نایمظاک دومحم ،1
یرولت نایواک همطاف
2
هديكچ
:همدقم رضاح شهوژپ هب یسرتسد یبایزرا فده اب
تبقارم تبقارم تیعماج رایعم اب ییاتسور هداوناخ کشزپ حرط رد اه لاس رد اه
یاه 1390 و 1391 رد 17 ییاتسور تشادهب زکرم
دش ماجنا ناگرگ ناتسرهش .
شور يسررب : یفیصوت تروص هب و دوب یدربراک عون زا شهوژپ نیا -
.تفرگ ماجنا یلیلحت هرود کی رد یبایزرا
24 گر لدم ساسا رب ،ههام اطخ ینویسر
- بوچراچ رد حیحصت
هداد لدم مرن زا هدافتسا اب یبیکرت یاه رازفا
EViews .دیدرگ ماجنا تبقارم ینزو بیارض اب ینویسرگر نیمخت هجیتن
تبقارم تیعماج صخاش رد اه تبقارم ریثأت بیارض سپس و اه
اه
هب یسرتسد یور تدم دنلب و تدم هاتوک تارثا کیکفت اب هدش دای صخاش رد تبقارم
دش هداد ناشن اه .
هتفاي :اه رب ساسا ی هتفا یاه
،شهوژپ طابترا تبثم ی ب ی ن سرتسد ی هب تبقارم اه و صخاش عماج ی ت تبقارم اه دوجو اد تش . نچمه ی ن
، اب 10 دصرد دوبهب رد تیعضو تیعماج تبقارم اه
( طسوتم نزو ی راهچ تبقارم
،کشزپ
،راتسرپ امزآ ی هاگش و هناخوراد )
، صخاش یسرتسد هب تبقارم یاه تملاس
، دودح 42 / 10 دصرد شیازفا تفای .
هجيتن :يريگ تبقارم هب یسرتسد تبقارم تیعماج صخاش دشر خرن اب لداعم یدشر خرن اب ییاپرس یاه
یم شیازفا اه تبقارم تیعماج صخاش ریثأت اما ،دبای
هب یسرتسد یور اه
تبقارم هکبش هعسوت همانرب دننام اه زونه ،یتشادهب یاه
یم هدهاشم کشزپ یارب لااب رایسب ریثأت و مهس اب یم رظن هب دودحم رایسب لماوع ریاس ریثأت و مهس و دوش
دسر .
هژاو :يديلک ياه هداوناخ کشزپ
؛ تبقارم هب یسرتسد تبقارم تیعماج ؛اه
اه
تفایرد :هلاقم 26 / 12 / 1394 :ییاهن حلاصا
2 / 4 / 1395 :هلاقم شریذپ
5 / 5 / 1395
:عاجرا نایمظاک همطاف یرولت نایواک ،دومحم تبقارم هب یسرتسد یبایزرا.
تبقارم تیعماج درکیور اب هداوناخ کشزپ همانرب رد اه اه
. تملاس تاعلاطا تیریدم 1395
؛
13 ( 4 ) : 309 - 304
همدقم
همانرب فده دوبهب و تملاس تامدخ هب یسرتسد شیازفا ،یناگمه تملاس یاه
هرهب طیارش تبقارم زا یدنم ههد رد .تسا تملاس یاه
1360 شرتسگ حرط ،
تبقارم تامدخ هب یسرتسد شیازفا روظنم هب ینامرد و یتشادهب هکبش یاه
تملاس هیلوا (PHC
Primary health care
) ، ،نامرد رب یریگشیپ تیولوا
هب روشک رد ،اتسور رد تملاس تامدخ هیارا و یرتسب تامدخ هب ییاپرس تامدخ ( دمآرد ارجا 1 صخاش یاقترا بجوم همانرب نیا .) زونه اما ،دیدرگ یتملاس یاه
تبقارم نیمأت یارب مزلا تیعماج دقاف زاین دروم یاه
زا .دوب ییاتسور هعماج یاه
نیا ماظن بوچراچ رد هدش فیرعت تامدخ هیارا یارب یلقتسم همانرب یارجا ،ور
هداوناخ کشزپ و عاجرا یم رظن هب یرورض
لوط شیازفا ،رگید یوس زا .دسر
یرامیب راب شیازفا ،رمع و ینامرد عماج تامدخ هیارا هب زاین و ریگاو ریغ یاه
نا تبقارم هب یسرتسد یارب نوزفازور تاراظت نف و یصصخت یاه
یروآ یاه
شلاچ اب ار روشک تملاس ماظن ،ینامرد هتفرشیپ و تمیقنارگ یکشزپ یاه
تلاکشم عفر فده اب هداوناخ کشزپ همانرب ،نیاربانب .تسا هدومن هجاوم یدیدج شیپ همانرب رد ور هب یسرتسد دوبهب روظنم هب صخشم روط هب و PHC
تبقارم هنیزه شهاک ،روشک رد عاجرا ماظن یرارقرب ،تملاس یاه ریغ یاه
تبقارم یرورض هرهب رد تلادع یرارقرب ،تملاس یاه
تبقارم زا یدنم و اه
لاس زا تملاس ماظن رد ییوگخساپ شیازفا 1384
( دش هتشاذگ ارجا هب 2
.)
رایسب رد و ایبملک ،نیچ ،دنله ،اداناک رد هداوناخ کشزپ تامدخ زا ی
و ناتسلگنا رد یمومع ناکشزپ تامدخ ،ناریا هلمج زا رگید یاهروشک تبقارم
یاه هیارا ماظن حلاصا روظنم هب یلک روط هب اکیرمآ رد هدش تیریدم
تبقارم تبقارم هب یسرتسد دوبهب ،تملاس یاه هنیزه شهاک ،تملاس یاه
یاه
تبقارم تیفیک یاقترا و تملاس یرورض ریغ اج رد تملاس یاه
هیارا هعم
یم دوش ( 3 .) هتفای یاه تاعلاطم
Continelli
و ناراکمه ( 4 )،
Wasson
و
ناراکمه ( 5 ) و
Hutchison
و ناراکمه ( 6 ) رد هنیمز جیاتن هیارا تامدخ کشزپ
یم ناشن ،هداوناخ تبقارم هک دهد
حطس یاقترا هب رجنم هداوناخ کشزپ یاه
یسرتسد ،تملاس یم عماج و گنهامه تامدخ هب رتشیب
.دوش
تبقارم یم هیارا هداوناخ کشزپ طسوت هک ییاه یگژیو یاراد ،دوش
زا ییاه
تبقارم تیعماج هلمج یم اه
دشاب ( 7 تبقارم یمامت هچنانچ .) هتسب کی رد اه
تبقارم هتسب رد تمدخ ره یارب هدش نییعت نازیم هب و یتامدخ ،دوش مهارف اه
یم تبقارم تیعماج هک تفریذپ ناوت ( تسا هتفای ققحت اه
9 - 7 .) باتک رد
تبقارم تیعماج ،اداناک هداوناخ کشزپ زا یکی ناونع هب اه
11 یگژیو تامدخ
( تسا هدش نایب هداوناخ کشزپ 8
رظن زا .)
Rakel
و
Rakel
زا یکی ،
نایاپ لصاح هلاقم ب دشرا یسانشراک همان
ه هرامش 90 / 49 یم پ/آ/
دشاب تیامح اب هک
.تسا هدش ماجنا دهاش هاگشناد 1 - ،نارهت ،دهاش هاگشناد ،یکشزپ هدکشناد ،تشادهب داصتقا هورگ ،تشادهب داصتقا ،رایداتسا
ناریا 2 - ،دشرا سانشراک ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ،یکشزپ هدکشناد ،تملاس داصتقا
هدنسیون(
)لوؤسم Email: [email protected]
یشهوژپ هلاقم
تبقارم یاهدرکراک هداوناخ کشزپ تیریدم اب تامدخ هیارا ماظن رد هک هیلوا یاه
یم هیارا تبقارم تیعماج ،دوش ( تسا اه
10 قیقحت جیاتن .)
Starfield
و
Shi
ناشن م ی دهد هک فرص رظن زا عضو ی ت داصتقا ی و عامتجا ی
،دارفا هعماج ا ی
ملاس رت تسا هک هب تبقارم اه ی تملاس عماج سرتسد ( تسا هتشاد ی 11
رب .)
هخسن لمعلاروتسد قبط 11
و 13 هدش فیرعت یتامدخ هتسب دیاب هداوناخ کشزپ ،
( دهد هیارا دوخ ششوپ تحت تیعمج یمامت هب ار لمعلاروتسد رد 9
، 2 .)
همانرب یبایزرا ،رضاح شهوژپ ماجنا زا فده تهج زا هداوناخ کشزپ
تبقارم هب یسرتسد فده هب یبایتسد تیعماج رایعم ساسا رب ییاپرس یاه
تبقارم هاگشیامزآ و هناخوراد ،راتسرپ ،کشزپ تامدخ عومجم یارب ییاپرس یاه
لاس ود رد یصیخشت 1390
و 1391 هداوناخ کشزپ همانرب یرجم زکارم رد
دوب ناگرگ ناتسرهش رد ییاتسور .
شور يسررب
یفیصوت عون زا و یدربراک هعلاطم نیا -
و اهاتسور عومجم یارب هک دوب یلیلحت
ریز یاهرهش( هتلاکنخرس و نیلج رهش ود 20
رد ،ناگرگ ناتسرهش رد )رفن رازه
لاس ود 1390 و 1391 اب ینویسرگر یگتسبمه عون زا یبایزرا لدم .دش ماجنا
هداد هج هب ینویسرگر لدم نیا .دوب یلناپ یاه ،نآ بسانم دربراک و تیمها ت
هداد بیکرت یارب هرود کی رد ینامز یرس یاه
24 هداد و ههام یعطقم یاه
یارب 17 نتخاس تهج .دیدرگ باختنا ،هام ره رد ییاتسور تشادهب زکرم
صخاش هداد زا ،اه هکبش شرتسگ دحاو رد هدش دای تشادهب زکارم یتبث یاه
دیدرگ هدافتسا ناگرگ ناتسرهش تشادهب هداد زا هدافتسا .
هب تعسو اب یتبث یاه
هداد اب ینویسرگر یگتسبمه لدم رد هدش هتفرگ راک یعبات طباور و یبیکرت یاه
یگژیو زا ،تدم دنلب و تدم هاتوک جیاتن حیضوت یارب لدم دوب شهوژپ نیا یاه
،نینچمه .تسا هدشن هدهاشم نونکات هداوناخ کشزپ تاعلاطم ریاس رد و صخاش م یمک یاه تبقارم هب یسرتسد یارب هدش یفرع تیفرظ یگژیو ود اب ،اه
تبقارم تفایرد تصرف و تبقارم تیعماج صخاش یارب و اه
ینزو طسوتم اب اه
تبقارم یارب تاعجارم عومجم رضاح شهوژپ رد راب نیلوا یارب ،ییاپرس یاه
.دش هداد ناشن یسرتسد صخاش تیفرظ زا یبیکرت صخاش کی ناونع هب ،
هیارا تاناکما ای
تبقارم تبقارم نیا تفایرد تصرف اب هارمه اه یم فیرعت اه
( دوش 12 یسرتسد .)
تبقارم هب تبقارم یارب تاناکما ای تیفرظ لماش ییاپرس یاه ،یکشزپ یاه
رد یصیخشت هاگشیامزآ تامدخ و ییوراد تامدخ ،یراتسرپ 17
تشادهب زکرم
ناکما نیا .دوب رظن دروم ناگرگ ناتسرهش یاهدحاو ،راتسرپ ،کشزپ دادعت اب تا
یارب .دیدرگ صخشم هام ره رد و زکرم ره رد یصیخشت هاگشیامزآ و هناخوراد تبقارم هب یسرتسد یارب دحاو صخاش کی هبساحم ،هام ره رد و زکرم ره رد اه
.دوش هبساحم هام ره رد زکرم ره یارب هدش دای تاناکما ینزو نیگنایم دوب مزلا ظنم نیا یارب یبسن تصرف هدنهد ناشن بیارض اب لداعم ینزو بیارض ،رو
تبقارم تفایرد تبقارم تفایرد یارب تاعجارم هنیزه تبسن ساسا رب و اه
زا اه
تیفرظ زا کی ره هب یصیخشت هاگشیامزآ و هناخوراد دحاو ،راتسرپ ،کشزپ یاه
.دیدرگ هبساحم تاعجارم هنیزه عومجم ه ادتبا ،ینزو بیارض هبساحم یارب تبقارم تفایرد یارب تاعجارم هنیز
زا اه
تیفرظ زا کی ره عومجم یارب سپس و هام ره رد زکرم ره یارب هدش دای یاه
17 .تفرگ رارق هبساحم دروم هناهام روط هب ناگرگ ناتسرهش تشادهب زکرم هنیزه نیا هناهام طسوتم تبسن
تیفرظ زا کی ره یارب اه نآ عومجم هب اه
رد اه
لاس 1390 هب ، تبقارم یارب ناسکی یبسن تصرف ای ینزو بیارض ناونع یاه
هجوت اب .دش هتفرگ رظن رد یسرتسد صخاش هبساحم رد هدش دای لاس رد هناگراهچ هام رد ینزو بیارض ندوب ناسکی ترورض هب لاس یاه
یاه 1390 و 1391 ،
لاس رد هدمآ تسد هب ینزو بیارض 1390
لاس یارب 1391 .دش دروآرب زین
رضلصاح لودج هدش هداد ناشن ینزو بیارض ب 1
تیفرظ رد هیارا یاه
تبقارم رد زکرم ره رد یصیخشت هاگشیامزآ و هناخوراد ،یراتسرپ ،یکشزپ یاه
تبقارم تفایرد تصرف و تیفرظ زا یبیکرت صخاش کی ،هام ره ره یارب اه
هام ره رد زکرم دومن هیارا ار
هب یبیکرت صخاش میسقت اب . ره یارب هدمآ تسد
رد زکرم نآ ششوپ تحت تیعمج رب زکرم هام
ود یاه لاس 1390 و 1391 ،
تبقارم هب یسرتسد هنارس صخاش رد ییاپرس یاه
17 هناهام تروص هب و زکرم
.دیدرگ هبساحم لودج 1 تبقارم ينزو بیرض : لاس رد يیاپرس یاه
1390 ينزو بيرض
تبقارم اه
يلاير شزرا نيگنايم تاعجارم
هام رد تبقارم عون
679 /
0 27775574 یکشزپ
031 /
0 1292466 یراتسرپ
169 /
0 6923001 ییوراد
118 /
0 4858993 یصیخشت هاگشیامزآ
1 40850033 عمج
تبقارم تیعماج صخاش ،رگید صخاش اه
یم دشاب یارب تیعماج .
تبقارم رد هدش فیرعت یتامدخ هتسب رد ،ییاپرس یاه ترازو لمعلاروتسد
تشادهب تهج تبقارم تفایرد هاگشیامزآ و هناخوراد ،یراتسرپ ،یکشزپ یاه
یصیخشت .دیدرگ نایب شهوژپ رد ،ساسا نیا رب
رضاح هناگادج صخاش راهچ
تبقارم تیعماج یارب ،اه
قبط ره یارب هنارس تاعجارم تاعفد زا کی
تبقارم دای یاه تفرگ رظن رد هدش ه
.دش
رد تاعجارم تاعفد درادناتسا ای لقادح نازیم ،تشادهب ترازو لمعلاروتسد
تبقارم زا کی ره یارب هنارس ،هناگراهچ یاه
تهج هزادنا ای رتشیب دودح یریگ
زا .تسا هدیدرگن صخشم هنارس تاعجارم درکراک درادناتسا زا رتمک نیا
تبسن ،ور
تبقارم زا کی ره یارب هنارس تاعجارم تاعفد اهچ یاه
رد هناگر 17 زکرم
هب ،ناتسا حطس رد هنارس تاعجارم تاعفد طسوتم هب ،ناگرگ ناتسرهش تشادهب تاعجارم یبسن تاعفد یارب هدش درادناتسا ای یبسن صخاش ناونع دیدرگ دروآرب
.
تلع هب دوجو مدع هنارس تاعجارم تاعفد یناتسا طسوتم ناونع هب یصخاش
تبقارم یارب و هناخوراد ،یراتسرپ یاه
کشزپ عاجرا اب یصیخشت هاگشیامزآ
حطس رد تبقارم هس نیا یارب تاعجارم تاعفد طسوتم زا ،یمومع 17
زکرم
هدافتسا ناگرگ ناتسرهش تشادهب دش
تشادهب زکارم هک نیا هب هجوت اب .
دجاو ،ناتسا زکرم ناونع هب ناتسرهش نیا تیعقوم تلع هب ناگرگ ناتسرهش ارا یارب مزلا طیارش ی
تبقارم ه اه یفیک یاهدرادناتسا لقادح اب تاعجارم تاعفد و
شیب ای رت یم بوسحم نآ زا دوش
؛ نیاربانب
، یم یارب تاعجارم تاعفد طسوتم ناوت
دای تبقارم هس ینیشناج ای حیضوت یارب ار زکارم نیا عومجم رد هدش
تسناد بسانم یناتسا یاهدرادناتسا .
هداد اب ینویسرگر لدم رد ایم هطبار ،یلناپ یاه
هنارس یسرتسد صخاش ن
تبقارم هب تیعماج صخاش راهچ و هتسباو ریغتم ناونع هب ،ییاپرس یاه
تبقارم تبقارم تفایرد یارب اه هاگشیامزآ و هناخوراد ،یراتسرپ ،یکشزپ یاه
اب بیترت هب یصیخشت
CO1
،
CO2
،
CO3
و
CO4
یحیضوت یاهریغتم ناونع هب
هطبار و عون زا ای یمتیراگل عون زا یا
Cobb-Douglas
تیزم .دش هتفرگ رظن رد
لدم نیمخت زا یشان تیدودحم دوبن ،یمتیراگل هطبار عون نیا زا هدافتسا یم نآ رد یطخ هطبار کی تروص هب صاخ تلاح رد ینویسرگر ،نینچمه .دشاب
زا رتمک( تدم هاتوک تارثا توافت حیضوت یارب ،رظن دروم ینویسرگر لدم رد دنور( تدم دنلب و )هام کی ،یحیضوت و هتسباو یاهریغتم نیب هطبار رد )هناهام
اطخ ینویسرگر لدم -
حیحصت (ECM Error correction model
.دش هدافتسا )
هداد مرن رد زین اه یجنسداصتقا رازفا
EViews
هخسن 8 لیلحت و هیزجت دروم
.تفرگ رارق تبقارم هب یسرتسد ریغتم نیب هطبار حیضوت تهج و ییاپرس یاه
تبقارم تیعماج صخاش یاهریغتم ( ییاپرس یاه
CO1
،
CO2
،
CO3
،
CO4
زا ،)
هطبار 1 .دیدرگ هدافتسا
هطبار 1
∆ Ln (accst,i) = α1
ω ∗ ∆ Ln (co1,t,i) + α2
ω ∗ ∆ Ln (co2,t,i) +
α3
ω ∗ ∆ Ln (co3,t,i) +αω4 ∗ ∆ Ln (co4,t,i) +
{ ω1∗ Ln (accst−1,i) – γω0 − γω1 ∗ Ln (co1,t−1,i) − γω2 ∗ Ln (co2,t−1,i) − γ3
ω ∗ Ln (co3,t−1,i) − γ4
ω ∗ Ln (co4,t−1,i) }
α1
ω + αω2 +αω3 + αω4= 1 1 دیق
γ1 ω + γ2
ω + γ3
ω + γ4
ω = 1 2 دیق
تملاع هطبار رد
1 حیضوت یارب هام کی لوط رد تاریغت هدنهد ناشن ،
تملاع و تدم هاتوک هطبار یددع شزرا یارب نیرپن متیراگل هدنهد ناشنLn
یم اهریغتم بیارض .دشاب
α
(ω
اه )
γ و (ω
اه ) نیمخت هجیتن زا لصاح بیارض و
.تشاد صاصتخا تدم دنلب و تدم هاتوک طباور هب بیترت هب ،نویسرگر
1 ω
تبقارم یارب تاعجارم یاهریغتم هعومجم رثا هک تسا یبیرض ،یکشزپ یاه
هناخوراد ،یراتسرپ تبقارم هب یسرتسد ریغتم یور ار یصیخشت هاگشیامزآ و
اه
یم ناشن یاهدیق .دهد 1
و 2 یم ناشن یحیضوت یاهریغتم بیارض هک دنهد
تبقارم یارب تاعجارم زا یصیخشت هاگشیامزآ و هناخوراد ،یراتسرپ ،یکشزپ یاه
تبقارم تیعماج یلک صخاش رد کی ربارب عومجم اب ینزو بیارض عون اه
یم دشاب یم بجوم دیق ود نیا . بیارض هک دوش
α4
و ω γ4
هس نیمخت هجیتن زا ،ω
.دنیآ تسد هب رگید بیرض هطبار ینویسرگر نیمخت جیاتن 1
و یحیضوت یاهریغتم ینزو بیرض ،
تبقارم هب یسرتسد ریغتم ششک و یحیضوت یاهریغتم زا کی ره هب تبسن اه
تبقارم تیعماج یلک صخاش هب تبسن م هاتوک رد ار اه
ناشن تدمدنلب و تد
یم دروم یاهریغتم یددع شزرا هک تسا لوبق لباق یتروص رد اهنت و دهد
یگتشابنا هبترم یاراد ای و ینامز دنور رثا زا لقتسم ،نیمخت رد هدافتسا هبترم زا
نومزآ ،أدبم زا ضرع دوجو تلاح رد ،روظنم نیدب .دنشاب دحاو هشیر ای ناسکی اب دحاو هشیر هتفای .دیدرگ ماجنا ینامز دنور
یاراد اهریغتم همه هک داد ناشن اه
رفص دحاو هشیر اب ناسکی هبترم زا یگتشابنا .دنتسهI(0)
( نییعت بیرض
R2
هطبار یارب هدمآ تسد هب نیمخت رد ) 1
، 90 .دمآ تسد هب دصرد
فیصوت یاهریغتم هلیسو هب هتسباو ریغتم تارییغت زا ییلااب دصرد ،نیاربانب حیضوت ،ی
یم هداد حطس رد یفیصوت یاهریغتم بیارض .دوش 01
/ 0 = ینعمP
دوب راد نیا .
یم تبثم ،راظتنا قباطم بیارض شور اب نیمخت یگتسبمهدوخ .دنشاب
AR(1)
هرامآ و دش فرطرب
Durbin-Watson
اب لداعم 1 / 2 حطس رد هک دمآ تسد هب
01 / 0 = ینعمP
دوب راد سنایراو نومزآ جیاتن . هیضرف هک داد ناشن زین یناسمهان
سنایراو ندوب ناسکی رب ینبم رفص یم هتفریذپ اه
جیاتن .دوش نومزآ یاه وF
2
،
هیضرف لدم لباقم رد تباث تارثا هداد لدم
یبیکرت یاه
Pooled model
در ار
درک . نومزآ هجیتن
Hausman
تارثا لدم اب نیمخت نیب هک دوب نآ زا یکاح زین
تباث نیرتهب ،نیاربانب .تشادن دوجو یتوافت ،یفداصت تارثا لدم اب نیمخت و
هداد یگژیو اب نیمخت یم تسد هب یبیکرت یاه
دیآ نومزآ هجیتن . مه یاه
یگتشابنا
یم ناشن زین دهد
هک دوجو مدع رب ینبم رفص هیضرف هطبار رد دنور ریغتم
اهریغتم اب
حطس رد رگیدکی 05
/ 0 = یم هتفریذپP
.دوش هتفای اه
هتفای هطبار ینویسرگر نیمخت یاه 1
تهج زا مزلا یرامآ یگژیو یاراد ، یتسرد
یم جیاتن هداوناخ کشزپ یاهدرکراک دوبهب اب هک تسا نیا قیقحت هیضرف .دشاب
تبقارم تیعماج رایعم ساسا رب تبقارم هب یسرتسد ،اه
شیازفا زین ییاپرس یاه
لودج .تفای 2
ششک بیارض و تیمها بیارض ای ینزو بیارض نیمخت جیاتن
هطبار رد یحیضوت یاهریغتم 1
یم ناشن ار دوب نآ زا یکاح ششک بیارض .دهد
یازا هب هک 1
تبقارم زا کی ره مجح رد رییغت دصرد هب یسرتسد صخاش ،اه
تبقارم .درک رییغت دصرد دنچ اه
لودج 2 تبقارم تیعماج صخاش یارب ششک و تیمها بیارض : تبقارم هب يسرتسد اب هطبار رد اه
يیاپرس یاه
تبقارم تيعماج صخاش رد اهريغتم اه
( )CO ياهريغتم تيمها بيرض
تبقارم تيعماج صخاش اه
ياهريغتم ششک بيرض تبقارم تيعماج صخاش اه
تدم هاتوک تدم دنلب
تدم هاتوک تدم دنلب
تبقارم مهس صخاش تبقارم عومجم رد کشزپ یاه
ییاپرس یاه
1( )CO 75
/ 0 77
/ 0 78
/ 0 81
/ 0
تبقارم مهس صخاش تبقارم عومجم رد یراتسرپ یاه
ییاپرس یاه
2( )CO 02
/ 0 03
/ 0 02
/ 0 03
/ 0
تبقارم مهس صخاش تبقارم عومجم رد ییوراد تامدخ ای اه
ییاپرس یاه
3( )CO 12
/ 0 11
/ 0 12
/ 0 12
/ 0
تبقارم مهس صخاش تبقارم عومجم رد یصیخشت هاگشیامزآ تامدخ ای اه
ییاپرس یاه
4( )CO 11
/ 0 08
/ 0 12
/ 0 09
/ 0
ییاپرس یساسا تبقارم راهچ یارب تاعجارم ینزو طسوتم ساسا رب تیعماج صخاش -
- 42
/ 10 42
/ 10
لودج رد هدش هداد ناشن بیارض هب هجوت اب 2
دوبهب رد کشزپ مهس ،
تبقارم هب یسرتسد صخاش رتمک( تدم هاتوک رد لماوع ریاس مهس هب تبسن ،اه
بیترت هب و دایز رایسب )هناهام دنور( تدم دنلب و )هام کی زا 75
/ 0 و 77 / 0 .دوب
تبقارم مهس ،تدم دنلب و تدم هاتوک یسرتسد صخاش دوبهب رد یراتسرپ یاه
دودح و کدنا رایسب 02
/ 0 و 03 / 0 تبقارم مهس ،نینچمه .دمآ تسد هب یاه
.دیدرگ هدهاشم کشزپ مهس زا رتمک رایسب زین یهاگشیامزآ و هناخوراد تبقارم عومجم یارب هدمآ تسد هب ششک بیارض هک داد ناشن اه
10 تبقارم هب یسرتسد صخاش ،هداوناخ کشزپ هب تاعجارم رد شیازفا دصرد اه
نازیم هب تدم هاتوک رد ار 8
/ 7 نازیم هب تدم دنلب رد و دصرد 1
/ 8 دصرد
تبقارم ریاس رد .داد شیازفا هناخوراد تامدخ یارب ششک بیرض نیرتشیب زین اه
شیازفا اب .دش هدهاشم 10
تبقارم یدصرد اش ،ییوراد یاه
هب یسرتسد صخ
تبقارم اهنت اه 2 / 1 شیازفا ،نینچمه .تفای شیازفا دصرد 10
یدصرد
تبقارم تبقارم هب یسرتسد ،یصیخشت هاگشیامزآ یاه ،تدم هاتوک رد ار اه
2 / 1 ،تدم دنلب رد و دصرد 9
/ 0 .داد شیازفا دصرد
تبقارم عومجم ینزو طسوتم نتفرگ رظن رد اب تیعماج صخاش ناونع هب اه
تبقارم اب ،اه 10 تبقارم تیعماج تیعضو رد دوبهب دصرد نآ ینزو طسوتم اب اه
تبقارم عومجم زا تبقارم هب یسرتسد صخاش ،اه
هرود رد تملاس یاه یاه
دودح ،هناهام دنور رد و هام کی زا رتمک 42
/ 10 .درک ادیپ شیازفا دصرد
ثحب
هتسناوت هداوناخ کشزپ همانرب ،داد ناشن رضاح شهوژپ جیاتن یسرتسد هک تسا
تبقارم هب تیعماج صخاش دشر خرن اب لداعم یدشر خرن اب ار تملاس یاه
تبقارم تیعماج صخاش رد کشزپ ریثأت و مهس زونه اما ،دهد شیازفا اه
تبقارم یم رظن هب دودحم رایسب لماوع ریاس ریثأت و مهس و لااب رایسب اه .دسر
د کشزپ یروحم شقن رب دیکأت تهج زا عوضوم نیا هداوناخ کشزپ همانرب ر
یم لوبق لباق کشزپ همانرب نیب یساسا توافت کی هک تشاد هجوت دیاب .دشاب
هکبش شرتسگ حرط و هداوناخ ریاس شقن شرتسگ رب دیکأت ،یتشادهب یاه
تبقارم هیارا رد و تملاس میت رد لماوع و هناخوراد ،امام و راتسرپ لماش اه
هداوناخ کشزپ همانرب رد هاگشیامزآ یم
دشاب و راتسرپ یناسنا یورین دوبمک .
هناخوراد تاناکما یم ،تشادهب زکارم رد یصیخشت هاگشیامزآ و یا
تلع دناوت
.ددرگ بوسحم عوضوم نیا یساسا تاعلاطم جیاتن
Continelli
و ناراکمه ( 4 )،
Wasson
و ناراکمه ( 5 و )
Hutchison
و ناراکمه ( 6 )،
تامدخ هب یسرتسد و تملاس حطس یاقترا رب
قیقحت جیاتن .دنتشاد دیکأت هداوناخ کشزپ همانرب رد گنهامه و عماج
Veugelers
و ردYip
رمآ ی اک یعامتجا و یداصتقا تیعضو اب دارفا هک داد ناشن
نییاپ فیعض یتملاس تیعضو و رت کشزپ تامدخ هب یرتشیب یسرتسد ،رت
دنراد هداوناخ (
13 .) دخ ی و ی و ی دمحارا هسیاقم اب ،ناهفصا رد دوخ هعلاطم رد ی
هخسن هنارس طسوتم صخاش هب یسرتسد هک دندیسر هجیتن نیا هب ،ییوراد یاه
تبقارم لاس رد ییوراد یاه 1391
لاس هب تبسن 1383
یارجا زا لبق لاس(
( تسا هتفای دوبهب ،)هداوناخ کشزپ همانرب 14
شهوژپ جیاتن .)
Slade
و
Busing
رد ک ریثأت هب هجوت اب هداوناخ کشزپ تامدخ هیارا طیارش هک دوب نآ زا یکاح ادانا یراک تاعاس رب رثؤم لماوع زا یرگید دادعت و کشزپ نس ،تمدخ هیارا لحم یم رثؤم نآ تامدخ هب یسرتسد دوبهب رد ،هداوناخ کشزپ
( دشاب 15 تاعلاطم .)
Thomas
و ناراکمه اب شور زا هدافتسا
Delphi
رد هک داد ناشن و دش ماجنا
تبقارم تیعماج ،ایلارتسا رد اه
یگژیو زا PHC
درکیور دیاب هک تسا ییاه
ماظن رظن زا .دوش هتفرگ رظن رد ناییاتسور تملاس یاهدمایپ دوبهب یارب یدنم
نآ هب یسرتسد رد تلادع یبایزرا رد تیمها زیاح تاعوضوم زا یگژیو نیا ،اه
تبقارم یاه سور یارب PHC
یم رامش هب ناییات ور
( د 17 ، 16 .)
Lawless
و
،ناراکمه تیعماج تبقارم اه یاهدمایپ یبایزرا مهم و یلصا عوضوم ارPHC
لدم دوجو مدع رب دیکأت اب و دندومن نایب یدرف تملاس ،یبایزرا بسانم یاه
( دندومن هیارا ایلارتسا یارب یبایزرا یفیک لدم کی 18
هعلاطم رد .)
Reeve
و
ناراکمه ین تبقارم یبایزرا یارب ز تاعلاطم رب لماک رورم کی زا سپ عماج یاه
تسایس و تملاس تامدخ درکراک نیب هطبار حیضوت تهج ،هتشذگ اب یراذگ
هداد اب ،گرزب یاهرهش زا رود قطانم رد یدرف تملاس دمایپ هدنهد ناشن یاه
ایزرا بوچراچ کی ،اهدمایپ و دنیارف ،اهدرکراک راتخاس نداد ناشن هیارا یفیک یب
دیدرگ ( 19 ) . صخاش هک نیا لوا .دنتشاد دیکأت عوضوم هس رب تاعلاطم نیا عومجم
تبقارم هب یسرتسد رب هک یلماوع ای یدرکراک لماوع ریثأت تحت ،تملاس یاه
تبقارم تفایرد تصرف یم راذگریثأت اه
یم رییغت ،دشاب رییغت هک نیا مود .دنک
تبقارم هب یسرتسد صخاش ب رد اه
هجیتن ،هداوناخ کشزپ همانر مهم شقن زا یا
تبقارم تیعماج یبایزرا هک نیا موس .تسا اهدرکراک دوبهب رد هداوناخ کشزپ اه
لدم قیرط زا اهنت و دودحم روط هب نونکات رارق هجوت دروم یفیک یبایزرا یاه
تبقارم هب یسرتسد صخاش ،رضاح شهوژپ رد .تسا هتفرگ اب راگزاس روط هب اه
وم ود .دیدرگ هیارا یمک عون زا یبایزرا لدم و دش هتفرگ رظن رد لوا عوض
مهم هداد هب یسرتسد زین شهوژپ تیدودحم نیرت دوب زاین دروم یاه
.
هجیتن یریگ
تبقارم هب یسرتسد شیازفا یبایزرا تبقارم تیعماج رایعم اب ییاپرس یاه
ناشن اه
تبقارم یارب فده نیا هک داد همانرب رد ییاپرس یاه
هدش لصاح هداوناخ کشزپ
تبقارم تیعماج صخاش رد کشزپ ریثأت و مهس زونه اما ،تسا زا رتشیب رایسب اه
یم همانرب رد یصیخشت هاگشیامزآ و هناخوراد ،راتسرپ ریثأت و مهس دشاب
.
اهداهنشیپ
هناخوراد تاناکما و راتسرپ یناسنا یورین دوبمک رد یصیخشت هاگشیامزآ و یا
،تشادهب زکارم یم
مک یساسا تلع دناوت تبقارم نیا مهس ندوب گنر
.دشاب اه
تبقارم نیا یلعف تیعضو دوبهب ،عوضوم نیا تبقارم تیعماج ققحت یارب اه
اه
یم ناشن یرورض ار دهد
.
ينادردق و رکشت
ناتسا تملاس همیب نامزاس و ناتسلگ یکشزپ مولع هاگشناد تشادهب تنواعم زا ندروآ مهارف تهج هب ناتسلگ هداد
هب رکشت و ریدقت ،شهوژپ زاین دروم یاه
یم لمع دیآ .
References
1. Shadpour K. Health sector reform in Islamic Republic of Iran. Hakim Res J 2006; 9(3): 1-18. [In Persian].
2. Ministry of Health and Medical Education. Rural family physician's instructions and cities under 20,000, version 13 [Online].
[cited 2013]; Available from: URL: http://fpqa.tbzmed.ac.ir/Page/9/ [In Persian].
3. Javanbakht M. Comparative of the family physician in Iran and other countries and survey problems of family physicians.
Journal of the Medical Council of Isfahan 2011; 14(28): 14-23. [In Persian].
4. Continelli T, McGinnis S, Holmes T. The effect of local primary care physician supply on the utilization of preventive health services in the United States. Health Place 2010; 16(5): 942-51.
5. Wasson JH, Sauvigne AE, Mogielnicki RP, Frey WG, Sox CH, Gaudette C, et al. Continuity of outpatient medical care in elderly men. A randomized trial. JAMA 1984; 252(17): 2413-7.
6. Hutchison B, Levesque JF, Strumpf E, Coyle N. Primary health care in Canada: systems in motion. Milbank Quarterly 2011;
89(2): 256-88.
7. Farmer JE, Clark MJ, Sherman A, Marien WE, Selva TJ. Comprehensive primary care for children with special health care needs in rural areas. Pediatrics 2005; 116(3): 649-56.
8. College of Family Physicians of Canada. A vision for Canada: family practice: the patient's medical home [Online]. [cited 2011 Sep]; Available from: URL: http://www.cfpc.ca/A_Vision_for_Canada_Family_Practice_2011/
9. Ministry of Health and Medical Education. Rural family physician's instructions and cities under 20,000, version 11 [Online].
[cited 2011]; Available from: URL: http://portal.arakmu.ac.ir/portal/File/ShowFile.aspx?ID=0b0c3065-b834-4a93-b300- 8ea17907870e [In Persian].
10. Rakel RE, Rakel DP. Textbook of family medicine. London, UK: Elsevier Health Sciences; 2011. p. 17-24.
11. Starfield B, Shi L. The medical home, access to care, and insurance: a review of evidence. Pediatrics 2004; 113(5 Suppl): 1493-8.
12. Gulliford M, Morgan M. Access to health care. Abingdon, UK: Routledge; 2013. p. 1-12.
13. Veugelers PJ, Yip AM. Socioeconomic disparities in health care use: Does universal coverage reduce inequalities in health? J Epidemiol Community Health 2003; 57(6): 424-8.
14. Khadivi R, Yarahmadi A. The drug prescription patterns and utilization after family physician program implementation in rural health centers of Isfahan district, Iran. J Isfahan Med Sch 2013; 31(271): 1-9. [In Persian].
15. Slade S, Busing N. Weekly work hours and clinical activities of Canadian family physicians: results of the 1997/98 National Family Physician Survey of the College of Family Physicians of Canada. CMAJ 2002; 166(11): 1407-11.
16. Thomas SL, Wakerman J, Humphreys JS. What core primary health care services should be available to Australians living in rural and remote communities? BMC Fam Pract 2014; 15: 143.
17. Thomas SL, Wakerman J, Humphreys JS. Ensuring equity of access to primary health care in rural and remote Australia - what core services should be locally available? Int J Equity Health 2015; 14: 111.
18. Lawless A, Freeman T, Bentley M, Baum F, Jolley G. Developing a good practice model to evaluate the effectiveness of comprehensive primary health care in local communities. BMC Fam Pract 2014; 15: 99.
19. Reeve C, Humphreys J, Wakerman J. A comprehensive health service evaluation and monitoring framework. Eval Program Plann 2015; 53: 91-8.
Assessment of Access to Health Care in Family Physician Program with a Comprehensive Health Care Approach
Mahmood Kazemian1, Fatemeh Kavian-Telouri2
Abstract
Introduction: This study aimed to assess the outcomes of family physician program, whose goal was to increase access to health care, using comprehensive health care approach in 17 rural health centers in the Gorgan province, Iran, during 2012-13.
Methods: This was an applied and descriptive-analytic study. The assessment took place in a 24-month period, using error- correction regression models within panel-data regression model that were computed with Ewies8 software. The estimation results were shown by weighted average coefficients of health care in comprehensive care, and effectiveness coefficients for short- and long-term effects of comprehensive care indicators of access to health care.
Results: There was a positive relation between the access to health care and comprehensive care index. In addition, a 10- percentage increase in comprehensive care index (the weighted mean of four cares: medical care, nursing care, laboratory care and pharmaceutical care), the average access to health care would increase by 10.42 percent.
Conclusion: Family physician program have succeeded in increasing access to health care by a growth rate equal to the growth rate of comprehensive health care. However, the effect of comprehensive health care on access to care is highly dependent on physicians and only, slightly influenced by other factors similar to the earlier program of developing health care network.
Keywords: Family Physician; Health Services Accessibility; Comprehensive Health Care
Received: 16 Mar, 2016 Accepted: 26 Jul, 2016
Citation: Kazemian M, Kavian-Telouri F. Assessment of Access to Health Care in Family Physician Program with a Comprehensive Health Care Approach. Health Inf Manage 2016; 13(4): 304-9.
Original Article
