Effect of Microwave and Oven Drying on Physical, Chemical and Antioxidative Properties of Peel of Sanguine Orange
REZA FARAHMANDFAR1*, EBRAHIM SOHRABI2
1.Department of Food Science and Technology, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Iran 2. Department of Food Science and Technology, Khazar Institute of Higher Education, Iran
(Received: Feb. 29, 2020- Revised: June. 9, 2020- Accepted: Sep. 25, 2020)
ABSTRACT
Drying is one of the most important methods of food processing. In this study, the effect of different drying methods, like hot air drying (40 and 50 °C) and microwave drying (180 and 360 W), on physical, chemical and antioxidative properties of peel of sanguine orange (Citrus sinensis) was investigated. D-limonene (72.3-78.5 percentage), β-Myrcene (6.9-8.0 percentage), Linalool (1.3-4.6 percentage), and α-Pinene (1.7-2.7 percentage) were main components of essential oil of sanguine orange peel. The different drying methods reduced or increased some components. Drying decreased Lightness, yellowness, and redness of sanguine peel powders.
Drying brought about increase in the yield, bulk density, phenol content, and antioxidant activity of essential in comparison with fresh samples. On the other hand, microwave drying 180W showed the highest amount of phenol, DPPH radical scavenging activity and ferric reducing antioxidant power (FRAP) tests. Therefore, considering about the quality of essential oils, the use of microwaves for drying sanguine oranges could be suggested.
Key words: Essential oil, drying, gas chromatography, antioxidant activity, citrus
*Corresponding author;s Email: [email protected]
یتنآ و یيايميش ،یکيزيف تايصوصخ رب نوآ و ويورکيام ندرک کشخ رثا نيگناس لاقترپ تسوپ یناديسکا
رفدنمهرف اضر
1
،*
یبارهس ميهاربا
2
1 ناریا ،یراس یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد ،ییاذغ عیانص و مولع هورگ.
2 . ناریا ،دابآ دومحم رزخ یلاع شزومآ هسسوم ،ییاذغ عیانص و مولع هورگ
:تفایرد خیرات(
10 / 12 / 1398 - :یرگنزاب خیرات 20
/ 3 / 1399 - :بیوصت خیرات 4
/ 7 / 1399 )
هديکچ
ندرک کشخ ی
ک ی رتمهم زا ی ن اه شور ی روآرف ی اذغ داوم یی تسا شور رثا ،هعلاطم نیا رد . ندرک کشخ فلتخم یاه
( غاد یاوه ندرک کشخ نوچمه 40
و 50 ( ویورکیام ندرک کشخ و )سویسلس هجرد 180
و 360 تایصوصخ رب )تاو
یتنآ و ییایمیش ،یکیزیف ( نیگناس لاقترپ تسوپ ینادیسکا
Citrus sinensis
سررب دروم ) د .تفرگ رارق ی
- ننومیل ( 5 / 78 -
3 / 72 )دصرد β ، - نیسریم ( 0 / 8-9 / 6 )دصرد لونانیل ، ( 6 / 4-3 / 1 )دصرد α و - ننیپ ( 7 / 2-7 / 1 )دصرد تابیکرت نیرتمهم
شور .دندوب نیگناس لاقترپ تسوپ سناسا یم شیازفا ای شهاک ار تابیکرت زا یخرب ندرک کشخ فلتخم یاه
کشخ .دهد
وپ یزمرق و یدرز ،ینشور ندرک یوتحم ،هدوت هتیسناد ،نامدنار شیازفا ثعاب ندرک کشخ .داد شهاک ار نیگناس تس
هزات یاه هنومن اب هسیاقم رد سناسا ینادیسکا یتنآ تیلاعف و لونف دش
ندرک کشخ ،رگید فرط زا . 180
نیرتشیب تاو
دازآ لاکیدار یگدننکراهم تیلاعف ،لونف نازیم نهآ شهاک ینادیسکا یتنآ تردق وDPPH
( اب ،نیاربانب .تشاد ار )FRAP
سناسا تیفیک هب هجوت یم هیصوت نیگناس لاقترپ تسوپ ندرک کشخ یارب ویورکیام زا هدافتسا ،اه
.دوش
هژاو :یديلک یاه ،ندرک کشخ ،سناسا
فارگوتامورک ی
زاگ تابکرم ،ینادیسکا یتنآ تیلاعف ،ی
همدقم تابکرم یم بوسحم ناهج یا هویم تلاوصحم نیرت بوبحم زا1
-
ماسقا و عاونا ندوب اراد اب هک دنوش لاکیمکوتیف
یم ،اه زا دنناوت
زا یبسانم عبنم ،نآ رب هولاع .دننک تظفاحم ناسنا یتملاس نیماتیو یم باسح هب زین نیتکپ و میساتپ ،کیلوف دیسا ،C
دنیآ
(
Rafiq et al., 2018
لاس رد تابکرم یناهج دیلوت .) ریخا یاه
( تسا هتشاد یریگ مشچ شیازفا
FAOSTAT, 2020
ناریا رد .)
سارب و دیلوت نازیم نیرتشیب ،یزرواشکداهج نامزاس همانرامآ سا
لاس رد یغاب تلاوصحم 1397
دودح اب لاقترپ هب طوبرم ، 1
/ 3
مهس و نت نویلیم 1
/ 15 یغاب تلاوصحم دیلوت نازیم لک زا دصرد
مهس اب ناردنزام ناتسا هک هدوب 1
/ 59 ردص رد یدصرد
( تشاد رارق روشک لاقترپ ناگدننکدیلوت
Agricultural
Statistics, 2020
.)
،هویم بآ عیانص رد لاقترپ هویم یناهج دیلوت زا یدایز مهس یم لاقترپ بآ دیلوت فرص دوش
و زین عیانص نیا رد اهنت
دودح
و هدش لیدبت هویم بآ هب لاقترپ رت نزو زا یمین لاقترپ تسوپ
دودح رد(
44 رود ای دنامسپ ناونع هب )هویم هیلوا نزو دصرد
شورف هب ماد کاروخ ناونع هب و هدش کشخ ای هدش هتخیر یم ( دسر
Rafiq et al., 2018; Perez-Cacho and Rouseff,
* هدنسیون ::لوئسم [email protected] 1 Citrus from Rutaceace
یم تابکرم یاهدنامسپ .)2008
بلاضاف دنناوت زا هدولآ رایسب یاه
ویب و ییایمیش نژیسکا رظن دیلوت یکیژول
یم هک دننک ریثات دنناوت
بآ و طیحم ،کاخ رد یفنم زا یکی .دنشاب هتشاد یحطس یاه
هنیزگ یاهدنیآرف یارجا اهدنامسپ نیا تیریدم دوبهب روظنم هب اه ،یلآ دوک دیلوت قیرط زا ،لاثم ناونع هب اهنآ یبایزاب یارب دیدج
یم ینادیسکا یتنآ تابیکرت و سناسا ،نیتکپ دشاب
،شور نیا و
و تسیز طیحم یگدولآ زا یریگولج یارب یلاع رایسب نیزگیاج یم داوم نیا هب شزرا ندوزفا ( دشاب
Allaf et al, 2013;
Rezzadori et al., 2012
.)
زا( تابکرم یاهدنامسپ هنیمز رد گرزب شلاچ لاح نیا اب ( تسا اهنآ رد تبوطر یلااب یاوتحم ،)اهنآ تسوپ هلمج 75
- 60
ک )دصرد یرادهگن رمع اب ریذپداسف هدام کی هب تدش هب ار اهنآ ه
یم لیدبت نییاپ رایسب ( دنک
Rafiq et al., 2018
هب نیاربانب .)
نازیم دیاب ،هدش رکذ عونتم یاهدربراک رد اهنآ زا هدافتسا روظنم .دنک ادیپ شهاک ینیعم دح ات اهنآ تبوطر یم هک تسا سناسا زا ینغ عبنم لاقترپ تسوپ آ ناوت
ار اهن
رارق هدافتسا دروم ییاذغ و یتشادهب ،ییوراد عیانص رد و جارختسا ،اهدیئولاکلآ ،اهدیئونولاف زا راشرس لاقترپ سناسا هک ارچ ،داد نیراموک ،اهدیئونومیل ،کیلونف یاهدیسا ،اهدیئونتوراک و اه
نولاف ریاس رد و هدوب شزرا اب رایسب هک دنا هلیسکوتم یلپ یاه
ردن هب ناهایگ یم تفای ت
( دنوش
Farahmandfar et al, 2020
.)
هنیزگ زا یکی نیاربانب دیلوت تعنص یاهدنامسپ زا هدافتسا یاه
هتکن اما ،دشاب یم لاقترپ تسوپ زا سناسا جارختسا ،لاقترپ بآ یلااب یریذپداسف لیلد هب لاقترپ تسوپ هک تسا نیا تیمها زئاح یمن ینلاوط تدم هب ،نآ نوش یرادهگن دناوت
روظنم هب هجیتن رد ،د
دراد دوجو اهدنامسپ نیا یرورف هب زاین اهنآ هنیهب تیریدم (
Olatunya and Akintayo, 2017
.)
دشر راهم رد دمآراک رایسب دنیارف کی رظن هب ندرک کشخ یم رامش هب لاقترپ تسوپ یراد هگن رمع شیازفا و یبورکیم .دور
شور ذغ تلاوصحم ندرک کشخ یارب یفلتخم یاه ریظن ییا
ویوورکیام جاوما تحت ،یراذگ نوآ ،هیاس تحت تحت ندرک کشخ شور نیا زا کی ره هک دراد دوجو هریغ و مسیناکم رد ،اه
یاه
یژرنا لاقتنا اب توافتم تعرس رد ،توافتم یاه
نامز و اه یاه
یم کشخ ار تلاوصحم یفلتخم تیفیک رب ملسم روط هب هک دننک
یا هیذغت )رهاظ ،گنر( یرصب ،)لخلخت ،هتیسناد( یراتخاس تیلاعف ،یلنف تابیکرت(
ینادیسکا یتنآ راذگریثات ییاهن لوصحم )
( دوب دنهاوخ
Babu et al., 2018
کشخ رد ویوورکام دربراک .)
عیانص ،ییاذغ عیانص لماش عیانص زا یعیسو هرتسگ ،ندرک و ییایمیش یم رب رد ار ...
متسیس ،یلک روط هب .دریگ کشخ یاه
شهاک یهجوت لباق روط هب ار ندرک کشخ نامز ،ویوورکام ندرک )دنراذگب یفنم ریثات لوصحم تیفیک یور رب هکنآ نودب( دنهد یم (
Zirjani and Tavakolipour, 2012
یروآرف تیمها هجوت اب .)
هنیمز رد تاعلاطا دوبمک و روشک رد لاقترپ هنیهب ندرک کشخ
فلتخم یاهدنیارف تارثا یسررب شهوژپ نیا فده ،نآ تسوپ صاوخ و نامدنار رب ندرک کشخ ینادیسکا یتنآ
تسوپ سناسا
هب جیاتن هسیاقم سپس و تسا ناردنزام ناتسا نیگناس لاقترپ ناوتب ات تفرگ تروص لاقترپ هزات تسوپ هنومن اب هدمآ تسد سوپ رامیت نیرت کیدزن و نیرتهب هنومن اب لاقترپ هدش کشخ ت
صاوخ ظاحل زا ار هزات ینادیسکا یتنآ
.درک یفرعم
شور و داوم اه
هيلوا یيايميش داوم ،وتلاکویس نیلوف فرعم لماش )لااب صولخ دصرد اب( هیلوا داوم لاکیدار 2،2 - ( لیزاردیه لیرکیپ لینف ید دیرلک کیرف ،)DPPH
(
FeCl3
،) ینایس یرف میساتپ ،تانبرک میدس ،تافسف میدس رفاب ،د
چیردلآ امگیس تکرش زا ،لوناتم و دیسا کیتساورلک یرت .دندش یرادیرخ هنومن یزاس هدامآ و هيهت غاب زا بسانم هزادنا رد هدیسر لاماک و ملاس ،هزات نیگناس لاقترپ
زییاپ( رهشهب ناتسرهش تابکرم 1397
تابکرم .دیدرگ مهارف )
تسوپ هلصافلاب ،وش و تسش زا سپ ودیبلآ تمسق و یریگ
.دش ادج )پراک یپا( ودولاف هیلا زا ناکما دح ات )پراکوزم(
سپس
تسوپ )ودولاف شخب(
شور زا هدافتسا اب .دش کشخ ریز یاه
نوآ رد ندرک کشخ یامد رثکادح اب یهاگشیامزآ نوآ کی 300
دروم سویسلس هجرد
هنومن .تفرگ رارق هدافتسا د و هدش نهپ ینیس کی یور رب اه
ر
یاهامد 40 و 50 تدم هب بیترت هب سویسلس هجرد 7
و 6 تعاس
یاهدنیارف لامعا زا سپ .دندش کشخ نیعم نزو هب ندیسر ات هنومن هدش رکذ زیر رایسب تارذ هب یهاگشیامزآ بایسآ کمک اب اه
هرامش شم اب کلا زا روبع اب سپس و هدش لیدبت 16
هدش لابرغ
هتسب رد و یامد رد کیتسلاپ یاه
18 - نامز ات سویسلس هجرد
.دندش یرادهگن شیامزآ ويورکيام رد ندرک کشخ ناوت رثکادح اب )یبونج هرک ،یج لا تکرش( ویورکیام هاگتسد کی یجورخ 900 هنومن و تفرگ رارق هدافتسا دروم تاو رارق زا سپ اه
ناوت رد نآ رد یریگ یاه
180 و 360 تدم هب بیترت هب تاو 75
و 65 ندیسر ات هقیقد لامعا زا سپ .دندش کشخ صخشم نزو هب
هنومن هدش رکذ یاهدنیارف تارذ هب یهاگشیامزآ بایسآ کمک اب اه
هرامش شم اب کلا زا روبع اب سپس و هدش لیدبت زیر رایسب 16
هتسب رد و هدش لابرغ یامد رد کیتسلاپ یاه
18 - هجرد
.دندش یرادهگن شیامزآ نامز ات سویسلس یردوپ صاوخ وت هتيسناد یا هد
هنومن یا هدوت هتیسناد شور اب هدش کشخ یردوپ یاه
Razavi
و
Farahmandfar
( ،هصلاخ روط هب .دش شرازگ )2008
5 زا مرگ
جردم هناوتسا هب هنومن 25
راب دنچ اب و هدش لقتنم یرتیل یلیم
هنومن هناوتسا نداد ناکت و ندز هبرض رارق یبوخ هب هناوتسا رد اه
رادقم .دندش هداد یمجح رب هنومن نزو میسقت زا یا هدوت هتیسناد
شرازگ رتیل یلیم رب مرگ بسح رب دندرک لاغشا هناوتسا رد هک .دش یجنس گنر یاهرتماراپ یریگ هزادنا اب هدش کشخ یاهردوپ گنر
L* a* b*
لدم جنس گنر هاگتسد زا هدافتسا اب
IMG-Pardazash Cam-
system
هک ،تفرگ رارق یبایزرا دروم ،ییانشور رتماراپ L*
a*
و یزمرق هب لیامت یم صخشم ار یدرز هب لیامت b*
گنر .دنک
هدننک دیلوت طسوت هک دیفس باقشب درادناتسا زا هدافتسا اب جنس
هنومن و هدش هربیلاک هدش مهارف باقشب نیا حطس مامت رد اه
( دندش زیلانآ رارکت هس رد و هدش شخپ
Cserhalmi et al., 2006
.)
جارختسا شور هب تابکرم تسوپ زا سناسا
ريطقت اب بآ
( رجنولک ) روظنم نیا یارب 50
تسوپ ردوپ زا مرگ تابکرم
ار هدش کشخ
نآ هب دعب و هتخیر نلاب نورد 150
رتیل یلیم دش هفاضا رطقم بآ
رد جارختسا .دناشوپ لاماک ار هنومن ردوپ حطس هک یدح ات یامد
100 م هب و )بآ شوج یامد( سویسلس هجرد تد
3 ات( تعاس
دش ماجنا )دوش جراخ هنومن زا سناسا هیلک هکینامز اب سپس .
( میدس تافلوس زا هدافتسا
SO4
Na2
،) بآ هدنامیقاب جراخ
.دیدرگ
یامد رد رزیرف رد ،زیلانآ نامز ات لصاح سناسا 18
- هجرد
دش یرادهگن سویسلس مجح میسقت زا سناسا جارختسا نامدنار .
رب( هدش جارختسا سناسا هیلوا هنومن نزو رب )رتیل یلیم بسح
( دیدرگ لصاح )مرگ بسح رب(
Farahmandfar et al, 2018
.)
سناسا صاوخ یفارگوتامورک زيلانآ یزاگ
زیلانآ یارب
، لدم( یزاگ یفارگوتامورک هاگتسد
Agilent
Technologies 7890A
جنس فیط و )اکیرمآ روشک تخاس ،
لدم( یمرج
Agilent Technologies 5975C
روشک تخاس ،
)اکیرمآ اب ( هاگتسد نوتس
Agilent Technologies Inc. HP-
لوط اب هنییوم عون زا )اکیرمآ روشک تخاس ،5MS
30 رتم و رطق
25 / 0 یلیم رتم
، زا یترارح یزیر همانرب .تفرگ رارق هدافتسا دروم
50 ات 270 یامد شیازفا اب سویسلس هجرد 3
هقیقد رد هجرد
دوب . ترارح هجرد قیرزت هظفحم
280 هجرد و سویسلس هجرد
ترارح زاسراکشآ 290
هب مویله زاگ .دش میظنت سویسلس هجرد
.تفرگ رارق هدافتسا دروم لااب صولخ هجرد اب لماح زاگ ناونع نویسازینوی یژرنا 70
تابیکرت ییاسانش .دوب تلو نورتکلا
زا هدافتسا اب سناسا هدنهد لیکشت صخاش
یسررب و یرادزاب یاه
فیط فیط اب اهنآ هسیاقم و تابیکرت یمرج یاه یمرج یاه
هناخباتک رد دوجوم درادناتسا تروص ربتعم عجارم و یا هنایار یاه
تفرگ (
Allaf et al, 2013
.)
یريگ هزادنا لونف
لک
یاوتحم لونف تسوپ سناسا لک تابکرم
هب یجنس گنر قیرط زا
وتلاکویس نیلوف شور م ادتبا .دش یریگ هزادنا 1
یلیم کی لولح
سپس و هیهت لوناتا رد سناسا زا رتیل یلیم رب مرگ 15
رتیلورکیم
اب ار هنومن ره زا 1185
و رطقم بآ رتیلورکیم 75
فرعم رتیلورکیم
تدم هب و هدرک طولخم وتلاکویس نیلوف 2
ات 3 یامد رد هقیقد
1 Folin-Ciocalteu method
دعب هلحرم رد .دش هداد رارق قاتا 225
تانبرک میدس رتیلورکیم
20 ب دصرد
،نداد ناکت زا سپ .دش هفاضا لولحم ه یارب طولخم
تدم هب شنکاو ماجنا 20
رد .تفرگ رارق قاتا یامد رد هقیقد
هنومن یرون بذج نایاپ رتموتفورتکپسا طسوت اه
(
T80+
UV/VIS Spectrophotometer
رد ) 760 رتمونان و هدناوخ هب
دش نایب سناسا مرگ رد دیسا کیلاگ مرگ یلیم تروص (
Farahmandfar et al, 2018
.)
ا شور هب یناديسکا یتنآ تيلاعف یبايزر
DPPH
هعلاطم دروم سناسا ینادیسکا یتنآ تیلاعف یسررب نیا رد
، اب
لاکیدار زا هدافتسا رادیاپ یاه
تفرگ ماجنا DPPH
(
Farahmandfar et al., 2015
).
(DPPH
2 و 2 لینف ید ، -
1 -
تسا شفنب گنر اب رادیاپ یلاکیدار بیکرت کی )لیزاردیه لیرکیپ نژوردیه ای نورتکلا هدنهد رصانع طسوت ندش ایحا اب هک درز لیزاردیه لیرکیپ لینف ید هب )ینادیسکا یتنآ تابیکرت(
یم لیدبت گنر ای نژوردیه متا نداد ییاناوت نومزآ نیا رد .دوش
رت طسوت نورتکلا ای ندرک گنر یب نازیم اب سناسا و تابیک
شفنب لولحم یرون بذج شهاک شجنس دروم لوناتم ردDPPH
یم رارق ادتبا روظنم نیا یارب .دریگ 2
اب سناسا زا رتیل یلیم
تظلغ اب فلتخم یاه 2
( یلوناتم لولحم رتیل یلیم 100
)رلاومورکیم زین دهاش یارب .دیدرگ طولخم DPPH
2 رتیل یلیم
وناتم اب صلاخ ل 2
لولحم رتیل یلیم و طولخمDPPH
رفص یارب
.دش هدافتسا صلاخ لوناتم زا مه هاگتسد ندرک زا دعب
30 هقیقد
رد یرادهگن و یکیرات
جوم لوط رد لولحم بذج ،طیحم یامد رد
517 یاراد هک سناسا زا یتظلغ تیاهنرد و .دش هدناوخ رتمونان
یلاکیدار راهم دصرد 50
دصرد (
IC50
وب ) د
، هبساحم رادومن طسوت
یتنآ تردق دشاب رتکچوک ددع نیا هچ ره تسا یهیدب .دیدرگ لاکیدار راهم ای ینادیسکا یم رتشیب ،دازآ یاه
شاب راهم رثا .د
هبساحم ریز هلداعم زا و هدش نایب دصرد تروص هب یلاکیدار :دیدرگ ( هطبار 1 )
/ دهاش بذج
×100 دهاش بذج(
-
لاکیدار راهم دصرد = )هنومن بذج
ا یبايزر ايحا تردق شور هب یناديسکا یتنآ تيلاعف ء
یگدننک
نهآ هنومن نهآ یگدننکءایحا تردق رارق یبایزرا دروم سناسا یاه
تفرگ (
Esmaeilzadeh Kenari et al., 2014
).
ادتبا 5 / 2 یلیم
زا رتیل لولحم تظلغ اب سناسا ب ار فلتخم یاه
ا 5 / 2 رتیل یلیم
رفاب تافسف میدس 2
/ 0 اب رلاوم اب رباربpH
6 / 6 و 5 / 2 رتیل یلیم
لولحم 1 دینایس یرف میساتپ دصرد بیکرت
دش سپس و ه رد
یامد 50 تدم هب سویسلس هجرد 20
هقیقد یرازگ هناخمرگ دش
.
تدم نیا زا سپ 5
/ 2 دیسا کیتساورلک یرت لولحم زا رتیل یلیم
10 ینزو( دصرد -
)یمجح ب هنومن ه فقوتم شنکاو ات دش هفاضا اه
هنومن سپس .دوش تدم هب اه
8 ژوفیرتناس هاگتسد رد هقیقد 3000
.دندش هداد رارق هقیقد رد رود ،هلحرم نیا مامتا زا سپ
5 یلیم
اب لولحم یلااب تمسق زا رتیل 5
دش طولخم رطقم بآ رتیل یلیم
و 1 لولحم رتیل یلیم 1
/ 0 نآ هب دیارلک کیرف دصرد .دش هفاضا
جوم لوط رد لولحم بذج سپس 700
دش تئارق رتمونان هنومن .
-
لااب بذج اب یاه ،
نیا رد .دنراد زین ییلااب یگدننکایحا تردق
شور
IC50
یم هداد تبسن سناسا لولحم زا تظلغ نآ هب هک دوش
بذج 5 / 0 .دهد ناشن
یرامآ ليلحت و هيزجت یمامت تاشیامزآ رد
هس رارکت ماجنا و تاعلاطا رکذ هدش هب تروص
نیگنایم نایب دش . جیاتن تسدب هدمآ اب هدافتسا زا شور زیلانآ
سنایراو (
ANOVA
) و هسیاقم نیگنایم
اه ینعم و یراد
( 05 / 0
P<
اب ) هدافتسا زا نومزآ دنچ هنماد یا نکناد دروم هیزجت
و لیلحت رارق تفرگ . یاهزیلانآ یرامآ
اب هدافتسا زا مرن رازفا
SPSS
تروص تفریذپ .
ثحب و جياتن
نيگناس لاقترپ تسوپ یا هدوت هتيسناد رد هک یمجح و کشخ یردوپ تادماج راتفر یا هدوت هتیسناد یم لاغشا یدنب هتسب
یم صخشم ار دننک دنک
. لوصحم کی
یم لااب یا هدوت هتیسناد اب کشخ هتسب رد دناوت
فورظ و اه
سب نییاپ هتیسناد اب تلاوصحم هب تبسن یرتکچوک دوش یدنب هت
(
de Barros Fernandes et al., 2014
نیب یفنم یگتسبمه کی .)
،دراد دوجو ناش یا هدوت هتیسناد و هدش کشخ یاهردوپ لخلخت شهاک ببس رتزیر تارذ اب یردوپ تلاوصحم هک یا هنوگ هب یم هدش کشخ هنومن ماجسنا و یگدنبسچ شیازفا و لخلخت دنوش
اب یا هدام هب رجنم هک یم رتشیب هتیسناد
( دوش
Sogi et al.,
).2002
لکش قبط رب 1
کشخ ردوپ رد یا هدوت هتیسناد نازیم ،
نیب لاقترپ تسوپ هدش 7
/ 3 - 6 / 2 شیب هک ،دوب رتیل یلیم رب مرگ
( نوآ اب هدش کشخ هنومن هب هتیسناد نیرت 40°C
هب نیرتمک و )
ناوت( ویورکیام اب هدش کشخ هنومن 360 W
دوب طوبرم )
( 05 / 0
P<
).
تلاوصحم هک تسا هدش تباث نیشیپ تاقیقحت رد
شور ریاس اب هسیاقم رد ،نوآ اب هدش کشخ ندرک کشخ یاه
لماع .دنتسه یرتلااب یا هدوت هتیسناد و رت نییاپ لخلخت یاراد تارییغت ،هدش کشخ لوصحم یا هدوت هتیسناد شیازفا رد مهم د یهد ترارح یط رد هک تسا یهایگ لولس رد یراتخاس ،نوآ ر
یم خر یهایگ یلولس هراوید تسکش و هجوت لباق یگدیکورچ دهد
هجیتن رد و یلولس راتخاس رد شنت داجیا ببس عوضوم نیا هک یم لولس یگدیشک و یگدرشف شیازفا و لولس هزادنا رد شهاک دراد هارمه هب ار هتیسناد شیازفا تیاهن رد هک دوش (
Argyropoulos et al., 2011
.)
لکش 1 - هنومن یا هدوت هتيسناد نيگناس لاقترپ تسوپ هدش کشخ یاه
،نوآ ندرک کشخ =OD ويورکيام ندرک کشخ =MD
فورح هباشم کچوک ناشن
هدنهد مدع دوجو فلاتخا ینعم راد ( تسا 050 P<
.)
قباطم هکنیا نمض لکش
1 ناوت نیب یفنم هطبار کی ،
کشخ لاقترپ تسوپ زا لصاح ردوپ یا هدوت هتیسناد و ویورکیام رد هدش کشخ هنومن یا هدوت هتیسناد ،ابقاعتم هک دش هدید هدش زا هاگتسد ناوت شیازفا اب ویورکیام 180
هب تاو 360 زا ،تاو 9 / 2
1 Puffing phenomenon
هب 6 / 2 ینعم شهاک رتیل یلیم رب مرگ درک ادیپ راد
( 05 / 0
P<
) .
تاقیقحت اب لصاح جیاتن
Horuz
و
Maskan
( 2015 و )
Calín-
Sánchez
( ناراکمه و 2013
شرازگ نیققحم .تشاد تقباطم )
ندرک فپ هدیدپ شیازفا اب ویورکیام ناوت شیازفا هک دنداد هارمه1
داجیا لوصحم رد یلخلختم تفاب ،ناوت شیازفا رثا رد ینعی تسا خلخت شیازفا اب تیاهن رد هک هدش یم ادیپ شهاک هتیسناد ،ل
دنک
(
Horuz and Maskan, 2015; Chong et al, 2014
.)
نيگناس لاقترپ تسوپ گنر یگژیو نیرتمهم زا یکی گنر هویم یفیک یاه
تاجیزبس و اه
رب گنر یلامتحا بیرخت ،کش نودب .تسا هدش کشخ راذگریثات تابکرم هدش کشخ تسوپ کیتپلوناگرا تایصوصخ و دوب دهاوخ رکذ هب مزلا .داد دهاوخ شهاک ار اهنآ هوقلاب دربراک
تسا یا هنومن گنر ثیح زا هدش کشخ هنومن نیرتهب هک تسا یا هوهق صخاش نازیم نیرت نییاپ و یدرز و ینشور نیرتشیب هک ( دشاب هتشاد ار ندش
Ghanem et al., 2012
.)
لودج 1 - صخاش هنومن یگنر یاه گناس لاقترپ تسوپ هدش کشخ یاه
ني
گنر یريگ هزادنا
b* a* L* اهراميت
66/2 ± 0/1b 18/9 ± 0/0b 61/4 ± 0/1b OD 40 °C 60/4 ± 0/1d 16/8 ± 0/0e 56/0 ± 0/0d OD 50 °C 65/2 ± 0/0b 17/7 ± 0/0c 61/5 ± 0/1b MD 180 W 63/0 ± 0/1c 17/3 ± 0/0d 58/9± 0/1c MD 360 W 73/5 ± 0/0a 33/7 ± 0/0a 67/6 ± 0/1a Fresh
* ،نوآ ندرک کشخ =OD ويورکيام ندرک کشخ =MD
فورح * هباشم کچوک رد
ره
،نوتس ناشن هدنهد مدع دوجو فلاتخا -ینعم
راد ( تسا 05 / 0 P<
.)
لودج 1 ریداقم بیترت هب ، ،L*
وa*
هدش کشخ ردوپb*
یم ناشن ار نیگناس لاقترپ تسوپ زا لصاح تسا صخشم و دهد
هک هنومن شور ریثات تحت تدش هب اه هتفرگ رارق ندرک کشخ یاه
لودج قباطم .دنا هداد صاصتخا دوخ هب ار یتوافتم ریداقم و 1
ریداقم هنماد رد نیگناس لاقترپ تسوپ L*
6 / 67 - 0 / 56 رادقم و
هنماد رد نیگناس b*
5 / 73 - 4 / 60 ،اتسار نیا رد .تشاد رارق ت نیب رد یزمرق و یدرز ،ینشور نیرتمک
هنومن یمام هب قلعتم اه
( نوآ اب هدش کشخ هنومن
°C
50 نیرتشیب یاراد هزات هنومن و دوب )
،ینشور نازیم ( دوب یزمرق و یدرز
05 / 0
P<
جیاتن .) اب لصاح
یتاقیقحت یاهراک
Caparino
( ناراکمه و 2012
و )
Quintero
( ناراکمه و Ruiz
2014 هنومن اهنآ رد هک تشاد تقباطم ) یاه
آ رد هدش کشخ اراد ار یدرز و ینشور نازیم نیرتمک یلومعم نو
یم نوآ رد گنر تیفیک شهاک تلع .دندوب لااب اتبسن یامد دناوت
هنومن تسا نکمم هک دشاب دنیارف ینلاوط نامز و راچد اه
( دنشاب هدش یئزج یگتخوس
Arsalan et al., 2010
لودج .) 1
ریداقم هک داد ناشن هنماد رد نیگناس لاقترپ تسوپ )یزمرق(a*
7 / 33 - 8 / 16 هنومن یمامت .تشاد رارق ریداقم نیگناس تسوپ یاه
( دنتشاد هزات هنومن هب تبسن یرتمک a*
05 / 0
P<
زا ناشن هک )
تاعلاطم رد .تسا ندرک کشخ یط رد اهدیئونتوراک بیرخت امد نایم تبثم یگتسب مه کی هک هدش هداد حرش نیشیپ -
نامز
کشخ ( دراد دوجو گنر تارییغت و ندش
Ghanem et al, 2012;
Horuz and Maskan, 2015; Salarikia et al, 2017
نیاربانب .)
یم نیا رد گنر ریگ مشچ تارییغت یارب یبسانم هیجوت دناوت
.دشاب هزات هنومن هب تبسن نوآ هنومن نيگناس لاقترپ تسوپ سناسا نامدنار ردوپ زا سناسا نامدنار جیاتن هب نیگناس لاقترپ تسوپ کشخ
لکش رد بیترت 2
شور هک دش هدهاشم و تسا هدش هدروآ یاه
نامدنار رییغت ببس یتوافتم نازیم هب ندرک کشخ فلتخم ( دندش جارختسا 05
/ 0
P<
).
هنومن رد نیرتلااب هدش کشخ یاه
جارختسا نامدنار (
3 / 4 اب هدش کشخ هنومن هب طوبرم )دصرد
ویورکیام 180
مک و تاو نیرت
( 5 / 1 هزات هنومن هب طوبرم )دصرد
دوب اهنآ تسوپ (
05 / 0
P<
) .
لکش 2 - ( نيگناس لاقترپ تسوپ هدش کشخ یاهردوپ زا لصاح سناسا جارختسا نامدنار O
،نوآ ندرک کشخ = ويورکيام ندرک کشخ =MD
فورح * هباشم کچوک ناشن
هدنهد مدع دوجو فلاتخا ینعم راد ( تسا 05 / 0 P<
.)
جارختسا نامدنار ندوب نییاپ زین هزات هنومن صوصخ رد یم
.دشاب سناسا جارختسا نیح رد نآ تارذ هزادنا هب طوبرم دناوت
هکت هب اهنت تابکرم تسوپ هزات هنومن هب و دندش لیدبت زیر یاه
اهنآ یلااب تبوطر لیلد ناکما ردوپ دیلوت روظنم هب بایسآ دنیارف
یم لصاح کانبسچ یریمخ هک ارچ( دوبن ریذپ کی نیاربانب .)دش
تشاد دوجو جارختسا نامدنار و تارذ هزادنا نیب یفنم یگتسب مه نامدنار نیرت نییاپ هزات هنومن تارذ گرزب هزادنا هک یروط هب نار ،ندرک کشخ یامد شیازفا اب .تشاد ار جارختسا نامد
هنومن نیب رد .تفای شهاک جارختسا نیرت نییاپ ،هدش کشخ یاه
نوآ رد هدش کشخ هنومن هب طوبرم جارختسا نامدنار
°C
50 دوب
( 05 / 0
P<
یم ار رما نیا تلع هک ) داوم ویتادیسکا بیرخت هب ناوت
( داد تبسن رطعم
Figiel et al., 2010; Chua et al., 2019
.)
یيايميش تابيکرت یياسانش نيگناس لاقترپ تسوپ سناسا
کمک هب نیگناس لاقترپ تسوپ زا هدمآ تسد هب ینغور سناسا یزاگ یفارگوتامورک هاگتسد -
هیزجت دروم یمرج رتموتوفورتکپسا
لودج رد بیترت هب جیاتن و هدش عقاو لیلحت و 2
رد شیامن هب
دودح نیگناس تسوپ سناسا یارب عومجم رد .تسا هدمآ 20
لماش رطعم بیکرت نپرتونوم
لثم( اه
α-Pinene
،
Sabinene β- ،
Myrcene
،
D-Limonene β-Ocimene ،
و
p-Menthene
،)
نپرتونوم لثم( راد نژیسکا یاه 1
-
Octanol
،
Linalool
،
Nonanal β-terpineol ،
،
Citronellal
،
Terpinen-4-ol
،
Decanal
،
Neral
،
Geranial
و
Dodecanal
نپرت یئوکسس و ) اه
لثم(
α-Copaene β-Caryophyllene ،
،
Germacrene D Δ- و
cadinene
لودج رد هک روط نامه .دش ییاسانش ) 2
هدهاشم یم
شور ،دوش یهجوت لباق روط هب ندرک کشخ فلتخم یاه
سناسا ییایمیش بیکرت رییغت ببس نیا هک دندش ینغور یاه
دیدج تابیکرت لیکشت یتح ای و شیازفا ،شهاک لماش تارییغت سناسا رد غور یاه
( تسا ین
Sanei-Dehkordi
،ناراکمه و
2016 لودج ساسا رب .) 2
، لاقترپ تسوپ سناسا یلصا تابیکرت
یواح نیگناس 5
/ 78 - 3 / 72 د دصرد - ،ننومیل 0 / 8 - 9 / 6 اتب دصرد -
،نیسریم 6 / 4 - 3 / 1 و لونانیل دصرد 7
/ 2 - 7 / 1 .دوب ننیپ افلآ دصرد
( دوب نیققحم ریاس تاقیقحت اب قباطت رد جیاتن نیا
Hojjati, and
Barzegar, 2017; Kirbaslar et al., 2009; Nekoei and Mohammadhosseini, 2014; Njoroge et al., 2009; Vahidi et al., 2019
یلصا کیتامورآ تابیکرت ءزج هدش رکذ تابیکرت و )
نیا نازیم هک تسا رکذ هب مزلا اما .دندوب لاقترپ تسوپ سناسا ناسا صوصخ رد هچ تابیکرت ناش هدش رکذ عبانم اب نیگناس س
یلخاد یاهروتکاف هب هتسب تابیکرت نیا نازیم هک ارچ دوب توافتم ،ییایفارغج هقطنم( یجراخ ای )هایگ نس و هنوگریز ،یکیتنژ(
شور و ییاوه و بآ طیارش توافت راچد کش نودب )جارختسا یاه
-
،ندرک کشخ دنیآرف لامعا اب ،یلک روط هب .دش دنهاوخ ییاه یم د ناز - هب تفای شیازفا هزات هنومن هب تبسن ننیپ افلآ و ننومیل
ویورکیام هنومن هک یروط 180
نوآ و تاو 50
هب سویسلس هجرد
د نازیم نیرتشیب بیترت -
صاصتخا دوخ هب ار ننیپ افلآ و ننومیل
اتب نازیم نیرتشیب .دنداد -
اب هدش کشخ هنومن هب قلعتم نیسریم
ویورکیام 360 ط زا .تسا تاو فلتخم یاهدنیآرف اب ،رگید فر
هنومن اذل تفای شهاک لونانیل نازیم ،ندرک کشخ هزات یاه
.دندوب لونانیل نازیم نیرتشیب یاراد نیگناس لاقترپ
لودج 2 - تابيکرت سناسا هنومن یاه کشخ هدش و هزات تسوپ نيگناس لاقترپ
دصرد
RT)هقیقد( رارف تابیکرت هرامش Fresh MD 360 W MD 180 W OD 50 °C OD 40 °C
7 /
1 2 /5 2 /5 2 /7 2 /6 5 /6 α-Pinene 1
6 /
1 1 /6 1 /3 1 /0 1 /1 6 /6 Sabinene 2
2 /
7 8 /0 7 /6 7 /1 6 /9 7 /1 β-Myrcene 3
3 /
72 78 /0 78 /5 76 /3 75 /2 8/7 D-Limonene 4
1 /
0 0 /1 0 /1 0 /1 0 /1 9 /1 β-Ocimene 5
1 /
0 0 /1 0 /1 0 /2 0 /6 9 /4 p-Menthene 6
8 /
0 0 /2 0 /2 0 /2 0 /1 9 /9 1-Octanol 7
6 /
4 1 /4 1 /3 1 /5 1/4 10/4 Linalool 8
1 /
0 0 /2 0 /2 0 /2 0 /1 10 /5 Nonanal 9
0 /
0 0 /0 0 /0 0 /1 0 /1 11 /6 β-terpineol 10
0 /
0 0 /0 0 /0 0 /0 0 /1 11 /8 Citronellal 11
4 /
0 0 /3 0 /3 0 /8 0 /4 12 /6 Terpinen-4-ol 12 1
/
1 1 /1 1 /3 1 /4 1 /3 13 /3 Decanal 13
4 /
0 0 /4 0 /3 0 /3 0 /5 14 /2 Neral 14
8 /
0 0 /5 0 /5 1 /1 1 /2 15 /1 Geranial 15
2 /
0 0 /1 0 /1 0 /2 0 /3 18 /7 Dodecanal 16
1 /
0 0 /1 0 /1 0 /1 0 /1 17 /9 α-Copaene 17
1 /
0 0 /1 0 /0 0 /8 0 /9 18 /9 β-Caryophyllene 18 7
/
0 0 /0 0 /0 0 /1 0 /1 20 /6 Germacrene D 19 2
/
0 0 /1 0 /1 0 /3 0 /2 21 /5 Δ-cadinene 20
5 /
93 95 /7 95 /7 95 /2 94 /1 لک
* ،نوآ ندرک کشخ =OD ويورکيام ندرک کشخ =MD
نيگناس لاقترپ تسوپ یلونف تابيکرت نازيم هنومن مات لونف یاوتحم و هزات یاه
رد نیگناس لاقترپ هدش کشخ
لکش 3 هنومن رد یلونف تابیکرت یاوتحم .تسا هدش هداد ناشن
( نوآ ،هزات 40
و 50 ( ویورکیام و )سویسلس هجرد 180
و 360
بیترت هب )تاو 3
/ 6 ، 8 / 9 ، 9 / 7 ، 7 / 12 و 0 / 11 یلیم مرگ دیسا
هنومن نیب رد .دوب مرگ رب کیلاگ نیرت نییاپ ،هدش کشخ یاه
نوآ رد لونف نازیم 50°C
( دش هدهاشم 05
/ 0
P<
نآ تلع هک )
یم یاوه دوجو رثا رد هک دشاب ینویسادیسکا دنیارف لیلد هب دناوت
یم خر یلومعم نوآ رد دایز نژیسکا و غاد ( دهد
Chong and
Lim, 2012
هعلاطم رد ،رما نیا هباشم .) وYi
Wetzstein
( 2011 )
هدهاشم گرب ،قیقحت نیا رد .دش عانعن و توردام ،یرامزر یاه
نوآ لباقم رد 70°C
هسیاقم رد ار یلونف تابیکرت تفا نیرتشیب
شور ریاس اب رد مات لونف یاوتحم .دندوب اراد ندش کشخ یاه
هنومن ( نوآ اب هدش کشخ یاه 50°C
و 40 ( ویورکیام و ) 180
و
360 ( دوب هزات هنومن زا رتلااب )تاو 05
/ 0
P<
ود هب عوضوم نیا .)
:تسا هیجوت لباق لکش 1
هک تسا هدننکش تابکرم تسوپ تفاب )
تیلباق و هدش یهایگ یلولس هراوید رت ناسآ تسکش ببس نادیسکا یتنآ جارختسا سناسا یزاس هلوزیا یط رد اه
شیازفا اه
یم ( دبای
Hossain et al., 2010
.) 2 رد رتمک مات لونف نازیم )
یم هزات هنومن ت
دشاب لااب تبوطر یاوتحم ندوب اراد لیلد هب دناو
شنکاو جیورت ببس هک یتنآ تفا و یمیزنآ ندش یا هوهق یاه
نادیسکا یم اه ( دوش
Chua et al, 2019; Hossain et al., 2010
.)
یم یلک روط هب هنومن تفگ ناوت
ویورکیام رد هدش کشخ یاه
180 هیجوت ،دنیآرف مک رایسب نامز لیلد هب تاو یارب یبسانم
روظنم هب یفاک تصرف نوچ دنراد یلونف تابیکرت یراگدنام نادیسکا یتنآ یترارح بیرخت یمن هداد اه
( دوش
Chong and
Lim, 2012
.)
لکش 3 - سناسا یلونف تابيکرت نازيم ( نيگناس لاقترپ تسوپ زا لصاح یاه
،نوآ ندرک کشخ =OD
ويورکيام ندرک کشخ =MD )
سناسا یناديسکا یتنآ صاوخ نيگناس لاقترپ تسوپ یاه
سناسا ینادیسکا یتنآ صاوخ ود اب نیگناس لاقترپ تسوپ یاه
دازآ لاکیدار راهم نومزآ :دش یریگ هزادنا فلتخم شور
DPPH
نومزآ رد .نهآ یگدننکایحا تردق نومزآ و ر ،DPPH
دازآ لاکیدا
و هداد لاعفنا و لعف یلونف تابیکرت اب هریت شفنب گنر اب رادیاپ تسد زا ار شدوخ یامورک ،اهنآ زا نوتورپ تفایرد زا دعب هلصافلاب یم رد درز گنر هب و هداد ( دیآ
Farahmandfar et al, 2018
.)
گنر شهاک هجرد نیاربانب لیسناتپ هدننک صخشم DPPH
لاکیدار یگدننکراهم دوب دهاوخ ینادیسکا یتنآ تابیکرت دازآ
(
Sayyad and Farahmandfar, 2017
تیلباق ،بیترت نیمه هب .)
نادیسکا یتنآ یگدننک ءایحا یم زین اه
تیلاعف هدننک نییعت دناوت
نوی ءایحا شور نیا ساسا هک دشاب اهنآ ینادیسکا یتنآ
+
Fe3
هب گنر یبآ نوی
+
Fe2
( تسا یدیسا طیارش رد
and Shahidi
Zhong, 2015
تیلاعف .) لاقترپ تسوپ سناسا ینادیسکا یتنآ یاه
( نیگناس وDPPH
تظلغ رد )FRAP
یاه 3000 ات 24000 یپ
لوادج رد ما یپ 3
و 4 اب نومزآ ود ره رد .تسا هدش هداد ناشن
سناسا تظلغ شیازفا تیلاعف ،اه
شیازفا اب ینادیسکا یتنآ یاه
( دوب هارمه 05
/ 0
P<
لیلد هب هک ) رد یلونف تابیکرت شیازفا
تظلغ تاعلاطم اب قباطت رد هیضق نیا .تسا سناسا رتلااب یاه
( تسا هدوب رگید
Farahmandfar et al., 2018; Farahmandfar
and Sayyad, 2017; Esmaeilzadeh Kenari et al., 2014
.)
لودج رد هک روط نامه 3
شور ،تسا هدهاشم لباق فلتخم یاه
زیم رد ندرک کشخ دازآ لاکیدار یگدننکراهم یور رب یتوافتم نا
ینادیسکا یتنآ تردق بیترت ،نومزآ نیا رد .دندوب رثومDPPH
هنومن هب قلعتم نیرت نییاپ هب نیرتلااب زا کشخ زا لصاح یاه
ویورکیام ندرک 180
ویورکیام ،تاو 360
نوآ ،تاو 40°C
نوآ ،
50°C
هچره هک داد ناشن جیاتن .دوب هزات هنومن و یلونف یاوتحم
هنومن رتشیب دازآ لاکیدار یگدننکراهم تردق ،دشاب رتشیب اه ویورکیام ندرک کشخ زا لصاح هنومن لیلد نیمه هب .دوب دهاوخ
180 یگدننکراهم نیرت شیب یلونف یاوتحم نیرت شیب تاو تابیکرت نازیم نیرتمک اب هزات هنومن و هتشاد ار دازآ لاکیدار راهم تردق نیرتمک یلونف
دوب اراد ار یگدننک (
05 / 0
P<
.) لاامتحا
لئوکاو رتشیب ندش هتسکش ثعاب ویورکیام دنیآرف ءاشغ و اه
یتنآ رتهب جورخ هجیتن رد و یلولس نادیسکا
یم اه نیققحم .ددرگ
نوچمه رگید ( ناراکمه و An
2016 رد هک دندرک هدهاشم )
هنومن ،ینیچ لیبجنز ندرک کشخ لونف یاوتحم نیرتلااب اب ییاه
.دنراد ار یگدننکراهم تردق نیرتشیب ،مات
لودج 3 - سناسا دازآ لاکيدار یگدننکراهم تردق نازيم نيگناس لاقترپ تسوپ یاه
)دصرد( یگدنرادزاب
اهراميت 3000 ppm
6000 ppm 1200 ppm
24000 ppm
OD 40 °C 35/48 ± 1/0Dc
50/28 ± 3/0Cc 68/62 ± 1/5 Bc
75/11 ± 1/2Ac
OD 50 °C 29/85 ±0/9Dd
47/29 ± 1/1Cd 54/52 ± 3/0Bd
67/22 ± 3/7Ad
MD 180 W 47/54 ± 1/2Da
59/27 ± 2/4Ca 80/94 ± 4/0 Ba
89/26 ± 2/3Aa
MD 360 W 40/08 ± 1/8 Db
55/99 ± 2/0Cb 71/87 ± 2/9Bb
82/95 ± 2/0Ab
Fresh 24/15 ± 2/0De
41/61 ± 1/9 Ce 50/36 ± 2/4Be
55/84 ± 1/4Ae
فورح * هباشم کچوک رد
ره
،نوتس ناشن هدنهد مدع دوجو فلاتخا ینعم راد ( تسا 05 / 0 P<
.)
فورح * هباشم گرزب رد
ره ناشن ،فيدر هدنهد
مدع دوجو فلاتخا ینعم راد ( تسا 05 / 0 P<
.)
* ،نوآ ندرک کشخ =OD ويورکيام ندرک کشخ =MD
لودج 4 - سناسا نهآ یگدننکايحا تردق نازيم نيگناس لاقترپ تسوپ یاه
)دصرد( یگدنرادزاب
اهراميت 3000 ppm
6000 ppm 1200 ppm
24000 ppm
OD 40 °C 0/1 ± 0/0 Db
0/2 ± 0/0Cc 0/2 ± 0/0Bc
0/3 ± 0/0Ac
OD 50 °C 0/1 ± 0/0 Db
0/2 ± 0/0Cd 0/2 ± 0/0Bd
0/3 ± 0/0Ad
MD 180 W 0/1 ± 0/0 Da
0/3 ± 0/0Ca 0/4 ± 0/0Ba
0/4 ± 0/0Aa
MD 360 W 0/1 ± 0/0Db
0/2 ± 0/0Cb 0/3 ± 0/0Bb
0/4 ± 0/0Ab
Fresh 0/1 ± 0/0Dc
0/1 ± 0/0Ce 0/2 ± 0/0Be
0/3 ± 0/0Ae
فورح * هباشم کچوک رد
ره
،نوتس ناشن هدنهد مدع دوجو فلاتخا ینعم راد ( تسا 05 / 0 P<
.)
فورح * هباشم گرزب رد
ره ناشن ،فيدر هدنهد
مدع دوجو فلاتخا ینعم راد ( تسا 05 / 0 P<
.)
* ،نوآ ندرک کشخ =OD ويورکيام ندرک کشخ =MD
یريگ هجيتن رب ار یتوافتم و هجوت لباق تارثا ندرک کشخ فلتخم یاهدنیآرف ینادیسکا یتنآ صاوخ و نیگناس لاقترپ تسوپ یردوپ صاوخ نوآ اب هدش کشخ هنومن .دنتشاد اهنآ سناسا 40
سویسلس هجرد
،ینشور نازیم نیرتشیب هزات هنومن و یمجح هتیسناد نیرتشیب شخ زا لصاح سناسا .تشاد ار یزمرق و یدرز ویورکیام ندرک ک
180 د یاوتحم ،یلونف یاوتحم ،نامدنار نیرتلااب ،تاو -
،ننومیل
اراد ار نهآ یگدننکایحا تردق و دازآ لاکیدار یگدننکراهم تردق ویورکیام ندرک کشخ یلک روط هب .دوب 180
جیاتن نیرتهب تاو سناسا ینادیسکا یتنآ و ییایمیش صاوخ و یردوپ صاوخ ثیح زا
ناشن دوخ زا ار یم اذل داد
ندرک کشخ یارب ار شور نیا ناوت
.درک هئارا نیگناس لاقترپ تسوپ هنیهب
یرازگساپس یم مزلا دوخ رب هلاقم ناگدنسیون هلیسو نیدب هیلک زا دنناد
و ریدقت لامک ،دندومن یرای ار ام هژورپ نیا ماجنا رد هک ینازیزع .دنروآ لمع هب ار رکشت .درادن دوجو ناگدنسيون نيب عفانم ضراعت هنوگچيه REFERENCES
Agricultural statistics. (2020). Garden products (3 ed).
Ministry of Agriculture Jihad, Deputy of planning and economics “https://www.maj.ir”
Allaf, T., Tomao, V., Besombes, C., & Chemat, F.
