررب فده اب رضاح شهوژپ ،دراد ریثات یلیصحت تفرشیپ و تخانش رب هدا

کمک هب تاعلاطا و هدوب یفیک هدافتسا دروم شور .دش ماجنا یگنوگنابزود رب دیکات اب زیربترهش یناتسبد ناکدوک یراتفگ هعماج .دش یروآ عمج ،دنیوگب هصق ات دش هداد ناشن ناکدوک هب هک یریواصت یشهوژپ ی

شناد زا یدادعت هیاپ نازومآ

مجنپ ی

هسردم ود ییادتبا هنارسپ یتلود ی

یلیصحت لاس رد زیربت رهش ی -93

هنومن شور اب .دوب 1392 دنمفده یریگ

باختنا رفن18

هدایپ زا سپ .دندش هصق نوتم یزاس

لیلحت .دنتفرگرارق لیلحت و هیزجت دروم اوتحم لیلحت کمک هب تاعلاطا ،اه داد ناشن اه

هکدن

6ره هنوگ اب کدوک هک یلاحرد .دندرک هئارا تفاب یب تروص هب ار دوخ ناتساد اه نآ بلغا و دندوب هدرتسگ دک یاراد یزیربت ی

12 ره هنوگ اب کدوک نآ بلغا و دندوب دودحم دک یاراد یزیربت ریغ ی

.دندرک نایب هدناشن تفاب ار دوخ ناتساد اه

هژاودیلک تسگ دک ،یگنوگنابزود :اه

یب نتم ،دودحم دک ،هدر .هدناشن تفاب نتم ،تفاب

:سامت هرامش .لوئسم هدنسیون .1

09141183079 :لیمیا

somayeghorbanian@gmail.com هلاقم نیا

.تسا دشرا یسانشراک همان نایاپ زا هتفرگرب

:لیمیا .2

mmonadi@alzahra.ac.ir :لیمیا .3

enerciss@ut.ac.ir

2

همدقم هقطنم تعسو تلع هب یرذآ نابز رد هنوگ ،تسا جیار نآ رد نابز نیا هک یا

زا یخرب .داد صیخشت ناوت یم ار یفلتخم ینابز یاه

هدش هتخانش نآ نیرت

هنوگ : زا دنترابع اه هغارم ی

هنوگ ،یا هنوگ ،یدنرم ی

هنوگ ،یلیبدرا ی هنوگ و یرها ی

ی

،یقوثو(یزیربت هدیدپ اب ،عوضوم نیا هب هجوت اب .)1370

،نمشیف و زرپماگ هاگدید زا .میوش یم هجاوم یگنوگنابزود مان هب یا

،نابز اما ،دوش یم هتفرگ راک هب ینیعم یعامتجا شقن یارب هنوگ ای ،شیوگ ،نابز کی نآ رد هک تسا یتیعضو یگنوگنابزود هنوگ ای شیوگ د ی

تیعقوم رد توافتم یشقن اب رگی یم رارق هدافتسا دروم رگید یاه

،یسردم(دریگ 38:1368

مه .) هاگدید زا نینچ

هنوگ ،نسوگرف یم نابز کی یاه

ههجو دنناوت یب ای و راد

،سنایسیسرن(دنشاب ههجو شهوژپ قبط .)1382

بیبط یاه (هداز

و )1386

(یقوثو هنوگ،)1370

ههجو یزیربت ی هنوگو)رایعم(راد

یب یزیربتریغ ی ههجو .تسا )رایعمریغ(ههجو

یب ای راد هنوگ ندوب ههجو ی

یم دوجو هب ار یلئاسم زین دوخ ینابز یم هلمج نآ زا هک دروآ

مان هب یراتفگ دک عون ود ندمآدیدپ هب ناوت دک و دودحم دک یاه

ا و طبر فورح و تفص و دیق زا هدافتسا ،دودحم دک زا روظنم .درک هراشا هدرتسگ هفاض

ی لماش دک نیا .تسا راتفگ رد دودحم

هلمج هداس ًاتبسن لکش اب هاتوک یاه هتسباو تفاب هب دودحم دک هجیتن رد و تسا یماسا زا رتشیب ریامض دربراک .تسا نابزروتسد ی

و رصانع زا هدرتسگ دک ،لباقم رد .تسا تخاس

یپ تلامج زا دارفا .تسا هدش هتخاس یرتشیب عونت اب ینابز یاه تفص و اهدیق ،هدیچ

تبحص رد هدمع روط هب و دننک یم هدافتسا ررکم روط هب طبر فورح و اه راک هب ار یوحن و یروتسد حیحص تلامج دوخ یاه

،سنایسیسرن(تسین تفاب هب هتسباو هدرتسگ دک اذل و دنرب یم .)1382

سیردت ،یمسر نابز رد ،تفاب یب نتم هک تسا دقتعم گنای

نارنخس و هاگشناد رد رد تفاب هب هتسباو نتم اما .تسین یگنهرف و یموق تاکارتشا هب یزاین نآ کرد یارب و دور یم راک هب ی

مه و هداوناخ طیحم لثم یهورگ نورد ای یمسر ریغ یاه هملاکم یگژیو زا و دور یم راک هب نلااس

و یگنهرف ینوگمه نآ یاه

یاهدک زا هدافتسا نیاتشنرب رظن هب .تسا دارفا یعامتجا یاهدمایپ مه و دراد یتخانش یاهدمایپ مه هدرتسگ و دودحم

.)نامه(یشزومآ هنوگ زا هک یناکدوک فوبلا رظن زا

،دنلا(دنراد یرت نییاپ یلیصحت تفرشیپ دننک یم هدافتسا رایعم ریغ ینابز ی نیاتشنرب و )1387

خانش دادعتسا یمامت ییافوکش ییاناوت دودحم دک ناربراک هک تسا دقتعم زین

،سنایسیسرن(دنرادن ار دوخ یت رکذ لیلد .)1382

تداع هک یناکدوک و تسا هدرتسگ دک اب ملعم بناج زا طابترا یرارقرب یتح و شزومآ ،سرد سلاک رد هک تسا نیا اه نآ هدش تیلاعف ساسا و هیاپ نابز هک ییاجنآ زا .دنوش یم لکشم راچد ،دنراد دودحم دک زا هدافتسا هب نوچ ینهذ یلاع یاه

،رکفت

،کارتناس( تسا کاردا و لیخت ،للادتسا تیلاعف نیا دشر مه شرورپ و شزومآ فده و)1387

یتخانش دشر رد نابز و تساه

،یکستوگیو(دراد هدهع رب یمهم شقن مه هعماج ره شرورپ و شزومآ تایرورض زا ینابز لئاسم هب نتخادرپ ور نیا زا ،)1372

یا

قرش ناجیابرذآ ناتسا رد ییوس زا .تسا یرذا( یگنابزود رب هولاع ی

- هنوگ( یگنوگنابزود اب )یسراف هنوگ ریاس و یزیربت ی

مه )اه

هعلاطم ترورض نیاربانب ،دنرامش تشگنا یگنوگنابزود اب طبترم یلخاد یاه شهوژپ دادعت وس رگید زا و ،میتسه هجاوم نیا رد یا

همه رگا نینچ مه .دش یم ساسحا ،هنیمز اب اهنت دنهاوخب دارفا ی

هنوگ ای و نابز هنوگ و اه نابز ،دننک تبحص رایعم ی

رایعم ریغ یاه

3

تیعضو دوبهب تهج یتامادقا دیاب درف ره نابز و گنهرف هب نتشاذگ مارتحا رانک رد اذل .تفرگ دنهاوخ رارق یدوبان رطخ رد هنوگ ای و نابز هب هک یدارفا یلیصحت .دریگ تروص زین دننک یم تبحص رایعم ریغ یاه

رد هعلاطم ( رملاپ یمرج ی هنوگ رب دیکات هک دش صخشم دوب هداد ماجنا برع یگنوگنابزود یور رب هک )2007

رد یبرع رایعم ی

شناد یلیصحت تفرشیپ رب ،سیردت هنوگ رب و دراد یفنم رثا نازومآ

( سیم ید .درک هجوت دیاب مه رایعم ریغ ی رد زین )1978

شناد هک داد ناشن دوخ شهوژپ س نازومآ

های هنوگ اب و تسوپ هایس یسیلگنا ی

هرمن ناملعم یبایشزرا زا ناتسوپ یم تفایرد یرتمک ی

هعلاطم رد .دننک (سنایسیسرن ی

ینمرا هنابزود ناکدوک رب )1382 -

تفاب یب نتم و هدرتسگ دک رب اه نآ هک دش صخشم زین یسراف

رد یتخانش و یشزومآ یفنم یاهدمایپ هب هجوت اب اذل .دنرادن طلست هنوگ ناربراک

زا هدافتسا اب هعلاطم نیا رد ،یرذآ رایعم ریغ یاه

هصق لیلحت نآ هدافتسا دروم یراتفگ یاهدک عون یسررب هب ناکدوک یاه

.دش هتخادرپ اه

شور شهوژپ حرط و عون

تروص نتم یاوتحم لیلحت کمک هب هک دوب یفیصوت عون زا یفیک شور ،شهوژپ نیا رد هدش هتفرگراک هب شور .تفرگ

هعماج یریگ هنومن شور و هنومن ،شهوژپ ی

هعماج شناد زا یدادعت یشهوژپ ی هیاپ نازومآ

هسردم ود ییادتبا مجنپ ی هنارسپ یتلود ی

یلیصحت لاس رد زیربت رهش ی -93

هسردم ود یریگ هنومن یارب .دوب دنمفده یریگ هنومن شور .دوب1392 ا هلحم رد یکی هنارسپ ییادتبا یتلود ی

دوجو ناکما هک ی

هگرب .دندش باختنا ،دوب رتشیب رجاهم ناکدوک دوجو ناکما هک یا هلحم رد یرگید و دوب رتشیب نآ رد لیصا یاه یزیربت یواح ی

،یقازر( ییوگ هصق تهج ریواصت اهتنا رد و .دش هداد ناشن )1375

.دندش باختنا کدوک18

شهوژپ رازبا نیا رد هدش هتفرگ راک هب رازبا هلحرم شش ریوصت ،هعلاطم

هصق تهج یا .دوب ییوگ

هداد لیلحت و هیزجت شور اه

هداد لیلحت و هیزجت یارب هصق ادتبا .دش هدافتسا اوتحم لیلحت شور زا اه

هدایپ ذغاک یوررب یرذآ نابز نامه هب اه .دندش یزاس

و نتم درومرد یلکریسفت اه نآ هعلاطم زا سپ .دش هعلاطم اه نآ نوتم سپس سپس .تفرگ تروص شهوژپ فادها اب نآ طابترا

هفلوم دادعت .دنتفرگ رارق لیلحت دروم سپس و دندش تبث لوادج رد و دندش شرامش رگشهوژپ رظن دم یاه

جیاتن یتخانش تیعمج تاعلاطا نیب زا هدش یروآ عمج تاعلاطا هب هجوت اب کدوک12

هنوگ اب ،یزیربت ریغ ی و زیربت دلوتم رفن8

فن4 و .دندوب زیربت ریغ دلوتم ر

6 ره هنوگ اب کدوک .دندوب زیربت رهش دلوتم یزیربت ی

4

هتفای اه یراتفگ یاهدک یسررب

صخاش زا هدافتسا اب یانیم رب و هفاضا و طبر فرح دادعت و تفص و دیق دادعت ،تلامج دادعت ،ییوگ هصق نامز تدم :نوچ ییاه

هیرظن هتسدود رد ار ناکدوک میتسناوت نیاتشنرب ی .میهد رارق هدرتسگ و دودحم دک ی

لودج هفلوم نیگنایم .2

هصق یاه ناکدوک ییوگ

هصق نامز تدم اهدک اث(ییوگ تلامج دادعت )هین

دیق و تفص دادعت و طبر فرح دادعت

هفاضا

هدرتسگدک 56

28 9

22

دودحم دک 40

17 4

11

هدرتسگ دک اب ناکدوک رد ییوگ هصق نامز تدم نیگنایم هتفر راک هب تلامج دادعت نیگنایم و هیناث56

یلاحرد نیا .تسا ددع28

ناکدوک رد ییوگ هصق نامز تدم نیگنایم هک تسا ،دودحم دک اب

هتفر راک هب تلامج دادعت نیگنایم و هیناث40 .تسا ددع17

"

اجنیا نیا هر یم

یزاب رهش

"

دک،دودحمدک(1

ریوصت فیصوت رد هلمج کی اهنت کدوک تقیقح رد .)10 نیرتشیب یاراد هک3

رتشیب بکرم تلامج زا هدرتسگ دک اب یکدوک اما .درب یم راک هب ؛تسا یزاس هلمج یارب تاییزج ریوصت فیصوت یارب

هدافتسا3

.دنک یم

"

لوا مه نم متساوخ

مرب ًادعب .یزاب رهش متفگ

هن مرب یشزرو لیاسو مرخب

یا هگید زیچ مرکف هب مه دعب . دیسر

هنسرگ .

مدوب هدش متساوخ یم

یزیچ مروخب میگنسرگ هش فرطرب

هعفد هی . داتفا مدای

مه تابن بآ و تلاکش هک منوت یم

"مرخب دک،هدرتسگدک(

هدرتسگ دک اب ناکدوک رد دیق و تفص دادعت نیگنایم .)17 دک( ،هنومن یارب .تسا لااب عونت اب و ددع9

)16

هصق رد نوچ ییاه تفص و دیق زا دوخ ی

"

نایاپ ،اجنآ ،کی ،دب رکف ،یمک ،هک یتقو

"

دک( ای و .تسا هدرک هدافتسا و دیق )14

دننام ییاه تفص

"

ن ،اتود ،هن ،ًلاثم ،یمک ،قیوشت هرم

20 ی

"

ناکدوک رد دیق و تفص دادعت نیگنایم هک یلاح رد .تسا هدرب راک هب

دودحم دک اب دک( ،لاثم یارب .تسا ددع4

زا عومجم رد )1 تفص و دیق ات2

"

اجنیا ،لوا

"

رگید یا هنومن رد .تسا هدرک هدافتسا

6دک(

زا هکنیا اب ) نت اما ،تسا هدرب هرهب دوخ ییوگ هصق رد تفص و دیق ات6

هک تروص نیا هب .درادن یعو هملک زا راب5

"ی اجنیا

"

1 و مه راب

"

منامگ هب

"

هدرتسگ دک اب ناکدوک رد زین هفاضا و طبر فرح دادعت نیگنایم .تسا هدرب راک هب ار یارب .تسا ددع22

ریوصت حرش رد هنومن دک( ،2

:تسا هدرک هدافتسا هفاضا و طبر فورح زا نینچ نیا )16

"

تساوخ یم هچب هب

شنامام ،هرب هسردم

هب داد لوپ نوا هک

هرخب اذغ

"

دودحم دک اب ناکدوک رد هفاضا و طبر فرح دادعت نیگنایم اما . .تسا ددع11

"

هر یم شدعب زا

هریگ یم لوپ شنامام

"

9دک(

.)

تفاب یسررب

.دنا هدش همجرت یسراف هب یرذا نابز زا اه نتم نیا.1

5

( هدرتسگ دک هب قلعتم ناکدوک بلغا ناتساد ؛میدش هجوتم ناکدوک یمامت ناتساد یسررب زا سپ /7

ریواصت هب عاجرا نودب ار )%66

ناکدوک بلغا ناتساد هک یتروص رد .تسا هدش هراشا ریواصت بلغا رد )رسپ و ردام(هصق دارفا هب نینچ مه .مینک کرد میناوت یم (دودحم دک اب /4

دادعت رد ای و دنا هدشن یفرعم ای هصق دارفا .تسا کرد لباق ریغ و مهبم ،ریواصت هب ندرک هاگن نودب )%83 یکدنا

.دنا هدش یفرعم ریواصت زا 4لودج

یب نتم . تفاب و تفاب

هدناشن

هنوگ ینابز ی یب نتم

تفاب تفاب نتم

هدناشن

هنوگ یزیربت ی (رفن4

/7 )%66 (رفن2

/7 )%16

هنوگ یزیربت ریغ ی (رفن2

/4 )%33 (رفن10

/4 )%83

لودج هب هجوت اب ؛4

(رفن4 /7 و هدرتسگ دک اب ناکدوک زا )%66 (رفن2

/4 تروص هب ار دوخ ناتساد دودحم دک اب ناکدوک زا )%33

.تسا هدش هدروآ دودحم دک زا یکی و هدرتسگ دک زا یکی ،کدوک ود تفاب یب نتم زا یشخب .دندرک هئارا تفاب یب

"

رسپ هنود هی

م لاحشوخ مه شنامام .هیروط نیا ماه هرمن هک تفگ یم .شنامام شیپ دوب هتفر .دوب هدش بوخ شاه هرمن ،دوب هچب شدعب .دش ی

.... داوخ یم یزاب بابسا شنامام زا

"

دک(1

.)13

"

نم نامام هگ یم هرایم باتک هنود هی شا هچب .هرایم یاچ شا هچب یارب نامام هی

... مرخب گنفت هنود هی مرب نم هگ یم هنک یم رکف ... .مرب یم وراه لوپ نیا

"

4دک(

نیا رب هولاع .) (رفن2

/7 اب ناکدوک زا )%16

دک و هدرتسگ (رفن10

/4 .دندرک فیرعت تفاب هب هتسباو ار دوخ ناتساد دودحم دک اب ناکدوک زا )%83 :هنومن یارب

"

رطاخ هب ....

لیاسو ًلاثم .لوپ رطاخ هب تفر منوا .مک هی داد لوپ نوا هب شندرک قیوشت یارب مه شنامام .تفگ شنامام هب .دموا شنامام نومه ... مرخب پوت مرب تفگ .هرخب .... مرخب زیچ اتود هک درک رکف دعب

"

14 دک(

" .) یم وشاه هرمن مه اجنیا .هرایم یاچ شنامام لوا

.... .هنکیم رکف دعب .هرخب یکاروخ ای هرب یزابرهش هب ،هرخب ینتسب هنک یم رکف مه نیا .هدیم لوپ شهب .دایم شنامام دعب .هدیم هرب هریم هنوخباتک هب مه نیا

"

1دک(

.)

گ هجیتن و ثحب یری

هصق نوتم لیلحت زا سپ همه هک دش صخشم ناکدوک ییوگ

هنوگ اب ناکدوک ی همه و دنتسه هدرتسگدک یاراد یزیربت ی

ی

هنوگ اب ناکدوک همه یزومآ نابز یناهج یوگلا قبط هک نیا دوجو اب .دنتسه دودحم دک یاراد یزیربتریغ ی

زا لبق ات ناکدوک ی

دای ار یروتسد دعاوق دربراک ناتسبد

،یدنز(دنریگ یم هنوگ ای و نابز اب ناکدوک هک میتسه نآ دهاش اما ،)1381

یمن رایعم ریغ ی

.دراذگب یفنم ریثات نانآ سفن هب دامتعا یتح و یلیصحت تفرشیپ رب دناوت یم فعض نیا و دننک هدافتسا دوخ ییاناوت نیا زا دنناوت هئارا تفاب یب ار دوخ ناتساد هدرتسگ دک اب ناکدوک رتشیب هب هتسباو ار دوخ ناتساد زین دودحم دک اب ناکدوک بلغا و دنا هدرک

هدیقع اب هجیتن نیا نیاربانب .دندرک فیرعت تفاب (سنایسیسرن شهوژپ رد نینچ مه .تسا گنهامه نیاتشنرب ی

نینچ زین )1382

.دشاب یروتسد تاداریا یاراد تسا نکمم هک تسا هدش هدروآ تارابع نیع تناما ظفح یارب1

6

هنابزود ناکدوک هک دش هداد ناشن شهوژپ نآ رد .تسا هدمآ تسدب یجیاتن ینمرا ی

- رد یسراف دنناوت یمن یریوصت ییوگ هصق

.دنراد ینییاپ یتخانش ییاناوت ،بوخ یطابترا ییاناوت نتشاد دوجو اب اه نآ ،نیا رب نوزفا .دننک هئارا تفاب یب دک رد ار دوخ روظنم ینارنخس و یسرد نوتم براک هب زونه ناکدوک زا هورگ نیا هک یتروصرد ،دنوش یم هئارا تفاب یب تروص هب راگزومآ یاه

دک در

یب شناد نیا یلیصحت تفرشیپ رب دناوت یم عوضوم نیا هک ،دنرادن طلست تفاب .دشاب هتشاد یفنمرثا نازومآ

عبانم

(دیعس ،یقازر هصق .)1375

.هسردم تاراشتنا ،نارهت، لوا پاچ .یریوصت یاه

(نمهب ،یدنز نابز .)1381

.تمس ،نارهت ، لوا پاچ .یزومآ

(ناج ویلبد ،کارتناس ور .)2008

(یچقارع دیشهم ،یدیعس هدهاش،رف شناد نیسح .یتیبرت یسانشنا .اسر ،نارهت، لوا پاچ .)1387

(دیما ،هداز بیبط ،اراخب .هتفهن رایعم هنوگ:رگید نابز هب یسانشنابز .)1386

،63 -158 .153

(کین ،دنلا (یمرک دوواد .رکفت و نابز .)1956

.نلااواس ،نارهت ،لوا پاچ .)1387

(ییحی ،یسردم هعماجرب یدمارد .)1368

.یگنهرف تاقیقحت و تاعلاطم هسسوم،نارهت.نابز یسانش

(ایلیما ،سنایسیسرن .هعقب ،نارهت ،لوا پاچ .یعامتجا مولع هاگدید زا یگنابزود رد یثحابم .)1382

(نیسح ،یقوثو هرامش .یگنهرف ناهیک .رایعم شیوگ و نابز .)1370

.81 -16 .21

(چیوونیمس ول ،یکستوگیو .)1978

(یرتفد بزع زورهب .یلاع یتخانشناور یاهدنیارف دشر :هعماج و نهذ .یمطاف ،نارهت .لوا پاچ .)1372

Demeis Kanai Derba, Turner R. Ralph.(1978).Effects of studentsrace, physical attractiveness and dialect on teachers evaluations. Contemporary Educational Psychology. 3(1): 86-87.

Palmer, J.(2007). Arabic diglossia: Teaching only the standard variety is a dissertive to students. In Arizona working paper in SLA & Teaching. 14,111-122.