هدکشناد دا ب ای ت و لع مو یناسنا
یشزومآ هورگ غج
ار ف یای بط ی ع ی
یرتکد هجرد تفایرد یارب هلاسر هتشر یعیبط یایفارغج ییاوه و بآ تارطاخم شیارگ
هرد زیربآ هضوح رد یلاسکشخ لیلحت و صیخشت دور صخاش زا هدافتسا اب لیبدرا ،یسانشاوه یاه
یکیژولوردیه و
شجنس رودزا
:رگشهوژپ
روپدیرف یبتجم
:امنهار داتسا
یلانیز لوتب رتکد
:رواشم داتسا
یرغصا دایص رتکد یابرق ناودرا رتکد
رذآ 1398
.
ناونع و :روآدیدپ مان دور هرد زیربآ هضوح رد یلاسکشخ لیلحت و صیخشت
صخاش زا هدافتسا اب لیبدرا یاه
یکیژولوردیه ،یسانشاوه و
شجنس رودزا / روپدیرف یبتجم
داتسا نا امنهار : یلانیز لوتب رتکد
داتسا :رواشم نا ینابرق ناودرا رتکد و یرغصا دایص رتکد
خیرات :عافد 20
/ 09 / 1398
دادعت حفص 170 :تا
.ص
نایاپ هرامش :همان اپ هرامش / هورگ مان
ی نا همان
:هدیکچ :فده رضاح شهوژپ فدهاب
هسیاقم و یبایزرا هدیدپ
یلاسکشخ رظن زا هبنج اه فلتخم ی هلمجزا ،یکیژولوردیه ،یسانشاوه
و یکیژولوئژوردیه ش نننس
رودزا ی هب تروننص مه نامز نیا طابترا و اه هبنج
زا هدافتننسا اب رگیدکی اب خاننش
اه و ربتعم ی
لیبدرا دور هرد زیربآ هضوح رد دربراکرپ تسا هتفرگ تروص
.
شور شهوژپ یسانش :
هقطنم هعلاطمدروم شهوژپ نیا رد هرد زیربآ هضوح
دودح یتحاسم اب ناریا برغ لامش رد عقاو دور
14200 ک ی عبرمرتمول .تسا هداد اه ی هدافتسادروم یگدنراب ریداقم :لماش قیقحت نیا رد
هناهام هناهام یامد رثکادح و لقادح ،
هب طوبرم 38 هاگتننسیا ناراب نننس و ی 7 ینامز هزاب رد یتپونیننس هاگتننسیا 30
هلاننس 2015 - 1985 ) هب روظنم هبننساحم
خاش اه یس انش اوه یلاس کش خ ی SPI, RDI
و یمDEC .دنش اب نینچمه هناهام یبد ریداقم 22
زا یرتموردیه هاگتس یا
لاس 1985 ات 2015 30 )لاس هب روظنم یکیژولوردیه یلاسکشخ خاش هبساحم ،SDI
حطس ریداقم هناهام بآ
68 رتموزیپ
ینامز هزاب رد 15
هلاس 2015 - 2000 هب طوبرم ) تشد اه رهش نیگشم ،رها ،لیبدرا ی هب
روظنم یلاسکشخ خاش هبساحم
یکیژولوئژوردیه وSWI
اهنرد ی ت یناکم یکفت اب نیمز حطنننس یامد و یهایگ شنننشوپ ریوانننصت 500
و رتم 1 زا رتمولیک
هدن نس MODIS ینامز هزاب رد 15
س هلا 2015 - 2000 ) هب تروص هناهام هب روظنم هبس احم خاش اه ی LST, NDVI,
VCI, TCI, VHI هتفرگ رارق هدافتسا دروم
دنا . هب روظنم اسانش یی رس رد دنور ی نامز ی خاش اه زا لدم اه ی Man-Kendall
و Sen's slope هب و
زرا روظنم ی با ی اپ ی راد ی نلاوط ی تدم رنننس رد دنور ی
نامز ی هداد نحنم زا اه ی LOWESS حطنننس رد
نعم ی راد ی
٪5 دش هدافتسا ) .
رادقم ریخبت - هوقلاب قرعت )PET
خاش رد و هناهام ترارح هجرد تاعلاطا زا هدافتسا ابRDI
گراه شور اب ر ی زو .دمآ تس د هب هب
روظنم هرامآ زا هقطنم رد یس انش اوه یلاس کش خ رب مکاح یوگلا نییبت و یرس ارس یاه
یعض وم هداد یفاش تکا لیلحت یاهدرکیور مکح رد ناروم شور اب یس انش اوه یلاس کش خ ریداقم .دش هدافتس ا ییاض ف یاه
،هداس گنی یرک و یورک راگنشارپ مین لدم
یاطخ نیرتمک اب طیحم رد ،RMS
مرن رازفا ArcGIS هبساحم .دیدرگ مارگویراو
هت ی ه هدنش
،
،یلانسکنشخ ییانضف لیلحت ما نا تهج ی هب
هتخا اه یی داعبا هب 1
× 1 رتمولیک هداد میمعت تقد یبایزرا تهج .دنش
درکلمع لدم اه ی هدافتننسادروم اطخ یبایزرا یاهرایعم زا ،
, SSE , MSE ,RMSE وMAE R2
همادا رد .دننش هدافتننسا تهج
نایم یگتس بمه هبس احم خاش
اه یس ررب نینچمه و یلاس کش خ فلتخم ی خأت
ی ر نیب ینامز خاش اه یلاس کش خ ی
یسانشاوه ، ،یکیژولوردیه یکیژولوئژوردیه
یرود زا ش نس و .دش هدافتسا نوسریپ یگتسبمه بیرض زا
هتفای اه : زا هدافتس ا اب امد دنور جیاتن شور
اه نم ی - رد نس بیش و لادنک ای
هاگتس اه نیرتش یب هک داد ناش ن یتپونیس ی
هنلااننس ریداقم رد رهننش نیگننشم هاگتننسیا هب طوبرم امد شیازفا دنور رادقم و
ناتننسمز لننصف م
ی دننشاب دنور هب طوبرم جیاتن .
رادقم هب هجوت اب هک هدوب هیوناژ هام رد رهش نیگشم هاگتسیا هب طوبرم شراب یشهاک دنور نیرتشیب هک داد ناشن یگدنراب P-
Value رظنزا یرامآ نعم ی راد م ی دنننشاب ینحنم جیاتن همادا رد . LOWESS
رد امد ریداقم یارب ای
هاگتنننس اه ی هعلاطمدروم
ناننشن هدنهد ویرانننس ی رقت
ی
ًاب یم یرامآ هرود لوط رد امد شیازفا ناننسکی .دننشاب
نچمه ی ن ینحنم جیاتن LOWESS
یارب
یگدنراب ریداقم ناش ن
د هاگتس یا ره یارب یتوافتم یاهویرانس هدنه فلاخرب
امد یش یازفا دنور م
ی دش اب هب روط ی هک هاگتس یا رد
یگدنراب یش هاک دنور ،لیبدرا و هدوب سوس حم
هب لامتحا ز ی دا یم رد دناوت لاس یاه دش اب هتش اد همادا دنور نیا زین هدنیآ .
رد
ینامز یرنننس جیاتن همادا خانننش
اه یلانننسکنننشخ ی هعلاطمدروم
هنننضوح لک رد ریگارف یلانننسکنننشخ هک داد نانننشن رد
لانننس یاه 2001 - 2000 ، 2006 - 2005 ، 2008 - 2007 و 2014 - 2013 ) خر هداد .تنننسا نینچمه رد هک داد نانننشن جیاتن
لاس یاه ، شخ خاش اه ی وSPI هک تسا یلاح رد نیا .دنراد یرتشیب یناوخمه رگیدکی ابRDI جیاتن
خاش Deciles
یارب لاس یاه اب روکذم خاش اه ی وSPI .درادن لماک یناوخمهRDI همادا رد
ناشن ناروم خاش یسررب زا لصاح جیاتن
یوگلا ی زا هقطنم رد یلاس کش خ رب مکاح ییاض ف عیزوت هک داد هش وخ
ا یوریپ لااب زکرمت اب ی م
ی دنک هب روط ی هک لوط رد
رادقم یرامآ هرود هب
تسد هدمآ ی هب یدزن و تبثم ناروم خاش زا
Moran's I>0/95 )
م ی دشاب . هرامآ جیاتن داد ناشنG
دیدش رایسب یلاسکشخ یوگلا یاراد هقطنم قرش لامش و قرش هک م
ی دشاب حطس هک نعم ی راد اب ربارب نآ ی 99
/ 0 تسا . رد
همادا دور هرد هضوح رد یکیژولوردیه یلاسکشخ ینامز یرس رد دنور رادقم سرربدروم
جیاتن هک تفرگ رارق ی داد ناشن
رقت ی
ًاب
یمامت ای هاگتس اه دنور یاراد یرتموردیه ی دیدش ات میلام یلاسکشخ
هب و ی هژ رد قم ی سا اه ی 6 و 9 ههام م ی دنشاب نیرتشیب و
خانننش یفنم دنور ینامز سایقم رد هدنلایگ هاگتنننسیا هب طوبرمSDI
9 ههام Oct-Jun اب ربارب نآ رادقم و هدوب ) 73
/ 0 -
م ی دشاب . اهنرد ی ت جیاتن هب طوبرم ثأت ی ر خاش اه ی وSPI خاش ربRDI اب یسانشاوه یلاسکشخ هک داد ناشنSDI
1 ات
3 هام خأت ی ر هک دراد یکیژولوردیه یلاسکشخ اب ار یگتسبمه نیرتشیب ، م
ی دناوت رب یلاسکشخ تارثا شهاک یارب ناریدم هب
بآ عبانم هقطنم رد هعلاطمدروم .دیامن مک یلاس کش خ دنور یس ررب جیاتن
ه ی ژولوئژورد ی ک ی رد )SWI 34 تش د رتموزیپ
لیبدرا جنپ اهنت هک داد ناش ن پ
ی رتموز ،گرزب وللاارا هبج
راد دنک هزات و ه تیمیا ،قوراب ، رش
ی ف دابآ دقاف یرامآ هرود لوط رد )
دنور تننسا دنور اهرتموزیپ رگید رد و نعم
ی راد یفنم و تبثم لباق
هدهاننشم .تننسا نم ریداقم - رد لادنک 4 نیننسح رتموزیپ
یکیژولوئژوردیه یلاننسکننشخ مدع رگنایب هک هدوب یفنم دنور یاراد لیبدرا تننشد رد ولجاپ و قتننشون ،هننسردم قراین ،یرای م ی دنننشاب . اهنرد ی ت رد 25 یرامآ هرود نایاپ ات ینیمزریز بآ حطننس یننشهاک دنور تننشد نیا رتموزیپ هدهاننشم
هدننش .تننسا
ر ینسررب نینچمه رد دنو
22 راه اهنت هک داد نانشن رهنش نیگنشم تنشد رد رتموزیپ پ
ی رتموز و ناقپ ،قرد زوگ ،قردج
دنور دقاف )یدنکریم یم
دنش اب دنور ،اهرتموزیپ رگید رد و هدهاش م
هدش هب تروص رد یواس م 9 رد و یفنم رتموزیپ 9
رتموزیپ
تبثم رگید م ی دش اب . اهنرد ی ت یکیژولوئژوردیه یلاس کش خ دنور رد
12 داد ناش ن رها تش د رتموزیپ هک
یاهرتموزیپ زا یمین
دنور دقاف بختنم نعم
ی راد ینامز یرس رد هعلاطمدروم
م ی دنش اب . خأت ی ر ناوخبآ خس اپ و یس انش اوه یلاس کش خ نیب ینامز
داد ناش ن هک ی اب یس انش اوه یلاس کش خ لیبدرا تش د رد خأت
ی ر ینامز ات3 ینیمزریز بآ حطس رب ههام6 ثأت
ی ر رد و دراد
تشد اه ی اب یسانشاوه یلاسکشخ ،رهش نیگشم و رها ی خأت
ی ر ینامز 4 ات 6 ینیمزریز بآ حطس رب ههام ثأت
ی ر تسا راذگ .
ینامز یرس جیاتن خاش
اه ی یلاس کش خ (NDVI, VCI, TCI, VHI)
ریواص ت زا هدافتس ا اب هراوهام
ا ی ناش ن رد هک داد
یخشت هرود اه نیا یلاسرت و یلاسکشخ ی ش
خا اه
ًلاماک یگتسبمه ریداقم اما دنراد یناوخمه یسانشاوه یلاسکشخ اب
نآ اه خاننش اب ریداقم نیگنایم یننسررب .تننسا توافتمSPI
خاننش اه یلاننسکننشخ ی هراوهام
ا هک داد ناننشن ی نیرتننشیب
نیب یگتننسبمه خاننش
اه ی وSPI مVHI ی دننشاب اب ربارب نآ رادقم هک 51
/ 0 r= خنساپ هک داد ناننشن جیاتن نینچمه .تننسا
خاش بلاق رد هک یسانشاوه یلاسکشخ هب تبسن یهایگ ششوپ یترارح یگتسبمه رادقم یاراد ،دش حرطمTCI
43 / 0 r=
خاش زا دعب هک تس ا مVHI
ی دناوت خاش نینچمه .دش اب هقطنم رد یلاس کش خ یس ررب یارب یبس انم خاش ابVCI
یگتسبمه رادقم 29
/ 0 r= بسن خاش هب ت رادقم ابNDVI
27 / 0 r= خاش اب یرتهب یگتسبمه .درادSPI
هجیتن :یریگ جیاتن هب هجوت اب هب
تسد هدمآ زا هضوح قرش لامش و قرش قطانم رد یسانشاوه یلاسکشخ هک دش خشم
تدش بی رتش یلاسکشخ نیا نینچمه .تسا رادروخرب ی هب
تروص نایرج رب میقتسم بآ
اه ینامز هزاب رد یحطس ی هاتوک
تدم
ثأت ی ر یم زا تننشادرب دنور .دراذگ بآ
اه ینیمزریز ی تننشد
اه تحت رها و رهننش نیگننشم ،لیبدرا ی ثأت
ی ر یلاننسکننشخ لاح رد
.تسا شیازفا اهنرد
ی ت نیب زا خاش اه ریواصت زا هدافتسا اب یلاسکشخ ی هراوهام
ا خاش ،ی اب ار یگتسبمه نیرتشیبVHI
هک دراد یسانشاوه یلاسکشخ م
ی دناوت نلاوئسم هب مزرد ی هن سیر تیریدم هب
اج دیامن مک نارحب تیریدم ی .
هژاو :یدیلک یاه
،یننسانننشاوه یلاننسکننشخ خبت
ی ر نحنم ،هوقلاب قرعت و ی
LOWESS خاننش ، خاننش،SDI
،SWI
خاش خاش ،VCI
.VHI
1 - فده و همدقم
1-1
همدقم
لاننسکننشخ ی
ی ک ی لاب زا یا ی بط ی ع ی لد هب هک تننسا ی
ل ثأت ی ر ناوارف ی ور رب هک ی شخب
زروانننشک ی
قا و دانننصت ی گدنز ،دراد ی
ز عمج ی دا ی ثأت تحت ار هقطنم نانکانننس زا ی
ر رارق
م ی دهد ا . ی ن دپ ی هد هلزلز دننام تارطاخم فلاخرب یا
ننس ی
،ل هب دودحم تافلت دادعت رهاظ ی
لو دراد ی نننسو قطانم ًلاومعم ی
ع رت ی مرب رد ار ی گ ی در تدم و ن نآ عوقو نامز ی
ز نلاوط ی رت
م تننسا ی
ارننش
،1
2010 : 205 .) عت ،یلاننسکننشخ رد رثؤم لماوع ددعت تلع هب راک نآ فیر
هدانننس نادن و درمناوج تنننسین یا
ییاینننسآ ،
72:1383 رد .)
لانننس یاه نیب رد ریخا
نیرتنننشیب هک یعیبط تارطاخم ثأت
ی ر هدیدپ یناوارف و دادعت ،هتنننشاد نانننسنا رب ار یاه
هدمع تیص وص خ راه یاراد یلاس کش خ ره .تس ا هدوب ثداوح ریاس زا شیب یلاس کش خ
1Mishra
ترابع هک تس ا هعلاطم ره رد تایصوص خ نیا .هرتس گ و یناوارف ،تدش ،موادت هرود :زا دنا
یم رارق یسرربدروم یلاسکشخ س اب هدیدپ نیا زیامت نینچمه .دنریگ
رد یعیبط یایلاب ریا
هب هدیدپ نیا ایلاب ریاننس فلاخرب هک تننسا نیا ینلاوط ًاتبننسن ینامز هرود ی رد و جیردت
ریاس هب تبس ن یرتش یب ریخأت اب و لاس دن زا سپ تس ا نکمم نآ تارثا و هدرک لمع رهاظ یعیبط یایلاب دوش
؛ یلکش م راک نآ نایاپ و عورش نامز قیقد نییعت نو نیاربانب
سا یم هدنزخ هدیدپ ی ار نآ یدودح ات ت ناگوک دنمان
،2
2000 : 75 .)
رع رد هک ناریا روننشک ییایفارغج یاه
25 ات 40 و یلامننش هجرد 44
ات 63 هجرد و
35 هقیقد یگژیو و ژاخ یعیبط تیعقوم هب هجوت اب ،تننسا هدرتننسگ یقرننش لوط یاه
بآ نآ هقطنم ره ،یکیفارگوپوت یتوافتم یاوهو
دراد از جرف ،هد 1384 : 2 روشک نینچمه .)
هقطنم رد ناریا عقاو ایند زا یا
ی زا رتمک نآ شراب طس وتم هک تس ا هدش طس وتم موس
رایننسب زین نآ یناکم و ینامز عیزوت ،ناراب دوبمک رب هولاع هک تننسا ناهج هنلااننس شراب نارابرپ یتح .تس ا بس انمان لوص ف یخرب رد زین روش ک طاقن نیرت
هلمجزا اتس بات لص ف ن
یوپاکت هب هجوت اب .تس ا بآ مک و ش خ ناریا روش ک مظعا تمس ق .دنراد یرایبآ هب زاین هیذغت عبانم ترورنننض رونننشک ییایفارغج ژاخ تیعقوم زا ینننشان دوبمک تلع هب هدننک
دوجوم دنمشزرا ریاخذ زا هنیهب هدافتسا رثکادح تهج رد یبآ دودحم عبانم عماج تخانش یم ساسحا اتسار نیا رد .ددرگ
هب هرهب نامدنار شیازفا روظنم نکر هک یبآ عبانم زا یرادرب
یم رامش هب روشک یعامتجا یداصتقا هعسوت یلصا یم با یا طیارش ،دور
ناسانشراک دنک
هب بآ تعنننص یدننصتم ناننصننصختم و هتفرننشیپ نایرج رد رمتننسم روط
هدیدپ نیرت و اه
ینکت هرهب اب یلمع و یملع یاه ا شناد و برا ت زا یریگ
یروآون نیرخآ و نف دیتاس یاه
نیب تش پ هلئس م نودب ار یلاس کش خ هرود اهدص خیرات لوط رد ناریا .دنریگ رارق یللملا
هب اما ،هتشاذگ رس هب یگزات
هبور یلاسکشخ زا یشان یدایز تامدص اب ریخا ههد رد هژیو ور
یگژیو .تس ا هدش یم ناش ن ناریا یلاس کش خ یاه
هب هک دهد طانم رثکا یلکروط
روش ک ق
رطخرد تحت ،دوخ ییایفارغج تیعقوم هب هجوت اب و هدوب یلاسکشخ ثأت
ی ر هدیدپ نیا تارثا
.دنتسه برخم شخب
اه رد یگدنراب دایز ناسون هب هجوت اب ناریا بونج و قرش ،یزکرم ی
بیسآ یلاسکشخ ربارب رد قطانم نیا یفاصنا دنراد یرتشیب یریذپ
،مدقم 1381 : 271 .)
2Kogan
1-2 بی نا هلئسم
دنیآرف یم دا یا ار یلاس کش خ هک یوج یاه دنک
هب بوخ هدش ن کرد ی یلاس کش خ و دنا
لولعم طابترا رد هش یمه رعت
ی ف هدش هداس ،للع هب تبس ن ات ره یلاس کش خ فیرعت نیرت
هرود یم تس ا بآ دوبمک نآ ه یتن هک یا دراد دوجو هش یمه شراب دوبمک نیاربانب .دش اب
دیفم بآ شهاک ببس یلاس کش خ اما
کاخ رد یم )نزاخم ای هناخدور ، هرطاخم هک ،دوش
یم دوجو هب ار هرطاخم تننسین نکمم شراب دوبمک یلاننسکننشخ .دروآ
اریز دنک دا یا ار یا
ژاخ یاننضاقت ی نیمأت یارب ،تننسا سرتننسد رد هک یدیفم بآ و شراب نیب تاطابترا بلغا غ ی قتنننسمر ی م ،یدمحم دنتنننسه 1391
: 113 .) نامه یم هک روط میناد
هب هجوت اب ؛
رارق ننشخ هقطنم ی رد ناریا ،یناهج طننسوتم هب تبننسن ناریا یگدنراب نییاپ رادقم یکننشخ هک هتننشاد هلمجزا
تفننص اه بوننسحم نآ یتاذ ی یم
شهوژپ .دوننش رد هک ییاه
ناشن هتفرگ تروص ناریا رد تدمدنلب رد امد و یگدنراب ریداقم ژوصخ م
ی دهد دودح هک
65 حت روننشک قطانم زا دننصرد ت
ثأت ی ر یم ننشخارف و ننشخ میلقا و یمیعن دنننشاب
،یقاقحا 2:1381
؛) ااب ی ن دوجو یم ناریا رد یگدنراب تدمدنلب رامآ هب هجوت اب نین ناوت
تن ی ه گ ی ر ناریا رد ریگارف یلاسکشخ راب ود لقادح ههد ره رد هک دومن ی خر
هداد هک تسا
یلاننسکننشخ نآ هنومن یاه
لاننس یاه یبآ 1350 - 1349 ، 1352 - 1351 ، 1363 - 1362 ،
1378-1377 ،
1380-1379 ،
1387-1386 یم
هب .دنشاب رد هنومن ناونع
لاس یاه 1380
ات 1387 نییاپ ناریا رد شراب هنایلاننس نیگنایم ، هک هدوب شراب هلاننس یننس طننسوتم زا رت
ناتس یس هقطنم ژوص خب ناریا قرش بونج رد هدیدپ نیا تارثا نیرتش یب خر
داد ه تس ا
،ناراکمه و یشیورد 1:1387
.) روشک شزیر یمکاب ندوب هجاوم رب هولاع ناریا ،یوج یاه
لاننس .تننسا وربور زین شراب یناکم و ینامز بننسانمان شنکارپ و عیزوت اب 1380
نیموننس
ناتس ا همه و دوب ناریا رد یلاس کش خ یپایپ لاس هب روش ک یاه
دوبمک اب ناتس ا هس زج
هدوب هجاوم شراب دنا
،هداز میحر 15:1384
.)
هب هجوت نودب ،یلکروط هب
ار یلاسکشخ رگا ،یلاسکشخ هدیدپ رب مکاح یکیزیف تیعقاو
هب ار نآ و مینادب هقطنم ی لامرن طیارش هب تبس ن دوبمک یعون یبس ن هدیدپ ی ناونع
یلاننسکننشخ تاعلاطم رد ماگ نیلوا ،مینک هاگن هب
ار )یلاننسکننشخ تیریدم تاعلاطم هژیو
یم ت ،حلاطنننصا رد هک تننننسناد اه دوبمک نیا ندروآرد تی مک هب ثح ب ،ناو
« شیاپ
یلاسکشخ »3
یم هدیمان خاش نونکات .دوش
یلاسکشخ عاونا شیاپ یارب یددعتم یاه اه
هئارا خاش عونت .تسا هدش چیه هک تسا نآ رگنایب اه
خاش زا ی هب اه
هتسناوتن ییاهنت
لاننسکننشخ هنیمز رد یتاقیقحت یاهزاین تننسا هب ار ی
نیازا .دنک فرطرب لماک روط هب ،ور
هیصوت ناققحم هب ،تسا هدش
لصاح جیاتن ، خاش ی زا هدافتسا اب یلاسکشخ شیاپ یاج
هب خاش دیدن زا مه تروص
نامز ار رارق هجوتدروم دنهد
،یبا ح و ناش فارذب 1396
:
5 .) هاگتس یا هک یقطانم رد هب یمیلقا یاه
هتش اد دوجو هدنکارپ تروص نورد اب دش اب
یبای
هداد هنهپ هب یننسانننشاوه یاه یم یلاننسکننشخ یدنب
نورد ه رگا .دنزادرپ یبای
تاعلاطا اه
یم تننسد هب یلعف یلاننسکننشخ طیارننش رد یدنمننشزرا ییلااب تیعطق مدع زا یلو ،دنهد
نورد دنوررد یرایننسب لماوع نو ،دنرادروخرب دنراد تلاخد یبای
؛ ش نننس نیاربانب زا
رود
یم دناوت یگژیو جارختننسا یارب هجوتدروم نیمز حطننس یکیزیفویب ای یننسانننشاوه یاه
شهوژپ .دریگ رارق یرتنننشیب ریوانننصت زا هدافتنننسا اب هک یفلتخم یاه
هراوهام ا ی تردقاب
تاعلاطا تس ا هتس ناوت ،هتفرگ تروص نیمز زا یعیس و حطس رد یناکم و ینامز یکفت یبسانم مزرد ی هن یر دهد هئارا یلاسکشخ شیاپ و4
،هنوبراک 2010 : 2879 .)
نیا ریثأت و یلاسکشخ عوضوم تیمها و ناریا یور رب مکاح یعیبط تیعضو هب هجوت اب هبنج رد هدیدپ بآ هرفس و یحطس بآ عبانم زا معا فلتخم یاه
لابند هب و ینیمزریز یاه
تخانننش ،بآ تیفیک شهاک نآ و
ی گژ ی اه شیپ ،یلاننسکننشخ ی هار و ینیب
اب هلباقم یاه
خ هدیدپ یم ادیپ یص اخ تیولوا و تیمها یلاس کش
میمص ت و دنک حطس رد یدج یریگ
یم ار هنیمز نیا رد نلاک .دبلط
اب هجوت زا یکی رضاح شهوژپ رد هلئسم نیا هب هضوح
اه ی
یبایزرا هب و باختنا دور هرد هنننضوح مان هب ناریا برغ لامنننش رد مهم و یلانننسکنننشخ
یگژیو هننضوح نیا رد نآ یاه هتخادرپ
هدننش تننسا ناریا برغ لامننش رد دور هرد هننضوح .
عقاو دودح یتحاننسم هک تننسا هدننش 14200
دراد عبرمرتمولیک نامه .5
خننشم هک روط
هض وح زا یکی دراد هک یتعس و هب هجوت اب هض وح نیا تس ا و هدوب روش ک مهم یاه
مهس
.دراد یتعنص و یزرواشک تادیلوت رد یدایز نیازا
یسررب هب ،شهوژپ نیا رد ور یاه هبنج
فلتخم یلاننسکننشخ خاننش زا هدافتننسا اب
،یننسانننشاوه یاه یکیژولوردیه ،یزرواننشک
،
یکیژولوئژوردیه ش نس و
یرودزا زا یش خب و لیبدرا ناتس ا رد دور هرد زیربآ هض وح رد
3 Drought Monitoring Rhee and Carbone 1
ناگدنراگن تابساحم جیاتن :عبنم5
یقرش نا یابرذآ ناتسا هتخادرپ
.تسا هدش
1-3 مها و ترورض
ی ت شهوژپ
هب زرا روظنم ی
با ی دم و ی ر ی ت لاس کش خ ی
هب و ی هژ شهوژپ رد اه
ی هض وح ا ی
، ندومن افتکا
و شراب رص نع هب اهنت یا
د ی رگ هب اهرص نع من از م تروص
ی دناوت اتن ی ج لباق عماج و دامتعا ی
ا زا ی ن دپ ی هد مه هب .دهد هئارا ی
ن لد ی ل زرا ی با ی اقم و ی هننس هبنج اه ی لاننسکننشخ فلتخم ی
س انش اوه هلمجزا ی
، ه ی ژولورد ی ک ی
، ه ی ژولوئژورد ی
ک ی ش نس و رودزا
ی هب مه تروص و نامز
خاش زا هدافتسا اب اه
ی رد دربراکرپ و ربتعم ی
ربآ هضوح ی
ز رورض ی رظن هب یم سر د و
م ی دناوت هبنج اه ی لاس کش خ فلتخم ی
امن راکش آ ار ی
د غت . یی تار هدهاش م گدنراب رد هدش ی
،
رج ی نا ز بآ حطننس و هناخدور ی
مزر ی ن ی ح رد عقاو هننضو
رد دور هرد لاننس
یاه خا ی
،ر ا ی ن
ور ی رک د م ناشنرطاخ ار ی
دزاس ا هک ی ن غت یی
،تار م ی دناوت شان ی غت زا یی تار لقا ی م ی لماوع و
بط ی ع ی نسررب رد .دنشاب ی
رج شهاک رد رثؤم لماوع ی
نا هناخدور ز بآ حطنس و اه ی
مزر ی ن ی
هداد زا هدافتس ا رب هولاع اه
ی مز ی ن ی ا و ی هاگتس اه ی س انش اوه ی
ارب ی پ ای ش ا ی ن ت غ یی
،تار
خاش زا هدافتس ا اه
ی لاس کش خ ی
گ شش وپ ی
ها ی هداد زا هدافتس ا اب اه
ی ش نس رودزا ی
نی ز یم یرورض دیامن
.
1-4 فادها
شهوژپ
1 - لحت ی ل هرود اه ی لاسکشخ ی زرواشک ی
، ه ی ژولورد ی ک ی ه و ی ژولوئژورد ی
هضوح رد
ربآ ی ز ناتسا رد دور هرد بدرا
ی ل .
2 - فرعم ی صخاش ی ارب بسانم ی
لاسکشخ دروآرب ی
زرواشک ی رط زا ی ق عباوت
ش نس زا وقت تهج رود ی
ت خاش اه ی لقا ی م ی هب هک عض تروص ی
ف م لمع ی دننک .
3 - هنهپ دنب ی لاسکشخ دعتسم قطانم ی
اه .هعلاطمدروم هقطنم رد
4 - اقم ی هس هرود اه ی لاسکشخ ی بآ اوهو یی
، یکیژولوردیه ه و
ی ژولوئژورد ی
یک عت و یی ن
نامز هزاب فلاتخا ی
ب ی ن نآ .اه
1-5 اؤس
تلا شهوژپ
1 - خاش ایآ یاه
،VCI
و TCI
شور VHI
شیاپ و یبایزرا تهج یبسانم یاه
یهایگ ششوپ یلاسکشخ یم هعلاطمدروم هقطنم رد
؟دنشاب
2 - خاش بیکرت ایآ یهایگ یاه
؟دنراد یلاسکشخ دروآرب رد یرتهب درکلمع ییامد و
3 -
،یسانشاوه یلاسکشخ نیب ایآ شهاک
هناخدور نایرج یژولوئژوردیه یلاسکشخ و اه
رد ینعم طابترا هعلاطمدروم هقطنم
؟دراد دوجو یراد
4 - یلاسکشخ عوقو نیب ینامز ریخأت یلاسرت و اه
هناخدور نایرج و اه نینچمه و یا
نآ هب ناوخبآ خساپ
؟تسا تدم ه اه
1-6 ضرف
ی ه یاه شهوژپ
1 - خاش یهایگ ششوپ زا لصاح ییامد خاش هب تبسن )VCI
)TCI تیلباق
یلاسکشخ یخشت رد یرتهب .دراد
2 - خاش یبیکرت هک VHI
خاش زا ریاس هب تبسن تسا ییامد و یهایگ یاه
خاش یاه ش نس رودزا .دراد یرتهب درکلمع ی
3 - هرود و هناخدور نایرج شهاک نیب ینعم طابترا یسانشاوه یلاسکشخ یاه
دوجو یراد
.دراد 4 - یلاسکشخ عوقو نیب ینامز ریخأت و یژولوئژوردیه یلاسکشخ و یسانشاوه یاه
خساپ
هضوح لک رد ناوخبآ 6
.تسا لاس ی ات هام
2 نابم- ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
2-1 همدقم
یلاس کش خ فیراعت و یلص ا میهافم تخانش م
ی دناوت یعیبط هدیدپ نیا رتهب کرد هب
هجوت اب یلانننسکنننشخ .دنک مک هب
و هدنزخ تیهام نلاوط
ی تدم دراد هک ی م
ی دناوت رب
هبنج اه یناسنا و یعیبط فلتخم ی هب
تروص و میقتسم غ
ی قتسمر ی م ریثأت نیمه هب .دراذگب
لیلد نونکات مامت دناوتب هک لماک خانننش ی ای و عماج فیرعت ی هبنج
اه ی نآ ار
و یلاننسکننشخ فلتخم فیراعت هب هجوت اب شخب نیا رد .تننسا هدننشن هئارا ،دیامن نییبت
هبنج اه تس ا هدش یعس ،نآ توافتم ی هب
ص ترو هراش ا هدیدپ نیا یرظن ینابم هب یلک
.دوش 2-2 هافم ی م راعت و ی ف لاسکشخ ی
هلمجزا ی دوجو مدع و یلانننسکنننشخ هدیدپ ژونننصخ رد فیراعت عونت لیلاد
،لماک فیرعت یم
دومن هراش ا یلاس کش خ هژاو قلطم ییانعم شزرا نادقف هب ناوت ؛
نیاربانب
نیا هب دوخ هاگدید زا فلتخم مولع نارگش هوژپ هتس یرگن هدیدپ
یلاس کش خ فیراعت و دنا
یمن ملع ی هب رص حنم ناکم اب هطبار رد هکلب دوش
ار دوخ ژاخ ییانعم شزرا هژیو یاه
یم گ ی در هداز جرف ،
1374 : 28 اوه یاهریغتم رد توافت .) -
بآ یعامتجا لماوع و یس انش -
گلمج ،ناه ج فلتخم یحاون رد یبآ یاه زای ن تواف تم تع یبط نینچمه ،یدانننصتقا ی
هب ناونع بوسحم یلاسکشخ قیقد فیرعت عناوم م
ی دنوش .
هب یلاسکشخ فیراعت هتسدود
یموهفم فراعت یلک یتایلمع و6
میسقت7
م ی دنوش .
یبننسن و یلک تارابع اب یموهفم فیراعت بی
نا هب هدننش روط
هرود ی یلاننسکننشخ ،لاثم
مک بآ ی نلاوط ی تدم ؛)تس ا لاحرد ی هک و تدش ،زاغآ نامز ییاس انش رب یتایلمع فیراعت
یلاننسکننشخ نایاپ هراننشا اه
دنراد و ناننشفارذب ،یبا ح
1396 : 7 هب هجوت اب .) هبنج
اه ی
یلاسکشخ فیراعت زا یخرب هب همادا رد یلاسکشخ فلتخم هتخادرپ
هدش .تسا
یننسانننشاوه یناهج نامزاننس 8
1986 ، )WMO ر شراب موادم و هدرتننسگ دوبمک
ا
هب ناونع فیرعت یلاسکشخ یم
دنک .
نابایب و یلاس کش خ اب هلباقم هرگنک ییاز
نامزاس دحتم للم 9
1994 یلاس کش خ )
راکشآ ینامز و تسا یعیبط هدیدپ ی م
ی دوش شراب هک هب
روط نعم ی راد حطس زا ی
دشاب رتمک لامرن هک
لداعت یدج ندز مهرب اب بآ
یسانش ینیمزرس عبانم رب ریثأت
یفنم م ی دراذگ .
6Conceptual
7Operational
8World Meteorological Organization
9UN Convention to Combat Drought and Desertification
دحتم للم یزرواننشک و اذغ نامزاننس 10
1983 ، )FAO ار یلاننسکننشخ هب
تروننص
زا یرسک لاس
اه هجاوم تسکش اب تلاوصحم دیلوت هک م
ی دوش .تسا هدرک فیرعت ،
رملاپ 11
1965 ار یلاس کش خ ) هب
ناونع فارحنا ناوارف لامرن طیارش زا بآ
یس انش
فیرعت هقطنم ی یم
دنک .
2-3 کشخ ی لاسکشخ و ی
کشخ ی
Aridity
دپ زا توافتم ) ی
هد لاسکشخ ی
Drought
کشخ .تسا ) ی
و ی گژ ی تاذ ی
مئاد و ی ارننش زا ی ط اوه و بآ یی
مهم تبوطر دوبمک هک تننسا رت
ی ن و ی گژ ی م نآ ی دننشاب و
لاس کش خ ی
و ی گژ ی تقوم ی س انش اوه ی
ی ،ناراکمه و درمناوج تس ا هقطنم 1379
: 21 ؛
سآ ی ا یی
، 1383 : 279 .)
2-4 لاسکشخ عاونا ی
لاس کش خ ی
ی دپ ی هد بط ی ع ی فلتخم عاونا هب هک تس ا ررکم و ی
لاس کش خ هلمجزا ی
نننساننننشاوه ی
، ه ی ژولورد ی ک ی
، زروانننشک ی
دانننصتقا و ی
- عامتجا ی نننسقت ی م م ی دونننش
12تیاو
، 2000 .)
2-4-1 لاسکشخ ی
سانشاوه ی
لاسکشخ ی سانشاوه ی ای اش هک )یسانشاوه و بآ عی
نیرت لاسکشخ عون ی
اه کشت ار لی
یم دهد
، کش خ هجرد ساس ا رب ًارص حنم ی
اقم رد بلغا هس ی
داقم اب ری لامرن ای م نیگنای و )
تدم کننشخ هرود نامز ی
ب نای یم تلاح هب و دوننش ی
کننشخ زا ی
م قلاطا ی ددرگ نآ رد هک
انب .دراد لابند هب ار شراب دوبمک نیارب
تدم و تدنننش نننصونننصخ زا ،نامز
تای لک یدی ا نی
راعت فی م رامش هب ی
دنیآ رعت رد . فی لاس کش خ ی
س انش اوه ی
اب دی و یگژی یاه ی ار هقطنم
ب نای ارننش هکار درک طی
وج ی تنرد هک ی ه غت تاریی گدنراب ی ا دا ی یم ژر هب دوننش می
و بآ
گتنننسب هق طنم ییاوه ی
لام ج قادب دراد ی
،ناراک مه و 1384
: 15 .) ااب ی ن دوجو راع ت ی ف
لاس کش خ ی
س انش اوه ی
اتس آ هب و تس ا ناکم تخم بلغا هن
ییاه ارب هک ی امتم ی ز ندرک
هرود یاه لاس کش خ ی
هرود زا یاه غ ی لاس کش خر ی
م خش م ی
دنک گتس ب ی زا ح دراد ی
وج و هداز ی
،هداز 1389 : 17 .)
10Food and Agriculture Organization
11Palmer
12Wilhite
2-4-2 لاسکشخ
ی یکیژولوردیه
هب لکروط ی ا ی ن لاسکشخ عون ی
رج شهاک هب طوبرم ی
نا هناخدور اه ی
، رد ی ه ا
،اه شهاک
ز بآ حطس ی
مزر ی ن ی م ی دشاب
،هداز جرف 1384
: 15 .) لاسکشخ عوقو ًلاومعم ی
ه یکیژولوردی
ص خش م هرود ی
لاس کش خ هب تبس ن و هتش ادن ی
نش اوه یس ا زرواش ک و ی
خأت اب ری ما نا
یم ا مهم هتکن .دوش نی
ژر رد هک تسا می
یاه داع ی هرفس و اهدور اه
ی ز ینیمزری اپ
نیی نیرت
لب اق حطنننس هب لوبق
رج ناونع نای
مئاد ی د هک دراد دوجو لانننسکنننشخ زورب ماگ نه ر
ی
ه یژولوردی م
نازی اپ رد بآ نیی
رت یم رارق نآ زا شوخ دریگ
قلاخا ، 1377 : 21 .)
2-4-3 لاسکشخ
ی زرواشک ی
لاس کش خ ی
زرواش ک ی ًلاامتحا ی ک ی مهم زا رت ی ن هبنج اه ی لاس کش خ ی
م رامش هب ی
آی د
ا رد هکار ی
ن لاسکشخ هلئسم ،هبنج ی
سب ی را صصخت ی رت پ و ی چ ی هد رت م ی ددرگ رملاپ
،13
1965 12:
مهم رتماراپ .) ی
ا رد هک ی ن لاسکشخ زا عون ی
هب کأت دروم مومع روط ی
د سررب و ی
م تنننسا ی ناز خ رد دوجوم تبوطر کا
م ی دنننشاب
،هداز جرف 1384
: 11 نامز .) ی تبوطر هک
ارب کاخ ی گ طس وتم دش ر همادا ی
ها فاک تلاوص حم و ی
لاس کش خ ،دش ابن ی
زرواش ک ی خر
م ی دهد دمحم ی
، 1391 : 118 .)
2-4-4 لاسکشخ
ی داصتقا ی - عامتجا ی
هدیچیپ یاهدنیارف ه یتن یلاسکشخ عون نیا ز
ی تس حم ی ط ی م ی دشاب یناسنا هعماج هک
تحت ار ثأت ی ر رارق م ی دهد ،یزرواش ک تادیلوت ناص قن و بآ عبانم نارحب زورب هب تیانع اب .
تحت هقطنم مدرم یگدنز رد یداص تقا یفنم تارثا هک تس ا یعیبط ثأت
ی ر خر یلاس کش خ
،ییایسآ دهد 1385
: 25 .) هب لکروط ی لاسکشخ ی داصتقا ی - عامتجا ی تسا زا سپ ی
لا ی ی
لاننسکننشخ تدمزارد هرود ی
ننسانننشاوه ی
ه و ی ژولورد ی ک ی
، اپ ی راد دننش ه طحق بجوم و ی
،
گرم مو ی ر ناسنا هدرتسگ چوک و م اه
ی دوش ضر ی ئ ی
، 1394 : 364 .)
2-5 لاوت ی لاسکشخ ی
اه
رد م ی نا لاسکشخ عاونا ی
،اه لاسکشخ ی
سانشاوه ی
ثأت تحت ًافرص ی
ر و ی گژ ی اه ی و بآ
اوه یی م ی دشاب لاحرد ی هک د ی رگ لاسکشخ ی
اه ثأت تحت تسا نکمم ی
ر د لماوع ی رگ ی دننام
اهراتفر ی ناس نا ی دش اب ناراکمه و سیرکاس ت ،14
2013 ناراکمه و ویس اناتپاپ ؛ ،15
2013 ) .
لانسکنشخ ی
رقت ی
ًاب مامت ی عت لماوع یی
ن هدننک ه هخر ی ژولورد ی ک ی سپنس و شراب زاغآ زا
13Palmer
14Tsakiris et al
15Papathanasiou et al
رج ی نا حطنننس بآ ی
اهنرد و ی ت خذ ی هر زانننس ی بآ رد اه ی ز ی مزر ی ن ی ثأت تحت ار ی
ر رارق
م ی دهد ،ناراکمه و سیرکاس ت 2013
) هاوخب هچنان . ی
م لاوت ی لاس کش خ عاونا ی
رظن رد ار
ش اب هتش اد ی
،م ن ی ن م ی ناوت ض وت ی ح لاس کش خ ادتبا هک داد ی
اب دوبمک اب شر
هب تبس ن
لاسکشخ هدشزاغآ لامرن ی
سانشاوه ی کاخ تفاب رد دوجوم تبوطر شهاک ثعاب ،سپس )
م ی دوننش گدنراب دوبمک موادت اب . ی
هزاب رد نامز ی گ شننشوپ دننشر و درکلمع ،هاتوک ی
ها ی ار
ثأت تحت ی ر م رارق ی دهد لاننسکننشخ ی
زرواننشک ی ،دهد خر تدمدنلب رد دوبمک هچنان و )
ثأت ی ر بآ عبانم رب نآ اه
ی حطنننس ی ز و ی مزر ی ن ی امن ی نا لانننسکنننشخ دنننش دهاوخ ی
یکیژولوردیه اهنرد .)
ی ت داننصتقا تارثا ی
- عامتجا ی لاننسکننشخ ی
بآ عبانم عون هب هتننسب ی
م قرف هدافتسادروم ی
دنک با ح و ناشفارذب ی
، 1396 : 8 .)
هب لکروط یلاسکشخ یلاوت ی ار اه
یم ناوت لکش رد 2
- 1 .دومن هدهاشم
لکش 2 - 1 : ( یلاسکشخ تارثا یلاوت :لکش Wilhite, 2000
)
2-6 صخاش اه ی لاسکشخ ی
خاش یلاس کش خ رب تراظن و ندرک خش م یارب یرورض رازبا ،یلاس کش خ یاه
نآ اریز ،دنتنننسه بآ یاهدرکلمع اه
یم و هدومن هدانننس ار ییاوهو یرا نهان دنناوت
یاه
هب ار یسانشاوه ،تدش ناونع
تدم نامز هزادنا سناکرف و دننک یریگ
،ناراکمه و سیرکاست
2007 ) خانننش نیا نینچمه.
اب طبترم یاهرتماراپ زا یراینننسب نیب هدیچیپ طباور ،اه
بآ بآ تارییغت تاعلاطم یخرب رد هک ار اوهو ییاوهو
ناراکمه و یناروتنننسد ،16
2011 ) و
بآ عبانم رب نآ ریثأت ناراکمه و چراز یدنننسا
،17
2011 کمه و یرثوک ؛
18نارا ، 2014 )
هداس ،دراد دربراک یم یزاس
.دننک
2-7 ربآ هضوح ی
ز
یم قلاطا نیمز حطس زا یتحاسم هب زیربآ هضوح تاعافترا طسوت هک دوش
هدشروصحم
نایرج و هطقن تمننس هب تاعافترا زا ار شراب زا لننصاح باناور
نییاپ هک یا ار عافترا نیرت
یم جراخ دراد ،هدازیلع دنک
1384 : 289 .)
2-8 رج ی نا حطس بآ ی
رتلااب کاخ تفاب لخاد هب بآ ذوفن تیفرظ زا شراب تدش رادقم هاگره یتمس ق ،دش اب
یم یقاب هضوح حطس رد شراب زا هلصاح بآ زا یدوگ ندرک رپ زا سپ رادقم نیا .دنام
یاه
یم دیمان بلاا هک نیمز حطننس نایرج نیمز بیننش تهج رد ،دوننش
پ ی هدرکاد قیرط زا و
ههاربآ هکبش هناخدور سپس و اه
یم جراخ هض وح زا یلص ا ی شراب زا شخب نیا هب .ددرگ
یم هک هن اخ دور رد ار نآ رادق م ناوت هزادن ا اه
یحطنننس بان اور درک یریگ یم 19
دن یوگ
،هدازیلع 1384
: 492 ینیمز یور نایرج و یحطننس نایرج ،باناور .) هژاو20
اه یفدارتم ی
ردیه لکیس زا رصنع نیا فیصوت رد هک دنتسه یم هدرب راکب یژولو
:نامه دوش 25
.)
2-9 ز بآ ی مزر ی ن ی
یم تروننص نیمز حطننس ریز رد تعیبط رد بآ هخر زا یننشخب بآ عبانم هک دریگ
یم بوسحم نآ ءازجا زا یکی ینیمزریز بآ زا تمسق نآ هب طقف ینیمزریز بآ .دوش
ییاه
دناوتب و هتش اد دوجو نیمزریز رد هک هب
تروص یورین رثا رد هنادازآ و ذفانم لخاد رد لقث
کرت و زرد ای یم هت فگ دیامن تکرح اه
دونننش ؛ یم طقف ینیمزریز بآ نیاربانب رد دناوت
تمسق یاه عابشا هدش هیلا ،هدازیلع دشاب هتشاد دوجو ینیمزریز یاه 1390
: 335 ).
2-10 لاسکشخ ی
حطس بآ عبانم و ی
و نننشخ قطانم رد میلقا رییغت یاهدمایپ زا نی
هم نننشخ ریثأت زین ام رونننشک رب هک
16Dastorani, et al.
17Asadi Zarch, et al.
18Kousari, et al.
19- surface run-off
20- overland flow
یلاس کش خ عوقو ،هتش اد ییازس ب بآ عبانم شهاک ببس هک تس ا یپایپ و دیدش یاه
یخرب نتفر نایم زا و فلتخم فرانننصم یارب دوجوم ز
ی تنننس موب اه .تنننسا هدنننش یبآ ی
یلاننسکننشخ بآ عبانم رد مه اه
بآ عبانم رد مه و یحطننس یاه و دراد رثا ینیمزریز یاه
یم هب ر نم دناوت ،یعارز تلاوص حم شهاک و بآ تیفیک نتفر تس د زا ،یبآ عبانم شهاک
،دور رانک هاگتننسیز رد یگتفننشآ ،تلاوننصحم یروارف شهاک ،یزیخلننصاح هنماد شهاک تیلاعف رد قیوعت تیلاعف نینچمه و هدننش یحیرفت یاه
تحت ار یداننصتقا ،یعامتجا یاه
رارق ریثأت دهد
گنیس و ارشیم ،21
2010 .)
2-11 لاسکشخ ی
و ز بآ عبانم ی
مزر ی ن ی
دمایپ زا یکی هرفس و بآ عبانم هب راش ف ،یلاس کش خ یاه
شهاک و ینیمزریز بآ یاه
نآ یعیبط هیذغت اه
رثارب یار لیلد هب یهایگ شنننشوپ بیرخت بی
ش دحزا بیرخت و ماد
لگنج اه هص رع رب ، ندش ش خ و اهدس تش پ رد بآ دوبمک .تس ا یعیبط عبانم یاه
تانق ها بآ و اه بآ حطنننس نتفر نییاپ و اه
ینیمزریز یاه رثارب
تنننشادرب ب
ی ور ی ه و
نآ یاهدمایپ هلمجزا
هرفس ندش روش نایز تاریثأت زا زین اه
هدیدپ نیا راب تسا
،هانپ رواد
1383 .) 2-12 لاسکشخ ی
شجنس و رودزا
زا هدافتسا موزل شور
یاه یلاسکشخ شیاپ رد نیون لباقاب
ی ت هداد زادرپ و ی لدم زاس ی
اب یناوخزاب و لا هداد
اه زا هدافتس ا ،فلتخم طاقن ی خاش
اه ی ش نس رودزا شیازفا ار ی
.تسا هداد هب
روط ی هک رد لاس یاه ،یلاسکشخ تارثا بسانم یهدناماس و تیریدم رد ریخا
رب هولاع خاش
اه شور و ،یرامآ یاه هداد
هدن نس زا جرختسم یاه یاه
هراوهام ا شقن ی
اب طبترم یلاننسکننشخ شیاپ رد ینوزفازور و مهم ارننش
ی ط افیا یطیحم م
ی دننک گناج ،22
2009 ) خاش .
یاه هدافتسادروم یسانشاوه یلاسکشخ شیاپ رد
ًاتدمع شراب رتماراپ رب
هدافتسا ،دنتسین رادروخرب یلاسکشخ یبایزرا تهج بسانم یناکم یکفت زا و هدوب یکتم خاش زا اب یلاس کش خ یاه
ریواص ت زا هدافتس ا هراوهام
ا رد ی لاس یاه ریخا هب و ی هژ رد
ناریا روش ک ازفا
ی ش ی هتفا و م ی دنناوت مکت ی ل هدننک خاش فعض طاقن یس انش اوه یاه
.دنشاب 2-13 پ ی ش ی هن شهوژپ
21Mishra and Singh
22Jang
رد لاس یاه و یلاسکشخ شیاپ ریخا ریثأت
عبانم رب یمیلقا تارییغت بآ
یاه و یحطس
زا هدافتننسا اب ینیمزریز خاننش
اه و اهدتم فلتخم ی رد
شهوژپ اه یدایز ی هعلاطمدروم
هتفرگرارق تننسا
. زا هدافتننسا اب یلاننسکننشخ یننسررب هب هجوت اب هک تننسا رکذ هب مزلا
خاش یاه
، رد فلتخم شهوژپ
هک تس ا هدش یعس ،رض اح دراوم
ریز س رربدروم رارق ی
ریگ ن د :
- شهوژپ خاش هب طوبرم یاه ییاض ف لیلحت و یس انش اوه یلاس کش خ یاه
یلاسکشخ
،
- شهوژپ خاش طابترا هب طوبرم یاه و یسانشاوه یلاسکشخ یاه
یکیژولوردیه
،
- شهوژپ خاش طابترا هب طوبرم یاه هراوهام ،یسانشاوه یلاسکشخ یاه
یا .
2-13-1 جراخ عبانم
ی
س ه وی گن ناراکمه و 23
2003 ) خاش زا هدافتس ا اب عوقو یناکم و ینامز طباورSPI
.دندرک هعلاطم ایس آ قرش رد هرک روش ک رد ار نآ تدش و یلاس کش خ نآ
اه عوقو یناوارف
لاسکشخ ی رد اه روشک نیا اب ار
هرود اه تشگزاب ی 2
و 3 و هلاس 5 و 8 .دندز نیمخت هلاس
نینچمه یم ناشن جیاتن
دهد زا هک 1980 عوقو ،دعب هب خ
لاسکش ی یشیازفا دنور یاراد اه
.تسا هدوب اباکنت
ی ل ناراکمه و 24
2004 ) زا هدافتسا اب یلاسکشخ یبایزرا هب یشهوژپ رد
خاننش اه ی ،NDVI
،VCI
وTCI
شهوژپ نیا رد .دنتخادرپ ایننسآ برغ بونج رد VHI
زا هدافتنسا هداد
اه ی هدن ننس
AVHRR
، زین و هداد اه ی م هدن ننس هنازور نرد
MODIS
هب روظنم اپ ی ش لاسکشخ ی
رمتسم پ ی هدشداهنش .تسا
خاش اب طابترا رد نینچمه یاه
ش نس یم رودزا شهوژپ هب ناوت
نراک ی ل ی ناراکمه و 25
2006 ) هک دومن هراش ا هدافتس ا اب
خاش زا متسیسوکا رد ار یهایگ ششوپ تملاس تیعضو ،VHI
ناتسلوغم فلتخم یاه
لیلحت دروم دندادرارق
د ناش ن جیاتن . رد هک تس ا هدا
س وکا ی متس لامش
،ی ازفا ی ش هجرد
لاعف ،بولطم ترارح ی
ت اه ی گ شش وپ ی
ها ی یم رارق ریثأت تحت ار تنرد و دهد
ی ه خاش
هبVHI
رع رد ژوصخ اه
ی لامش ی اب ی د تحااب ی طا .دور راکب
هلمجزا اب طابترا رد هک یتاقیقحت خاش
SWI26
ما نا هدش و نایوب هب طوبرم تس ا
23Seung, et al.
24Thenkabail, et al.
25Karnieli, et al.
26Standard Water Level Index
