ﯽﻔﺷﺎﮐ ﻪﺒﯿﻃ
* 1
1 -
؛لوﺆﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﮐ
ﻨﯿﻟﺎﺑ ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاور هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽ
ﺖﺑﺮﺗ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ
ﻪﯾرﺪﯿﺣ ناﺮﯾا،ﻪﯾرﺪﯿﺣ ﺖﺑﺮﺗ،
سردآ ،ناﺮﯾا : ،يﻮﺿر نﺎﺳاﺮﺧ نﺎﺘﺳا ﺮﺗ
ﺖﺑ
ﻪﯾرﺪﯿﺣ
، ﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد ،يزار نﺎﺑﺎﯿﺧ
،ﯽﮑﺷﺰﭘ م
هروﺎﺸﻣ هرادا
ﻦﻔﻠﺗ 09155311676:
ﺮﺑﺎﻤﻧ : 2228021 -
0531
ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﺖﺴﭘ :
هﺪﯿﮑﭼ
فﺪﻫ و ﻪﻨﯿﻣز ترﺎـﻬﻣ ندﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ:
ﺐﯿـﺳآ زوﺮـﺑ ،ﯽﻠﯿـﺼﺤﺗ ﺖـﻓا ﺐـﺟﻮﻣ ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻫ يﺎـﻫ
ﺘﻓر ﺮﯾﺎﺳ و رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ءﻮﺳ ﻪﺑ ندروآ يور ًﺎﻧﺎﯿﺣا و دﺮﻓ رد ﯽﺘﺧﺎﻨﺸﻧاور ﯽـﻣ ﺮﻄﺧ ﺮﭘ يﺎﻫرﺎ
ددﺮـﮔ .
،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ فﺪﻫ ﯽﺳرﺮﺑ
طﺎﺒﺗرا ﺐﯿﺳآ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ رد داﻮـﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ
ﯽﻣ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺪﺷﺎﺑ
.
شور ﯽﺳرﺮﺑ ،ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ﮥﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد: 350
ﺖـﺑﺮﺗ رﻮـﻧ مﺎـﯿﭘ هﺎﮕـﺸﻧاد يﻮﺠـﺸﻧاد
ﯽﻠﯿـﺼﺤﺗ لﺎﺳ رد ﻪﮐ ﻪﯾرﺪﯿﺣ 1390
ﻮﺑ ﻞﯿـﺼﺤﺗ ﻪـﺑ لﻮﻐـﺸﻣ هﺎﮕـﺸﻧاد ﻦـﯾا رد شور ﻪـﺑ ،ﺪـﻧد
ﻪﺷﻮﺧ يﺮﯿﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺪﻨﭼ يا
ﺪﻧﺪـﺷ بﺎـﺨﺘﻧا يا .
ﻊـﻤﺟ ياﺮـﺑ هداد يروآ
ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ زا ﺎـﻫ
ترﺎﻬﻣ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ )
،يراﺰﻠﮔ 1386 ( داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و )
و ﯽـﻔﺠﻧ
،ﯽﻟﺪﮕﯿﺑ 1387 ( ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
spss ﺨﺴﻧ ﮥ 16 شور و يﺎﻫ
ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر ﻞﯿﻠﺤﺗ و نﻮﺳﺮﯿﭘ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ ،يرﺎﻣآ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
.
ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ ترﺎﻬﻣ سﺎﯿﻘﻣ رد داﺮﻓا تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﺑ: داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﺖﺷاد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ ﯽﻔﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ )
01 /0 P<
.(
ترﺎﻬﻣ رد دﺮﻓ هﺮﻤﻧ ﻪﭼ ﺮﻫ ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ يﺎـﻫ
ﺖﺒﺴﻧ وا يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﺲﮑﻌﻟﺎـﺑ و ﺖـﺳا ﺮـﺘﻤﮐ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ ﻪﺑ
. ﻦﯿـﺑ زا
ترﺎﻬﻣ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﻧﺎﮕﻫد يﺎﻫ )
2/
29 /0 (p≤
ترﺎﻬﻣ ، تﺎـﻧﺎﺠﯿﻫ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫ )2
/ 23 /0 (p≤
ﺮـﮑﻔﺗ ،
قﻼﺧ )4 /0 ( p≤
ﻣ طﺎﺒﺗرا و ﺆ ﺮﺛ ) 1/
0 (p≤
ﺐﯿﺳآ رد يرادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻘﻧ فﺮـﺼﻣءﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ
ﺪﻧراد داﻮﻣ .
يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ترﺎﻬﻣ:
ﻨﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻊﺑﺎ
دﻮـﺧ ﺖﻣﺮﺣ و يﺪﻣآرﺎﮐدﻮﺧ ﺐﺟﻮﻣ يا
ﻣ و ﻢﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﻖﯾﺮﻃ ﻦﯾا زا و هﺪﺷ ﻻﺎﺑ ﺆ
دراد داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ رد يﺮﺛ .
ندﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ
ترﺎﻬﻣ ﺢﻄﺳ ﯽﻣ ﺐﺒﺳ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﺶﻟﺎﭼ ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ رد دﺮﻓ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ دﻮﺷ ﯽﮔﺪـﻧز تﻼﮑـﺸﻣ و ﺎـﻫ
ﺒـﺴﻧ بﻮﻠﻄﻣﺎـﻧ و ﯽﻧﺎﺠﯿﻫ ﺦﺳﺎﭘ ﮏﯾ ﻪﺋارا ﺐﺟﻮﻣ و هﺪﻣآ ﻦﯿﯾﺎﭘ كﺮـﺤﻣ ﻪـﺑ ﺖ
يﺎﻫداﺪـﯾور و ﺎـﻫ
ددﺮﮔ ﯽﮔﺪﻧز .
ﺐﯿﺳآ زوﺮﺑ ،ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ ﺖﻓا ﺐﺟﻮﻣ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ يور ﺎـﻧﺎﯿﺣا و دﺮﻓ رد ﯽﺘﺧﺎﻨﺸﻧاور يﺎﻫ
ددﺮﮔ ﯽﻣ ﺮﻄﺧ ﺮﭘ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺮﯾﺎﺳ و رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﻪﺑ ندروآ .
ﺪﯿﻠﮐ ﺎﻫ هژاو اﻮﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ ؛ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ: د
ﯽـــﻤﻠﻋ ﻪﻣﺎﻨﻠـــﺼﻓ لوا هرود ،ﻪـــﯾرﺪﯿﺣ ﺖـــﺑﺮﺗ ﯽﮑـــﺷﺰﭘ مﻮـــﻠﻋ هﺪﮑـــﺸﻧاد
هرﺎﻤـــﺷ ، 1 رﺎـــﻬﺑ ، 1392
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﯽﺘﻣﻼﺳ ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا فﺪـﻫ ﮏﯾ و يﺮﺸﺑ ﻖﺣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ
و ﯽـﺳﺎﺳا يﺎـﻫزﺎﯿﻧ يﺎـﺿرا ياﺮـﺑ و هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ نﺎﻬﺟ رد ﻪـﻤﻫ ياﺮـﺑ ﺪـﯾﺎﺑ و ﺖـﺳا ﯽﺗﺎﯿﺣ نﺎﺴﻧا ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ نﺎﺴﻧا ﺪﺷﺎﺑ سﺮﺘﺳد رد ﺎﻫ )
1 .(
ﯿﺘﻋا و داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ دﺎ
ناﻮﻨﻋ
ﺐﯿﺳآ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺎﻫ
ﯽـﻧاور ي -
ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا نﺮـﻗ
،ﺮـﺿﺎﺣ
رﺎﺸﻗا ﻒﻠﺘﺨﻣ
ًﺎﺻﻮﺼﺧ ﻫ ار نﺎﻧاﻮﺟ راﺮﻗ ﺪﯾﺪﻬﺗ ضﺮﻌﻣ رد هراﻮﻤ
ﯽﻣ و ﺪﻫد ﺎﻫرﺎﻣآ ﺰﯿﻧ ءﻮـﺳ ناﺰـﯿﻣ ﺮﯿﮕﻤـﺸﭼ ﺶﯾاﺰﻓا زا ﯽﮐﺎﺣ
نﺎﻧاﻮﺟ و نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ هﮋﯾو ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﻣاﻮﺟ ﻦﯿﺑ رد داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﻫد رد ﺖﺳا ﺮﯿﺧا يﺎﻫ )
2 .(
رد نارود ﯽﻧاﻮـﺟ ﺎـﺑ ًﺎـﻋﻮﻧ ،داﺮـﻓا
دﺮﺘﺴﮔ ﮥﻨﻣاد ه
ﺶﯾﺎـﻣزآ ﯽﮔﺪﻧز ﮏﺒﺳ يﺎﻫﻮﮕﻟا و ﺎﻫرﺎﺘﻓر زا يا
ﯽﻣ ﺪﻧﻮـﺷ
، ﻦـﯾا ﻪـﻠﺣﺮﻣ زا ﯽﯾاﺪـﺟ ﯽـﻌﯿﺒﻃ ﺪـﻨﯾاﺮﻓ زا ﯽـﺸﺨﺑ
،لﻼﻘﺘـﺳا و يرﺎـﺘﺨﻣدﻮﺧ ﺲـﺣ ﺪـﺷر ،ﻦﯾﺪﻟاو ﺖـﯾﻮﻫ دﺎـﺠﯾا
ﯽﺼﺨﺷ ترﺎﻬﻣ بﺎﺴﺘﮐا و ﺪﻨﻣدﻮﺳ دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺮﺑ يروﺮﺿ يﺎﻫ
ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ نﺎﻬﺟ رد ﺖﺳا
و زا يﺪـﺷر تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا زا يداﺪﻌﺗ
وﺮﺿ يﺎﻫزﺎﯿﻧ ﺶﯿﭘ ﺪﻨﺘﺴﻫ نﺪﺷ ﻢﻟﺎﺳ لﺎﺴﮔرﺰﺑ ياﺮﺑ ير
) 3 .(
،رﺎـﮑﻫﺰﺑ نﺎـﻧاﻮﺟ و نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﻧآ زا ﯽﮐﺎﺣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﺧﺮﺑ ﺺﻘﻧ ياراد ﯽﺗرﺎـﻬﻣ يﺎـﻫ
دﻮﺧ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻦﯿـﺑ ﻂـﺑاور ،ﯽﻫﺎـﮔآ
ﻣ يدﺮﻓ ﺆ و سﺮﺘـﺳا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ،قﻼﺧ ﺮﮑﻔﺗ ،يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ،ﺮﺛ ...
ﺪﻨﺘﺴﻫ ) 4 .(
ﯽﻔﻃﺎﻋ تﻼﮑﺸﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ -
،ﯽـﻧاور زا
ﻄﺿا ﻪﻠﻤﺟ دﺮـﮑﻠﻤﻋ رد لﻼﺘـﺧا و يﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ ،ﯽﮔدﺮﺴﻓا ،باﺮ
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪـﺠﯿﺘﻧ رد
ترﺎـﻬﻣ ﯿﻌـﺿ ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻫ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﻒ
ﻫ ﻪﻠﺧاﺪﻣ و ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ ﺘـﺴ
ﺪﻨ ) 5 .(
ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻦـﯾا ﻦﯿـﯿﺒﺗ رد
،ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯿﻨﭼ ناﻮﺘﯿﻣ ترﺎﻬﻣ ﺢﻄﺳ ندﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ
يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺐﺒﺳ ﯽﮔﺪﻧز و ﺎﻬـﺸﻟﺎﭼ ﺎـﺑ درﻮـﺧﺮﺑ رد دﺮـﻓ ﯽﯾﺎـﻧاﻮﺗ دﻮﺷ
ﭘ ﯽﮔﺪﻧز تﻼﮑﺸﻣ ﯽﻧﺎﺠﯿﻫ ﺦﺳﺎﭘ ﮏﯾ ﻪﺋارا ﺐﺟﻮﻣ و هﺪﻣآ ﻦﯿﯾﺎ
كﺮﺤﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ و ددﺮﮔ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫداﺪﯾور و ﺎﻫ
) 6 .(
،ﯽﻠﯿــﺼﺤﺗ ﺖــﻓا ﺐــﺟﻮﻣ ،ﻦــﯾا ﺮــﺑ هوﻼــﻋ ﺐﯿــﺳآ زوﺮــﺑ
يﺎــﻫ
ﯽﺘﺧﺎﻨــﺸﻧاور داﻮــﻣ ﻪــﺑ ندروآ يور ًﺎــﻧﺎﯿﺣا و
ﺮﯾﺎــﺳ و رﺪــﺨﻣ
ﺮــﻄﺧ ﺮــﭘ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر ددﺮــﮔ
) 7 .(
ﻦﯾاﺮﺑﺎــﻨﺑ لﻮــﺻا زا ﯽﻫﺎــﮔآ
ترﺎﻬﻣ ﮑﯾ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ هار زا ﯽ
داﻮـﻣ فﺮـﺼﻣ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ يﺎﻫ
رﺪﺨﻣ ﻧآ زا ﯽﮐﺎـﺣ تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ ﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺖﺳا ﺪـﻨ
زا ﯽﻫﺎـﮔآ ﻪـﮐ
ترﺎﻬﻣ داﻮـﻣ فﺮﺼﻣ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ رد نآ شزﻮﻣآ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ راد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ
ﻧﺪ ) 5،
2 (.
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺪـﯾﺆﻣ يرﺎﯿـﺴﺑ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺮﺛا ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﯽﺸﺨﺑ ،ﺮـﻄﺧﺮﭘ يﺎـﻫرﺎﺘﻓر ﺮـﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا يﺎـﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺪـﺷر و ﻪﻌـﺳﻮﺗ و ﺎﻫرﺎﺸﻓ ﺎﺑ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﯽﻧاور .
ﯽﻧﺎﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ )1
8 ( ترﺎﻬﻣ ار ﯽﮔﺪـﻧز يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺜﻣ و ﻪﻧارﺎﮔزﺎﺳ رﺎﺘﻓر مﺎﺠﻧا ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺪﻧاﻮﺘﺑ دﺮﻓ ﻪﮐ يا
ﺶﻟﺎﭼ ﺎﺑ ﻒـﯾﺮﻌﺗ ﺪﯾﺎﯿﺑ رﺎﻨﮐ دﻮﺧ هﺮﻣزور ﯽﮔﺪﻧز تﺎﯾروﺮﺿ و ﺎﻫ
ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ .
ﺮـﺷ صﻮـﺼﺧ ﻦﯾا رد ﭼ
2ﻦﻤ رﺎـﮑﻤﻫ و نا ) 9 ( ﺰـﯿﻧ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ يا ﻪـﻠﺧاﺪﻣ ﯽﺑﺎـﯾزرا رﻮﻈﻨﻣ شزﻮـﻣآ ﺮـﺑ ﻞﻤﺘـﺸﻣ يا
ترﺎﻬﻣ ياﺮـﺑ نﻻﺎـﺴﻤﻫ ﻪﮑﺒﺷ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ شزﻮﻣآ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ﺮـﺑ نآ ﺮﯿﺛﺄﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآﺎﺘﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نﺎﻧاﻮﺟ مﺎـﺠﻧا داﻮـﻣ فﺮـﺼﻣ ءﻮﺳ و ﯽﺴﻨﺟ ﺮﻄﺧ ﺮﭘ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺶﻫﺎﮐ داد ﺪﻧ
، ﯿﻣﺎـﺘﻔﻣآﺎﺘﻣ فﺮـﺼﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﺪﯾﺆﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ يﺮﯿﮔرﺎـﮑﺑ و ﻦ
دﻮـﺑ ﯽﺘﺑرﺎـﻘﻣ يﺎـﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ ﺶﻫﺎﮐ و ﯽﺴﻨﺟ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﯾﻮﺗﻮﺑ )
دﻮﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺖﺷﻮﻧ ﯽﭘ رد )
10 ( ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ،
ﻦﯿﻟرﺎﻣ )3
11 (،
ﺰـﯿﻧ ﻪـﻧﺎﮔاﺪﺟ تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﻪـﺑ يا
ﻪـﺠﯿﺘﻧ ﻦـﯾا
ترﺎـﻬﻣ شزﻮــﻣآ ﻪـﮐ ﺪﻧﺪﯿـﺳر زا يﺮﯿﮕــﺸﯿﭘ رد ﯽﮔﺪـﻧز يﺎــﻫ
ﻮﻣ فﺮﺼﻣ دراد يﺮﯿﮕﻤـﺸﭼ و ﺮﺛﺆـﻣ ﺶﻘﻧ رﺪﺨﻣ دا
. ـﺗﻮﺑ و ﻦﯾﻮ
ﻦﯿﻔﯾﺮﮔ )4
12 ( ﻦﻣرﻮﮔ ، )5
6 ( ـﺛا دﻮﺧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺰﯿﻧ شزﻮـﻣآ ﺮ
ترﺎﻬﻣ ﻪـﺑ و هدﺮـﮐ ﯽﺳرﺮﺑ داﻮﻣ لﺮﺘﻨﮐ ﺮﺑ ار ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ﻦـﯾا
ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ نﺎـﻧاﻮﺟﻮﻧ ﻪـﺑ ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻫ
يرﺎـﻣ ،ﻞﮑﻟا ،رﺎﮕﯿﺳ فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يﺎـﻫوراد و ﺎـﻧاﻮﺟ
ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ زﺎﺠﻣ ﺮﯿﻏ 0.50
ﯽﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ دﻮـﺷ
. اﺮـﯾا رد جﺎـﺣ ﺰـﯿﻧ ن
دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺶﻧارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻨﯿﻣا )
1378 ( ﻪـﺠﯿﺘﻧ ﻦـﯾا ﻪـﺑ
ر ترﺎﻬﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳ ﯽﻣ ،ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ناﺰـﯿﻣ ناﻮـﺗ
ار نﺎـﻧاﻮﺟﻮﻧ ﯽﻧﺎﺠﯿﻫ يﺎﻬﺸﻨﮐاو ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ و باﺮﻄﺿا ،سﺮﺘﺳا داد ﺶﻫﺎــﮐ )
13 .(
ﺮــﻈﻧ زا
6ﻞــﺳ ) 14 ( . زا ﯽﻫﺎــﮔآﺎﻧ و ﯽﻫﺎــﮔآ
ترﺎﻬﻣ ﯽـﻣ ار يﺮﯿﮔدﺎـﯾ ﻖـﯾﺮﻃ زا ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ـﺗ
يﺎـﻨﺑﺮﯾز ناﻮ
ﯽـﻧاور تﻼﮑـﺸﻣ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ -
ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖـﺴﻧاد
. ﯽﯾﻮـﺳ زا
1 . World Health Organization
2 . Shechtman
3 .Marilyn AJ
4 .Botvin GJ, Griffin KW
5 .Gorman DM
6 . Seal
ﺮﮕﯾد ﺶﻫوﮋـﭘ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ءﻮـﺳ درﻮـﻣ رد ﻪـﺘﻓﺮﮔ مﺎـﺠﻧا يﺎـﻫ
ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ نﺪـﻣآ ﺪـﯾﺪﭘ زا ﯽﮐﺎﺣ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ شور زا يا
يﺎـﻫ
ترﺎﻬﻣ ﺪﺷر ﺮﺑ يدﺎﯾز ﺪﯿﮐﺄﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ و يدﺮـﻓ يﺎﻫ
دراد ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا )
15 .(
ﺎﻬﻣ يراﺬﮔ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﻠﻋ ﻦﯿﯿﺒﺗ رد تر
ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ناﻮﺗ
ﻦﯿﻨﭼ
دﺮﮐ طﺎﺒﻨﺘﺳا
،ﻪﮐ ﺎﻨﭼ ترﺎﻬﻣ ﻪﭽﻧ نﺎـﻧاﻮﺟ رد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﻻﺎـﺑ
ﯽﺘﻣﻼﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﻧآ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺖﯿﻟﻮﺌـﺴﻣ نﺎﺷ
ﯽـﻣ ﺮﯾﺬـﭘ ،ﺪﻧﻮـﺷ
ﯽﻣ ذﺎﺨﺗا ار ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻤﯿﻤﺼﺗ ﯽـﻠﮐ رﻮـﻄﺑ و ،ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ
ﯽﻤﻟﺎﺳ ﯽﮔﺪﻧز ﮏﺒﺳ ﯽـﻣ مواﺪـﺗ ﯽﮔﺪﻧز لﻮﻃ رد ار
و ﺪﻨـﺸﺨﺑ
ﻣ ردﺎﻗ ار ﺎﻬﻧآ ﺮﻣا ﻦﯾا ﯽ
هﻮﻘﻟﺎـﺑ يﺎﻫداﺪﻌﺘـﺳا ﻖـﺒﻃ ﻪـﮐ دزﺎـﺳ
يﺎـﻫزﺎﯿﻧ و تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ﺎـﺑ ﯽﯾورﺎﯾور هدﺎﻣآ و ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ﻞﻤﻋ ﺶﯾﻮﺧ ﺪﻧﻮــﺷ هﺪــﻨﯾآ ﯽﮔﺪــﻧز .
ور ﻦــﯾا زا ﯽــﻧاور ﺖــﺷاﺪﻬﺑ يﺎــﻘﺗرا
ﺪﯾﺎﺑ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد رد
هار ﺪـﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎـﻬﻧآ ﻪـﮐ ﺪـﺑﺎﯾ ﻖﻘﺤﺗ ﯽﻄﯾاﺮﺷ
ﻊﻗاﻮﻣ رد و ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ بﺎﺨﺘﻧا ار ﺖﺳرد ﯽﺘﺨﺳ
و ﺎﻫ سﺮﺘـﺳا يﺎـﻫ
ﯽﮔﺪﻧز ﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﻪﺑ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ زا هد ﻦﯿﮑـﺴﺗ ياﺮـﺑ ﯽﻫار ناﻮﻨﻋ
ﺪﻧروﺎﯿﻧ يور ﺎﻫ ﯽﺘﺣارﺎﻧ .
هﺪﻤﻋ ﻊﻗاو رد ﺖـﺷاﺪﻬﺑ فﺪـﻫ ﻦﯾﺮـﺗ
ﺖﺳا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ ،ﯽﻧاور .
ﺖـﺷاﺪﻬﺑ ﻦﯿـﺼﺼﺨﺘﻣ ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ
ﯽﻣ راﺮﻗ رﺎﯿﺴﺑ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ار ﻪﻧاﺮﯿﮕﺸﯿﭘ شزﻮﻣآ ﯽﻧاور ﺪﻨﻫد
. ﺎﺑ
ﺎﯾآ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ لاﻮﺳ ،ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﭽﻧآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻦﯿﺑ ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﮕﻫد ﯽﮔﺪﻧز ) ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ ﺮﺛﺆـﻣ طﺎـﺒﺗرا ،1
،2
ﯽﻔﻨﻣ تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ
، 3
سﺮﺘـﺳا يﺮـﯿﮔ ﻢﯿﻤـﺼﺗ ،4
ﺮـﮑﻔﺗ ،5
قﻼــﺧ ﯽﻫﺎــﮔآدﻮﺧ ،6
ﯽﻟﺮﺘﻨﮐدﻮــﺧ ،7
ﻦﯿــﺑ طﺎــﺒﺗرا ترﺎــﻬﻣ ،8
9يدﺮﻓ ﯽﻟﺪﻤﻫ ، (10
رد داﻮـﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ و
ترﺎﻬﻣ زا ﮏﯾ ماﺪﮐ ﻪﮑﻨﯾا و ؟دراد دﻮﺟو ﻪﻄﺑار نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد يﺎﻫ
ﺪﻧز ﺖﺒـﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﻦﯿﯿﺒﺗ رد يرادﺎﻨﻌﻣ و ﻢﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﯽﮔ
؟ﺪﻧراد داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ
1 .Problem solving
2 . Efficient Communication
3 . Negative emotion
4 . Stress
5 . Decision-making
6 . Creative thinking
7 . Self-awarness
8 . Self-control
9 . Interrelationship
10 . Empathy شور
ﯽﺳﺮﺑ
ﺶﻫوﮋﭘ حﺮﻃ و نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﺖﮐﺮﺷ :
ﮏـﯾ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﯾا
ــﻌﻟﺎﻄﻣ ﮥ ﺖــﺳا ﯽﮕﺘــﺴﺒﻤﻫ عﻮــﻧ زا ﯽﻔﯿــﺻﻮﺗ .
يرﺎــﻣآ ﻪــﻌﻣﺎﺟ
ﯿﻠﮐ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﮥ
رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد ﺮﺘﺧد و ﺮﺴﭘ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد
ﯽﻣ ﻪﯾرﺪﯿﺣ ﺖﺑﺮﺗ ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ لﺎﺳ رد ﻪﮐ دﻮﺷ
90 - 1389 ﻦـﯾا رد
ﺪﻧدﻮﺑ ﻞﯿﺼﺤﺗ ﻪﺑ لﻮﻐﺸﻣ هﺎﮕﺸﻧاد .
350 ﻪﺑ هﺎﮕﺸﻧاد يﻮﺠﺸﻧاد
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻪـﺷﻮﺧ يﺮﯿﮔ
يا ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺪـﻨﭼ يا
ﺖﮐﺮـﺷ ناﻮـﻨﻌﺑ
ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا هﺪﻨﻨﮐ .
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ
، اﺪﺘﺑا ﻪﺘـﺷر هدزﺎﯾ نﺎﯿﻣ زا
،هﺎﮕــﺸﻧاد ﯽﻠﯿــﺼﺤﺗ ﻒــﻠﺘﺨﻣ ﻪﺘــﺷر ﺖــﺸﻫ رد نﺎﯾﻮﺠــﺸﻧاد
ﯽﻧﺎﯾﻮﺠـﺸﻧاد ﺎـﻬﻧآ ﻦﯿﺑ زا ﺲﭙﺳ و بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ زا ﻪـﮐ ار
دﻮـﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ مﺮﺗ رﺎﻬﭼ ﺎﻬﻧآ ﻞﯿﺼﺤﺗ تﺪﻣ هﺪـﯾﺰﮔﺮﺑ
و
ﻪﺘﺷر زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﻢﺠﺣ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ
،ﺎﻫ ﯽﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻄﺑ ﺎﻬﻧآ ﻦﯿﺑ زا
350 ﻮﺠــﺸﻧاد بﺎــﺨﺘﻧا
ﺪﻧﺪـــﺷ
، ﻪــﮐ داﺪـــﻌﺗ ﻦــﯾا زا 165
ﺮﻔﻧ ) 47.1 /0 ( و ﺮﺴﭘ 185 ﺮـﻔﻧ ) 52.9 /0 ( ﺪـﻧدﻮﺑ ﺮـﺘﺧد .
ﻪـﻨﻣاد
ﻪﻧﻮﻤﻧ هوﺮﮔ ﯽﻨﺳ 19
ﯽﻟا 26 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ لﺎﺳ 23.86
فاﺮﺤﻧا و
دراﺪﻧﺎﺘﺳا 1.27 ) 1.27 23.86± دﻮـﺑ (
. يروآدﺮـﮔ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ
هداد ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯾز يﺎﻫراﺰﺑا زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﺎﻫ .
راﺰــﺑا : ﻪﻣﺎﻨــﺸﺳﺮﭘ ترﺎــﻬﻣ
،ﯽﮔﺪــﻧز يﺎــﻫ ﻂــﺳﻮﺗ ﻪــﮐ
يراﺰﻠﮔ ) 16 ( هد دﺎـﻌﺑا سﺎـﺳا ﺮﺑ و ترﺎـﻬﻣ ﻪـﻧﺎﮔ
ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻫ
ﺖــﺳا هﺪـﺷ ﯽـﺣاﺮﻃ ﯽﻧﺎــﻬﺟ ﺖـﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎـﺳ .
ﻞــﮐ رﺎـﺒﺘﻋا
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ 0.95
، ترﺎﻬﻣ يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ يﺎﻫ 0.74
ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ ،
0.75 يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﮑﻔﺗ ، 0.75
قﻼـﺧ ﺮﮑﻔﺗ ، 0.82
ﯽﻟﺪـﻤﻫ ، 0.88
،
سﺮﺘـــﺳا ﺎـــﺑ ﻪـــﻠﺑﺎﻘﻣ 0.66
ﯽﻫﺎـــﮔآدﻮﺧ ، 0.64
ﺎـــﺑ ﻪـــﻠﺑﺎﻘﻣ ،
تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ 0.82 ﺮﺛﻮـﻣ طﺎـﺒﺗرا ، 0.69
يدﺮـﻓ ﻦﯿـﺑ ﻂـﺑاور ، 0.83
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ .
شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﯽﻠﻣﺎـﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﺠﯿﺘﻧ
ﺲﮐﺎﻤﯾراو ﺮﺑ و11
سﺮﮑﺳا نﻮﻣزآ سﺎﺳا نﺎﯿﺑ 12
ﻪﮐ دﻮﺑ ﻦﯾا ﺮﮔ
زا ﺶﯿﺑ عﻮﻤﺠﻣ رد 48.67
ار نﻮـﻣزآ ﻞـﮐ ﺲﻧﺎـﯾراو زا ﺪـﺻرد
ﺪﻧدﺮﮐ ﻦﯿﯿﺒﺗ .
نﻮـﻣزآ ﻞـﮐ ياﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ )
0.95 (
دﻮﺑ . ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﯽﯾاور
ﯿﻫ و گﺮﺑﺪﻠﮐ ﯽﻣﻮﻤﻋ ﺖﻣﻼﺳ ﻠ
1ﺮﺒ ) 1979 ( راﺮـﻗ ﺪـﯿﯾﺄﺗ درﻮـﻣ
11 . Varimax Normalized Method
12 Askrs test
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ .
سﺎـﯿﻘﻣ هدﺮـﺧ و نﻮـﻣزآ ﻞﮐ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ زا نآ يﺎـﻫ
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﯾاور .
ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ءﻮـﺳ
فﺮـﺼﻣ
داﻮــﻣ : ) دﺎــﯿﺘﻋا نﻮــﻣزآ يﺮﯾﺬــﭘ
( ﻪــﮐ ﻪﻣﺎﻨــﺸﺳﺮﭘ زا ﯽــﺸﺨﺑ
ﺐﯿﺳآ ﯽﻟﺪﮕﯿﺑ و ﯽﻔﺠﻧ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ )
17 ( ﺖﺳا . سﺎـﯿﻘﻣ ﻦﯾا
ﻞﻣﺎﺷ 39 ﺮﭼﻮﺑ و ﺪﯾو ﻂﺳﻮﺗ و ﺖﺳا لاﺆﺳ )
1992 ( ـﻈﻨﻣ ﻪﺑ رﻮ
ﻞـﻣاﻮﻋ زا ﯽﺼﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دﺎﯿﺘﻋا ياﺮﺑ داﺮﻓا ﯽﮔدﺎﻣآ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺪــﺷ ﻪﺘﺧﺎــﺳ ﯽﺘﯿــﺼﺨﺷ .
نﻮــﻣزآ ناﻮــﺗ ﺮــﻈﻧ زا سﺎــﯿﻘﻣ ﻦــﯾا
ﺮﺑاﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ 99
/0 ﯽﻣ سﺎﯿﻘﻣ ﺎﺑ ورﺪـﻧا ﮏـﻣ ﯽﮔرﺎﺑ
2
دراد . سﺎـﯿﻘﻣ هدﺮﺧ ياراد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا ،يﺮﮕـﺷﺎﺧﺮﭘ يﺎـﻫ
ﺎـﯿﻘﻣ هدﺮـﺧ ﻪـﮐ ﺖـﺳا هدﻮﺑ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ و راﺮﻓ ،ﯽﺸﮐدﻮﺧ س
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد داﻮﻣ فﺮﺼﻣ .
رد
سﺎﯿﻘﻣ هدﺮﺧ ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ رد ناﺮـﯾا رد ﺎـﻫ
ﯽﺤﻟﺎﺻ و ﯽﯾﻮﻨﯿﻣ )
18 ( سﺎﯿﻘﻣ ﺪﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ شﺮﯾﺬـﭘ يﺎـﻫ
ﯽﻣ و دﺎﯿﺘﻋا ورﺪﻧا ﮏﻣ ﯽﮔرﺎﺑ
، هوﺮـﮔ ود ﻦﯿـﺑ يرادﺎـﻨﻌﻣ رﻮـﻄﺑ
ﺪـﻫﺪﯿﻣ نﺎـﺸﻧ يرادﺎـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ نازﻮـﻣآ ﺶـﻧاد و دﺎﺘﻌﻣ .
رد
يدﺎﺑآ تﺮﺼﻧ و ﯽﻤﺘﺳر ﺶﻫوﮋﭘ )
19 ( ﯽﻧورد ﯽﻧﺎﺴﻤﻫ ﺐﯾاﺮﺿ
) خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ (
سﺎﯿﻘﻣ ﯽﻣ و دﺎﯿﺘﻋا شﺮﯾﺬﭘ يﺎﻫ ﮏـﻣ ﯽﮔرﺎـﺑ
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ورﺪﻧا 73
/0 و 53 /0 ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ .
رﺎﺒﺘﻋا
ﻦﯿﻔﻟﺆﻣ ﻂﺳﻮﺗ سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯾا 68
/0 ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ .
هداد يروآ دﺮﮔ هﻮﯿﺷ ﺎﻫ
ﻊﻤﺟ و اﺮﺟا ﺖﻬﺟ ﻖﻘﺤﻣ : يروآ
اد هد هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﺑ ﺎﻫ ﻪﺘﻓر ﻪﯾرﺪﯿﺣ ﺖﺑﺮﺗ رﻮﻧ مﺎﯿﭘ
نﺎـﯿﺑ زا ﺲﭘ و ،
،نﺎﯾﻮﺠـﺸﻧاد ﺖﯾﺎﺿر ﺐﻠﺟ و فاﺪﻫا ﻪـﮐ يداﺮـﻓا زا ﻪﺘـﺳد نآ
كﻼـﻣ و ﺪـﻧدﻮﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ رد ﺖﮐﺮﺷ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻣ رد ﺖﮐﺮـﺷ يﺎـﻫ
ار ﺶﻫوﮋﭘ )
ﻊﻄﻘﻣ تﻼﯿﺼﺤﺗ ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
ﺖـﺑﺮﺗ ﻢﯿﻘﻣ ،ﺮﺗﻻﺎﺑ و
ندﻮﺑ ﻪﯾرﺪﯿﺣ نﺪﻧارﺬﮔ ،
ﭼ ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ مﺮﺗ رﺎﻬ (
ـﺨﺘﻧا ،ﺪﻨﺘﺷاد بﺎ
زا و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺎﺗ ﺖﺳاﻮﺧ نﺎﻧآ ﺪﻨﻨﮐ ﻞﯿﻤﮑﺗ ار ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
.
ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد 165
و ﺮﺴﭘ يﻮﺠﺸﻧاد 185
يﻮﺠـﺸﻧاد
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ ﺮﺘﺧد رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا و
) 27 /1 86± / 23 ﻦـﺳ لﺎـﺳ(
ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺤﺘﻧا .
ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫراﺰﺑا ﻖﯾﺮﻃ زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ تﺎﻋﻼﻃا
ﯽﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ يرﺎﻣآ يﺎﻫ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و نﻮـﺳﺮﯿﭘ
ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﻞـﯿﻠﺤﺗ درﻮـﻣ هﺮـﯿﻐﺘﻣ ﺪـﻨﭼ نﻮﯿـﺳﺮﮔر ﻞﯿﻠﺤﺗ .
لوﺪﺟ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 1
ترﺎﻬﻣ ةﺮﻤﻧ ﻦﯿﺑ هﺪﻣآ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﻣ ﯽﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ داﻮـﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﯽـﻔﻨ
دراد دﻮﺟو رادﺎﻨﻌﻣ .
رد دﺮـﻓ تاﺮـﻤﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
ترﺎﻬﻣ ﯽﻠﮐ ﻞﻣﺎﻋ زا ﮏـﯾ ﺮـﻫ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ـﺧ هدﺮ
سﺎﯿﻘﻣ ﻃﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ﻪ،
ﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ رد يو ةﺮﻤﻧ ﮥ
يﺮﯾﺬـﭘ ﺐﯿـﺳآ
داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻫﺎﮐ
ﯽﻣ ﺶ ﺪﺑﺎﯾ .
لوﺪﺟ 1 : ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ﻦﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾاﺮﺿ ءﻮﺳ
داﻮﻣ فﺮﺼﻣ
ﺐﯿﺳآ فﺮﺻ ءﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ
داﻮﻣ
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
) رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا (
ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ
يرادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
ﺼﺗ يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤ 85
/ 14 )9 /6 ( 238
/ 0 -
**
007
/ 0
ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻞﺣ 4/
14 )4 /8 ( 218
/ 0 -
**
004
/ 0
يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﮑﻔﺗ
4/
19 )5 /6 ( 176
/ 0 -
**
005
/ 0
قﻼﺧ ﺮﮑﻔﺗ
1/
22 )6 /4 ( 225
/ 0 -
**
001
/ 0
ﯽﻟﺪﻤﻫ 8/
22 )7 /4 ( 176
/ 0 -
**
009
/ 0
سﺮﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ
6/
17 ) 39 /3 ( 131
/ 0 -
**
002
/ 0
ﯽﻫﺎﮔآ دﻮﺧ 8/
24 )1 /5 ( 241
/ 0 -
**
006
/ 0
تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ
8/
16 )7 /4 ( 492
/ 0 -
**
002
/ 0
ﺮﺛﺆﻣ طﺎﺒﺗرا
6/
16 )4 /5 ( 157
/ 0 -
**
067
/ 0
يدﺮﻓ ﻦﯿﺑ ﻂﺑاور
56 /8 ) 83 /1 ( 154
/ 0 -
**
018
/ 0
٠١ / ٠ p<
**
1 -Goldberg& Hilber
2- Mc Andrew
ﻦﯿـﺑ داد نﺎﺸﻧ نﻮﺳﺮﯿﭘ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ترﺎﻬﻣ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﻮـﮑﻌﻣ ﯽﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ نﺎﯾﻮﺠـﺸﻧاد دراد دﻮـﺟو يرادﺎـﻨﻌﻣ س
. ﻪـﺑ
ﯽﻠﮐ ﻞﻣﺎﻋ رد دﺮﻓ تاﺮﻤﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ترﺎـﻬﻣ
يﺎـﻫ
ﯽﮔﺪﻧز ةﺮﻤﻧ داﻮـﻣ فﺮـﺼﻣ ءﻮـﺳ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ يو
ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ .
دﺎـﻌﺑا يور هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻞﯿﻠﺤﺗ رد
ترﺎﻬﻣ ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻫ
، ﺎـﺑ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ ،ﺮﺛﺆـﻣ طﺎـﺒﺗرا ،ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻞـﺣ ﺮــﯿﮔ ﻢﯿﻤــﺼﺗ ،سﺮﺘــﺳا ،ﯽــﻔﻨﻣ تﺎــﻧﺎﺠﯿﻫ
ي
، ،قﻼــﺧ ﺮــﮑﻔﺗ
ﯽﻟﺪـﻤﻫ ،يدﺮـﻓ ﻦﯿـﺑ طﺎﺒﺗرا ترﺎﻬﻣ ،ﯽﻟﺮﺘﻨﮐدﻮﺧ ،ﯽﻫﺎﮔآدﻮﺧ ﺮـﯿﻐﺘﻣ و هﺪﻨﻨﮐ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻌﺑ يﺮﯾﺬـﭘ ﺐﯿـﺳآ
فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ راﺮـﻗ ﯽـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ كﻼﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻌﺑ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﺮـﯿﻐﺘﻣ ﺎـﺑ ﻦﯿـﺑ ﺶﯿـﭘ يﺎـﻫﺮﯿﻐﺘﻣ تاﺮﺛا ﻞﯿﻠﺤﺗ ياﺮﺑ
ﺎﮐ ﻪﺑ مﺎﮔ ﻪﺑ مﺎﮔ نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻞﯿﻠﺤﺗ شور ،كﻼﻣ ﺪﺷ هدﺮﺑ ر
.
ﺟ لوﺪ 2 : نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ مﺎﮔ ﻪﺑ مﺎﮔ
ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ياﺮﺑ ﻪﺑ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ
ءﻮﺳ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻞﻣﺎﻋ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ
R R2 ةﺪﺷ ﻞﯾﺪﻌﺗ R
B S.E Beta
t رادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ي
تﺎﻧﺎﺠﯿﻫﺎﺑ 53
/0 28 /0 28 /0 9/
23 /0 63 /8 492 /0 - 696 / 10 001 /0 0005<
/0
قﻼﺧ ﺮﮑﻔﺗ 59
/0 34 /0 34 /0 4/
0 26 /8 141 /0 - 633 /2 - 01 /0 009<
/0
ﺮﺛﺆﻣ طﺎﺒﺗرا 61
/0 37 /0 38 /0 1/
0 04 /8 116 /0 - 173 /2 - 05 /0 030<
/0
S.E
= دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ
=Beta ﻦﯿﺑ ﺶﯿﭘ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ هﺪﺷ دراﺪﻧﺎﺘﺳا نﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾﺮﺿ
نﻮﯿــﺳﺮﮔر ﻞــﯿﻠﺤﺗ ﺞﯾﺎــﺘﻧ )
لوﺪــﺟ 2 ( ﻪــﮐ داد نﺎــﺸﻧ
ترﺎﻬﻣ ءﻮـﺳ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ فﺮـﺼﻣ
داﻮــﻣ دراد ﻪــﻄﺑار .
ﯽﻧﻮﯿــﺳﺮﮔر ﺐﯾاﺮــﺿ ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ
ﺮﻤﻧ ،ﻦﯿﺑ ﺶﯿﭘ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ة
ﯽﻠﮐ ترﺎﻬﻣ ،ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ﻞﻣﺎﻋ
يﺎﻫ
،سﺮﺘـﺳا ،ﯽـﻔﻨﻣ تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ،ﺮﺛﺆﻣ طﺎﺒﺗرا ،ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ
، ترﺎـﻬﻣ ،ﯽﻟﺮﺘﻨﮐدﻮـﺧ ،ﯽﻫﺎﮔآدﻮﺧ ،قﻼﺧ ﺮﮑﻔﺗ
ﯽﻟﺪﻤﻫ ،يدﺮﻓ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﯽﻣ ،
ﯿـﺑ رد ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦ
ﻫد ﻧﺎﮕ ﮥ ترﺎﻬﻣ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ﻞﻣﺎﻋ ،
تﺎـﻧﺎﺠﯿﻫ ﺎـﺑ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ ترﺎﻬﻣ
٩ /
، ٢٣ ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ءﻮﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ة
فﺮﺼﻣ داﻮﻣ رد ﯾﻮﺠﺸﻧاد نﺎ و هدﻮﺑ ﺶﯿﭘ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﻟوا ناﻮﻨﻌﺑ -
ﺪــﯾدﺮﮔ نﻮﯿــﺳﺮﮔر دراو ﻦﯿــﺑ .
ﻦﯿــﻨﭽﻤﻫ قﻼــﺧ ﺮــﮑﻔﺗ
4/
1،
و
ﺮﺛﻮﻣ طﺎﺒﺗرا 1/
0 ﺒـﺴﻧ يﺮﯾﺬـﭘر ﺐﯿﺳآ ﺲﻧﺎﯾراو زا ءﻮـﺳ ﻪـﺑ ﺖ
ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻦﯿﯿﺒﺗ ار داﻮﻣ فﺮﺼﻣ .
ﻦـﯾا عﻮﻤﺠﻣ رد ﻪـﺳ
ﺎـﺑ ﺮـﯿﻐﺘﻣ
ﻢﻫ 29/2 فﺮـﺼﻣ ءﻮـﺳ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﺲﻧﺎﯾراو زا
هدﻮﻤﻧ ﻦﯿﯿﺒﺗ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد رد ار داﻮﻣ ﺪﻧا
.
ﺚﺤﺑ و يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ
سﺎﺳا ﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ترﺎـﻬﻣ ﻪﮐ
يﺎـﻫ
ﯽﮔﺪﻧز ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ءﻮﺳ
داﻮـﻣ فﺮﺼﻣ رد
نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﺖـﺳا ﺮﺛﻮـﻣ
. ﺮـﻫ ﯽﺗرﺎـﺒﻋ ﻪـﺑ رد دﺮـﻓ هﺮـﻤﻧ ﻪـﭼ
ترﺎﻬﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ وا يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ءﻮﺳ
ﺲﮑﻌﻟﺎﺑ و ﺖﺳا ﺮﺘﻤﮐ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ .
ترﺎﻬﻣ ﻦﯿﺑ زا ﻪـﻧﺎﮕﻫد يﺎﻫ
ترﺎﻬﻣ ،ﯽﮔﺪﻧز ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫ
ﺎﺑ طﺎـﺒﺗرا و قﻼـﺧ ﺮﮑﻔﺗ ،تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ
ﺐﯿﺳآ رد يرادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﺛﻮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ
ـﺳ ءﻮ فﺮـﺼﻣ
ﺪﻧراد داﻮﻣ .
ﻪـﺘﻓﺎﯾ ﺎـﺑ يﺪﺣ ﺎﺗ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻦﻣرﻮـﮔ يﺎـﻫ
) 6,7 ( ، نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﯾﻮﺗﻮﺑ )
3,1 (،
ﻞﺳ ) 14 ( رﺎـﯾﺮﻬﻣ و نﺎﯿﻣرﺎﻃ ، )
20 (
ﯽﻧﺎﺧ ﺪﻤﺤﻣ و )
21 ( دراد ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ .
رﺎﮑـﺷآ تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد
ترﺎـﻬﻣ زا ﯽﻫﺎﮔآ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﻠﻣﺎـﻋ ناﻮـﻨﻌﺑ ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻫ
ﺶﻫﺎﮐ ﺎﯾ و يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ رد هﺪﻨﻨﮐ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ءﻮـﺳ
داﻮـﻣ فﺮـﺼﻣ
ــﻣ و ﻢــﻬﻣ ﺶــﻘﻧ ﺆ
دراد يﺮﺛ . شزﻮــﻣآ يرﺎﻤــﺸﯿﺑ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ
ترﺎﻬﻣ يﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺶﯾاﺰـﻓا و دﺎـﺠﯾا رد ار ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ زا ﯽﯾﺎـﻫ
،يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ﻞﯿﺒﻗ ﻮﺌﺴﻣ شﺮﯾﺬﭘ ،دﻮﺧ رد هﺰﯿﮕﻧا دﺎﺠﯾا
،ﺖﯿﻟ
ﻪﺑ ناﺮﮕﯾد ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺪﺷر ،ﺖﺒﺜﻣ ﺲﻔﻧ تﺰﻋ دﺎﺠﯾا ،ﺖﺒﺜﻣ رﻮﻃ
ترﺎــﻬﻣ ﻧﺎﻣزﺎــﺳ يﺎــﻫ فﺪــﻫ بﺎــﺨﺘﻧا ،ﻞﮑــﺸﻣ ﻞــﺣ ،ﯽ
دﻮــﺧ ،
ﻢﻈﻧ ترﺎﻬﻣ و ﯽﻫد ﺮﺛﻮﻣ دﺎﯿﺘﻋا زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ ﯽﻣﻼﮐ طﺎﺒﺗرا يﺎﻫ
ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﯿﻔﻣ و ﺪﻧا
) 21,2 .(
ترﺎﻬﻣ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ يا
، ﺐـﺟﻮﻣ
و يﺪﻣآرﺎﮐدﻮﺧ ﺲﻔﻧ ﻪﺑ دﺎﻤﺘﻋا
ﻻﺎﺑ ﺶـﻘﻧ ﻖﯾﺮﻃ ﻦﯾا زا و هﺪﺷ
ﺆﻣ و ﻢﻬﻣ دراد داﻮـﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ رد يﺮﺛ
) 5 .(
رد
ﻣ ﺖﯿﻤﻫا درﻮﻣ ﺐﯿـﺳآ ﯽـﻨﯿﺑ ﺶﯿـﭘ رد تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ لﺮﺘﻨﮐ ترﺎﻬ
ﯽـﻣ ،داﻮـﻣ فﺮـﺼﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ ﻢﯿـﻈﻨﺗ ﻪـﮐ ﺖـﻔﮔ ناﻮـﺗ
ﺮـﯿﻈﻧ ،ﻖـﻠﺧ ناﺮﺒﺟ يﺎﻫرﺎﮑﻫار و ﻖﻠﺧ ﻆﻔﺣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نﺎﺠﯿﻫ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ زا بﺎﻨﺘﺟا ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ يﻮﺠﺘﺴﺟ ﺎﯾ ﺪﻨﯾﺎﺷﻮﺧﺎﻧ يﺎﻫ
ﯽﯾﺎـﻫ
ﯽﻣ ،ﺪﻧراد لﺎﺒﻧد ﻪﺑ شادﺎﭘ ﻪﮐ دﻮﺷ
. ﻢﯿـﻈﻨﺗ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﻪﮐ يداﺮﻓا
ار نﺎﺸﺗﺎﻧﺎﺠﯿﻫ ار ﯽـﻔﻨﻣ ﻪـﻔﻃﺎﻋ يﺮﺘـﺸﯿﺑ لﺎـﻤﺘﺣا ﺎـﺑ ﺪـﻧراﺪﻧ
ﯽﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﯽﻣ ﯽﻗﺎﺑ ﻒﯿﻌﺿ ﯽﺣور ﺖﻟﺎﺣ رد و ﺪﻨﻨﮐ
رد و ﺪـﻨﻧﺎﻣ
ﯽـﻣ راﺮﻗ ﺐﯿﺳآ ضﺮﻌﻣ رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺪـﻧﺮﯿﮔ
) 2 .(
نﺎـﺠﯿﻫ لﺮـﺘﻨﮐ
ﺎـﺑ يو ﻂﺑاور رد نﺎﺠﯿﻫ ﺪﻧور زا ﺺﺨﺷ كاردا ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ ﻞﻣﺎﺷ ﺖـﺳا فاﺮـﻃا ﻂﯿـﺤﻣ و ناﺮﮕﯾد .
ﯽـﻣ ﻂـﺑاور ﻦـﯾا ﻞـﺑﺎﻗ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺶﯿﭘ
،ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻨﯿﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ نﺎﺠﯿﻫ لﺮﺘﻨﮐ اﺬﻟ
هار ﺎﻫ ي توﺎـﻔﺘﻣ
ﮥﯿﻠﺨﺗ زا ﯽـﮑﯾ ﺖـﺳرد بﺎـﺨﺘﻧا و ﯽﻧﺎـﺠﯿﻫ ﯽـﻣ ﺎـﻬﻧآ
دزادﺮـﭘ .
ترﺎﻬﻣ زا يرادرﻮﺧﺮﺑ ﺶﻨﺗ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ ياﺮﺑ ار دﺮﻓ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﺎـﻫ
ﺖـﺳا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺮﻓ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻀﺘﻗا ﻪﮐ وﺮﺸﯿﭘ تﻼﮑﺸﻣ و ﯽﻣ هدﺎﻣآ ﺪﻨﮐ ) 22 (،
ترﺎﻬﻣ ﻦﯾا نﻮـﭼ ﯽﯾﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺎﻫ
تﺰﻋ ،ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻞﺣ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﮑﻔﺗ ،يﺪﻣآرﺎﮐدﻮﺧ ،ﺲﻔﻧ
ترﺎﻬﻣ و دﻮﺧ كرد ﯽـﻣ ﯽـﻠﺠﺗ ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎﻫ
رﻮـﻄﺑ و ﺪـﻨﺑﺎﯾ
ﻞــﺜﻣ ﯽﻋﺎــﻤﺘﺟا يﺎـﻫدﺎﻬﻧ ﻂــﺳﻮﺗ رﺎﮑــﺷآ و ﯽﻨﻤـﺿ ،هداﻮﻧﺎــﺧ
ﻪﻧﺎﺳر و نﺎﻤﻠﻌﻣ ،ﻪﺳرﺪﻣ شزﻮـﻣآ نﺎـﻧاﻮﺟﻮﻧ و نﺎـﮐدﻮﮐ ﻪـﺑ ﺎﻫ
ﯽﻣ هداد ﺪﻧﻮﺷ ) 23 ( ترﺎﻬﻣ ﻦﯾا ناﺪﻘﻓ ﯽﻣ ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻫ
ﻪـﮐ دﻮـﺷ
رد دﺮﻓ سﺮﺘﺳا و ﺎﻫرﺎﺸﻓ ﺮﺑاﺮﺑ ﺆـﻣ ﺮـﯿﻏ يﺎـﻫرﺎﺘﻓر ﻪـﺑ ﺎـﻫ
و ﺮﺛ
دروآ يور داﻮــﻣ فﺮــﺼﻣ ءﻮــﺳ ﻪــﻠﻤﺟ زا ﻪﻧارﺎﮔزﺎــﺳﺎﻧ )
2 .(
رد
ترﺎﻬﻣ يراﺬﮔ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﻠﻋ ﻦﯿﯿﺒﺗ ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ترﺎﻬﻣ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ نﺎﻧآ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻻﺎﺑ داﺮﻓا رد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﯽﺘﻣﻼﺳ ﺖﯿﻟﻮﺌﺴﻣ نﺎﺷ ﯽـﻣ ﺮﯾﺬﭘ
ﯽﺘـﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻤﯿﻤـﺼﺗ ،ﺪﻧﻮـﺷ
ﯽﻣ ذﺎﺨﺗا ار ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻤﻟﺎـﺳ ﯽﮔﺪـﻧز ﮏﺒﺳ ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ و ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ
ﯽـﻣ مواﺪﺗ ﯽﮔﺪﻧز لﻮﻃ رد ار ردﺎـﻗ ار ﺎـﻬﻧآ ﺮـﻣا ﻦـﯾا ،ﺪﻨـﺸﺨﺑ
ﯽﻣ و ﺪـﻨﯾﺎﻤﻧ ﻞـﻤﻋ ﺶﯾﻮـﺧ هﻮﻘﻟﺎﺑ يﺎﻫداﺪﻌﺘﺳا ﻖﺒﻃ ﻪﮐ دزﺎﺳ
ﺪﻧﻮﺷ هﺪﻨﯾآ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫزﺎﯿﻧ و تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﯽﯾورﺎﯾور هدﺎﻣآ .
ﺮـﮔا
يﺰﯾر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻦﯿﻟﻮﺌﺴﻣ ﯽﯾﺎـﻬﻧﺎﻣز دﻮـﺧ يﺎﻫ
شزﻮـﻣآ ﻪـﺑ ار
،يﺮـﯿﮔ ﻢﯿﻤـﺼﺗ ،ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻞﺣ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ،ﯽﻔﻨﻣ يﺎﻬﻧﺎﺠﯿﻫ لﺮﺘﻨﮐ زا ،ﺪـﻨﻫد صﺎـﺼﺘﺧا ﺐﺳﺎﻨﻣ يدﺮﻓ ﻦﯿﺑ ﻂﺑاور يراﺮﻗﺮﺑ و ﺮﮑﻔﺗ
يرﺎـﺘﻓرﮋﮐ و تﻻﻼﺘﺧا يرﺎﯿﺴﺑ زوﺮﺑ ﻞـﻤﻋ ﻪـﺑ يﺮﯿﮕـﺸﯿﭘ ﺎـﻫ
ﺪﻣآ ﺪﻫاﻮﺧ .
رﻮـﻧ مﺎـﯿﭘ هﺎﮕـﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠـﺸﻧاد ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺗ ﻪﺑ ﻢﯿﻤﻌﺗ ﻞﺑﺎﻗ و ﺖﺳا ﻪﯾرﺪﯿﺣ ﺖﺑﺮﺗ ﺖـﺴﯿﻧ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد مﺎﻤ
.
ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ هﺎﮕـﺸﻧاد ﺮﯾﺎـﺳ رد ﯽـﻘﯿﻘﺤﺗ ﻦﯿـﻨﭼ دﻮﺷ
ﺎـﺑ و ﺎـﻫ
شور يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﻪـﻠﺧاﺪﻣ يﺎﻫ
ترﺎـﻬﻣ شزﻮـﻣآ ﺮـﯿﻈﻧ يا يﺎـﻫ
ﺶﻫﺎــﮐ رد ﯽﮔﺪــﻧز ءﻮــﺳ
ﻪــﺒﻨﺟ ﺮﯾﺎــﺳ و داﻮــﻣ فﺮــﺼﻣ يﺎــﻫ
دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﺘﺧﺎﻨﺸﻧاور و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا .
ﯽـﻔﻨﻣ ﻪـﻄﺑار ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ترﺎﻬﻣ زا ﯽﻫﺎﮔآ رادﺎﻨﻌﻣ ﯿﺳآ و ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﺖﺒـﺴﻧ يﺮﯾﺬـﭘ ﺐ
ﻪﺑ ءﻮﺳ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ
، زا يﺮﯿﮕـﺸﯿﭘ رد ﯽﮔﺪـﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ﺶﻘﻧ
ﯽﻣ ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ درﻮـﻣ ﺪـﯾﺎﺑ ﺎـﻬﻧآ شزﻮـﻣآ و دﻮﺷ
دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ و نﺎﺳﺎﻨﺸﻧاور ،نﻻﻮﺌﺴﻣ ﻪﺟﻮﺗ .
ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ
ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا رد ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺴﮐ ﻪﯿﻠﮐ زا ﺸﺗ لﺎﻤﮐ ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد يرﺎﮑﻤﻫ ﺪﯾآ ﯽﻣ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑ
.
References
1. World Health Organization(WHO). (2006).
Chronic diseases and health promotion.
Retrieved January 10,2007.
2. McTavish, Sandra. (2000). Life Skills:
Activities for success and well being. New York:
Lippincott Williams & Wilkins.
3. Botvin GJ, Griffin KW. (2005). School- based programs in substance abuse: a comprehensive textbook. Philadelphi: Williams
& Wilkins.
4. Haghighy J, Mosavi M, Mehrabizadeh M, Bashlideh K. (2006). The effects of life skills traning on mental health and self- esteem of female first grade high school students in Ilam.
Journal of Educationa and Psychology. 13(1):61- 78. (Persian) .
5. Seal N. (2006). Preventing tobacco and drug use among Thai high school students through life skills training. Nurs Health Sci. 8(3): 164-8.3
6. Gorman DM. (2005). Does measurement dependence explain the effects of the Life Skills Training program on smoking outcomes?
Perventive Medicine 40, 479-487.
7. Gorman DM. (2002). The “science” of drug and alcohol preventation: the case of the randomized trial of the Life Skills Training program. International Journal of Drug Policy 13(1): 21-26.
8. World Health Organization. (1379). Life skills training program. Translated by Robab N, Ghasemabadi B, Mohammadkhani P . Tehran:
The Organization of Welfare, Cultural Affairs and Prevention.
9. Shechtman Z, levy M, leichtentritt J. (2005).
Impact of life skills training on teachers’
perceived environment and self-efficacy. Journal of Educational Research; 98(3): 144.
10. Botvin GT, Griffin KW, Diaz T, Scheier LM, Williams C, Epstein JA. (2000). Preventing illicit drugs use in adolescents: Long-term follow-up
data from a randomized control trail of a school population. Addictive Behaviors: 25(5), 769-774 11. Marilyn AJ. (1992). School programming for the prevention of addiction. School Counselor: 39(3): 202-10
12. Botvin GJ, Griffin KW. (2004). Life skill training: empirical finding and future direction.
Journal of primary prevention,: 25(2): 211-218 13. Haj-Amini Z, Ajali A, Fathi-Ashtiani A, et al. (1999). The effect of life skills training on emotional reactions in adolescents. Journal of Behavioral Sciences: 2(3): 263-270. (Persian).
14. Seal N.(2006). Preventing tobacco and drug use among thai high school students through life skill training. Nurs Health Sciense. 8: 164-168.
15. Botwin, G.J & Kantor, L.W.(2000).
Preventing alcohol and tobacco use through life skills training. Journal of Alcohol Research &
Health, 24(4):238-250.
16. Gulzary M. (1386). Evaluation of awareness of students of Tehran universities and higher education of life skills. Tehran: Martyr and Veterans Affairs Research Foundation. . (Persian).
17. Najafi M, Bigdeli E. (1387). Inadequate understanding of the pathology review course guide students (three tips) and secondary Semnan province with life skills. Unpublished research project, Semnan Education Research Council. . (Persian).
18. Minooyi M, Salehi M. (2001). Evaluate the feasibility, validity, reliability and standardization of tests AAS, APS, MAC-A to identify individuals at risk and prone to drug abuse among high school students in Tehran.
Addiction Research Journal, 1(3), 7-105
19. Rostami R, Mohammady F, Nosrat-Abadi M.(2006). Accuracy of early detection measures AAS,MAC,R,APS. Journal of psychological researches. 1-2 (19) 11
20. Taremian F, Mehryar AH.(2008). The effectiveness life skills programs to prevent drug abuse among junior high school students. Zanjan University of Medical Sciences, Elmi Pajuheshi monthly. 16(6), 65pp, 77-88. (Persian).
21. MohammadKhani SH. (2006). Structural model of substance abuse in at-risk students: the effectiveness of life skills training on risk and protective factors. Dissertation, University of Welfare and Rehabilitation Sciences.(Persian).
22. Yar Mohamadian MH, Ghaderi S. (2001).
The study of effectiveness of addiction prevention training program on juveniles self esteem, attitude and awareness about drug abuse.
Danesh va Pajuhesh quartery: No:10.(Persian).
23. Rahmati A. (2003). Effects of coping skills training practices group discussion on students' attitudes Of drug abuse. PhD thesis, University of Allameh Tabatabai
The Relationship between Life Skills and Vulnerability to Drug Abuse among University Students
Kashefi T.1
1- Corresponding Author: MS.c in Clinical Psychology, Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences, Torbat Heydariyeh ,Iran.
Tel:09155311676 Fax:+98 2228021
E.mail: :[email protected]
Abstract:
Background: Lack of life skills can lead the person toward incompetency in educational attainment, psychological trauma and in extreme cases contribute to promoting drug abuse and other high risk behaviors. The present study aims to investigate the relationship between life skills and vulnerability to drug abuse among university students.
Materials and Methods: In this descriptive correlative study, 350 students of Torbat-e-Heydarie Payam-e-Noor University at educational year of 2011 were selected through multi-stage cluster sampling. life skills (Golzari, 2007) and vulnerability to drug abuse (Najafi & Bigdeli, 2008) questionnaires were used as data collection tool. Pearson correlation coefficient and regression analysis with SPSS 16 used for data analysis.
Results: There was a significant negative correlation between the students score on life skills and vulnerability to drug abuse (P<0/01).
In other words the higher the score of the subject in life skills, the lower the student’s vulnerability to drug abuse and vice versa. Among ten number of life skills; high scores of stress management, creative thinking and effective communication skills had a significant role in reducing vulnerability to drug abuse.
Conclusion: With improving life skills and hence increasing the ability to overcome, one can promote self-reliance and self-respect and this phenomenon in turn can significantly reduce the inclination to drug abuse. A low level life skill reduces the person’s ability to properly deal with challenges and difficulties in life and cause the person to act irrationally and emotionally in response to provocations and unaccustomed situations. Moreover, a lack of life skills can lead to academic failure, psychological trauma and in extreme cases contribute to promoting drug abuse and other high risk behaviors.
Keywords: life skills, substance abuse
