هﺪ اد ﯽ ﻊﺎﻨ و یزروﺎﺸ
ﯽ زﻮ آ هو ت ﺎﺒ حﻼﺻا و ﺖ ارز
نﺎﯾﺎﭘ ﻪﺟرد ﺖﻓﺎﯾرد ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧ ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
ﯽ ﺪﺷرا
ﻪﺘﺷر رد ﻒﻠﻋ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺶﯾاﺮﮔ يزروﺎﺸﮐ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ
زﺮﻫ يﺎﻫ
ناﻮﻨﻋ :
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺑآ هرﺎﺼﻋ ﺮﺛا ﯽ
ﻪﺨﻠﺗ
) Acroptilon repens L.
ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ
(ﮏﯾ ﻪﺑ ﻞﻣﺎﺣ ناﻮﻨﻋ
ﻒﻠﻋ ز ﺶﮐ ﯽﺘﺴﯾ
داﺪﻌﺗ لﺮﺘﻨﮐ رد ي
ﻒﻠﻋ زا ﺎﻫ
ي زﺮﻫ
مﺪﻨﮔ )
Triticum aestivum L
. (
ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ :
ﻣا ﺮﯿ جﺎﺣ ﻧ هداز يرﺎﯿ
ﺳا ﯿﺗﺎ ﺎﻤﻨﻫار ﺪ :
ﻘﺗﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﮐد ﯽ
لآ ﻢﯿﻫاﺮﺑا
ﺮﺘﮐد ﺰﻋ ﺰﯾ ﺒﺣ ﻪﺠﮕﻨﯿﯿﺒﯿ
ﺳا ﺎﺗ ﯿ روﺎﺸﻣ ﺪ :
ﻠﺳ ﺮﺘﮐد ﻢﯿ ﻪﻧازﺮﻓ
ﺮﺘﮐد اد ﮏﻧاﺮﻓ نﺎﯾ
يد 1397
ناﻮﻨﻋ و روآﺪﯾﺪﭘ مﺎﻧ : ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺑآ هرﺎﺼﻋ ﺮﺛا ﯽ
ﻪﺨﻠﺗ ) Acroptilon repens L.
( ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ﮏﯾ
ﻪﺑ ﻞﻣﺎﺣ ناﻮﻨﻋ
ﻒﻠﻋ ز ﺶﮐ ﯽﺘﺴﯾ داﺪﻌﺗ لﺮﺘﻨﮐ رد ي
ﻒﻠﻋ زا ﺎﻫ ي مﺪﻨﮔ زﺮﻫ ) Triticum aestivum L.
( /
جﺎﺣ ﺮﯿﻣا يرﺎﯿﻧ هداز
ﺘﺳا ﺪﯿﺗﺎ ﺎﻤﻨﻫار : ﻘﺗﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﮐد ﯽ
لآ ﻫاﺮﺑا ﻢﯿ / ﺮﺘﮐد ﺰﻋ ﺰﯾ ﺒﺣ ﻪﺠﮕﻨﯿﯿﺒﯿ
ﺘﺳا ﺪﯿﺗﺎ روﺎﺸﻣ : ﻠﺳ ﺮﺘﮐد ﻢﯿ ﻪﻧازﺮﻓ / ﺮﺘﮐد اد ﮏﻧاﺮﻓ نﺎﯾ
ﺨﯾرﺎﺗ عﺎﻓﺪ : 19 / 10 / 97
ﺤﻔﺻداﺪﻌﺗ تﺎ : 130
نﺎﯾﺎﭘ هرﺎﻤﺷ ﻪﻣﺎﻧ
2539: - 51
هﺪﯿﮑﭼ : ﺑآ هرﺎﺼﻋ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﯽ
ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ترﻮﺼﺑ ﻪﺨﻠﺗ ﮏﯾ
ﻪﺑ ﻞﻣﺎﺣ ﻒﻠﻋ ناﻮﻨﻋ ز ﺶﮐ ﯽﺘﺴﯾ و
داﺪﻌﺗ لﺮﺘﻨﮐ رد هﺪﺸﻧ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ي
ﻒﻠﻋ زا ﺎﻫ ي مﺪﻨﮔ عراﺰﻣ زﺮﻫ ﻣﺎﺷ
ﻞ لﺎﺳ رد،سوﺮﺧ جﺎﺗ و رادوﺎﭼ 1396
ﻃ رد ﯽ 2
ﺎﻣزآ ﺶﯾ ﺎﻣزآ رد ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ هﺎﮕﺸﯾ
ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي وﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ و زﺮﻫ يزر
ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﯽﻌﯿ ﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻠﯿ
ﺪﺷ اﺮﺟا . ﺎﻣزآ ﺶﯾ رﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻞﯾ
ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻓدﺎﺼﺗ
ﯽ رد 3 اﺮﺟا راﺮﮑﺗ ﺪﺷ . رﻮﺘﮐﺎﻓ لوا ﺎﻣزآ ﺸﯾ ﻞﻣﺎﺸ 2
ﺖﺳا ﺢﻄﺳ .1 - ﮐ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ هرﺎﺼﻋ نازﻮﺘﯿ
و 2 - ﺑآ هرﺎﺼﻋ ﯽ ﻪﺨﻠﺗ ﺺﻟﺎﺧ
، مود رﻮﺘﮐﺎﻓ و 7
ﮔ هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ هﺎﯿ
ﻪﺨﻠﺗ
ﺖﻈﻠﻏ ﻞﻣﺎﺷ يﺎﻫ
ﺮﻔﺻ ) ﺪﻫﺎﺷ ( ،
% 625 /0 ،
% 25 /1
، % 5/
2 ، % 5 ، 10
% ، 20 % ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﻫ
ي
ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ ،ﯽﻧز
ﻪﭼ و ﻪﺸﯾر
،ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ ﺮﺗ نزو ﻪﭼ
و ﻪﺸﯾر ﻪﭼ هﺎﯿﮔ ﻞﮐ ﺮﺗ نزو ، -
ﮏﺸﺧ نزو، ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ
و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻞﮐ ﮏﺸﺧ نزو و ﻪﭼ ود رد ﻪﺨﻠﺗ هرﺎﺼﻋ
ﺖﻈﻠﻏ ،هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ﺮﯿﻏ و نازﻮﺘﯿﮐ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ﺖﻟﺎﺣ نآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا و ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﻫ و
تاﺮﺛا
ﻪﻤﻫ رﺪﺗﺎﻔﺻ ﻦﯾا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ دراﻮﻣ
ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺷ راد . ﺎﺗ هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ 20
ﺪﺻرد تﺎﻔﺻ ، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺪﺻ ﺶﻫﺎﮐ
داد نﺎﺸﻧ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺪﺻرد ﺪﻧ
ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺐﻠﻏا
ﺖﻈﻠﻏ رد يﺎﻫ 5 ، 10 و 20 ﺪﺻرد ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ 625
/0 ﮏﯾﺮﺤﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ﺖﻟﺎﺣ رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﻪﺨﻠﺗ هرﺎﺼﻋ زا ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ و هﺪﺷ روﺬﺑ يﺮﯾﺬﭘ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺶﯾاﺰﻓا و ﯽﻧز ﺴﻧ يﺪﺷر يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ
ﺪﯾدﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﺖﺒ .
ﻪﯾﺰﺠﺗ ﯽﺳرﺮﺑرد ﺲﻧﺎﯾراو
سوﺮﺧ جﺎﺗ و رادوﺎﭼ ،
مﺪﻨﮔ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد
، گﺮﺑ ﺮﺗ نزو ،گﺮﺑ داﺪﻌﺗ ،ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ و
گﺮﺑ ﮏﺸﺧ نزو،ﻞﮐ ﺮﺗ نزو ،ﻪﺸﯾر و
ﮏﺸﺧ نزو ،ﻪﺸﯾر
گﺮﺑ عﺎﻔﺗرا،ﻞﮐ و
ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ،ﻞﮐ عﺎﻔﺗرا ،ﻪﺸﯾر وa
ورﺎﮐ وb ﺪﯿﺋﻮﻨﯿﺗ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﻈﻠﻏ رد 20 ﺪﺻرد ﺖﻈﻠﻏ رد و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
625 /0 ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻧ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ار ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴ .
ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ : ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ تاﺮﯿﺛﺎﺗ نازﻮﺘﯿﮐ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ﺖﻟﺎﺣ رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﻪﺨﻠﺗ هرﺎﺼﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
هﺪﻧرادزﺎﺑ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ
ﻪﻧاﻮﺟ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ ﻒﻠﻋ يﺪﺷر و ﯽﻧز
زﺮﻫ يﺎﻫ سوﺮﺧ جﺎﺗ هﮋﯾو ﻪﺑ و رادوﺎﭼ دﻮﻤﻧ دﺎﺠﯾا
.
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ : هدﺮﺘﺴﮔ هدﺎﻔﺘﺳا دراﻮﻣ و ﺪﯾاﻮﻓ ياراد ﻮﻧﺎﻧ يروﺎﻨﻓ ﺖﺳا يزروﺎﺸﮐ ﺶﺨﺑ رد يا
. دﺮﺑرﺎﮐ رد ﻮﻧﺎﻧ يروﺎﻨﻓ يﺎﻫ
هﺮﻬﺑ يﺎﻘﺗرا ﻞﻣﺎﺷ يزروﺎﺸﮐ تﺎﯿﻠﻤﻋ يرو
ﯽﻋارز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﺛﻮﻣ و مارآ يزﺎﺳﺎﻫر ﺖﻬﺟ
و زا هدﺎﻔﺘﺳا
لﻮﺴﭙﮐ ﻮﻧﺎﻧ دازآ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻒﻠﻋ هﺪﺷ لﺮﺘﻨﮐ يزﺎﺳ ﺶﮐ
ﻒﻠﻋ ﺪﻣارﺎﮐ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و ﺎﻫ ﺖﺳا زﺮﻫ يﺎﻫ
. ﺎﺑ ﮏﺷ نوﺪﺑ
هﺮﻬﺑ يروﺎﻨﻓ يﺎﯾاﺰﻣ زا يﺮﯿﮔ ﻪﺘﻓﺮﺸﯿﭘ يروﺎﻨﻓ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻮﻧﺎﻧ
ي ﯽﻣ ،يزروﺎﺸﮐ ﺶﺨﺑ رد رﻮﻬﻇ ﻮﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ناﻮﺗ
زا ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﯿﻨﻣا ﻦﯿﻤﻀﺗ ﻪﻠﻤﺟ اﺪﯾﺎﭘ يزروﺎﺸﮐ ي
ﻂﯿﺤﻣ ﺎﺑ رﺎﮔزﺎﺳ و ر رد ﯽﺣاﻮﻧ و ﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ﺖﺴﯾز
لﺎﺣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻓﺎﯾ ﺖﺳد نﺎﻬﺟ ي .
هژاو يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ :
ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ،نازﻮﺘﯿﮐ ،ﻪﺨﻠﺗ ﯽﺑآ هرﺎﺼﻋ ،ﯽﺘﺴﯾز ﺶﮐ ﻒﻠﻋ
1 - 1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻒﻠﻋ مﺎﻈﻧ مﻮﺑ ﻞﻤﮑﻣ ياﺰﺟا زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ ﯽﺋﺰﺟ و يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ
ﯽﯾاﺪﺟ رد ﺮﯾﺬﭘﺎﻧ ﻢﺘﺴﯿﺳ
يﺎﻫ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ يزروﺎﺸﮐ ﺪﻧﻮﺷ
. زا ﯽﺷﺎﻧ بﺮﺨﻣ رﺎﺛآ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ
ﻒﻠﻋ،ﯽﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر مﻮﺑ زا بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﯽﺋﺰﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ زﺎﺑﺮﯾد زا زﺮﻫ يﺎﻫ
مﺎﻈﻧ لﻮﺼﺤﻣ ناﺰﯿﻣ هﺪﻨﻫد ﺶﻫﺎﮐ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣزا ﯽﮑﯾ و هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ
ﺑﻪ ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﺪﻧور
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺖﻧﻮﻓﻻد 2006
ﮐ ؛ نارﺎﮑﻤﻫو ﯽﮑﭼﻮ ،
2006a
.(
ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﻧﻻﺎﺳ
ﻒﻠﻋ يدﺎﯾز رﺎﯿﺴﺑ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐ ياﺮﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺶﮐ
راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ نﺎﻬﺟ رد زﺮﻫ يﺎﻫ
ﯽﻣ دﺮﯿﮔ . ﻒﻠﻋ ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳازا ﯽﺷﺎﻧ تﻼﮑﺸﻣ ﺶﮐ
هار يﻮﺠﺘﺴﺟ ﺐﺒﺳ ﺎﻫ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﯾﺎﻫ
ﺮﺗ
ﻒﻠﻋ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ياﺮﺑ ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ زﺮﻫ يﺎﻫ
.
ﻒﻠﻋ ﺪﻨﻧﺎﻣ يرﺎﯿﺴﺑ تﻼﮑﺸﻣ زﺮﻫ يﺎﻫ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺶﻫﺎﮐ ،دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ
ﻪﻨﯾﺰﻫ ﺶﯾاﺰﻓا و ﯽﻋارز ﺪﻨﻨﮑﯿﻣ دﺎﺠﯾا ارﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
. ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐ و ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ زا ﯽﮑﯾ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻪﺒﻨﺟ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ مﺎﻈﻧ رد ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﯽﻣ يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ
. رﻮﻀﺣ زا ﯽﺷﺎﻧ دﺮﮑﻠﻤﻋ تﺎﻔﻠﺗ
ﻒﻠﻋ ،زﺮﻫ يﺎﻫ 10
- 15 ﻟﻮﺼﺣ ﻞﺑﺎﻗ دﺮﮑﻠﻤﻋ زا ﺪﺻرد و يدﺎﺼﺘﻗا ﯽﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻤ
ﯽﻠﺻا
ﯽﻣ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫرﻮﺸﮐزا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ترﺎﺴﺧ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) ﻤﻫ و ﯽﮑﭼﻮﮐ نارﺎﮑ
،
b .(2006
ﺶﯾﺎﻣزآ رد يﺎﻫ
نﻮﺴﻨﯿﭽﺗﺎﻫ )
2011 ( ﻪﮐ ﺪﺸﺼﺨﺸﻣ
ﻒﻠﻋ زا ار ﯽﻨﯿﻣﺰﺒﯿﺳ دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﻪﻋرﺰﻣ ﯽﮔدﻮﻟآ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ 30
ﺎﺗ 70 ﺪﺻرد
ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫد ﯽﻣ . شور يﺎﻫ ﻋ لﺮﺘﻨﮐ ﻒﻠ ﺎﻫ زﺮﻬﯾ ﻓ لﺮﺘﻨﮐ ﻞﻣﺎﺷ
،ﯽﮑﯾﺰﯿ ﻧﺎﮑﻣ
،ﯽﮑﯿ ﺑ
،ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿ
ﻋارز ﯽ و ﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ﺖﺳا ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻧز 1383
.(
شور يﺎﻫ ﺘﻨﺳ ﯽ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﻤﺣزﺮﭘ و اﻮﻫ و بآ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ،ﺮﺒﻧﺎﻣز .
ﺴﺑ رد يرﺎﯿ ﻒﻠﻋ ،طﺎﻘﻧ زا ﺶﮐ
ﺶﻘﻧ ﺎﻫ
ﻠﺻا ﯽ ﺪﻣ رد ار ﺖﯾﺮﯾ
ﻒﻠﻋ ﺪﻨﺘﻓﺮﮕﻫﺪﻬﻋﺮﺑزﺮﻬﯾﺎﻫ )
Heap & LeBaron, 2001
.(
ﻒﻠﻋ ﺶﮐ هدﺎﻬﻧ زا ﯽﮑﯾ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ يروﺮﺿ و ﻢﻬﻣ يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐارد زﺮﻫ يﺎﻫ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ
ﺪﻧﻮﺷ . ﺮﺘﺸﯿﺒﻠﯾﺎﻤﺗ ﻞﯿﻟﺪﻬﺑ هزوﺮﻣا
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ نازروﺎﺸﮐ كﺎﺧ يﺎﻫ
ﻊﻗﻮﻣ ﻪﺑ ﻢﺨﺷ نﺎﮑﻣا مﺪﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻮﻠﻗاﺪﺣ يزرو
ﻮﺼﺤﻤﻋﻮﻨﺗ و ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻒﻠﻋ دﺮﺑرﺎﮐ ،رﺎﮐ و ﺖﺸﮐ ياﺮﺑ ﯽﺑﺎﺨﺘﻧا تﻻ
ﺶﮐ ياﺮﺑﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺖﺳﺎﻫﺪﺷ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻧوﺰﻓازور رﻮﻄﻬﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ
. ﻪﻫد رد ﻊﻗاو رد ،ﺮﯿﺧا يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ نﻮﻫﺮﻣ ،ﯽﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣدﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا زا ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﺨﺑ ﺶﮐ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻒﻠﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا نوﺪﺑ ﺶﮐ
ﺎﻫ
، تﻻﻮﺼﺤﻤﯿﻓﺎﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﺎﮑﻣا ﺖﯿﻌﻤﺟ ياﺮﺑ يزروﺎﺸﮐ
دراﺪﻧ دﻮﺟو نآ ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺪﻧور و ﯽﻧﻮﻨﮐ .
ﺮﺑرﺎﮐ د ﻒﻠﻋ ﺶﮐ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻌﻬﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ
ﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﻫد ﯽﻃ رد هدﺮﺸﻓ يزروﺎﺸﮐ ﻪ
ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﺪﯾآ
. ﯽﻃ 50 ﯽﻋارﺰﺗاﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ لﺎﺳ
ﺑﻪ ﺖﻓآ و ﺎﻫدﻮﮐ ﻪﺑ تﺪﺷ ﺶﮐ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺴﺑاو ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﻢﯿﻫاﺮﺑا لآ
2012 ﻧز ؛ ،نارﺎﮑﻤﻫو ﺪ 2008
( ﺖﺳا هﺪﺷ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﮔدﻮﻟآ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻦﯾا و
) ،ﺮﺗوﺪﺴﻔﺳﻮﻟوا و ﺖﯿﺟرﺪﻨﯾا 2002
،نﻮﺴﻠﯿﻧ و ﺖﯿﺟرﺪﻨﯾا؛
2003 .(
رﺎﯿﺴﺑ يﺎﯾاﺰﻣ دﻮﺟو ﺎﺑ
ﻒﻠﻋ دﺎﯾز ﺶﮐ
ﺮﺑ ﺮﻀﻣ تاﺮﺛا دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻬﻧآ زﺎﻬﯾوﺮﯿﺑ و ﺖﺳردﺎﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
ا هﺪﺷ يزروﺎﺸﮐ تاﺪﯿﻟﻮﺗ و نﺎﺴﻧا ،ﻂﯿﺤﻣ يور ﻪﺑ ندز ﺐﯿﺳﺂﻧآ ﻢﻬﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ زا ﻪﮐ ﺖﺳ
بآ و ﺖﺴﯾز ﻂﯿﺤﻣ ﯽﮔدﻮﻟآ ،نﺎﺴﻧا ﺖﻣﻼﺳ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ زوﺮﺑ و ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﯽﻣزﺮﻬﯾﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻧز 2012
.(
ﻒﻠﻋ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ لﺮﺘﻨﮐ ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد زﺮﻬﯾﺎﻫ
ﻨﯿﺑ رد ار ﯽﯾارﺎﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ شوﺮ
ﯽﻣ اراد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ
، ﻒﻠﻋ جاور ﺐﺟﻮﻤﻬﮐ ﻪﭽﻧآ ﺶﮐ
ﺎﻫ
ﻪﻓﺮﺻ ،ﯽﯾآرﺎﮐ هﺪﺷ ﻢﺘﺴﯿﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﮑﻣا و ﯽﻧﺎﺴﻧﺎﯾوﺮﯿﻧ ،ﺖﻗو رد ﯽﯾﻮﺟ
ﻢﺨﺷ يﺎﻫ
ﺖﺳا هدﻮﺑ كﺎﻧﺮﻄﺧ ،شور ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ دﺎﻤﺘﻋا ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﻞﻗاﺪﺣ )
،نﻮﺳرﺪﻧا 2005
.(
ﺎﻫدﺮﺑرﺎﮐ رد ي
لواﺪﺘﻣ
، ﺪﻌﺗ ﺖﻓآ و ﺎﻫدﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا تﺎﻌﻓد دا ﺶﮐ
زﺎﻫ دﺎﯾ ا ﻪﮐ هدﻮﺑ ﻦﯾ
ﺚﻋﺎﺑ
ﻓﺮﺼﻣ داﻮﻣ ﻦﺘﻓر رﺪﻫ ﯽ
، ا ژﺮﻧ ي اﺰﻓا و ﺶﯾ ﺰﻫ ﻪﻨﯾ ﺎﻫ ﻣ ﯽ دﻮﺷ
(Shaviv, 2001)
. رد رﻮﺸﮐ
جﻮﺒﻣﺎﮐ
% 88 فﺮﺼﻣ ﺖﻓآ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﺶﮐ
ﻒﻠﻋ،ﺎﻫ ﺶﮐ وﺎﻫ ...
رﺎﺒﮑﯿﻠﻗاﺪﺣ مﻮﻤﺴﻣ
هﺪﺷ ﺪﻧا )
Shanahan et al., 2003
.(
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ا ﺎﺑ زﺮﻫ دﺎﺠﯾ ﻋارز ﻒﻠﺘﺨﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر رد لﻼﺘﺧا
،ﯽ ﻞﻗاﺪﺣ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻧﻻﺎﺳ
15 % ﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ
ﺪﻧﻮﺷ )
Beres & Kazinczi, 2000
.(
ا ﻦﯾ ﮔ زا ﻪﺘﺳد نﺎﻫﺎﯿ
اراد ي
و ﯽﮔﮋﯾ ﺎﻫ ﯽﯾ ﺒﻗ زا ﻞﯿ ﻟﻮﺗ ﺪﯿ هﻮﻗ ﻆﻔﺣ،ﻻﺎﺑ باﻮﺧ هرود ،ناواﺮﻓ رﺬﺑ ي
ﻣﺎﻧ ﻪﯿ ﻧﻻﻮﻃ تﺪﻣ ﻪﺑ ﯽ
،
رﺎﮔزﺎﺳ ي ﺤﻣ ﺎﺑ ﻂﯿ رﺎﮔزﺎﺳ و ي ﺑ ياﺮ ﻣ رﺎﺸﺘﻧا ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ )
Zimdahl, 2007
.(
د ﻞﮑﺸﻣ
،ﺮﮕﯾ زوﺮﺑ
ﻒﻠﻋ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ يﺎﻫ
زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﮐ
ﯽﻣﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ نﺪﺷ ﺪﻣآرﺎﮐﺎﻧ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ
ﻒﻠﻋ ﺶﮐ يرﺎﯿﺴﺑردﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ طﺎﻘﻧ زا
) ﻧﺎﺘﺴﻏﺎﺑ و ﺪﻧز
،ﯽ 1382 .(
شراﺰﮔ ﻖﺒﻃ ﻦﻤﺠﻧا
ﻒﻠﻋ مﻮﻠﻋ يﺎﻫ
ﺮﻣآ زﺮﻫ ﺎﮑﯾ ﻒﻠﻋ ﻪﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣ درﻮﻣ رد ﺶﮐ
لﺎﺳﺎﺗﺎﻫ 2002
دوﺪﺣ 257 ﭗﯿﺗﻮﯿﺑ
ﻒﻠﻋ زا زﺮﻫ 156 ﻒﻠﻋ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ ﺮﺳاﺮﺳ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﺶﮐ
هﺪﺸﻣوﺎﻘﻣﺎﻫ ﻦﯾﺎﻬﮐﺪﻧا
رد دﺪﻋ
لﺎﺳ 2009 ﻪﺑ 324 ﺑ ﭗﯿﺗﻮﯿ زا 188 ﺳر ﻪﻧﻮﮔ هﺪﯿ ﺖﺳا . ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد ﻟﻮﺗ
تاﺪﯿ ﻋارز ﯽ
ﺖﻓآ و ﺎﻫدﻮﮐ ﻪﺑ تﺪﺸﺑ ﺶﮐ
ﺎﻫ ي ﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ﻪﺘﺴﺑاو ﻪﺘﺸﮔ ﺖﺳا )
Ohno et al., 2000
( ا و ﻦﯾ
ﮕﺘﺴﺑاو ﯽ ﮔدﻮﻟآ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽ
بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺎﻫ
ي ﺤﻄﺳ ﯽ ﺖﺤﺗ و ﺖﺳا هﺪﺷ ضرﻻا
تﺎﯿﻠﮐ ﻖﯿﻘﺤﺗ 19
)
Inderjit & Nilson, 2003; Inderjit & Callaway, 2003
.(
،تﻼﮑﺸﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐ ياﺮﺑ ﯽﻫاﺮﻨﺘﻓﺎﯾ يﺎﻫ
ﻪﮑﻠﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻦﻤﯾا ﺖﺴﯾﺰﻄﯿﺤﻣو نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻪﮐ زﺮﻫ
ﺖﺴﯾروﺮﺿ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻓﺮﺼﻬﺒﻧوﺮﻘﻣ ﺰﯿﻧ ﻪﻨﯾﺰﻫ ﺮﻈﻧ زا .
هزوﺮﻣا شور زا ﯽﮑﯾ ﺒﯾدﺎﻬﻨﺸﯿﭙﯾﺎﻫ
ﻪ مﻮﻤﺴﻓﺮﺼﻤﺸﻫﺎﮐرﻮﻈﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ
ﻪﻧﻮﮔ ﯽﺧﺮﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﯾﺎﻫ
ﯽﻤﯿﻫﺎﯿﮕ ﺪﺷﺎﺑ
. ﺖﯿﺻﺎﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد
ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐرد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﺧﺮﺑ ﯽﺒﯿﺳآﺮﮔد رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﺻﺎﺧ ﺖﯿﻤﻫا زا زﺮﻫ يﺎﻫ
ﺘﺳا ﻦﯾاﺮﺒﻔﻠﺘﺨﻤﻣﻮﻠﻌﻧاﺪﻨﻤﺸﻧاﺪﺷﻼﺘ ﺳآﺮﮔد زا ﻪﮐ ﺖﺳا
ﯽﺒﯿ ) ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ( ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﮏﯾ
ﮋﺗاﺮﺘﺳا ي ﺪﻣ رد ﺖﯾﺮﯾ ،تﺎﻓآ ﺎﯾ ﺮﻃ زا ﻖﯾ زﺎﺳاﺪﺟ
،ي ﺎﺳﺎﻨﺷ ﯽﯾ ﻤﮐﻮﻠﻟآ ﺰﺘﻨﺳ و لﺎﮑﯿ
يﺎﻫ
ﻌﻣ ﯽﻨﯿ ﻒﻠﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺶﮐ
يﺎﻫ ﺒﻃ ﯽﻌﯿ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ و يﺮﯿﮔ
ﻘﺘﺴﻣ ﻢﯿ ماﺪﻧا زا يﺎﻫ ﮔ هﺎﯿ
هﺮﻬﺑ رادﺮﺑ ي ﺎﻤﻧ ﺪﻨﯾ ا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ دﺪﺻرد و ﻦﯾ
ﻧﺎﮑﻣ ﻢﺴﯿ ﺒﻃ ﯽﻌﯿ ﻤﻬﻣ راﺰﺑا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﯽ
اﺮﺑ ي
ﮋﺗاﺮﺘﺳا ي ﺪﻣ ﺖﯾﺮﯾ ﻒﻠﻋ زﺮﻫ يﺎﻫ ﺳﻮﮐا رد
ﻢﺘﺴﯿ يﺎﻫ ﻋارز ﯽ ﺪﻧﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ )
ﻮﺳﻮﻣ ي و
،نارﺎﮑﻤﻫ 1384
.(
ا ﻦﯾ ﮐﺮﺗ ﺗﺎﺒﯿ ﺒﺴﻨ ﻒﻠﻋ ﻪﺑ ﺖ ﺶﮐ
يﺎﻫ ﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽ دﻮﺟﻮﻣ ﺻﺎﺼﺘﺧا ﯽ ﺮﺗ ﻞﻤﻋ
ز بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ضراﻮﻋ ، هدﺮﮐ ﺖﺴﯾ
ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺮﺘﻤﮐ
ي ﻧ ﺰﯿ ﺪﻧراد )
Kobayashi, 2004
.(
اﺬﻟ
ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣﺪﻧاﻮﺘﯿﻣ ﺎﻬﻧآ يﺎﯾﺎﻘﺑ ﺎﯾ و نﺎﻫﺎﯿﮔ عﻮﻧ ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﮐ
دﻮﺷ ﺎﻫ
) ،ﻮﮑﻧﺎﯾ و ﮏﺗﺎﮔﻮﺑ 2006
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺖﺨﺑدازآ ؛ ،
2013 .(
ناﺪﻨﻤﺸﻧاﺪﺷﻼﺗ ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﻮﻠﻋ
،يزﺎﺳاﺪﺠﻘﯾﺮﻃ زا ﺎﯾ ،تﺎﻓآ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﺒﯿﺳآﺮﮔد زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا لﺎﮑﯿﻤﮐﻮﻠﻟآ ﺰﺘﻨﺳ و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﻒﻠﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﻨﯿﻌﻣ يﺎﻫ
ﺶﮐ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ و ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ يﺮﯿﮔ
ماﺪﻧازا ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ هﺮﻬﺑ هﺎﯿﮔ يﺎﻫ
ار ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ دﺪﺻرد و ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ يرادﺮﺑ
ﻨﻋ ﻪﺑ ﻒﻠﻋ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ يﮋﺗاﺮﺘﺳﺎﯾاﺮﺑ ﯽﻤﻬﻣ راﺰﺑا ناﻮ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا رد زﺮﻬﯾﺎﻫ
رﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﻋارز يﺎﻫ
ﺪﻧﺮﺑ ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﮏﯾو 2010
،ﻮﺗﺎﮐ ؛ 2011 ،نارﺎﮑﻤﻫ و يﻮﺳﻮﻣ ؛ 2012
.(
زا يداﺪﻌﺗ
ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺪﯿﻟﻮﺘﻬﺑ ردﺎﻗ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
يﺎﻬﻔﻠﻋ لﺮﺘﻨﮑﯾاﺮﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻧور رﺎﮑﺑ زﺮﻫ .
ﻦﯾا زا فﺪﻫ ﻪﺨﻠﺗ هﺎﯿﮔ ﯽﺑآ هرﺎﺼﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺠﻨﺳ نﺎﮑﻣا ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺮﻫ رد
و نازﻮﺘﯿﮐ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ﺖﻟﺎﺣ ود ﻏ
هﺪﺷ ﻪﻟﻮﻣﺮﻓ ﺮﯿ ﻪﺑ ﺎﯾ و ﺐﯿﺳآﺮﮔد هدﺎﻣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻌﻬﺑ
ﻒﻠﻋ ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﺪﻨﻫد ﺶﻫﺎﮐ و راﺬﮔ ﺮﺛا ﯽﺘﺴﯾز ﺶﮐ
ه ﻒﻠﻋ ﺪﺷر هﺪﻧرادزﺎﺑ ﺎﯾ زﺮﻫ يﺎﻫ
رادوﺎﭼ و
سوﺮﺧ جﺎﺗ دﻮﺑ مﺪﻨﮔ تﻻﻮﺼﺤﻣ رد
.
2 - ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ و ﯽﻧﺎﺒﻣ
2 - 1 - ﻒﻠﻋ ﻒﯾﺮﻌﺗ زﺮﻫ
رد ﮏﯾ ﺮﻌﺗ ﻒﯾ ﻠﮐ ﯽ ﮔ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﯽﻫﺎﯿ
ﻪﮐ ﺖﺳا رد
ﺤﻣ ﻂﯿ ﺒﻃ ﯽﻌﯿ
،هﺪﻣآ دﻮﺟو ﻪﺑ ﻦﯾا و
ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﯿﺳر ﯽﯾﺎﺟ ﻪﺑ ﻞﻣﺎﮑﺗ ﻪﻠﺧاﺪﻣ هاﺮﻤﻫ ترﻮﺻ ﻪﺑ
ﺮﮔ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﺑ
ﺮﺸﺑ هﺪﯾدﺮﮔ تﻼﮑﺸﻣ ﺮﯾﺎﺳ و ﯽﻠﺻا لﻮﺼﺤﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ و ﺖﺳا هﺪﻣآ رد
ﺖﺳا ) ﻫاﺮﺑا لآ ﻢﯿ ، 1384 ( .
ﻒﻠﻋ ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔزﺮﻬﯾﺎﻫ ﻣ فﻼﺧﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻞﯿ ﮐﺮﺗ رد نﺎﺴﻧا ﺐﯿ
ﮔ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﻫﺎﯿ
رﻮﻀﺣ
اﺮﺷ و ﻪﺘﺷاد ﻂﯾ
ﺒﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﯽ اﺮﺑ ار ي ﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪﺷر هﺎﯿ
ﻋارز ﯽ دﻮﺟو ﻪﺑ هﺪﺷ ﺖﺸﮐ ﻣ
ﯽ ﺪﻧروآ و
ﺘﻧ رد ﻪﺠﯿ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﯾ
ﮐ ﺖﯿﻔﯿ ﻋارز لﻮﺼﺤﻣ ﯽ
ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ و ﺎﯾ ﻠﻤﻋ تﺎﯿ ﻋارز ﯽ ار
ﻣ ﻪﺟاﻮﻣ ﻞﮑﺸﻣ ﺎﺑ ﯽ
ﺪﻨﻨﮐ )ﻣ
،ﺖﺳودﺪﻤﺤ 1390
.(
ﮔ هﺎﯿ نﺎﺳﺎﻨﺷ ﻬﺷ يﺮﯿ ﺮﭘرﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ )١
1960 (
ﻟﺎﺳ و يرﻮﺒﺴﯿ )٢
1961 ( ﻒﻠﻋ ، ﯾﺎﻫ ﮔ نﺎﻤﺣاﺰﻣ ار زﺮﻬ نﺎﻫﺎﯿ
ور هﺪﯿﯾ نﺎﮑﻣ رد يﺎﻫ
ﻪﺘﺳاﻮﺧﺎﻧ
ﺮﻌﺗ ﻒﯾ هدﺮﮐ ﺪﻧا . درﺎﭽﯾﺮﭘ )٣
1960 ( ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ ار زﺮﻫ ﯽﯾﺎﻫ
ﻣ داﺪﻤﻠﻗ ﺐﻠﻃ ﺖﺻﺮﻓ ﯽ
ﺪﻨﮐ
ﭘ رد ﻪﮐ ﯽ ﺮﺨﺗ ﺐﯾ ﺤﻣ ﻂﯿ ز ﺖﺴﯾ ﻣ ﺮﻫﺎﻇ ﺮﺸﺑ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯽ
ﺪﻧﻮﺷ . ﯽﻟواﺮﮐﺮﻈﻨﻘﺒﻃ )٤
1997 (
ﻒﻠﻋ ﯽﻫﺎﯿﮔزﺮﻫ ﻧاواﺮﻓ ترﻮﺻ رد ﻪﮐ ﺖﺳا
ﯽ ﺑ ﺶﯿ ﻞﮑﺸﻣ ﺪﺣ زا ﻣ زﺎﺳ
ﯽ دﻮﺷ . ﺒﻃ رد ﺖﻌﯿ
ﮔ نﺎﻫﺎﯿ ﺴﺑ يرﺎﯿ ﻣ ﺪﺷر ﯽ ﺪﻨﻨﮐ ز و هﺎﮕﺘﺴﯾ يﺎﻫ ﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﯽ ﺪﻧراد . ﮔ زا ﻪﺘﺳد نآ ﯽﻧﺎﻫﺎﯿ
ﻪﮐ
1Harper
2Salisbury
3Pritchard
4Crowley
ﻪﺑ ترﻮﺻ يﺎﻫ ﻟﺎﻌﻓ ﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﯿ
يﺎﻫ ﺎﺳآ ﻊﻧﺎﻣ و ﺪﻧراد ﻞﺧاﺪﺗ ﺮﺸﺑ ﺶﯾ
و ي ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ ﻋ ﻒﻠ زﺮﻫ
ﻬﺑ ﯽﻤﺑﺎﺴﺤ ﺪﻨﯾآ ) . ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﺼﺤﻣ ﺪﺷار 1380
(.
هزوﺮﻣا ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐ ﺎﻫ
ي ﺘﺳد ﺖﻬﺟ زﺮﻫ ﯽﺑﺎﯿ
ﺪﻣ ﻪﺑ ﺖﯾﺮﯾ زروﺎﺸﮐ فاﺪﻫا ﺰﺟ ﺪﻣآرﺎﮐ ي
ﻮﻧ ﻦﯾ ﺖﺳا .
2 - 2 - تﻼﮑﺸﻣ ﻒﻠﻋ زﺮﻬﯾﺎﻫ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﮕﺘﺴﺑاو دﻮﺧ ﺪﺷر تﺪﻣ رد زﺮﻫ ﯽ
دﺰﻧ ﯽﮑﯾ ﮔ ،ﺮﺸﺑ ﻪﺑ نﺎﻫﺎﯿ
ﻠﺻا ﯽ ﺣ و تﺎﻧاﻮﯿ
ﺪﻧراد ﻒﻠﻋ.
يﺎﻫ ﻟﻮﺗ هﺪﻨﻫد ﺶﻫﺎﮐ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا زﺮﻫ تاﺪﯿ
زروﺎﺸﮐ ي ﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ي
لﺎﺣ رد
ﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯽ
دﺮﮑﻠﻤﻋ تﺎﻔﻠﺗ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ ي
اﺰﻓا ار ﺶﯾ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻫد . ا زا ﻦﯾ ور
ﻒﻠﻋ يدﺎﺼﺘﻗﺎﺗﻼﮑﺸﻤﻧاﻮﻨﻌﻬﺑزﺮﻬﯾﺎﻫ ﺟا و
ﻋﺎﻤﺘ ﯽ ﺪﻨﺘﺴﻫ )
ﺪﻤﺣا
،ي 1382 .(
ترﺎﺴﺧ
ﻒﻠﻋ ﺎﯿﯿﻤﮑﺗرﻮﺼﻬﺑزﺮﻬﯾﺎﻫ ﮐ ،لﻮﺼﺤﻣ نزو ﺶﻫﺎﮐ
ﺎﯿﯿﻔﯿ اﺰﻓا و لﻮﺼﺤﻣ شزرا ﺶﻫﺎﮐ ﺶﯾ
ﺰﻫ ﻪﻨﯾ ﻟﻮﺗ ﺪﯿ ﺎﻤﻧ نﺎﯾ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﺮﺗﺪﺑ و ﻦﯾ ﻒﻠﻋ ﺮﺛا ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐاردزﺮﻬﯾﺎﻫ ﺎﻫ
ي ﻋارز ﯽ ﺛﺎﺗ ﺮﯿ ز نﺎﯾ رﺎﺑ
نآ نﺎﻫﺎﯿﮔﺮﺑﺎﻫ ﻋارز
ﯽ ﺮﻃ زا و ﻖﯾ اﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر ي
ﻤﻫ و دوﺪﺤﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺐﺴﮐ ﻦﯿﻨﭽ
ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ﺖﺳا
) ﮑﭼﻮﮐ
،ﯽ 1380 .(
ﺮﻫ ﻪﭼ ﻒﻠﻋ ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﻫ
ي ﺑ زﺮﻫ ﺮﺘﺸﯿ ﻣ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ،ﺪﺷﺎﺑ ﯿ
رد ﺎﻬﻧآ ﺖﺑﺎﻗر ناﺰ
ﺪﺷ بآ فﺮﺼﻣ ﺮﺗﺪﯾ
ﺳﻮﺴﺤﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ و هﺪﺷ ﯽ
ﺎﺟ ﻪﺑ دﻮﺧ زا ار ي
ﻣ ﯽ ﺪﻧراﺬﮔ ) و داﺰﮐﺎﺧ
ﺮﻈﻧ
،ي 1390 .(
زﺮﻫ يﺎﻫ ﻒﻠﻋ ﻟد ﻪﺑ
ﻞﯿ ﺻﻮﺼﺧ تﺎﯿ ﺪﺷر و ﺳ ﻪﻠﻤﺟ زا دﻮﺧ ﻮﻤﻧ ﻢﺘﺴﯿ
ر ﻪﺸﯾ ا
،ي ﺮﺳ رﻮﻬﻇ ﻊﯾ
رﺎﮔزﺎﺳ ،ﺮﺗ ي
ﺤﻣ ﻪﺑ
،ﻂﯿ اﺬﻏ داﻮﻣ و بآ ،رﻮﻧ بﺬﺟ ﯽﯾ
ﻖﻓﻮﻣ ﮔ زا ﺮﺗ هﺎﯿ
ﻋارز ﯽ ﻣ ﻞﻤﻋ ﯽ ﻨﮐ ﻨ ﺪ )
Liebman et al., 2004; Tulikov & Sytyagin, 2004Bazidrev &
Smirnov , 1986;
.(
ﺷﺎﻧ ترﺎﺴﺧ ﯽ
ﻒﻠﻋ زا يﺎﻫ ﺮﻘﺗ رﻮﻄﺑ زﺮﻫ ﯽﺒﯾ
ﺑ ﺶﯿ زا 100 ﻣ نﻮﯿﻠﯿ رﻻد
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ )
Singh, 2006
.(
ا ﻦﯾ ﮔ نﺎﻫﺎﯿ ﻪﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣرﻮﻃ ﻣﻮﻤﺴﻣ ﺐﺒﺳ
ﺖﯿ
ماد ﺎﯾﻮﻫﺪﺸﻧﺎﺴﻧاوﺎﻫ ﻪﺑ
دﺎﺠﯾﺎﻧژﺮﻟﺂﺗرﻮﺻ ﺳﺎﺴﺣ
ﺖﯿ يﺎﻫ ﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﯽ
،ﺪﻨﻨﮐ ﮔدﻮﻟآ ﺐﺒﺳ ﯽ
بآ
رد ﻪﭼﺎﯾ ﺎﻫ هاﺮﺑآ داﺪﺴﻧا ،بآ نزﺎﺨﻣ و لﺎﻧﺎﮐوﺎﻫ
يﺎﻫ ﺸﮑﻫز ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺑ رﻮﻧ ذﻮﻔﻧ ﻊﻧﺎﻣ
رد ﻬﭼﺎﯾ ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻮ ﯽﻌﯿ
د ﻊﻧﺎﻣ و هﺪﺷ هﺪﯾ
ﻫﺎﻣ نﺪﺷ ﯽ
ﺎﻫ ﺰﺑآ و نﺎﯾ ﻧ بآ ﻞﺧاد ﺰﯿ
ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﺼﺤﻣ ﺪﺷار 1380
( .
ﻖﺒﻃ ز شراﺰﮔ لاﺪﻤﯾ
) 1980 ( ز ﺮﺜﮐا رد ، ﺖﺴﯾ
مﻮﺑ يﺎﻫ ﻋارز ﯽ ﺪﺷ لﺮﺘﻨﮐ دﻮﺟو ﺎﺑ ﺪﯾ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ،زﺮﻫ 10 ﻟﻮﺗ ﺶﻫﺎﮐ زا ﺪﺻرد تاﺪﯿ
زروﺎﺸﮐ ي ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﺮﺛا ﻪﺑ نﺎﻬﺟ زﺮﻬﯾﺎﻫ
ﺖﺒﺴﻧ
ﻣ هداد ﯽ دﻮﺷ . ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﺪﻬﺗ زﺮﻫ يﺪﯾ ﺪﺟ ي اﺮﺑ ي زروﺎﺸﮐ ي ﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﯽ
ﺪﻧﻮﺷ . ز اﺮﯾ اﺮﺑ ي
ﺘﺳد ﯽﺑﺎﯿ اﺬﻏ داﻮﻣ و رﻮﻧ ،بآ ﻪﺑ ﯽﯾ
ﮔ ﺎﺑ نﺎﻫﺎﯿ ﻋارز ﯽ ﻤﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ و هدﺮﮐ ﺖﺑﺎﻗر ﯽ
و
ﮐ ﯽﻔﯿ ﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽ
ﻣ ﯽ
،ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﺷﺎﻧ ترﺎﺴﺧ
ﯽ ﻒﻠﻋ زا ﺎﻫ ي ﻫﺎﮔ زﺮﻫ ﯽ ﻪﺑ 70
ﻟا ﯽ 80 ﻣ ﺪﺻرد ﯽ ﺪﺳر )
Steinsiek, 1982
( ﺮﺑ.
دروآﺮﺑ سﺎﺳا يﺎﻫ
ترﺎﺴﺧ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﻒﻠﻋ زﺮﻫ يﺎﻫ اﺮﺑ
ي ﺘﺣ ترذ ﯽ ﺎﺗ 95 ﻧ ﺪﺻرد ﺰﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ )
Dahli, 2006
.(
2 - 3 - ﻞﺧاﺪﺗ نآ عاﻮﻧا و٥
ﺛﺎﺗ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﻞﺧاﺪﺗ ﺮﯿ
رﻮﻀﺣ ﮏﯾ ﮔ هﺎﯿ ﺪﺷر ﺮﺑ ﺎﯾ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﻫ
ي ﻢﻫ دﻮﺧ راﻮﺟ .
هژاو ﻞﺧاﺪﺗ يا
ﻣﻮﻤﻋ ﯽ اﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ي
ﺑ نﺎﯿ ﺑ تﻼﻣﺎﻌﺗ ﻦﯿ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﮔ ﺎﯾ،ﯽﻫﺎﯿ ﻌﻤﺟ
ﺖﯿ يﺎﻫ
نورد ﮏﯾ ﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﯽ
دور . ﺛﺎﺗ ﺮﯿ ﮔ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ نﺎﻫﺎﯿ
ﮔ ﻪﻌﻣﺎﺟ روﺎﺠﻣ ﯽﻫﺎﯿ
و ﺎﯾ ماﺪﻧا ﺎﻫ ﮏﯿﯾ
ﮔ هﺎﯿ ور ﺮﮕﯾﺪﮑﯿﯾ ر ا ﻣ ﻞﺧاﺪﺗ ﯽ
ﻮﮔ ﺪﻨﯾ . ﺑ ﻂﺑاور رد ﻦﮑﻤﻣ تﻼﻣﺎﻌﺗ ﻦﯿ
ﮔ نﺎﻫﺎﯿ ﺛﺎﺗ ﻞﻣﺎﺷ تاﺮﯿ
ﻔﻨﻣ ﯽ ) ز ،ﺖﺑﺎﻗر ﻪﺒﻧﺎﺠﮑﯿﯾﺮﺒﻧﺎﯾ ز و
ﺖﺴﯾ ﻠﮕﻧا ﯽ ( ﺖﺒﺜﻣ و )
ﺜﻨﺧ ﻂﺑاور
،ﯽ ﺰﻤﻫ ﯽﺘﺴﯾ رﺎﺒﺟا ي و
رﺎﮑﻤﻫ ي ﺘﺧا يرﺎﯿ ﺮﺑدﻮﺳ و ﻪﺒﻧﺎﺠﮑﯿﯾ (
ﺪﺷﺎﺑ ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻧز 1383
.(
تﺮﺑور ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ
٦
) 1993 ( ، ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯿﺑ ﯽﻔﻨﻣ ﻞﺧاﺪﺗ ﻮﺘﺑﺎﻗﺮﯿﻨﻌﯿﻘﯾﺮﻃودزﺎﯿﻫﺎﯿﮕﯾﺎﻫ
ﯽﻣ لﺎﻤﻋا ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ دﻮﺷ
.
ﺪﺘﺑﺎﻗﺮﯿﮑﯿﻬﮑﺘﺳﺎﺣﺮﻄﻤﻤﺴﯿﻧﺎﮑﻣوﺪﻠﻗاﺪﺣﺮﮕﯾﺪﮑﯾﺎﺒﻧﺎﻫﺎﯿﮕﻬﻠﺧاﺪﻣدرﻮﻣرد يﺮﮕﯾد و ﻊﺑﺎﻨﻣ بﺬﺟ ر
ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺎﯾ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ ﯽﻤﺳ داﻮﻣ دورو ﯽ
ﺖﺳا . ﺘﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ نﺎﺼﺼﺨ
ﻒﻠﻋ ﻪﺒﻧﺎﻫﺎﯿﮕﻨﯿﺑرﺪﻬﻠﺧاﺪﻤﻔﯿﺻﻮﺘﯾاﺮﺑزﺮﻬﯾﺎﻫ حﻼﻄﺻازﺎﻫﺎﺒﺘﺷا
هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺑﺎﻗر
ﯽﻣ ﯽﻟﺎﺣردﺪﻨﻨﮐ ﻪﮐ
ماﺪﮐ ﺖﺴﯿﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﺘﺷاﺪﺘﻟﺎﺧﺪﻤﺴﯿﻧﺎﮑﻣوﺪﻨﯾازﺎﮑﯾ
ﺪﻧا . ﻒﻠﻌﻠﺧاﺪﺗ يﺎﻫ
ﮔ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد زﺮﻫ ﯽﻫﺎﯿ
ﺑ ﺮﺘﺸﯿ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ و ﺖﺑﺎﻗر ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﯽ
ﻣ قﺎﻔﺗا ﯽ ﺪﺘﻓا .
2 - 3 - 1 - ﺖﺑﺎﻗر
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﯽﮑﯾ
ﻢﻬﻣ زا ﻦﯾﺮﺗ ﮔ عﺎﻤﺘﺟا رد دﻮﺟﻮﻣ ﻂﺑاور ﯽﻫﺎﯿ
تاﺮﺛا زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ
ﺗادﻮﺟﻮﻣ ﺮﻀﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﯽ
)ﮔ نﺎﻫﺎﯿ ( زا ﻪﮐ ﮏﯾ هﺮﻬﺑ دوﺪﺤﻣ ﻊﺒﻨﻣ رادﺮﺑ
ي ﻣ ﯽ ﺖﺑﺎﻗر ،ﺪﻨﻨﮐ
5Interference
6Robert
ﻌﺿو ﯽﺘﯿ ﺮﻫ نآ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﮏﯾ
ﮔ زا نﺎﻫﺎﯿ ﺧﺮﺑ درﻮﻣ رد ﯽ
ﻧاﺮﺤﺑ ﻊﺒﻨﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽ
ﺎﺑ
ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﻣ ﺖﺑﺎﻗر ﯽ ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ) غﺎﺑد ،نارﺎﮑﻤﻫ و 1382
.(
ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر تﺪﺷ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ
،ﯽﮔدﻮﻟﺂﺗﺪﺷ،زﺮﻫ اﺮﺷ و ﻞﺧاﺪﺗ هرود
ﻂﯾ ﻠﻗا ﯽﻤﯿ ﺛﺎﺗ راﺬﮔﺮﯿ ﻒﻠﻋ ﺪﺷر ﺮﺑ هﺎﯿﮔوزﺮﻫ
ﻋارز ﯽ
ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺑاو )
Erman et al., 2004
.(
لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ اراد دﻮﺨﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا
ي ﺮﮔد ﺮﺛا
ﺳآ ﯽﺒﯿ ﻪﻧاﻮﺟ ﺮﺑ ﻧز
ﯽ ﻣ ترذ و نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ ﺪﺷر و ﯽ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ) ﻌﺳ يﺪﯿ ﻮﭘ ﺎﯾ و
،نارﺎﮑﻤﻫ 2013
.(
ﺑﻮﻟ ﺮﺑ ﻪﺨﻠﺗ هرﺎﺼﻋ دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﯿ
ﺖﻋﺮﺳ و ﺪﺻرد ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ شﺎﻣ و
ﻪﻧاﻮﺟ ﻧز ﯽ ﻫ لﻮﻃ نﺪﺷ هﺎﺗﻮﮐ و ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿ
ر ﺪﺷر و ﻪﺸﯾ ﺷ ﻪﭼ ﺪ ) لآ ﻫاﺮﺑا و ﻢﯿ
،نارﺎﮑﻤﻫ 1384
؛
ﺪﻤﺤﻣ نﺎﺟ ي
،نارﺎﮑﻤﻫ و 1384
( .
ﺖﺑﺎﻗر ﺑ ﻦﯿ ﮔ نﺎﻫﺎﯿ ﺨﺴﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﯿ
روﺮﺿ ﻊﺑﺎﻨﻣ ي
ﺪﺷر ﯽﮑﯾ اﺮﻓ زا ﺪﻨﯾ ﺎﻫ ي ﻠﮐ يﺪﯿ
ﻌﺗ ﯿﯿ ﻦ ارﺎﮐ هﺪﻨﻨﮐ ﯽﯾ
ﺳﻮﮐا ﻢﺘﺴﯿ ﺎﻫ ي ﻋارز ﯽ ﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﯽ
ﺘﻧ رد ﻪﮐ دﻮﺷ ﻪﺠﯿ
ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر نآ
ﮔ هﺎﯿ ﻋارز ﯽ ﺘﻧ رد و ﻪﺠﯿ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ نآ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯽ
ﺪﺑﺎﯾ . ﮔ نﺎﻫﺎﯿ ور ي ﺪﺷر ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﻘﺘﺴﻣ ﻢﯿ اﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر هار زا ي
آ ﺖﺳد ﻪﺑ ندرو
ﺤﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻄﯿ
و ﺎﯾ ﻏ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣﺮﯿ
هار زا
ر تﺎﺷواﺮﺗ ﻪﺸﯾ
،يا هرﺎﺼﻋ يﺎﻫ ﺎﻫﺪﻧﺎﻤﺴﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ي
ور ﯽﺸﯾ ﺪﻧﺎﻤﺴﭘ و ﯽﯾﺎﻫ
كﺎﺧ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﻣآ ﻪﺘﺨﯿ ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ ﻣ ﺮﺛا ﯽ ﺪﻧراﺬﮔ )
Klingman & Ashton, 1982
.(
ﻒﻠﻋ زﺮﻬﯾﺎﻫ ﺮﻃ زا ﻖﯾ
اﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر ي
اﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ
،ﯽﯾ ﮔ ﻪﺑ رﻮﻧ و بآ نﺎﻫﺎﯿ
ﻋارز ﯽ ﺳآ ﺐﯿ ر هﺪﻧﺎﺳ ا زا و ﻦﯾ ﺮﻃ ﻖﯾ
نآ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﻣﺎﻫ
ﺪﻧﻮﺷ ) ﻤﺘﺳر ﯽ ،نارﺎﮑﻤﻫ و 1388
.(
2 - 3 - 2 - ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ
ﺷ تاﺮﺛا مﺎﻤﺗ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ
ﺑ رد ﻦﯿ ﮔ
،نﺎﻫﺎﯿ ﮔﺮﺑ رد ﻪﮐ هﺪﻧﺮﯿ
ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺮﺛا ود ﺮﻫ ﯽ
ﺮﺤﺗ و ﮏﯾ
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﮔ ﻣ ﯽ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ،ﺪﺷﺎﺑ ﯽ
ﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﯽ دﻮﺷ )
Molish, 1937
.(
د ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺮﮕﯾ
ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ تاﺮﺛا
ﻤﺳ و ﺮﻀﻣ ﮏﯿﯿ
ﮔ هﺎﯿ ﻟآ ﯽ ور ﺮﺑ ي ﮔ هﺎﯿ د ﺮﮕﯾ ﺮﻃ زا ﻖﯾ ﻟﻮﺗ ﺪﯿ ﺷ داﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ و هﺪﻧرادزﺎﺑ و
زﺎﺳﺎﻫر ي ﻧآ ﺎﻬ ﺤﻣ رد ﻂﯿ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ )
Muller, 1968
.(
ﺮﻌﺗ رد ﻒﯾ د ﺮﮕﯾ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ﻦﺘﺷادزﺎﺑ ار
ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ و ﺪﺷر ﮏﯿﻤﺴﯿ
ﮔ هﺎﯿ ﻟد ﻪﺑ ﻞﯿ زﺎﺳﺎﻫر ي ﺷ داﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ﻟآ ﯽ ﮔ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﯿ د ﺮﮕﯾ
ﻓﺮﻌﻣ ﯽ هدﺮﮐ ﺪﻧا )
Del Moral, 1971
( .
ﮑﺴﻧزدوﺮﮔ ﯽ
) 1965 ( ار و ﺲﯾ ) 1984 ( ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ هژاو ﯽ
اﺮﺑ ار ي ﺮﺛا ﺎﻫ ي ﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻦﯿ
ﮐﺮﺗ و ﺪﻧدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ هﺪﻧز تادﻮﺟﻮﻣ تﺎﺒﯿ
ﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ﮔرد ﺮﯿ ا ﻦﯾ اﺮﻓ ﺪﻨﯾ ﺷﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ار ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ
ﻣﺎﻧ ﺪﻧﺪﯿ .
ﺪﭘ هﺪﯾ ﺳآﺮﮔد ﯽﺒﯿ دوﺪﺣ 300 ﻣ زا ﻞﺒﻗ لﺎﺳ دﻼﯿ
ﺨﺸﺗ ﺖﺳاﺮﻓﻮﺌﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﺺﯿ
هداد
ﺪﺷ )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﺼﺤﻣ ﺪﺷار 1385
.(
لﺎﺳ رد 2005
ﺑ ﻦﻤﺠﻧا ، ﻦﯿ
ﯽﻠﻠﻤﻟا ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ
٧ﯽ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ، ﯽ
ﮐﺮﺗ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ار ﺐﯿ
ﻮﻧﺎﺛ ﻪﯾ ﺤﻣ ﻪﺑ هﺪﺷدراو ﻂﯿ
ﮔ ﻂﺳﻮﺗ
،نﺎﻫﺎﯿ ﮏﺒﻠﺟ يﺮﺘﮐﺎﺑ،ﺎﻫ ﺎﻫ
و
چرﺎﻗ ﻢﺘﺴﯿﺴﻬﻌﺳﻮﺗوﺪﺷﺮﻬﮐﺎﻫ يﺎﻫ
زروﺎﺸﮐ ي ﺑ و ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿ ﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ار
ﺮﯿ ﻣراﺮﻗ دﻮﺧ ﯽ
،ﺪﻨﻫد
ﺮﻌﺗ ﻒﯾ دﺮﮐ
.
ﯽﻠﻋ بﺎﺴﺣﻮﻘﯿﻗﺪﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗﺪﻨﻣزﺎﯿﻨﻬﮑﻫﺪﯾﺪﭙﻨﯾﺎﯿﮔﺪﯿﭽﯿﭙﻤﻏر اﺮﯿﺴﻔﺗﻮﻫﺪﺷ
ﯽﻣدﺎﻤﺘﻋﻼﺑﺎﻘﺗﺎﻋﻼﻃ ﺷﺎﺑ
ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ،د درﺎﻬﭼرﺪﯾدﺎﯾﺰﯾﺎﻫ
ﻪﻫ ﻪﻨﯿﻣزردﺮﯿﺧﺎﯾ ي
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﯽﺒﯿﺳآﺮﮔد )
Mallik,
.(2006
2 - 3 - 2 - 1 - ﻤﮐﻮﻠﻟآ لﺎﮑﯿ ﺎﻫ
ﻤﮐﻮﻠﻟآ لﺎﮑﯿ ﺎﻫ ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﻪﺑ هﺪﻤﻋ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﯿ
يﺎﻫ ﻮﻧﺎﺛ ﻪﯾ ﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ نﺎﻫﺎﯿ
ﻟﻮﺗ ﺪﯿ تﻻﻮﺼﺤﻣ زا و
ﻋﺮﻓ ﯽ آﺮﻓ يﺎﻫﺪﻨﯾ ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺖﯿ يﺎﻫ ﻟوا ﻪﯿ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺮﺛا و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﮏﯿ
ﮔ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﺮﺑ نﺎﻫﺎﯿ
7IAS
ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺎﯾ ﮔ نﺎﻫﺎﯿ ﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﺪﻧراد روﺎﺠﻣ ﯽ
دﻮﺷ . ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ﯽ
داﻮﻣ زا ﻪﺘﺳد نآ ﻞﻣﺎﺷ
ﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ﮔ ﯽﻫﺎﯿ ﻟﺎﻌﻓ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺖﯿ
ﻓ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿ ﻤﺳ
ﺖﯿ ﮔ ﯽﻫﺎﯿ ﮔ ﺮﺑ ار دﻮﺧ ﺎﯿﻧﺎﻫﺎﯿ
ﻣ بﺮﮑﯿ ﺎﻫ ﻣ لﺎﻤﻋا ﯽ ﺪﻨﻨﮐ ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﺼﺤﻣﺪﺷار 1385
.(
ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ﮏﯿ
ﻤﻣ ﻦﮑ
ﺪﺷر هﺪﻧرادزﺎﺑ ﺖﺳا ﮏﯾ
ﮔ هﺎﯿ ) ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ﻔﻨﻣ ﯽ ( و ﺎﯾ ﺮﺤﺗ ﮏﯾ ﮔ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ هﺎﯿ
د ﺮﮕﯾ
ﺪﺷﺎﺑ ) ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ﺖﺒﺜﻣ ) (
Rice, 1984
( ﺪﺷﺎﺑ . ز داﺪﻌﺗ هزوﺮﻣا يدﺎﯾ
ﺷﻮﻠﻟآ داﻮﻣ زا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ
ﻞﮑﺷ ﺎﺑ يﺎﻫ ﻧﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﯽ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻣﻮﻤﺴﻣ و هﺪﺷ
ﺖﯿ ﻟﺎﻌﻓ و ﺖﯿ ﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿ نآ
ﺎﻫ
ﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ هﺪﯿ
ﺖﺳا . ﻟوا ﻦﯿ ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ مﺎﺠﻧا ﺷﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ،هﺪﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ار
ﺑ ﻞﺤﻣ ﺰﺘﻨﺳﻮﯿ ﮔ رد
هﺎﯿ ﻪﺑ 14 ﺴﻘﺗ هدر ﻢﯿ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ ﻢﻬﻣ ﻪﮐ ﺮﺗ
ﻦﯾ
هوﺮﮔ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓﺪﯿﺳﻼﻣﺎﺷﺎﻫ يﺎﻫ
ﺋﻮﻧوﻼﻓ ،هدﺎﺳ
،ﺎﻫﺪﯿ
ﻦﭘﺮﺗﻮﻧﻮﻣ ﯽﺋﻮﮐﺰﺳ،ﺎﻫ
ﻦﭘﺮﺗ نﻮﻨﯿﺋﻮﮐوﺎﻫ ﺎﻫ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ )
Macias et al., 2007
.(
ا ﻦﯾ
ﮐﺮﺗ تﺎﺒﯿ ﻤﮐﻮﻠﻟآ ار لﺎﮑﯿ
ﻣﺎﻧ هﺪﯿ ﺪﻧا ) ﺣر ﯽﻤﯿ ،نارﺎﮑﻤﻫ و 2006
و
Singh et al.,
.(2006
ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ﺘﻧ ﻪﺠﯿ ﻟﻮﺗ ﺪﯿ لﻮﮑﻟﻮﻣ يﺎﻫ ﺑ لﺎﻌﻓ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿ ﮔ ﻂﺳﻮﺗ
رﺪﻧﺎﻫﺎﯿ لﺎﺣ
ﺪﺷر ﺎﯾ ﺎﻘﺑ يﺎﯾ نآ ﯽﻣﺎﻫ ﻐﺗ زا ﺲﭘ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﯿﯿ
ﺤﻣ ﻪﺑ دورو و ﻞﮑﺷ ﻂﯿ
ﺮﺑ
نﺎﻤﻫ داﺮﻓا ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪﺷر ﺎﯿﻬﻧﻮﮔ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ د ﺮﮕﯾ ﺛﺎﺗ ﺮﯿ ﻘﺘﺴﻣ ﺎﯿﻤﯿ ﻏ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣﺮﯿ دراﺬﮕﺑ
)
Vyvyan, 2002; Machedo, 2007
.(
ﻪﺘﮑﻧ ﺳرﺮﺑ رد ﻢﻬﻣ ﯽ
ﺪﭘ هﺪﯾ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ
،ﯽ ﺳﺎﺳا توﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯽ
ﻣ نﺎﯿ ا ﻦﯾ ﺪﭘ هﺪﯾ و ﺖﺑﺎﻗر ﺎﺑ
ﮑﻔﺗ ﮏﯿ ﻘﺘﺴﻣ تاﺮﺛا ﻢﯿ
ﺷﺎﻧ ﯽ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺖﻟﺎﺣ زا ﯽ
ﻏ تاﺮﺛا زا ﻢﯿﻘﺘﺴﻣﺮﯿ
ﺷﺎﻧ ﯽ ﺎﺳ زا ﺮﯾ تادﻮﺟﻮﻣ
ﻧ و ﺰﯿ ﻐﺗ تاﺮﯿﯿ ﺤﻣ ﯽﻄﯿ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ )
Maiqani, 2003
.(
ﺮﺗزرﺎﺑ ﻦﯾ ژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ تاﺮﺛا ﮏﯾ
ﻤﮐﻮﻠﻟآ لﺎﮑﯿ ﺎﻫ ور ي ﮔ
،نﺎﻫﺎﯿ ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﯽ
و ﺎﯾ رد ﺮﯿﺧﺎﺗ
ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز ﺪﺷر ﺶﻫﺎﮐ ﻪﻗﺎﺳ
ﻪﺸﯾرﻮﻬﭼ ﻬﭼ
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻮ ر ﻮﻤﻧ
ﻪﺸﯾ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ )
Alam et al.,
.(1990
ﺮﺨﺗ ﺐﯾ ﻧﻮﻣرﻮﻫ نزاﻮﺗ ﯽ
ﻧ ﺰﯿ ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ تاﺮﺛا زا ﯽ
ﮐﺮﺗ تﺎﺒﯿ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﮏﯿ ﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﯽ
ﺪﯾآ
)
Colpas et al., 2003
.(
ا دﻮﺟو ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ تاﺮﺛ ﯽ
ﺎﻘﺑ رد ﺎﯾ هرﺎﺼﻋ و يﺎﻫ ﺴﺑ يرﺎﯿ ﻪﻧﻮﮔ زا يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﯽﺧﺮﺑوزﺮﻫ ﮔ
نﺎﻫﺎﯿ ﻋارز ﯽ دﺮﮔ زﺮﺤﻣ هﺪﯾ
ﻣ ﻪﮐ ﯽ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻪﻧاﻮﺟ زا ﯽﻧز ﺎﺳ ﺪﺷر و ﺮﯾ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ
ﮔﻮﻠﺟ يﺮﯿ و هدﻮﻤﻧ ﺎﯾ آﺮﻓ رد ﺪﻨﯾ يﺎﻫ ﮔ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر هﺎﯿ
ﺎﻤﻧ ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﺪﻨﯾ
دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ و
ﺪﻧدﺮﮔ ) وروا ﯿﺟ ،نارﺎﮑﻤﻫ ﻮ 1387
.(
2 - 3 - 2 - 2 - ﻤﮐﻮﻠﻟآ داﻮﻣ لﺎﮑﯿ
ﻪﻧاﻮﺟ رد ﺮﺛﻮﻣ)
،ﯽﻧز آﺮﻓ و ﺪﺷر يﺎﻫﺪﻨﯾ
ﻓ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿ ﮔ
هﺎﯿ (
ﺻﺎﺧ ﺖﯿ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ﮔ نﺎﻫﺎﯿ ﻨﺳﺎﮐ هداﻮﻧﺎﺧ ﯽ
ﮐﺮﺗ دﻮﺟو ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ار ﯽﺗﺎﺒﯿ
ﻠﭘ نﻮﭽﻤﻫ ﯽ
ﺘﺳا
،ﻦﻠﯿ
ﺘﮐاﺮﺗا ﯽ ﺎﺳﻮﻟ ﺪﯾ ﻣ ﺲﻧﺎﺳا و ﯽ
ﺪﻨﻧاد . ﻣ رد نﺎﯿ ﻤﮐﻮﻠﻟآ لﺎﮑﯿ ﺎﻫ ﮐﺮﺗ تﺎﺒﯿ ﻮﻘﻠﺣ ي ﻈﻧ ﺮﯿ
ﻞﻨﻓ ﻦﯾرﺎﻣﻮﮐ،ﺎﻫ
،ﺎﻫ ﺋﻮﻧوﻼﻓ
،ﺎﻫﺪﯿ ﻦﻧﺎﺗ ﮏﯿﻣﺎﻨﯿﺴﺗﺎﻘﺘﺸﻣ،ﺎﻫ ﺳا
ﺪﯿ ﺋﻮﮐ و نﻮﻨﯿ ﺎﻫ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻢﻬﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ﮏﯿ
ﻣ حﺮﻄﻣ ﯽ
،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺋﻮﻧوﻼﻓ ﺪﯿ
،ﺎﻫ ﻞﻨﻓ ﻦﻧﺎﺗ،ﺎﻫ ﺎﻫﺪﯾزﻮﮑﯿﻠﮔوﺎﻫ ﻪﺑ ار
ﮐﺮﺗ ناﻮﻨﻋ تﺎﺒﯿ
ﻪﻧاﻮﺟ هﺪﻧرادزﺎﺑ ﯽﻧز
ﻓﺮﻌﻣ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻨﮐ )
Kohli et al., 2001
.(
ﺋﻮﻧوﻼﻓ
ﺎﻫﺪﯿ
ﻟوا ﻦﯿ ﻤﮐﻮﻠﻟآ زا هوﺮﮔ لﺎﮑﯿ
يﺎﻫ ﺴﮐا بﺬﺟ هﺪﻧرادزﺎﺑ نﮋﯿ
ﻣ ﯽﯾﺎﯾرﺪﻨﮐﻮﺘﯿ ﻓﺮﻌﻣ
ﯽ
هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺘﻬﮐﺪﻧا ﻣ رد ارATP
يرﺪﻨﮐﻮﺘﯿ ﻣ ﺮﺛا ﺲﻔﻨﺗ ﺮﺑ و هدﺮﮐ ﻒﻗﻮﺘﻣ
ﯽ ﺪﻧراﺬﮔ )
Maiqani,
.(2003
ﻦﯾرﺎﻣﻮﮐ
رﺎﻣﻮﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﺰﻟﻮﻠﺳ ﺰﺘﻨﺳ نﺪﺷ ﺪﻨﮐ ﻦﯾ
ﭘا رد ار ﯽ ﺗﻮﮐ ﻞﯿ ﺑﻮﻟ ﺎﯿ هدﺮﮐ تﺎﺒﺛا ﺪﻧا
) ﯽﮑﻣ هداز
،نارﺎﮑﻤﻫ و 1387
.(
ﻣﻮﮐ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ نﺎﻘﻘﺤﻣ رﺎ
ﻦﯾ ﺘﻟﻮﭘﻮﮑﺳا و ﻦﯿ
ﻣ زﻮﺘﯿ ر رد ار ﻪﺸﯾ يﺎﻫ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﻤﭼ ﯽ
ﺪﻨﻫد )
Barkosky & Einhellig, 2003
.(
ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﯽﮑﯾ هدﺮﺘﺴﮔ زا ﻦﯾﺮﺗ
هوﺮﮔ يﺎﻫ ﺷﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ
ﺖﻠﮑﺳا ﺎﺑ يﺎﻫ
ﻧﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﯽ توﺎﻔﺘﻣ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ .ا ﻦﯾ ﻞﻣﺎﺷ هوﺮﮔ :
لﻮﻨﻓ يﺎﻫ ﺋﻮﻧوﻼﻓ و هدﺎﺳ ﺎﻫﺪﯿ
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ )
Macias et al., 2007
.(
لﻮﻨﻓ يﺎﻫ هدﺎﺳ : ﻤﻬﻣ ﺶﺨﺑ ﯽ
ﮐﺮﺗ زا تﺎﺒﯿ ﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ﺴﺑ
يرﺎﯿ ﮔ زا نﺎﻫﺎﯿ ﮑﺸﺗ ار ﻞﯿ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﻫد ﺻﺎﺧ ﺰﺟ و ﺖﯿ
ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ
،ﯽ ﺶﻘﻧ يﺎﻫ د يﺮﮕﯾ ﺶﻘﻧ نﻮﭽﻤﻫ يﺎﻫ
رﺎﺘﺧﺎﺳ
،ي ﻧﻮﻣرﻮﻫ ﯽ و
...
ﺪﻧراد )
Macias et al., 2007
.(
ا ﻦﯾ ﺷﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ هوﺮﮔ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ
ﺑ يﺮﺘﺸﯿ ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﯾ
هوﺮﮔ نآﺮﺜﮐاﻮﻫدﻮﺑﺎﻫ ﺎﻫ
ﻧﺎﮑﻣ ﻢﺴﯿ ﻬﺑﺎﺸﻣ ﻞﻤﻋ ﯽ
ﺪﻧراد . ا زا ﻦﯾ ﮐﺮﺗ
،تﺎﺒﯿ ﺳا ﺎﺗﺪﻤﻋ يﺎﻫﺪﯿ
ﺋوﺰﻨﺑ ﮏﯿ ﺳا و يﺎﻫﺪﯿ ﺳ ﮏﯿﻣﺎﻨﯿ ﻪﺑ
ﮏﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآداﻮﻤﻧاﻮﻨﻋ ﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ
ﯽ ﺪﻧﻮﺷ )
Sidari &
Muscolo, 2004
.(
ﺳ
٨ﺮﻠﮕﯿ ) 1998 ( ﺑ نﺎﯿ ﺳا تﺎﻘﺘﺸﻣ ﻪﮐ دﺮﮐ ﺪﯿ
ﺋوﺰﻨﺑ ﮏﯿ ﺳا و ﺪﯿ ﺳ ﮏﯿﻣﺎﻨﯿ
ﻪﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔرﺪﻫدﺮﺘﺴﮔرﻮﻃ ﻋ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو
يﺎﻫدﺮﮑﻠﻤ ﺎﺘﺧﺎﺳ
ر ي ﻤﻬﻣ ﯽ ﺪﻧراد هﺪﻬﻋﺮﺑ
ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻬﮐ رﺪ ﺑ ﺰﺘﻨﺳﻮﯿ ﻟ ﻨﯿﻨﮕﯿ ﺮﺛﻮﻤ ﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ و هدﻮﺑ ﯽ
آﺮﻓ رد ﺪﻨﯾ ﻓ يژﻮﻟﻮﯾﺰﯿ ﮔ
ﯽﻫﺎﯿ ﺪﻧراد .
ﺋﻮﻧوﻼﻓ
ﺎﻫﺪﯿ :
ﺋﻮﻧوﻼﻓ ﺎﻫﺪﯿ ﮔ رد نﺎﻫﺎﯿ ﺶﻘﻧ ﯽﯾﺎﻫ ﻟﻮﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﯿ هدﺮﮔ ﺮﺑ ﺮﺛا و ﮓﻧر ﯽﻧﺎﺸﻓا
نآ زا ﻪﮐ ﺪﻧراد
ﻣ ﻪﻠﻤﺟ
ﯽ ناﻮﺗ ﺎﻫﺰﻧﻮﻠﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﺑ
ﮑﺗﺎﮐ ، ٩
ﻦﯿ
١٠ﺎﻫ ،
نﻮﮐﻮﻠﮐ
١١ﺎﻫ
، ﻞﻧﻮﻠﻓ
١٢ﺎﻫ يرﺎﻤﯿﺒﻬﺒﺘﻣوﺎﻘﻣدرﻮﻣردو ﺎﻫ
ﺎﻓ ﻪﺑ ﻦﯿﺴﮑﻟﻮﺘﯾ
١٣ﺎﻫ دﺮﮐ هرﺎﺷا )
Macias
et al., 2007
.(
ﻟ
١٤ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
1993 ( لوﺮﻔﻣﺎﮐ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﻋﻮﻧ
ﯽ ﺋﻮﻧوﻼﻓ ﺪﯿ ﺎﺑ
ﺻﺎﺧ ﺖﯿ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ﻣ ﻻﺎﺑ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻨﭽﻤﻫ ﻦﯿ ﺘﺳﺮﺋﻮﮐ ،لوﺮﻔﻣﺎﮐ ﻦﯿ
رﺎﻧ و
،ﻦﯿﻨﮕﻨﯾ وﺰﺟ
ﺋﻮﻧوﻼﻓ يﺎﻫﺪﯿ ﺎﻧاﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﯾ ﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽ ﺴﺑ رﺎﯿ ز دﺎﯾ ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ﺋﻮﮐ
نﻮﻨﯿ ﺎﻫ :
نﻮﻨﯿﺋﻮﮐ ﺎﻫ ا دﻮﺟوﺎﺑ ﻪﮑﻨﯾ رﺎﺘﺧﺎﺳ ي لﻮﻨﻓ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
ﻧﺎﮑﻣ ﺎﻣا ،ﺪﻧراد هدﺎﺳ ﻢﺴﯿ
ﻞﻤﻋ
ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﯽ ﺪﻧراد . ،نﻼﮔوژ ﯽﮑﯾ
ﺋﻮﮐ زا نﻮﻨﯿ ﺎﻫ ﻟوا وﺰﺟ و هدﻮﺑ ﻦﯿ
ﺷﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ
ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻣ هﺪﺷ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ )
Macias et al., 2007
.(
ﺷ ﻮﺒﯿ ) 2002 (
،نﻼﮔوژ ﻪﮐ دﺮﮐ شراﺰﮔ ﺎﭘ
يراﺪﯾ
ز يدﺎﯾ ﺘﺣ و دراد كﺎﺧ رد ﯽ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ي ﻤﻧ ﻢﻫ ﺎﻫ ﯽ
ﺪﻨﻧاﻮﺗ نآ ﻪﺑار ﻪﯾﺰﺠﺘﻠﻣﺎﮐرﻮﻃ جرﺎﺧ كﺎﺧ زا و
ﺪﻨﻨﮐ . ا ﻮﻨﯾ نارﺎﮑﻤﻫ و ) ١٥
1992 ( شراﺰﮔ ﺋﻮﮐاﺮﺘﻧآ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ نﻮﻨﯿ
ﺎﻫ ﻋﻮﻧ ﯽ ﺋﻮﮐ زا نﻮﻨﯿ ﺎﻫ
ﺻﺎﺧ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﯿ
ﺷﻮﻠﻟآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ز يدﺎﯾ ﺪﻧراد .
ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﭘﺮﺗ
:
8Siegler
9Flavones
10Catechines
11Chlacones
12Flavonols
13Phytoalexins
14Li
15Inoue
ﺋﻮﻨﭘﺮﺗ
،ﺎﻫﺪﯿ ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺖﯿ يﺎﻫ ﻮﻧﺎﺛ ﻪﯾ يا ﺴﺑ رد ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ يرﺎﯿ
ﻧﺎﮔرا زا ﻢﺴﯿ ﺎﻫ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو
ﻃ ﻒﯿ هدﺮﺘﺴﮔ يا رﺎﺘﺧﺎﺳ عﻮﻨﺗ زا ي
ﻟﺎﻌﻓ و ﺖﯿ يﺎﻫ ﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿ ﻣ نﺎﺸﻧ ار
ﯽ ﺪﻨﻫد )
Macias et
al., 2007
.(
ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻦﯾ ﮐﺮﺗ ﺐﯿ يﺎﻫ ﺷ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿ ا رد دﻮﺟﻮﻣ ﻦﯾ
ترﺎﺒﻋ هوﺮﮔ زا ﺪﻧا
:
ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﭘﺮﺗﻮﻧﻮﻣ :
ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﺋﻮﻨﭘﺮﺗﻮﻧﻮﻣ ﺎﻫﺪﯿ
ﮐﺮﺗ وﺰﺟ تﺎﺒﯿ
اﺰﺟا زا و هدﻮﺑ راﺮﻓ ي
ﻠﺻا ﯽ
ﮑﺸﺗ ﻞﯿ هﺪﻨﻫد ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻣﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﺋﻮﮐو ) ١٦
2003 ( ﻀﻌﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﯽ
زا
ﻦﭘﺮﺗﻮﻧﻮﻣ رﻮﻔﻣﺎﮑﻠﻣﺎﺷﺎﻫ
ﺲﯿﻨﯿﭘ،١٧
-
١٨ﺎﻫ
ﺳ و
لﻮﻨﯿ
١٩ﺎﻫ
ﻪﭼ ،
ﻪﺑ ﻪﺒﻬﭼﻮﺼﻟﺎﺨﺗرﻮﺻ ﺮﯾﺎﺳﺎﺒﻃﻮﻠﺨﻤﺗرﻮﺻ
ﮐﺮﺗ تﺎﺒﯿ ﻣ دﻮﺟﻮ ﺻﺎﺧ ،ﺲﻧﺎﺳا رد ﺖﯿ
ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﯽ
ز يدﺎﯾ ور ي ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﻧراد ﺎﻫرﺬﺑ ﺪ
. و نﺪﯾ
٢٠ﺮﻣﺎﻫ نارﺎﮑﻤﻫ و )
1996 ( ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ
ﻦﭘﺮﺗﻮﻧﻮﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗﺎﻫ
ﺑﺮﭼ ﯽ ﻟﻼﺣ ﺢﻄﺳ و هدﻮﺑ ﺖﺳود ﺖﯿ
نآ اﺮﺑ ﺎﻫ ي ﻣﻮﻤﺴﻣ تاﺮﺛا لﺎﻤﻋا ﺖﯿ
ﻓﺎﮐ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . نآ ﺑ ﺎﻫ نﺎﯿ ا ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﻦﯾ
ﮐﺮﺗ تﺎﺒﯿ ﻧ يزﺎﯿ ﺑ بآ رد نﺪﺷ ﻞﺣ ﻪﺑ ياﺮ
لﺎﻤﻋا
ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ تاﺮﺛا ﯽ
ﺪﻧراﺪﻧ .
نﻮﺘﮐﻻ
يﺎﻫ ﺋﻮﮐﺰﺳ ﯽ ﻦﭘﺮﺗ :
ﺶﯿﺗﺎﺑ نارﺎﮑﻤﻫ و ٢١
) 2001 ( ﺋﻮﮐﺰﺳ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﯽ
ﻦﭘﺮﺗ يداﻮﻣﺎﻫ ﻠﺑﺎﻗﺎﺑ
ﺖﯿ
ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﯽ
ﻟﺎﻌﻓ ﺢﻄﺳ و ﺖﯿ
ﮔ رد ﺎﺗﺪﻤﻋ و هدﻮﺑ ﻻﺎﺑ نﺎﻫﺎﯿ
ﻨﺳﺎﮐ هداﻮﻧﺎﺧ ﯽ
ﻪﺑ ﺪﻧراددﻮﺟﻮﺒﻟﺎﻐﺗرﻮﺻ .
نارﺎﮑﻤﻫﻮﮐود ) ٢٢
1987 ( نﺎﯿﺑ ﺗرآ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﮑﯿﻨﯿﻨﯾﺬﯿﻤﯿ
زا
نﻮﺘﮐﻻ يﺎﻫ ﺋﻮﮐﺰﺳ ﯽ ﻦﭘﺮﺗ ﻪﺑ زﺮﻬﻔﻠﻋزﺎﻫﺪﻣﺂﺘﺳد ﻪﻨﻣرد
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺮﺛا ﻪﮐ ﯽ
ﻻﺎﺑ ﯽﯾ ور ي
ﻒﻠﻋ ﺪﺷر يﺎﻫ
جﺎﺗ زﺮﻫ ﻧ ،سوﺮﺧ
،ﭻﯿﭘﺮﻓﻮﻠﯿ دراد ﻪﻓﺮﺧ و ﻪﻨﻣرد
. ﺳﺎﻣ سﺎﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2007 (
ﺑ نﺎﯿ ﺋﻮﮐﺰﺳ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﯽ
ﻦﭘﺮﺗ ﺎﻫ ﺳﺎﺳا ﺶﻘﻧ ود ﯽ
ﺪﻧراد :
16vokou
17Camphor
18Pineses
19Cineoles
20Weidenhamer
21Batish
22Duke
Title and Author:Evaluation of Russian knapweed (Acroptilon repens L.) water extract formulated with a carrier as a bioherbicide for control of some weeds in wheat (Triticum aestivum L.) / Amir Hajzadeh Niari
Supervisor:Mohammad taghi Aleebrahim(Ph.D)/Aziz Habibi Yangejeh(Ph.D) Graduation date: 2019/01/09
Number of pages:130 Abstract:
This research was carried out to investigate the effect of aqueous extract of Russian knapweed formulated with a carrier as a biological herbicide and not formulated in controlling a number of weeds in wheat fields including rye and pigweed in 2017 during two separate experiments at weed laboratory and greenhouse of the faculty of agriculture and natural resources of University of Mohaghegh Ardabili. The experiment was conducted in a randomized complete block (RCB) design with three replications.
The test factors were the extract formulated with chitosan and pure aqueous extract of Russian knapweed and the second factor was the seven concentrations of Russian knapweed extract including zero (control), 0.625%, 1.25%, 2.5%, 5%, 10% %, and 20% concentrations. The results of analysis of variance for laboratory data showed that the studied charachteristics plumule and radicle dry weight including germination level, plumule and, radicle length, plumule fresh weight, radicle fresh weight, total seedling fresh weight, and seedling total dry weight were affected by the concentration of the Russian knapweed extract in both cases of formulated with chitosan and not formulated, different concentrations and their interactions. The interactions of these traits were meaningful in all cases. By increasing the extract concentration to 20%, the germination level, plumule and radicle length and other studied factors decreased by 100% compared with the control treatment, and this inhibition mostly was in 5, 10 and 20% concentrations. Also, 0.625% concentration of the Russian knapweed extract, especially in the formulated case, stimulated the seeds and increased germination and growth factors compared with the control treatment. Results: The effect of various concentrations of Russian knapweed extract, especially chitosan-formulated case had a very favorable effect on the germination and growth characteristics of rye and especially pigweed.
Research Aim:Nanotechnology has many benefits and applications in the agricultural sector. Nanotechnology applications in agriculture include promoting the productivity of various agronomic activities for the smooth and effective release of nutrients and the use of nano-capsules for the controlled release of herbicides and effective weed management. Undoubtedly, taking the advantages of nanotechnology as an emerging advanced technology in the agricultural sector, good results could be achieved including the ensured food security and development of sustainable, environmentally- friendly agriculture in the developing countries and regions of the world.
Keywords:Biological herbicide,Acroptilon repens extract, Chitosan, Allelopathy.
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Agriculture and Natural Resources Department of Agronomy and Plant Breeding
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of M.Sc.in Weed Identification and Control
Evaluation of Russian knapweed (Acroptilon repens L.) water extract formulated with a carrier as a bioherbicide
for control of some weeds in wheat (Triticum aestivum L.)
By:
Amir Hajzadeh Niari
Supervisors:
Mohammad taghi Aleebrahim (Ph. D) Aziz Habibi-Yangjeh(Ph. D)
Advisors:
Frank Dayan (Ph.D) Salim Farzane (Ph.D)
Jan2019
