هلاقم یملع - یشهوژپ
یواکاو غت دنور
تاریی تدم دنلب زارت
راشف تسیادرو رب
یور وج ناریا رد لوصف مرگ
و درس
نیسح هرکاسع -1
دیس لضفلاوبا نایدوعسم
-2
دمحم دنراد -3
اموس یمیرکدنز
4
*
خیرات تفایرد : 08 / 02 / 1399
خیرات شریذپ : 10 / 08 / 1399
هدیکچ
هزادنا یریگ جنسارف اه ی و اب طبترم یگژی یاه ادرو تسی ظن(
ری م )عافترا و امد ی
دناوت اسانش رد یی غت تاریی وج ی ازفا زا لصاح شی
امد ی ناهج ی فم ددی
.دشاب زارت راشف تسیادرو ثأت تحت ًاضعب ری
غت ریی و یگژی یاه ف یکیزی - ش ییایمی لاود هی ی نشوپ و رهپسدرو دنور دش شلات رضاح شهوژپ رد .تسا رهپس
زارت راشف تسیادرو رد هام یاه لصف ناتسمز و ناتسبات تحت ریثأت تارییغت ییامد وج امد(
ی اپ زارت نیی لااب و ی ادرو تسی ن و زی امد ی حطس ی ) ناردیا رد
حطس ینعم یراد 05 / 0 ( 95
% نانیمطا ) یسررب ددرگ . جیاتن یسررب دنور زارت راشف تسیادرو ناشن داد هک رد بلغا هام یاه دروم هعلاطم و رد رثکا قطانم
روشک دنور تارییغت زارت راشف تسیادرو رد حطس نانیمطا دروم رظن ینعم راد هدوبن سا ت ب رد و نی رتلااب هدش هعلاطم لصف ود نی
م نازی نعم ی یراد دنور زا
رظن تحاسم تحت ششوپ
، طوبرم هب لصف ناتسبات تسا . جیاتن یسررب دنور یامد زارت نییاپ و یلااب تسیادرو زین رد هام یاه لوصف ناتسبات و ناتسمز
ناشن داد هک رد شخب یاه یعیسو زا وج روشک دنور هدهاشم هدش هب ظاحل یرامآ ینعم راد هدوبن تسا . سررب ی لضافت دنور امد
ی زارت ود دادی هددش ردب
ور ی ا وج ناری ن زی امد لضافت دنور هک داد ناشن ی
ا نی ور رب زارت ود ی
ا وج ناری هام و قطانم رثکا رد اه
هب ظاحل یرامآ ینعم راد هدوبن تسا . رد نیا نایم
دنور لضافت یامد ود زارت دروم ثحب رد هام یاه لصف ناتسبات
،یفنم ینعم راد و لباق هجوت دوب . یسررب دنور
،شارپ یگلوچ و یگدیشک زین ناشن داد هک
رد ود لصف دروم یسررب رد بلغا قطانم دنور هدهاشم هدش دقاف ینعم رامآ ی .تسا
هژاو یاه یدیلک : راشف زارت ی ادرو
،تسی ا ،مرگ لصف ،درس لصف ناری
همدقم
1 2 3 4
تاعلاطم ماجنا هدش رب یور وج یط ددص لادس ردیخا نادشن هداد
لاعف هک تسا تی
یاه ناسنا ی ا ثعاب داجی غت یتاریی رد ودج .تدسا هددش
تسیادرو یکی زا هیلا یاه وج تسا هک ًاردیخا تاردییغت نآ هدب ناودنع
هناشن یا زا ریثأت ناسنا رب رییغت بآ و اوه فرعم ی تسا هدش ( 29 ، 30 و
32 .) ادرو عافترا تدسی
ثأدت تدحت ری
لاود هدی ی لاادب یی ز و نیردی دودخ
( رهپسدرو و نشوپ رهپس )
؛تسا تارییغت نیا ود هیلا یم دناوت ور ردب ی
ادرو تسی ثأت راذگری .ددشاب رد یترودص هدک رهپدسدرو رد ردثا شیازدفا
یاهزاگ هناخلگ یا مرگ دوش و نشوپ رهپدس زدین تدحت ریثأدت شهادک
تماخض ۀیلا نزا دردس ،دودش رد شندکاو هدب ندیا ،تاردییغت عادفترا
1 - میلقا داتسا ناریا ،ناجنز ،ناجنز هاگشناد ،یسانش
2 - میلقا داتسا ،ناهفصا ،ناهفصا هاگشناد ،یسانش ناریا
3 - رایشناد یدشهوژپ هوردگ ودضع .ناریا ،ناتسدرک هاگشناد ،یسانشاوه و بآ هورگ
ناتسدرک هاگشناد ،یسانش ناتسدرک هدکشهوژپ ،رابیرز هچایرد یطیحم تاعلاطم 4 - ناریا ،ناجنز هاگشناد ،)میلقا رییغت( یسانشاوه و بآ رتکد یوجشناد
*(
- :لوئسم هدنسیون
Email: somazand69@gmail.com )
DOI: 10.22067/jsw.v34i5.86196
تسیادرو شیازفا ادیپ یم دنک ( 9 و 30 .)
5درفش ( 36 ) ییودگلا ار یاردب
نییبت تارییغت تسیادرو یفرعم درک . رب ساسا نیا
،وگلا مده نادمز ادب
شیامرگ
،رهپسدرو عافترا تسیادرو زین شیازفا یم دبای مه و ادب نادمز
امرس شی نشوپ ادرو عافترا رهپس تسی
ازفا شی م ی دبای ا . ندی اودنمه یی
هب سو ۀلی هتفای یاه برجت ی خرب ی نارگشهوژپ دیئات
هددش تدسا ( 32 و
29 .) جیاتن یسررب یاه ماجنا هدش هدب هلیدسو ی نارگدشهوژپ دلتخم
ناشن هداد تسا هک لماوع یفلتخم رب عافترا تسیادرو و تاردییغت نآ
رثا یم
؛دراذگ یم ناوت نیا لماوع ار هب تروص یلک هب ود
؛هورگ تسخن
لماوع یعیبط ظن(
ری غت تاریی شروخ شبات یدی
واوه و زی یاه لوت دی هدش
هب سو هلی ی شتآ ناشف اه و )...
و مود لماوع ینادسنا لمادش(
ردییغت رد
یاهزاگ هناخلگ
،یا رییغت ینادسنا رثثدم ردب نزُا ندشوپ رهپدس و ددیلوت
هزیواوه اه زا عبانم یناسنا و )...
میسقت درک . زا نیا ور عادفترا تدسیادرو
هب روط یعیبط تحت ریثأت یگژیو یاه یناکم ًلاثم(
ضرع ییایفارغج و
عافترا ،) نامز ظن(
ری ن و )زور تاعاس و لاس لصف زی
شندک رتاودت اده
ی
وج ی ارش هک تسا طی
اوه و بآ یی عت ار نیی م ی ددنک . زا ردط ردگید
لماوع یناسنا نیا مظن یعیبط ار یم ددناوت رثأدتم دزادس . یاردب لادثم
5- Shepherd
یسررب یاه رتناس و اکمه نار ( 29 ) ناشن هداد دنا هک رد هزادب ی ینادمز
1979 ات 1999 دودح 80 دصرد زا تارییغت عافترا تدسیادرو یدشان
زا
تارییغت نزُا و شیازفا یاهزاگ هناخلگ یا هدب هلیدسو ی نادسنا تدسا .
هولاع رب نیا یسررب یاه لدیس و
1لدنر ( 32 ور ردب ) ی هداد اده ی 50
ناشن هتشذگ لاس داد
هک طابترا رایسب یودق نیدب تاردییغت یدمیلقا و
عافترا تسیادرو دوجو دراد . نیدب لیلد و قدبط هدتفای یاده ندسوس و
رتناس ( 30 ) و زین تیمشا و ناراکمه (2
31 عافترا ) تسیادرو رد سایقم
یناهج و یط ههد یاده ردیخا یددنور یدشیازفا و یادمد نآ یددنور
یشهاک ار شیامن یم دهد .
دنور تدمدنلب تارییغت تسیادرو یم ددناوت یدگژیو یاده ،ییادمرگ
یشیوپ و زین ییایمیش نیا شخب زا وج ار ردییغت ددهد . ندیا تاردییغت
یم دناوت تلادابم نیدب رهپدسدرو و ندشوپ رهپدس ( 13 ، 34 ، 37 و 25
،)
هخرچ ی نوسباد ( 25 ، 6 ، 24 ، 38 و 11
،) یاوتحم یتبوطر نشوپ رهپس
( 23 ، 25 و 14 ) و ...
ار رثأتم دزاس . زا نیا ور
ًاریخا رییغت رد یگژیو یاده
تسیادرو دروم هجوت نادنمشناد مولع
یوج و مولع طبترم رارق هدتفرگ
،تسا هب هژیو هکنیا نیا عون تارییغت هناشن ییاه ناسنا تارثا زا ی
غت ردیی
لقا می .تسا جیاتن یسررب اهدنوسویدار (
33 و 12 ) یاهوگلا شیپ ینیب و
جیاتن یاهوگلا یواکاو ( 12 ، 25 و 29 ) هب شیازفا عافترا تدسیادرو رد
حطس یناهج هراشا دنراد .
یهاگآ قد قی غت زا تاریی نادمز ی نادکم عودنت و ی
ادرو تدسی اردب ی
زرا یبادی ظن( مردج هدلدابم ردی
دش داودم و بآ ییایمی
دب ) نی رهپدسدرو و
نشوپ رهپس ترورض ی نب یدای و تسا یکی دسررب تلاکشم زا ی
هدلدابم
ناهج ی هدام - ژرنا ی ب نی رهپسدرو و نشوپ رهپس ن زی ادسانش مدع زا یی
قد قی ادرو تدسی دشان ی دم ی ؛دودش اربادنب نی دسررب ی پ راتخادس هددیچی
ادرو تسی قم رد سای لحم ی تهج تخانش زرا و یبای قیقد نآ یترورض
یهیدب تسا ( 33 ) ا اب . نی ا ،لاح نی و دچوک قطادنم رد طدقف هلئسم
ارب ی هزاب اه ی نامز ی ی سر ماجنا هب هزور هدی
.تسا
دادعت تاعلاطم ماجنا هدش رد طابترا اب دنور و ییادرو تسیادرو ردب
یور وج ناریا رایسب دودحم هدوب .تسا هددش مادجنا تاعلاطم هلمج زا
م ی ناوت شهوژپ هب یورسخیک
( 16 هک درک هراشا ) هب
تارییغت یرامآ
-
دمه یدی لا هی ی ادرو تسی رد ناسارخ یوضر رد هزاب ی نادمز ی 2000
ات 2010 تخادرپ و طابترا تسیادرو اب شراب ار رد ندیا هدقطنم درودم
یبایزرا رارق داد . یفیرش و ماس یتایناخ ( 35 ) زین رد یشهوژپ ردگید ادب
هدافتسا زا درگش ( )RO
نتبم هک3
ی رد رب تفای ناماس زا ناشن ۀ
عت نیدی
عقوم تی ناهج ی ( )GPS
،دوب4
هب یدسررب یرادجنهان عادفترا
و یادمد
تسیادرو ناریا رد لوط 9 لاس هتخادرپ دنا . جیادتن هدتفای یاده نادشیا
1- Randel and Sedel
2- Schmidt et al.
3- Radio occultation
4- Global Positioning System
یهاوگ رب دوجو دنور یشهاک رد عافترا تسیادرو تسا . ا رد نی شهوژپ
ن زی لبق شهوژپ دننامه ی
نامز هزاب ی اسانش تهج هعلاطم دروم یی
ددنور
سب رای رک .تسا دودحم یمی
( ناراکمه و 15
ن ) زی هدعلاطم و یدسررب هب
ادرو تاردییغت اب طابترا رد وج یلک نزا تاناسون تدسی
ردب زاردف رهدش
ناهفصا هتخادرپ دنا . جیاتن نیا شهوژپ ناشن هدنهد ی شیازدفا عادفترا
تددسیادرو رد
هددقطنم ی هددلمج زا .تددسا هددعلاطم دروددم یددگژیو
یادده
شهوژپ یاه ب نای ارب هدش ی ا ناری م ی ناوت هب هزادب ی نادمز ی هادتوک و
هدودحم ی یتاعلاطم چوک نآ اه هراشا درک . ا هدب هدجوت اب ندی
دارودم
م ی ناوت تفگ هک میمعت جیاتن نیا شهوژپ اه هب لک رودشک زا تحدص
لماک و تیعطق لباق یلوبق رادروخرب تسین .
اب هجوت هب دراوم نایب هدش یم ناوت تدفگ هدک نونکادت رد حطدس
روشک یشهوژپ رد طابترا اب تارییغت دنلب تدم تسیادرو رد طادبترا ادب
تارییغت یامد یاهزارت لااب و نیریز نآ هب ماجنا هدیسرن تسا . هجوت اب
مها هب تی غت تخانش تاریی لا هی ی تسیادرو مزلا تدسا ندیا عودضوم
هب تروص قیقد دروم یسررب رارق دریگ . ده شهوژپ ردضاح یوادکاو
تارییغت تسیادرو رد طابترا اب تارییغت یامد یاهزارت لااب و نیردیز و
یاهامد یحطس رد هزاب ی ینامز 1979 ات 2018 تسا .
هداد اه شور و اه
رد نیا شهوژپ تهج ییاسانش تسیادرو زا هداد یاه یامد هاگیاپ
زکرم ییاپورا شیدپ یدنیب نادیم سادیقم اوده (
(ECMWF
هخدسن ی
Interim -
یاربERA
یاهزارت 700 ات 50 لاکدساپوتکه ادب
دیکفت
یناکم 25 / 0 × 25 / 0 هجرد ی یسوق اب یکفت ینامز هنازور رد هزادب ی
نامز ی 1979 ات 2018 ددب .ددش هدتفرگ هردهب نی
ترت بدی 2491 هدتخای
ا رساترس ناری نیمز ادسانش رودظنم هدب .تفرگرب رد ار یی
ادرو تدسی زا
امن ۀی هب موسوم ،امد شهاک خرن
« ادرو تسی امد یی
»
، روگلا زا یمتی هک
هب سو هلی ی ر رلچی ( 27 ) .ددش هدافتدسا ،تدسا هدش هتفرگ راکب دپ
زا
عت نیی راشف زارت ۀنازور ادرو ،تدسی م نیگنادی یاده دناهام ۀ رادشف زاردت
تسیادرو م زا نیگنای یریگ نازور ۀ راشف زارت تسیادرو رد ره هام اردب ی
مامت ی لاس اه ی سررب دروم ی .دش دروآرب
یهاگ نیگنایم یرس یاه یمیلقا راتفر انامان اان(
اتسی ) ار هب شیامن
یم دنراذگ و
،ریداقم نوماریپ ی نیگنایم تباث رییغت یمن دننک ا رد . نی
تروص یرس اتسیاان رد نیگنایم هتفگ یم دوش . یارب
،لاثم دوجو ددنور
یددطخ ددشهاک(
ی - یددشیازفا ) و رددیغ یددطخ ارددب(
ی هددس لاددثم ی
) رد
تادهاشم زا
نیا عون ییاتسیاان هب رامش یدم ددیآ ( 2 .) رد ندیا طیاردش
یم ناوت اب یسررب دنور نیگنایم هب تخانش تارییغت رصانع یدمیلقا رد
لوط نامز تسد تفای . یارب یسررب دنور تارییغت رصانع بآ و ییاوه
ًلاومعم تارییغت تیعقوم
« عیزوت یناوارف
» رصانع م(
نیگنای ) رد ضرعم
هجوت تسا . تاعلاطم یدایز رد حطدس نادهج و ناردیا تاردییغت ددنور
رصانع یمیلقا ار زا قیرط تارییغت نیگنایم دروم یبایزرا رارق هداد ددنا .
یارب لاثم لدیس و لدنر ( 32 ) .
1زتبر نارادکمه و (
26 ) ، و م ننودکی و2
ناراکمه ( 18 ) م زا هدافتسا اب نیگنادی
هداد یاده ردصانع یدمیلقا ددنور
تارییغت نآ اه ار دروم یسررب رارق هداد دنا دوعسم . نای ( ناراکمه و 20
)
اب هدافتسا زا هداد یاه م نیگنای هناهام هب یواکاو یناکم - ینامز نازیم
دنور هناهام ی هجرد ی امرگ زور شی ا ورملق رد ناری مز نی هدتخادرپ ددنا .
یورسخ و ناراکمه ( 17 ) هب یسررب تارییغت ینامز و یناکم مک رادشف
ناتسکاپ اب هدافتسا زا هداد یاه نیگنایم هناهام هتخادرپ دنا .
رد شهوژپ رضاح هولاع رب رییغت
،تیعقوم رییغت سایقم )شارپ(
و
زین لکش عیزوت یناوارف گلوچ(
ی شک و یگدی ) زارت رادشف تدسیادرو رد
یره زا لسکیپ اه رب یور ناریا یسررب یم دودش . یاردب هبدساحم ی
،شارپ یگلوچ و یگدیشک زا هداد یاه هنازور عافترا تسیادرو هدافتدسا
دش
؛ ا هب نی ارب هک تروص ی
ره ی هام زا یاه درودم یوادکاو ،شاردپ
یگلوچ و یگدیشک رد لوط 40 لاس دروم هدعلاطم ادب هدافتدسا زا هداد
یادده هددنازور ارختددسا دددیدرگ
و رد تددیاهن اددب هدافتددسا زا هداد یادده
ارختسا هدش دنور
،شارپ یگلوچ و یگدیشک یارب رده هادم یدسررب
دش . شارپ هب ناودنع قدیقد ،نیردت نیردتربتعم و
یدملع نیردت هزاددنا
یریذپرییغت رامشب
یم دیآ و هزادنا یّمک هرابرد یریذپرییغت و
ینوگمهان
هعومجم هداد اه مهارف یم دنک ( 2 م تابث تروص رد .)
،نیگنای ازدفا شی
غت رد یریذپریی ازفا بجوم
شی لادمتحا داددخر و رددق قدلطم ریدادقم
ییاهتنا یم دوش . رد نیا
،تلاح هنماد ی داقم ری هب و شارپ نآ عبت گرزب
رت م ی دوش ا رد . نی م ردگا ،تروص نیگنادی
دسررب ی ده ،ددردگ چی هدنوگ
غت یریذپریی ؛دش دهاوخن هدهاشم
ّما ا عقاو تی م ار رما ی ناوت رد یدسررب
شارپ غت(
یریذپریی ) تفای ( 3 ) پ اب هدجوت هدب ندیا عودضوم رد ندیا
شهوژپ یعدس ددش تدهج ییادسانش یریذدپرییغت
یدعقاو ردت عادفترا
ادرو
،تسی ادرو شارپ دنور تسی
لوط رد 40 سررب هتشذگ لاس ی
.دوش
ازفا عقاو رد شی
شارپ ۀناشن دایز نددش تاردییغت و تدسا رادشف زاردت
ناشن نآ شهاک ۀ
ب تابث شی رت زارت ادرو راشف تسی ره هام رد لاس یاه
لتخم تسا . یکی زا یدراوم هک تهج ییاسانش رییغت لکش یدناوارف
یم ناوت ب درک هدافتسا نآ زا سرر
ی گلودچ دنور ی
تدسا . هادگره داددعت
هداد یاه رتلااب زا نیگنایم شیب زا دادعت هداد یاه نییاپ ردت زا نیگنادیم
دشاب و ای کعرب دادعت هداد یاه نییاپ ردت زا نیگنادیم شیدب زا داددعت
هداد یاه رتلااب زا نیگنایم
،دشاب هداد اه ار هلوچ و رگا ربارب دشاب هداد اه
ار نراقتم دنیوگ . تلاح لوا هلوچ هب
،پچ تلاح مود ار هلوچ هب تسار
و تلاح موس ار عیضوت نرادقتم یدم ددنیوگ گلودچ عدقاو رد .
،ی م نازدی
ارحنا رامش هداد اه ار هب ی هیشاح ناشن یم دهد ( 2 .) نیاربانب دوجو
دنور رد رادقم یگلوچ یم دناوت هب یانعم رییغت عیزوت ریغتم درودم ردظن
دشاب . دوجو دنور تبثم رد یگلوچ یاهزارت راشف تسیادرو یم دناوت هب
ا نی نعم ی اهزارت دادعا نامز تشذگ اب هک دشاب ی
ادرو رادشف تدسی
رد
عقوم تی م هب تبسن رظن دروم نیگنادی
دچوک ردت ا و هددش ندی نادشن
1- Rebetez
2- Mikkonen
هدنهد ی شیازفا عافترا یاهزارت راشف تسیادرو رد نیا ناکم اه تسا
؛
فنم دنور دوجو کع رب ی
گلوچ رد ی هددنهد ناشن ی
ندیا تدسا هدک
یاهزارت راشف تسیادرو دادعا یرتگرزب ار تبدسن هدب نیگنادیم نادشن
هداد دنا هک هب یانعم شهاک عافترا تدسیادرو رد
ندیا قطادنم تدسا .
یگدیشک زین زا هلمج ی هیامن ییاه یم دشاب لکدش نآ زا هدافتسا اب هک
وت ز عی ناوارف ی سررب دروم ار ی
.داد رارق یگدیشک اب شزرا تبثم یایوگ
زکرمت هداد اه زوت و عدی یدناوارف ودن ت زدی دفنم شزرا ادب و ی
وگ یادی
شک یگدی ب رتشی زوت و عی یناوارف راومه هداد تساه . یدنعی ردگا هداد اده
تبسن هب عیزوت نراقتم هدنکارپ رت
،دنشاب عدیزوت هدیدشک ردت دشک(
یگدی
ز دای ) و رگا رتمک
،دنشاب عیزوت رتزکرمتم گتدشارفا(
ی ز دادی ) تدسا ( 2 .)
دوجو دنور تبثم رد یگدیشک هب ینعم گرزب رت ندش دادعا و هتدشارفا
ندش عیزوت یناوارف و دنور یفنم هب یانعم یگدیشک عیزوت یناوارف رد
هدودحم درودم ردظن تدسا . رد یدشهوژپ یادک
و نارادکمه ( 7 ) ددنور
گلوچ ی هیامن ی
«
»pIOD
و ریثات نآ رب یور شراب ایلارتدسا ار درودم
یسررب رارق هداد دنا . واس و ناراکمه ( 8 ) هب یسررب دنور شرادب هدنازور
رد نیچ هتخادرپ دنا هک رد نیا شهوژپ دنور یگلودچ و یگدیدشک زدین
دروم یبایزرا رارق هتفرگ هدش تسا . نمپاچ و ناراکمه ( 10 ) هب یسررب
دنور میلقا یدلحم هدتخادرپ ددنا ا رد ندی ن شهوژدپ زدی گلودچ ددنور
،ی
شک یگدی و شارپ سررب ی .تسا هدش
هب روظنم یبایدر ینامزمه و ییاونمه تارییغت عافترا و دنور زاردت
راشف تسیادرو اب دنور تارییغت نیگنایم یامد هناهام رد زارت نیردیز و
یلااب تسیادرو و دنور لضافت یادمد ود هدیلا ی اردطا ،تدسیادرو
رصانع روکذم زین رد هزاب ی نامز ی 40 زرا دروم هلاس یبای
.دنتفرگ رارق
هب روظنم زرا یبای ره تدم دنلب دنور ی
امن زا هی یاه دسررب دروم ی
م(
،نیگنای گلوچ ،شارپ ی
شک و یگدی اب طابترا رد ) زارت
ادرو راشف
،تسی
سرگر شور نوی
طخ ی مک شور اب هنی
رد .ددش هتفرگ راکب اطخ تاعبرم
شور نویسرگر یطخ تهج دروآرب ددنور
، ا ردب ضردف ندی
هدک تدسا
رس ی یاه نامز ی واح ی طخ دنور ی ا هچرگا .دنتسه نی
مه ضردف هدشی
ن قداص تسی وصت تسا رداق اما ری
دلک ددنچره ی
رادتفر زا یردس یاده
ینامز هئارا دیامن . نونکات شهوژپ یاه یدایز رد حطس ناریا و نادهج
دنور رصانع یمیلقا ار اب هدافتسا زا شور نویدسرگر یدطخ
هدب مادجنا
هدیسر تسا زا هلمج ی نآ اه یم ناوت ( هرکادسع شهوژدپ هب 1
هرادشا )
سررب هب هک درک ی
هنلااس یامد دنور لیلحت رد یطخ نویسرگر دربراک
شهوژپ رد .تسا هتخادرپ زیربت ی
( هرکاسع هباشم 3
دنور ) شرادب یاده
سرگر هدافتسا اب ار ناجنز رهش رد نیگنس نوی
طخ ی زرا دروم یبای رارق
.تسا هداد هولاع نیارب حطس ینعم یراد دنور ادب هدافتدسا زا رادمآ یدپ (
P-
Value
ا رد .دش دروآرب ) نی
مز هنی رامآ یپ (
p-value
) هب ناونع نازیم
یاطخ در ندرک ضرف رفص نادقف(
دنور رد تادهاشم ) لادم لدمع
رارق تفرگ . رگا نیا هرامآ رتمک زا 05 / 0 یم
،دوب ددنور دروآردب هددش زا
ظاحل یرامآ ینعم راد تسا . یمامت هتفای اده دسرت لکدش هدب یمی
رد و
هشقن بلاق اه
یی ارا هی زوت نآ رد هک دش عدی
نادکم ی تن رد و ددنور هدجی
غت تاریی نامز ی - ناکم
،ی ارا هی .دش
ثحب رد لکش 1 دنور نیگنایم یاهزارت رادشف تدسیادرو ردب
یور ودج
ناریا یارب هام یاه لصف ناتسمز یط هزاب ی ینادمز 1979 ادت 2018
هئارا هدش تسا . رد نیا لکش دنور دنلب تدم هب هلیسو ی طوطخ مه دنچ
ناشن هداد هدش تسا . پ هنیمز ی یط دیفس ات
،یرتسکاخ یرادانعم
،دنور رد حطس 95
% نانیمطا ار هب شیامن یم دنراذگ . سادسارب هدشقن
یاه میسرت هدش یم ناوت تفایرد هک بیدش ددنور تاردییغت یادهزارت
راشف تسیادرو رد هام یاه لصف ناتدسمز رد ضردع یاده ییادیفارغج
نییاپ رتدیدش زا ضرع یاه ییایفارغج لااب
تسا . رد هام هیوناژ رد مامت
شخب یاه ناریا هب زج شخب ییاه زا قرش روشک هک یاراد دنور یفنم
و تمسق ییاه هک دقاف دنور
،دنتسه
ًامومع دنور ددنلب تددم تاردییغت
یاهزارت راشف تسیادرو تبثم هدوب تسا . یوگلا عدیزوت ینادکم ددنور
تارییغت زارت یراشف تسیادرو رد هام هیروف هباشم هام هیوناژ
،تسا ادب
نیا توافت هک رد هام هیروف شخب ییاه زا لامش قردش و لامدش بردغ
روشک دنور یفنم ار هبرجت هدرک دنا . رد نیا هام زا ضرع ییایفارغج 35
هجرد هب تمس ضرع یاه نییاپ رت زارت یراشف تسیادرو اب دنور تبثم
هجاوم هدوب تسا و زا ضرع ییایفارغج 35
هجرد هب تمس ضرع یاه
ییایفارغج رتلااب
شخب ییاه زا روشک دقاف دنور و شخب ییاه زا نآ زین
دنور یفنم ار رد زارت یراشف تسیادرو ناشن یم دنهد . رد هام ربمادسد
طیارش اب ود هام هیوناژ و هیروف
ًلاماک توافتم
؛تسا رد ندیا هادم زاردت
یراشف تسیادرو رد لک روشک دنور یفنم ار هبرجت هدرک تدسا . ندیا
تیعضو ناشن هدنهد ی شیازفا عافترا تسیادرو رد سایق اب هادم یاده
هیوناژ و هیروف
؛تسا اب هجوت هب نیا عوضوم جیاتن هب تسد هدمآ یاردب
هام یاه لصف ناتسمز ناشن یم دهد ادرو رادشف زارت دنور هک تدسی
رد ا لک رد ربماسد هام
ناری مطا حطس رد نادنی
95
% دنعم ددقاف ی رادمآ ی
تسا . رد هام یاه هیوناژ و هیروف زین هب زج شخب ییاه زا بودنج قردش
د رد روشک رگی ا قطانم ناری هب دنور نعم دقاف هدمآ تسد ی
رامآ ی .تسا
یسررب دنور یامد زارت نییاپ و یلااب تدسیادرو یاردب
هادم یاده
لصف ناتسمز هک رد لکش 2 شیامن هداد هدش
،تسا رب ساسا هدشقن
یاه میسرت هدش یم ناوت هدهاشم درک هک رد هام ربماسد یادمد زاردت
نییاپ تسیادرو رد مامت قطانم هب زج شخب ییاده رد رودشک بردغ زا
ا لوط نی 40 اراد لاس ی واکاو .تسا هدوب تبثم دنور ی
رامآ ناشنP
ز زارت رد دنور هک داد نیری
لااب و ی ادرو تسی رامآ ظاحل هب ی
دنعم ی راد
ن تسی ا . نی عضو تی اردب ی هادم اده ی وناژ هدی روف و هدی ادتن جی هبادشم ی
هب وناژ هام رد .داد تسد هی
روف و هی شخب رد یاه یدودحم زا بودنج -
قرش روشک ینعم یراد دنور یامد یاهزارت نیریز و ییلااب دییأت هددش
تسا . یسررب دنور لضافت یامد زارت نییاپ و یلااب تسیادرو رد هادم -
یاه لصف ناتسمز ناشن داد هک رد هام ربماسد زا ضردع ییادیفارغج
34 هجرد یلامش هب رط ضردع یاده ییادیفارغج یلامدش
،ردت ددنور
یددشیازفا و زا ضرددع ییاددیفارغج 34
هددجرد هددب تمددس ضرددع یادده
ییایفارغج یبونج
رت ا لضافت دنور نی
لا ود هدی دشهاک ی ،تدسا ادّما رد
شخب یاه یدودحم زا هدوددحم درودم هدعلاطم لمادش(
شدخب یاده
یدودحم زا بونج
،برغ بونج
،قرش قرش و شدخب ییاده زا قطادنم
یزکرم روشک ) نیا دنور هب ظاحل یرامآ ینعم راد هدوب تسا . ادب هدجوت
هب دراوم نایب هدش و نامه هنوگ هک رد هشقن یاه دسرت می اردب هددش ی
اهزارت عافترا دنور ی
ادرو راشف تسی ن زی امد مه دش هدهاشم ی
زاردت ود
ادرو ارطا تسی
و مه دوخ یاهزارت راشف تدسیادرو رد
ردثکا قطادنم
چیه هنوگ یدنور ار هبرجت هدرکن دنا .
لکش 1 - دنور زارت راشف ادرو تسی ور رب ی ا وج ناری ارب ی هام اه ی ط ناتسمز لصف ی
هزاب ی ینامز 1979 ات 2018
Figure 1- Trends of Tropopause pressure level over the atmosphere of Iran in the winter months during the period 1979 to 2018
لکش 2 - دنور یامد
،نییاپزارت یامد
زارت لااب ی ادرو تسی امد لضافت و یی
ور رب زارت ود ی
ا وج ناری ارب ی هام اه ی ط ناتسمز لصف ی
هزاب ی ینامز
1979 ات 2018
Figure 2- Temperature trends of upper and lower levels of the tropopause and temperature difference of the two levels over the atmosphere of Iran on the winter months during the period 1979 to 2018
ب دراوم هب هجوت اب نای
م هدش ی ناوت لاامتحا هک تفگ ریثات
تارییغت
لقا یمی هک رد تاعلاطم رامشرپ یسررب و دییات هددش ،تدسا هدب طودبرم
اهزارت یی نیریز نامه .دشاب رهپسدرو لکدش رد هدک هدنوگ
1 هدهادشم
م ی دوش یاهدنور یامد ینعم راد زارت اپ نیی لااب و ی ادرو تدسی زا ردظن
یناکم اب دنور ینعم راد اهزارت ی راشف تسیادرو یناودخمه دراددن
و ادب
هجوت هب نیا عوضوم یدمن ناودت ددنور یاده یدنعم راد ادهزارت ی رادشف
ادرو تسی ثات تحت ار ری
غت دنور تاریی امد ی تسناد نآ ارطا زارت ود
.
نامه هنوگ هک رد شخب یاه لبق ی دش هدهاشم زارت
راشف و یادمد
ود زارت ارطا تسیادرو رد لصف ناتسمز رد بلغا قطادنم و هادم اده
دنور ینعم یراد ار نادشن ددندادن . دمه هدب نی لد لدی ا رد ندی زا شدخب
سررب روظنم هب شهوژپ ی
غت تاریی خ و تدفا تدم دنلب زدی
رادشف زاردت ادرو
،تسی شارپ تدم دنلب دنور زارت
ۀناهام هب( راشف ناودنع تاردییغت
نورد هام ) دروآرب و دروم یبایزرا رارق تفرگ . رب ساسا جیاتن هب تدسد
هدمآ صخشم دش هک رد هام یاه لصف ناتسمز رد رثکا قطادنم ددنور
هدهاشم هدش دقاف ینعم یراد تدسا . رد هادم هدیوناژ زدین ددنور شاردپ
یاهزارت راشف تسیادرو رد شخب ییاه زا قرش هدودحم دروم هدعلاطم
ینعم راد ا رد .تسا نی ا ؛تدسا تدبثم هددش هدهادشم دنور قطانم ندی
و یگژی انعم هب ی ازفا شی نیابت ینامز اهزارت ی ادرو راشف تسی تبدسن
م هب نیگنای وگ و تسا یای غت تاریی م نای ناهام ۀ شهادک ؛تدسا شارپ
داقم( دنور ری فنم ی ور رب ی ناشن )هشقن ۀ
امت لی داقم ری زارت راشف هناهام
هام(
اه ی لاس رد رظانتم اه
ی ) لتخم وناژ هام رد .تسا تابث هب هدی
رد
ادهزارت شاردپ ددنور ربمادسد هادم ادب توادفتم ًلاماک قطانم ی
رادشف
ادرو تسی نعم ی راد تسا . دنور شارپ یاهزارت رادشف تدسیادرو رد
هادم
هیروف زین رد شخب ییاه زا بونج قرش روشک یدنعم راد تدسا . رد ندیا
قطانم دنور هدهاشم هدش تبثم تسا . نیا رما هدب یدنعم دادیز نددش
تارییغت یاهزارت راشف تسیادرو رد هدودحم ی دروم هعلاطم یدط هزادب
ی ینامز 1979 ات 2018 تدسا . رد هادم هدیروف رد نادمه هدوددحم ی
ییایفارغج هک
دنور یاهزارت راشف تسیادرو ینعم راد
،دوب ددنور شاردپ
زین تبثم و ینعم راد تسا . رب ساسا جیاتن هب تسد هددمآ یاردب ددنور
یگلوچ اهزارت ی ادرو راشف تسی هزاب رد ی ینامز 1979 ات 2018 هک رد
لکش 3 شیادمن هداد هددش تدسا
، گلودچ ددنور هدک ددش صخدشم ی
اهزارت ی ادرو راشف تدسی شدخب رد ربمادسد هادم رد ییاده
زا بردغ و
لامش برغ روشک ینعم راد تسا . رد شخب ییاه زا ندیا قطادنم ددنور
هدهاشم هدش تبثم و رد شخب ییاه فنم نآ زا ی قطانم رد .تسا ی
هدک
گلوچ دنور ی نعم هب تسا تبثم ی
نوزفا رارکت رت
یاهزارت گرزدب راشف
ادرو رادقم تسی ا رد نی م هدب تبدسن قطانم نیگنادی
ازدفا(
شی عادفترا
اهزارت ی ادرو راشف تسی دفنم دادعا .تسا ) ی
گلودچ ددنور ی
دنعم هدب ی
ب دماسب رتشی داقم ری ارب مک ی اهزارت و عافترا ی
ادرو راشف تسی .تسا
نامه دشک رد تدبثم دنور دوجو دش هتفگ ًلابق هک هنوگ یگدی
هدب
نعم ی گرزب نماد ندش رت ۀ
ادرو راشف زارت هب طوبرم دادعا تدسی
.تدسا
ا نی وگ رما یای ا نی عقاو تی شک رد هک تسا یگدی
ادرو راشف زارت تدسی
نراقتم تادهاشم هچرگا دنا
،
ّما ا ق رد سای زوت ادب عدی دنماد رد رادجنهب ۀ
گرزب رت ی م رارق ی دنریگ زوت نددش هتشارفا . عدی
دناوارف ی و تادهادشم
فنم دنور ی نآ انعم هب اه ی دنماد ندش رتدودحم ۀ
ق رد داددعا سادی
ادب
زوت عی شک ربماسد هام رد .تسا راجنهب یگدی
شخب رد ییاده زا لامدش
برغ روشک تبثم و ینعم راد تسا
؛ ا نی دم عودضوم ی
ددناوت دنعم هدب ی
اهزارت عافترا شهاک ی
ادرو راشف تسی ا رد ندی هادم رد .ددشاب قطادنم
هیوناژ زین دنور یگدیشک یاهزارت رادشف تدسیادرو رد
شدخب ییاده زا
لامش برغ و لامش قرش تدبثم و یدنعم راد ؛تدسا رد نیدمه هادم رد
شخب ییاه زا
،بونج بونج قرش و قرش هدودحم درودم هدعلاطم زدین
دنور یگدیشک یاهزارت راشف تسیادرو یفنم و ینعم راد تسا
؛ ا ندی رد
لاح ی روف هام رد هک تسا هی
شک یگدی اهزارت ی ادرو راشف تسی مک نیرت
نازیم ینعم یراد ار هب شیامن هتشاذگ و نیا ینعم یراد رد شخب یاه
زا بونج برغ و قطانم یزکرم روشک لباق هدهاشم تسا . بودنج رد فنم هدش هدهاشم دنور برغ
ی حاودن رد و ی تدسا تدبثم زدکرم .
ا ندی
یگژیو هب نعم ی زب ر گ رت زکرم قطانم رد راشف دادعا ندش ی
و چوک
رت نآ ندش بونج رد اه برغ
روشک تسا .
یسراو و یسررب دنور دنلب تدم تارییغت زارت رادشف تدسیادرو رد
هام یاه لصف ناتسبات زین ناشن داد هک رد هام نوج رب یور لک ناریا
هب زج شخب یاه یکچوک زا لامش بردغ رودشک ددنور تدبثم خر هداد
تسا . نیا دنور رب یور تاعافترا نامرک رتدیدش زا قطانم رگید تسا .
رد هام یلاوج زین هب زج شخب ییاه زا بونج و بونج بردغ رودشک و
زین شخب ییاه زا لامش قرش و لامش برغ فنم دنور هک روشک ی
رد ار
یاهزارت راشف تسیادرو ناشن یم
،دنهد رگید قطانم روشک دنور تبثم
یاهزارت یراشف تسیادرو ار هبرجت هدرک ددنا . رد هادم تدسوگآ زدین رد
شخب یاه لباق یهجوت زا
،لامش لامش قرش و لامش برغ روشک دنور
یفنم رد عافترا یاهزارت راشف تسیادرو لباق هدهاشم تسا ا رد . نی هام
هب ا زج نی د رد قطانم رگی
شخب یاه روشک ددنور تدبثم رد یادهزارت
راشف تسیادرو هدهاشم یم دوش نامه . لکدش رد هک هنوگ 4
دم ی ناودت
هدهاشم
،درک نیرتلااب دنور تبثم رب یور تاعافترا سرگاز و نادمرک
رارق هتفرگ تسا .
لکش 3 - دنور
،شارپ یگلوچ و یگدیشک یاهزارت راشف تسیادرو رب
یور وج ناریا یارب هام یاه لصف ناتسمز یط هزاب ی ینامز 1979 ات 2018
Figure 3- Trends of variance, skewness, and kurtosis of Tropopause pressure levels on the atmosphere of Iran on the winter months during the period 1979 to 2018
یتوافت هک رد دنور عافترا تسیادرو رد هادم یاده لدصف ناتدسبات
تبسن هب لصف ناتسمز دوجو دراد نیا تسا هک رد نیا لدصف شدخب
یاه لباق یهجوت زا روشک زارت راشف تسیادرو یاراد دنور یدنعم یراد
تسا . رد هام نوج شخب یاه هجوت لباق ی ا زا ناری رد(
شخب ییاده زا
قطانم
،یزکرم
،قرش لامش قرش و بونج قرش غت دنور )روشک تاردیی
نعم و تبثم ی
راد لاوج هام رد .تسا هدوب ی
ن زی قطادنم نامه رد ی
هدک
ارب ی ب نوج هام نای ،ددش دّما ا رتدوددحم تعدسو رد ی
و تدبثم ددنور
نعم ی راد ن توا هام رد .تسا هدوب زی
شخب ییاه زا بونج
،قرش ،بودنج
بونج برغ ن روشک زی نعم و تبثم دنور ی
راد .دش هدهاشم
دنور امد ی اپ زارت
،نیی لااب ی ادرو تسی ادمد لدضافت دنور و یی
ود
ناتسبات لصف رد زارت رد
لکش 5 لباق هدهاشم تسا اب هجوت هب جیادتن
هب تسد هدمآ صخشم دش هک رد هام نوج یامد زارت نییادپ و یلاادب تسیادرو
رد رثکا قطانم یاراد دنور تبثم
،تسا اما نیا دنور رد لدک
ناریا رد حطس 95
% نانیمطا ینعم راد تسین . ینعم یراد یرادمآ ددنور
امد رد هام نوج رد ود زارت رد شخب ییاه زا قطانم
،یزکرم تاعافترا
،سرگاز قرش و لامش قرش روشک هدهاشم دش . رد هام یلاوج زدین رد
شخب ییاه زا زارت نییاپ تسیادرو چیه هنوگ یدنور هدهاشم دشن و رد
شخب ییاه زا قرش روشک دنور هدهاشم هدش یدفنم تدسا و رد ردگید
قطانم دنور یامد زارت نییاپ تسیادرو تبثم تسا . رد نیدمه هادم رد
زارت یلااب تسیادرو زین هب زج شخب ییاه هدنکارپ یا زا روشک هک دقاف
دنور دندوب رد رگید قطانم یم ناوت دنور تبثم یلو دقاف ینعم یرادمآ
ار شخب رد طقف ؛درک هدهاشم ییاه
لامش زا
،قرش
،قرش بونج قردش
و شخب ییاه زا قطانم یزکرم روشک یم ناوت ینعم یراد یرامآ ددنور
ار هدهاشم درک .
لکش 4 - دنور زارت یراشف تسیادرو رب یور وج ناریا یارب هام یاه لصف ناتسبات یط هزاب ی ینامز 1979 ات 2018
Figure 4- Trends of Tropopause pressure level trend over the atmosphere of Iran in the summer months during the period 1979 to 2018
رد زارت نییاپ تسیادرو دنور امد رد هام یلاوج رد شدخب ییاده زا
قرش شک رو ینعم راد
؛تسا رد یلاح هک رد زارت یلااب تسیادرو قطانم
مأوت اب دنور ینعم راد لباق هجوت رت دنتسه . رد هام تسوگآ رد زارت نییاپ
تسیادرو امد رد لک هدودحم دروم هعلاطم یاراد دنور تبثم تسا . ا نی
شخب رد دنور ییاه
زا تاعافترا
،سرگاز شدخب ییاده زا بودنج بردغ
،روشک شخب ییاه زا قطانم یزکرم و شخب ییاه زا بونج رودشک رد
حطس 95
% نانیمطا ینعم راد تسا . رد زاردت یلاادب تدسیادرو زدین
رد
نیمه هام زا ضرع ییایفارغج 32
هجرد هب تمس ضرع یاه
،لااب دنور
رفص تسا و نییاپ رت زا نیا ضرع ییایفارغج دنور
هدهاشم هدش تبثم
تسا . یط هام تسوگآ رد زارت یلاادب ،تدسیادرو قطادنم
یاراد ددنور
ینعم راد رد سایق اب زارت نییاپ نآ هنهپ یاه هدرتدسگ یردت ار شدشوپ
یم دهد . رد هام نوج یسررب دنور لضافت یادمد زاردت نییادپ و یلاادب
تسیادرو رب یور وج ناریا ناشن داد هک رد رثکا قطادنم رودشک ددنور
لضافت تبثم دوب و رد شخب ییاده زا بودنج قردش رودشک زدین ددنور
هدهاشم هدش یفنم تسا . رد نیا هام هب زج شخب ییاه زا لامش ،قردش
بونج قرش و لامش برغ روشک هک ینعم یراد ددنور ار رد حطدس 95
%
نانیمطا ناشن یم
،دهد رد رگید قطانم دنور لضافت دقاف ینعم یرامآ
تسا . رد هام یلاوج رد شخب یاه لباق یهجوت زا روشک دنور تارییغت
لضافت ود هیلا رفص تسا . د رد رگی دفنم ددنور رودشک قطادنم ی
رد و
حطس 95
% مطا نانی نعم ی راد ن تسی امد لضافت . یی
هام هب تبسن یاده
لبق
، صن زا راهنلا 54 هجرد هب تمس قرش یدنور ینعم راد ار نادشن
یم دهد . رد هام تسوگآ زین رد شخب یاده لدباق یهجودت زا هدوددحم
دروم هعلاطم دنور لضافت ییامد دقاف ینعم یراد تسا و رد نییاپ ردت زا
ضرع ییایفارغج 33
هجرد دنور رد لدک هدوددحم یدفنم و رد شدخب
ییاه زا هدودحم دای هدش دنور هدهاشم هدش ینعم راد تسا .
رد لکددش 6 دددنور
،شارددپ یگلوددچ و یگدیددشک یاددهزارت
راددشف
تسیادرو رد هام یاه لصف ناتسبات زین رب یور وج ناریا شیادمن هداد
هدش تسا . دنور شارپ یاهزارت راشف تسیادرو رد هام نوج رد هسیاقم
اب مامت هام ییاه سررب نونکات هک ی
شخب رد دش یاه
لباق یهجودت زا هدودحم
دروم هعلاطم
ًابلاغ تبثم و ینعم راد تسا . رد هام یلاودج زدین
دددننامه هاددم نوددج رد شددخب ییادده دددنور و تددبثم شارددپ رد
حطددس
ینعم یراد یرعت
،هدش ینعم راد دمه تدسوگآ هادم رد .تسا ۀ
قطادنم
دنعم دنور اب مأوت ی
راد هدهادشم ددنور ،شاردپ هددش
تدبثم ؛تدسین رد
شخب ییاه زا لامش قرش هدودحم ی دروم هعلاطم دنور شارپ یدفنم و
رد رگید شخب اه تبثم تسا . رد هام یلاوج زین دننامه رگید هام ییاه
هک نونکات یسررب هدش دنا گلوچ دنور ی ادهزارت ی ادرو رادشف تدسی
رد
شخب یاه یدودحم زا روشک یفنم و ینعم راد تسا . رد هادم تدسوگآ
یاهدنور ینعم راد هدهاشم هدش یارب یگلوچ یاهزارت راشف تدسیادرو
ًلاماک توافتم اب ود هام لبق زا دوخ
؛تسا رد نیا هام رد یقطادنم هدک
دنور یگلوچ ینعم راد .تسا تبثم هدش هدهاشم دنور ،تسا
رد هام یاه سرام و یم رد قطانم رایسب یدودحم زا روشک ددنور
یگدیشک یاهزارت رادشف تدسیادرو یدفنم
و یدنعم راد تدسا . رد هادم
یلاوج زین دننامه هام نوج دنور یگدیشک رد شخب یاه یدوددحم زا
روشک یدفنم و یدنعم راد تدسا . رد هادم تدسوگآ یاهددنور یدنعم
راد
هدهاشم هدش یارب یگدیشک یاهزارت راشف تسیادرو
ًلاماک توافتم ادب
ود هام رگید تسا و رد قطانم مأودت ادب ددنور یدنعم
،راد ریدادقم ددنور
یشیازفا .تسا
هجیتن یریگ
عافترا تسیادرو تحت ریثأت هیلاود ی رهپسدرو نشوپ و تسا رهپس
غت و تاریی ا نی لا ود هی م ی دناوت ور رب ی ادرو تسی ثأت راذدگری .ددشاب رد
یتروص هک رهپسدرو رد رثا شیازفا یادهزاگ هدناخلگ یا مردگ دودش و
نشوپ رهپس زین تحت ریثأت شهاک نزا درس دوش رد شندکاو هدب ندیا
تارییغت عافترا تسیادرو شیازفا ادیپ یم ددنک ( 30 ) ا رد . ندی شهوژدپ
عس ی ادرو راشف زارت دنور ات دش تسی
اب طابترا رد هلاسم
ی رییغت میدلقا
رب یور وج ناریا رد لوصف ناتسبات و ناتسمز یسررب دوش هب هجوت اب .
نیا هک ادرو عافترا تسی
امد اب طابترا رد ی
اهزارت ی دزن ی رد تسا نآ
ا نی غت شهوژپ تاریی
امد ی اپ زارت نیی لااب و ی ادرو تدسی ن زدی دسررب ی
ش د . جیاتن یسررب دنور یاهزارت راشف تسیادرو رد لوصف لتخم لاس
ناشن داد هک رد بلغا هام یاه واکاو دروم ی روشک قطانم رثکا و ددنور
تارییغت زارت راشف تسیادرو ینعم راد
؛تسین ا هدب ندی رد هدک ترودص
ادرو ربماسد هام رد ناتسمز لصف تسی
ه رد چی شخب ی دنعم روشک زا ی
یراد ار هبرجت هدرکن و دنور ینعم راد هدهاشم هدش رد ود هام هدیوناژ و
هیروف زین دودحم هب شخب ییاه زا بونج قرش رودشک تدسا ا . ندی رد لاح
ی هام رد هک تسا یاه
شخب رد ناتسبات لصف یاه
هجوت لباق ی زا
دنور روشک تارییغت
یاهزارت ادرو راشف تسی تدبثم و یدنعم راد تدسا .
جیاتن یسررب دنور یامد زارت نییاپ تدسیادرو زدین
رد هادم یاده درودم
یواکاو ناشن داد هک رد هام ربمادسد رد چیده یدشخب زا رودشک ددنور
هدهاشم
،هدش ینعم راد ن
،تسی اّما د رد رگی هام یاده درودم یوادکاو رد
شخب یاه یدودحم زا روشک یم ناودت یدنعم یراد ددنور ار هدهادشم
دومن .
لکش 5 - دنور یامد زارت نییاپ
،تسیادرو یامد
زارت یلااب تسیادرو و دنور لضافت ییامد ود زارت رب یور وج ناریا یارب هام یاه لصف ناتسبات
یط هزاب ی ینامز 1979 ات 2018
Figure 5- Temperature trends of upper and lower levels of the tropopause and temperature difference of the two levels over the atmosphere of Iran in the summer months during the period 1979 to 2018
لکش 6 - دنور
،شارپ یگلوچ و یگدیشک یاهزارت راشف تسیادرو رب یور وج ناریا یارب لک هام یاه لصف ناتسبات یط هزاب ی ینامز 1979 ات
2018
Figure 6- Trend of variance, skewness, and kurtosis Tropopause pressure levels over the atmosphere of Iran in the summer months during the period 1979 to 2018
رد لصف ناتسمز طقف رد هام هیوناژ رد شخب ییاه زا بونج قردش
روشک یامد زارت یاپ نی تسیادرو ینعم یراد ار هبرجت هدرک تسا . ا ندی
لاح رد ی شدخب رد ناتدسبات لصف رد هک تسا یاده
هجودت لدباق ی
زا
روشک دنور یامد زارت نییاپ تسیادرو ینعم راد دوب و رد مامت هام یاده
واکاو دروم ی هب لاوج هام زج ی
قطانم رد ی ادمد دنور هک ی
ادپ زاردت نیی
ادرو تسی شخب ناونع هب(
ی )رهپسدرو زا تبثم
و ینعم راد دودب . رد هادم
ییاه هک دنور یامد نیا زارت رادانعم هدودب تدسا
، ادمد ی شدخب یاده
لااب یی رهپسدرو رد هعلاطم دروم هرود لوط دنور
یشیازفا هتشاد تسا .
یسررب تارییغت ادمد رد زاردت یلاادب تدسیادرو ( هدب ناودنع یدشخب زا
نشوپ رهپس ) رد هدودحم دروم هعلاطم ناشن داد هک ددنور ادمد رد ندیا
شخب زا وج دننامه زارت نییادپ تدسیادرو رد
شدخب یاده یعیدسو زا
روشک و بلغا هام یاه دروم یسررب دقاف یدنعم رادمآ ی تدسا . م نازدی
نعم ی یراد ناتسبات لصف رد نانچمه دنور تبسن
ناتسمز لصف هب رد
شخب یاده ب یرتدشی رودشک زا هدهادشم هددش تدسا لاادب زاردت رد . ی
ادرو تسی قطانم مامت رد هعلاطم دروم لصف ود رد ی
دنور هک یدنعم د را
تسا دنور امد تبثم دوب .
اب هجوت هب دراوم نایب هدش راظتنا یم تفر هک رد نادکم اده و هادم
ییاه امد دنور هک ی
رهپسدرو یشیازفا تسا و ازفا ددنور یدشی ادمد ی
نشوپ رهپس زین یم تسیاب شهاک هب رجنم زارت
ادرو راشف تدسی ،دودش
ّما ا ا هب هجوت اب نی
اهدنور هک عوضوم ی
نعم ی راد قافتا هداتفا یارب امد
رد ود زارت ارطا تسیادرو و یاهدنور ینعم راد اردب هددش هدهادشم ی
ادرو راشف زارت تسی
ناکم رظن زا ی
ناودخمه مده اب ی
،ددنرادن رد درودم
غت دنور طابترا تاریی
امد ی لا ود هی ادرو ارطا تسی
غت ددنور ادب تاردیی
ادرو راشف زارت تسی
قم رد سای هناهام هب تروص یعطق یمن ناودت ردظن
.داد یسررب دنور لضافت ییامد ود زارت ارطا تسیادرو ردب یور ودج
ناریا زین ناشن داد هک دنور لضافت رب یور وج ناریا رد رثکا قطانم و
