ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ و دﺮﮔﻮﮔ دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﺳرﺮﺑﺪﻧور ،يﺪﺷر يﺎﻫ ﺬﺟ و بﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺼﻣف دﻮﺨﻧ رﻮﻧ(

(1)

ﺪﻠﺟ 13 ، هرﺎﻤﺷ 4 ، نﺎﺘﺴﻣز 1400

، ص 738 - 723 Vol. 13, No.4, Winter 2022, p. 723-738

ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ

ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ و دﺮﮔﻮﮔ دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﻧور ،يﺪﺷر يﺎﻫ

ﺬﺟ و ب ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺼﻣ

ف

دﻮﺨﻧ رﻮﻧ

**(Cicer arietinum L.)**

ﯽﺗﺎﺒﻧ ﺮﻔﻌﺟ

1

ﯽﻣﺎﻈﻧ ﺪﻤﺣا ،*

ﯽﻔﺳﻮﯾ ﻪﻧﺎﺴﻓا ،2

نﺎﯿﺋﻮﮑﺳا نﺎﺴﺣا ،3

و4

نﺎﯿﺋﻮﮑﺳا ﻦﯿﻣرآ

5

:ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ 12

/ 07 / 1399

ﺗ :شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎ 19

/ 03 / 1400

.ج ،ﯽﺗﺎﺒﻧ آ ،نﺎﯿﺋﻮﮑﺳا و ،.ا ،نﺎﯿﺋﻮﮑﺳا ،.ا ،ﯽﻔﺳﻮﯾ ،.ا ،ﯽﻣﺎﻈﻧ ، ،.

1400 . ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ و دﺮﮔﻮﮔ دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﺪـﻧور ،يﺪﺷر يﺎﻫ

ﺬﺟ و ب

ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺼﻣ ف دﻮﺨﻧ رﻮﻧ (Cicer arietinum L.) مﻮﺑ .

يزروﺎﺸﮐ ﯽﺳﺎﻨﺷ 13

)4 :(

738 - 723 .

هﺪﯿﮑﭼ

رد ﺎﻫﺎﯿﮔ ارز ن ﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﯽﻋ و بﺬﺟ ﺪﻧور ،گ

ﯽﯾارﺎﮐ ﻣ ﺮﺼ ف ﻮﻧ ر ﻪﻠﻤﺟزا ﻢـﻬﻣ ﻦﯾﺮـﺗ ﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ا ت ﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓﻮﮐ ژ ﻮﺴﺤﻣ ﯽﮑﯾ ب ﯽـﻣ ﺪﻧﻮـﺷ ﻪﮐ

رد 1397-1398 ﯽﻋارز لﺎﺳ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾ ا.ﺖﺳا ﺮﺛﺆﻣ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،هﺪﺷ بﺬﺟ رﻮﻧ ناﺰﯿﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽـﺳودﺮﻓ هﺎﮕـﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ﻪﻋرﺰﻣ رد

ﻪﺑ ﺪﻬﺸﻣ ﺎﺑ ،ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ كﻮﻠﺑ ترﻮﺻ 10

:ﻞﻣﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ 1

- ﻠﯿﺘﺳﺎﭘ دﺮﮔﻮﮔ ﯽ

) ،(Spa 2 - يردﻮﭘ دﺮﮔﻮﮔ )

،(Spow 3 - +Spa يﺮﺘﮐﺎﺑ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ

دﺮﮔﻮﮔ (SOB) ، 4 - +Spa +SOB يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺖﯿﺒﺜﺗ يزدازآ يﺎﻫ نژوﺮﺘﯿﻧ هﺪﻨﻨﮐ

) ( NFB يﺮﺘﮐﺎﺑ+ ﻞـﺣ يﺎـﻫ تﺎﻔـﺴﻓ هﺪـﻨﻨﮐ )

( PSB يﺮﺘﮐﺎـﺑ+ يﺎـﻫ

ﻞــــــﺣ ﻢﯿــــــﺳﺎﺘﭘ هﺪــــــﻨﻨﮐ (KSB)

، 5 - Spow+SOB ،

6 - Spow+SSB+NFB+PSB+KSB ،

7 - SOB+NFB+PSB+KSB ،

8 -

NFB+PSB+KSB ،

9 - 10SOB - .ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد ﺪﻫﺎﺷ و تﺎﻔﺻ

ﯽﮔﮋﯾو ﯽﯾﺎﻫ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﻞﯿﺒﻗ زا ،

رﻮـﻧ راﺪﻘﻣ ،ﯽﻌﻤﺠﺗ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ

و هﺪﺷ بﺬﺟ ﯽﯾارﺎﮐ

هزاﺪﻧا رﻮﻧ فﺮﺼﻣ دﺮﮔﻮﮔ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ،ﺖﺸﮐ زا ﻞﺒﻗ .ﺪﺷ يﺮﯿﮔ

راﺪﻘﻣ ﻪﺑ 2500 يﺮﺘﮐﺎﺑ و رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺎﻫ

راﺪﻘﻣ ﻪﺑ رد ﺮﺘﯿﻟ ﺞﻨﭘ رﺎﺘﮑﻫ

تﺮﮐ رد يﺎﻫ ﺮﻈﻧدرﻮﻣ رﺎﻤﯿﺗ رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا كﺎﺧ ﻪﺑ Spa+SSB+NFB+PSB+KSB

ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻣآ ﺖﺳد

ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ 29

لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ و ﯽﻌﻤﺠﺗ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺖﺷاد يﺮﺗﺮﺑ ﺪﺻرد رﺎﻤﯿﺗ رد

Spow+SSB+NFB+PSB+KSB

ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ دﻮﺑ 31

و 14 نآ زا ﺲﭘ ،دﻮﺑ دﻮﺨﻧ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ عﻮﻗو نﺎﻣز ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ هﺪﺷ بﺬﺟ ﺶﺑﺎﺗ ﺮﺜﮐاﺪﺣ .ﺖﺷاد ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد

ﻪﺑ ﺶﯿﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺖﻓﺮﮔ ﺶﯿﭘ رد ﯽﺸﻫﺎﮐ ﺪﻧور رﻮﻧ هﺪﺷ بﺬﺟ ﺶﺑﺎﺗ ﺮﺴﮐ ﺪﺷر هرود يﺎﻬﺘﻧا ﺎﺗ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﯿﻟد ﻦﯾﺮﺗ

ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺼﻣ ف ﻮﻧ رد ر

رﺎﻤﯿﺗ Spa+SSB+NFB+PSB+KSB ﻮﺑ

د

**)

=0.91 (R2

ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ 18

ﻪﺑ .ﺖﺷاد يﺮﺗﺮﺑ ﺪﺻرد رﻮﻃ

ﯽﻠﮐ

، ﺢﻄـﺳ ﺺﺧﺎـﺷ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ

بﺬﺟ و ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ ﻪﺑ هﺪﯿﺑﺎﺗ رﻮﻧ زا ﺮﺗﺮﺛﺆﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺐﺒﺳ ﺮﺗﻻﺎﺑ گﺮﺑ گﺮﺑ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ

ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺠﯿﺘﻧرد دﻮﺨﻧ يﺎﻫ ﯽﯾارﺎﮐ

.ﺪﯾدﺮﮔ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ و رﻮﻧ فﺮﺼﻣ

هژاو يﺎﻫ :يﺪﯿﻠﮐ يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا ،دﺮﮔﻮﮔ

يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺖﯿﺒﺜﺗ يزدازآ يﺎﻫ نژوﺮﺘﯿﻧ هﺪﻨﻨﮐ

ﯽﻌﻤﺠﺗ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ،گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ،

ﻪﻣﺪﻘﻣ 1

1 - .ناﺮﯾا ،ﺪﻬﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻫﺎﯿﮔ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ ،تﻻﻮﻘﺑ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا

2 - .ناﺮﯾا ،ﺪﻬﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗوﺮﮔا هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا

3 - ﮐد يﻮﺠﺸﻧاد ،ﺪﻬـﺸﻣ ﯽـﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،يژﻮﻟﻮﮐاوﺮﮔا يﺮﺘ

.ناﺮﯾا 4 - رﺎﯾدﺎﺘﺳا و شزﻮـﻣآ ،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ،ناﺮﯾا يزروﺎﺸﮐ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ

ناﺮﯾا ،ﺪﻬﺸﻣ ،يزروﺎﺸﮐ ﺞﯾوﺮﺗ ،

،ﺪﻬﺸﻣ ﻪﺒﻌﺷ .ناﺮﯾا

5 - ﺪﻬـﺸﻣ ﯽـﺳودﺮﻓ هﺎﮕـﺸﻧاد ،يزروﺎـﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،يژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ يﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد

.ناﺮﯾا ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺮـﺑ ﯽﮑﯾژﻮـﻟﻮﮐا ﻞـﻣاﻮﻋ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ ﺖﺧﺎﻨﺷ

زا ،ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦـﯾا ﻪـﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻢﻬﻣ

ﺮﺗ رد يراﺪـﯾﺎﭘ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد مزاﻮـﻟ ﻦﯾ

ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯽـﻣ رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ يزروﺎﺸﮐ يﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ ور

.ﺪـﻧ زا ،ﺮـﮕﯾد يﻮـﺳ

هﺮﻬﺑ رد ﺪﻣآرﺎﮐ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا يرادﺮﺑ

ﻊﺸﻌﺸﺗ هﮋﯾو

زا يﺪﯿﺷرﻮﺧ ﻢﻬﻣ

ﺮﺗ ﯽﻣ قﻮﻓ فﺪﻫ ﻪـﺑ ﻞـﯿﻧ ﺖـﻬﺟ ﺎﻫرﺎﮑﻫار ﻦﯾ ﺑ

.ﺪﺷﺎ

*) - :لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ

(Email: [email protected] Doi:10.22067/agry.2021.20318.0

(2)

زا ،نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﯽﻧارﻮـﻧ يژﺮـﻧا ﺖـﯿﺒﺜﺗ ﯽﮕﻧﻮـﮕﭼ و راﺪـﻘﻣ ﻢـﻬﻣ

ﺮـﺗ ﻦﯾ

ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓﻮﮐاوﺮﮔا يﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐ

ﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺪﺷر نﺎـﻫﺎﯿ

ﯽﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﮕﻧﻮـﮕﭼ و عﻮﻧ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖـﺤﺗ ﯽـﻋارز يﺎـﻫ

لﺎﻤﻋا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﯽﻣ راﺮﻗ هﺪﺷ

دﺮﯿﮔ ) Jahan et al., 2012 .(

يﺮـﺴﮐ زا

ﻊﺸﻌﺸﺗ ﺎﻌﻓ ل ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ي ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﯿﮔ ه ﺬﺟ ب ﯽﻣ دﻮﺷ ﺎﯿﺴﺑ ر او ﻪﺘﺴﺑ ﻪﺑ

ﺺﺧﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﺮﺑ گ و ارآ ﺶﯾ گﺮﺑ ﺎﻫ رد ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ ﻮﺑ هد ﻪﮐ ا ﺖﯿﻤﻫ ارآ ﺶﯾ

گﺮﺑ ﺎﻫ رد ﺎﮐ ﯽﭘﻮﻧ

، ﺮﺘﺸﯿﺑ زا ﺰﯿﻣ نا ﺷ ـ ﺺﺧﺎ ﺳ ــ ﺢﻄ ﯽـﻣ گﺮـﺑ ﺪـﺷﺎﺑ

) Zhang et al., 2008 ﺶﯾاﺰﻓا .(

ﺺﺧﺎﺷ ﺳ ـ ﺢﻄ ﺑ ــ ﺮ گ ا ﺎﮑﻣ ن ﺬﺟ ب

ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻮﻧ ر ار ﺮﻓ ا ﻢﻫ ﯽــﻣ دروآ و رد ﻫﺎﯿﮔ ـــ ﯽﻧﺎ ﮐ ـــ ﻪ گﺮــﺑ ﺎــﻫ ارآ ﺶﯾ

يدﻮـــﻤﻋ يﺮـــﺗ راد ﺪﻧ

، ﻊﺸﻌﺸﺗ ﻮﺟﻮﻣ د ﻪﺑ ﺰﯿﻣ نا ﺮﺗﺮﺛﺆﻣ ي ﺬﺟ ب ﺎﯿﮔ ه

ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ و ﻦﯿﻨﭼ ارآ ﯽﺸﯾ ا ﺎﺟ هز ﯽﻣ ﺪﻫد ﺗ ـﺎ ﻘﻣ ـﺎ دﯾ ﺮ ﺸﯿﺑ ـ ﺮﺘ ي ﻧ ـﻮ ر ﺑـ ﻪ

ﻪﯾﻻ يﺎﻫ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺮﺗ ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ ر ﺪﯿﺳ ه و ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ گﺮﺑ يﺎﻫ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ رد

دﻮـﺷ ﻆـﻔﺣ ﯽـﻧاﺮﺒﺟ ﻪـﻄﻘﻧ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ )

Awal et al., 2006 .(

ﯽﯾارﺎـﮐ

ا ﺎﻔﺘﺳ هد زا ﻮﻧ ر ﺎﯿﺑ ﺮﮕﻧ ﺪﻘﻣ را ﺎﻣ هد ﮏﺸﺧ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ يازا ﻪﺑ ﺮﻫ او ﺪﺣ ﻮﻧ ر

بﺬﺟ هﺪﺷ ا ﺖﺳ و او ﺪﺣ نآ ﺮﮔ م ﺎﻣ هد ﮏﺸﺧ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ـﺑ لوژ ﺎـﮕﻣ ﺮ

ﻊﺸﻌﺸﺗ بﺬـﺟ هﺪـﺷ ﯽـﻣ .ﺪـﺷﺎﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻣ هد ﮏﺸﺧ رد ﺎﯿﮔ ه ﮏﯾ را ﺎﺒﺗ ط

ﯽﻄﺧ ﺑ ـﺎ ﯿﻣ ـﺰ نا ﺸﻌﺸﺗ ـ ﻊ بﺬـﺟ هﺪـﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﯿﮔ ه دراد ﻪﮐ ﺐﯿﺷ ا ﻦﯾ

را ﺎﺒﺗ ط ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﯽﯾارﺎﮐ فﺮـﺼﻣ ﯽـﻣ رﻮـﻧ ) ﺪـﺷﺎﺑ .(Kukal & Irmak.,

ًﻼﺒﻗ 2020 ا ﺎﻘﺘﻋ د ﺮﺑ ا ﻦﯾ ﻮﺑ د ﻪﮐ ﯽﯾارﺎـﮐ ﺮﺼﻣ ف ﻮﻧ ر ﺖﺑﺎﺛ و ﺮﺘﺸﯿﺑ زا

ﯾﺮﻃ ـ ﻖ ژ ﮑﯿﺘﻧ ﺮﺘﻨﮐ ﯽ ل ﯽـﻣ دﻮـﺷ

، ا

ّﻣ ــ ﺎ ﻮﻋ اﻣ ــ ﻞ ﻄﯿﺤﻣ ــ ﯽ و ﺎﯿﻠﻤﻋ ت

ﯽﺘﯾﺮﯾﺪﻣ ﺮﯿﻈﻧ ﺮﺗ ا ﻢﮐ و ﻮﻓ ا ﻞﺻ ﺗﻮﺑ ـ ﻪ ﻫ ـﺎ

، ر ،دﻮﮐ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻗـ

ﻢ

، ﺮﯿﯿﻐﺗ تا

بآ و ﻮﻫ ا ﯽﯾ و ﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ ي ﺧ ـﺎ ك ﻪﺑ هﮋﯾو ﺘﯿﻧ ـﺮ نژو ﻞـﺑﺎﻗ سﺮﺘـﺳد ﻪﺑ

ﺐﺒﺳ ﺶﻘﻧ و ﮋﯾ ه يا ﻪﮐ رد ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ

،دراد ا ﻦﯾ ﻞﻣﺎﻋ ار ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻗ ـﺮ را

ﯽﻣ ﺪﻨﻫد ) Rosati et al., 2003 . (

ﯽﺳرﺮﺑ ـﮐ داد نﺎـﺸﻧ ﺎـﻫ ﻪ

ﻞـﻣاﻮﻋ

ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻌﺑﺎﻨﻣ ﯽﻤﻫاﺮﻓ و ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺘﯾﺮﯾﺪﻣ تﺎﯿﻠﻤﻋ و ﯽﻄﯿﺤﻣ ﯽﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺪﻧاﻮﺗ

ﯽﯾارﺎﮐ رﻮﻧ فﺮﺼﻣ دﻮﺨﻧ

ﺖﺤﺗ ار ﺮﯿﺛﺄﺗ ) ﺪﻫد Doaei

et al., 2020 .(

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ سﺎﺳا ﺮﺑ شراﺰـﮔ ﺎـﻫ هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا

، ناﺰـﯿﻣ

ﯽﯾارﺎﮐ ﻧ فﺮﺼﻣ دﻮﺨﻧ رﻮ ﻦﯿﺑ 85 /1 ﺗ ﺎ 37 / ﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻂ ﺮﯿﻐﺘﻣ

ﺖـﺳا (Soltani, 2009; Tesfaye et al., 2006) .

) دﻮـﺨﻧ Cicer

arietinum L.

ﺖـﺸﮐ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ ﺎﺑ ﯽﻋارز ( 6/

14 رد رﺎـﺘﮑﻫ نﻮـﯿﻠﯿﻣ

دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻂﺳﻮﺘﻣ و نﺎﻬﺟ 1023

مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺎﺑ و رﺎﺘﮑﻫ رد 5

/ 31 -

5 / 12 ﯽـﻣ رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ تﺎـﺑﻮﺒﺣ هوﺮـﮔ زا ﻢﻬﻣ هﺎﯿﮔ ﻦﯿﻣﻮﺳ ﺪﺻرد ﺪـﯾآ

) FAO, 2019 .(

ﺖﺸﮐ ﻪﺑ و تﺎﺑﻮﺒﺣ دﻮﺨﻧ صﻮﺼﺧ

ﻪﺑ ﯽﮔﮋﯾو ﻞﯿﻟد يﺎﻫ

ﯽﻤﻬﻣ ﻪﻠﻤﺟزا ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ ﻊﺑﺎﻨﻣ ، يﺮﻔﺴﻤﺗا نژوﺮﺘﯿﻧ ﺖﯿﺒﺜﺗ ،هﺪﺷ

ﺖﻋارز ياﺮﺑ كﺎﺧ يرورﺎﺑ ﺐﺟﻮﻣ كﺎﺧ رد (تﻼـﻏ ًﺎﺗﺪﻤﻋ) يﺪﻌﺑ يﺎﻫ

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و هﺪﺷ ﻪﺑ

يرﺎـﻤﯿﺑ و تﺎﻓآ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺧﺮﭼ ﻦﺘﺴﮑﺷ ﻞﯿﻟد يﺎـﻫ

مﺎﻈﻧ زا ﯽﺷﺎﻧ تﻼﻏ ﮏﺗ يﺎﻫ

ﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ﯽﺘﺸﮐ ﺖﺳا ﺖﯿ

) et al., 2019

Vanlauwea (.

ﻞﻣاﻮﻋ زا ﺮﺛﺆﻣ ﻪـﯾﺬﻐﺗ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ رد

ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﺖﺳا

.

ﻦـﯾا ،ﺖـﺳا يروﺮـﺿ و فﺮـﺼﻣﺮﭘ ﯽﯾاﺬـﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﯽﮑﯾ دﺮﮔﻮﮔ ﻪﺑ ﺮﺼﻨﻋ ﻮﻨﻋ ياﺮﺑ ﯽﺣﻼﺻا هدﺎﻣ ﮏﯾ نا ﺶﻫﺎﮐ

.دراد دﺮﺑرﺎﮐ كﺎﺧpH

ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا كﺎﺧ ﯽﯾﺎﯿﻠﻗ ﺎﺗ ﯽﺜﻨﺧ ﯽﯾاﺬـﻏ ﺮـﺻﺎﻨﻋ لﻼـﺤﻧا مﺪﻋ ﺚﻋﺎﺑ ،ﺎﻫ

ﯽـﻣ هﺎﯿﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ،كﺎﺧ رد دﻮﺟﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،ﻪـﺠﯿﺘﻧرد و دﻮـﺷ

يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻦﻤﺿ ،دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ ﻦﯿﻣﺄﺗ

ﻪـﺑ هﺎـﯿﮔ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ

ﻪﺑ ،ﻂﯿﺤﻣ ندﺮﮐ يﺪﯿﺳا ﺎﺑ ،دﺮﮔﻮﮔ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺮﯾﺎـﺳ ﯽـﻤﻫاﺮﻓ و ﺶﯾاﺰﻓا

و ﯽﯾاﺬﻏ ﻪﺠﯿﺘﻧرد

، ﯽﻣ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ دﻮـﺷ

) Hussain et al.,

.( 2014 زا بﻮـﺴﺤﻣ ﯽﺘﺴﯾز ًﺎﺗﺪﻤﻋ يﺪﻨﯾآﺮﻓ دﺮﮔﻮﮔ ﺶﯾﺎﺴﮐا ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ

ﯽﻣ زا ﯽﯾﻻﺎـﺑ ﺖـﯿﻌﻤﺟ دﻮـﺟو مﺰﻠﺘـﺴﻣ طﺮـﺷ ﻦﯾا ﻖﻘﺤﺗ ،دﻮـﺷ ر

ﺰـﯾ

ناراﺪﻧﺎﺟ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا ﯿﺳﺎﺑﻮﯿﺗ ﺲﻨﺟ يﺎﻫ

سﻮﻠ

عاﻮـﻧا ﻦﯾﺮﺗﺮﺛﺆـﻣ زا نآ

ﺎـﻫ ) ﺪﻨﺘـﺴﻫ Ravichandra et al., 2007 .(

حﻼﻄﺻا هزوﺮﻣا PGPR1

ﻊﯿﺳو يﺎﻨﻌﻣ رد يﺮﺗ

ﻪﺑ ﯽـﻣ رﺎﮐ ياﺮـﺑ و دور

يﺮﺘﮐﺎﺑ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﮐ يﺮﻔﺳوﺰﯾر يﺎﻫ

ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺪـﺷر ﺶﯾاﺰـﻓا رد ﯽﺼﺨﺸﻣ

هداد نﺎﺸﻧ هﺎﯿﮔ ﺪﻧا

ﺪﻨﻧﺎﻣ ﭙﺳوزآ مﻮﯿﻟﺮﯿ ﻧژوﺮﺘﯿﻧ ، ﺮﺘﮐﺎﺑﻮ ﺎـﻫ يﺮﺘﮐﺎـﺑ ، يﺎـﻫ

ﺴﻓ ،ﯽﻤﯿﺳﺎﺘﭘ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻮﻔ

سﺎﻧﻮﻣودﻮـﺳ ،ﺎﻫ ،مﻮﯾﺮﺘﮐﺎـﺑوﺮﮔآ ،

مﻮـﯿﺑوﺰﯾر و

ﻼﯿﺴﺒﻠﮐ ﺰﯿﻧ ﻪﺑ ﯽﻣ رﺎﮐ دور (Ruzzi & Aroca, 2015)

، يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎـﻫ

ﻧژوﺮﺘﯿﻧ ﺲﻨﺟ ﺮﺘﮐﺎﺑﻮ مﻮﯿﻠﯾﺮﭙـﺳوزآ و زا

ﻢﻬﻣ ﺮﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻦﯾ كﺮـﺤﻣ يﺎﻫ

ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر ﺮﺑ هوﻼﻋ

ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ ،نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﺘﺴﯾز ﺖﯿﺒﺜﺗ

ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻈﺣﻼﻣ نﻮﻣرﻮﻫ ـﻫ ﮏﯾﺮﺤﺗ يﺎ ﻪﺑ ،ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ

،ﻦﯿـﺴﮐا عاﻮﻧا هﮋﯾو

ﺖﺤﺗ ار ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ دﺮـﮑﻠﻤﻋ و ﺪـﺷر ﻦﯿـﺴﮐﻮﺘﯿﺳ و ﻦﯿﻟﺮـﺒﯿﺟ ﺮﯿﺛﺄﺗ

ﯽــﻣ راﺮـﻗ ) ﺪــﻫد

Shaharoona et al., 2006 .(

ﺮـﺑ ﯽـﺳرﺮﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ

ﻪـﺷﻮﺧ ﻞـﮔ ﮏـﺷﺎﻣ ) يا

Vicia villosa Roth. رﺎـﻤﯿﺗ ،داد نﺎـﺸﻧ (

گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﯽﺘﺴﯾز ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ دﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪــﯿﻟﻮﺗ ار يﺮﺘـﺸﯿﺑ

رد ﺶﯾاﺰــﻓا ﺐﺒــﺳ گﺮــﺑ ﺢﻄــﺳ ﺺﺧﺎــﺷ رد ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﮐ ،ﺪﻨﮐ ﺪــﯾدﺮﮔ ﺺﻟﺎــﺧ نﻮﯿــﺳﻼﯿﻤﯿﺳآ ﺖﻋﺮــﺳ و لﻮــﺼﺤﻣ ﺪــﺷر ﺖﻋﺮــﺳ ) Kamaei et al., 2015 (

زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪـﮐ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ.

يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫ ﻞﺣ هﺪﻨﻨﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚـﻋﺎﺑ تﺎﻔﺴﻓ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ،ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ ،ﯽ

داﺪﻌﺗ ،هﺎﯿﮔ عﺎﻔﺗرا هﺮﮔ ،ﻪﺧﺎﺷ

ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ،يﺪﻨﺑ ﯽﻋارز هﺎﯿﮔ

ﯽـﻣ دﻮـﺷ

) Prajapati, 2016 .(

ﺞﯾﺎﺘﻧ يﺮﺘﮐﺎـﺑ دﺮﺑرﺎﮐ داد نﺎﺸﻧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ يﺎـﻫ

ﻞﺣ هﺪﻨﻨﮐ هﺎـﯿﮔ رد دﺮﮔﻮـﮔ و ﺮﻔﺴﻓ ﻮـﺳ

) ﺎﯾ Glycine max L.

( ﺮﯿﺛﺄـﺗ

1- Plant growth-promoting rhizobacteria

(3)

هﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ نﻮﭽﻤﻫ يﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﯽﺘﺒﺜﻣ ﻪﮐ ﺖﺷاد ﺖﯾﺎﻬﻧرد

، هدﺎﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ) ﺪﺷ هﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ

Soltani

et al., 2010 .(

نﻮﻣرﻮﻫ ﺰﺘﻨﺳ ﻖﯾﺮﻃ زا ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ كﺮـﺤﻣ يﺎﻫ

ﻪﻧاﻮﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ،ﺪﺷر ﻪـﺸﯾر ،رﺬـﺑ ﯽـﻧز

ﻪـﺸﯾر شﺮﺘـﺴﮔ و ﯽـﯾاز

ﯽــﻣ ﻘﺗ ﻖــﯾﺮﻃ زا ار هﺎــﯿﮔ ﻞــﮐ ﺪــﺷر و ﺪﻧﻮــﺷ ﺶﯾاﺰــﻓا ،ﯽﻟﻮﻠــﺳ ﻢﯿــﺴ

يﺎﺸﻏ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ لﻮﻠﺳ

و هﺎﯿﮔ يﺎﻫ ﻪﺠﯿﺘﻧرد

، ﯽﯾاﺬـﻏ داﻮـﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا

ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻨﻨﮐ نآ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ؛ﺪ ﻪﺑ ﺎﻫ

ياﺮﺑ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ ناﻮﻨﻋ

ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﺮـﯿﺧا تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﺰﮐﺮﻤﺗ ﻪﺘﮑﻧ ،يزروﺎﺸﮐ دﻮﺒﻬﺑ ) Hasanabadi et al., 2016 ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا زا فﺪﻫ .(

، ناﺰـﯿﻣ ﯽـﺳرﺮﺑ

ﯽﯾارﺎﮐ ﺺﺧﺎﺷ دﻮﺒﻬﺑ رد ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ و دﺮﮔﻮﮔ عاﻮﻧا ،يﺪـﺷر يﺎﻫ

ﺪﻧور ﺬﺟ و ب ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺼﻣ ف رد رﻮﻧ .دﻮﺑ دﻮﺨﻧ

شور و داﻮﻣ ﺎﻫ

حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا كﻮﻠﺑ

ﺎﻫ راﺮـﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ ي

هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ رد لارﺎﺳ ﻢﻗر دﻮﺨﻧ يور رد ﻊﻗاو ﺪﻬﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ 10

ضﺮـﻋ) ﺪﻬـﺸﻣ قﺮـﺷ بﻮـﻨﺟ يﺮﺘﻣﻮﻠﯿﮐ

ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ 36 و ﻪﺟرد 15 ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ لﻮﻃ و ﯽﻟﺎﻤﺷ ﻪﻘﯿﻗد 56

و ﻪﺟرد

28 و (ﯽﻗﺮﺷ ﻪﻘﯿﻗد 985

ﯽﻋارز لﺎﺳ رد ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زا عﺎﻔﺗرا ﺮﺘﻣ 98

-

1397 درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ .ﺪﺷ اﺮﺟا :ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ

1 - ﯽﻠﯿﺘـﺳﺎﭘ دﺮﮔﻮـﮔ

) ،(Spa 2 - ) يردﻮــﭘ دﺮﮔﻮــﮔ ،(Spo

3 - هاﺮــﻤﻫ ﻪــﺑ ﯽﻠﯿﺘــﺳﺎﭘ دﺮﮔﻮــﮔ

يﺮﺘﮐﺎﺑ ) دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ Spa + SOB

،(

4 - ﯽﻠﯿﺘـﺳﺎﭘ دﺮﮔﻮﮔ

يﺮﺘﮐﺎـﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻨﮐﺪﯿـﺴﮐا يﺎـﻫ

يﺮﺘﮐﺎـﺑ ،دﺮﮔﻮـﮔ هﺪﻨ يزدازآ يﺎـﻫ

ﺖﯿﺒﺜﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ ،نژوﺮﺘﯿﻧ هﺪﻨﻨﮐ ﻞﺣ يﺎﻫ

يﺮﺘﮐﺎـﺑ و تﺎﻔﺴﻓ هﺪﻨﻨﮐ يﺎـﻫ

ﻞﺣ ) ﻢﯿـﺳﺎﺘﭘ هﺪـﻨﻨﮐ Spa+SOB+NFB+PSB+KSB

،(

5 - دﺮﮔﻮـﮔ

يﺮﺘﮐﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ يردﻮﭘ ) دﺮﮔﻮـﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ

Spo+SOB ،(

6 -

يﺮﺘﮐﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ يردﻮﭘ دﺮﮔﻮﮔ يﺮﺘﮐﺎﺑ ،دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ

يﺎﻫ

آ ﺖﯿﺒﺜﺗ يزداز يﺮﺘﮐﺎـﺑ ،نژوﺮـﺘﯿﻧ هﺪـﻨﻨﮐ

ﻞـﺣ يﺎـﻫ و تﺎﻔـﺴﻓ هﺪـﻨﻨﮐ

يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﺣ يﺎﻫ ) ﻢﯿـﺳﺎﺘﭘ هﺪﻨﻨﮐ Spo+SOB+NFB+PSB+KSB

،(

7 - يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺮﺘﮐﺎﺑ ،دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ يﺎﻫ

يزدازآ ﺖﯿﺒﺜﺗ هﺪﻨﻨﮐ

يﺮﺘﮐﺎﺑ ،نژوﺮﺘﯿﻧ ﻞﺣ يﺎﻫ

يﺮﺘﮐﺎـﺑ و تﺎﻔﺴﻓ هﺪﻨﻨﮐ ﻞـﺣ يﺎـﻫ

هﺪـﻨﻨﮐ

) ﻢﯿـــﺳﺎﺘﭘ SOB+NFB+PSB+KSB ،(

8 - ﮐﺎـــﺑ يﺮﺘ يﺎـــﻫ يزدازآ

ﺖﯿﺒﺜﺗ يﺮﺘﮐﺎﺑ ،نژوﺮﺘﯿﻧ هﺪﻨﻨﮐ ﻞﺣ يﺎﻫ

يﺮﺘﮐﺎـﺑ و تﺎﻔﺴﻓ هﺪﻨﻨﮐ يﺎـﻫ

ﻞﺣ ) ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ هﺪﻨﻨﮐ NFB+PSB+KSB

،(

9 - يﺮﺘﮐﺎﺑ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ

) دﺮﮔﻮﮔ و (SOB

10 - .دﻮـﺑ (دﺮﮔﻮـﮔ و يﺮﺘﮐﺎـﺑ نوﺪـﺑ) ﺪﻫﺎﺷ ﻖـﺒﻃ

ﺰﯾر ﯽﻧﻮﻠﮐ ﺪﺣاو راﺪﻘﻣ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا دﻮـﮐ مﺮـﮔ ﺮـﻫ رد دﻮـﺟﻮﻣ

ﯽﺘﺴﯾز 107

و دﻮـﺑ ﺪـﺣا ﻪـﺷﻮﺧ ﺖﮐﺮـﺷ زا ﯽﺘـﺴﯾز يﺎـﻫدﻮﮐ . ناروﺮـﭘ

ﺖﺴﯾز .ﺪﻧﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ روﺎﻨﻓ ﯽﻧﺎﮑﻣ و ﻪﯾﺎﺳ ﺮﯾز رد ﺖﺷﺎﮐ زور رد روﺬﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ

ﺪﻧﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﮏﺸﺧ ﯽﻓﺮﻇ رد ﺎﻫرﺬﺑ اﺪﺘﺑا .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﮏﻨﺧ و ﮏﺸﺧ ﺎﻫرﺬﺑ ﺢﻄﺳ ﯽﺘﺴﯾز دﻮﮐ ﻊﯾﺎﻣ ﺲﭙﺳ و ﺪـﺷ هﺪﻧﺎـﺷﻮﭘ ًﻼﻣﺎﮐ

يﺎﻫرﺬـﺑ .

ﻮﻣ ﺖﺑﻮﻃر نﺪﯿﺳر ﺎﺗ فﺮﻇ ﺮﻫ رد دﻮﺟﻮﻣ فﺮﻇ رد دﻮﺟ

ﻪﺑ ﺎﻫ تﺪـﻣ 15

ﯽﻟا 20 ﻪﻘﯿﻗد يراﺪﻬﮕﻧ تﺮﮐ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و ﺖﻓﺎﯾ لﺎﻘﺘﻧا ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا يﺎﻫ

و ﺪﺷ ﺖﺸﮐ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﯽﯾﺎﯾﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ .ﺪﻧ

راﺪـﻘﻣ ﻪﺑ ﺞﻨـﭘ رد ﺮـﺘﯿﻟ

تﺮﮐ هزاﺪﻧا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ رﺎﺘﮑﻫ يﺎﻫ

ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺳ ﯽﻃ .ﺪﺷ لﺎﻤﻋا

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﯾﺎﯾﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ زا ﻪﺑ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﻣز رد)

ﺻ لﺎﻣرﺬﺑ ترﻮ

ﻦﯿﻣود ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ،روﺬﺑ ندﺮﮐ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﻞﺒﻗ و يرﺎﯿﺑآ

ﻞﮔ ﯽﻫد (.

لوﺪﺟ 1 - ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ ﯽﯾﺎﯾﺮﺘﮐﺎﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ

Table 2- The bacterial content of biofertilizer used in this study ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ

Biofertilizer يﺮﺘﮐﺎﺑ

ﺎﻫ ي يزدازآ نژوﺮﺘﯿﻧ

Free-living nitrogen-fixing

يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﺣ يﺎﻫ تﺎﻔﺴﻓ هﺪﻨﻨﮐ

Phosphate solubilizing bacteria

يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﺣ يﺎﻫ ﯿﺳﺎﺘﭘ هﺪﻨﻨﮐ ﻢ

Potassium solubilizing bacteria

يﺮﺘﮐﺎﺑ ﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ دﺮ

Sulfur oxidizing bacterit

Bacillus subtilis NCBI Accession No.

MT102419

Paenibacillus polymyxa NCBI Accession No.

MT102424

Enterobacter hormaechei NCBI Accession No.

MT102420

Bacillus subtilis NCBI Accession No.

MK968145 Enterobacter cloacae

NCBI Accession No.

MT102416

Bacillus pumilus NCBI Accession No.

MT102425

Enterobacter sp.

NCBI Accession No.

MT102421

Paraburkholderia fungorum NCBI Accession No.

MK968146 Bacillus cereus

NCBI Accession No.

MT102418

- -

Paenibacillus sp.

NCBI Accession No.

MT102427

(4)

هدﺎﻣآ تﺎﯿﻠﻤﻋ ،ﺖﺷﺎﮐ زا ﻞﺒﻗ كﺎﺧ و ﻦﯿﻣز يزﺎﺳ

.ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يزرو

هﺎﻣﺪﻨﻔﺳا لوا ﻪﻤﯿﻧ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ 1397

ﺶـﺷ ﻞﻣﺎـﺷ تﺮـﮐ ﺮـﻫ ،دﻮﺑ

ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ ﻒﯾدر 50

ﯽﺘﻧﺎﺳ تﺮـﮐ ﻪﻠـﺻﺎﻓ و دﻮـﺑ ﺮﺘﻣ و ﺎـﻫ

كﻮـﻠﺑ ﺎـﻫ زا

ﻪﺗﻮﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ .ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮﺘﻣ ﻢﯿﻧ و ﮏﯾ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﻒـﯾدر يور ﺎـﻫ

ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺖﻔﻫ ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﺑ ﺮﺘﻣ

30 ،ﺖﺸﮐ زا ﻞﺒﻗ .ﺪﺷ ﺖﺸﮐ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ

دﺮﮔﻮﮔ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ

2500 تﺮـﮐ رد رﺎـﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮـﻠﯿﮐ يﺎـﻫ

ﺮﻈﻧدرﻮﻣ .ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا كﺎﺧ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد

، ﻪﺑ يرﺎﯿﺑآ و يﻮﺟ شور ﻪﺘﺸﭘ

مود يرﺎﯿﺑآ ،ﺖﺷﺎﮐ زا ﺲﭘ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ يرﺎﯿﺑآ ﻦﯿﻟوا .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يا يرﺎﯿﺑآ و ﺖﺷﺎﮐ زا ﺲﭘ زور ﺞﻨﭘ ﺑ يﺪﻌﺑ يﺎﻫ

ﻪ ﯽﮕﺘﻔﻫ ترﻮﺻ نﺎـﯾﺎﭘ ﺎﺗ

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ﻒﻠﻋ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ .

ﻪـﺳ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ﯽﻃ رد زﺮﻫ يﺎﻫ

ﻪﺑ رﺎﺑ .ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﯽﺘﺳد ترﻮﺻ ) ﯽﯾاﻮـﻫ و بآ تﺎـﺼﺨﺸﻣ

يﺎـﻣد

دﻮﺨﻧ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ناﺰﯿﻣ و ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻪﺑ

ﺐﯿﺗﺮﺗ 17 ﻪﺟرد

ﯽﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ و 212 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ﻞﮑﺷ رد ﺶﯾﺎﻣزآ ﻞﺤﻣ (دﻮﺑ 1

.ﺪﺷ هدروآ

ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﻞﺤﻣ ﯽﯾاﻮﻫ و بآ تﺎﺼﺨﺸﻣ - 1ﻞﮑﺷ Fig. 1- Weather characteristics of the experimental field

ﻪﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ،هﺎـﯿﮔ يﺪﺷر يﺎﻫ

يرادﺮـﺑ 35 زور

ﻪﺑ ﺖﺷﺎﮐ زا ﺲﭘ ﺮﻫ و عوﺮﺷ ﯽﺒﯾﺮﺨﺗ ترﻮﺻ

15 ﮏﯾ زور ﺎـﺗ رﺎـﺑ 100

ﻪﺑ ﺖﺷﺎﮐ زا ﺲﭘ زور اﺮﺛا فﺬﺣ ﺎﺑ و ﯽﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ

ﻪﯿﺷﺎﺣ ت ﻪﺳ زا يا

هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ .دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﻪﻣادا ﻪﺗﻮﺑ Leaf Area Mater

لﺪﻣ)

Delta-T ، رﻮــﺸﮐ نﺎﺘــﺴﻠﮕﻧا گﺮــﺑ ﺢﻄــﺳ ﺺﺧﺎــﺷ ﻦﯿــﯿﻌﺗ ﺖــﻬﺟ (

هزاﺪﻧا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﭙﺳ ،ﺪﻧﺪﺷ يﺮﯿﮔ ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖﻬﺟ ﺎﻫ

ﻪﺑ تﺪﻣ 48

ﺖﻋﺎﺳ يﺎﻣد ﺎﺑ نوآ رد 75

.ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟرد

ﻪﻟدﺎﻌﻣ) سوﺎﮔ هﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪـﺳ ﻪﻟدﺎﻌﻣ 1

( هداد ﻪــﺑ ﺺﺧﺎــﺷ يﺎــﻫ

ﺮﺑ ﺢﻄـﺳ ) گ (LAI هرود لﻮـﻃ رد هﺎـﯿﮔ گﺮـﺑ ﺢﻄﺳ و ﺪﯾدﺮﮔ شزاﺮﺑ

دروآﺮﺑ ﺪﺷر ﺪﺷ

) Steinmaus & Norris, 2002 .(

) ﻪﻟدﺎﻌﻣ 1 (

ﻪﮐ ﻪـــﻟدﺎﻌﻣ ﻦــﯾا رد

، : t ،زور ﺐـﺴﺣﺮﺑ نﺎـــﻣز : x(t)

ﺺﺧﺎـﺷ

،هﺪـﺷ دروآﺮـﺑ گﺮـﺑ ﺢﻄﺳ : a

ﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎـﺷ ﺮﺜﮐاﺪـﺣ لﻮـﻃ رد گﺮ

،ﺪﺷر هرود : b

ﻧﺎـﻣز ﯽ ﺲﭘ ﻪـﮐ ﺖـﺳا زا

ﺢﻄــﺳ ﺺﺧﺎــﺷ هرود ﻦـﯾا

ﻪﺑ گﺮـﺑ ﯽـﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﯽﯾﺎـﻤﻧ رﻮﻃ و ﺪـﺑﺎﯾ

x0

: هﺎـﯿﮔ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﯽﻧﺎـﻣز دراد ار گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺜﮐاﺪـﺣ

.

ﻪﻟدﺎﻌﻣ) يﺪﯿﺋﻮﻤﮕﯿﺳ ﻪﻟدﺎﻌﻣ 2

ﻪﺑ ( هداد ﯽـﻌﻤﺠﺗ ﮏﺸﺧ نزو يﺎـﻫ

ﻖﺘﺸﻣ ﺎﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ شزاﺮﺑ ﺮﮐذ ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا يﺮﯿﮔ

هﺪـﺷ ﺖﻋﺮـــﺳ ﻪـﻟدﺎﻌﻣ

لﻮـﺼﺤﻣ ﺪـﺷر )CGR

ﻪـﻟدﺎﻌﻣ 3 ( ﻪﺑ ﺖﺳد و هﺪـﻣآ ﻪـﻔﻟﺆﻣ رد رﻮﮐﺬـﻣ

ﺪـﯾدﺮﮔ دروآﺮـﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ )

Steinmaus & Norris, 2002;

Ngouajio et al., 2001 (

.

) ﻪﻟدﺎﻌﻣ 2 (

ﻪﮐ تﻻدﺎﻌﻣ ﻦﯾا رد

، : TDM ﮏـﺸﺧ هدﺎـﻣ ﻊـﻤﺠﺗ ،نﺎـﻣز رد

: a

،ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ﺮﺜﮐاﺪﺣ : b

ﮏـﺸﺧ هدﺎﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﯿﺷ x0

: ﯽﻧﺎـﻣز

و دراد ار ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ هﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﺖﺳا : CGR

ﺖﻋﺮـﺳ

هﺎـﯿﮔ ﺪـﺷر ﯽـﻣ

ﺪـﺷﺎﺑ ) Zaefarian et al., 2009; Ozoni Davaji,

(2008 . ندﻮـﺑ مﻮﻠﻌﻣ ﺎﺑ دﺎـﻘﻣ

ﺮﯾ وCGR ﺺﻟﺎـﺧ ﺰﺘﻨـﺳﻮﺘﻓ ﺖﻋﺮـﺳLAI

(5)

)NAR

1

leaf.day- 2

g.m-

( ﻪﻟدﺎﻌﻣ) ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ 4

.(

) ﻪﻟدﺎﻌﻣ 4(

ﺮﺑ يا ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺼﻣ ف ﻮﻧ ر ا ﺪﺘﺑ ا ﻻ مز ﻮﺑ د ﻪﮐ ﺎﻘﻣ د ﺮﯾ ﺺﺧﺎﺷ

گﺮﺑ ازور ) ﻪﻧ ( LAI و ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺎﻌﺸﻌﺸﺗ ت بﺬﺟ هﺪﺷ ازور ﻧ ــ ﻪ دروآﺮـﺑ

ﺪﺑ .دﻮﺷ ﻦﯾ ﻮﻈﻨﻣ ر ﺮﺑ دروآ ﺎﻘﻣ د ﺮﯾ ﺮﻃ زا ﻪﻧازور گﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﯾ

ﺮـﺑ ﻖ شزا

ﻪﻟدﺎﻌﻣ 1 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد ) Steinmaus & Norris, 2002 .(

ﺰﯿﻣ نا ﻊﺸﻌﺸﺗ ازور ﻪﻧ ﻮﺧ ر ﺪﯿﺷ ي ﺮﺑ يا ﺮﻋ ض ﺮﻐﺟ ا ﯽﯾﺎﯿﻓ ﺪﻬﺸﻣ

ﻪﺑ شور ﻪﺋارا هﺪﺷ ﺳﻮﺗ ـ ﻂ ﻮﺧ ردا ﯾـ ﺎ ن و ﻓ ـﺎ ن ﻻ ) ر Goudriaan &

Van Laar, 1993 .ﺪﺷ دروآﺮﺑ ،(

ﺲﭙﺳ اﯾ ـ ﻦ ﻘﻣ ـﺎ د ﺮﯾ ﺑ ـﺮ ا ﺳ ـﺎ س

ﻌﺗ ـ ﺪ آ تﺎﻋﺎﺳ دا ﯽﺑﺎﺘﻓ

جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ زا هداد ﻫ يﺎ ا ﺴﯾ ـ ﺎﮕﺘ ه ﻮﻫ ا ﺳﺎﻨﺷ ـ ﯽ

ا ﻼﺻ ح و ﻮﻧ ر بﺬﺟ هﺪﺷ ازور ﻪﻧ ﻪﻟدﺎﻌﻣ) ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ 5

.(

) ﻪﻟدﺎﻌﻣ 5(

،ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮐ : PARa

ﻮﻧ ر بﺬﺟ هﺪﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ ﺎﮕﻣ) لوژ

ﺮﺑ ،(ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ I0

ر رﻮﻧ: ﺪﯿﺳ ه ﻪﺑ ﻻﺎﺑ ي ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ ﺎﮕﻣ) لوژ ﺮﺑ (ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ، : P

،رﻮﻧ سﺎﮑﻌﻧا ﺐﯾﺮﺿ : K

رﻮﻧ ﯽﺷﻮﻣﺎﺧ ﺐﯾﺮﺿ و

: LAI ﺧﺎـﺷ ﺢﻄـﺳ ﺺ

ﯽﻣ گﺮﺑ ) ﺪﺷﺎﺑ Nassiri Mahallati, 2008 .(

راﺪﻘﻣ ﯽـﺷﻮﻣﺎﺧ ﺐﯾﺮﺿ

ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻖﺒﻃ رﻮﻧ 67

/0 ) ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد Rahemi et al., 2008

(

ﺖﯾﺎﻬﻧرد.

، ﯽﯾارﺎﮐ ﺐﯿﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻖﯾﺮﻃ زا رﻮﻧ فﺮﺼﻣ نﻮﯿـﺳﺮﮔر ﻂﺧ

ﻊﺸﻌﺸﺗ ناﺰﯿﻣ و ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻦﯿﺑ بﺬﺟ

هﺪﺷ ﺪـﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﯽﻌﻤﺠﺗ

) Peter, 2010 ﻪﺑ.(

رﻮﻈﻨﻣ ﺮﺑ اور شزا ﻂﺑ ﺮﻈﻧدرﻮـﻣ ر و ﻢﺳ ﻞﮑـﺷ زا ﺎـﻫ

مﺮﻧ راﺰـﻓا Excel

، SlideWrite 7.02 و

Sigmaplot 11.0 هدﺎﻔﺘـﺳا

.ﺪﺷ ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ

گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺮــﺑ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا :

داد نﺎﺸﻧ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد دﻮﺨﻧ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪـﻧور ﺪﻨﮐ ﺪﺷر ،ﻞﺼﻓ ياﺪﺘﺑا رد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻠﮐ رد ﻪﮐ ﺎـﺑ و ﺖﺷاد ﯽﺠﯾرﺪﺗ و

گﺮﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯿﺑ يﺎﻫ ﻞﮑـﺷ) ﺖـﻓﺎﯾ ﯽـﺸﯾاﺰﻓا ﺪـﻧور هﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﺗ 2

.(

رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺜﮐاﺪﺣ 80

ﺖـﺷﺎﮐ زا ﺲـﭘ زور ﻢـﻫ

نﺎـﻣز ﺎـﺑ

ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻞﮔ ﯽﻫد ﻪﺑ .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﺖـﺤﺗ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺜﮐاﺪﺣ

ﺮﯿﺛﺄـﺗ

رﺎـــــــــــــــــــــــﻤﯿﺗ (Spo+SOB+NFB+PSB+KSB)

و

(Spa+SOB+NFB+PSB +KSB) ـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ

مﺪـﻋ ﻪ

ﺎﻫدﻮﮐ ﻦﯾا دﺮﺑرﺎﮐ 26

و 29 رﺎـﻤﯿﺗ مأﻮـﺗ دﺮﺑرﺎﮐ .ﺖﺷاد ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد Spa+SOB

و Spo+SOB رﺎـﻤﯿﺗ ﻪـﻧﺎﮔاﺪﺟ دﺮﺑرﺎـﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ

وSpa

ﻪﺑSpo ﺐﯿﺗﺮﺗ 12 و 7 ﻣ .ﺖﺷاد يﺮﺗﺮﺑ ﺪﺻرد ﯽ

رد ﺖـﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ

ﺮﺘﺸﯿﺑ دﺮﮔﻮﮔ فﺮﺼﻣ ﺖـﯿﻤﻫا ﯽـﺳرﺮﺑ ﻦـﯾا يدﻮـﮐ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﯾﺎﺳ زا

ﻞﮑﺷ) دﻮﺑ 2 .(

رﺮﺑ رد ﯽﺳ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺢﯿـﻘﻠﺗ ﻪـﯾﺎﻣ و دﺮﮔﻮـﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ

يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻦﻫآ بﺬﺟ و ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ،ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﺮﺑ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﯿﺗ يﺎﻫ

ﯽﯾاﻮﻫ ﺶﺨﺑ ﺮﺑ ) ﺎﯾﻮﺳ رد

Glycine max L.

ﺞﯾﺎﺘﻧ ( داد نﺎﺸﻧ ، ﺶﯾاﺰﻓا

ﺢﯿﻘﻠﺗ و دﺮﮔﻮﮔ حﻮﻄﺳ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﯿﺗ

ﺶﻫﺎـﮐ ﺚﻋﺎﺑ و هﺪـﺷ كﺎـﺧpH

ﻪﺠﯿﺘﻧرد

، ﻦﯾا و ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ ﺮﻣا

ﺶﯾاﺰـﻓا ﺚـﻋﺎﺑ

ﺺﺧﺎﺷ هﺎﯿﮔ يﺪﺷر يﺎﻫ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﯾدﺮﮔ

ﺎﺸﻧ ن ا ،داد ﺮﺛ ﺎﮐ ر ﺮﺑ د ﻮﮐ د ﺮﮔﻮﮔ د

و ﺢﯿﻘﻠﺗ ﺎﺑ ﻮﮐ د ﯽﺘﺴﯾز ﻮﻔﻟﻮﺳﻮﯿﺑ ر ﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﯿﺗيوﺎﺣ س ا و ﺮﺛ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ نآ ﺎﻫ

ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺺﺧﺎﺷ

ﯽـﻣ يﺪـﺷر يﺎﻫ ) ﺪﻧﻮـﺷ

Paul & Savithru,

يﺮﺘﮐﺎﺑ .(2003 رد يروﺮـﺿ ﺮـﺻﺎﻨﻋ لﻼﺤﻧا ﺐﺒﺳ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺎﻫ

،كﺎﺧ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻪﺑ نﺎﺑﺰﯿﻣ هﺎﯿﮔ ﺖﻣوﺎﻘﻣ دﺎﺠﯾا ﺑ

يرﺎـﻤﯿ داﻮـﻣ بﺬـﺟ ،از

و ﺮﺘﻬﺑ ﯽﯾاﺬﻏ ﻪﺠﯿﺘﻧرد

، رد ار هﺎـﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ـﭘ

ﯽ ﺪـﻧراد

) Shen et al., 2016 (

دﻮـﺨﻧ رد ﯽﺘـﺴﯾز يﺎـﻫدﻮﮐ دﺮﺑرﺎﮐ. (Cicer

arietinum L.) ﺎـﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد

ﺪﻫﺎﺷ ﻞـﺑﺎﻗ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ ، ﻪـﺟﻮﺗ

ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﺷر يﺎﻫ

ﻠﻤﺟزا ﻪ ﺖﻋﺮـﺳ ،گﺮـﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺜﮐاﺪﺣ

ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﻞﮐ ﮏـﺸﺧ هدﺎـﻣ ،لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﻪﺑ

ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﻪـﺑ ناﺰـﯿﻣ

44 / 27 ، 82 / 13 ، 15 /8 و 46 / 29 ) ﺪـﯾدﺮﮔ ﺪﺻرد Aboutalebian &

Elahi, 2016 گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ .(

ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﺑ ﯽﯾاﺰﺳ بﺬﺟ و ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ رد

ﺑ ،دراد يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ لﺎﻌﻓ ﺶﺑﺎﺗ ﻪ

يرﻮﻃ ﭘﻮﻧﺎﮐ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ بﺬﺟ رﻮﻧ ﻪﮐ ﯽ

ﺖﺳا گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ زا ﯽﻌﺑﺎﺗ )

(Weiss et al., 2004 .

ﯽﻌﻤﺠﺗ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ :

ﻞﮑﺷ) ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ 3

ﻪﺑ ( ﻣ ـﯿ ناﺰ ﺶﺑﺎـﺗ

ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ لﺎﻌﻓ ي

ﺪﺒﺗ و لﻮﺼﺤﻣ رد هﺪﺷ بﺬﺟ ﯾ

ﻞ ﻪـﺑ نآ ﺖـﺴﯾز هدﻮـﺗ

ﮕﺘﺴﺑ ﯽ ) دراد Edreira et al., 2020 تاﺮﯿﯿﻐﺗ .(

ﺸﺧ هدﺎﻣ ﮏ ياﺪﺘﺑا رد

و ﺖﺷاد ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺪﻧور ﺪﺷر ور ﻦﯾا

دوﺪﺣ ﺎﺗ ﺪﻧ 90

زور ﺲـﭘ زا ﺖـﺷﺎﮐ

و ﺖﻓﺎﯾ ﻪﻣادا ﺲﭘ

،ﻦﯾا زا ﺪﻧور ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻓﺮﮔ دﻮﺧ ﻪﺑ ﻞﮑﺷ)

3(

. ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ

دﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ﺪﻧور داد نﺎﺸﻧ ي

ﻪـﮐ هدﺎـﻣ

رﺎـــــﻤﯿﺗ ﯽـــــﺒﯿﮐﺮﺗ دﺮﺑرﺎـــــﮐ ﺮﯿﺛﺄـــــﺗ ﺖـــــﺤﺗ ﮏـــــﺸﺧ (Spo+SOB+NFB+PSB+KSB) و

(Spa+SOB+NFB+PSB

+KSB) ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ 31

و 27 ﺪﺻرد ﮏـﺸﺧ هدﺎﻣ

.ﺖﺷاد يﺮﺘﺸﯿﺑ

(6)

Days after planting

0 20 40 60 80 100 120

Leaf area index

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5

Control NFB+PSB+KSB Spa Spa+ SOB

Spa+ SOB+NFB+PSB+KSB Spo

Spo+ SOB

Spo+ SOB+NFB+PSB+KSB SOB

SOB+NFB+PSB+KSB

- 2 ﻞﮑﺷ

ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد دﻮﺨﻧ رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﺮﺑ يدﻮﮐ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﺛا

Fig. 2- Effect of fertilizer treatment on leaf area index of chickpea during growth season

Control ،ﺪﻫﺎﺷ : دﺮﮔﻮﮔ :Spa

،ﯽﻠﯿﺘﺳﺎﭘ ،يردﻮﭘ دﺮﮔﻮﮔ :Spo

،دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺮﺘﮐﺎﺑ :SOB يﺮﺘﮐﺎﺑ :KSB

ﻞﺣ يﺎﻫ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ هﺪﻨﻨﮐ يﺮﺘﮐﺎﺑ :NFB

يﺎﻫ يزدازآ ﺖﯿﺒﺜﺗ هﺪﻨﻨﮐ

،نژوﺮﺘﯿﻧ يﺮﺘﮐﺎﺑ :PSB

ﻞﺣ يﺎﻫ ﺮﻔﺴﻓ هﺪﻨﻨﮐ

Spa: Pastel sulfur, Spo: Powdered sulfur, SOB: Sulfur oxidizing bacterit, NFB: Free-living nitrogen-fixing bacteria, KSB: Potassium solubilizing bacteria, PSB: Phosphate solubilizing bacteria

ﻞﺑﺎﻘﻣ رد

، يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ وSOB

NFB+PSB+KSB ﺪﻫﺎـﺷ زا ﺪـﻌﺑ

ﺪـﻧداد صﺎـﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻞﮑـﺷ)

3(

. ﻪﺑ

ﺮﻈﻧ ﯽــﻣ ﺪــﺳر ﻞﺒﻗ زا ﻞــﮔ ﯽــﻫد ﻪﮐ ﺎﯿﮔ ه ﻮﺨﻧ د ياراد ر ﺪﺷ ﺪﻨﮐ ا ﺖﺳ

،

ﺎﻔﺗ تو ﺪﻨﭼ ا ﯽﻧ ﻦﯿﺑ ﺎﻤﯿﺗ ر ﺎﻫ ﻞــﺑﺎﻗ هﺪﻫﺎــﺸﻣ ﺖﺴﯿﻧ

، ا

ّﻣﺎ ﺲﭘ زا ﻪﻠﺣﺮﻣ

ﻞﮔ د ﯽﻫ ﻪﮐ ﺎﯿﮔ ه ر ﺪﺷ ﻊﯾﺮﺳ ار آ ﺎﻏ ز ﯽﻣ ﺪـﻨﮐ

، ﺎﻔﺗ تو ﺎﻤﯿﺗ ر ﺎﻫ ﻪﺑ ﺎﺤﻟ ظ

ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻣ هد ﮏﺸﺧ ﺢـــﺿاو ﺮـــﺗ ﯽـــﻣ .دﻮـــﺷ ﻨﭽﻤﻫ ــــ ﻦﯿ رد رﺎـــﻤﯿﺗ

(Spo+SOB+NFB+PSB+KSB) رد

ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻞﮔ د ﯽﻫ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ

ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻧ

ـ ﺖﺒﺴ ﺑ ـ ﻪ ﺮﯾﺎﺳ ﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺎ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﺷ ﺪﻫﺎـﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ

29 .ﺖﺷاد يﺮﺗﺮﺑ ﺪﺻرد ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ

ﻪﺑ ﻢـﻫ تاﺮـﺛا ﻞﯿﻟد ﯽـﯾاﺰﻓا

يﺮﺘﮐﺎــﺑ ﻞــﺑﺎﻘﺘﻣ ) ﺎــﻫ

ﻧژوﺮﺘﯿﻧ ﺮﺘﮐﺎــﺑﻮ سﻮﻠﯿــﺳﺎﺑ ، سﺎﻧﻮﻣودﻮــﺳ ،

و

سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﯿﺗ تﺎﻔـﺴﻓ ﺖـﯿﻟﻼﺣ ﺶﯾاﺰﻓا ،نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﺘﺴﯾز ﺖﯿﺒﺜﺗ (

ﺮـﯿﻏ

كﺮﺤﺘﻣ ﺶﻫﺎﮐ و نﻮﻣرﻮﻫ عاﻮﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ و كﺎﺧpH

كﺮـﺤﻣ داﻮـﻣ و ﺎﻫ

ﺪﺷر بﺬـﺟ ،(ﮏـﯿﻨﺗﻮﺘﻨﭘ ﺪﯿـﺳا و ﻦﯿﺗﻮـﯿﺑ ،ﻦﯿـﺴﮐا ،ﻦﯿﻨﯿﮐﻮﺘﯿﺳ) ﺮﯿﻈﻧ

ﯽﻣ ﮏﯾﺮﺤﺗ ار ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺎﺑ و ﺪﻨﻨﮐ

ﺮﯿﺛﺄﺗ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ يﺎﻫﺪﻨﯾآﺮﻓ يور

ﺺﺧﺎﺷ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ و يﺪﺷر يﺎﻫ

ﻪﺠﯿﺘﻧرد

، ﺪـﯾدﺮﮔ دﻮﺨﻧ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ

) Doaie et al., 2020 .(

ﺞﯾﺎﺘﻧ يﺮﺘﮐﺎﺑ دﺮﺑرﺎﮐ داد نﺎﺸﻧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫ

ﻞﺣ هﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﺴﮐا و ﺮﻔﺴﻓ هﺎﯿﮔ رد دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐ

ﻮـﺳ ﺎﯾ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﺮـﺑ ﯽـﺘﺒﺜﻣ

ﻪﮐ ﺖﺷاد هﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ نﻮﭽﻤﻫ يﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧرد

، ) ﺪـﺷ هﺎـﯿﮔ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ Soltani et al.,

.(2010 بﺬـﺟ دﻮـﺒﻬﺑ ﺐﺒـﺳ ﯽﺘـﺴﯾز يﺎـﻫدﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا و ﺮﻔﺴﻓ و نژوﺮﺘﯿﻧ ﻪﻧاﻮﺟ

ﻧز ﻌﺗ ،عﺎﻔﺗرا ،ﯽ هدﺎـﻣ و هﺮﮔ داﺪ

ﺎﯿﺑﻮﻟ رد ﮏﺸﺧ )

Phaseolus vulgaris L.

) ﺪـﯾدﺮﮔ ( De Souza et

al., 2016 .(

ا رد ﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﻐﺗ ، ﯿﯿ تاﺮ ﻮﮕﻟا رد ي ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻞﮑﺷ)

3 (

ﺪﻧور ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻞﮑﺷ) دﻮﺑ ﺶﺑﺎﺗ بﺬﺟ

6 .(

لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺪــﻧور ﺮــﺑ يدﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا :

نﺎـﺸﻧ ﺪـﺷر ﻞـﺼﻓ لﻮـﻃ رد لﻮـﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪـﮐ داد

رﺎــــــﻤﯿﺗ رد لﻮــــــﺼﺤﻣ ﺪــــــﺷر ﺖﻋﺮــــــﺳ ﻦﯾﺮﺘــــــﺸﯿﺑ (Spo+SOB+NFB+PSB+KSB) ﻪﺑ

ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺪﻣآ ﺖﺳد

14 ﻞﮑــﺷ) ﺖــﺷاد يﺮــﺗﺮﺑ ﺪــﺻرد 4

رﺎــﻤﯿﺗ ﻦﯿــﻨﭽﻤﻫ .(

وSpa

(Spa+SOB+NFB+PSB+KSB) ﺮﯾﺎـﺳ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ يﺮﺘﻬﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ

رﺎﻤﯿﺗ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ،ﺪﻨﺘﺷاد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ NFB+PSB+KSB

ﺖﻋﺮـﺳ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ

) ﺖﺷاد ار لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﻞﮑﺷ

4 .(

نﻮـﻣرﻮﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫدﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪـﺷر كﺮـﺤﻣ يﺎـﻫ

ﻪﺑ رﻮـﻀﺣ رد و هﺪـﺷ ﺢﻄـﺳ ﺪﺣاو رد بﺬﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻦﯿﺴﮐا هﮋﯾو

ﯽﻣ تاﺮﺛا ﻦﯾا ﺪﯾﺪﺸﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫدﻮﮐ زا ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺪﻧﻮـﺷ

ﯽﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ،ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐ ﻪـﻣادا رد .دﻮﺷ

ر ﺖﻋﺮﺳ ﺪﻧور ،ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ﻪﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷ

ﺢﻄـﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﯿﻟد

گﺮﺑ نﺪﺷ درز و گﺮﺑ .ﺖﺳا ﯽﺸﻫﺎﮐ ﺎﻫ

(7)

Days after planting

0 20 40 60 80 100 120

Dry matter accumulation (g. m -2 )

0 100 200 300 400 500 600

Control NFB+PSB+KSB Spa

Spa+ SOB

Spo+ SOB

SOB+NFB+PSB+KSB

ﻞﮑﺷ 3 - ﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﺮﺑ يدﻮﮐ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﺛا ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد دﻮﺨﻧ رد ﯽﻌﻤﺠﺗ ﮏﺸ

Fig. 3- Effect of fertilizer treatment on dry matter accumulation of chickpea during growth season

Control ،ﺪﻫﺎﺷ : ،ﯽﻠﯿﺘﺳﺎﭘ دﺮﮔﻮﮔ :Spa

،يردﻮﭘ دﺮﮔﻮﮔ :Spo ،دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﺴﮐا يﺮﺘﮐﺎﺑ :SOB

يﺮﺘﮐﺎﺑ :KSB ﻞﺣ يﺎﻫ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ هﺪﻨﻨﮐ يﺮﺘﮐﺎﺑ :NFB

ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد دﻮﺨﻧ رد لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﺮﺑ يدﻮﮐ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﺛا - 4 ﻞﮑﺷ Fig. 4- Effect of fertilizer treatment on crop growrate rate of chickpea during growth season.

يﺎﻫ

يزدازآ ﺖﯿﺒﺜﺗ ،نژوﺮﺘﯿﻧ هﺪﻨﻨﮐ يﺮﺘﮐﺎﺑ :PSB

ﺣ يﺎﻫ ﻞ ﺮﻔﺴﻓ هﺪﻨﻨﮐ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ و گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ﺺﺧﺎـﺷ ﺪـﻫد

لﻮﺼﺤﻣ ) فﻼـﻏ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺎﺗ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ دﻮﺨﻧ 80

- 70 زور

ﺲﭘ و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا (ﺖﺷﺎﮐ زا ﺲﭘ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ نآ زا

ﻦﯾا رد اﺮﯾز ،ﺪﺑﺎﯾ ﻪﺑ هﺎﯿﮔ نﺎﻣز

ﻪﺘﺧﺎﺳ داﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﻪﺑ داﻮﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﺟ ﯽﻣ هﺪﺷ

دزادﺮﭘ

) Dadrasi et al., 2012 .(

ﺺﺧﺎﺷ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ رد ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ

ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﺪﺷر ﻊﻤﺠﺗ ﻪﮐ دﻮﺑ نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،ﺎﯿﺑﻮﻟ رد ﯽﺘﺴﯾز دﻮﮐ

(8)

ﻪﺑ ،ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺘﺴﯾز دﻮﮐ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ يرﻮﻃ

ﻪﮐ

رﺎـﻤﯿﺗ ﻦـﯾا رد هﺎـﯿﮔ ﺺﻟﺎـﺧ بﺬـﺟ ﺖﻋﺮـﺳ و لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ) ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ Nazeri et al., 2012

.(

ﺺﻟﺎــﺧ نﻮﯿــﺳﻼﯿﻤﯿﺳآ ﺖﻋﺮــﺳ ﯽﻨﺤﻨﻣ :

ﺮﯿﯿﻐﺗ تا ﺖﻋﺮﺳ

ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ زور ﻫ ـﺎ ي يﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ ياﺮـﺑ ﺖـﺷﺎﮐ زا ﺲـﭘ

يدﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺣ

ـ ﯽﮐﺎ زا نآ ا ﺳ ــ ﻪﮐ ﺖ رد ﺮﻣ ا ﻞﺣ وا ﻪﯿﻟ ر ﺪﺷ

، ﻪﺑ د ﻞﯿﻟ ﺪﺣ

ا ﻞﻗ ر ﺖﺑﺎﻗ ﻮﻧ ير و ﻪﯾﺎﺳ ،يزاﺪـﻧا ﺰﯿﻣ نا ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺺﻟﺎﺧ ﺮﺜﮐاﺪـﺣ رد

ﺖـﺳا راﺪﻘﻣ ﻞﮑﺷ)

5 .(

دوﺪـﺣ 50 ﺖـﺷﺎﮐ زا ﺲـﭘ زور رﺎـﻤﯿﺗ ،

وSpa

(Spo+SOB+NFB+PSB+KSB) زا

ﺖﻋﺮﺳ ﺳﻮﺘﻓ ــــ ﺰﺘﻨ ﺧ ــــ ﺺﻟﺎ

ﺑـ ﺎ ﺮﺗﻻ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻊﯾزﻮﺗ ًﻻﺎﻤﺘﺣا نآ ﺖﻠﻋ ﻪﮐ دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ي ﺶـﺷﻮﭘ ﺮـﺗ

د ﻪــﺑ و ﯽﻫﺎــﯿﮔ ﺎﺒﻧ

ل نآ رد ﺖﻓﺎﯾ ﺮﺘﻬﺑ ﻊﺸﻌﺸﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ ﯿﮔ ـــ ﯽﻫﺎ

اﺳ ـ .ﺖ

Days after planting

0 20 40 60 80 100 120

Net assimilation rate (g. m-2 .day-1 )

1 2 3 4 5 6 7 8

Control NFB+PSB+KSB Spa

Spa+ SOB

Spo+ SOB

SOB+NFB+PSB+KSB

ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد دﻮﺨﻧ رد ﺺﻟﺎﺧ نﻮﯿﺳﻼﯿﻤﯿﺳآ ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ يدﻮﮐ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﺛا - 5 ﻞﮑﺷ Fig. 5- Effect of fertilizer treatment on Net assimilation rate of chickpea during growth season

ﺖﯿﺒﺜﺗ يزدازآ يﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐ

ﻞﺣ يﺎﻫ ﻨﮐ ﺮﻔﺴﻓ هﺪﻨ

:رﻮﻧ بﺬﺟ ﺪﻧور رد

ﻞﮑﺷ يﺎـﻫ 6 و 7 ﺮﯿﯿﻐﺗ تا ﺶﺑﺎﺗ ر ﺪﯿﺳ ه ﻪﺑ

ﺑـ ﻻﺎ ي ﮐ ـ ﯽﭘﻮﻧﺎ لﺎـﺳ يﺎﻫزور ﯽﻃ رد و

ﺗ ــ ﺶﺑﺎ بﺬـﺟ هﺪـﺷ ﻂﺳﻮﺗ

ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ هداد نﺎﺸﻧ دﻮﺨﻧ .ﺖﺳا هﺪﺷ

رد و ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻌﺸﻌﺸﺗ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ ﯽﺸﯾور دﻮﺨﻧ ﺪﺷر هرود لوا ﻪﻤﯿﻧ رد ﻢﻫ و ﺪﺷر هرود يﺎﻬﺘﻧا ﺮﺜﮐاﺪﺣ ،ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ ﻪﺑ هﺪﯿﺳر ﺶﺑﺎﺗ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﺎﺑ نﺎﻣز

ﻞﮑـﺷ) ﺪـﺷ ﺪـﯿﻟﻮﺗ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ 2

و 6 ا ﺎـﺑ ﺐـﺳﺎﻨﺘﻣ .(

ﺰﻓ ا ﺶﯾ

ﺺﺧﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﺮﺑ بﺬﺟ ﺶﺑﺎﺗ ﺮﺴﮐ گ ﻪـﺑ ﯽﭘﻮﻧﺎـﮐ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ

ﺞﯾرﺪـﺗ

ا ﺰﻓ ا ﺶﯾ ﻪﺑ .ﺖﻓﺎﯾ يرﻮﻃ ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ بﺬﺟ ﻊﺸﻌﺸﺗ ﺮﺴﮐ ﻂـﺳﻮﺗ هﺪـﺷ

دوﺪـﺣ رد يدﻮـﮐ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ مﺎﻤﺗ ياﺮﺑ دﻮﺨﻧ ﯽﭘﻮﻧﺎﮐ 80

زا ﺲـﭘ زور

ﺖﺷﺎﮐ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺎﺑ ز ﺎﻣ ن و ﻮﻗ ع ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﺮﺑ ،دﻮﺑ گ ﺲﭙﺳ

ﻪﺑ د ﻞﯿﻟ ﺶﻫﺎﮐ ﺺﺧﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﺑ ـﺮ گ ﺗ ـﺎ اﻧ ﻬﺘ ـﺎ ي هرود ر ﺪﺷ ﺮﺴﮐ ﺶﺑﺎﺗ

بﺬﺟ هﺪﺷ ور ﺪﻧ ﺰﻧ و ﯽﻟ رد ﺶﯿﭘ ﺖﻓﺮﮔ ﻞﮑﺷ) 7 ﺺﺧﺎـﺷ ﻪـﮐ ﯽﻧﺎﻣز .(

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺳ زا ﺖﺸﯿﺑ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ 90

بﺬـﺟ ﯽﭘﻮﻧﺎـﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﺶﺑﺎﺗ ﺪﺻرد

ﯽﻣ ) دﻮﺷ .(Sarlikioti et al., 2011 يﺮﺘﮐﺎـﺑ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

يﺎـﻫ

،گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ﺺﺧﺎـﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ،ﯽﺸﯾور ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ رد ﺪﺷر كﺮﺤﻣ ا ﻊﺸﻌﺸﺗ بﺬﺟ .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓ

ﻪـﺘﻓﺎﯾ ﺎـﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﻦﯾا ﻖﺑﺎـﻄﻣ يﺎـﻫ

نﺎﻤﻫ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐ رﻮﻃ ﻢﻫ دﻮﺷ

ﻞـﮔ ﻪـﻠﺣﺮﻣ عوﺮﺷ ﺎﺑ نﺎﻣز و ﯽـﻫد

ﺲﭘ ﯽﻤﮐ ﻞﺑﺎﻗ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد ﻊﺸﻌﺸﺗ بﺬﺟ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ نآزا هﺪﻫﺎﺸﻣ

ﺖﺳا

) Jahan et al., 2013 .(

ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻊــﺸﻌﺸﺗ بﺬـﺟ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ

ﺪـــــــﺷر ﻞـــــــﺼﻓ لﻮـــــــﻃ رد هﺎــــــﯿﮔ

رﺎـــــــﻤﯿﺗ رد

) Spo+SOB+NFB+PSB+KSB ﺪﻫﺎــﺷ ﻪــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ ﻪــﮐ دﻮــﺑ (

16

ﺖﺷاد يﺮﺗﺮﺑ ﺪﺻرد .

ﺮﺑ ﻦـﯾا ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﺮﺛا ،ﺶﯾﺎﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا

دﻮﮐ ﺎﻫ زا ﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ ناﺰﯿﻣ ظﺎﺤﻟ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ،هﺎـﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﻊﺸﻌﺸﺗ بﺬﺟ

ﺷاد يﺮﺗﺮﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﮕﯾد تاﺮﺛا .ﺖ

(9)

ﻞﮑﺷ 6 - ﻞﮐ ﻊﺸﻌﺸﺗ ر ﺪﯿﺳ ه ﻪﺑ ﺢﻄﺳ ز ﻦﯿﻣ رد ﻮﻃ ل ﺎﺳ ل

ﺪﺤﻣ و هد ﻦﯿﺑ ود ﻂﺧ ﻪﻄﻘﻧ

،ﻦﯿﭼ هرود ر ﺪﺷ دﻮﺨﻧ ار ﺎﺸﻧ ﯽﻣ ن ﺪﻫد

Fig. 6- The total radiation reached the earth's surface during the year ﺪﺤﻣ

هدو ﻦﯿﺑ ود ﻂﺧ ﻪﻄﻘﻧ

،ﻦﯿﭼ هرود ر ﺪﺷ دﻮﺨﻧ ار ﺎﺸﻧ ﯽﻣ ن ﺪﻫد .

The range between the two points show the period of chickpea

growth.

ﺷ ﻞﮑ 7 - ﻊﺸﻌﺸﺗ و ﻞﮐ ﻊﺸﻌﺸﺗ ناﺰﯿﻣ بﺬﺟ

هﺪﺷ ) Iabs

رد دﻮﺨﻧ ( ﯽﻃ ﻞﺼﻓ ر ﺪﺷ

Fig. 7- Total radiation and absorbed radiation (Iabs) of chickpea during growth season

Control ،ﺪﻫﺎﺷ : ،ﯽﻠﯿﺘﺳﺎﭘ دﺮﮔﻮﮔ :S pa

S pow

،يردﻮﭘ دﺮﮔﻮﮔ : دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﺴﮐا يﺮﺘﮐﺎﺑ :SSB

، يﺮﺘﮐﺎﺑ :KSB ﻞﺣ يﺎﻫ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ هﺪﻨﻨﮐ يﺮﺘﮐﺎﺑ :NFB

يﺎﻫ يزدازآ

ﺖﯿﺒﺜﺗ ،نژوﺮﺘﯿﻧ هﺪﻨﻨﮐ يﺮﺘﮐﺎﺑ :PSB

S pa:Pastel sulfur,S pow: Powdered sulfur, SOB: Sulfur oxidizing bacterit, NFB: Free-living nitrogen-fixing bacteria

KSB: Potassium solubilizing bacteria, PSB: Phosphate solubilizing bacteria

(10)

ﻞﮑﺷ 8 - ﻊﻤﺠﺗ ﺎﻣ هد ﮏﺸﺧ رد دﻮﺨﻧ ﻪﺑ ﻮﻨﻋ نا ﯽﻌﺑﺎﺗ زا ﻊﺸﻌﺸﺗ ﯽﻌﻤﺠﺗ ﺬﺟ ب ﺪﺷ ه ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺎﻤﯿﺗ ر ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ

Fig.⁸ - The accumulation of dry matter in chickpea is a function of absorbed cumulative radiation under the influence of different treatments

ﺐﯿﺷ ﻂﺧ ر ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔ ﺮﺑا ﺮﺑ ﺎﺑ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺼﻣ ف ﻮﻧ ر ا ﺖﺳ .

The regression slope is equal to radiation use efficiency.

،يردﻮﭘ دﺮﮔﻮﮔ :Spo ،دﺮﮔﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﺴﮐا يﺮﺘﮐﺎﺑ :SOB

ﻞﺣ يﺎﻫ ﺮﻔﺴﻓ هﺪﻨﻨﮐ .

Spa:Pastel sulfur,Spo: Powdered sulfur, SOB: Sulfur solubilizing bacterit, NFB: Free-living nitrogen-fixing bacteria, KSB:

Potassium solubilizing bacteria, PSB: Phosphate solubilizing bacteria.