D

(1)

J TOLOO E BEHDASHT, School of Public Health, Yazd Shahid Sadoughi Univ Med Sci

ORIGINAL ARTICLE

Received:2021/11/14 Accepted:2021/12/05

The Effect of Virtual Education on Self-Medication of Medical Sciences Students Based on the Health Belief Model

Moin Salami¹(B.S.), Ashraf Salehi²(M.Sc.), Hamid Momeni²(M.Sc.), Mahdieh Azizi³(M.Sc.) 1.B.S., Department of Nursing, Khomein University of Medical Science, Khomein, Iran.

2.M.Sc., Molecular and Medicine Research Center, Khomein University of Medical Sciences, Khomein, Iran.

3.Corresponding Author: M.Sc., Molecular and Medicine Research Center, Khomein University of Medical Sciences, Khomein, Iran. Email:[email protected] Tel:09189596344

Abstract

Introduction: Due to the high prevalence of self-medication among medical sciences students, according to previous research, the present study aimed to investigate the effect of virtual education on self-medication of medical sciences students based on the health belief model.

Methods: The present quasi-experimental randomized controlled study was conducted on 110 students of Khomein University of Medical Sciences in 2021. The students were divided into experimental and control groups (55 people in each group) through two-stage sampling. The method of data collection was a questionnaire based on the health belief model about self- medication. The questionnaire was completed by both groups before and after the educational intervention. In order to analyze the data, Chi-square and independent and paired t-tests were used using SPSS26 software.

Results: There was no significant difference between the scores of experimental and control groups before the intervention in the constructs of the health belief model. After the intervention, a significant difference was observed in the mean scores of knowledge (p=0.001) and perceived intensity (p=0.027) in the experimental group. However, no significant difference was observed in the mean scores of other constructs between the experimental and control groups.

Conclusion: Although virtual education intervention is effective in learning, it cannot provide a satisfactory quality of education. It is suggested that a study be conducted to compare the two methods of face-to-face and distance learning at the same time.

Keywords: Medicine, Self-Medication, SMS Messaging Service, Virtual Education, Health Belief Model

Conflict of interest: The authors declared that there is no conflict of interest.

This Paper Should be Cited as:

Author:Moin Salami, Ashraf Salehi, Hamid Momeni , Mahdieh Azizi. The Effect of Virtual Education on Self-Medication ……….Tolooebehdasht Journal.2022;20(6):33-46.[Persian]

(2)

ٚز ٣كٞٚػپ ٣ّٕػ ٝٔبٙٞبٔ

زع٤ تقاسٟث عّٛع

َبؾ سٙفؾا ٚ ٕٟٗث ،ٓكق ٜضبٕق،ٓتؿ٥ث 1400

شزًمآ ریثأت یسررب رب یرًضحریغ

تیعضي یوامرددًخ

رب یکشسپ مًلع نایًجشواد

یتشادُب داقتعا لدم ساسا

یملاس هیعم:ناگدىسیًو یحلاص فرشا ،1

یىمًم دیمح2

یسیسع ٍیدُم ،2 3

1 .

ٛدك٘از ٢ ؾبٙقضبو ٣ ضبتؾطپ ٢

، ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از ٣

ٕذ ٥

،ٗ

ٕذ ٥

،ٗ

ا ٤

ٖاط .

2 .

،٢ضبتؾطپ سقضا ؼبٙقضبو

ٖاط٤ا ،ٗ٥ٕذ ،ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از ،٣ِٛىِٛٔ ٚ ٣ىقعپ تبم٥محت عوطٔ

.

3 . : َٛئؿٔ ٜسٙؿ٤ٛ٘

،ٗ٥ٕذ ،ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از ،٣ِٛىِٛٔ ٚ ٣ىقعپ تبم٥محت عوطٔ ،٢ضبتؾطپ سقضا ؼبٙقضبو

ٖاط٤ا .

ٗفّت ؼبٕت : 09189596344

[email protected] Email:

تشادهب عولط

یشهوژپ یملع همانهام ود دزي تشادهب هدكشناد متسیب لاس مشش هرامش دنفسا و نمهب 1400

لسلسم هرامش :

90

:َٛنٚ د٤ضبت 23

/ 08 / 1400

:ـط٤صپ د٤ضبت 14

/ 10 / 1400

ٌدیکچ

ٍمدقم ٝتقصٌ ٢بٞ فٞٚػپ كجع ٣ىقعپ ّْٛػ ٖب٤ٛدك٘از ٗ٥ث ضز ٣٘بٔضززٛذ ٢لابث عٛ٥ق ٝث ٝخٛت بث :

طث ٢ضٛضحط٥غ ـظٛٔآ ط٥ثبت ٣ؾضطث فسٞ بث قٛف ٝؼِبغٔ

ت٥ؼضٚ

طث ٣ىقعپ ّْٛػ ٖب٤ٛدك٘از ٣٘بٔضززٛذ

ٜسق ْبد٘ا ٣تقاسٟث زبمتػا َسٔ ؼبؾا .تؾا

یسررب شير :

٢ٚض طث ٣فزبهت ضاسٞبق ٣ثطدت ٕٝ٥٘ ٝؼِبغٔ ه٤ طضبح فٞٚػپ 110

ٖب٤ٛدك٘از ظا طف٘

َبؾ ضز ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از 1400

ٜٚطٌ ٚز ٝث ٖب٤ٛدك٘از ،٢ا ّٝحطٔ ٚز ٢ط٥ٌ ٕٝ٘ٛ٘ ك٤طع ظا .زٛث

ٜٚطٌ طٞ(س٘سق ٓ٥ؿمت سٞبق ٚ ٖٛٔظآ 55

ض .)طف٘

ٔ ٝٔب٘ فؾطپ بٞ ٜزاز ٢ضٚآزطٌ ـٚ

مح ؼبؾا طث ٝتذبؾ ك

،٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ ْبد٘ا ظا ؽپ ٚ ُجل .زٛث ٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ فطهٔ لٛهذ ضز ٣تقاسٟث زبمتػا ٢ٍِٛا ٢بو ٢بٞ ٖٛٔظآ ظا بٞ ٜزاز ُ٥ّحت ٚ ٝ٤عدت ضٛظٙٔ ٝث .سق ُ٥ٕىت ٜٚطٌ ٚز طٞ زاطفا ظؾٛت ٝٔب٘ فؾطپ

،ضاٛىؾا ضاعفا ْط٘ ظا ٚ ٣خٚظ ٚ ُمتؿٔ ٣ت spss

ٝرؿ٘

26 سق ٜزبفتؾا .

:اَ ٍتفای ضز

ٜظبؾ ٢بٞ

َسٔ

زبمتػا ٣تقاسٟث ضز

ٖب٤ٛدك٘از

ٗ٥ث ٜطٕ٘

ٚز

ٜٚطٌ

ٖٛٔظآ

ٚ سٞبق

ُجل ظا

ّٝذاسٔ

تٚبفت ٢ضازبٙؼٔ

زٛخٚ

تقاس٘

٣ٞبٌآ ٢بٞ ٜظبؾ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ضز ٢ضاز ٣ٙؼٔ فلاتذا ّٝذاسٔ ظا ؽپ .

( 001 / P=0 ( ٜسق نضز تسق ٚ ) 027

/ P=0 .سق ٜسٞبكٔ ٖٛٔظآ ٜٚطٌ ضز ) ط٤بؾ تاطٕ٘ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ضز بٔا

ٜظبؾ .سك٘ ٜسٞبكٔ سٞبق ٚ ٖٛٔظآ ٜٚطٌ ٚز ضز ٢ضازبٙؼٔ تٚبفت بٞ

:یریگ ٍجیتو ٓغض ٣ّػ بٔا .تؾا طثٛٔ زاطفا ٢ط٥ٌزب٤ ضز ٢ضٛضح ط٥غ ـٚض ٝث ـظٛٔآ ّٝذاسٔ ٝچطٌا

٣ٕ٘ زٛخٛٔ ٢بٞ ت٤عٔ

ٚػپ زٛق ٣ٔ زبٟٙك٥پ .سٞز ٝئاضا اض ٣كرث ٖبٙ٥ٕعا ٣قظٛٔآ ت٥ف٥و س٘اٛت ٢اطث ٣كٞ

.زٛق ْبد٘ا ٢ضٛضحط٥غ ٚ ٢ضٛضح ـظٛٔآ ـٚض ٚز ٖبٔظ ٓٞ ٝؿ٤بمٔ

یاَ ٌشاي یدیلک

٣تقاسٟث زبمتػا َسٔ ،٢ظبدٔ ـظٛٔآ ،ٜبتٛو ْب٥پ ؽ٤ٚطؾ ،٣٘بٔضززٛذ ،ٚضاز:

(3)

ٚز ٣ّٕػ ٝٔبٙٞبٔ

٣كٞٚػپ زع٤ تقاسٟث عّٛع

َبؾ سٙفؾا ٚ ٕٟٗث ، ٓكق ٜضبٕق،ٓتؿ٥ث 1400

(4)

ٍمدقم فٙواٚ

ضبٕ٥ث ٝث تجؿ٘ زاطفا ٢

ٖآ ٖبٔضز ظطع ٚ بٞ

طٍ٤سٍ٤ بث بٞ

(تؾا تٚبفتٔ

1 ).

طكث ف٤اس٥پ تٔسل ٜظاس٘ا ٝث ٣تٔسل بٞٚضاز

( س٘ضاز 2

ٖآ ٣ِٛنا ٚ تؾضز فطهٔ ٚ ،) زضاٛٔ ظا ٢ضب٥ؿث ضز بٞ

٣ٔ ٢ضبٕ٥ث ٢زٛجٟث ٝث طدٙٔ

( زٛق 3 ).

ٜسٕػ تٕؿل ضبٔآ ؼبؾا طث

٣ٔ ْبد٘ا ٚضاز ّٝ٥ؾٚ ٝث بٞ ٢ضبٕ٥ث ٖبٔضز (زٛق

4 ٜظٚطٔا .)

تفطك٥پ ،٢ظبؾٚضاز ٚ ٣ىقعپ ١ٙ٥ٔظ ضز ٣تؼٙن ٚ ٣ّٕػ ٢بٞ

ٗ٤ا ٝچ٘بٙچ ٚ ٜزضٚآ ٓٞاطف اض بٞٚضاز عاٛ٘ا ٝث ٣ؾطتؾز ٖبىٔا ٣ٔ ؛سقبج٘ ٜاطٕٞ مركٔ ١ٔب٘طث بث ٣ؾطتؾز ظٚطث تخٛٔ س٘اٛت

ٙ٘بٔ زب٤ظ تلاىكٔ

٣ث فطهٔ س ( ززطٌ ٚضاز ٢بدثب٘ ٚ ٝ٤ٚض

3 .)

ءعخ ،ٚضاز فطهٔ ػبحِ ٝث ب٥٘ز حغؾ ضز ٖاط٤ا 20

تؿر٘ ضٛكو

(زضاز اض ْٚز ١جتض ٗ٥چ ظا ؽپ ،ب٥ؾآ ١مغٙٔ ضز ٚ 5

ضبٕ٥ث مرق .)

ٝتقصٌ تب٥ثطدت ؼبؾا طث ،٢ضبٕ٥ث تِبح ٝث ٝخٛت بث تؾا ٗىٕٔ

(زظازطپث ٣٘بٔضز زٛذ ٝث زاطفا ط٤بؾ ٝ٥نٛت ب٤ 6

.)

زٛذ ٣ِٕٛؼٔ ٚ ٗ٤طت ٜزبؾ ٖاٛٙػ ٝث ،٣٘بٔضز ُىق ٗ٤طت

( ٣تجلاطٔزٛذ 7

ٖٚسث ٚضاز فطهٔ :ُ٥جل ظا ٣٤بٞضبتفض ُٔبق )

( هقعپ ع٤ٛدت 8

ضز ٣ّجل ٠سق ع٤ٛدت ٢بٞٚضاز ظا ٜزبفتؾا ،)

( ٝثبكٔ زضاٛٔ

9 ( ٜزاٛ٘بذ ٢بضػا ط٤بؾ ٢بٞٚضاز ظا ٜزبفتؾا ،) 8

ٚ )

بٕ٥ث ٖبٔظ ضز ٜسق ع٤ٛدت ٢ٚضاز فطهٔ ظا ع٥ٞطپ ٣ٔ ٢ض

سقبث

( 10 هقعپ ع٤ٛدت بث بٟٙت ٚ ٢ضٚطض غلاٛٔ ضز ٚضاز ظا ٜزبفتؾا .) ٗ٤ا ٝث تجؿ٘ ٝؼٔبخ زاطفا ْبٕت تؾا ْظلا ٚ زضاز ت٥ٕٞا ضب٥ؿث

(سٙقبث ٝتقاز ٣ٞبٌآ عٛضٛٔ

11 زٛذ .) ٖبٟخ طؾاطؾ ضز ،٣٘بٔضز

ٌٝ٘ٛ ٝث ،زضاز ٣٤لابث عٛ٥ق ٢طٟق كعبٙٔ ضز ٖآ عٛ٥ق ٝو ٢ا

َبغتطپ 2 / 26 وبپ ،سنضز ٖبتؿ

51 سٙٞ ،سنضز 31

َبپ٘ ،سنضز 59

( سنضز 12 ٖبٕػ ، ) 5

/ 42 ( تؾا ٜسق ـضاعٌ سنضز 13

.)

بج٤طمت 3 / 83 ٝث تؾز ٝ٘اطؾزٛذ تضٛن ٝث ع٥٘ بٞ ٣٘اط٤ا سنضز ٣ٔ ٚضاز فطهٔ

(سٙ٘ظ 14 َبؾ ضز ضبٔآ ٗ٤ا ٝو ،) 2003

ع٤طجت ضز

بث َزبؼٔ

6 / 81 (تؾا ٜزٛث سنضز 15

) . ْبد٘ا تبم٥محت ؼبؾا طث

طٞ ،ٜسق ٝ٘لابؾ ٣٘اط٤ا 339

٣ٔ فطهٔ ٚضاز زسػ ظا ف٥ث ٝو سٙو

(تؾا ٣٘بٟخ زضاس٘بتؾا 16

.) زٚسح 80 ضز ٗوبؾ زاطفا سنضز

ضٛظٙٔ ٝث تؾبٙٔب٘ تضٛن ٝث ه٥تٛ٥ث ٣ت٘آ ظا ٗ٥تلا ٢بى٤طٔآ ت٘ٛفػ ٖبٔضز ٜزبفتؾا ؽفٙت ٣٘بلٛف ٓتؿ٥ؾ ٣ؾٚط٤ٚ ٢بٞ

٣ٔ

.سٙٙو ( 17 ٣ث فطهٔ .) ٣ت٘آ ٝ٤ٚض

ه٥تٛ٥ث بث بٞ

ُ٥جل ظا ٣تاطغذ

٢ضبٕ٥ث ط٥ؾ ٖسق ٣٘لاٛع ،ٖبٔضز ٝث ْٚبمٔ ت٘ٛفػ ٚ ٣٘ٛفػ ٢بٞ

٣ٔ ٜاطٕٞ ط٥ٔ ٚ يطٔ َبٕتحا ف٤اعفا ( سقبث

5 .) عٛ٥ق

ضز ٖاطٟت ٣ىقعپ ّْٛػ ٜبٍك٘از ٖب٤ٛدك٘از ٗ٥ث ضز ٣٘بٔضززٛذ َبؾ 1390 ، 7 / 35 ( سنضز 7 ّْٛػ ٜبٍك٘از ٖب٤ٛدك٘از ضز ،)

َبؾ ضز ٖبدٙؿفض ٣ىقعپ 1395

، 9 / 76 ( سنضز 13 ٗ٥ث ضز ٚ )

َبؾ ضز ؼبجػضسٙث ٢بٞ ٜبٍك٘از ٖب٤ٛدك٘از 2019

، 2 / 80 سنضز

(تؾا ٜسق ـضاعٌ

4 ءٛؾ ضبثآ ٜسٙٞز ٖبك٘ تبم٥محت ح٤بت٘ .)

٢ضبٕ٥ث ظا ٢ضب٥ؿث سٙ٘بٔ بٞٚضاز فطهٔ

٢ٛ٥ّو ٚ ٢سجو ٢بٞ

٣ٔ

( سقبث 18

ٕٛؿٔ ٚ ٝٙ٥ٟث ٖبٔضز ْسػ طث ٜٚلاػ .)

ٔ ٢بٞ ت٥

( ٣٤ٚضاز ٝتؾاٛذب٘

19

،) ٣ٔ ٣٘بٔضز زٛذ ضز َلاتذا ٝث طدٙٔ س٘اٛت

ٝٙ٤عٞ ٗتفض ضسٞ ،٣٤ٚضاز ضاظبث فطهٔ ٣ِبٔ ١٘اطؾ ف٤اعفا ٚ بٞ

(زٛق ٝؼٔبخ ضز ٚضاز 10

).

فٞٚػپ ظا ُنبح ح٤بت٘ ؼبؾا طث ف٤اعفا ٜسق ْبد٘ا ٢بٞ

فٞبو ٚ ٜسق نضز ٢سٔآضبوزٛذ ،غفبٙٔ ،تسق ،ت٥ؾبؿح ا بٞٚضاز ١٘اطؾزٛذ فطهٔ ٢اطث ٜسق نضز غ٘اٛٔ

ك٤طع ظ

٣ٔ ـظٛٔآ ززطٌ ٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ فطهٔ فٞبو ٝث طدٙٔ س٘اٛت

( 17 لابث ٝو سق تثبث ع٥٘ ،ناضا طٟق ضز ٜسق ْبد٘ا ١ؼِبغٔ ٣ع .) ظا ٝؼٔبخ ضز ٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ فطهٔ ْسػ ٚ ًٙٞطف حغؾ ٖزطث

٣ٔ ط٤صپ ٖبىٔا ـظٛٔآ ك٤طع سقبث

( 10 .)

(5)

ٜزضٛذ س٘ٛ٥پ طٍ٤سى٤ بث ٢ضٚآ ٗف ٚ ف٘از ،ٜظٚطٔا

،س٘ا ٝث

٣ٕ٘ ٝو ٢ا ٌٝ٘ٛ

تِٟٛؾ ٝث ٢طٍ٤ز ٖٚسث اض ٚز ٗ٤ا ظا ٣ى٤ ٖاٛت

( زضٚآ تؾز ٝث 20

٣ٔ ٖبك٘ ٜسق ْبد٘ا تبؼِبغٔ .) ٝو سٞز

ه٥ٙىت ظا ٜزبفتؾا ،تبػلاعا ٢ضٚبٙف ـٚض ٝث ٣قظٛٔآ ٢بٞ

ٓتؿ٥ؾ ٝث تجؿ٘

(زٛث سٞاٛذ طتطثؤٔ ـظٛٔآ ٣تٙؾ ٢بٞ

21،22 .)

ظا ف٥ث ،٣٘بٟخ ضبٔآ كجع 62

٤ا ٖٛ٥ّ٥ٔ

،سٙتؿٞ ت٘طتٙ٤ا طثضبو ٣٘اط

٣ٔ ٖب٤ٛدك٘از زاطفا ٗ٤ا ٜسٕػ تٕؿل ٝو كّؼتٔ ٖب٤ٛدك٘از .سٙقبث

٣قظٛٔآ ٢بٞ ـٚض ٝو سٙتؿٞ ت٘طتٙ٤ا ٚ ٢غِٛٛٙىت ُؿ٘ ٚز ٝث (س٘سٙؿپ ٣ٔ ٝتقصٌ ٝث تجؿ٘ اض ٣تٚبفتٔ

23 .) ـٚض ٢ب٤اعٔ

فبغؼ٘ا ،طتٕو ٝٙ٤عٞ ُٔبق ٗ٤لا٘آ ٣قظٛٔآ تِٟٛؾ ،٢ط٤صپ

ٚ ٢ط٥ٌزب٤ ضز ٢طجٞاض زٛذ ٖبىٔا ٚ ٖزٛث ط٥ٌاطف ،٣ؾطتؾز ٣ٔ ٢زطف ٢ط٥ٌزب٤ فاسٞا بث ك٥جغت (سقبث

24 .) ْب٥پ ؽ٤ٚطؾ

ةاصخ ظا ٣ى٤ ،ع٥٘ ٜبتٛو

ٝجٙخ ٗ٤طت ٝو ،تؾا ٜاطٕٞ ٗفّت ٢بٞ

٣ٔ ٖآ ك٤طع ظا ،٣٘بىٔ ٚ ٣٘بٔظ ت٤زٚسحٔ ٖٚسث تبػلاعا ٖاٛت

٥ث ؼطتؾز ضز ٢ضبٕ٥ث ظا ٢طتك٥ث زاز ضاطل ٖاضبٕ

( 25 ٣٤بد٘آ ظا .)

(تؾا طٕتؿٔ سٙ٤آطف ه٤ ـظٛٔآ ٝو 26

ـٚض ٗ٤ا ظا ٜزبفتؾا ،)

٣ٔ ٜسٙٙو ُ٥ٟؿت ُٔبػ ه٤ ٖاٛٙػ ٝث ،زاطفا ـظٛٔآ ضز ضز س٘اٛت

(سٙو بف٤ا ٣٤اعؿث فم٘ ضبتؾطپ ٚ ٛخزسٔ طبجتضا زٛجٟث 25

.)

زبمتػا َسٔ

٣تقاسٟث ( ٖٛتؿ٘ظٚض 1974

( ٖبٕ٤بث ٚ طّى٥ث ٚ ) 1975

)

ٝث غثاض ١ ٣ٔ ٚا ضبتفض ٚ مرق زبمتػا ٗ٥ث .زظازطپ

١٤بپ طث َسٔ ٗ٤ا

ٝو تؾا ٢ضبٕ٥ث ظا ؼطت زضٛٔ ضز ٢زطف تاضٛهت ظا ءعخ ٝؾ :ظا سٙتضبجػ 1

- ٢ضبٕ٥ث ظٚطث َبٕتحا نضز 2

- تٔبذٚ نضز

٢ضبٕ٥ث 3 - ( ٢ضبٕ٥ث ظا ٢ط٥ٍك٥پ ٠س٤بف نضز 1

ٖٛٙو بت ٝتجِا ٝو .)

٥٥غت ـ قاز ٣تاط ـ

ؾ فق ٢اضاز ٚ ٝت ـ

ٜظب ( ؿح ،٣ٞبٌآ ـ

ت٥ؾب

ق نضز ـ

،ٜس

ٙٔ

ـ ق نضز غفب ـ

ٔ ،ٜس ـ ق نضز غ٘اٛ

ـ ٚ ٜس

) زطىّٕػ ٣ٔ

(سقبث 27 .) فطهٔ ءٛؾ زاطفا ٣ٞبٌآ حغؾ ٢لاتػا تضٚطض ٝث ٝخٛت بث

ٚضاز ٜسٙٙو

ِز ٝث(

ُ٥ ق عٛ٥ لابث ٢ )ٖآ ٣ج٘بخ وضاٛػ زضٛٔ ضز

ت٤زٚسحٔ ،٣٘بٔضززٛذ ٚ ٢ضٛضح ـظٛٔآ طتؿث ضز زٛخٛٔ ٢بٞ

ـٚض ٢ط٥ٌضبو ٝث ٝؼؾٛت ٚ سقض ٝث هٕو ٢بتؾاض ضز ع٥٘

٢بٞ

٢ظبدٔ ـظٛٔآ ٗ٤ٛ٘

،

ٝؼِبغٔ بت س٘سق ٖآ طث ٖاطٍكٞٚػپ ٢ا

ٖاٛٙػ تحت

« طث ٢ضٛضحط٥غ ـظٛٔآ ط٥ثأت ٣ؾضطث ت٥ؼضٚ

زٛذ

٣تقاسٟث زبمتػا َسٔ ؼبؾا طث ٣ىقعپ ّْٛػ ٖب٤ٛدك٘از ٣٘بٔضز »

.سٙٙو ٣حاطع شير یسررب

ٝؼِبغٔ ه٤ طضبح ٝؼِبغٔ

سقبث ٣ٔ ٣فزبهت ضازسٞبق ٣ثطدت ٕٝ٥٘

٢ٚض طث ٝو 110

ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از ٖب٤ٛدك٘از ظا طف٘

ٜزبؾ ٣فزبهت ٚ ٢ضبٕقطؾ ّٝحطٔ ٚز ضز ٢ط٥ٌ ٕٝ٘ٛ٘ .سق ْبد٘ا ّْٛػ ٜسىك٘از ٖب٤ٛدك٘از ٝ٥ّو ٝث ٖاٛذاطف ظا ؽپ .سق ْبد٘ا ( ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ 400

،)طف٘

110

ٛدك٘از طف٘

فّترٔ ٢بٞ ٝتقض ظا

٢بٞ ت٤ضٛف ،ُٕػ قبتا ،٢طجقٛٞ ،٣ٞبٍك٤بٔظآ ّْٛػ ،٢ضبتؾطپ زضاٚ تقاسٟث ٚ ٣ىقعپ

ٝؼِبغٔ

ـٚض تضٛن ٝث زاطفا ٗ٤ا .س٘سق

ٓ٥ؿمت سٞبق ٚ ٖٛٔظآ ٢ٚبؿٔ ٜٚطٌ ٚز ٝث زطف ٚ جٚظ ٣فزبهت ُ٥ِز ٝث ٜسىك٘از ـظٛٔآ ٖزٛث ٢ظبدٔ ٝث ٝخٛت بث ٝو ،س٘سق س٤ٚٛو 19 بث ٖب٤ٛدك٘از ، ٚ سٙتقاس٘ ه٤زع٘ طبجتضا طٍ٤سى٤

زٛخٚ زاطفا ؼبٕت ٝد٥ت٘ ضز َلاتذا ٚ تبػلاعا َبمت٘ا َبٕتحا ٚ ٖٛٔظآ ٜٚطٌ ٝث بٞ ٕٝ٘ٛ٘ ٣فزبهت ٓ٥ؿمت ٖبىٔا ٗ٤اط٤بٙث .تقاس٘

ٖب٤ٛدك٘از ٝ٥ّو ،حطع ٝث زاطفا زٚضٚ ضب٥ؼٔ .س٤زطٌ طؿ٥ٔ سٞبق ٢زٚضٚ ظا ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از 1396

بت 1399 ٜزٛث

ا ٜضٚز َٛع ْبٕت ضز ٚ ٝتقاز فٞٚػپ ضز توطق ٝث ُ٤بٕت ٝو تؾ ظا زاطفا جٚطذ ٢بٞضب٥ؼٔ .س٘ا ٝتقاز ت٘طتٙ٤ا ٝث ٣ؾطتؾز فٞٚػپ ،٣قظٛٔآ تبؿّخ ظا ه٤ چ٥ٞ ضز توطق ْسػ ،طضبح حطع

(6)

ْسػ ٚ ٣قظٛٔآ ٝ٘بٔبؾ ضز ٜسق ٢ضاعٌضبث ٢اٛتحٔ ٢ط٥ٌضبث ْسػ ضز ٛدك٘از ٢اطث ُ٥ِز طٞ ٝث هٔب٥پ َبؾضا ٖبىٔا .سق ٝتفطٌ طظ٘

4 سٙ٤آطف ضز توضبكٔ ْسػ ُ٥ِز ٝث زضٛٔ ٜٚطٌ زاطفا ظا طف٘

ٚ ٢ضٛضحط٥غ ـظٛٔآ 5

ُ٥ِز ٝث سٞبق ٜٚطٌ زاطفا ظا طف٘

.س٘سق ٝتقاصٌ ضبٙو حطع ظا ْٚز تثٛ٘ ٝٔبٙكؾطپ ٖزطى٘طپ ٣حاطع ٢طٍقضاعٌزٛذ ٝٔبٙكؾطپ ،ٝؼِبغٔ ٗ٤ا ضز فٞٚػپ ضاعثا ث ٣تقاسٟث زبمتػا َسٔ ؼبؾا طث ٜسق تبهركٔ ُٔبق ٝو(زٛ

٣تذبٙق ت٥ؼٕخ (

6 (٣ٞبٌآ تلااٛؾ ،)َاٛؾ 8

تلااٛؾ ،)َاٛؾ

ٝٙ٥ٔظ ضز ٜسق نضز غ٘اٛٔ ٚ غفبٙٔ ،تسق ،ت٥ؾبؿح ٝث طٛثطٔ

زٛذ بؼٕخ (٣٘بٔضز 20

ؼب٥مٔ تضٛن ٝث ٝو َاٛؾ 5

٢ا ٝٙ٤عٌ

تِبل ضز ُٕػ ٢بٞبٕٙٞاض ،تؾا )ٜسق ٣حاطع تطى٥ِ

2

٣خضبذ ٚ ٣ّذاز ٢بٞبٕٙٞاض عاٛ٘ا (َاٛؾ ٣ثب٤ظضا ٖب٤بپ ضز ٚ )

٢ضبٕ٥ث تِبل ضز ٣٘بٔضززٛذ ٝٙ٥ٔظ ضز زاطفا زطىّٕػ فّترٔ ٢بٞ

ٜزٛث تضٛن ٗ٤سث طضبح ٝٔب٘ فؾطپ ٢ضاصٌظب٥تٔا .سقبث ٣ٔ

ظب٥تٔا ح٥حن ةاٛخ ٝث ، ٣ٞبٌآ تلااٛؾ تٕؿل ضز ٝو تؾا طٞ ظب٥تٔا ٖب٤بپ ضز ٚ ٝتفطٌ كّؼت طفن ظب٥تٔا ظّغ دؾبپ ٝث ٚ ه٤ ؼبؾا طث زطف 100

٘ ،ت٥ؾبؿح تٕؿل ضز .تؾا ٜسق ٝجؾبحٔ ٜطٕ

ٗ٥ث َاٛؾ طٞ ظب٥تٔا ٝٙٔاز ع٥٘ ٜسق نضز غ٘اٛٔ ٚ غفبٙٔ ،تسق 0

بت

4 ،طفن ظب٥تٔا ٓفِبرٔ لأبو ةاٛخ ٝث ٝو ٢ا ٌٝ٘ٛ ٝث ٜزٛث ط٥غتٔ

ظب٥تٔا ٓفِبرٔ

1 ظب٥تٔا ْضاس٘ ٢طظ٘ ، 2

ظب٥تٔا ٓمفاٛٔ ، 3

لأبو ٚ

ظب٥تٔا ٓمفاٛٔ

4 ه٤ طٞ ظب٥تٔا ُو عٕٛدٔ ضز .تؾا ٝتفطٌ كّؼت

ٗ٥ث س٘اٛت٥ٔ )غ٘اٛٔ ٚ غفبٙٔ ،تسق ،ت٥ؾبؿح (بٞ تٕؿل ٗ٤ا ظا .

بت 20 ؼبؾا طث تٕؿل طٞ ضز زطف ٜسق تؿو ظب٥تٔا ٝو ٜزٛث ط٥غتٔ

100 طث ع٥٘ زطىّٕػ فدٙؾ تٕؿل ضز .تؾا ٜسق ٝجؾبحٔ ٜطٕ٘

قطوش ٢بٞ ٢ضبٕ٥ث ظا ٢زاسؼت ٝچ ضز زطف ٝىٙ٤ا ؼبؾا ٝث ْاسلا ٜس

ظا ٢ٚ ظب٥تٔا ،تؾا ٜزٕٛ٘ ٣٘بٔضززٛذ 100

تٕؿل سٙ٘بٔ ٜطٕ٘

ُٕػ ٢بٞبٕٙٞاض تلااٛؾ .تؾا ٜسق ٝجؾبحٔ ٣ٞبٌآ تلااٛؾ ٣٘اٚاطف تضٛن ٝث ع٥٘ ٣٘بٔضززٛذ ٝٙ٥ٔظ ضز ٣خضبذ ٚ ٣ّذاز ٚ ٣ؿٕق ظؾٛت ٝٔبٙكؾطپ ٗ٤ا ٣٤ب٤بپ ٚ ٣٤اٚض .س٘ا ٜسق ٝجؾبحٔ

َبؾ ضز ٖاضبىٕٞ

1389

ٚ ٜسق ْبد٘ا ٖآ خبج٘ٚطو بفِآ ت٤طض

٢لابث َسٔ ٢بٞ ٜظبؾ ظا ْاسو طٞ ٢اطث 80

عٕٛدٔ ضز ٚ % 84

%

(س٤زطٌ ٝجؾبحٔ

29

، 30 .)

فٞٚػپ زضٛٔ ٢بٞسحاٚ َبؼف ٗفّت ٜضبٕق ،حطع عٚطق ظا ف٥پ ٜٚطٌ ضز

ٖٛٔظآ ظا ٖبٙ٥ٕعا تٟخ ٣٤ٌٛسٔآ ـٛذ ْب٥پ ٚ صذا

ٚز طٞ ضز ٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ ظا ُجل .سق َبؾضا بٞ ْب٥پ تفب٤ضز ٜٚطٌ

ٖٛٔظآ ضٛوصٔ ٝٔب٘ فؾطپ ك٤طع ظا تبػلاعا ،سٞبق ٚ

ٜٚطٌ ٢اطث ٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ ؽپؾ .سق ٢ضٚآ غٕخ

ٖٛٔظآ ٝث

ـظٛٔآ ٝؿّخ ٚز .تفطٌ تضٛن ٢ضٛضحط٥غ ـظٛٔآ تضٛن ٣تقاسٟث زبمتػا َسٔ ؼبؾا طث ٢ضٛضحط٥غ (

27 ) ٣٤بٙقآ ٖٛٔاط٥پ

ظا ٣قب٘ وضاٛػ ٚ ٓئلاػ ،بٞٚضاز ٢سٙث ٝمجع ،٣٘بٔضززٛذ بث ضز بٞٚضاز ح٥حن فطهٔ فم٘ ،بٞٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ فطهٔ

س٤اٛف ٚ بخ ٝث ب٘ فطهٔ وضاٛػ ظا ٢ط٥ٌ ف٥پ ٚ ٢ضبٕ٥ث َطتٙو ،ٝؿّخ طٞ ٢ضاعٌطث ظا ؽپ .سق ْبد٘ا بٞٚضاز ح٥حن فطهٔ

٢ط٤ٛهت ، ٣تٛن ُ٤بف ،٣قظٛٔآ تّفٕپ ُٔبق ٣قظٛٔآ ٢اٛتحٔ

ه٥٘ٚطتىِا ـظٛٔآ ٝ٘بٔبؾ ضز ٣قظٛٔآ ٢بٞ تٙ٤ٛپضٚبپ ٚ ك٘از .سق ٢ضاعٌضبث ٢ظٛٔآظبث فسٞ بث س٤ٛ٘ ٣ٞبٍ

15 ؽپ ظٚض

ٝث ٝتفٞ ه٤ ٣ع هٔب٥پ ٝؾ ،ٝ٘بٔبؾ ضز ُ٤بف ٗ٤طذآ ٢ضاعٌضبث ظا تجث لاجل ٝو ٖبك٤ا ٜاطٕٞ ٗفّت ٜضبٕق ٝث ضٚآزب٤ ٢بٞسو ٖاٛٙػ بق ٜٚطٌ ٢اطث .سق َبؾضا ،زٛث ٜسق سٞ

ضز ٣قظٛٔآ ٢اٛتحٔ چ٥ٞ

پ ٗ٥ٙچٕٞ ٚ ٜسك٘ ٢ضاصٌضبث ٝعٛثطٔ ٝ٘بٔبؾ ع٥٘ ٣قظٛٔآ هٔب٥

هٔب٥پ َبؾضا ٖب٤بپ ظا ؽپ ٝتفٞ ه٤ .سك٘ َبؾضا ٝٔبٙكؾطپ ،بٞ

.س٤زطٌ ُ٥ٕىت ٜٚطٌ ٚز ظؾٛت ازسدٔ

(7)

ضز توطق ٝ٘بٞبٌآ ٝٔب٘ ت٤بضض بٞ ٕٝ٘ٛ٘ ظا ٝؼِبغٔ ْبد٘ا ظا ُجل ٣كٞٚػپ ٢اضٛق قلاذا ٝت٥ٕو تبثٛهٔ ؼبؾا طث ك٥محت طوش ٝث ْظلا .س٤زطٌ صذا ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از ٝو تؾا

سو بث ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از قلاذا ٝت٥ٕو ضز حطع ٗ٤ا IR.KHOMEIN.REC.1399.013 .تؾا ٜس٥ؾض تجث ٝث

ٚ حطع ْبٕتا ظا سؼث ٣للاذا َٛنا ت٤بػض ضٛظٙٔ ٝث ٗ٥ٙچٕٞ

ظا ٣قظٛٔآ ٜٚعخ ٜسٙٙو توطق زاطفا ظؾٛت بٞ ٝٔبٙكؾطپ ُ٥ٕىت ُ٤بف تِبل ضز ٣قظٛٔآ تبؿّخ ٢اٛتحٔ

زاطفا ضب٥تذا ضز pdf

.تفطٌ ضاطل سٞبق ٜٚطٌ

ضاعفا ْط٘ ظا ٜزبفتؾا بث تبػلاعا ُ٥ّحت ٚ ٝ٤عدت ضٛظٙٔ ٝث

spss26 ٣خٚظ ٚ ُمتؿٔ ٣ت ،ضاٛىؾا ٢بو ٢بٞ ٖٛٔظآ ظا

.سق ٜزبفتؾا اَ ٍتفای ٜٚطٌ ٗؾ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ

ٖٛٔظآ ت٥تطت ٝث سٞبق ٚ 61

/

±3 74 / 20

ٚ 62 /

±3 86 / 20

َبؾ زٛث . سٔآضز ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ

ٜزاٛ٘بذ ٜٚطٌ

ٖٛٔظآ ٚ

ت٥تطت ٝث ع٥٘ سٞبق 41

/ 5 ٚ 85 / 5 چ٥ٞ .تؾا ٜزٛث ٖبٔٛت ٖٛ٥ّ٥ٔ

ت٥ؼٕخ ٢بٞط٥غتٔ ظا ه٤ طٞ ضز ٢ضاز ٣ٙؼٔ فلاتذا ٌٝ٘ٛ

( تؾا ٝتقاس٘ زٛخٚ ٜٚطٌ ٚز ٗ٥ث ٣تذبٙق /05

P<0 .) ٜٛح٘

ٖآ ٝؿ٤بمٔ ٚ ٜٚطٌ ٚز ٣تذبٙق ت٥ؼٕخ ٢بٞط٥غتٔ ط٤بؾ غ٤ظٛت بٞ

َٚسخ ضز 1

.تؾا ٜسق ٝئاضا طظ٘ ظا ٜٚطٌ ٚز ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ فلاتذا

ٚ ٜسق نضز غ٘اٛٔ ،غفبٙٔ ،تسق ،ت٥ؾبؿح ،٣ٞبٌآ ٜطٕ٘

زٛج٘ ضاز بٙؼٔ ٢ضبٔآ ػبحِ ٝث ّٝذاسٔ ظا ُجل زطىّٕػ ظا ؽپ .

(٣ٞبٌآ حغؾ ٢بٞط٥غتٔ ضز ،ٖٛٔظآ ٜٚطٌ ضز ّٝذاسٔ

001 / 0 )P=

( ٜسق نضز تسق ٚ 027

/ P=0 ضازبٙؼٔ فلاتذا ) .سق ٜسٞبكٔ

ط٤بؾ ضز بٔا زٛخٚ ضازبٙؼٔ فلاتذا ،ّٝذاسٔ ظا ؽپ بٞط٥غتٔ

.تقاس٘

ضز ٢ضازبٙؼٔ فلاتذا ٌٝ٘ٛ چ٥ٞ ع٥٘ سٞبق ٜٚطٌ ضز ٜسق نضز غ٘اٛٔ ٚ غفبٙٔ ،تسق ،ت٥ؾبؿح ،٣ٞبٌآ ٢بٞط٥غتٔ

ذاسٔ ظا سؼث ـ

خٚ ّٝ

ـ ٥ٔ بٔا ،تقاس٘ زٛ

ـ ىّٕػ ٖاع ـ

ٞبو زط ـ ٝتفب٤ ف

زٛث

َٚسخ(

2 .) ضز ٣٘بٔضززٛذ ٝو ٣٤بٞ ٢ضبٕ٥ث ٗ٤طتك٥ث

:ظاسٙتضبجػ ت٥تطت ٝث ٖٛٔظآ ٜٚطٌ ضز ،زٛث ٜسق ْبد٘ا بٟ٘آ سٞبق ٜٚطٌ ضز ٚ ٣تؾٛپ ٢بٞ ٢ضبٕ٥ث ٚ زضزطؾ ،٣ٌزضٛذبٔطؾ ٟٓٔ ٗ٥ٙچ ٓٞ .٣٘ٛذ ٓو ٚ ٣ٌزضٛذبٔطؾ ،زضزطؾ ت٥تطت ٝث ظا سؼث ٚ ُجل ٜٚطٌ ٚز ضز ٣خضبذ ٚ ٣ّذاز ُٕػ ٢بٕٙٞاض ٗ٤طت ث ّٝذاسٔ

َٚسخ( تؾا ٜسق ٖب٥ث سنضز تضٛن ٝ 3

.)

َٚسخ 1

ٖٛٔظآ ٚ سٞبق ٜٚطٌ ه٥فاطٌٛٔز تبػلاعا َٚسخ .

٣تذبٙق ت٥ؼٕخ تبهركٔ

ٖٛٔظآ سٞبق

)سنضز( زاسؼت )سنضز( زاسؼت

ؽٙخ زطٔ

( 1 / 47 )%

24 (

44 )%

22

ٖظ (

2 / 59 )%

27 (

56 )%

28

ُٞبت ت٥ؼضٚ

زطدٔ

( 1 / 96 )%

49 (

96 )%

48

ُٞبتٔ

( 9 / 3 )%

2 (

4 )%

2

٣٘بٔضز ٕٝ٥ث زضاز

( 1 / 94 )%

48 (

96 )%

48

زضاس٘

( 9 / 5 )%

3 (

4 )%

2

َبغتقا ت٥ؼضٚ

بفطن

ٛدك٘از (

1 / 96 )%

49 (

94 )%

47

ُ٥هحت بث ٖبٔظ ٓٞ َبغتقا (

9 / 3 )%

2 (

6 )%

3

(8)

َٚسخ 2 : ٚ ُجل بٞٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ فطهٔ لٛهذ ضز زطىّٕػ ٚ ٜسق نضز غ٘اٛٔ ،غفبٙٔ ،تسق ،ت٥ؾبؿح ،٣ٞبٌآ تاطٕ٘ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ٝؿ٤بمٔ

سٞبق ٚ ٖٛٔظآ ٜٚطٌ ٗ٥ث ّٝذاسٔ ظا سؼث P value

ّٝذاسٔ ظا سؼث

P value

ّٝذاسٔ ظا ُجل

ّٝذاسٔ ظا سؼث ّٝذاسٔ ظا ُجل

ٜٚطٌ

ضب٥ؼٔ فاطح٘ا

ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ± ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ±ضب٥ؼٔ فاطح٘ا 001

/

0 0/216 71/81±16/74 63/33±15/08 ٖٛٔظآ ٣ٞبٌآ

435 /

0 70±23/16 67/5±17/49 سٞبق

655 /

0 0/573 65/56±16/29 65/39±14/13 ٖٛٔظآ نضز ت٥ؾبؿح

ٜسق 507

/

0 66/10±16/72 67/6±17/96 سٞبق

027 /

0 0/583 72/15±11/24 67/84±13/23 ٖٛٔظآ ٜسق نضز تسق

600 /

0 70/32±14/90 69/3±12/65 سٞبق

856 /

0 0/664 71/99±12/19 72/09±10/69 ٖٛٔظآ ٜسق نضز غفبٙٔ

346 /

0 73/10±12/36 70/94±15/61 سٞبق

760 /

0 0/488 40/49±17/38 39/90±12/58 ٖٛٔظآ ٜسق نضز غ٘اٛٔ

342 /

0 40/4±16/31 42/2±17/64 سٞبق

733 /

0 0/843 9/31±9/91 8/82±8/86 ٖٛٔظآ زطىّٕػ

007 /

0 6/8±7/58 9/4±9/56 سٞبق

َٚسخ 3 : ظا سؼث ٚ ُجل ٖب٤ٛدك٘از تاطظ٘ ؼبؾا طث بٞٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ فطهٔ لٛهذ ضز ٣ّذاز ٚ ٣خضبذ ُٕػ ٢بٕٙٞاض ٣٘اٚاطف غ٤ظٛت

٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ

سٞبق ٖٛٔظآ

ُٕػ ٢بٕٙٞاض ٣خضبذ

ّٝذاسٔ ظا سؼث )سنضز(

ّٝذاسٔ ظا ُجل )سنضز(

ّٝذاسٔ ظا سؼث )سنضز(

ّٝذاسٔ ظا ُجل )سنضز(

62 60 62/7 72/5 هقعپ

18 18 23/5 19/6 ٖبتؾٚز ٚ ٜزاٛ٘بذ

18 28 19/6 19/6 ةبتو

8 12 15/7 7/8 تب٤طك٘ ٚ ّٝدٔ

6 8 5/9 5/9 ٛ٤زاض ٚ ٖٛ٤ع٤ّٛت

2 8 0 2 ٖاضبٕ٥ث ط٤بؾ

28 32 33/3 27/5 )...ٚ ت٘طتٙ٤ا( غثبٙٔ ط٤بؾ

60 70 70/6 80/4 ؼطت ُٕػ ٢بٕٙٞاض

٣ّذاز

14 16 11/8 11/8 ٣٘بٔضززٛذ ٝث زبمتػا ْسػ

14 24 21/6 23/5 سػبؿٔ ٣ٕٔٛػ َبح

20 14 5/9 7/8 زضاٛٔ ط٤بؾ

(9)

یریگ ٍجیتو ي ثحب ؼبؾا طث ٢ضٛضحط٥غ ـظٛٔآ ط٥ثبت ٣ؾضطث فسٞ بث ٝؼِبغٔ ٗ٤ا ٢ٍِٛا ٣ىقعپ ّْٛػ ٖب٤ٛدك٘از ٣٘بٔضززٛذ ضز ٣تقاسٟث زبمتػا

ظا ف٥ث ٝو سٞز ٣ٔ ٖبك٘ فٞٚػپ .سق ْبد٘ا 95

ٕٝ٥ث بٞ ٕٝ٘ٛ٘ %

ٖاٛت ٣ٔ تؾبٙٔ ـظٛٔآ بث ٝو سٙتقاز ٣٘بٔضز تبٔسذ ٝث ٝؼخاطٔ

٣ٞبٌآ ٜطٕ٘ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ .زٕٛ٘ ك٤ٛكت اض بٞ ٖآ ضز هقعپ دك٘از ـ

ٔ ٗ٤ا ٝو .زٛث ظؾٛتٔ سح ضز ٜٚطٌ ٚز ضز ٖب٤ٛ

٥ـ ٖاع

تبػلاعا ٚ ٜسق ٜس٘اضصٌ ٣ؾضز ٢بٞسحاٚ ٝث ٖاٛت ٣ٔ اض ٣ٞبٌآ

ُنبح ٣٤ٚضاز ظا

٢ا ٝؼِبغٔ ضز ،بتؾاض ٗ٥ٕٞ ضز .زاز تجؿ٘ بٞ ٖآ

٢ٚض طث ٝو 200

سٙٞ ٖب٤ٛدك٘از ظا طف٘

٢ ْبد٘ا سق

، 92 % بٞ ٖآ ظا

زٛذ ،ٖب٥ٔ ٗ٤ا ضز ٝو س٘زٛث ٜزاز ْبد٘ا ٣٘بٔضز 33

ظا بٞ ٖآ ظا %

ح٥حن فطهٔ ٜٛح٘

ضاز ٚ

ٜبٌآب٘

زٛث ( 31،32 .)

ٕٗ٤ ضز ٝثبكٔ ٢ا ٝؼِبغٔ ضز 9

/ 29

% لانا ٖبٌسٙٞز دؾبپ ظا

سٙتقاس٘ ٣٘بٔضززٛذ ف٤طؼت ظا ٣ٞبٌآ (

28 .) ّٝذاسٔ ظا سؼث

ٜٚطٌ ٣ٞبٌآ ٜطٕ٘ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ضز ٣قظٛٔآ

ٖٛٔظآ ضازبٙؼٔ فلاتذا

٢ضٛضحط٥غ ٢بٞ ـظٛٔآ تّػ ٝث ٖاٛت ٣ٔ اض ٖآ ٝو سق ٜس٤ز

٘بٔضززٛذ ْٟٛفٔ لٛهذ ضز ٖآ بث ٜاطٕٞ ُٔاٛػ ٚ ُّػ ،عاٛ٘ا ،٣

ٜٚطٌ ضز

ٖٛٔظآ تؿ٘از

، ٖاع٥ٔ بمتضا ثػبث زٛث ٝتؿ٘اٛت ٝو

آ پ ضز بٞ ٝتفب٤ ٗ٤ا .زٛق ٜٚطٌ ٖآ ضز ٣ٞبٌ

ػ فٞٚ

٣ؿٕق ٗؿحٔ

بث ٖاضبىٕٞ ٚ ف٤اعفا ٝٙ٥ٔظ ضز ٣تقاسٟث زبمتػا ٢ٍِٛا زطثضبو

٣٘بٔضززٛذ ٝٙ٥ٔظ ضز ٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ ظا ؽپ ٣ٞبٌآ ٖاع٥ٔ

ٔ ـ

ٖاضزب

ٙٙو ٝؼخاطٔ

ـ

ٔ ٝث ٜس ـ واط ـ ٣تقاسٟث ع -

ٓٞ ناضا ٣٘بٔضز

زضاز ٣٘اٛذ (

29 .)

٣ٔ ٖبك٘ بٞ ٝتفب٤ ت٥ؾبؿح ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ف٤اعفا ٓغض ٣ّػ ٝو سٞز

ٜٚطٌ ضز ٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ ظا سؼث زاطفا ٜسق نضز

ٖٛٔظآ ، ٗ٤ا

فلاتذا .زٛج٘ ضازبٙؼٔ سٞبق ٚ ٖٛٔظآ ٜٚطٌ ٚز ٗ٥ث ٣ِبح ضز ٗ٤ا

٢ٚض ٝثبكٔ فٞٚػپ ضز ٝو تؾا غغمٔ ضز طؿپ ٖاظٛٔآ ف٘از

ٜسق نضز ت٥ؾبؿح ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ضز ٢ضازبٙؼٔ فلاتذا ،ٝغؾٛتٔ

ٜٚطٌ

ٖٛٔظآ تؾا ٝتقاز زٛخٚ ّٝذاسٔ ظا سؼث (

30 .) ٝد٥ت٘ ٗ٤ا

٣ٔ

٘اٛت س ُ٥ِز ٝث ضز ٢ضٛضحط٥غ ٢بٞ ـظٛٔآ ٣فبو ط٥ثبت زٛج٘

،زاطفا ٜس٘ضازظبث ؽح ف٤اعفا ٣٘بٔضززٛذ ٖٛٔاط٥پ

.سقبث

فلاتذا زٛخٚ

ازبٙؼٔ

ض ٜٚطٌ ٜسق نضز تسق ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ضز

ٖٛٔظآ ٢ضٛضح ط٥غ ٢بٞ ـظٛٔآ ط٥ثبت ظا ٖبك٘ ،ّٝذاسٔ ظا ؽپ

ٜسق ٝئاضا ٝ٘اطؾزٛذ فطهٔ ضبدٙٞ ٝثب٘ ٢بٞسٔب٥پ ٝٙ٥ٔظ ضز

ٝؼٔبخ ٚ ٜسٙٙو فطهٔ زطف زٛذ ٢اطث بٞٚضاز زضاز

، ٝى٥ِبح ضز

ضازبٙؼٔ فلاتذا ٗ٤ا .تقاس٘ زٛخٚ سٞبق ٜٚطٌ ضز

ٝٙ٥ٔظ ٗ٤ا ضز

ٛپ ٣فد٘

( ٖاضبىٕٞ ٚ ض 13

( ٖاضبىٕٞ ٚ سحٛٔ ٗ٥ٙچٕٞ ٚ ) 30

)

.سٙتفب٤ تؾز بٔ بث ٝثبكٔ ح٤بت٘ ٝث زٛذ ٢بٞ فٞٚػپ ضز ٢بٞ ٝتفب٤

ٝو زاز ٖبك٘ ٣٘بٔضززٛذ ْسػ غفبٙٔ لٛهذ ضز فٞٚػپ ٗ٤ا ت٥ؼضٚ ٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ ظا ُجل فطهٔ غفبٙٔ ظا زاطفا نضز

٤لابث سح ضز سٞبق ٚ زضٛٔ ٜٚطٌ ٚز طٞ ضز بٞٚضاز ح٥حن .زٛث ٣

ٜٚطٌ ضز ٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ ظا سؼث ضاسمٔ ٗ٤ا ٝو

ٖٛٔظآ ف٤اعفا

تؾا ٝتفب٥٘

لابٕتحا ٝو . ٢لابث نضز ُ٥ِز ٝث

غفبٙٔ ظا بٞ ٕٝ٘ٛ٘

٣ٔ بٞٚضاز ظا ٝ٘اطؾزٛذ ٜزبفتؾا ْسػ .سقبث

ع٥٘ ٖاضبىٕٞ ٚ سحٛٔ

(سٙتفب٤ تؾز بٔ ٝثبكٔ ح٤بت٘ ٝث زٛذ فٞٚػپ ضز 30

.)

نضز ت٥ؼضٚ طضبح فٞٚػپ ضز زاطفا

تٟخ زٛخٛٔ غ٘اٛٔ ظا

ٜٚطٌ ٚز طٞ ضز بٞٚضاز ح٥حن فطهٔ

ٖٛٔظآ ظا ُجل سٞبق ٚ

ّٝذاسٔ ْبد٘ا آ

بج٤طمت ت٥ؼضٚ ضز ٣قظٛٔ

٣٘بؿى٤ بٔا .تقاز ضاطل

ٜٚطٌ ضز ّٝذاسٔ ظا ؽپ

ٖٛٔظآ ضز .زطى٘ اس٥پ فٞبو زسػ ٗ٤ا

ٝث ٣تقاسٟث زبمتػا َسٔ ٝ٤بپ طث ٝثبكٔ ٢بٞ فٞٚػپ ضز ٝو ٣ِبح ٜسق نضز غ٘اٛٔ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ضز ٢ضٛضح ٢بٞ ـظٛٔآ تضٛن ٜٚطٌ

ٖٛٔظآ ضاز بٙؼٔ فلاتذا

ٜسق ٜسٞبكٔ

تؾا ( 17،29،30

،)

(10)

٣ٔ ٝو ط٥غ ٝث تجؿ٘ ٢ضٛضح ـظٛٔآ طتٟث ت٥ف٥و ُ٥ِز ٝث س٘اٛت

ٕٞا ٖٛٔاط٥پ ٢ضٛضح فطهٔ ضز تلز ٚ هقعپ ٝث ٝؼخاطٔ ت٥

فطهٔ لٛهذ ضز ٖب٤ٛدك٘از زطىّٕػ بٟت٘ا ضز .سقبث بٞٚضاز تؾا ٜسق ٖب٥ث ٣ف٥نٛت تضٛن ٝث ٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ

، ٗ٤طتك٥ث ٝو

٢ضبٕ٥ث فطهٔ ٝ٘اطؾزٛذ بٞ ٖآ ضز ٚضاز ّٝذاسٔ ظا ُجل ٝو ٣٤بٞ

٣ٌزضٛذبٔطؾ ت٥تطت ٝث ،زٛث ٜسق 3

/ 35 زضزطؾ ، 5 / 25 ٢ضبٕ٥ث ،

ٛپ ٢بٞ

٣تؾ 9 / 5 ث سنضز ّٝذاسٔ ظا سؼث ٝو س٘زٛ

زٛذ ٣٘بٔضز ضز

ذبٔطؾ ـ ٚ ٣ٌزضٛ

٥ث ـ تؾٛپ ٢بٞ ٢ضبٕ

ـ ٣ ٝث 6 / 17 ٚ 9 / 3 سنضز

زٛخٚ بٞ ٢ضبٕ٥ث ط٤بؾ ضز ٢ضبٔآ فٞبو ٗ٤ا بٔا .تفب٤ فٞبو ضز ٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ فطهٔ ضز بٞ ٕٝ٘ٛ٘ زطىّٕػ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ .تقاس٘

ط٤ظ (تقاز ضاطل ٣ٙ٥٤بپ سح ضز ٜٚطٌ ٚز طٞ

10 .)%

ظا ٖبك٘ ٝو

٣ىقعپ ّْٛػ ٜسىك٘از ٖب٤ٛدك٘از ضز ٣٘بٔضززٛذ ٗ٥٤بپ عٛ٥ق ٗ٥ٕذ زضاز ٢لابث عٛ٥ق ،ٜسق ْبد٘ا ٝثبكٔ تبؼِبغٔ ٝو ٣ِبح ضز .

زٛذ

ٖاظٛٔآ ف٘از ٗ٥ث ضز اض ٣٘بٔضز (

30 ) ّْٛػ ٖب٤ٛدك٘از ٚ

س٘زٛث ٜزطو ـضاعٌ ٣ىقعپ (

4،13 ) .

زطف ٝو ٣ّذاز ٢بٕٙٞاض ٗ٤طتك٥ث ٗتقاز طضبح ٝؼِبغٔ ضز ظا اض

ؾضز فطهٔ ٝث ٖٚضز تٕؾ ـ

ٞٚضاز ت ـ ٣ٔ ت٥غطت ب ؼطت ،سٙو

قب٘

ـ ػ ظا ٣ ـ زٛذ وضاٛ

٢بٕٙٞاض ٗ٤طت ٟٓٔ ،هقعپ .زٛث ٣٘بٔضز

ٖاع٥ٔ فٞبو ضز هقعپ ط٥ثبت ظا ٣وبح ٝو زٛث ٣خضبذ زطىّٕػ ٣ٔ ٣٘بٔضززٛذ .سقبث

ْبد٘ا ٣ىقعپ ّْٛػ ٖب٤ٛدك٘از ٢ٚض طث ٕٗ٤ ضز ٝو ٣كٞٚػپ ضز

،سق ٣تبػلاعا غثبٙٔ

بٞظبؾٚضاز ُٔبق (

7 / 24 سنضز تتو،)

(٣ّٕػ 1 / 28 سنضز ( ٝثطدت بث زاطفا ،) 1

/ 31 سنضز ٚ تبغ٥ّجت ،)

(ضبجذا 4 / 10 سنضز (ت٘طتٙ٤ا ٚ ) 5

/ 3 سنضز تؾا ٜزٛث ) (

28 ).

٣ٔ فٞٚػپ ٗ٤ا ٢بٞ ت٤زٚسحٔ ظا اطخا ٣٘بٔظ ت٤زٚسحٔ ٝث ٖاٛت

ٖب٤ٛدك٘از ٓو توضبكٔ ٚ ٖب٤ٛدك٘از تب٘بحتٔا بث ٖضبمت ُ٥ِز ٝث ٤آطف ضز

ضز ٜسىك٘از ـظٛٔآ طتؿث ظا ٢ضٚز ُ٥ِز ٝث ـظٛٔآ سٙ

عٛ٥ق ٣پ س٤ٚٛو

- 19 علاعا بث زٛث ٜسق ٣ؼؾ ٝو .زٕٛ٘ ٜضبقا

.زطو ٓٞاطف اض ٖبك٤ا طتك٥ث توضبكٔ ٝٙ٥ٔظ ضطىٔ ٢بٞ ٣٘بؾض زبمتػا َسٔ ٝ٤بپ طث ـظٛٔآ ٝو زاز ٖبك٘ طضبح ٝؼِبغٔ ٢بٞ ٝتفب٤ بٞ ٜظبؾ ف٤اعفا ضز ٢ضٛضح ط٥غ ـٚض ٝث ٣تقاسٟث ٚ ٣ٞبٌآ ٢

تجؿ٘ ٜسق نضز ت٥ؾبؿح ٜظبؾ ٢زٚسح بت ٚ ٜسق نضز تسق طث بٔا .تؾا ٜزطو بف٤ا ٢طثٛٔ فم٘ بٞٚضاز ٝ٘اطؾزٛذ ٜزبفتؾا ٝث ـٚض ٝث ٣تقاسٟث زبمتػا َسٔ ظا ٝو ٝثبكٔ ٢بٞ فٞٚػپ فلاذ س٘زٛث ٝتفطٌ ٜطٟث ٢ضٛضح ٢بٞ ـظٛٔآ ،

،غفبٙٔ ٜظبؾ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ضز

زاطفا زطىّٕػ ٚ ٜسق نضز غ٘اٛٔ

زٛذ ضز ٣تجثٔ ط٥٥غت ٣٘بٔضز

.سك٘ ُنبح ـٚض ٝث ٣قظٛٔآ ّٝذاسٔ ٝچ طٌا ٗ٤اطثبٙث

ت٤عٔ ٓغض ٣ّػ بٔا تؾا طثٛٔ زاطفا ٢ط٥ٌزب٤ ضز ٢ضٛضحط٥غ تبؿّخ ضز زاطفا ٣ى٤ع٥ف ضٛضح ٝث ظب٥٘ ْسػ ُ٥جل ظا زٛذ ٢بٞ

٢ظٛٔآظبث ٖبىٔا ٚ ٣قظٛٔآ ٢بٞ ٝٔب٘طث ٖزٛث فغؼٙٔ ،٣قظٛٔآ كثبغٔ ٜسق ٝئاضا تِبغٔ

س٘اٛت ٣ٕ٘ ،زاطفا ظ٤اطق ٚ تؾاٛذ

زبٟٙك٥پ ٖب٤بپ ضز .سٞز ٝئاضا اض ٣كرث ٖبٙ٥ٕعا ٣قظٛٔآ ت٥ف٥و ـظٛٔآ ـٚض ٚز ٖبٔظ ٓٞ ٝؿ٤بمٔ ٢اطث ٣كٞٚػپ ٝو زٛق ٣ٔ

.زٛق ْبد٘ا ٢ضٛضحط٥غ ٚ ٢ضٛضح عفاىم داضت ضز ٣ؼفبٙٔ زبضت ٌٝ٘ٛ چ٥ٞ س٘ضاز ٣ٔ ْلاػا ِٝبمٔ ٗ٤ا ٖبٌسٙؿ٤ٛ٘

اس٘ زٛخٚ ٝؼِبغٔ ٗ٤ا .زض

یوادردق ي رکشت سحاٚ ٚ ٣كٞٚػپ ت٘ٚبؼٔ ظا ّٝ٥ؾٚ ٗ٤سث ّْٛػ ٜسىك٘از EDC

٣ٔبٕت ظا ٗ٥ٙچٕٞ ٚ ٜسق ْبد٘ا ت٤بٕح ُ٥ِز ٝث ٗ٥ٕذ ٣ىقعپ ٣٘ازضسل ٚ طىكت ،س٘زطو توطق حطع ٗ٤ا ضز ٝو ٣٘ب٤ٛدك٘از .ززطٌ ٣ٔ

(11)

References

1- Najafi T, Salemi S. Principles and Techniques of Nursing Potter and Perry. Potter P, Perry A, Stokert P.1^st ed. Tehran: Jame Negar-Salemi Publishing.2013:14-6.

2-Jayasuriya Dc. Let pharmacists do more for health in developing countries. World Health Forum.

1994;15(4):403-5.

3-Delshad Noghabi A, Darabi F, Baloochi Beydokhti T, Shareinia H, Radmanesh R. Irrational use of Medicine Status in Elderly Population of Gonabad. journal of ofoghedanesh.2014;19(5):297-304.

[Persian]

4-Mohammadi A, Abedini S, Montaseri M. Factors influencing self-medication in parents of 1-8 year old children referred to Shahid Mohammadi hospital in Bandar Abbas. JPM.2019;6(1):62-70.

[Persian]

5-Yazdi Feyzabadi V, Mehrolhassani MH, Iranmanesh M. Evaluation of Medication Consumption Indices in Iranfrom 2012 to 2015: A Descriptive Study. Iranian Journal of Epidemiology.

2018;14:72-81. [Persian]

6-Loyola Filho AI, Lima-Costa MF, Uchoa E. Bambui Project: a qualitative approach to self- medication. Cad Saude Publica. 2004;20(6):1661-9.

7-Purreza A, khalafi A, Ghiasi A, Farrokh Mojahed F, Nurmohammadi M. To Identify Self- medication Practice among Medical Students of Tehran University of Medical Science. Iranian Journal of Epidemiology.2013;8(4):40-6. [Persian]

8-Baghiani Moghadam M, Ehrampoush M. Evaluation of attitude and practice of students of Yazd University of medical sciences to self-medication. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences (Tabib-E-Shargh).2006; 8:111-9.[Persian]

9-Greenhalgh T. Drug prescription and self-medication in India: an exploratory survey. Soc Sci Med.1997; 25: 307-18

10-Shamsi M, Tajik R, Mohammadbegee A . Effect of education based on Health Belief Model on self-medication in mothers referring to health centers of Arak. Arak University of Medical Sciences Journal. 2009; 12: 57-66. [Persian]

11- Margdari Nejad M, Kazemi SB, Kord F. The Prevalence of non-Prescription drugs and related factors in students of medical sciences in. 2017;29 (104):66- 74.[ Persian]

(12)

12-Afshary P, Mohammadi S, Koshteh S, Pajohideh SZ, Tabesh H. Survey on prevalence and causes of self-medication in women referring to health centers in Ahwaz, in 2013. Iran South Med J. 2015; 18(5):1034-44. [Persian]

13-Najafipour R, Shishehbor F, Ahmadinia H, Rezaeian M. Frequency of self-treatment among medical students studying in Rafsanjan University of Medical Sciences in 1395. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2018;17(4):331-44.[ Persian]

14-Asefzadeh S, Anbarloei M, Habibi Sh, Rezaei M. Selfmedication among the in-patients of Qazvin teaching hospitals. The Journal of Qazvin University of Medical Sciences & Health Services.2002; 20: 48-54.[Persian]

15- Somi MH, Behshid M, Zamanzadeh V, Abbas-alizadeh Sh, Jabbari H, Yavarikia P, et al. Health seeking behavior of residents in northwestern Tabriz. Medical Journal of Tabriz University of Medical Sciences and Health Services.2003; 59:77-81. [Persian]

16-Ramezani H, Khalfi A, Heshmati H, Darvishpour K. Evaluation of self-medication with drugs in students of Torbat Heydariyeh universities in 2014. Health Quarterly.1394; 3(4): 29-4.[Persian]

17-Rezaei Jaberee S, Hassani L, Aghamolaei T, Mohseni S, Islamic H. Study on the Effect of Educational Intervention based on Health Belief Model to Prevent the Arbitrary Use of Drugs in Women Referring to Health Centers of Bandar Abbas. IJHEHP. 2018;6(1):001-11. [Persian]

18-Tabiei S, Farajzadeh Z, Eizadpanah A. Self-medication with drug amongst university students of Birjand. Modern Care Journal. 2012;9(4):371-8. [Persian]

19-Tajik R, Shamsi M, Mohammad Beigi A. Prevalence of self-medication and some factors affecting it in women in Arak. Scientific Journal of Hamadan School of Nursing and Midwifery.

2009;16 (1): 34-29. [Persian]

20-Pakseresht S, Khalili Sabet M, Vahedi MA, Monfared A. comparative Study for Knowledge and Attitudes of Virtual and Non-Virtual Students Towards E-Learning. Research in Medical Education. 2016;8(4).61-8. [Persian]

21-Jafari M, Pasdar Y, Rezay M. Comparison of nutritional education using the blog, collaboration blog and SMS on blood glucose and lipid levels in type II diabetic patients. Med J Mashhad Univ Med Sci. 2013;56(5):261-6. [Persian]

(13)

22-Mohammadi B, Vahedparast H, Ravanipour M, Sadeghi T. Comparing the Effects of Heart Dysrhythmia Training Through Both Lecture and Multimedia Software Approaches on the Knowledge Retention of Nursing Students. J Educ Dev Jundishapur.2015;6(2):115-21. [Persian]

23-Sabouri S, Alimardanadeh M. Exploring the Possible Effect of Virtual Education and face-to- face education methods on the score of Kerman pharmacy students. Iranian Journal of Medical Education.2020: 20(5).35-42.[Persian]

24-Bostanchi F, Parhizkar A, Salehi K, Nasiri Kalmarzi R,Roshani D. The Effect of Virtual Education on the Quality of Life of Asthmatic Patients, Tohid Hospital in, Sanandaj City,2018.

Journal of Nursing Education (JNE). 2020;9(2).10-18. [Persian]

25- Zolfaghari M, Mousavifar SA, Haghani H. Mobile phone text messaging and Telephone follow- up in type 2 diabetic patients for 3 months: a comparative study. J Diabetes Metab Disord.

2012;11(1). [Persian]

26- Parizad N, Hemmati Maslakpak M, Khalkhali H. The Effect of Tele-Education by Telephone and Short Message Service on Laboratory Parameters in Patients with Type 2 Diabetes. J Ardabil Univ Med Sci.2014;14(1):7-17. [Persian]

27-Rosenstock IM, Strecher VJ, Becker MH. Social learning theory and the health belief model.

Health education quarterly.1988;15(2):175-83.

28-Alshakka M, Al-Abd N, Alkubati S. Knowledge, Attitude and Practice of Self Medication: A Cross-sectional Study among Yemeni Health Profession Students. Journal of Drug Delivery and Therapeutics. 2019;9(3):130-7.

29- Shamsi M, Bayati A. The Effect of Education on Knowledge, Attitude and Practice of Pregnant Woman Referring to Health Centers About Self-Medication in Arak City. GMUHS Journal.

2009;15(4):27-36. [Persian]

30-Movahed E, Shojaeizadeh D, Zareipour MA, Arefi Z, Shaahmadi F, Ameri M. The effect of health belief model-based trainingon self-medication among the male high school students. Journal of Health Education and Health Promotion.2014;2(1):65-72.[Persian]

31-James H, Handu SS, Khalid AJ, Khaja A, Otoom S, Sequeira RP. Evaluation of the knowledge, attitude and practice of self-medication among first-year medical students. Med Princ Pract.

2006;15:270–5.

(14)

32- Badiger S, Kundapur R, Jain A, Kumar A, Pattanshetty S, Thakolkaran N, et al. Self-medication patterns among medical students in South India. AMJ. 2012;5(4):217-20.