2322-3405 / © The author(s) Publisher: University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC 4.0 License
10.22108/FAR.2023.135090.1923 20.1001.1.23223405.1401.14.3.4.4
Financial Accounting Research E-ISSN: 2322-3405
Vol. 14, Issue 3, No.53, Autumn 2022, P:149-182 Received: 10.09.2022 Accepted: 24.04.2023
Financial Accounting Research
Research Article
Determining factors and consequences of risk perception in annual reports: Structural equation modeling approach
Akram Taftiyan*: Assistant Professor, Department of Accounting,Yazd Branch,Islamic Azad University,Yazd,Iran.
Mahtab Kakaee Sabze khani:Ph. D. Student, Department of Accounting, Yazd branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran
Abstract
The current research aims to investigate the effect of the causes and consequences of determining the risk perception of annual reports with the approach of structural equations.
The research sample includes 130 companies admitted to the Tehran Stock Exchange in the period from 2008 to 2020. Using the structural equation modeling method, the depth of influence of each of the causes on the feeling of risk and its consequences have been extracted. The consequences of risk perception are the cost of capital and information asymmetry and the causes of risk perception are macroeconomic characteristics, financial performance, ownership structure, board characteristics, structural characteristics, and auditing. In short, based on the obtained results, risk perception has a positive and significant effect on the cost of capital and a positive and significant effect on information asymmetry. In addition, the results of the model test showed that the variables of ownership structure, macroeconomic characteristics, and characteristics of the board of directors have a positive and significant effect on risk perception. Also, the variable of company structural characteristics and ownership structure do not have a significant effect on information asymmetry; And the variables of the company's structural characteristics, the characteristics of the board of directors, and the ownership structure have a positive and significant effect on financial performance.
Keywords: Risk Sentiment, Annual Reports, Causes and Consequences of Risk Sentiment.
Introduction
The annual report issued by a company is an important source of information for its stakeholders, such as investors, to obtain an accurate picture of the company's business, risks, and
Corresponding author
operational and financial results. In addition to the quantitative financial data contained in these reports, one of the most important sections on the form is the disclosure of risk factors about the company, as stakeholders are particularly sensitive to risks. This risk disclosure is
considered so important that since 2005 the US Securities and Exchange Commission has required all companies to include a separate section on their forms to discuss the most significant factors that expose the company to risk. This section is now one of the most controversial sections of company annual reports (Campbell et al., 2014). The sense of risk is one of the most important pieces of information disclosed in the capital market and is useful for investors in making decisions and estimating risk and return; So, there is a demand for that disclosure. In fact, the importance of risk perception is due to the impact that different risks have on investors' decisions (Ntim et al., 2014). Based on this, the aim of the current research is to answer the question, what are the factors and consequences that determine the sense of risk in annual reports?
Methods & Material:
The research method in this study is practical in terms of purpose and "causal and post-event" in terms of design. The relationships between the variables are formulated in the form of a causal model like the model of structural equations in a coherent framework. A two-step path has been taken to test the research hypotheses.
In this way, first, the validity of the measures of the latent variable and the optimal fit of the measurement model have been ensured, and then the structural model has been investigated. The current research is for the period 1387-1399 in terms of time and in terms of location, the companies admitted to the Tehran Stock Exchange.
The statistical sample of the research was selected using the systematic elimination sampling method and the companies that did not have the desired characteristics were excluded from the statistical sample.
Finally, by applying restrictions, 130 companies were selected as the research sample. After classifying the information of the sample companies in Excel software, Max Kyuda software was used to count the frequency of risk feeling words in each report, and then PLS software was used for statistical analysis.
Finding:
Once the measurement model of the research variables was confirmed using confirmatory factor analysis, path analysis was utilized to test the research hypotheses.
The summary of the results of evaluating the structural model in this study is illustrated in the following table: Table 1:
A summary of the evaluation results of the structural model of the research
Direct path Path
coefficient
T Statistics (|O/STDEV|)
P Values
Hypothesis testing results Risk Sentiment → Information Asymmetry 0/567 7/137 0/000 Not rejected
Risk Sentiment → the cost of capital 0.299 3.566 0/000 Not rejected
Audit → Risk Sentiment 0/106 1/360 0.174 rejected
Audit → financial performance -0/059 0/846 0.398 rejected Ownership Structure→ Risk Sentiment 0/237 2/413 0/016 Not rejected Ownership Structure→ Information Asymmetry 0/086 1/179 0/239 rejected
Ownership Structure→ financial performance 0/504 7/101 0/000 Not rejected financial performance → Risk Sentiment -0/011 0/134 0/894 rejected financial performance → the cost of capital 0/230 2/524 0/012 Not rejected
Macroeconomic → Risk Sentiment 0/212 2/226 0/026 Not rejected Macroeconomic → the cost of capital 0/122 1/287 0/199 rejected Structural characteristics of the company→ Risk
Sentiment 0/087 1/075 0/283 rejected
Structural characteristics of the company→
Information Asymmetry 0/066 0/928 0/354 rejected
Structural characteristics of the company→
financial performance 0/205 3/451 0/001 Not rejected
Board Characteristics→ Risk Sentiment 0/176 2/144 0/033 Not rejected Board Characteristics→ financial performance 0/192 2/758 0/006 Not rejected
Source: Research findings
Results & Conclusion
The results showed that the sense of risk has a positive and significant effect on the cost of capital and information asymmetry, so the seventh and eighth hypotheses were confirmed. The results of previous research were different in this case, for example, the results of Al- Shammari (2014) and Netim et al. (2013) were similar to the results of this research, but Campbell et al. (2014) showed the effect of risk perception on information asymmetry to be insignificant. The effect of audit variables, financial performance, and structural characteristics on the sense of risk has shown to be non-significant, that is, factors such as audit opinion or quality, profitability, liquidity, company size, conservatism, financial leverage per unit of change of these variables have no effect on the company's sense of risk. and does not change, so the first, second, and third hypotheses of the research are rejected. This conclusion was similar to the research result of Ghazali (2008), although Al-Shammari (2014) showed
that the larger the size of the company, the greater the sense of risk. Also, the results of the research show that the characteristics of the board of directors have a positive and significant effect on the sense of risk and that factors such as the independence of the board of directors, the size of the board of directors, and the stability of the CEO and the number of board meetings increase the sense of risk in companies.
The results of Khoshkhal and Vakili Fard (1400) also reported the effect of the size of the board of directors and the stability of the CEO and the number of meetings of the board of directors on risk, which is in accordance with the present research.
Based on the results of the data analysis, the ownership structure and macroeconomic factors have a positive and significant effect on the sense of risk, which has confirmed the fourth and fifth hypotheses of the research, and these results are in line with the findings of Zarik and Lohichi (2017) and Khoshkhlokh and Talibnia (1400).
هرامش ،مهدراهچ لاس ( یپايپ ،موس
53
،) زيیاپ 1401 :ص ، 182 - 149
:لوصو خیرات 19
/ 06 / 1401 :شریذپ خیرات
04 / 02 / 1402
.1 لوئسم ۀدنسیون 2322-3405 / © The author(s) Publisher: University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC 4.0 License
10.22108/FAR.2023.135090.1923 20.1001.1.23223405.1401.14.3.4.4
هلاقم یشهوژپ
لماوع پ و
یاهدمای عت
یی ن هدننک کسیر ساسحا رد
شرازگ اه
ی هنلااس :
یراتخاس تلاداعم یزاسوگلا درکیور
نایتفت مرکا :*
ناریا ،دزی ،یملاسا دازآ هاگشناد ،دزیدحاو ،یرادباسح هورگ ،رایداتسا [email protected]
هزبس ییاکاک باتهم یناخ
: ،یرتکد یوجشناد ،یرادباسح هورگ
ناریا، دزی ،یملاسا دازآ هاگشناد ،دزی دحاو
هدیکچ رضاح شهوژپ فده
، سررب ی ثأت ي ر للع و پ ي اهدما ی عت يي دننک ن ه ساسحا ر
ی کس شرازگ اه ی ور ااب هنلااس ی
دراک
لاداااعم راتااااس
ی ااسا . شور دربراااک ،فدااه فااسحرب شهوژااپ ی
روآدرااگ فااسحرب و ی
، اااعلاطا
صوت ي ف ی گتسبمه ی سا . هنومن شهوژپ لماش
130 ذپ کرش ی
هتفر هداش هرود رد ناراهت رادااهب اروا سرواب رد
نامز ی 1387 ات 1399 سا لدم شور زا هدافتسا اب . زاس
ی راتااس لاداعم ی
ثأت قمع ي راذگر ی ره ی ک رد للع زا
ر ساسحا ی
کس و پ ي اهدما ی نآ جارختسا
هدش سا پ . ي اهدما ی ر سااسحا ی
کاس زه ی هان امراس ی ه نرااات مداع و
تاعلاطا ی للع و ساسحا ر
ی کس و ی گژ ی اه ی نلاک داصتقا ی
، درکلمع لام ی
، راتااس کلام ي
، و ی گژ ی ه ي ئ دام ی
،هر
و ی گژ ی اه ی راتااس ی سرباسح و ی
دنتسه . هب هصلاا روط
، اتن ساسارب ی
ج هب اسد هدامآ
، ر سااسحا ی
کاس ثأات ي ر
بثم رادانعم و ی
زه رب ی هن امرس ی ه و زين تاعلاطا نراات مدع رب ی
دراد . نوزفا رب ا ی ن
، اتن ی ج لدام نوامزآ زا لصاح
داد ناشن دن
غتم ي اهر ی راتااس کلام ي
، و ی گژ ی اه ی نلاک داصتقا ی و و ی گژ ی اه ی ه ي ئ دم ی هر ر سااسحا رب ی
کاس
ثأت ي ر رادانعم و بثم ی
.دنراد نچمه ي ن
، غتم ي ر و ی گژ ی اه ی راتااس ی و کراش کلام راتاااس
اي نرااات مداع راب
تاعلاطا ی ثأت ي ر رادانعم ی دنرادن و غتم ي اهر ی و ی گژ ی اه ی راتااس ی
، کرش و ی اگژ ی ااه ی ه ي ائ دام ی هر و راتاااس
کلام ي
، رب درکلمع لام ی ثأت ي ر بثم و رادانعم ی دنراد .
هژاو اه ی لک ی د ی ساسحا: ر
ی
،کس شرازگ اه ی ،هنلااس پ و للع ي اهدما ی ر ساسحا ی
کس
همدقم هنلااس شرازگ هدشرداص
اسوت ای ک ، کراش
امهم عبنم ی
اراب ااعلاطا زا ی
ذ ی نااعفن داننام ،نآ
امرس ی ه ناراذگ ارب ، ی وصت ندروآ سد هب ی
ر ی قد ي ق
زا فسک راکو ، کرش ر ی کس اه اتن و ی ج لمع اي تا ی و
لام ی هداد رب هولاع . سا نآ اه
ی لام ی مک ی دواجوم
ا رد ی ن شرازگ ،اه ی ک ی مهم زا رت ی ن شخب مرف رد اه
،
اشفا ی ر لماوع ی کاس رد ۀرااب اسا کراش
؛ ز ای ار
ذ ی ناعفن هب و ی هژ ر هب بسن ی
کس اه ساسح ا ا .دان ای ن
اشفا ی ر ی کس هب ردق ی هتفرگ رظن رد مهم ام
ی دواش
لاس زا هک 2005
مک ي اس ي نو رادااهب اروا و سرواب
ا اای لاا هدااحتم هاامه دااش مزاالم کرااش
اااه شااخب
هااناگادج ا ی ارااب دوااا مرااف رد ار ی
ااحب ۀرااابرد
مهم رت ی ن لماوع ی دانريگب رظن رد رد ار کراش هاک
ضرعم ر ی کس رارق م ی دهد ا . ی ن نکا شخب نو
ی اک ی
زا حب گنارب ي رتز ی ن شخب اه ی شرازگ ااه ی هنلاااس
اسا کرش (
Campbell et al., 2014
.) سااسحا
ر ی کس ی ک ی زا مهم رت ی ن اعلاطا هدشاشفا
رازاب رد
امرس ی ه ارب و هدوب ی
امرس ی ه ناراذگ رد مصت ي م گ اي ر ی
ر دروآرب و ی
کس فم هدزاب و ي
د اربانب ؛ سا ی
ن
، اراب ی
اااشفا ی .دراد دوااجو اااضاات نآ عااقاورد
مها ، ااي
ساسحا ر
ی کس لد هب ي ل ثأت ي ر ی هک سا ر
ی کس اه ی
رب فلتخم مصت
ي م اه ی امرس ی ه ناراذگ ( دنراد
Ntim
et al., 2014
.)
روئت ساسارب ی
امن ی گدن ی روئت و ی نرااات مداع
دم ، اعلاطا ی
نار گنا ي هز رتلاااب حوطس ات دنراد ی
زا
اشفا ی ر ی کس ترواص رد ااهنت ار ی
هاک دانهد هائارا
کلام راتااس ي
هب روط مدع ات دشاب هدنکارپ هدرتسگ
اشان اعلاطا نراات ی
جرااا رااشف زا ی
شهااک ار
دهد . ساسحا ر
ی کس اب ی د زا ای ک آرف ی دان دام ی ر ی
ر ی کس تکرش ی ا ی دااج رد .دنواش وچرااچ
العف ی
، دم
ی ر ی ر ی کس هاب ای ک اساسا شاخب ی
لراتنک زا
نامزاس اه ی لااد ی و ی ک اساسا راصنع ی
هزواح زا
فسک راکو دبت ی ل هدش دم زکرمت . سا ی
ر ی ر ی کس
عت رب يي ن شهاک و ر
ی کس اه ندوزفا نآ فده و هدوب
اپ شزرا رثکادح ی
راد هب مامت ی لاعف ي ااه ی نامزااس
سا آرف . ی دن دم ی ر ی ر ی کس ن ي ز اعلاطا ر
ی کاس
لوت ار ي د م ی دنک هک م ی دنناوت راراق مومع سرتسدرد
گب ي دنر ا راشتنا . ی
ن اعلاطا ر
ی کس ی هاب ناوانع ای ک
لوئسم ي مهم ی ناسک ارب ی دام ی نار راظن رد هاتفرگ
م ی دوش ا هاک ای ن مطا ي ناان لاصاح ار ام
ی دانک هاک
اااس و نارادماهااس ی
ر ذ ی ناااعفن هااب بوااا ی ۀرااابرد
ر ی کس اه ی لصا ی هاگآ کرش ِداعبا و ا
.دن دواجو ااب
،نیا فافش مدع ي
رد ساسحا ر
ی
،کس هاجوت اب هاب
دوبن امادقا و اهراجنه ی
ااونک م رد
اي نا لاماوع
د ی رگ دوجو ( دراد
Khan, 2016
.)
ساسحا ر هاب وابرم
ی کاس ی اک ی زا هداد ااه ی
غ ي لامر ی
، رد تروص ی هک ااشفا حطس ی
نآ هاب هزادانا
فاک ی مهاس ،دشاب هدانزرا
ا ی شزادراپ رد هداد
ااه ی
رد ی تفا ی رد و دراد ناربراک لدم
اه ی مصت ي م رد نانآ
اتااسار ی شزرا رفآ ی اان ی ااشخبرثا ، ی
لااامعا ار دوااا
درک دهاوا
؛ هب هنوگ ا ی هک امرس ی ه ناراذاگ دانداتعم
ساسحا ر
ی کس وفترپ اختنا رد ی
ناانآ هب فسانم
کمک هب ي هن ا ی .درک دهاوا شرازگ
اه ی هنلااس لعف ی
ااشخب اااهنت ی
ا دراواام زا ساااسح
ر ی کااس مهارااف ار
م ی دنک ا و ی ن م ي ناز رظنزا هدافتاسا ناگداننک افک
ای
مزلا درادن ار . عقاورد
، شرازگ ااه ی هنلاااس نوانک ی
،
ر عاونا ی کس م هب ار اشفا ي
ناز فاک ی ااشفا فاسانم و
و هدرکن هرابرد
اهنآ اسررب و حب ی
امن ی داننک
؛ رد
هک یلاح مه
ي ن لاعف لماوع ي
ام ی داناوت و کراش
لاعف ااي اااه ی داام ی نار شلاااچ هااب ار نآ دااشکب
(
Ghazali, 2008
.)
( رلبود 2008 ) لاد ی ل لصا ی دم ی نار ی ااشفا هاک ی
ر هنابلطواد ی
کس فاک ی ماجنا ار امن ی دانهد ، یاسررب
سا هدرک ا .
ی ن لاد ی ل اعلاطا لماش أت
يی د و هداشن
دهت ی د اهررض هب ی
داصتقا ی لد هاب ًاتدمع . سا اي
ل
نچ دوجو ي
ن لماواع ی ااشفا هاک اسا ی
هانابلطواد
ر ی کس
، هدننکدرسلد سا
؛ ارباانب ی ن
، نونااق اهراذاگ
گنا ي هز اشفا ات دنراد ی
ر ی کس ار ازالا م ام ی داننک اات
مطا ي نان دوش لصاح امرس
ی ه ناراذگ هاب هزادانا فااک ی
علطم ا ( دن
Dobler, 2008
ارب .) ی اعلاطم زا رابرد
ۀ
ساسحا ر
ی کس ( دننام للهادبع و ،نارااکمه 2015
و
کااااک و مااااهاربآ
، 2007 ) زه ی هااان امن ی گدااان ی ار
هب روص برجت ی سررب ی هدرک دنا و و کرش هزادنا
کلام راتااااس ااي
ار هااب ناواانع امن ی هداان ا ی ارااب ی
زه ی هن اه ی امن ی گدن ی رظن رد م ی گ ي دنر . اهنآ دهاوش ی
نبم ی اب بثم هطبار دوجو رب ي
ن سااسحا ر
ی کاس و
ای ن غتم ي اهر ی هدشدای ناشن هداد ( دنا
Abdallah et.,
al,2015; Abraham & Cox, 2007
.) ساااسارب
فلاطم حرطم هدش و اب هجوت مها هاب اي غتم ي ااهر ی
ساااسحا ر
ی
،کااس زه ی هاان امرااس ی ه نراااات مدااع و
تاعلاطا ی ارب ی کراشم ناگدننک
امراس رازااب ی
،ه رد
ای ن سررب هب شهوژپ ی
ب ابترا ي ن ر ساسحا ی
کاس
للع و پ و ي اهدما ی آ ن هتاادرپ هدش . سا نچمه ي ن
،
ای ن شهوژپ عس
ی عت نمض دراد يي
ن حطس سااسحا
ر ی کس کرش اه ی ذپ ی هاتفر هداش امراس رازااب رد ی
ه
ا ابترا ،نارهت لاامتح
ی اااب ار نآ زه
ی هان امراس ی ه و
مدع تاعلاطا نراات ی
کراش ااه خاشم دانک
. رد
ای ا نار ی زا هزوح ن شهوژپ
ادتبا رد زونه ی
رارق راک
دراد و ارش هب هجوت اب ی
داصتقا ی س و ي سا ی مکااح
ن و ي ز مصت ي م اراب عاجارم ی
راذاگاو ی کراش ااه ی
تلود ی صوصا شخب هب ی
، مها ي ر ساسحا ی
کاس
اااشفا حطااس راااتفر کرد و ی
ر ی کااس ااب ي ش ااپزا ي ش ساسحا
م ی دوش . هاب وابرم دهاواش هاب هاجوت ااب
فم ي ندوبد ساسحا ر
ی س ک هواحن رد عونت ، سااسحا
ر ی س ک و تساک ی اه ی ر ی کس ااه ی هداشاشفا اانغ ،
ی
ک حم رتم ي اشفا ی ا ی اام رد نار ی
ااب هس سرواب ااه ی
ااگرزب ی رمآ دااننام ی
ااک شلااات و ناتااسلگنا و ا ااک
م
ارب نارگشهوژپ ی
لحت ي ل ساسحا ر
ی اس ک اسررب ، ی
فلتخم داعبا ساسحا
ر ی اس ک لمااش و ی اگژ ی ااه ی
ر ی کس اه ی هداشاشفا لاماوع و
رثثام راب سااسحا
ر ی س ک ا رد ی مها زا نار ي
یدایز ؛ اسا رادرواارب
ز ی ا ار ی اسررب ن ی
ام ی داناوت تااعلاطا ی صواصارد
هاابنج اااه ی ر ی کااس اااه ی هدااشاشفا تاا رد
ااي را
مصت ي م گ ي ناگدنر نچمه .دهد رارق ي
ن
، ا ای شهوژاپ ن
زج و لوا ي ن شهوژپ اه یی سا ک لحت شور هاب ه اي
ل
اوتحم هب هزادنا گ ي ر ی ساسحا ر
ی س ک شرازاگ ااه ی
هنلااس کرش ا رد ی نار م ی دزادراپ ا راب . ای سااسا ن
،
هب خساپ رضاح شهوژپ فده ای
ن لاثس اسا هاک
لماوع پ و ي اهدما ی عت يي ن هدننک سااسحا ر
ی کاس رد
شرازگ اه ی هنوگچ هنلااس دنا
. ا همادا رد ی
هاب هلاام ن
سررب ی بدا ي ر سااسحا هزواح ا ی
اس ک ، پي اهداما و
لماوع رثثم رب سااسحا ر
ی اس ک اس و هاتاادرپ
اتن ،شهوژپ شور ی
نومزآ ج اضرف
ي ه ااه و اهنرد ای
سفت ي اتن ر ی پ و ج ي هئارا اهداهنش م
ی .دوش
نابم ی رظن ی و پ ی ش ین ۀ شهوژپ
ر ساسحا ی
کس قاابط و نوااستاو رااظن ه
ااي د ( 1998 ) حلاطااصا
« ر ی کس
» م ار ی ناوت هب هاعومجم ناوانع ا
ی ااتن زا ی ج
شان ی زا ای ک ماصت ي م رعت ای ف دراک ام هاک ی ناوات
تلاامتحا ی داد صااصتاا ااهنآ هب ار
؛ هاک یلااح رد
« عطق مدع ي
» نامز ی م دوجو هب ی
آ ی د لااامتحا هک
باسن ااهنآ هاب ناواتن ار ( داد
Watson & Head,
.)1998
هعومجم ا ی اتن زا ی ج ننام د للهادابع و ناسح
( 2013 ) ر ی کس اه هب ار هدرتاسگ روط رات
ی هاب ناوانع
دب ، وا یا
هتسد نئمطمان دنب
ی ام ی داننک و ار ای نا
( 2012 ) راتااس
« ساسحا ر
ی کس
» هب ار غت ناونع ايي ر
فداااصت ی داااصتقا درااکلمع رد ی
آ ی هداان کرااش اااه
رعت ای ف ام ی ( دانک
Abdallah & Hassan, 2013;
Ryan, 2012
.) و ااترب ( نلاوزواب 2004
)
« سااسحا
ر ی کس
» ژتارتاسا هب وبرم اعلاطا ابترا ار ی
،ااه
و ی گژ ی
،اه لمع ي ا اس و ی ر جراا لماوع ی
کرش اه
رعت ی ف سناتپ هک دندرک ي
ل ثأت ي راذگر ی اتن رب ی ج دروم
راااظتنا ار ( داانراد
Beretta & Bozzolan, 2004
.)
اس ی ر شهوژپ اه ی ماجنا لبق هدش ی یارب لاثم
، ناسح
( 2009 ) و م ي که ي نن ( 2012 ) رعت ی ف ر شرازگ ی
کس
هااب ار تاااعلاطا عواان ناواانع ی
ذپ ی هااتفر داانا رد هااک
شرازگ اه ی س هنلاا هدناجنگ سا هدش
هاک ااجنآ اات
بي نا ۀدننک اهدروآرب ی دم ی نار سا (
Hassan, 2009;
Miihkinen, 2012
).
سررب ی لاام نوتم و دانسا ی
کرد و جارختاسا و
امرس اساسحا ی
ه ناراذگ و اهرازاب ی ک مهم عوضوم
شلاچ و گنارب ي ز رد نابم ی رظن ی ااشفا ناحل . سا ی
پي ما اه ی راتشون ی و سااسحا ، کراش دراکلمع رب
امرس شنکاو ی
ه ناراذگ راذگرثا ( ااسا
Muzahem,
.)2011
ور ی اهدرک ی لعف ی ارب ی اساسحا جارختسا
لام نوتم زا ی
ز دح ات ای دا ی اغل لانهرف هاب ااه
ی
ناوارف شرامش و صاا ی
هژاو اه ی هدشاشفا صااا
شرازااگ رد اااه
ی راااشتنا ی هتفا ااکتم ی هااچره . ااسا
ناوارف ی هژاو ااشفا ااه
ی ااب بترام ًاتدامع( صااا
ر ی کس ب )ماهبا و ي
رتش دشاب
، نااشن سااسحا هدانهد
ر ی کاس ب ي رتاش ( اسا
Abraham & Cox, 2007;
Loughran & McDonald, 2013
؛ ) ارباااانب ی ن
،
اااهروتکاف ی
ر اااشفا ی کااس ر ساااسحا رااب ی
کااس امرس
ی ه ناراذگ راذگرثا
؛دن اربانب ی
،ن ا رد ای ن شهوژاپ
ارب ی اسررب ی ر سااسحا ی
کاس امراس ی ه ناراذاگ رد
شرازگ اه ی ،هنلااس لماوع پ و ي اهدما ی عت يي ن هداننک
ر ساسحا ی
کس هتفرگ رظن رد
. سا هدش
ر ساسحا رب رثؤم للع ی
کس
امرااس ی ه ناراذااگ داااهن
ی اااناوت یی رتلااااب ی ارااب ی
کرش رب راظن دنراد اه
؛ ز ی ار ندروم عباانم اهنآ اي
زا
اراک دننام یی
، واق هدافتسا و هبرجت ی
ر قاح زا ی
ار
ااام اااسد هاااب ی
دااانروآ و
اراااب ی زا اااظفاحم
امرس ی ه راذگ ی گنا دوا ي هز هب هک دنراد بون
ۀ ااهنآ دوا
وشت ار ی ق م ی دنک دام اات ی ر ی هاب ار شهااک رواظنم
امن داضت ی
گدن ی ب ي ن دام و ناکلام ی
نار داننک لراتنک
؛
ازا ی ن
،ور کرش وشت اه ی ق ام ی دنواش ااعلاطا اات
ب بترم ا ر ی کاس ب ي رتاش ی اراب ار ی رااشف ندروآراب
محت ي ل هدش امرس سوت ی
ه ناراذگ داهن ی .دننک اشفا
رظن اب هطبار رد ی
ه امن ی گدن ی
، ه ي ئ دم ی هر رزاب
آرف رااب ی اهداان ی داام لرااتنک و راااظن ی
ر یت ی ثأاات ي ر
اام ی دراذااگ ا . اای ن آرف ی داان اااشفا رااب ااسا نااکمم ی
ر اعلاطا ی
کس ب ي رتش اراب شلات رد ی
ثأت ي راذاگر ی
ثأات دوجوم اعلاطا نراات مدع لکشم شهاک رب ي
ر
( دراذگب
Healy & Palepu, 2001
.) دنچ ی ن قااحم
ای ن عضوم ار دنراد ازافا هاک ی
ش دام داداعت ی
نار رد
ثأت ي راذگر ی اناوت رب یی ارب نامزاس ی
لرتنک و راظن
کرااش رثثاام آرف رد اااه
ی اهداان یی ااسا مااهم هااک
هب اشفا نآ فجوم ی
ر ی کس م ی دناوت هب ناونع ی ک ی زا
لک رصانع ي
د ی دواش هتفرگ رظن رد
؛ هاب ناوانع لااثم
،
رمشلا ی ( 2014 ) دوجو ی ک راداانعم و ابثم هطبار
بي ن ااشفا ی ر ی کاس ه هزادانا و لاک ي
ائ دام ی هر ار
اسانش یی ( درک
Al-Shammari, 2014
)
؛ اااب ی ن ،لااح
و لاانچ نتروااک
ی ( 2006 ) اام للادتااسا ی
دااننک هااک
ذپ ی شر ی ک ه ي ئ دام ی هر راب اسا ناکمم رزاب
آرف ی اهداان ی ثأاات نامزاااس راااظن و لرااتنک ي
اافنم ر ی
( دراذگب
Cheng & Courtenay, 2006
)
؛ ااب ی ن ،لااح
د ناااحم ی
رگ م للادتسا ی
دننک ازفا ی ش دم دادعت ی
نار
اسو هانماد اب ي
ع رات عمااج شاناد و اصخت و ،رات
رد هلمجزا مز
ي هان رادبااسح اصخت ی
، ا راب ی دااج
تي م ی اب گنا ي هز دم زا ی نار ثأت ي ر م ی دراذگ اشفا رب هک ی
ر ی کس ارب ی ناشن ا نداد ی ن کأت عوضوم ي
د م ی دنک .
روئت ی امن ی گدن ی پ ي داهنش م ی دنک دم ی نار لاتاسم
مهم شان ی
ااهراتفر لراتنک و راظن رد ی
دام ی نار
ازا و دنراد ی
ن ور م راظتنا ی دور دم هچره ی
نار لاتسم
ه رد ي ئ دم ی هر ب ي رتش ااشفا حطاس ،دنشاب ی
ر ی کاس
داهاوا رتلااب ( دواب
Lopes & Rodrigues, 2007
.)
دم ی نار امت لاتسم ی
ل ارب دنراد ی رتلااب حطس هئارا ی
فافش و اشفا زا ي
، ب راشف ي رتش ی دام رب ی نار لاامعا
دننک
؛ ز ی ار دم ی نار اصخش رهش هب لاتسم ی
دواا
مها ي م ی
؛دنهد ارباانب ی
،ن راظن للادتاسا ی
اابترا
تبثم ی ب ار ي ن اشفا ی ر ی کس دم و کرش ی
نار لاتسم
پي داهنش م ی دنک . دوجو اب ا ی ن عقاو اي هاک الناد ی و
هااااکلام ی ( 2008 ) ااافنم هاااطبار ی
اااب ي ن للااتاااسا
ه ي اائ داام ی هر اااشفا و ی ر ی کااس پ ااي اد اام ی نک اان د
(
Donnelly & Mulcahy, 2008
)
، و پوااال
ردور ی زگ ( 2007 شرازگ ) م
ی دنهد ب هطبار ي ن اشفا ی
ر ی کس دم و ی نار چاان لاتاسم ي
ز ( اسا
Lopes &
Rodrigues, 2007
.)
زا اجنآ یی هک کرش اه ی ب داداعت رزب ي
رتاش ی
ام راظتنا ،دنراد نارادماهس ی
دور زه ی هان س ي اسا ی رد
کرش اه ی رزب ب رت ي رتش ارباانب ؛داشاب ی
،ن دام ی نار
کرش اه ی رزب گنا رت ي هز اشفا ی بترام اعلاطا
ر اب ی کس ار دنراد
؛ ز ی ار زه ی هان س ي اسا ی اراب ی ااهنآ
بي رتش سا
؛ ازا ی ن
،ور م راظتنا ی دور ااشفا ی ر ی کاس
هب روئت اب قباطم کرش هزادنا اب بثم روط ی
زه ی هان س
ي سا ی رب هولاع .دشاب بترم ای
،ن ب ابترا ي ن هزادنا
اشفا و کرش ی
ر ی کس تکرش ی م ار ی ناوت مداع ااب
تاعلاطا نراات ی
ب ي ن دم ی نار سفت نارادماهس و ي
ر .درک
امرس ی ه ناراذگ لاااب حطاس یی
فالط ار ااعلاطا زا
م ی دننک
؛ اااب ی ن ،لااح دام ی نار انچ اسا ناکمم ي
ن
تاعلاطا ی لد هب ار اي ل زه ی هان ااه ی هت هاب وابرم اي
،ه
سرباسح ی تنا و راش ر اب بترم اعلاطا ی
کس هائارا
ابرجت راظنزا .دننکن ی
، اادابع لله و ( ناسح 2013
) و
لي لزن ی و ارش ی زو ( 2005 ) رادانعم بثم هطبار ی
اب ي ن
اشفا و کرش هزادنا ی
ر ی کاس پ اي اد ااب هاک داندرک
نااابم ی رااظن ی ناوااخمه ی
( دراد
Abdallah, &
Hassan, 2013; Linsley & Shrives, 2005
.) مرها
لام ی عم ي را ی مأات زا ي ن لاام ی جرااا ی ااب هاطبار رد
امرس ی ه ا . سا کرش ی
ن د لماع ی راگ ی هاک اسا
دم سا نکمم ی
نار ااشفا هاب ار ی
ب ااعلاطا ي
رتاش
ااشفا هاب وبرم ی
ر ی کاس انچمه و ي
ن لقاداح هاب
تاعلاطا نراات مدع لکشم ندناسر ی
ا رد ای ن دروام
بي ن کرش امرس و اه ی
ه ناراذگ و اهنآ زاين نارااکبلط
نآ دمدنلب اه
گنارب ي
؛دز اربانب ی
،ن روائت ی امن ی گدان ی
اپ ي ش ب ي ان ی ام ی دانک راش ک ااه یی زا لااااب مراها ااب
گنا ي هز اه ی ب ي رتش ی ارب ی اشفا ی ااعلاطا هنابلطواد
بي رتش کرش هب بسن اه
یی رتمک مرها هک ی
،دانراد
م رادروارب ی
دنوش اناوت ات یی اه ی راظن رد ار دوا
داام و ی ر ی افوم ااي مآ ااي ز ر ی کااس اااه ی فاالتخم
هتسجرب دننک (
Linsley, 2000
&
Shrives
.)
ذاختا رد ناسرباسح مصت
ي ام وابرم کراش
اشفا حطس هب ی
ر ی کس ی نآ هئارا لابند هب کرش هک
ساسا شان ، سا مومع هب ی
( دانراد
Firth, 1979
.)
رواائت ساااسارب ی
زه ی هاان امن ی گداان ی
، اای ک آرف ی داان
ااسرباسح ی
هااب اای ک رازاابا راااظن هاابنج ی
داابت ی ل
م ی دوش لحت رب هک ي
ل ثأت کرش شزرا ي
ر م ی دراذگ و
ااب بترام لئااسم شهاک عاب حطاس هائارا مداع
ندروم ي زا ب اعلاطا ي
ن دم ی نار امن و ی ناگدن م ی دواش
(
Watts & Zimmerman, 1983
.) البق ااعلاطم ی
ثأت ي ر ا رب سرباسح عون اشم
ی رد ااشفا حطاس و
شرازگ اه ی اسانش ار هنلااس یی
. سا هدرک و لب مک
( ناراااکمه 2014
) ااسرباسح اااسسثم داانداتعم ی
ذاپ رب رزب ی
شر اهدرادناتاسا ی
اسرباسح ی
ثأات ي ر
م ی دنراذگ
؛ ز ی ار للااتاسا حطاس افح لابند هب اهنآ
ازفا عاب هک دنتسه دوا ی
ش هعاسوت و اهنآ رهش
زم ی تباقر ی م رازاب رد نامزاس ی
( دوش
Campbell
et al., 2014
.) ا راب هولااع ای
،ن روائت ی امن ی گدان ی
م داتع اسرباسح ااسسثم اسا ی
نااش رزاب
بي رتش ی ارب ی مطا هئارا ي نان ب ي رتش دنراد نارادماهس هب
ااسانش راب اسا نکمم هک یی
زه شهااک ی
هان ااه ی
ثأات دواجوم رااظن هب وبرم ي
ر .دراذاگب رطزا
ای ق
لحت ي ل روائت ی بدا و اي
، ا اب ابثم اابترا ي
ن عوان
اشفا حطس و سرباسح ی
ر ی کس . سا
ااب ااابترا ي
ن ر شرازااگ ی
کااس دااان و ی گن ی ار
م ی ناوت روئت اب ی ن ي زا امرس ی ه ضوت ي ح داان .داد ی
گن ی
اشن ن هدنهد اناوت یی لام ی ای ک اراب کراش ی
مااجنا
هاتوک ادهعت اربانب ؛ سا دوا دم
ی
،ن ،ناراکهداب
ذ و نارادماهس ی
نااعفن داان باسن هاب باسن ی
گن ی
کرش نارگن اه ا م .دن ی ناوت تقو درک للادتسا ی
ای ک
دان دوبمک اب کرش ی
گن ی ام هجاوم ی
،دواش دام ی نار
ام ی ل دنا ر اب بترم اعلاطا ی
کس ب ي تاش ر ی ااشفا ار
امرس ات دننک ی
ه ناراذگ ن و دننک ذج ار ي
اهزا ی ااهنآ
رتلااب حطس هئارا اب ار ی
فافاش زا ي داننک هدروآراب
؛
تنرد ي
،هج دام ی نار ام ی دانناوت لاام عباانم ی
ب ي رتاش ی
،
عمج روآ ی داان دوابمک لاکاشم راب و ی
گن ی هابلغ
اربانب ؛دننک ی
،ن رظن ی ه ن ي زا امرس هب ی
،ه فنم هطبار ی
ب ي ن
دااان ی گن ی ر شرازااگ و ی
کااس پ ار ي داهنااش اام ی داانک .
ماگنه ی هک ای ک داان دوابمک زا کراش ی
گن ی جانر م
ی
،درب دم ی نار گنا کراش اي
هز ااه یی اراب ی ااشفا ی
ر اب بترم اعلاطا ی
کس ب ي رتش ارب ی دوبمک رب هبلغ
لام عبانم ی برجت دهاوش .دنراد ی
بدا رد اي ا وابرم
ااب ااابترا هااب ي
ن ر شرازااگ ی
کااس و ؛دراداان دوااجو
ااب ی ن
،لاح ( محزم 2011 ) شور زا هدافتاسا ااب ااه
ی
سرگر ي نو ،فلتخم ی
ک تن ي هج کرت ي اب ی اراب ی هاطبار
ااب ي ن دااان ی گن ی اااشفا و ی ر ی کااس پ ااي اد اام ی داانک
(
Muzahem, 2011
.) داشر د زا کراش ی
راگ لالع
ر ساسحا ی
کس هب هک سا فم رازبا هوالاب روط
اي د ی
سا گنا و اي هز ا ی اراب ی دام ی نار هاب ااشفا رواظنم ی
ب اعلاطا ي
رتش اشفا هب وبرم ی
ر ی کس ا .دشاب ای ن
اب ااعلاطا نراات مدع لکشم سا نکمم دشر ي
ن
ی ک لاام اسسثم و کرش ی
هاک داهد شهااک ار
هب بون ۀ وا د اناوت سا نکمم یی
تسد رد ي با ی عباانم هب
لام ی جراا ی ندروم اي زا اراب ی ن ي ااهزا ی اتآ ی ن ار اي ز
دشخب دوبهب
؛ ااب ی ن
،لاح ارب ی کرش زا اه
ی د ی
،رگ
اناوت سا نکمم یی
ارب ار دوا ی
ندروآ اسد هاب
لااد لرتنک ی
رس دشر هبرجت و ی
ع و دناشاب هتاشادن
ای ن م ی دناوت هب ر دااضت هاب راجنم هوالاب روط ی
کاس
تاذ ی دوش
؛ ااب ی ن
،لاح ارب سا نکمم ی
کراش ااه
ای ن ا زا هک دشاب هتشاد دوجو ناکما ی
ن انتجا رطا
گنا و دننک اي
هز دام ی ر ی اراب ار ی شرازاگ هانوگره
لااد لرتنک رد فعض ی
ازفا ی ش ( دنهد
Khurana et
al., 2006
.)
پي اهدما ی ر ساسحا ی
کس
ودت ی ن ناگدننک رادبااسح باواض و لواصا
ی و
عضو امرس رازاب اررام ناگدننک ی
ه یارب امح ی زا
امرس عفانم ی
ه
،ناراذگ کرش ااشفا هب فظوم ار اه ی
م اعلاطا ی
دننک مهم زا . رت ی ن لاد ی ل هماقا اراب هدش ی
اشفا اررام عضو ی
رادباسح هزوح رد اعلاطا ی
تاعلاطا نراات مدع ی
زه و ی هن امرس ی ه م ي نا دام ی ر ی
اااس و ی ر ی ن ( ااسا ی واااع داژاان و بذ ي ااح ی
، 1401 .)
داام ی نار کرااش گنا ااسا نااکمم اااه ااي
هز ا ی ارااب ی
اشفا رد کراشم ی
ر ی کس دنشاب هتشاد
؛ ز ای ار ااهنآ
اب ی د راتمک ااب ی
ن زه ی هان امراس ناکمم ی
ه ازافا ار ی ش
دنهد
؛ نامه روائت سوت هک روط ی
ااه ی و شرافاس
ني زا امرس ی ه پ ي داهناش ام ی دواش دام . ی نار کراش ااه
م دعااتم ی دنواش ااشفا اات ی
هاب وابرم ااعلاطا
ر ی کس ازفا ار ی ش زه شهاک زا ات دنهد ی
هان امراس ی ه
هرهب شهااک هاب راجنم ااشفا رتلااب حطس .دنوش دنم
ر ساسحا ی
کس و زه شهاک ی
هن م ی دوش ناامز . ی هاک
تااعلاطا نرااات مدع ی
کراش ،داشاب مکااح ااه
ی
ر ی کااس ذااپ ی ر رتلااااب هرااهب براان ی
هدااب هااب ار ی
اااه
م ی دنزادرپ ار دوا ماهس شزرا و اپ
يی ن رات دانهاوا
. شاد م للادتسا ی
دوش ر ی کس اعلاطا
، نامز ی شهاک
م ی ی دبا لااب حطس هک یی
و دواش شرازگ اعلاطا زا
ازا ی ن
،ور امرس ی ه ناراذگ م ی دنناوت راتمک هدزاب برن ی
ذ ب ار ی دنر ا رب هولاع . ی
،ن روئت ی اه ی ن و روتاسد اي
زا
امرس هب ی ه ن ي ز م ی دنناوت افنم ابترا ی
اب ي ن سااسحا
ر ی کس و زه ی هن امرس ی ه ضوت ار ي ح ناامز .دنهد ی
هاک
هاااگنب دااان هااب اااه ی
گن ی ن ااي زا گنا ،داانراد ااي
هز اااشفا ی
ر اااب بتراام اااعلاطا ی
کااس ارااب ار ی ذااج
امرس ی ه ناراذگ ازفا و ی ش امرس ی ه راتمک ااب ی
ن زه ی هان
دنهاوا نکمم ( شاد
Healy & Palepu, 2001
.)
هعسوت روائت ی املاع اهد ی اشلات رد ی
اراب ی
ضوت ي ح دپ ی هد اهرازاب رد اعلاطا نراات مدع ی
راک
ط ذاختا اب ي
ف ی هتشر زا ااشفا لمااش ااه ی
ااعلاطا
هب اعلاطا نراات مدع . فرگ روص هوالااب رواط
نامز ی م بر ی دهد هک ی ک فرط رد ی ک راداام رازاب
بي رتش ی هب بسن اعلاطا د فرط
ی رگ شاد هت داشاب
(
Campbell et al., 2014
.) سااااسحا ر
ی کاااس
م ی دناوت ی ک اسب شور ي
را اراب رثثام ی
لقاداح هاب
تاعلاطا نراات مدع لکشم ندناسر ی
اب ي ن دام ی نار و امرس
ی ه ناراذگ کرش .دشاب اه
یی هاب لاابند هاب هاک
لاام عابنم ندروآ سد ی
جرااا ی ن ي ،دنتاس ًلاوامعم
ني زا ی اشفا هب ی ر هنابلطواد ی
کس دنرادن
؛ ااب ی ن ،لااح
صرف کرش رگا اه
یی رب ار ا ی تسد ي با ی حوطاس هب
اراب اامازلا راگا و دانک هبرجت لااب دشر ی
ااشفا ی
رابجا ی هاب فااک هزادانا ی
نرااات مداع و داشاب ماک
تااعلاطا ی اسا ناکمم ،داشاب هتاشاد دواجو لاااب
دم ی نار گنا ي هز هاب هاک دناشاب هتشاد هانابلطواد رواط
رگاشفا ی .دننک اب اشفا هب هجوت ی
رظن ،هانابلطواد ای
ه
ملاع هد ی پ ي ش ب ين ی م ی دنک نراات مدع روص رد
تاااعلاطا ی
، امرااس ی ه ناراذااگ داانناوتن ااسا نااکمم
کرش اه ی اب ک ي ف ي کرش زا ار لااب اه
ی کاب ي ف اي
اپ يی ن امتم ی ز دننک . کرش ااه ی اراد ی راترب قباواس
داام درااکلمع ی
ر ی ر ی کااس گنا ، ااي هز ب ي رتااش ی ارااب ی
اشفا ی ر اعلاطا ی
کس ب ي رتش ی زا دانناوتب اات دنراد
ا شرازگ ی
ن فاضا اعلاطا ی
داعت راظنزا ی
ل ق ي ام
س ماه دوس لااب مس هب ( دانربب
Woods & Reber,
.)2003
رد اشفا اب هطبار ی
ر ی
،کس سا نکمم ی
ک
تااعلاطا نرااات مدع لکشم ی
اب ي ن ای ک و کراش
جراا ناربراک ی
ا .دشاب هتشاد دوجو نآ ی
ن م ی دناوت
دم ناش ی
ر ارب ار ی ازفا ی ش امرس ی ه ن روص رد ي
زا
تقو هک دهد شهاک ی
کرش عاس ااه ی ام ی داننک ااب
رتمک ی ن زه ی هن اهرازاب رد نکمم ی
امراس ی
،ه امراس ی ه
دوا ار ازفا ی ش هب ،دنهد و ی هژ ناامز ی اباقر ااب هاک
اس ی ر ی ن هئارا راداهب اروا عون رس رب اراش و هدش
ی
تآ هدزاب و راشتنا ی
م هجاوم ی
،دنوش ر ی کس اه مدع و
عطق ي اه ی صاا ی ا ی داج م ی دوش ر . ی کس ااه ب ي رتاش
دواش عاب سا نکمم نآ راداهب اروا اب هطبار رد امرس ی ه ناراذگ ارب ی زرا هاب کامک ای
با ی ر ی کاس ااه
رج ی نا اه ی دان ی اتآ و دوجوم ی
انچمه و ي
ن شزرا
ارااب و راداااهب اروا ی
مااصت ذاااختا هااب کاامک ي
ام
امرااس ی ه راذااگ ی ب اااعلاطا ،فااسانم ي
رتااش ی ار
داننک ساوارد
؛ تنرد ي ،هاج دام ی نار اسا ناکمم
اشفا اعلاطا دننک اختنا ی
ب هانابلطواد ي
رتاش ی ار
رطزا ی ق شرازگ اه ی ک اشفا دوا هنلااس دنن
؛ تنرد ي هج
،
عطق مدع و اعلاطا نراات مدع لکشم ي
ناربرااک
شهاک ار دنهد
امرس و ی ه ب ي رتش ی ابقر هب بسن ار ی
.دننک ذج دوا واائاد یی و ئوروااب ي ( 2022 ) رد ااشهوژپ ی اااب
ناونع
« اهرازاب نرااتمان شنکاو ی
اساسحا هب ماهس
ر ی کس : ی ک دج لدم ای د ق ي ام راذاگ ی اراد یای
» زا
ی ک ور ی درک اسرگر دوا ي
نو غ ي اطار ی (
NARDL
)
ارب ی لدم زاس ی اب نراااتمان ابترا ي
ن ماهاس هدزااب
ای لاا هداحتم هاعومجم و ا
ی غتم زا ي ااهر ی لاتاسم
هلمجزا اساسحا امرس
ی ه راذاگ هدافتاسا هدراک
دانا .
اتن ی ج شهوژپ م ناشن
ی هد ن د امرس اساسحا ی
ه راذگ
روااحم شااان ی
دراد ماهااس رازاااب رد .
اانچمه ي ن
،
اااساسحا امرااس
ی ه راذااگ هااب ناواانع اای ک ر ی کااس
س ي تامتس ي ک لمع م ی دنک اسوت اسا ناکمم هاک
ماهس رازاب قي
م راذگ ی امراس و دواش ی
ه ناراذاگ ااب
بدااب( مااک اااساسحا ين
ی ) هااب روااط االک ی ب ي رتااش زا
امرس ی ه ناراذگ اراد ی شواا( لاااب اساسحا ب
ي ان ی
،
هبدامتعا فن ب ي ش دحزا ب ) ي رتش افوم لامتحا و دن ي
ااهنآ اسب ي را ب ي رتاش ( اسا
Dhaoui & Bourouis,
.)2022
اوکسم و ( کجح 2020 ) رد شهوژپ ی ااب ناوانع
« جارختااسا ساااسحا
اااه ی ر اااب بتراام ی
کااس رد
شرازگ اه ی هنلااس کرش اه ثأت و ي ر دراکلمع رب نآ
لام ی
» ل زا هدافتاسا اب ي
اس هاملک ااه ی ااب( صااا
ر فسچرب ی
کس فنم ی ارب هک ) بثم و ی
ر ی کس اه ی
لااام ی ا کرااش ی
داااج درک
،داان جارختااسا هااب مادااقا
ر ساسحا ی
کس شرازگ اه ی نتم ی دم ی ر ی درک دن و
اهنآ ابترا ار
اب لام درکلمع ی
کرش لماش هداب ی
،
رازاااب شزرا
، روآدوااس ی
و ر ی کااس گتااسکشرو ی
سررب ی درک دن . ی هتفا اه ی ا ای ن شهوژاپ دهاواش
ی زا
هدمع شان ساسحا
ر ی کس جارختسا هدش
، هب ناوانع
صااش ی زا ر ی کس اه ی لام ی م هئارا ی داهد نااشن و
م ی دهد ر ساسحا ی
کس لاام دراکلمع رب ی
راذاگرثا
( سا
Myšková & Hájek, 2020
.)
ای اااس ي اک ( 2018 ) رد اااشهوژپ ی
ااااب ناوااانع
« اااهروتکاف ی
ر اااشفا ی کااس زه و ی هاان هدااب ی رد
کرش اه ی ن سروب ي و ی کرو
» ر روتکاف شش زا ی
کس
ناوق ي
،ن ر ی کس لام ی
، ر ی کس لام ي
، ا ر ی کس واعد ی
قواح ی
، ر ی کس ر و نلاک داصتقا ی
کس لمع ي تا ی
، ااب
لحت شور ي
ل ارب اوتحم ی
ر ااشفا شجناس ی
کاس رد
شرازگ اه ی لام ی فتسا هدا ااتن . اسا هدرک ی
ج نااشن
اام ی هد اان د رد اااهرازاب ی هدااب ی
، اااهروتکاف ی
اااشفا
ر ی
،کس واح ی فم اعلاطا ي
د ااصخشم و دنتسه
ر ی کس کراش زه رد ااه ی
هان هداب ی کعنام ااهنآ
اام ی دوااش ماو . ناگداانهد مواامع
ی
، اااهروتکاف ی
اااشفا
ر ی کس هب ار امن ناونع ی
هدن ر ی کاس راظن رد کراش
م ی گ ي دنر نچمه . ي ن
، ر ی کس م لا ی ب ي رتاش ی ن ثأات ي ر راب
زه ی هن هدب ی ( دراد
Isiaka, 2018
.)
نوباراااپ ی و ( ناراااکمه 2018
) رد ااشهوژپ ی اااب
ناونع
« ب هطبار ي ن ر و اساسحا ی
کس ااهرازاب رد ی
لام ی
» ارض ی ف ب ابترا ي ن عم ي اهرا ی و رازاب ساسحا
ر ی کس اهرازاب رد ار ی
ا ی لاا هدحتم اچ و ناملآ ، ي
ن
مخت ي ن هدز دنا . رظنزا ر ی
،کس عم راهچ اي را فاراحنا
عم ي
،را ضرعم رد شزرا ر
ی کس رسک ، ی راظتنا دروم
ر و ی کااس ارااب .دااش هااتفرگ رااظن رد فارااحنا ی
،رازاب اساسحا هداد
اه افتسا اب هد روانف زا ی س ي لانگ
ناور ی راتفر ساسارب هک امرس
ی ه ناراذگ رد هکبش اه ی
عامتجا ی ، سا عمج روآ ی هدش دنا اتن . ی ج کااح ی زا
رامآ ابترا دوجو ی
اابترا اهج هک سا رادانعم
اراد ی انعم ی لام ی ا راب هولاع . سا ای
،ن ی هاتفا ااه ی
برجت ی ارب ی هزادنا همه گ
ي ر ی اه ی ر ی کاس .دانربتعم
اتن ی ج روئت اب ی مشچ زادنا راد اباطم ن
د
؛ ز ی ار نامز ی
اساسحا هک نااشن
هدانهد داان ی گن ی ااپ يی ن اسا
فنم رادام(
ی ارب ی اب واافت ي
ن دوعاص داش ی
و
لوزن ی ،) امرس ی ه ناراذگ عس ی م ی دننک هرکاذام ماجح
ثأات هاک دانهد شهاک ار ي
ر اتبثم ی ر راب ی کاس .دراد
نياانچمه
، راناااس رد ی
و ی ناااامز ،سواااکعم ی
هاااک
ساسحا ا کااح ی داان زا ی گن ی ازافا ،داشاب لاااب ی
ش
و هرکاذم مجح تنرد
ي هج
، ر شهاک ی کس دواجو دراد
(
Paraboni, 2018
.)
رز ی ک و هول ي چ ی ( 2017 ) رد شهوژپ ی اب ناوانع
« ر ساسحا ی
کاس داان و ی گن ی کراش ااه رازااب رد
هااسنارف
» هداد زا هدافتااسا اااب اااه
ی ولبااات یی
، ثأاات ي ر
ر اساسحا ی
کس دان رب ی گن ی اسررب ار رازاب ی
و زا
ل شش ي اس ااملک ر
ی کاس
« عاض ،نئمطماان ي
،ف
اافنم ی
، نوناااق ی
، لوئااسم و ااصرف ي
عااامتجا ی و
حم ي ط ی ارب ی هزادنا گ ي ر ی ر سااسحا ی
کاس هدافتاسا
هدرک دنا اتن . ی ج م ناشن شهوژپ ی
هد ن د ر ناحل ی کاس
دش ی د شرازگ رد خشمان اعلاطا و اه
ی هنلاااس
دان شهاک هب رجنم ی
گن ی م ی دواش ا راب هولااع . ای
،ن
غتم ي ر امت ی ل ر ی کس داان راب ی گن ی ثأات ي ر ام ی دراذاگ
(
Zreik & Louhichi, 2017
.)
دارااهم ی و ( ناراااکمه 1400
) رد ااشهوژپ ی اااب
ناونع
« ثأت ي ر هاظفاحم رااک ی ااشفا رد ی ر ی کاس راب
اوتحم ی تاعلاطا ی اعلاطا رادباسح
ی مه و ناامز ی
ماهس هدزاب
» سررب هب ی ثأت ي ر هظفاحم راک ی ااشفا رد ی
ر ی کس اوتحم رب ی تاعلاطا ی اعلاطا رادباسح
ی و
مه نامز ی هتاادرپ ماهس هدزاب .دنا
ی هتفا اه ی شهوژاپ
ناشن م ی هد ان د هاظفاحم رااک ی ااشفا رد ی ر ی ،کاس
اوتحم ی تاعلاطا ی اعلاطا رادبااسح
ی ازافا ار ی ش
م ی دهد نچمه . ي
،ن اتن ی ج ناشن م ی هد ن د هظفاحم راک ی
اااشفا رد ی
ر ی کااس هااب ازاافا هطااساو ی
ش فافااش ي ماه ، کرش صاا اعلاطا
ناامز ی ار ماهاس هدزااب
م شهاک ی دهد .
شوا کو و قلا يل
ی ( درف 1400 ) رد شهوژپ ی اب
ناونع
« بت يي ن س داعبا رثا ي
سا ی و اقلااا ی ااهراتفر ی
دم ی ر ی ااشفا حطاس رب ی
ر ی کاس رگاشرازگ رد ی
لام ی هنلااس کرش رد اه
ی ذپ ی هتفر هداش سرواب رد
نارهت راداهب اروا
» هب سررب ی س دااعبا راثا ي
اسا ی و
قلااا ی اهراتفر ی دم ی ر ی ااشفا حطس رب ی
ر ی کاس
رگااشرازگ رد ی
لااام ی هنلااااس کرااش رد
اااه ی
ذپ ی هاااتفر هداااش ناراااهت رادااااهب اروا سرواااب رد
هتاادرپ دنا و ارب ی سررب ی س داعبا ي اسا ی و اقلااا ی
اااهراتفر ی داام ی ر ی اااهراتفر( ااااش جنااپ زا ی
شوا ب ي هنان دم ی
،نار راتفر هتوک ب ي هنان دام ی
،نار رااتفر
امن ی گدن ی دم ی
،ر دم ی ر ی دوس و زه ی هن س ي سا ی شان ی
زا راااتفر داام ی ر ی هدافتااسا ) هدرااک
داانا . ی هااتفا اااه ی
ام نااشن شهوژپ ی
هد ان م رد د اي نا س دااعبا ي اسا ی و
قلااا ی اهراتفر ی دم ی ر یت ی
، اهراتفر ی شواا ب ي هانان
دم ی
،نار امن رااتفر ی
گدان ی دام ی
،ر دام ی ر ی و دواس
زه ی هن س ي سا ی اشان ی دام رااتفر زا ی
ر ی شهااک ااب
فافش ي حم ي رگاشرازگ ی
ااشفا شهااک فباس ی
ر ی کااس رگااشرازگ رد ی
لااام ی هنلااااس اام ی دوااش .
نينچمه اتن ، ی ج ثم ی د هاتوک رااتفر هک سا نآ ب
ي هانان
دم ی نار راداانعم رثا ی
ااشفا حطاس راب ی
ر ی کاس رد
رگشرازگ ی
لام ی هنلااس درادن .
شوا فلاط و قلا ني
ا ( 1400 ) رد اشهوژپ ی ااب
ناونع
« بت يي ن رثا هافم ي م رگشرازگ ی
لام ی راب حطاس
اااشفا ی ر ی کااس رد رگااشرازگ ی
لااام ی هنلااااس رد
کرش ااه ی ذپ ی هاتفر هداش رادااهب اروا سرواب رد
نارهت » تاغل ی ر دننام ی
،کس مدع مطا ي ،ناان اسرداد ی
،
اپان ،مهبم ای
،راد ، ولطماان ،رااشف ،راواشد ،شلااچ
پ ،ضقانتم ي
چ ي
،هد فلاا ،عونتم و
لک اغل ار ...
ي د ی
