1
هدکشناد یسانشناور و یتیبرت مولع
یشزومآ هورگ یسانشناور
یصصخت یرتکد هجرد تفایرد یارب هلاسر یمومع شیارگ یسانشناور هتشر
یزاب هب دایتعا یلع لدم نومزآو یحارط یاه
ییوئدیو -
هنایار ساسارب یا
تیامح ،مگردرس تیوه ،ینامز زادنا مشچ
یجنایم شقن اب یتخانشارف یاهرواب و هدش کاردا یعامتجا یناجیه یمیظنتدوخ و یهاوخ ناجیه
:رگشهوژپ یریم ردانریم
سا ا یت د :امنهار
رتکد جاح ردان
ول
رتکد روپرشب داجس
:رواشم داتسا رتکد ینامیرن دمحم
ناتسبات 1399
ناونع و
مان :روآدیدپ یزاب هب دایتعا یلع لدم نومزآ و یحارط
ییوئدیو یاه -
هنایار مشچ ساسارب یا
زادنا تیامح ،مگردرس تیوه ،ینامز
یجنایم شقن اب یتخانشارف یاهرواب و هدش کاردا یعامتجا ناجیه یریم ردانریم /یناجیه یمیظنتدوخ و یهاوخ
داتسا نا
امنهار رتکد :
و ولجاح ردان رتکد
روپرشب داجس
داتسا نا
:رواشم رتکد
ینامیرن دمحم
خیرات :عافد
07 / 04 / 1399
حفصدادعت :تا
99 هحفص
هرامش نایاپ :همان اپ هرامش / هورگ مان
ی نا همان
:هدیکچ :فده رضاح هعلاطم فده یجنایم شقن یسررب
ناجیه و یهاوخ
یناجیه یمیظنتدوخ هطبار رد
نیب مشچ داعبا ،ینامز زادنا
تیوه
یتخانشارف یاهرواب داعبا و هدش کاردا یعامتجا تیامح ،مگردرس یزاب هب دایتعا اب یاه
ییوئدیو -
هنایار یا
شناد رد نازومآ
.دوبرسپ شور
:شهوژپ یسانش هداد
همانشسرپ قیرط زا شهوژپ یاه یاه
سایقم یزاب هب دایتعا
ییوئدیو یاه -
هنایار یا
مشچ،نرواتوینآ -
،دیوب و ودرابمیز ینامز زادنا تیامح ،یکسنورب مگردرس تیوه
اب ،ناراکمه و تمیز ،ملهاد ،تمیز هدش کاردا یعامتجا یاهرو
ناجیه ،زلو یتخانشارف یناجیه یمیظنتدوخ و تنرآ یهاوخ
زا هدافتسا اب و هدمآ تسد هب نوهنیپسا و جارک ،یکسفنراگ .دندش لیلحت و هیزجت ریسم لیلحت و نویسرگر ،نوسریپ یگتسبمه شناد هیلک لماش یرامآ هعماج لوا هرود هطسوتم رسپ نازومآ
لاس رد نارهت 98
- 1397 دوب
و ه ن مجح لماش هنوم
405 شناد زومآ
هنومن قیرط زا هک دوب هشوخ یفداصت یریگ
هلحرمدنچ یا باختنا یا
.دندش هتفای :اه
هتفای ناجیه هک دنداد ناشن اه
نیب هطبار رد یهاوخ
تذل لاح ،یفنم و تبثم هتشذگ هدنیآ ،ارگ
یمیظنتدوخ ،یرگن
یزاب هب دایتعا اب مگردرس تیوه و یناجیه یاه
ییوئدیو -
هنایار -
ریغتم ،نینچمه .تسا ریثات یاراد یجنایم ریغتم ناونع هب یا ،هدش کاردا یعامتجا تیامح نیب هطبار رد یناجیه یمیظنتدوخ تیافک اب طبترم یاهرواب و ینارگن هرابرد تبثم رواب یتخانش
یزاب هب دایتعا اب نییاپ ییوئدیو یاه
- هنایار یئزج تروص هب یا
یجنایم یم یرگ
ک .دن
هجیتن یریگ
: ،دنراد یتبثم شرگن هتشذگ هب تبسن هک یدارفا
هدنیآ هک یدارفا یرتمک مگردرس تیوه هک یدارفا ،دنتسه رگن
نازیم ،دنراد یرتشیب یناجیه یمیظنتدوخ هک یدارفا ،دنراد ناجیه هک دراد یرتشیب لامتحا ،تسا نییاپ اهنآ رد زین یهاوخ
یزاب هب دایتعا نازیم ییوئدیو یاه
- هنایار مک اهنآ نیب رد یا
دشاب . رگید یوس زا شرگن هتشذگ هب تبسن هک یدارفا ،
یفنم
یم یگدنز هظحل رد هک یدارفا و دنراد ناجیه نازیم و دننک
یهاوخ
نازیم هک دراد یرتشیب لامتحا ،تسا لااب دارفا هنوگنیا رد زین یزاب هب دایتعا ییوئدیو یاه
- هنایار .دشاب لااب اهنآ نیب رد یا
نینچمه ،
اهنآ رد هدش کاردا یعامتجا تیامح نازیم هک یدارفا
و دنراد یتبثم شرگن ینارگن هرابرد هک یدارفا ،تسا رتلااب یتبثم یاهرواب دوخ یتخانش تیافک هرابرد هک یدارفا نیینچمه ،دنراد لااب دارفا هنوگنیا رد یناجیه یمیظنتدوخ نازیم و
تحا ،تسا یزاب هب دایتعا نازیم هک دراد یرتشیب لام
یاه
ییوئدیو -
هنایار .دشاب مک اهنآ نیب رد یا
هزاو یدیلک یاه یزاب هب دایتعا :
ییوئدیو یاه -
هنایار مشچ ،یا
-
،هدش کاردا یعامتجا تیامح ،مگردرس تیوه ،ینامز زادنا ناجیه ،یتخانشارف یاهرواب یناجیه یمیظنتدوخ و یهاوخ
لوا لصف قیقحت تایلک
2
1 - 1 - همدقم ههد لیاوا رد 1970
یزاب نیلوا یراجت ییوئدیو یاه
ههد ات نکیل ،تفای راشتنا 1980
نیلوا ات دیشک لوط
شرازگ یزاب هب دایتعا یاه
تایبدا رد ییوئدیو یاه
.دوش رهاظ یکشزپناور و یتخانشناور عجرم نیلوا لاامتحا
یزاب هب دایتعا"
"ییوئدیو یاه لاس رد
1983 و رپوس طسوت
رلیم رواشم ناونع هب دوخ تادهاشم ساسا رب هک دوب
یم .دنتفای تسد هجیتن نیا هب ،هسردم نیا رد هک تفگ ناوت
هدهاشم یدودحات تاعلاطم مامت ،نارود ای و یتیاکح ،یا
ارب اساسا و دندوب یدروم تاعلاطم هنومن ساس
یاه هب طوبرم
لاس رد .تسا هدش ماجنا ناوجون نادرم 1989
نیلوا نتوش ،
ب ار یبرجت هعلاطم ه
رد یزاب هب دایتعا دروم رد صاخ روط
موهفم .داد ماجنا ناناوجون نایم هب دایتعا زا یو یزاس
فا ار ناداتعم و تسا هدوب تبثم رتشیب یزاب و شوهاب یدار
یم یفرعم هزیگنا اب .دنک
ههد 1990 اما کچوک دشر دهاش
یزاب هب دایتعا هنیمز رد تاقیقحت زا یهجوت لباق یاه
نیب رد و ناتسلگنا رد تاعلاطم نیا مامت هک دوب ییوئدیو د ناناوجون طیحم ر
دش ماجنا هسردم یاه تاعلاطم فلاخرب .
ههد هیلوا 1980
یزاب اتدمع تاعلاطم نیا ، ییوئدیو یاه
هتاراکریغ م یسررب ار یا
ی دندرک اعلاطم نیا همه رد و
ت
یزاب هب دایتعا یسررب یارب سابتقا هخسن زا ییوئدیو یاه
زا هدش dsm-5
یم هدافتسا یکیژولوتاپ رامق یارب دش
هک
هب دایتعا تمس هب تاهجوت و تفرگ رارق داقتنا دروم ادعب یزاب ههد رد .دش بلج ییوئدیو یاه 2000
هظحلام لباق دشر یا
طمدادعت رد ا
یزاب هب دایتعا هب طوبرم تاعل ییوئدیو یاه
ب ،دش هدهاشم ه
یزاب هکنیا هژیو هناسر تمس هب اه
دیدج یاه
تفای شرتسگ نیلانآ دن
،گنیک و ساک ،زتیفیرگ(
2012 .)
یمرگرس تعنص -
یگژیو نینچمه و یشزومآ ب هناگدنچ یاه
-یزا
ینوریب ،ندوب یلماعت ریظن اه ،دوخ یزاس
،رضاح لاح رد
تعنص یزاب تخاس
ییوئدیو یاه -
هنایار یا
ار هدرتسگ هب نیرت
هفرح نیرتروآدوس و رک لیدبت ناکدوک یمرگرس تعنص رد اه
هد
لاس رد .تسا 1998
تکرش دمآرد یزاب اب طبترم یاه
یاه
هناسر زا شیب ،ناهج رسارس رد یا
180 هدوب رلاد درایلیم
لاس رد .تسا 1998
یمرگرس مهس ،اکیرمآ رد تیجید یاه
یلا
،ناکدوک رازاب رد 10
شیب ربارب رت
ملیف دیلوت هنیزه زا -
یف( تسا هدوب ناکدوک ینویزیولت یاه ،تکوب و نزتیل
1384
3
،یراونا زا لقن هب 1395
یزاب .) ییوئدیو یاه
- هنایار ره یا
( لوپ .دنتسه شرتسگ لاح رد زور 2007
هب ور تعنص زا ،)
یزاب دشر هنایار یاه
یم نخس یا وگ
ه زا هک دی یشیپ دوویلا
و تسا هتفرگ نو و نیچام
یزاب هک دندقتعم زین نوویل یاه
هنایار نامتفگ یا
یظن ییاه یم جیورت ار تنوشخ و گنج ر
-
دننک ( زا لقن هب ،یراونا
1395 .)
1 - 2 - هلأسم نایب تفرشیپ و لاتیجید رصع روهظ اب مشچ یاه
رد یژولونکت ریگ
مک،رصع نیا هناسر مک
دیدج و لاتیجید یاه هصرع هب اپ زین
هناسر ثحبم زا ادج .دنداهن دوجو یاه
دننام یعمج
هناسر دهاش ام ،ویدار و نویزیولت میتسه زین یدیدج یاه
هناسر اب یتوافتم راتخاس یلک هب هک یمیدق یاه
.دنراد رت
هناسر نیا عاونا زا یکی یزاب ،اه
ییوئدیو یاه -
هنایار یا
یم ،یرهاوج( دشاب 1394
ار دوخ هک ) هب
تعنص کی ناونع
دوبهب .تسا هداد هعسوت نردم یایند رد باذج یشزومآ یزاب عونت و تیفیک هناسر نیا نوزفازور شرتسگ ثعاب ،اه
و ناکدوک .دش ناناوجون نیب رد اصوصخ ،هعماج نایم رد یزاب ریثات تحت تدش هب رضاح رصع رد ناناوجون یاه
هنایار هتفرگ رارق یا
یمها هب هجوت اب و دنا رد یزاب ت
یزاب ،ینس رشق نیا یعامتجا یگدنز ییوئدیو یاه
- هنایار ا
ی
هدمع شخب یریذپان بانتجا تروصب هعماج زا یا
ناکدوک یریذپ
هب ار ناناوجون و ،یرمق( تسا هداد صاصتخا دوخ
1391 .)
یزاب زا ناناوجون و ناکدوک یریذپریثات هنایار یاه
و یا
ا فرص اهنآ هک یهجوت لباق نامز زین یزاب نی
یم اه ،دننک
لوئسم یاهداهن و ناصصختم ،نیدلاو ینارگن هدمع عبانم زا
،یاچ( تسا تملاس هزوح رد ،وخ و نچ
2011 ،گنای ؛
2009 ؛
،یرظن ینیما
شنم ناراکمه و یدارم ، ،
1394 تاعلاطم .)
نیب هک دنا هداد ناشن فلتخم 75
ات 90 و ناکدوک دصرد
یزاب زا هسردم نینس رد ناناوجون هنایار یاه
هدافتسا یا
و یکمانوپ ،لاپمیر ،سونلاو( دننکیم ،ناراکمه
2009 .)
یم ناشن نینچمه تاقیقحت نامز ناوجون نارسپ هک دهد
ب یرتشیب ه
رثکادح و تعاس کی زا رتشیب طسوتم روط 13
یزاب یارب ،هتفه رد تعاس یم فرص ییوئدیو یاه
دننک
و نوسردنا ،لیتنج ،گنیوس(
ناراکمه ،
2010 .) یزاب
یاه
یم رظن هب ییوئدیو نکمم هچرگ ،دشاب باذج اهرسپ یارب دسر
زاب یاوتحم لیلد هب تسا لماوع و یعامتجا نیناوق ،ی
هعماج توافت و یریذپ
،زتیفیرگ( دشاب یسنج یاه 2008a
.) رد
4
قیقد ،ناریا یزاب یلم داینب شهوژپ دحاو هک شیامیپ نیرت
-
هنایار یاه لاس رد یا
1394 هداد ماجنا
یامن" ناونع تحت ،
زاب 94
ناشن شهوژپ نیا یرامآ تاعلاطا .تسا هدش رشتنم "
یم دهد 23
ماجنا لوغشم ،ناریا تیعمج زا رفن نویلیم
یزاب هنایار یاه یناریا ،شرازگ نیمه قبط رب .دنتسه یا
،اه
460 یزاب یارب ،لاس رد ناموت درایلیم
هنیزه ییوئدیو یاه
یم زا ناشن رامآ نیا .دننک یزاب دایز تیمها و دربراک
یاه
هنایار
،یرونا(دراد ناریا رد یا 1395
.)
یزاب ییوئدیو یاه -
هنایار یگژیو زا هکیلاحرد یا
یاه
تغارف تاقوا ندرک رپ و ندوب یشزومآ ریظن یتبثم دنتسه رادروخرب و چیوناوولیم ،چیوونیم ،چیووشاوک(
ناراکمه ،
2013 بیسآ نآ یارب اما ،) نام یددعتم یاه
دن
هدش حرطم دایتعا و یعامتجا یاوزنا ،تنوشخ ،یرگشاخرپ ( تسا ،ناراکمه و یرظن
1394 ب .) ه
زا دروم کی ملسم روط
یزاب زا یشان یراتفر و یناور تارثا نیرتگرزب یاه
هنایار یم دایتعا ،یا
.دشاب
ررکم فرصم هب ندب کیژولویزیف خساپ یلک روطب دایتعا یم ،یزورون ،یفیرش،یزاین( دشاب ،ناراکمه و
1395 دننام .)
فرصم هب ابلاغ زین یزاب هب دایتعا ،دایتعا عاونا ریاس یزاب ملاسریغ و هزادنا زا شیب ییوئدیو یاه
- هنایار یا
یم قلاطا دایتعا ءزج یزاب هب دایتعا ،نیاربانب .دوش
یم بوسحم ییایمیشریغ دایتعا ای و یراتفر نمکپسا( دوش
،
و امسفلور ،نجینک ناراکمه
، 2013 .)
هدنیازف دادعت زا یا
یزاب نیا زا دح زا شیب هدافتسا هرابرد تاشرازگ طسوت اه
زا یخرب هک یدح ات دراد دوجو نلااسگرزب و ناکدوک هب ناربراک یزاب ناداتعم ناونع
ییوئدیو یاه -
هنایار یا
یزاب هب دایتعا موهفم.دنوشیم هتخانش ییوئدیو یاه
-
ار هنای ات تسا هدش ثعاب هک تسا یدیدج اتبسن موهفم یا
هاگدید هرابرد .دوش رظن دیدجت دایتعا هب تبسن یتنس یاه
هنازور تقو مظعا شخب نکیزاب درف دایتعا عون نیا رد یم یزاب ماجنا فرص ار دوخ داتعم نکیزاب نینچمه .دیامن
تیلوئسم ،تسا یوزنم لاومعم یم هدیدان ار یگدنز مهم یاه
-
وسو اب تاقوا بلغا و دریگ ،تیعضو بسک یپ رد ییلااب سا
هبتر هنایار یزاب رد رتهب و رتلااب درواتسد و یدنب یا
روم تسا دوخ هقلاع د (
ناگدنسیون هورگ ،
1395 .)
5
یزاب هب دایتعا رب رثوم لماوع زا یکی ییوئدیو یاه
-
هنایار ا
ناجیه ،ی یهاوخ
یم هفطاع ،ناجیه رگید مان .تسا 1
-
هک دشاب بلاق رد اتدمع
و ینامداش ،مشخ ،سرت لثم ییاه
.. و قشع ،تذل دوشیم رهاظ
( وییوهآ ،یراکشریم ،ینسحم
،ناراکمه 1396
ناجیه .) یگژیو زا یکی یهاوخ
یتیصخش یاه
تسا هناقاتشم تیلاعف کی عورش یارب یثرا لیامت یعون هک
کرحم هب خساپ رد دیدج یاه
یم دشاب (
و یناهبهب دشرم
،یتایح 1396
( نمرکاز .) 1994
و 1975 ناجیه ) ب ار یهاوخ
ه
ناجیه یوجتسج نآ یگژیو هک یتفص تروص ،عونتم هبرجت و اه
،ینامسج یاهرطخ هب مادقا لیم و دیدش و هدیچیپ ،هزات هبرجت نیا دوخ رطاخب یلام و ینوناق یم فیرعت تساه
دنک
زا لقن هب(
،یبارهس و روپدازهب ،یرهطم 1392
ناجیه .) -
یهاوخ یم
یگژیو ،راتفر رب دناوت تیولوا و اه
دارفا یاه
،دراذگب رثا و
تبسن صخش ندوب زاب نازیم هک تهج نآ زا
یم فیصوت ار دیدج براجت هب یم ،دنک
رد یمهم شقن دناوت
لکش دایتعا یریگ دشاب هتشاد
،یتایح و یناهبهب دشرم(
1396 هتفای .) یم ناشن اه
یزاب هک یدارفا دنهد هنایار یاه
-
یم ماجنا یا یم هدز ناجیه یزاب لاح رد ،دنهد
و دنوش نکمم
یارب تسا شزیگنا نیا نتفای
نیا ،رتشیب تاکیرحت و اه
یزاب رارکت ار اه یم
( دننک کم و ماکوین
،یگ 1991
لقن هب
،یربکا و یناجناخ زا 1391
)
یکی رگید
یزاب هب دایتعا رب هک یلماوع زا یاه
ییوئدیو -
هنایار یمیظنتدوخ تسا راذگریثات یا
یناجیه
1. seeking Sensation
6
یم 2
ناجیه میظنت .دشاب رف کی
،شهوژپ رد مهم دنیا
بیسآ و نامرد تلاح یخرب و یناور یسانش
کیژولوتاپ یاه
یم ینامسج یم قلاطا یلامعا هب و دشاب
روظنم هب هک دوش
لیدعت ای رییغت براجت عون ای تدش و یناجیه هبرجت
ب یناجیه ه
یم راک ر
،ینایغط و یرغصا ،یفسوی( دو 1395
.)
لدم نیرتمهم زا یکی ناجیه میظنت لدم ناجیه لرتنک یاه
یم ماجنا یتخانش یاهدنیارف و اهدربهار کمک هب هک تسا -
تیریدم یارب دارفا ییاناوت ،یمیظنتدوخ موهفم .دوش هاشم قیرط زا دوخ راتفر و یبایزرا ،هد
مهم .تسا هجیتن
هعلاطم ره هک تسا دافتسا دروم رد هک یا
ه یزاب زا یاه
هلئسم یم ماجنا راد
درف هدننک میظنتدوخ یاناوت شقن دریگ
( دهد رارق یسررب دروم ار یزاب راتفر تیریدم رد و یس
،تورک 2007
.)
دوخ رد هک یدارفا دنتسه للاتخا یاراد یناجیه یمیظنت
ای
ظنت رد هدش تسکش راچد ناجیه می
دراد لامتحا رتشیب ،دنا
تیلاعف قیرط زا ار یفنم تاناجیه هک تذل هک یطارفا یاه
-
یم حیجرت ار ینآ یاه ( دننک میظنت دهد
وم ناچ ،ناچ ، و
ناراکمه ،
2018 .) میظنت رد تسکش هب هک یناجیه یمیظنتژک
ب دراد هراشا یمیظنتدوخ رد للاتخا ای ناجیه ه
کی ناونع
نلون ،ودلا( روآدایتعا یاهراتفر یارب مهم رطخ لماع -
،رزیوش و امسکوه 2010
ای ،لکلا ،ندیشک راگیس ریظن ،)
نوب( وراد فرصم -
لیم ،ناراکمه و ندوب ،کیوناجوو ،ر 2011
)
و ،لوت( یسنج رطخرپ راتفر ناراکمه و زمادآ ،سیو
، 2012 )
سا هدش شرازگ .ت
هراتفر یریگ لکش رد هک یرگید لماوع زا ن یدایتعا یا
شق
لکش .تسا تیوه کبس ،دراد یمهم ،مجسنم و تباث یتیوه یریگ
یم بوسحم یناوجون نارود رد یمهم یلوحت فیلکت زا .دوش
( نوسکیرا هاگدید 1968
ب ناناوجون همه ) ه
نیا ناسکی روط
یمن یرپس تیقفوم اب ار فیلکت یلاحرد .دننک
زا یخرب هک
اناوجون یم تسد مجسنم یتیوه هب ن
ی
،دنبا رد رگید یخرب
یقاب تیوه یمگردرس یم
( دننام هب
و ییاضترم زا لقن
یمیحر ،داژن
1395 تیقفوم دشر .) یاناوت ثعاب تیوه زیمآ
ی
میمصت رد اب ملاس طابترا یرارقرب رد ییاناوت ،یریگ
ب هدش دییات یاهراتفر ماجنا ،نارگید و هداوناخ ه
هلیسو
یم .. و هعماج
،دوش یلاحرد
دشر هک بجوم ،تیوه بسانمان
یریگ میمصت رد ییاناوت مدع ءوس ،یراتفر تلاکشم و مهم یاه
2. Emotional Self-regulation
7
.. و نارگید اب حیحص طابترا یرارقرب مدع ،داوم فرصم م ی درگ ( د ،یتایح و یناهبهب دشرم 1396
( یکسنوزرب .) 1989
)
ب ار تیوه لوحت موهفم دنیارف کی تروص ه
و هدرک یزاس یارب
نآ
،یتاعلاطا تیوه کبس هس یراجنه
تسا لئاق مگردرس و (
هب
زا لقن یمیحر و ییاضترم
،داژن 1395
مگردرس یتیوه کبس .)
یگژیو لیلد هب ،نآ صتخم یاه
و دایتعا هب یگدامآ اب
یتیوه کبس یاراد دارفا .دراد هطبار روآدایتعا یاهراتفر مگردرس هب
لامعا تدمزارد یاهدمایپ و دوخ هدنیآ ناش
رتمک
یم هجوت دننک
صت و تامیم
رتشیبناش ناجیه رب ینتبم
یم .دشاب
دارفا نیا عا
یم قیوعت هب ار دوخ تامیمصت و لام دنزادنا
.دنک صخشم ار اهنآ لمع ریسم ،جیاتن و اهدمایپ نیا ات و اهاضاقت ار اهنآ راتفر ،ندرک لمع و باختنا ماگنه رد یم تیاده ینوریب یروف یاهدمایپ ،تروص نیا رد هک دنک
هب لیامت هاتوک تامادقا
( دنراد تدم و یناهبهب دشرم
،یتایح 1396
شهوژپ .) فلتخم یاه
ینابرق و یرون ریظن
( 2010 ( یوامس و ) 2008
) یم ناشن دنهد
ردرس تیوه کبس هک مگ
هطبار داوم و لکلا فرصم ریظن روآدایتعا یاهراتفر اب ( دراد هب
،نامه زا لقن 1396
.)
رب راذگریثات یاهریغتم زا رگید یکی یزاب هب دایتعا
-
ییوئدیو یاه -
هنایار مشچ ،یا
یم ینامز زادنا حلاطصا .دشاب
مشچ ب ینامز زادنا ه
ههد زا دعب هژیو روط 90
هک ینامز ،
( دیوب و ودرابمیز 2008
عورش ار هنیمز نیا رد قیقحت )
یقت( دش حرطم ،دندرک
،یلاحمراهچ و یمشاه ،ول 1396
رگا .)
شهوژپ هچ مشچ اب طبترم یاه
ادنا هنایم هب ینامز ز
نرق یاه
20 یمرب یدلایم یاهروشک یخرب دننام ناریا رد اما ،ددرگ
ماگ زونه ،رگید یم رس تشپ ار هیلوا یاه
.دراذگ هب انب
( دیوب و ودرابمیز داقتعا 2008
) مشچ زا یشخب ینامز زادنا
نهذ هدوب
ب هک تسا یدنیارف و ه
ب دارفا نآ هلیسو ه
روط
یصخش براجت راکدوخ یتخانشناور
،هتشذگداعبا رد ار ناش
هدنیآ و لاح یم میسقت
دننک . آ هک یناسک هدنی
دنتسه رگن
قیقد ار ناشفادها یم نییعت رت
و دننک ار ییاناوت نیا
هک دنراد و دنزاس اهر یراج یاه هسوسو زا ار ناشدوخ
دنزادنایب ریخات هب یتحار هب ار اهنآ یقت زا لقن هب(
-
لاحمراهچ و یمشاه ،ول ،ی
1396 .)
لیامت اهنآ ،لاح نیع رد
تذل رب دنراد عف یاه
هبنج تسا نکمم و دنوشن زکرمتم یل یاه
یگدنز یصوصخ ر ناش
هتشذگ هک یناسک .دنریگب هدیدان ا رگن
تارطاخ اب دنتسه یم یگدنز ناش
تنس اهنآ .دننک شرورپ ار اه
8
یم نهذ بلغا و دنهد نامز ینعی بقع هب ناش
تسد زا هک ییاه
هتفر یمرب ، لاح هک ییاهنآ .ددرگ
ارگ عیاقو زا دنتسه
یگدنز زا و ینونک ب ناش
ه یم تذل لماک روط نیع رد ،دنرب
فادها میظنت رد تسا نکمم اهنآ ،لاح اب هدنیآ یارب ناش
رتشیب و دنوش هجاوم لکشم ت
لیام کسیر هک دنشاب هتشاد
دننک ،ونیچلاب و اکرویپزرپ(
2016 زادنا مشچ موهفم .)
مز ینا هبنج زا یرایسب اب طابترا رد
و یناسنا تیلاعف یاه
هتفرگ رارق یسررب دروم یرایسب تاعوضوم اب طابترا رد ا زا یکی .تسا یم دایتعا فلتخم عاونا ،دراوم نی
.دشاب
ناشن تاقیقحت لاح هک یدارفا تسا هداد
نازیم دنتسه ارگ
یرتشیب لا فرصم زا
هداد شرازگ ار وکابنت و وراد ،لک دنا
( و ودرابمیز ،گوئک ،دیوب
1999 و اکرویپزرپ زا لقن هب
،ونیچلاب 2016
هدنیآ ،لاح نیع رد .) بار اهرگن
اب یفنم هط
لاح .دنراد داوم فرصم و هناراگزاسان هلباقم اب زین ارگ
،رگیی و یدنس ،زلیو( دراد یگتسبمه یفنم سفن تزع 2001
.)
یم رظن هب و راذگریثات لماوع زا یکی دسر
یجنایم رد
مشچ ،یناجیه یمیظنتدوخ هطبار مگردرس تیوه و ینامز زادنا
یزاب هب دایتعا اب ییوئدیو یاه
- هنایار ناجیه ،یا
یهاوخ
ناجیه .دشاب اه
هدوبن دیفم دوخ یدوخ هب و هشیمه رد و
میظنت و تیریدم هب تاقوا رثکا هک یدارفا .دنراد جایتحا
ناجیه یهاوخ
رظن زا ،دنراد ییلااب هبرجت زا ،کیژولویزیف
-
ناجیه و جیهم یاه هبرجت نیا اب طبترم دیدش یاه
تذل ،اه
یم یم یتیصخش یگژیو نیا .دنرب دوخ ساسارب دناوت
یمیظنت
ناجیه قابطنا و رییغت ،لرتنک یانعم هب هک یناجیه
،اه
هناکت ر( تسا درف لایما ای اه
،هدازرظن ،هدازاض
،ناراکمه و نایدمحماقآ 1394
ات تحت ) یث
و هتفرگ رارق ر
زاب هب دایتعا رب ییوئدیو یاه
- هنایار .دشاب راذگریثات یا
ناجیه دارفا ب نینچمه هاوخ
ه یگژیو لیلد زا دنراد هک ییاه
کرحم و هزات براجت قیرط یم هتخیگنارب هدیچیپ یاه
و دنوش
یم شلات ار براجت نیا زا هدش تفایرد کیرحت تدش ات دننک
دننک تیوقت ولجاح(
فعج و ،یر
1394 یتیصخش یگژیو نیا .)
یم مشچ ساسارب دناوت و هتفرگ رارق ریثات تحت ینامز زادنا
یزاب هب دایتعا رب ابقاعتم ییوئدیو یاه
- هنایار ریثات یا
و دراد دوخ هدنیآ هب تبسن یتبثم شرگن هک یدرف .دراذگب هزوح رد سپ دراد رواب یبوخ جیاتن هب یگدنز فلتخم یاه
ازیم دراد لامتحا ناجیه یارب ار لرتنک زا ین
دوخ یاه
عا دنک لام ،نایارب و زنیبار(
2004 دارفا نیا نینچمه .) ،
9
یم نییعت ار یفادها یم لصاح هدنیآ رد هک دننک
اما دوش
یگدنز نونکا و اجنیا رد ،لاح نامز زادنا مشچ اب دارفا یم کرحم لابند هب مادم و دننک یم دیدج تاساسحا و اه
-
رد .دندرگ یم مگردرس تیوه اب طابترا
،درک نایب ناوت
یمن دنتسه مگردرس تیوه راچد هک یدارفا تاناجیه دنناوت
دراد لامتحا رتشیب هجیتنرد دننک تیریدم و لرتنک ار دوخ تیلاعف قیرط زا هک تذل ،یطارفا یاه
ینآ یاه هظحل و
یا ار
.دنهد حیجرت ا یاهراتفر رب راذگریثات یاهریغتم زا رگید یکی یدایتع
ب ه یزاب هب دایتعا و ماع روط ییوئدیو یاه
- هنایار ب یا
ه
یم یتخانشارف یاهرواب ،صاخ روط نتخاس حرطم اب .دشاب
،یمیظنتدوخ ییارجا درکلمع هیرظن و یتخانشارف داعبا هرواب هک تسا هدش راکشآ یاهراتفر رد یتخانشارف یا
دایتعا لولاف داقتعا هب .دنراد شقن روآ
( 1985 ) شارف ، تخان
و اهدنیارف ،شناد لماش هک تسا یدعب دنچ موهفم کی یم ییاهدربهار ای ینیبزاب ،یبایزرا ار تخانش هک دوش
یم میظنت ار یتخانش درکلمع و لرتنک یلصا یانعم .دنک
( تسا تخانش هرابرد تخانش ،تخانشارف زا لقن هب
،درگنابایب 1381
.)
لدم زا یکی ف یاهرواب هنیمز رد دوجوم یاه
،یتخانشار
دوخ ییارجا درکلمع لدم یم یمیظنت
و یلسگ ،اداپسا هک دشاب
( زلو 2013
ب روآدایتعا یاهراتفر یارب ار لدم نیا ) ه
راک
گ هتفر لومرف رد .دنا یتخانش مردنس اهنآ یدنب
- و یهجوت
راتفر ینامز هلحرم هس نایم رد یتخانشارف یاهرواب کراشم زا لبق ینعی روآدایتعا ب و تکراشم ،ت
تکراشم زا دع
موهفم یم یزاس
یاهرواب اهنآ داقتعا هب انب .دنوش
راتفر رد تکراشم تبثم ریثات ثعاب تبثم یتخانشارف یم تخانش و ناجیه رب روآدایتعا ب .دوش
ه لاثم ناونع
یم کمک نم هب راگیس ندیشک ساسحا یناجیه ظاحل زا ات دنک
یم ثعاب یتخانش ظاحل زا و منک شمارآ مت رتشیب دوش
زکر
هب یفنم یتخانشارف یاهرواب ،لباقم رد .مشاب هتشاد راتفر رد تکراشم لوط رد ییارجا لرتنک مدع کاردا ندیشک راگیس یارب ار ما هتساوخ مناوتیمن نم( روآدایتعا راتفر هب طوبرم راکفا لرتنک رد یناوتان ،)منک لرتنک لباقریغ لکلا ای راگیس هرابرد نم راکفا( روآدایتعا لرتنک ،منک رکف یزاب هب رگا( لمع و رکف یشوجمه ،)تسا
یم یزاب امتح راتفر رد تکراشم یفنم ریثات و )منک
10
هب لکلا زا هدافتسا( یتخانش درکلمع یور رب یدایتعا یم بیسآ نم هظفاح تیفرظ یم طوبرم )دناسر
سا( دوش ،اداپ
،زلو و کیوشکین ،یلسگ 2015
رد یفنم و تبثم یاهرواب .)
یپ یزاب دروم هب دایتعا زاس هنیمز ای هدننک ینیب ش
یزاب یم ییوئدیو یاه دشاب
.
نودب اما ؛تسا تیمها یاراد یناسنا یگدنز زا هلحرم ره و ینامسج ،یکیژولویب تارییغت بسحرب یناوجون هرود رد کش
ا یم قافتا یمهم و عیرس دشر یعامتج هرود ،هرود نیا .دتفا
ذوفن تمس هب نیدلاو ذوفن زا لاقتنا دنچره تسا ناتسود
.دراد همادا نانچمه ناناوجون یور رب نیدلاو ریثات یتسیزهب اب یعامتجا تیامح طابترا هک تسا نیا رب داقتعا ناور یتخانش و تارییغت هک ینامز ینعی ،یناوجون هرود رد 3
یم هبرجت عیرس تاریثات تیامح .تسا مهم رایسب ،دوش
ارب یساسا زاین کی یعامتجا ناناوجون ی
طباور ات تسا
یعامتجا ساسحا رب ،هداد همادا رظن دروم حطس رد ار ناش
و هداد قابطنا هعماج اب ار دوخ ،هدرک هبلغ ییاهنت ناور یتسیزهب ر ناش یتخانش
شونوگ( دننک ظفح ا ،ناغود و
2013 هئارا نیب یلماعت دنیارف کی یعامتجا تیامح .)
هدنریگ و هدنهد تسا
اور تیفیک و درکلمع هب و ، طب
کمک یهاگ .دراد هراشا یعامتجا یم درف هب هک ییاه
دوش
،بسانمان
،تسا درف دوخ لیم فلاخ ای عقومدب نیاربانب
ا تیامح .تسا مهم تیامح زا درف کاردا هدش کاردا یعامتج
شیپ تیامح لماش یعامتجا هکبش بناج زا سرتسد رد هدش ینیب
تروص رد و رلداتسا ،اکسنیزول ،رنشوا( تسا زاین
ه ،ناراکم 2013
.)
( نوسیج و زدور 1990
رثا لدم زا هدافتسا اب )
نایب داوم فرصم ءوس یعامتجا سرتسا لدم ای میقتسمریغ یم - هک دننک یعامتجا تیامح و هکبش
هک دنتسه یمهم عبانم
یم ن هب دنناوت سرتسا لماوع ات دننک کمک ناناوجو
ییاز ار
یم دوجوب هرود نیا لوط رد هک ب ار دنیآ
ه روط یرترثوم
مسیناکم قیرط زا .دننک تیریدم دارفا ،یعامتجا تیامح یاه
یم هبلغ یگدنز تلاکشم رب دننک
،ناراکمه و وم زا لقن هب(
2018 ) ب یعامتجا تیامح هک دهدیم ناشن یبرجت تاقیقحت . ه
روآدایتعا یاهراتفر ربارب رد مهم یتظافح لماع کی ناونع ریظن هلئسم هدافتسا
( تنرتنیا زا راد ،وکویاب ،نوزم
3. psychological well-being
11
و وتانس ناراکمه
، 2016 و گناو( یتنرتنیا دایتعا و )
،گناو 2013
و وو ،وک ،هی ؛ ناراکمه
، 2008 هتفرگ رظنرد )
یم هلئسم یاهراتفر ،لباقم رد.دوش یم خر رتشیب ینامز راد
-
هب ناناوجون یارب هدش کاردا یعامتجا تیامح هک دهد یعامتجا لرتنک و هدشن هئارا یفاک هزادنا یصخش و
هب
دشاب هتشادن دوجویبسانم نازیم (
شونوگ ،ناغود و
2013 .)
یم یناجیه یمیظنتدوخ ،رگید یوس زا هطبار رد دناوت
اب یتخانشارف یاهرواب و هدش کاردا یعامتجا تیامح یزاب هب دایتعا ییوئدیو یاه
- یار هنا و راذگریثات لماع یا
یجنایم ح.دشاب
یعامتجا تیام کمک قیرط زا
میقتسم یاه
و نارگید اب نینچمه
رد ار یرثوم شقن تاعلاطا هئارا
یم افیا ناجیه میظنت و تیریدم دنک
ثعاب قیرط نیا زا و
یم درف شنت شهاک دوش
یم یعامتجا تیامح نینچمه . زا دناوت
رد دمآراکان ای دمآراک هلباقم باختنا رب ریثات قیرط ناجیه ربارب رتسا شهاک رد ار وا ،یفنم یاه
س یرای شیاه
نک ورایور نس ،غولب و یناوجون نارود هک ییاجنآ زا .د یی
یم یناجیه لئاسم زا یرایسب اب تجا تیامح ،دشاب
،عام
هژیو تیمها اصوصخم یا
یم ادیپ هک تسا رکذ هب مزلا .دنک
و یطیحم کاردا زا ناجیه میظنت یعامتجا تیامح نآ عبت هب
یم ریثات دریذپ
جا تیامح زا هک یدارفا . ساسحا و یعامت
،دنرادروخرب یرتهب یدنمتیاضر هک دنراد ار ییاناوت نیا
دننک لرتنک ار نارگید و دوخ تاناجیه دنناوتب هاش(
یدمحم
رقاب و ،نای
1391 .)
یم لک رد یکی نآ یاهدربهار و ناجیه میظنت هک تفگ ناوت
یدنمناوت زا تیامح رد توافت رب انب هک تسا درف یاه
یاه
و هدش کاردا یو یتخانشارف یاهرواب ای رکفت یوگلا
یم و تسا توافتم یزاب هب دایتعا رب دناوت
ییوئدیو یاه -
هنایار هب هجوت اب .دشاب هتشاد یتبثم ای یفنم ریثات یا
هدش رکذ بلاطم
، لاوس نیا هب خساپ لابند هب هعلاطم نیا
وسارف ایآ هک تسا ناجیه ،اهریغتم نیب هداس هطبار ی
یهاوخ
میظنتدوخ و یم یناجیه ی
یاهریغتم نیب هطبار رد دناوت
یزاب هب دایتعا اب لقتسم یاه
ییوئدیو -
هنایار شقن یا
یجنایم
؟دنک افیا ار
1 - 3 شهوژپ تیّمها و ترورض) :
یزاب هنایار یاه یمرگرس زا یکی یا
،ناکدوک یاه
ناناوج ،ناناوجون دنتسه دیدج رصع رد نلااسگرزب یتح و
.
یزاب عورش نس رتشیب اه
زا 7 رد اهنآ جوا و یگلاس 12
- 13
12
یزاب نیا .تسا یگلاس تعاس هبذاجرپ و جیهم یاه
ناکدوک اه
یم رارق رگشیامن هحفص لباقم رد ار ناناوجون و وا و دهد
تلایخت ملاع هب تایعقاو یایند زا ار یم
دناشک یرمق(
و
ردان ، 1391 یزاب نیا هزورما .) ب اه
ه یمرگرس نیمود ناونع
زیولت زا دعب هدش هتخانش نوی
،اناوت ،ربنامرف( دنا
و یرابصتسا ،ناراکمه
1392 .)
یزاب هب دایتعا هک دنرواب نیا رب ناققحم ییوئدیو یاه
یزاب دادعت شیازفا لیلد هب رضاح لاح رد ییوئدیو یاه
-
هنایار یم دیلوت هلاس ره هک یا
لباق عوضوم کی هب ،دنوش
دنرواب نیا رب اهنآ .تسا هدش لیدبت ثحب ندرک یزاب هک
یزاب ییوئدیو یاه -
هنایار یلصا زا یکی هب یا
تیلاعف نیرت -
و هدش لیدبت هنازور یگدنز یاه یگدنز رد هلئسم نیا
اب هعماج دارفا تیرثکا اریز تسا هجوت لباق رایسب زورما تدمزارد تاریثات دروم رد نکیلو دنتسه ریگرد هلئسم نیا یزاب دنرادن یعلاطا ییوئدیو یاه (
ناو یلازور
و دیمح
یربص ، 2007 )
رد هعلاطم هک تسا نیا عوضوم نیا باختنارگید لیلد هلئسم نیا هرابرد ار یشناد و یهاگآ ،عوضوم نیا دروم
یم داجیا هدیا و رظن چیه مدرم رتشیب اریز ،دنک
هرابرد یا
،هلاوا و دمحا( دنرادن نآ 2013
.)
،تیاهن رد اطم هب هجوت اب
قن و هدش هئارا بل ش
شیپ یاهریغتم و نیب
یجنایم دایتعا یور رب رثا نییعت رد
یزاب هب ییوئدیو یاه
- هنایار نیب طباور زا ییوگلا ،یا
یسررب هب نیشیپ تاقیقحت هچ رگا .دش یحارط اهریغتم نیا ب رظندروم یاهریغتم ه
هتخادرپ هداس تروص ساسارب ،دنا
گلا نونک ات یشهوژپ هنیشیپ رد هدمآ لمع هب یسررب هک ییو
نومزآ دروم دشاب هداد یاج دوخ رد ار اهریغتم نیا مامت تسا هتفرگن رارق .
یوگلا یسررب نیا رد نیاربانب
لکش یداهنشیپ 1
یم رارق نومزآ دروم .دریگ
1 - 4 ) شهوژپ )فادها( فده :
1-4-1 )
:یلک فادها
1 میقتسم رثا صیخشت ) مشچ داعبا
تیوه ،ینامز زادنا
یعامتجا تیامح ،مگردرس یاهرواب داعبا و هدش کاردا
یزاب هب دایتعا رب یتخانشارف ییوئدیو یاه
- هنایار -
.یا 2 مشچ داعبا میقتسمریغ رثا صیخشت ) ،ینامز زادنا
داعبا و هدش کاردا یعامتجا تیامح ،مگردرس تیوه
13
یزاب هب دایتعا رب یتخانشارف یاهرواب و یاه
ییوئدی -
هنایار ناجیه قیرط زا یا
ظنتدوخ و یهاوخ .یناجیه یمی
1-4-2 )
یئزج فادها
1 - 1 ) ناجیه میقتسم رثا صیخشت هب دایتعا رب یهاوخ
یزاب ییوئدیو یاه -
هنایار .یا
2 - 1 ) دایتعا رب یناجیه یمیظنتدوخ میقتسم رثا صیخشت
یزاب هب ییوئدیو یاه
- هنایار .یا
3 - 1 ) مشچ داعبا میقتسم رثا صیخشت رب ینامز زادنا
یزاب هب دایتعا ییوئدیو یاه
- هنایار .یا
4 - 1 ) هب دایتعا رب مگردرس تیوه میقتسم رثا صیخشت
یزاب ییوئدیو یاه -
هنایار .یا
5 - 1 ) رب هدش کاردا یعامتجا تیامح میقتسم رثا صیخشت
یزاب هب دایتعا ییوئدیو یاه
- هنایار .یا
6 - 1 ) رب یتخانشارف یاهرواب داعبا میقتسم رثا صیخشت
یزاب هب دایتعا ییوئدیو یاه
- هنایار .یا
1 - 2 ) میقتسمریغ رثا صیخشت رب یناجیه یمیظنتدوخ
یزاب هب دایتعا یاه
ییوئدیو -
هنایار قیرط زا یا
ناجیه .یهاوخ
2 - 2 ) مشچ داعبا میقتسمریغ رثا صیخشت رب ینامز زادنا
یزاب هب دایتعا یاه
ییوئدیو -
هنایار قیرط زا یا
ناجیه .یهاوخ
3 - 2 ) ریغ رثا صیخشت هب دایتعا رب مگردرس تیوه میقتسم
یزاب یاه ییوئدیو
- هنایار ا یا
ناجیه قیرط ز .یهاوخ
4 - 2 ) هدش کاردا یعامتجا تیامح میقتسمریغ رثا صیخشت
یزاب هب دایتعا رب ییوئدیو یاه
- هنایار یا
زا
یناجیه یمیظنتدوخ قیرط .
5 - 2 ) یتخانشارف یاهرواب داعبا میقتسمریغ رثا صیخشت
یزاب هب دایتعا رب ییوئدیو یاه
- هنایار زا یا
.یناجیه یمیظنتدوخ قیرط
1-5 هیضرف) هیضرف(
شهوژپ )یاه
1-5-1 )
هیضرف یلک یاه
1 ) مشچ داعبا یعامتجا تیامح ،مگردرس تیوه ،ینامز زادنا
هب دایتعا رب یتخانشارف یاهرواب داعبا و هدش کاردا یزاب ییوئدیو یاه -
هنایار .دنراد میقتسم رثا یا
14
2 ) مشچ داعبا یعامتجا تیامح ،مگردرس تیوه ،ینامز زادنا
و هدش کاردا هب دایتعا رب یتخانشارف یاهرواب داعبا
یزاب و یاه ییوئدی
- هنایار ناجیه قیرط زا یا
خ و یهاو
ریغ رثا یناجیه یمیظنتدوخ .دنراد میقتسم
1-5-2 )
هیضرف یعرف یاه
1 - 1 ) ناجیه یزاب هب دایتعا اب یهاوخ
ییوئدیو یاه -
هنایار یا
دراد میقتسم هطبار
2 - 1 ) یزاب هب دایتعا اب یناجیه یمیظنتدوخ یاه
ییوئدیو -
هنایار .دراد میقتسم هطبار یا
3 - 1 ) مشچ داعبا یزاب هب دایتعا اب ینامز زادنا
یاه
ییوئدیو -
هنایار .دراد میقتسم هطبار یا
4 - 1 ) یزاب هب دایتعا اب مگردرس تیوه ییوئدیو یاه
- هنایار -
.دراد میقتسم هطبار یا
5 - 1 ) یزاب هب دایتعا اب هدش کاردا یعامتجا تیامح یاه
ییوئدیو -
هنایار بار یا
دراد میقتسم هط
6 - 1 ) یزاب هب دایتعا اب یتخانشارف یاهرواب داعبا یاه
ییوئدیو -
هنایار .دراد میقتسم هطبار یا
1 - 2 ) یزاب هب دایتعا اب یناجیه یمیظنتدوخ ییوئدیو یاه
-
هنایار اجیه قیرط زا یا
ن ریغ هطبار یهاوخ دراد میقتسم
2 - 2 ) مشچ داعبا یزاب هب دایتعا اب ینامز زادنا
یاه
ییوئدیو -
هنایار ناجیه قیرط زا یا
هطبار یهاوخ
ریغ دراد میقتسم
3 - 2 ) یزاب هب دایتعا اب مگردرس تیوه یاه
ییوئدیو -
هنایار -
ناجیه قیرط زا یا ریغ هطبار یهاوخ
.دراد میقتسم
4 - 2 ) یزاب هب دایتعا اب هدش کاردا یعامتجا تیامح یاه
ییوئدیو -
هنایار زایا
هطبار یناجیه یمیظنتدوخ قیرط
ریغ .دراد میقتسم
5 - 2 ) داعبا یزاب هب دایتعا اب یتخانشارف یاهرواب
یاه
ییوئدیو -
هنایار زایا
هطبار یناجیه یمیظنتدوخ قیرط
ریغ .دراد میقتسم
1 - 6 م ) شهوژپ یاهریغت
1 - 6 - 1 ) ازنورب یاهریغتم
مشچ هدش کاردا یعامتجا تیامح ،مگردرس تیوه ،ینامز زادنا
یتخانشارف یاهرواب و
15
1 - 6 - 2 ) ازنورد یاهریغتم
ناجیه یزاب هب دایتعا ،یناجیه یمیظنتدوخ ،یهاوخ
یاه
ییوئدیو -
هنایر یا
1 - 6 - 3 ) یا هطساو یاهریغتم )یجنایم(
ناجیه یناجیه یمیظنتدوخ ،یهاوخ
7 - 1 ) اهریغتم یتایلمع و یرظن فیرعت
یزاب هب دایتعا ییوئدیو یاه
- یا هنایار :
یلک روطب دایتعا
یم ررکم فرصم هب ندب کیژولویزیف خساپ دشاب
،ناراکمه و ،یزورون ،یفیرش،یزاین(
1395 ریاس دننام .)
شیب فرصم هب ابلاغ زین یزاب هب دایتعا ،دایتعا عاونا یزاب ملاسریغ و هزادنا زا ییوئدیو یاه
- هنایار قلاطا یا
یم و یراتفر دایتعا ءزج یزاب هب دایتعا ،نیاربانب .دوش
یم بوسحم ییایمیشریغ دایتعا ای ینک ،نمکپسا( دوش
،نج
،ناراکمه و امسفلور 2013
.)
یهاوخ ناجیه :
ناجیه یگژیو زا یکی یهاوخ
تسا یتیصخش یاه
رد هناقاتشم تیلاعف کی عورش یارب یثرا لیامت یعون هک کرحم هب خساپ یم دیدج یاه
،یتایح و یناهبهب دشرم( دشاب
1396 ( نمرکاز .) 1994
و 1975 ناجیه ) تروص هب ار یهاوخ
نآ یگژیو هک یتفص ناجیه یوجتسج
،هزات ،عونتم هبرجت و اه
و ینوناق ،ینامسج یاهرطخ هب مادقا لیم و دیدش و هدیچیپ هبرجت نیا دوخ رطاخب یلام یم فیرعت تساه
زا لقن هب( دنک
،یبارهس و روپدازهب ،یرهطم 1392
.) ناجیه تنرآ ار یهاوخ
یم کرحم تدش و یگزات دعب ود یاراد هعلاطم نیا رد و دناد
یا زا ناجیه شجنس یارب دعب ود ن
.تسا هدش هدافتسا یهاوخ
ه یمیظنتدوخ یناجی
ناجیه میظنت : یم قلاطا یلامعا هب
دوش
عون ای تدش و یناجیه هبرجت لیدعت ای رییغت روظنم هب هک یم راک هب یناجیه براجت ،ینایغط و یرغصا ،یفسوی( دور
1395 .) ( سارگ .) 2015
یم نایب ) یناجیه میظنت هک دنک
هرتسگ و رایشوه یراتفر و یتخانش یاهدربهار زا یا
یم لماش ار رایشوهان ای ظفح ،شهاک یاتسار رد هکدوش
یم تیلاعف ناجیه کی شیازفا و یهلا زا لقن هب( دننک
،نایرافص 1396
.) یارب دارفا ییاناوت ،یمیظنتدوخ موهفم
تسا هجیتن و یبایزرا ،هدهاشم قیرط زا دوخ راتفر تیریدم و یس(
،توارک 2007
) . یمیظنتدوخ هک تسا دقتعم یکسفنراگ
یاراد یناجیه 2
یم ناجیه میظنت یفنم و تبثم دربهار دشاب
یناجیه یمیظنتدوخ شجنس یارب دعب ود نیا شهوژپ نیا رد و .تفرگ رارق هدافتسا دروم
16 Title and Author:
Designing and Testing a Causal Model of video-computer games Addiction based on Time Perspective, Confused Identity, Perceived Social Support, Metacognitive Beliefs, and seeking Sensation, Emotional Self-regulation as mediator factors/
Mirnader Miri
Supervisors: Dr. Nader Hajloo – Dr. Sajad Basharpoor Graduation date: 2020/06/27
Number of pages: 99
Abstract
Research Aim:The purpose of the present study is to investigate the mediation role of seeking sensation and emotional self-regulation in the relationship between time perspective, confused identity, perceived social support and metacognitive beliefs with video-computer games Addiction in high school boy students.
Research method:The data were collected using video-computer games Addiction scale of Anuthawarn, time perspective scale of Zimbardo, confused identity scale of Bronzki, perceived social support scale of Zimet & et al, metacognitive beliefs scale of Wells and Cartwright-hatton, seeking sensation scale of Arnett and emotional self-regulation scale of Garnsefski & et.al. Data were analyzed using Pearson correlation, regression and path analysis. The statistical population of the study was all boy students of the first grade of high school in Tehran in the academic year 2018-2019 and the sample size consisted of 405 students who were selected through multistage cluster random sampling.
Findings: The findings show that seeking sensation has an effect on the relationship between positive and negative pasts, hedonistic-present, future orientation, emotional self-regulation, and confused identity with video–computergame addiction as a mediating variable. Also, the variable of emotional self-regulation in the relationship between perceived social support, positive belief about worry and beliefs related to low cognitive confidence with video-computer games addiction is partially mediated.
Conclusion: People who have a positive attitude towards the past, people who are future-oriented, people who have low confused identities, people who have high emotional self-regulation, and the level of seeking sensation in such people is low, it is more likely that the rate of video-computer gamesaddictionare low among them. On the other hand, people who have a negative attitude towards the past and people who live in the moment and the level of seeking sensation in such people is high, it is more likely that the rate of video-computer gamesaddictionare highamong them. Also, people have higher levels of perceived social support, people with a positive attitude about worry, as well as people who have positive beliefs about their cognitive confidence, and the level of emotional self-regulation in such people is high,it is more likelythat the rate of video- computer gamesaddictionare lowamong them.
Keywords:video-computer games Addiction, Time Perspective, Confused Identity, Perceived Social Support, Metacognitive Beliefs, Seeking Sensation and Emotional Self-regulation
17
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Educational Science and Psychology
Dissertation submitted in partial fulfillment for the degree of Doctor of Psychology In psychology
Designing and Testing a Causal Model of video-computer games Addiction based on Time Perspective, Confused Identity, Perceived Social Support, Metacognitive Beliefs,
and seeking Sensation, Emotional Self-regulation as mediator factors
By:
Mirnader Miri
Supervisors:
Dr. Nader Hajloo Dr. Sajad Basharpoor
Advisor:
Dr. Mohamad Narimani
June, 2020
