پهنه بندی کشت چغندرقند در استان آذربایجان غربی براساس سیستم های کشت و آبیاری در سامانه اطلاعات جغرافیایی

هرود

22 هرامش

4 ناتسمز 1399

هحفص یاه 615 - 601

:یشهوژپ هلاقم

هنهپ ناجیابرذآ ناتسا رد دنقردنغچ تشک یدنب متسیس ساسارب یبرغ

هناماس رد یرایبآ و تشک یاه

ییایفارغج تاعلاطا

بوقعی بیبح

1هداز یدبع هنیکس ،

2

، *

یدباع ایؤر

2

1 ققحم . لاهن شخب ناجیابرذآ ناتسا یعیبط عبانم و یزرواشک شزومآ و تاقیقحت زکرم ،رذب و ناریا ،هیمورا ،یبرغ

.

2 .ناریا ،رها ،زیربت هاگشناد ،رها یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد ،رایداتسا .

:هلاقم تفایرد خیرات 11

/ 11 / 1931 :هلاقم شریذپ خیرات

22 / 19 / 1933

هدیکچ هب هنهپ و یبایزرا روظنم هرهب اب قطانم یدنب

صخاش ساسارب دنقردنغچ تشک لااب یرو متسیس یاه

شور و تشک عون ،تشک یقیقحت یرایبآ یاه

حرط بلاق رد

هنایشآ ناجیابرذآ ناتسا رد یا یعارز لاس رد یبرغ

79 - 6971 زا .دش ماجنا 66

هس زا میلقا هب هتسب ناتسرهش ره رد و ناتسا ناتسرهش اتسور ره رد و اتسور

هب هنومن و لیمکت همانشسرپ عراز هس زا یفداصت تروص هنهپ ییایفارغج تاعلاطا هناماس زا هدافتسا اب .دش ماجنا مزلا یرادرب

هرهب اب قطانم و دش ماجنا یدنب یرو

هفرص بآ ،یفرصم بآ رادقم ،دنق درکلمع و دصرد ،هشیر درکلمع تافص یارب لااب صم ییاراک و ییوج

.دش صخشم بآ فر ناتسرهش نیب رد

،ناتسا یاه

ناتسرهش هب هدقن و رهشناریپ یاه هب رهشناریپ ناتسرهش و دنق درکلمع و دصرد نیرتلااب لیلد

مک ندوباراد لیلد و نردم یرایبآ متسیس رد بآ فرصم رادقم نیرت

تشک

×04 14 مه و هزییاپ و شیب نینچ

هب بآ فرصم ییاراک نیرت یرایبآ نردم شور

و هزییاپ تشک و

×04 14 هب ناتسرهش ناونع هرهب اب یاه

یفرعم لااب یرو

هنهپ جیاتن ساسارب یفرط زا و دندش ماجنا یدنب

هدش ناتسرهش یاه هب ناکوب و بآودنایم ،داباهم ،هیونشا ،یوخ ،هدقن ،رهشناریپ هرهب اب قطانم ناونع

یارب لااب یرو

ناتسرهش و هایگ نیا تشک ،ساملس ،طوش یاه

نیهاش و هیمورا هب ژد

هرهب اب قطانم ناونع نیا ،دنقردنغچ دیلوت رد بآ تیمها هب هجوت اب هک دندوب نییاپ یرو

ناتسرهش هب اه یمن هیصوت لوصحم نیا دیلوت یارب طوش ناتسرهش هژیو .دوش

لک هژاودی

‌ اه :‌

.دنقردنغچ هزییاپ تشک ،بآ فرصم ییاراک ،دنق دصرد ،نیلوب ،یرایبآ

Zoning of Sugar Beet Cultivation in West Azarbaijan Province Based on Cultivation and Irrigation Systems in GIS

Yagoob Habibzadeh¹, Sakineh Abdi^2*, Roya Abedi²

1. Researcher, Seed and Plant Improvement Section, Agricultural Research Center of West Azarbaijan Province, Urmia, Iran.

2. Assistant Professor, Ahar Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Tabriz, Ahar, Iran.

Received: January 5, 2020 Accepted: June 11, 2020 Abstract

For evaluation and zoning of sugar beet susceptible areas based on cultivation systems and irrigation regimes, a research has been conducted as a nested design in West Azarbaijan Province in 2017-2018. For this purpose, 11 counties have been used. In each county, based on the climate three villages have been visited, wherein three famers have been selected in random to complete the prepared questionnaires and take the samples. The measured traits from each field includes root yield, percent and yield of sugar, used water, water conservation, and water use efficiency in different cropping and irrigation systems. Geographic Information System (GIS) has been used for zoning and determining their susceptible areas. Results show that among the counties of the province, Piranshahr and Naghadeh have had the highest sugar content and yield with Piranshahr being introduced as the most susceptible counties, due to its lowest used water in modern irrigation and cultivation systems (60×40 and autumn) and highest water use efficiency in modern irrigation system and and 60 × 40 autumn cultivation systems.

Based on the zoning, Piranshahr, Naghadeh, Khoy, Oshnaviyeh, Mahabad, Miandoab, and Bukan have had the most susceptible areas and Showt, Salmas, Urmia, and Shahindej have been unsuitable areas in this province for cultivation of this plant. Given the importance of water in sugar beet production, these counties, especially Showt, are not recommended for producing this plant.

Keywords: Autumn cultivation of sugar beet, booliean, Irrigation, percent of sugar, water use efficiency.

1 همدقم‌.

‌

حطس ریز تشک دنقردنغچ رد

ناهج دودح 41 / 5 نویلیم

راتکه اب طسوتم درکلمع 19 / 59 نت رد راتکه تسا . نیا

رد نازیم ناریا

دودح 664 رازه راتکه اب درکلمع 7 / 04

نت رد راتکه یم دشاب (

FAO, 2018

ز حطس .) ی

ر ک تش

رد دنقردنغچ ک

ط روش ی لاس اه ی خا ی هب ر ک زا رتم 644

ه رازه ک رات ک شها ی سا هتفا ( ت

Ebadzadeh et al.,

.)2017

اب دنقردنغچ لوصحم 6

/ 07 لوت زا دصرد ی

د

تعنص تلاوصحم ی

اج رد ی و هتفرگ رارق تسخن هاگ

ن لوصحم ی

ش ک اب ر 0 / 09 لوت دصرد ی

اج رد د ی

دعب هاگ ی

م ی دشاب . هب د ترابع ی

رگ

، دودح 5 / 71 لوت زا دصرد ی

د

تعنص تلاوصحم ی

ن و دنقردنغچ لوصحم ود هب ی

ش ک ر

راد قلعت و د دودح 91 لوت زا دصرد ی

تعنص تلاوصحم د ی

اب ناتسزوخ ناتسا هس رد 6

/ 54 ابرذآ ، ی ناج برغ ی اب 6 / 65 و

ناسارخ وضر

ی اب 4 / 7 هب دصرد تسا هدمآ تسد

(

Ebadzadeh et al., 2017

.)

ما ک نا ک تش دنقردنغچ رد

اپ یی ز و هدافتسا زا لمع ک در

ر ی هش نآ رد راهب لاس دعب رد خرب ی زا قطانم ک روش

دوـجو دراد . ک تـش اپ یی هز

،دنقردنغچ رد

اقم ی هس اب ک تش

،هراهب هب لد ی ل هدافتسا زا شراب اه ی اپ یی ز ی و ناتسمز ی و

نتفرگنرارق هرود

دشر گ ی ها رد لصف

،ناتسبات هفرص وج یی

لباق هجوت ی رد فرصم بآ ( دراد

Reinsdorf & Koch,

صخشم .)2013

هدش تسا ک ه رد ک اپ تش یی هز دنقردنغچ

رد تن ی هج ششوپ ک پونا ی رس ی ع

،رت ازفا ی لمع ش ک در ی ب ی ش

زا 41 دصرد امن ی نا هدش تسا (

Kirchhoff et al., 2009

).

زا هزییاپ دنقردنغچ تشک دعتسم قطانم ییاسانش تیولوا م و یزرواشک داهج ترازو یاه ؤ

تاقیقحت هسس

یم دنقردنغچ ناتسا یگدرتسگ هب هجوت اب .دشاب

تحت یاه

میلقا دوجو و هعلاطم یارجا قطانم نیا رد نوگانوگ یاه

حرط دعتسم قطانم ات تسا مزلا یدایز یتاقیقحت یاه

ییاسانش ی .ددرگ

ک هار زا ی ک یم هک ییاهرا نامز رد دناوت

نیا هعسوت هنیمز و هدناسر باوج هب ار نلاوئسم یهاتوک هنهپ زا هدافتسا ،دیامن مهارف ار تشاک یم یدنب

دشاب

(

Javaheri et al., 2006

.) هدافتسا تاعلاطا هناماس زا

( ییایفارغج

)GIS

هشقن هیهت رد هنهپ یاه

یدنب ارب ی کی

وگلا ،صاخ لوصحم ی

بسانم عیزوت ار لوصحم نآ ندوب

ارب ی اهدحاو رد هشقن دحاو ره ی

یم ناشن یضارا دهد

(

Sarmadian & Taghizadeh mehrjerdi, 2009

) . اب

زا هدافتسا لیسناتپ GIS

اه ی رد مید مدنگ تشک یمیلقا

ناجیابرذآ ناتسا یبرغ

طسوت

Bazgir 2000(

هنهپ )

دنب ی

و هدش یضارا ،طسوتم ،بسانم هقبط راهچ رد ناتسا

فرگ رارق بسانمان و فیعض .تسا هت

هنهپ هب یدنب روظنم

ناسارخ ناتسا رد دنقردنغچ هراهب تشک لیسناتپ نییعت

ًلاماک ناتسا نیا یضارا زا دصرد راهچ ،داد ناشن گرزب ،بسانم 61 و بسانم هنهپ وزج یضارا دصرد 14

دصرد

اک طسوتم هنهپ وزج زین یضارا یم تش

تیاهن رد .دنشاب

10 بسانمان دنقردنغچ هراهب تشاک یارب یضارا دصرد

یم ( دنشاب

Sanjani, 2013

.) هشقن هنهپ یاه تاعلاطا یدنب

تهج بسانم قطانم نتفای و باختنا هنیمز رد ار یمهم یربراک رارق ناربراک رایتخا رد ،یتاعلاطم هقطنم یاه

یم ( دهد

Abbasi et al., 2014

.) زا یکی مهم

نیرت

اهدربراک ی نورد نونف رد ،GIS

اب هک تسا یبای شور

یاه

ددعتم ی نورد تایلمع هب ار یبای

ینحنم هیهت روظنم اه

ی

مه یم شرتسگ و هعسوت شزرا هد

( د

Adab et al., 2008

.)

بآ یرایبآ مهم نیرت هداهن دیلوت یزرواشک زاین .تسا

یبآ دنقردنغچ رد

دودح 554 ( قطانم بوطرم ) ات 4444

یلیم رتم ( قطانم کشخ ) یم دشاب (

Ebrahimipak et al.,

.)2008

هک رد تروص هنیهب یزاس و شیازفا ییاراک فرصم

بآ رد شخب

،یزرواشک یم

ناوت هب هدافتسا هنیهب زا بآ

تسد تفای . نیا رب هولاع دنقردنغچ بآ فرصم نازیم هک

ناتسرهش رد رد ،تسا یتوافتم ریداقم یاراد فلتخم یاه

و دشر هرود لوط رد فرصم ریداقم نیا زین ناتسرهش کی

یدایز تارییغت تشک شیارآ و نامز و یرایبآ متسیس عون ،بآ هب دنقردنغچ یلااب زاین و بآ عبانم دوبمک .دراد زا

سا ناریا رد هایگ نیا دیلوت مهم تلاکشم ( ت

Sadrghein,

،)2012

یفرط زا دوجو اب ، همانرب

هعسوت رب ینبم روشک یاه

هناماس یرایبآ یاه نردم

شیب ، نیرت طس ح تشکریز

هب دنقردنغچ یرایبآ شور

یتنس دراد صاصتخا .

نیا رد

شیب فرصم اب نازرواشک طیارش دیلوت هب ،بآ رت

لوصحم

تردابم یم .دننک اذل بآ فرصم ییاراک یم شهاک

دبای . رد

یکی یتشن یرایبآ طیارش هار زا

شیازفا یاهراک ییاراک

تیریدم لامعا ،یرایبآ زا هدافتسا هلمج زا یعارز حیحص

شیارآ اه متسیس و یاه تسا بسانم تشاک (

Nazarifar et

al., 2018; Javaheri et al., 2006

یرایبآ شور رییغت اب .)

زین دنقردنغچ تشاک شیارآ هک تسا مزلا ،نردم هب یتنس رط زا و دنک ادیپ رییغت هرهب اب قطانم یف

تشک یارب لااب یرو

فده اب شهوژپ نیا ،نیاربانب ،ددرگ ییاسانش هایگ نیا هنهپ هرهب اب قطانم یدنب رد دنقردنغچ تشک لااب یرو

ناتسرهش ناجیابرذآ ناتسا یاه هب( یبرغ

ناتسا نیمود ناونع

متسیس ساسارب )روشک دنقردنغچ هدننکدیلوت مهم یاه

ب یرایبآ و تشک فلتخم تاعلاطا هناماس زا هدافتسا ا

( ییایفارغج .دش ارجا )GIS

2 داوم‌.

‌ و

‌ شور

‌ اه

یعارز لاس رد شهوژپ نیا 79

- 6971 هب هنهپ روظنم و یدنب

هرهب اب قطانم ییاسانش ساسارب دنقردنغچ تشک یلااب یرو

متسیس ناتسرهش رد ،تشاک و یرایبآ فلتخم یاه یاه

ناجیابرذآ ناتسا تهج .دش ماجنا یبرغ

عمج یروآ

،تاعلاطا 66

ناتسا دنقردنغچ تشک تحت ناتسرهش یاه

نیهاش ،ساملس ،رهشناریپ ،ناکوب ،یوخ ،هیونشا(

،طوش ،ژد

ره رد و دش هتفرگ رظن رد )هیمورا و هدقن ،بآودنایم ،داباهم ره زا ،دیدرگ هعجارم اتسور هس هب میلقا هب هتسب ناتسرهش عراز هس اتسور -

هب راز ندوبدودحم لیلد راکردنغچ نیع

- شسرپ و دش باختنا

هیهت همان و لیمکت لبق زا هدش

هنومن یرادرب یارب هک تسا رکذ هب مزلا .دش ماجنا مزلا یاه

رظن زا نیعراز و اهاتسور باختنا و

براجت ناسانشراک

یزرواشک برجم

قطانم رد زکارم تامدخ داهج یزرواشک

مه و نینچ هجرد ترارح و قطانم یگدنراب هدافتسا

.دش

هب هرفن هس هورگ کی میمصت ناونع

یتایلمع داتس ای هدنریگ

یبایزرا و عیزوت ،هیهت تیلوئسم هک دش لیکشت شسرپ همان شسرپ .دنتشاد هدهعرب ار اه همان

یواح اه

شسرپ .دوب دنقردنغچ تعارز هنیمز رد یعارز یاه رادقم

رد بآ نیمأت عبانم هب هتسب راتکه ره رد یتنس یفرصم بآ زا پمپ روتوم( بآ روتنک قیرط زا ناتسا فلتخم قطانم بآ زا( مولف لاشراپ و )هاچ هزادنا )یراج یاه

.دش یریگ

ناتسرهش رد نردم یرایبآ تحت و تشک ریز حطس یاه

( لودج رد ناتسا فلتخم 6

درکلمع .تسا هدش هدروآ )

مرف لیمکت و نیعراز یراهظادوخ اب دنقردنغچ یاه

میظنت .دش نییعت هدش رادقم میسقت زا بآ فرصم ییاراک

نییعت راتکه رد یفرصم بآ رادقم رب هدشدیلوت لوصحم دیدرگ (

Golinedjad & Eivazi, 2019

.) هفرص نازیم ییوج

متسیس رد زین بآ فرصم رد عون و یرایبآ فلتخم یاه

فرصم بآ نازیم ساسارب تشک یاهنم شور نآ رد هدش

هب بعکمرتم سایقم اب یتنس یفرصم بآ دمآ تسد

(

Golinedjad & Eivazi, 2019

.)

هداد لیلحت یارب هنایشآ حرط زا اه

حطس هس اب یا

لک( ناتسرهش 66

ره رد اتسور هس ،)ناتسا ناتسرهش

( دش هدافتسا اتسور ره رد عراز هس و ناتسرهش

Yazdi

Samadi et al., 2006

هداد یرامآ هیزجت .) مرن اب اه

رازفا

MSTATC

نیگنایم هسیاقم و نومزآ قیرط زا اه

هنماددنچ لامتحا حطس رد نکناد یا 5

.دش ماجنا دصرد

هب هنهپ ماجنا روظنم هرهب اب قطانم ییاسانش و یدنب

لااب یرو

،هایگ نیا تشک هداد لیلحت زا سپ

طیحم هب جیاتن ،اه

مرن ا رازف دندش لقتنمGIS

.

لودج 1 رد نردم یرایبآ تحت و تشک ریز حطس .

ناتسرهش یاه ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یبرغ

ناتسرهش حطس

ریز تشک نردم یرایبآ حطس

هیونشا 2400

050

یوخ 1000

300

ناکوب 5000

1050

رهشناریپ 9000

1450

ساملس 420

110

نیهاش ژد 000

200

طوش 105

35

داباهم 1050

620

بآودنایم 4093

1200

هدقن 4650

1100

هیمورا 435

150

ناتسا 30553

5945

هداد هفرص بآ یاهرتماراپ هب طوبرم یاه ییوج

،هدش

یفرصم بآ ،بآ فرصم ییاراک و

هب طوبرم تافص درکلمع

لوصحم درکلمع(

هشیر )دنق درکلمع و دنق دصرد ، هب

زا کی ره کیکفت متسیس

یاه تشک ره رد یرایبآ و

ناتسرهش هب

نورد شور نزو هلصاف سوکعم یبای

( راد )IDW

هشقن هب لدم .دندش لیدبت هیلوا یرتسر یاه هلصاف سوکعم

ای لومعم زا یکی IDW

شور نیرت یاه

نورد طاقن یبای

تسا هیضرف نیا یانبم رب نآ ساسا هک تساضف رد هدنکارپ حطس کی رد هک نورد

شفارطا طاقن رب رتماراپ کی رثا ،یبای

رتمک رثا ،دبای شیازفا أدبم زا هلصاف هچ ره و تسین ناسکی دش دهاوخ (

Maghami et al., 2011

شور رد .) یزاینIDW

شور کی اریز ،تسین یناکم تارییغت یوگلا نییعت هب نزو هداد نآ رد هک هدوب طسوتم یهد هطبار قیرط زا اه

هرگ زا هدافتسا اب طاقن ریاس زا هطقن کی رایعم فارحنا یاه

هکبش یدنب نزو هدش یم یهد نزو هک موهفم نیا هب .دنوش اه

لوهجم هطقن هب تبسن ،مولعم هطقن ره هلصاف هب هجوت اب اهنت دروم هطقن لوح طاقن یگدنکارپ هوحن هب هجوت نودب و یم نییعت ،نیمخت

کیدزن طاقن هب و دنوش شیب نزو رت

هب و رت

مک نزو رترود طاقن یم هداد یرت

( دوش

Fathi Hafshjani et

al., 2014

مه .) شور نیا نینچ قطانم یارب

اب مک تعسو

( دراد یرتهب جیاتن

Nekooamal Kermani & Mirabbasi,

.)2018

هشقن هنهپ ییاهن یاه قطانم یدنب

هرهب اب لااب یرو

ردنغچ تشک دنق

هسلاک زا سپ هب ،ددجم یدنب

نیلوب شور

(

Boolean

) نزو مه و یهد روکذم یاهرتماراپ یناشوپ

یور زا

هشقن ش هیهت هیلوا یرتسر یاه دند

. نزو یهد هیلا شور رد اه

هک شور نیا تیهام ربانب نیلوب هعومجم یاراد

هک تسا یا

ره هـب دیاب هک دراد رصنع ود طقف تیمها اهرایعم زا کی

باختنا یارب اذل و دوش هداد رـبارب کی

ای لحم نیا ،ناکم

درادن یرگید تلاح چیه و بسانمان ای تسا بسانم (

Musaviy et al., 2010

ب نیگنایم رادقم ،) ه

رایعم دح ناونع

هب .دش هتفرگ رظن رد یروط

نزو ،هک هیلا یهد شور نیا رد اه

شیب ریداقم بسحرب بآ یاهرتماراپ یارب نیگنایم زا رت

هفرص ییوج درکلمع ،دنق دیلوت یارب بآ فرصم ییاراک ،هدش

هب ،کی ینزو شزرا اب دنق دصرد و درکلمع ،هشیر ناونع

هرهب اب قطانم رادقم و لااب یرو

مک رتماراپ یارب نیگنایم زا رت

هب رفص ینزو شزرا اب بآ فرصم قطانم ناونع

هرهب اب یرو

نییاپ .دش ماجنا

3 جیاتن‌.

‌ و

‌ ثحب

‌

هداد سنایراو هیزجت جیاتن ناتسرهش زا لصاح یاه

تحت یاه

ناجیابرذآ ناتسا رد دنقردنغچ تشک تافص هک داد ناشن یبرغ

یفرصم بآ و دنق درکلمع ،دنق دصرد یرایبآ متسیس رد

تشک ،نردم ،یتنس

×04 14 ( 14 یتناس فیدر نیب هلصاف رتم

و 04 یتناس هفرص بآ و هزییاپ تشک و )هتوب نیب هلصاف رتم -

یبوج تشک متسیس ،نردم یرایبآ متسیس رد هدش 04

× 14 و

مه و هزییاپ تشک نینچ

ییاراک رد دیلوت یارب بآ فرصم

متسیس تشک ،نردم ،یتنس یرایبآ یاه 04

× 14 هزییاپ تشک و

لامتحا حطس رد 5

ینعم دصرد لودج( دوب راد

4 .)

لودج 2 هزادنا تافص )تاعبرم نیگنایم( سنایراو زیلانآ جیاتن . ناجیابرذآ ناتسا دنقردنغچ هدش یریگ

یبرغ

یفرصم بآ

درکلمع دنق

دصرد دنق

درکلمع هشیر

هجرد

یدازآ تارییغت عبانم تشک

هزییاپ

تشک

×40 60

یرایبآ نردم

یرایبآ یتنس

5595202* 0345206^* 13039194^* 3101130^* 15/20^* 3/6^** 430/5^ns 10 ناتسا رد اهناتسرهش 032002** 1199236^** 1053555^** 3331211^** 4/4^** 0/1^** 155/1^** 22 اهناتسرهش رد اهاتسور 25161** 39112^** 61115^** 100645^** 0/3^** 0/13^** 6/59^** 66 اهاتسور رد نیعراز

** ،*

و : ns

هب ت بیتر ینعم راد رد حطس یاطخ لامتحا 5

و 1 دصرد و دوبن ا لاتخ ف ینعم .راد

همادا لودج 2 هزادنا تافص )تاعبرم نیگنایم( سنایراو زیلانآ جیاتن . ناجیابرذآ ناتسا دنقردنغچ هدش یریگ

یبرغ

بآ فرصم ییاراک هدشییوجهفرص بآ

هجرد

یدازآ تارییغت عبانم تشک

هزییاپ

تشک 40

× 60

یرایبآ نردم

یرایبآ یتنس

تشک هزییاپ

تشک 40

× 60

یرایبآ نردم 13ns

/

1 0/55^* 0/35^* 0/20^* 5595202^* 3630233^* 1440591^* 10 ناتسا رد اهناتسرهش 09**

/

0 0/00^** 0/05^** 0/03^** 032002^** 400345^** 200199^** 22 اهناتسرهش رد اهاتسور 09**

/

1 0/0001^** 0/01^** 0/01^** 25161^** 20696^** 6590^** 66 اهاتسور رد نیعراز

** ،*

و : ns

هب ت بیتر ینعم راد رد حطس یاطخ لامتحا 5

و 1 دصرد و دوبن ا لاتخ ف ینعم .راد

3

‌.

1

‌و‌دصرد‌.

دنق‌درکلمع

شیب رت هب دنقردنغچ دنق دصرد نی ناتسرهش رد بیترت

یاه

( هدقن 49 / 69 ( رهشناریپ ،)دصرد 49

/ 69 هیونشا ،)دصرد

( 19 / 61 ( داباهم و )دصرد 14

/ 61 دش هدهاشم )دصرد

لودج(

9 لکش( هشقن ساسارب و ) 6

هب قطانم نیا ) ناونع

هرهب اب قطانم هنهپ لااب یرو

.دندش یدنب مک

رت دقم نی را

( هیمورا ناتسرهش هب قلعتم زین دنق دصرد 01

/ 65 )دصرد

ناتسرهش و دوب ،یوخ ،طوش ،ساملس ،هیمورا یاه

نیهاش هب ناکوب و ژد هرهب اب قطانم ناونع

نییاپ یرو

هب هنهپ دنق دصرد ظاحل هنهپ هشقن .دندیدرگ یدنب

یدنب

لکش( دنق درکلمع 4

ناتسرهش یریگرارق زا یکاح ) یاه

ب ،رهشناریپ نیهاش و داباهم ،هدقن ،بآودنایم ،ناکو

رد ژد

هرهب اب هقطنم ناتسرهش نیا نیب رد هک دوب لااب یرو

،اه

دنق درکلمع اب رهشناریپ 95

/ 64 راتکه رد نت شیب

رت نی

لودج( تشاد ار رادقم 9

و یوخ ،هیمورا ،طوش .)

هب زین ساملس هرهب اب قطانم ناونع

دنق درکلمع نییاپ یرو هنهپ

ندش یدنب درکلمع اب طوش ناتسرهش هک د

1 / 1 رد نت

راتکه مک رت هب ار رادقم نی لودج( داد صاصتخا دوخ

9 .)

لمع ک ر در ی هش دنق و هب ناونع کی رتماراپ ک م ی رد مهم

دنقردنغچ تعارز یم

دشاب (

Ghaemi & Sadri, 2011

) رد .

شهوژپ یاه عس هراومه دنقردنغچ ی

ا رب ی تسا هدوب ن ک

ه

هشیر اب ییاه ش ک و ل زا و بولطم نزو ت رظن

ک ژولون کی

اب یک ف ی لوت لااب ت ی

ا .ددرگ د ی

دوجو هب هجوت اب عوضوم ن

گتسبمه ی فنم ی ب ی ر نزو ن ی

مها دنق دصرد و هش ی

ت

هب ازس یی یم هک دبای اب ی لداعت ناوتب د ی

ب ی پ تفص ود ن ی

اد

ک در ک ه ک م ی و ت یک ف ی بولطم حطس رد نآ ت ی

دشاب

(

Javaheri et al., 2006

هب .) یم رظن لیسناتپ دسر یاه

رد تشک تحت )کاخ و یفارگوپوت ،میلقا( عرازم یطیحم ناتسرهش هرهب اب یاه نیا درکلمع ظاحل هب نییاپ یرو

هنیهب هک دشاب درکلمع شهاک یلصا لماع ،لوصحم ندومن

هنیمز نیا رد بسانم یتیریدم تامیمصت و یعارز تایلمع یم ( دشاب اشگراک دناوت

Mahmoudan et al., 2017

.)

لودج 3 هزادنا تافص نیگنایم هسیاقم . یریگ

ناتسرهش دنقردنغچ هدش ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه

یبرغ

( یفرصم بآ m³.ha

) دنق درکلمع

( ton.ha )

دصرد دنق

هشیر درکلمع ( ton.ha ) تشک

هزییاپ 60×40تشک نردمیرایبآ یتنسیرایبآ 56

/

6235 ^g 0905/94 ^g 0314/05 ^g 12451/11 ^g 0/01 ^b 16/05 ^bc 52/15 هیونشا 50

/

5502 ^h 0146/03 ^h 5603/51 ^h 11405/56 ^h 5/04 ^c 15/94 ^f 49/22 یوخ 65

/

5126 ^d 10100/9 ^d 9502/22 ^d 14253/33 ^d 10/09 ^a 16/03 ^ef 62/09 ناکوب 56

/

5105 ⁱ 5293/65 ⁱ 6005/41 ⁱ 10211/11 ⁱ 10/35 ^a 15/03 ^ab 60/50 رهشناریپ 5500 ^ab 10514/2 ^ab 10000 ^ab 15000 ^ab 5/96 ^c 15/23 ^g 52/22 ساملس

50 /

5455 ^b 10602/5 ^b 9950/35 ^b 14955/56 ^b 9/34 ^b 15/99 ^ef 50/39 ژدنیهاش 56

/

5640 ^a 10915/0 ^a 10105/41 ^a 15201/11 ^a 6/6 ^d 16/31 ^df 40/44 طوش 33

/

6533 ^f 9333/34 ^f 0511/11 ^f 13066/65 ^f 9/22 ^b 16/62 ^cd 55/44 داباهم 22

/

5295 ^c 10424/6 ^c 9529/63 ^c 14594/44 ^c 9/94 ^a 16/32 ^de 59/52 بآودنایم 22

/

6552 ^e 9654/6 ^e 9029/63 ^e 13544/44 ^e 9/00 ^a 15/23 ^a 55/33 هدقن 4

/

6569 ^e 9650/64 ^e 9025/93 ^e 13530/09 ^e 6/94 ^d 15/46 ^g 44/03 هیمورا ینعم فلاتخا رگنایب نوتس ره رد هباشم ریغ فورح لامتحا حطس رد راد

5 یم دصرد .دنشاب

لودج همادا 3

هزادنا تافص نیگنایم هسیاقم . یریگ

ناتسرهش دنقردنغچ هدش ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه

یبرغ

( بآ فرصم ییاراک kg.m³

) )^m3.ha( هدشییوجهفرص بآ

هزییاپ تشک 60×40 تشک نردم یرایبآ یتنس یرایبآ هزییاپ تشک 60×40 تشک نردم یرایبآ 36 d

/

0 5/06 ^d 5/50 ^d 4/10 ^d 6235/56 ^g 3563/10 ^e 4155/04 ^g هیونشا 91 b

/

0 6/04 ^b 5/94 ^b 4/45 ^b 5502/50 ^h 3250/53 ^f 3001/05 ^h یوخ 03 bc

/

0 6/10 ^bc 5/00 ^bc 4/42 ^bc 5126/65 ^d 4052/30 ^b 4551/11 ^d ناکوب 54 a

/

11 0/33 ^a 5/03 ^a 5/05 ^a 5105/56 ⁱ 2915/46 ^g 3403/50 ⁱ رهشناریپ 95 f

/

6 4/05 ^f 4/64 ^f 3/40 ^f 5500 ^ab 4205/52 ^a 5000 ^ab ساملس

03 e /

5 5/45 ^e 5/22 ^e 3/9 ^e 5455/50 ^b 4253/02 ^a 4905/19 ^b ژدنیهاش 29 g

/

5 3/51 ^g 3/52 ^g 2/64 ^g 5640/56 ^a 4366/03 ^a 5093/50 ^a طوش 40 cd

/

0 5/94 ^cd 5/66 ^cd 4/24 ^cd 6533/33 ^f 3533/33 ^d 4355/59 ^f داباهم 42 cd

/

0 5/53 ^cd 5/61 ^cd 4/2 ^d 5295/22 ^c 4169/04 ^b 4064/01 ^c بآودنایم 46 cd

/

0 5/93 ^cd 5/64 ^cd 4/22 ^d 6552/22 ^e 3069/04 ^c 4514/01 ^e هدقن 63 f

/

6 4/64 ^f 4/42 ^f 3/31 ^f 6569/44 ^e 3060/25 ^c 4512/96 ^e هیمورا ینعم فلاتخا رگنایب نوتس ره رد هباشم ریغ فورح لامتحا حطس رد راد

5 یم دصرد .دنشاب

لکش 1 هنهپ هشقن . رد دنقردنغچ دنق دصرد یدنب

ناتسرهش ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه یبرغ

لکش 2 هنهپ هشقن . رد دنقردنغچ دنق درکلمع یدنب

ناتسرهش ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه یبرغ

هعلاطم رد

Mohammadian & Sadrghaen

( )2013

شیب رت تشاک شیارآ رد صلاخ دنق درکلمع نی 14

× 04 اب

فیدر هلصاف اب تشاک شیارآ و نایم رد کی یرایبآ یاه

54 یتناس هب رتم بیترت 70 / 7 و 14 / 7 و راتکه رد نت

مک رت فیدر هلصاف اب تشاک شیارآ رد نآ نی یاه

14

یتناس نازیم هب نایم رد کی یرایبآ اب رتم 44

/ 1 رد نت

.دش هدهاشم راتکه شیب

رت رد زین دیفس رکش درکلمع نی

تشاک شیارآ رامیت 14

× 04 ب ه .دمآ تسد رد

شهوژپ

Mohammadian & Sadrghaen (

)2013

شیب رت و نی مک رت هب هشیر درکلمع نی شیارآ رد بیترت

یاه

تشک

×04 14 نازیم هب 95

/ 51 شور رد راتکه رد نت

.دش هدهاشم نردم یرایبآ مه

نینچ

Moayeri & Sharifi

( )2008

لوت عبات ی د اپ دنقردنغچ یی

فص رد هز ی

ار لوفزد دابآ

هب دندروآ تسد .

بآ عبات رد -

لمع ک ادح اهنآ در ک

رث

لمع ک در هشیر رادقم رد فرـصم بآ

ی 105 ی ل ی م هب رتم ی ناز

14 ه رد نت ک

هب رات تسا هدمآ تسد

، یلاحرد رد هک

شهوژپ ناتسرهش نیب رد رضاح

ظاحل هب ناتسا یاه

ینعم فلاتخا هشیر درکلمع .دشن هدهاشم یراد

3

‌.

2 یفرصم‌بآ‌.

‌

لوصا ملع یرایبآ رد تهج هنیهب یزاس فرصم بآ یم دنشاب

و د ر عقاو فرصم هنیهب بآ نامه دربراک یلمع ملع یرایبآ رد

هصرع یزرواشک سا

.ت هدافتسا زا هار یاهراک یتیریدم

هب روظنم شیازفا صخاش ییاراک فرصم بآ رد عرازم

یزرواشک یکی

زا هنیزگ یاه یلمع یارب هلباقم اب مک یبآ تسا .

هب یروط شیب رضاح شهوژپ رد ،هک یفرصم بآ رادقم نیرت

یتنس شور رد ناتسرهش رد هایگ نیا یرایبآ

،طوش یاه

نیهاش ،ساملس دوب هدقن و هیمورا ،ناکوب ،بآودنایم ،ژد

لکش(

9 لودج و 9

و هیونشا ،یوخ ،رهشناریپ قطانم و )

هب داباهم رد یرایبآ یتنس شور رد یفرصم بآ نازیم ظاحل

هرهب اب هقطنم هنهپ لااب یرو

لکش( دندش یدنب 9

یفرصم بآ .)

ایبآ شور رد لودج( دنقردنغچ نردم یر

9 ناتسرهش رد )

رادقم اب طوش 06

/ 64619 شیب ،راتکه رد بعکمرتم نیرت

یلاحرد .تشاد ار رادقم رادقم نیا رهشناریپ ناتسرهش رد ،هک

06 / 1149 هب هک دوب راتکه رد بعکمرتم اب هقطنم ناونع

هرهب ناتسرهش رانک رد لااب یرو داباهم و هیونشا ،یوخ یاه

هنهپ یدنب لکش( دش 0

نردم شور رد یفرصم بآ رادقم .)

شور اب هسیاقم رد رهشناریپ ناتسرهش رد هایگ نیا یرایبآ ،یتنس یرایبآ 99

.تشاد یفرصم بآ رد شهاک دصرد

طسوت هک یشهوژپ رد

Ghadami Firouzabadi et al.

( تسا هدش ماجنا )2017

تارثا هس عون هناماس یرایبآ

،یناراب هرطق یا ت(

پی ) و وج هچی یا رب نیدنچ مقر مدنگ

یسرربدروم رارق

تفرگ . جیاتن ناشن داد توافت نیب ماقرا

زا رظن درکلمع ینعم راد دوبن هرهب رادقم . یرو

فرصم بآ

یرایبآ رد شور یرایبآ

،پیت یناراب و هچیوج یا ب(

نود

نتفرگرظنرد یگدنراب

رثؤم ب ) ه یترت ب 1 / 6 ، 6 / 6 و 17 / 4

مرگولیک یازاهب

دحاو بآ یفرصم دوب

شهوژپ رد .

هدافتسا رضاح زا

متسیس یرایبآ اـب نردم نیمأت

زاین یبآ

لماک

،هایگ رد هسیاقم اب یرایبآ یتنس ثعاب شهاک 99 ات

14 دصرد رد فرصم بآ یم دوش . نیا اب جیاتن

Hanson

& May (

)2004

،

Hanon & Kaffka (

)2004

و

Tiwari

et al.

( )2003

تقباطم .دراد

هنهپ یدنب ماجنا ناتسرهش رد هدش تشک تحت یاه

لکش( ناتسا دنقردنغچ یاه

5 و 1 رد هک داد ناشن )

تشک متسیس

×04 14 ناتسرهش ،هزییاپ و ،رهشناریپ یاه

هب داباهم و هیونشا ،یوخ مک بیترت

بآ رادقم نیرت

هرهب اب هقطنم هنهپ رد و دنتشاد ار یفرصم لااب یرو

ش رد .دنتفرگ رارق دنقردنغچ دیلوت رد رهشناریپ ناتسره

تشک متسیس 04

× 14 یتنس هب تبسن 59

/ 41 دصرد

هزییاپ تشک رد شهاک رادقم نیا هک داد ناشن شهاک 77 / 07 .دوب دصرد دننامه ،هزییاپ دنقردنغچ دیلوت عبات

اب .تسا ود هجرد عبات کی ،ناهایگ ریاس دیلوت عباوت قتـشم زا یریگ ،نآ ندادرارق رفص یواسم و عبا نیا

صتخم طقن تا ه یفرصم بآ رد عبات هنیشیب 6415

یلیم اب رتم هشیر درکلمع 5

/ 19 هب راتکه رد نت تسد

یم یآ ( د

Haghayeghi et al., 2015

.) جیاتن شهوژپ

Torabi & Jahad Akbar

( )2005

نآ زا یکاح دوب

هک

رامیت رد یفرصم بآ رادقم

×04 14

ًابیرقت 91 دصرد

مک یفرصم بآ نیگنایم زا رت رامیت رد

×54 54 هدوب

تسا . لکش

3 هنهپ هشقن . هب یفرصم بآ یدنب

یتنس یرایبآ شور

ناتسرهش رد دنقردنغچ ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه

یبرغ

لکش 4 هنهپ هشقن . هب یفرصم بآ یدنب

نردم یرایبآ شور

ناتسرهش رد دنقردنغچ ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه

یبرغ

لکش 5 هنهپ هشقن . تشک متسیس رد یفرصم بآ یدنب

40

× 60

ناتسرهش رد دنقردنغچ ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه

یبرغ

لکش 6 هنهپ هشقن . هزییاپ تشک متسیس رد یفرصم بآ یدنب

ناتسرهش رد دنقردنغچ ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه

یبرغ

3

‌.

3 هفرص‌بآ‌.

ییوج

‌ هدش

‌

هفرص بآ ییوج

دنقردنغچ نردم یرایبآ شور رد هدش

لودج(

9 ناتسرهش رد ) نیهاش ،ساملس ،طوش یاه

،ژد

هب ناکوب و بآودنایم ریداقم اب بیترت

94 / 5479 ، 5444 ،

67 / 0715 ، 16 / 0110 و 66 / 0956 شیب و هتشاد ار رادقم نیرت

هب هرهب اب قطانم ناونع هب لااب یرو

هفرص بآ ظاحل ییوج

هدش

هنهپ لکش( تسا هدش یدنب 9

تشک رد ریداقم نیا .)

×04 14

هب بیترت 49 / 0911 ، 94 / 0415 ، 44 / 0499 ، 10 / 0617 و

91 / 0494 لودج( دوب 9

ناتسرهش .) ،یوخ ،رهشناریپ یاه

هب زین داباهم و هیونشا هرهب اب قطانم ناونع

هب نییاپ یرو ظاحل

هفرص بآ ییوج

لکش( نردم یرایبآ رد هدش 9

تشک و ) یاه

لکش( فلتخم یاه

1 و 7 هنهپ ) .دندش یدنب

رد ناتسرهش هفرص بآ رادقم ،طوش

ییوج رد هدش

تشک هب تبسن هزییاپ تشک متسیس

×04 14 ، 95 دوب دصرد

تشک هب تبسن هزییاپ تشک یرترب زا یکاح هک

×04 14 رد

هب .دوب ناتسرهش نیا هنهپ هب هجوت اب ،یلکروط

ماجنا یدنب هدش

ناتسرهش نیب رد هک دش صخشم ظاحل هب ناتسا یاه

هفرص رصم رد ییوج هزییاپ تشک رد بآ ف

969 / 96 دصرد

هرهب اب قطانم وزج ناتسا تحاسم .دندوب تشک نیا لااب یرو

ویش هب هجوت اب ه

تیریدم شور و یرایبآ هک هدافتسادروم یاه

هب یحطس هدمع روط بآ مجح رادقم ،دنتسه یتنس و

راتکه کی رد یفرصم دنقردنغچ تشک

ناتسا نیا رد دودح

64 ات 65 رازه ب بعکمرتم یم دروآر

وش .د تشک ناکما

درکلمع زا هدافتسا و زییاپ رد دنقردنغچ شیر

ه راهب رد نآ

راد دوجو قطانم یخرب رد دعب لاس .د

رد تشک اب هسیاقم

هب دنقردنغچ هزییاپ تشک ،هراهب لیلد

شراب زا هدافتسا یاه

نتفرگنرارق و ناتسمز و زییاپ لوصف رود

ه لصف رد هایگ دشر

لقادح ،ناتسبات مرگ 54

دصرد هفرص بآ فرصم رد ییوج

هب ار شاد دهاوخ لابند ( ت

Haghayeghi & Ahmadi, 2013

.)

لکش 5 هنهپ هشقن . هفرص بآ یدنب

ییوج یرایبآ شور رد هدش

ناتسرهش رد دنقردنغچ نردم ناجیابرذآ ناتسا فلتخم یاه

یبرغ

لکش 0 هنهپ هشقن . هفرص بآ یدنب

ییوج تشک متسیس رد هدش

×40 60 ناتسرهش رد دنقردنغچ ناتسا فلتخم یاه

ناجیابرذآ یبرغ