هدکشناد یزرواشک
یعیبط عبانم و
یشزومآ هورگ ینابغاب مولع
اپ نای دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب همان
تلاوصحم دیلوت شیارگ ینابغاب مولع هتشر هناخلگ
ا ی
سررب ی ثأت ی ر اهرتسب ی
لولحم و تشک فلتخم شاپ
ی يايرد کبلج هراصع ی
،دشر رب لوباتم و درکلمع
ی ت اه ی گ هيوناث ی
ها ئوراد ی لاراک
( Momordica
charantia L )
:رگشهوژپ
یردیح دمحم یزقیلد
:امنهار داتسا
زورهب رتکد ا
عامس لی روپ
رت یسوم رتکد ا
ولگیگ یب
:رواشم داتسا
روپ یلعخیش یضترم سدنهم رهب رتکد ا
دهد م ا ر
نمهب 1398
ناونع و :روآدیدپ مان سررب
ی ثأت ی ر اهرتسب ی و تشک فلتخم لولحم
شاپ ی یایرد کبلج هراصع ی
،دشر رب لوباتم و درکلمع ی
ت
اه ی گ هیوناث ی ها ئوراد ی لاراک یزقیلد یردیح دمحم /
داتسا نا امنهار : لیعامسا زورهب رتکد روپ
- ولگیگ یبارت یسوم
داتسا :رواشم نا روپ یلعخیش یضترم
- رادهد مارهب
خیرات :عافد 7
/ 11 / 1398
دادعت حفص :تا 125
.ص
نایاپ هرامش :همان
ینابغاب مولع
:هدیکچ :فده تسه مهم ییوراد ناهایگ زا یکی لاراک هایگ
، هک یهصاخ ههبذج زا ناریا روشک رد نآ تشک اریخا
هیذغت یسررب .تسا هتشگ رادروخرب ملاس
یاههدوک زا هدافتهسا و رادیاپ یزرواشک یاه هبنج زا هدافتسا و
یتسیز ییایرد کبلج هراصع دننامه زا هایگ نیا دیلوت رد
یمها .تسا رادروخرب یا هژیو ت
شور :شهوژپ یسانش شهوژپ نیا
هب روظنم سررب ی ثأت ی ر اهرتسب ی لولحم و تشک فلتخم شاپ
ی هراصع
کبلج یایرد ی
،دشر رب لوباتم و درکلمع ی
ت اه ی گ هیوناث ی ها ئوراد ی لاراک هب تروص رهط بلاق رد لیروتکاف
فداصت ًلاماک ی
رارکت راهچ اب هب
تروص نادلگ تشکبآ ی
شزومآ هناخلگ رد ی
شهوژپ و ی زرواهشک هدکهشناد ی
بدرا ققحم هاگشناد ی
ل ی .دش ارجا لماع اهرتسب لماش لوا ی
تشک یبیکرت تروص هب رد
تبسن اه ی 50 : 50
( کاخ هرا تیپوکوک+
، کاخ +هرا ،تیلرپ کاخ +هرا یمرو تیلاوک ،تهیپوکوک+تیلرپ ، یمرو+تیپوکوک
،تهیلاوک
یمرو )تیلرپ+تیلاوک و
لماع رپسا مود ی گرب ی اب اهیرد کبلج هراصع یی
Ascophyllum nodosum رد
( تظلغ راهچ ،دهاش
،مین 1 ، 2 .تفرگ تروص رطقم بآ اب یرپسا دهاش رامیت رد و )رتیل رد مرگ
هتفاي اه : ،داد ناشن جیاتن تافص رد
تیلاوک یمرو رامیت رد هتوب عافترا :یکیژولوفروم -
تهظلغ رد تیپوکوک
کبلج 1 تافص رد نینچمه و رتیل رد مرگ نزو
هتوب رت ، کشخ نزو ر
هشی درکلمع ، رد یمرو راهمیت تهیلاوک
-
اب تیلرپ کبلج تظلغ 1
خاهش رد و رهتیل رد مرهگ کهشخ نزو
تهیلرپرامیت ههتوب -
کاهخ تهظلغ رد هرا
کبلج 2 مرگ ل رد رتی نیرتشیب ثأت ری لولحم و تهشک ییاهرتهسب نیهنچمه ،دنتهشاد ار تظلغ یهشاپ
یاهه
فلتخم کبلج هراصع یور رب ییایرد
اس ری تافص ییایمیشویب و یکیژولویزیف تافص و یکیژولوفروم ثأهت
ری
.تشاد ییازسب هجیتن :یریگ لولحم زا هدافتسا ،شهوژپ نیا رد یشاپ
کبلج هراصع دشر و درکلمع شیازفا بجوم ییایرد
تهیلرپ یهبیکرت رتسب رد لاراک هایگ هک داد ناشن شهوژپ نیا نینچمه و دیدرگ لاراک هایگ ومن و -
یهمرو
ریاس هب تبسن ار درکلمع و هتوب رد هویم دادعت و دشر رتشیب تیلاوک اهرتسب
یی .تشاد تشک
هژاو :یدیلک یاه تافص ،یکیژولوفروم تافص
.لاراک ،کبلج هراصع ،ییامیشویب تافص ،یکیژولویزیف
1 فده و همدقم -
1-1 - همدقم
ب نرق ی تس و ی مک بط ههب تشگزاب نرق هک ی
تهع گ زا هدافتهسا و ی
ناهها مان ناهمرد رد ههتفرگ
مزرد تاعلاطم نوزفازور هعسوت دهاش ،تسا ی
ههن گ ی ناهها وراد یهی م هدهاهشم و هدوهب ی
ددرهگ ههک
هبزور هضرع زور ی
اهوراد ی دج ی د گ ی ها ی هدرتسگ داعبا رت
ی م ی ی دبا نچمه . ی ن تباث ههک تهسا هدش
کشخ هراصع زا هدافتسا هدش
ی گ ی ها ی هب )مات هراصع(
اج ی لاخ داوم گ زا هدش
ی
،ناها لد ههب هی ل
گ رد دوجوم داوم عمجت ی
،ها وقت بجوم ی
ت ثأت ی ر د نامر ی گولج و نآ ی
ر ی بناج ضراوع زا ی
م ی ددرگ
ا و ی ن هراصع مرف رد اه اه
ی وراد عونتم یی
، غ و تبرش ،دامپ ،لوسپک ،صرق هی
هر رهشب بوهلطم ههک
ب نرق ی تس و ی مک تسه هضرع،
م ی دوش رش ماصمص(
ی
،تع 1386 ا روهشک .) هی
نار لقا عوهنت اهب ی
هم ی
،
ژولوکا ی ک ی فارغج و ی ا یی لد هب و ی ل ههنهپ رد نتفرگ رارق ا
ی گربرد ههک ناههج زا ی
هدهنر حان ههس هی ه
ور ی ش ی اپورا - س ی رب ی
، ای نار ی - ناروت ی لخ و ی ج - نامع ی تسه
، گ عونت زا ی ها ی لباق هجوت ی رادروخرب
هب،تسا وط ر ی هک گ ی ناها هتخانش ا رد هدش ی نار غلاب رب 7500 ا زا .تهسا هنوگ هی
ن
،دادهعت دودهح 22
راههصحنا دههصرد ی
ا ههی نار دادههعت و دنتههسه 1727
گ هههنوگ ههی ها ی موههب ی روههشک رد اسانش
یی هدههش
(تسا Asareh, 2005 .)
گ ی ناها وراد یی هب لآ داوم ناونع ی
بط زا هتساخرب ی
تع هب ملاهس ناونع رت
ی ن
هدافتسا تهج داوم اه
ی وراد یی م ی دنشاب ا . ی ن گ ی ناها لد ههب هی ل ژوهلوکا اهطعنا ی
ک ی هسب ی را ز هی دا
هب تبسن لقا
می یاه ههب عونتم ناونع
ی هک ی اهخذ زا ی ر تنژ ی هک ی گ مههم هی ها ی م بوهسحم ی
دنوهش و
هب کرت دوههجو هطههساو ی
تاههب ههسب ی را نآ رد دوههجوم عوههنتم وراد دربراههک اههه
یههی ربکا(دههنراد ناوارههف
،هداز 1382 ارب هقلاع .) ی
لوت ی د گ ی ناها وراد یی ارهب اضاقت و رطعم و ی
بط تلاوهصحم ی
هع ی ههب روط
ازفا هب ور ناهج رد موادم ی
ش (تسا 2002
، Carruba etal .)
ی ک ی ن زا ی اهزا ی ههمانرب رد مهم ر
ی ز ی اه ی هعارز ی ههب ک و لااهب درهکلمع لوهصح روظنم ی
ف هی ت
زرا ،بولطم ی
با ی س ی متس اه ی ذغت ی ه گ ی ناها حص شور اب .تسا ی
ح خلصاح زی ذغت و کاهخ ندرک هی
ه
گ ی ها م ی ناوت حم هفح نمض ی
ط ز ی
،تهس ازهفا ی ش ک ی ف هی ت اهسرف شهاهک ،بآ ی
ش عوهنت هفح و
ز ی تس ی
، اراک یی هداهن اه ن ار ی ز ازفا ی ش نچمه .داد ی
ن غ دربراهک زا باهنتجا اهب ی
رورهضر ی و ب ی ههیور
اذغ رصانع رصم یی
، م ی ناوت زه ی هن رد .دناسر لقادح هب ار س
متسی یاه زرواشک ی ار ی ج ارهب ی ههب
ب ندروآ تسد ی
رتش ی ن اهدوک زا موادم هدافتسا ،درکلمع ی
ش ی م ی ا یی ن(
ی
،نژورهت هساتپ و رفهسف ی
م )
رما ی بانتجا ذپان ی ر قلت ی حرد ،تسا هدش لا
ی هک ا زا هدافتسا ی
ن لمکم اه ی ش ی م ی ا یی بآ تهلع ههب
وش یی دبت و ی ل ندش غ مرف هب ی لباقر
،سرتسد اپ نامدنار
یی ن ی ههب .دراد ا موادهم دربراهک لاحره هی
ن
ژولوکا لداعت ندروخ مه رب ثعاب اهدوک ی
ک ی روراب شهاک و کاخ ی
نآ م ی دوهش ناهشن تاهعلاطم .
م ی دنهد ا هک ی ن ب نوزفا اهدوک نتشادر
راثآ ز نای راب تملاهس رهب ی
گدوهلآ ثهعاب ،ناهسنا ی
بآ اهه ی
ز ی مزر ی ن ی ن ی ز م ی دندرگ ( Ayala, 2002 .)
1-1-1 - مها ی ت گ ی ناها وراد یی
گ ی ناها یوراد ی رد ح هطی یاه کهشزپ فلتخم ی
، زرواهشک ،تعنهص ی
، اههدربراک ...و اذهغ ی
دایز ی اهوراد دربراک و هدافتسا .دنراد ی
گ ی ها ی اهروشک هب اهنت ی
لاحرد ،درادهن صاهصتخا هعسوت
گ نیا هکلب ی
ناها اهروشک رد ی
پ ی هتفرش ن ی ز تشادهب ،نامرد ،وراد تخاس رد رثؤم و مهم لماوع زا
لاس و تم ی م ی دنشاب نامرد هزورما ب
یرامی اه ب ی رتش یاهوراد قیرط زا ی
تروص م ی درهیگ أهشنم ههک
تعنص ی هت هاگشیامزآ رد طقف و دنراد ی
ه م ی دنوش نآ عطاق تارثا و نامرد رد اه
ب یرامی اه
، بهجوم
نآ رصم هعسوت ضعب رصم اب هکنیا هب هجوت اب .تسا هدش اه
ی نایز اهوراد نیا زا یاه
ی ندهب ههب
م ی دناسر
، هبزور گ هب زور ی ناها یوراد ی هدروآرف و اه ی نآ ب هجوت اه ی رتش ی مومع داقتعا و هدش ی
رد
نآ زا هدافتسادروم پ اه
ی هتسو وقت ی ت م ی ددرگ فجن(
ی
، 1390 کی لاراک .) ی
گ زا ی ناها هیوراد ی تهسه
نامز زا هک اه
ی تنس بط رد میدق ی
هدافتسا م ی دوش گ نهیا . هی ها موهب ی هسآ ی ا تهسه ههناد ههک ،اه
گرب اه اراد نآ هقاهس و ی
هصاخ ی ت هیوراد ی رارهق هدافتهسادروم و هدوهب م
ی دهنریگ اما،
م هی هو ی نآ
مهم رت ی ن ا شخب ی ن گ ی ها تسه سررب هزورما . ی
ذغت شقن ی ه ناگرا و ملاس هی
ک گ شرورهپ رد ی
ناهها
وراد یی مها زا ی ت و ی هژ ا ی رب .تسا رادروخرب ا
ی ن سب لماوع زا بسانم تشک رتسب باختنا ساسا ی
را
مهم رد مأت ی ن اذغ رصانع و اوه ،بآ یی
ارب ی گ ومن و دشر ی
ها تسه ازفا و ی ش ههناخلگ رد تهشک اه
اه شور هب ی
نوپورد ی ک مها ی ت ا ی ن سب دح ات ار رما ی
را ز هی دا ی ازهفا ی ش وهس زا .تهسا هداد ی
د ی رهگ
رد کبلج هراصع یا
یی ههب ناونع ی هک ی اههدوک زا ی ز ی تهس ی ذغت رد هی ه گ ی ناهها وراد یهی ازهفا و ی ش
خاش اه ی دشر لوباتم و ومن و ی
ت اه ی وناث ی ه گ ی ناها ز شقن ی دا ی دراد .
1-2 - تشک رتسب و هناخلگ
کاب دهیلوت ثهحب ،ییاذغ عبانم دوبمک و ناهج تیعمج شیازفا اب ی
ف هی ت حطهس رد و لااهب
ب ،رتمک ی ش پزا ی ش هناخلگ ناهایگ تشک .تسا هدرک بلج دوخ هب ار همه هجوت ا
ی متسیس کی رد
لرتنک ب ،هیذغت تلاکشم رظنزا هدش ی
رام ی
،اه فلع و تافآ اه
ی اهب .تهسا هتفرگرارق هجوتدروم زره
ب هجوت ه هناخلگ رد دوجوم تلاکشم اه
ی حم یگدوهلآ ،یروش ،اهدتامن زورب( یکاخ ی
ط ز ی تهس .)...و
شور زا یکی اه
ی زم دوهجو .تهسا کاخ نودب یاهرتسب رد ناهایگ تشک ،دیدج ی
ت اهه یی رهیظن
ب زورب شهاک ،تشاک مکارت شیازفا ناکما ،هایگ هیذغت لرتنک ی
رام ی اه و تهیمک شیازهفا و تافآ و
سن لوصحم تیفیک تب
یناهبغاب تلاوهصحم ناگدهننکدیلوت درهکیور بهجوم یکاهخ تشک هب ههب
تسا هدش شور نیا زا هدافتسا (
2001 , Tuzel et al هب کاخ نودب تشک .)
تشکرد هدرتسگ روط
هناخلگ یاه ا
ی
، هام یط صوصخب اه
یی ههعرزم رد دیلوت هک ارهب ،تهسین نهکمم
ی لرهتنک دوهبهب
انمان طیارش زا بانتجا و دشر طیارش بس
م هدافتهسا کاهخ ییاذغ رصانع و بآ ی
دوهش نهف نهیا .
مه نچ ی ن هار و یروش لکشم لح ببس لح
ی ارب ی کاخ یزیخلصاح شهاک لکشم نازیم و تساه
م شیازفا یکاخ تشک ربارب ود هب لقادح ار بآ رصم ییاراک ی
دهد ازفا اب کاخ نودب تشک . ی
ش
زا شیهب( درهکلمع شیازهفا تهیلباق ،تلاوصحم تیفیک 10
هبارب ر ) زا یهگرزب شهخب ینیزگیاهج و
هعرزم تادیلوت ا
ی .دراد ار
1-2-1 - مها ی ت داصتقا ی هناخلگ
کاب و نامز لقادح رد لوصحم رثکادح هب ندیسر یارب مهم یاهراکهار زا یکی ی
ف ی ت ،یلاع
هناخلگ شور هب ناهایگ شرورپ ا
ی دب (تسا کاخ نو 1982
Verdunck et al, ناهایگ شرورپ .)
غ یاهرتسب رد ی
کاخر ی لاس رد ( 1960 ) .دیدرگ زاغآ تیپ ًاصوصخ ،یلآ یاهرتسب زا هدافتسا اب
س رد هزورما ی
متس اه ی هب یفلتخم یندعم و یلآ داوم زا کاخ نودب تشک تشک رتسب ناونع
م هدافتسا ی
دوش و ییایمیش ،یکیزیف تایصوصخ نتشادرب هولاع بسانم تشک رتسب کی .
را ًاتبسن ،سرتسد رد دیاب ،کیژولویب هب و رادیاپ ،ناز
تحار نآ اب راک ات دشاب کبس یفاک هزادنا و رت
لمح تقا رظنزا نآ لقنو یداص
نورقم هب ( دشاب هفرص Davidson et al, 1998
.)
1-2-2 - مها ی ت تشک رتسب
سب لماوع زا تشک رتسب ی
را مأت رد مهم ی
ن بآ اذغ رصانع و اوه ، یی
ارب ی گ وهمن و دشر هی
ها
تسه ازفا . ی ش هناخلگ رد تشک اه شور هب اه
ی نوپورد ی ک ا ی ن مها دروم ار رما ی
ت تهسا هداد رارهق
شهوژپ هک اه
ی ز ی دا ی نچمه و تشک رتسب هرابرد ی
ن لحم عبانم زا هدافتسا ناکما ی
هب سب ناونع رت
ارب.دوش ماجنا ی
سر ی ند کاب و نامز لقادح رد لوصحم رثکادح هب ی
ف ی ت لاع ی
، گ شرورپ ی ناهها ههب
هناخلگ شور ا
ی لع(تسا کاخ نودب ی
،هداز 1383 لد ههب بهسانم تشک رتسب باختنا هزورما .) هی
ل
مهم شقن ی
گ شرورپ رد هک ی
ناها هناخلگ ا ی خ دراد ی ل ی .تسا مهم اربانب
ی
،ن باهختنا هی ک رتهسب
لحم عبانم زا سرتسد رد و دوجوم داوم زا بسانم تشک ی
ف صاوخ ندوب اراد دوجواب ی
ز ی ک ی و
EC
و هب بسانم pH
ناونع اهرتماراپ ی لصا ی ارب ی ی ک گ شرورپ رد تسخن ماگ تشک رتسب ی
ناهها رد
س ی متس اه ی نوپورد ی ک پ هک تسا ی
اد باختنا و ندرک ی
ک ف صاوهخ اب بسانم تشک رتسب ی
ز ی هک ی
ای هد لحم عبانم زا لآ ی
ب ثعا هسب شهاهک ی
را ی زه زا ی ههن اه ازهفا و ی ش لوت هی د لوت رد تلوههس و هی
د
م ی دوش ا رد هزورما . ی
ن س ی متس اه زا هب فلتخم داوم م هدافتسا تشک رتسب ناونع
ی دوش ره هی ک زا
ای ن اراد داوم ی و ی گژ ی اه ی هبرصحنم درف ی ههب دنتسه لکروط
ی ا هی ن اب داوهم هی د فرظ زا هی ت لااهب ی
رادهگن ی وهت ،بآ ی ه فاک ی
، هز شک ی فرظ و بسانم هی
ت تاهک لداهبت ی
نو ی لااهب یی و هدوهب رادروهخرب
نچمه ی ن ابن ی د ه ی چ هنوگ ثأت ی ر رضم و ءوس ی
ارب ی گ ی ها هشاک( دنشاب هتشاد ی
،ناراهکمه و 1384
.)
ا رد ی ن م ی نا گ شرورپ ی ناها اهرتسب رد ی
لد هب تشک ی
ل ازم یا ی ظن ددعتم ی ر ذغت ،لرتنک ی
ه گ هی
،ها
ب زورب شهاک ی
رام ی اه فا و تافآ و از
ی ش مک ی ت ک و ی ف ی ت کاخ تشک هب تبسن لوصحم ی
لاهح رد
ف صاوخ ًانئمطم هک تسا شرتسگ ی
ز ی ک ی م تهشک رتسب ی
دهناوت ثأهت ی ر ازهسب یی گ دهشر رد هی
ها و
دشاب هتشاد نآ درکلمع .
تشک اه ی هناخلگ ا ی رادروخرب تلع هب ی
ازم زا هی ا ی همهم ی ظن هی ر ناهکما
لوت ی د هفرهص ،لاس لوط مامت رد لوصحم وج
یی هداهن رد اهه ی لوا هی ه همز ،اههدوک ،بآ دهننام ی
ن و
نی ور ی ازا هب راک ی لوت دحاو ی د لوت رد رثؤهم لهماوع لرتنک ناکما ،لوصحم هی
د تنرد و ی ههج ههضرع
کاب تلاوصحم ی
ف ی ت هرهب ناکما ،بسانم رادرب
ی داهصتقا ی مز زا ی ن اهه ی شهاهک ناهکما و کهچوک
لاآ ی هدن اه ی حم ی ط ز ی
،تس لاس رد اه ی خا ی ر ز هجوتدروم ی
دا رگرارق ههتف ز شرتهسگ و هی
دا ی ی ههتفا
ا رد .تسا ی
نار ن ی ز خرب دوجو تلع هب ی
ودحم د ی ت اه ارش و ی ط و ی هژ هلقا عوهنت و بآ دوهبمک ( ی
م )
ای ن مشچ تعرس نآ شرتسگ و هتفرگرارق هجوتدروم تشک شور گ
ی ر ی ی ههتفا زا هدافتهسا .تهسا
اهرتسب ی لآ ی نامز زا ی اج ی هاگ مهم رت ی س رد ی متس اه ی پ کاخ نودب تشک ی
اد من دو ههب ههجوت هک
ناگرا تلاوصحم ی
ک لوت و ی د ز ملاس تلاوصحم ی
دا ( دش ی ح یی دابآ ی
، 1388 .)
1-3 - زرواشک ی اپ ی راد
زرواشک ی اپ ی راد ی ک ی هغدغد زا اه ی لصا ی .تسا زورما رشب ی
ک ی اهراعش زا ی
زرواشک ی
اپ ی راد ازفا ی ش لوت ی د مأت و ی ن اذغ ی رخت نودب رشب ی
ب حم ی ط ز ی تس تسه ازفا ،لباقم رد . ی
ش
عمج ی ت ناهج ی ن و ی زا اذغ عبانم هب نوزفازور یی
، ازفا ثعاب ی ش لوت ی د زرواشک تلاوصحم ی
اهب هب ی
رخت ی ب حم ی ط ز ی تس م ی دوش مأت تهج . ی
ن ن ی زا اذغ یی پ راکهار ود رشب ی
ش :تسور 1 - ازفا ی ش
ز حطس ی ر تشک 2 - ازفا ی ش لوت نامدنار ی
د روش تلاکشم دوجو تلع هب لوا راکهار . ی
، اپ یی ن ندوب
لباق بآ کشخ( هدافتسا ی
اس و ) ی ر ارش ی ط کاخ بسانمان ی
اراک یی مک ی اربانب ،دراد ی
ن اب ی د ازفا ی ش
لوت ی د حاو رد د ارجا ار حطس یی
( درک Johnston et al., 2009 .)
ی ک ی ساسا تلاکشم زا ی
هک
لوت ی تاد زرواشک ی داصتقا و قفوم ی
م دودحم ار ناهج ی
دنک قف ی ر خلصاح ندوب ی
ز ی کاخ اه
تسه اربانب . ی ن ارب اهدوک ندوزفا ی
ظنت ی م ی ا خلصاح لاصا ی
ز ی کاخ اه ی قف ی هب،ر سو ی هل مهارف ی
اذغ رصانع یی
ندروم ی هب دشر تهج زا ی
هن گ ی ها رورض و مزلا ی
تسه خلصاح دوبهب . ی
ز ی زا کاخ
رط ی ق هد دوک ی م ی دناوت لوت ی د ازفا ار حطس دحاو رد ی
ش غ هدافتسا اما .دهد ی
لوصار ی اهدوک زا ی
ش ی م ی ا یی ب لداعت ندز مه هب رب هولاع ی
ژولو ی
،ک ذغت ی ه ا ی صوصخ و ی تا ف ی ز ی ک ی هب رجنم ،کاخ
رخت ی ب حم ی ط ز ی
،تس گدولآ ی بآ اه ی ز ی مزر ی ن ی حطس و ی م ی ددرگ ( Han et al., 2006 زا .)
فرط ی ازفا ی ش ق ی تم هداهن هب و اه و ی هژ اهدوک ی ش ی م ی ا یی لاس رد اه ی خا ی
،ر لوت ی د تلاوصحم
زرواشک ی ثأت تحت ار ی
ر ا زورب اب .تسا هداد رارق ی
ن عضو ی ت ب هدافتسا ی ور ی ه اهدوک زا ی ش ی م ی ا یی
ارب ی لوت ی د ب هچره ی رتش ت دقاف جو ی ه داصتقا ی ز و ی تس حم ی ط ی دب .تسا ی ه ی شان تارطاخم تسا ی
ا رصم زا ی
ن رخت ،اهدوک ی
ب کاخ مکارت و لآ هدام رادقم شهاک و اه
ی ن کاخ ی ز مهم شقن ی
رد
ای ن ور ی درک ا .تسا هتشاد ی
هد بط هب تشگزاب ی
تع ش مومس و اهدوک زا رتمک هدافتسا و ی
م ی ا یی و
امت ی ل ازف ی هدن صحم زا هدافتسا هب مدرم تلاو
ناگرا ی ک ب هجوت ببس ی
ش پزا ی ش زا هدافتسا هب
اهدوک ی ز ی تس ی ا رد .تسا هدش ی
نار ن ی ز غت لابند هب یی
تار ناهج ی هجوت موزل و دوک داصتقا
هب دج هجوت ببس ،هعماج و لوصحم ،کاخ تملاس ی
رت اهدوک هب ی ز ی تس ی حلاص( تسا هدش
تسار ی
،ن 1380 اربانب .) ی ن سپ ازا ی هکن اهدوک ی ش ی م ی ا یی هب آ مار ی ور رب ار ناشتارثا ی
و رشب
حم ی ط ز ی تس اهدوک دربراک دنداد ناشن ی
ز ی تس ی ارب ی ذغت دوبهب ی
ه گ ی ها اپ و ی راد ی لوت رد ی د
عارز تلاوصحم ی
پ ی داهنش صوت و ی ه (دش Han et al., 2006 زرواشک موهفم .)
ی اپ ی راد لاس زا
1987 ار ی ج لو ،دش ی ن نآ لبق ی ز ههد رد 1940 هب صا اب دارتم تروص تاحلاط
ی زرواشک نوچ ی
ناگرا ی
،ک بط ی ع ی
، ژولوکا ی ک هب هداهن مک و م هدربراک
ی دش اپ هعسوت نومضم و موهفم هتبلا . ی
راد هک
زرواشک ی اپ ی راد ن ی ز شخب ی م بوسحم نآ زا ی
دوش ن رصاعم نارود هب قلعتم اهنت ی
تس هب . وحن ی هک
ضعب ی رات ی هچخ نآ ن هب ار ی
،نتو د زلراچ و نوسرفج ساموت ،کلا ناج ورا
ی ن تح و ی سآ هب ی ا ی
دق ی م ن ی ز م تبسن ی دنهد اپ هژاو اما . ی
راد ی پ لابند هب ی
اهدما ی داصتقا ی
، عامتجا ی خلأاب و
ز ی تس حم ی ط ی لاعف ی ت اه ی زرواشک .تفرگ رارق هدافتسادروم ناسنا ی
اپ ی راد عون ی زرواشک ی تسا
اراک ،هدوب ناسنا عفانم تهج رد هک یی
ب ی رتش ی حم اب و دراد عبانم زا هدافتسا رد ی
ط نزاوت رد
ترابع هب .تسا ی
، زرواشک ی اپ ی راد اب ی د ژولوکا رظنزا ی
ک ی داصتقا رظنزا ،بسانم ی
جوت ی ه ذپ ی ر و
عامتجا رظنزا ی
ن کاخ .دشاب بولطم ی
ز هب زج ناونع ی
سب ی را اراد مهم ی مها ی ت ناوارف ی رد
زرواشک ی اپ ی راد تسه دم اب و ی ر ی ت حص ی ح کاخ عبانم ی
م ی ناوت رس ی ع رت دها هب ا زرواشک ی
اپ ی راد توکلم( دش لئان ی
، 1375 .)
1-3-1 - مها ی ت زرواشک ی اپ ی راد
لوت ی د قفوم ی ت مآ ی ز گ ی ناها فاک رادقم دوجو و بسانم کاخ مزلتسم ی
اذغ رصانع زا یی
و
لباق گ هدافتسا ی
ها اذغ رصانع ،تسا یی
هن اب اهنت ی د هب کرت تروص ی
تاب ی تلوهس هب هک دنشاب
گ هدافتسادروم ی
ها گ رارق ی
،دنر ب لداعت هکلب ی
ن نآ رادقم ن اه ی ز مها زئاح ی ت (تسا Tendon et al.,
.)1989 بلاقنا یزرواشک رد زبس ی
ک ی مهم زا رت ی ن ا .تسا رضاح نرق رد رشب یاهدرواتسد ی
ن
نما بلاقنا ی
ت اذغ یی پ رد فلتخم یاهروشک رد ار ی
لاحرد یاهروشک ات دش ثعاب و تشاد هعسوت
لد هب هک ی ل عمج ی ت ز ی دا اذغ داوم دوبمک اب هراومه یی
مظعا شخب دنناوتب ،دندوب وربور ی
زا
ام ی جاتح م هب دوخ داو
اذغ یی هت ار ی ه امن ی دن ازفا . ی ش لوت حطس ی د اذغ داوم یی هعسوت هارمه هب
ناهج تشادهب ی
فا هب رجنم از
ی ش عمج ی ت هب ،هدش رشب روط
ی هک هت اهروشک رثکا رد ی
ه فاک یاذغ ی
تلود یورارف شلاچ هب هرابود دبت اه
ی ل د یوس زا .دش ی
،رگ ب ی ش ناهج هجوت زا ههد هس زا ی
هب
حم تظافح عوضوم ی
ط ز ی تس پ ثحابم زا ههد ود دودح و ی
نومار اپ هعسوت ی راد م ی درذگ زا لبق .
ای ن ا ی
،ما مامت رد ی هژورپ د ًافرص ،هعسوت یاه ی
هاگد ا و یداصتقا ی
داج یداصتقا هدزاب و دمآرد
بی رتش ل .دوب رظندم ی
نک ههد رد 1970 م ی یدلا ا ی ن نهذ ی ت س راکفا رد ی
تسا ناراذگ همانرب و ر ی ناز
ا هک دش رطم هعسوت ی
ن هنوگ اهن یداصتقا دشر دنور ی
ًات رخت هب رجنم ی
ب حم ی ط ز ی
،تس رباربان ی
عامتجا ی اپ عبانم شهاک و ی
ه م ی دوش ا ناربج و ی
ن ناوارف یاهررض بجوم تدمزارد رد تلاضعم
اربانب .دش دهاوخ یداصتقا ی
،ن دنا ی نادنمش رعت ناهج
ی ف دج ی ید زا هک دندومن هئارا ار هعسوت زا
سوت ناونع اب نآ هع
اپ ی راد ی دا م ی دوش رعت قبط . ی
ف اپ هعسوت للم نامزاس ی
نآ،راد هنوگ هعسوت ا ی
هک تسا وپ یداصتقا رظنزا یا
ز رظنزا ،هدزابرپ و ی
تس حم ی ط ی غ ی ر عامتجا رظنزا ،برخم ی
و هنلاداع
لباق .دشاب بولطم و بسانتم یروانف رظنزا و لوبق رد
مز هنی ن یزرواشک ی
ز مه هافم نونکا ی
م
اپ یزرواشک ی
و راد س متسی یاه هب مخش نودب و مخش لقادح ردت
ی ج اج ی زگ ی ن شور ار یاه ی ج
کتم ی اپ عبانم و مس و دوک زا هدافتسا رثکادح رب ی
ه بآ(
ژرنا و )کاخو ی
اه ی دجت ی د ذپان ی ر هدش
تسا
( Sharma, 2002
.)
1-4 - ز دوک ی تس ی
نامز زا ی زرواشک رد هک ی
هژاو رب هولاع اه
ی لوت ی د ازفا و ی ش هرهب رو ی گ زا ی
،ناها هژاو
اپ ی راد ی ن ی ز هب نادنمشناد هجوت ،دش هفاضا وس
ی ز داوم ی تس ی ازفا ی ش ی تفا هافم . ی م اپ ی راد ی رد
سوکا ی متس اه ی زرواشک ی ژرنا عبانم ،بآ و کاخ لماش ی
دجت ی د ذپ ی ر ک و ی ف ی ت حم ی ط ز ی تس
اهدوک .دنتسه ی
ش ی م ی ا یی لد هب ی ل اکتا ی ز ی دا ی ژرنا عبانم هب هک ی
دجت ی د ذپان ی ر انبم رب ،دنراد ی
هافم ی م من هدشرکذ ی
دنشاب اربانب . ی ن ا هب اکتا ی ن لوت رد داوم ی
د اپ ی راد اج اب ی زگ ی ن نآ ندرک اب اه
د داوم ی رگ م شهاک ی ی دبا ب یاهدوک . ی
ژولو ی ک ی ا ز یاهدوک ی
تس ی
، واح ی رتکاب ی اه چراق و ه یا
فم ی د صاخ ادها یارب هک هدوب ی
نآ زا م هدافتسا اه ی
دوش م . ی ناگراورک ی مس اه یی لوت رد هک ی
د
ب یاهدوک ی
ژولو ی ک م رارق هدافتسادروم ی
گ ی دنر بط أشنم ًاتدمع ی
ع ی یزاسادج کاخ زا و دنراد
م ی دنوش ارش رد و ی ط امزآ ی هاگش حم رد ی ط اه ی ثکت صوصخم تشک ی
ر پ شرورپ و ی
اد م ی
،دننک
هب دعب تروص اهردوپ یی هتسب دنب ی هدش م رصم هدامآ و ی
دنوش اهدوک . ی ز ی تس ی د زا ی زابر طسوت
م هدافتسا ناسنا ی
هدش ااب .تسا ی ن دوجو خا ههد دنچ رد ی
ر اهدوک زا هدافتسا هک ی
ش ی م ی ا یی ار ی ج
درگ ی
،د اهدوک ی ز ی تس ی شومارف هب ی
لو .دندش هدرپس ی
لد هب هزورما ی
ل ب هدافتسا ی
ور ی ه زا
اهدوک ی ش ی م ی ا یی ز تارثا و ی
نا راب اهدوک زا هدافتسا هب رشب ،کاخ و ناسنا تملاس رب نآ ی
ز ی تس ی ر و ی ز ارب تادوجوم ی
مأت ی ن ن ی زا گ ی ناها ور ی زا هدافتسا رضاح لاح رد .تسا هدروآ
بی ژولونکتو ی لباق زا هدافتسا دهاب کاخ ی
ت ناگرا ی مز اه ی فم ی د زکاخ ی هب لوت روظنم ی
د رثکادح
وت نمض رد ،لوصحم هج
ک دوبهب هب ی
ف ی ت اعر و کاخ ی
ت ا و تشادهب ی
نم ی حم ی ط ز ی
،تس
مز .تسا هتفرگرارق هجوتدروم ی
هن اه ی دربراک ی ب ملع ی ژولونکتو ی ع کاخ لوت رب هولا ی
د اهدوک ی
ز ی تس ی
، ناگرا زا هدافتسا لماش ی
مز اه ی فم ی د زکاخ ی هب اس و مومس ذح روظنم ی
ر لاآ ی هدن اه ی
زجت ،کاخ ی
ه رس ی ع هدنامزاب اه ی گ ی ها ی
، ف نامتخاس دوبهب ی
ز ی ک ی کاخ لاصا ،کاخ اه
ی ،هدوسرف
گ تملاس فح هب کمک ی
ها د دراوم و ی
رگ ی ا زا ی ن بق ی ل هب .دنتسه لکروط
ی تلاوصحم ی لماش
لولس اه ی هنوگ زا هدنز اه
ی م فلتخم ی
ناگراورک ی مس اه اناوت هک یی دبت ی ل اذغ رصانع یی
مرف زا
غ ی لباقر لباق مرف هب بذج ارب بذج
ی دافتسا ه گ ی ناها هب ،دنراد ار اهدوک ناونع
ی ز ی تس ی بوسحم
م ی دنوش لاعف . ی ت م ی بورک ی کاخ رد ک هدنهد ناشن ی
ف ی ت کاخ تسه هب هک ناونع ی ک روتکاف
ژولوکا ی ک ی لوت رد ی د اپ ی راد گ ی ناها سوکا رد ی متس عمج .دراد شقن ی
ت م ی ناگراورک ی مس اه ی فم ی د رد
ازفا ثعاب کاخ ی
ش گ تمواقم ی
ناها ب هب ی رام ی اه ی ر ی هش یا شنت و اه ی حم ی ط ی دوبمک هلمجزا
اذغ داوم و بآ یی
مس و ی ت گنس تازلف ی
ن م ی دنوش . تادوجومزیر ثأت رب هولاع کاخ
ی ر ور رب ی
ر ی هش گ ی
،ناها لباق تارثا هجوت
ی کرت رب ی تاب لآ ی کاخ نامتخاس ًاضعب و ارب .دنراد
ی ا لاثم ی ن
ازجا لاصتااب تادوجوم ی
کشت ببس ،کاخ کچوک ی
ل هنادکاخ نامتخاس دوبهب ثعاب و هدش اه
لباق شهاک و کاخ ی
ت اسرف ی ش م ی دنوش اهدوک رصم زا ده . ی
ز ی تس ی
، وقت ی ت خلصاح ی ز ی
مأت و کاخ ی
ن ن ی اهزا ی اذغ یی گ ی ها خشم .تسا ا هک تسا هدش
ی ن اهنت تادوجوم ی
ک ار شقن
درادن ی نع ی اس بذج ثعاب صاخ رصانع بذجرب هولاع ی
ر ب شهاک ،رصانع ی
رام
¬ی
،اه دوبهب
تنرد و کاخ نامتخاس ی
هج رحت ی ک ب دشر ی رتش گ ی ها ازفا و ی ش مک ی ک و ی ف ی م لوصحم ی
دنوش .
مها هزورما ی
ت اهدوک ی ز ی تس ی هن هب اهنت مأت رطاخ ی ن ن ی اهزا ی گ ی ها نآ دربراک هکلب ،تسا اه
نآزا حم هب هک تهج ی
ط ز ی تس سآ ی ب من ی دناسر ک دوبهب هب و ی
ف ی ت زرواشک تلاوصحم ی
و
تنرد ی هج تملاس رصم م کمک ناگدننک ی
،دنک و هجوت زا ی هژ ا ی .تسا رادروخرب
1-4-1 - اهدوک ی ز ی تس ی اتسار رد ی زرواشک ی ناگرا ی ک
زرواشک ی ناگرا نردم ی
ک شنکاو ی اهوگلا ربارب رد تسا ی
زرواشک ی اراد هک ی لباق ی ت
ز ی دا ی بط هب ندز هبرض رد ی
تع لد هب هزورما .دنتسه ناسنا تملاس و ی
ل ب هدافتسا ی ور ی ه زا
اهدوک ی ش ی م ی ا یی
، لآ داوم ی مز نی یاه زرواشک ی ا رد ی نار شهاک ی هتفا کرت و ی ب تفاب هب کاخ
بولطمان و تخس ی
دبت ی ل هدش وقن( تسا ی
تمرم ی
، ناراکمه و 1386
گ تعارز .) ی
ناها وراد یی اب
اهدوک ی لآ ی ز و ی تس ی
، فنم تارثا ی
ور ی ک ی ف ی ت وراد یی نآ شهاک ار اه م
ی دهد
، سب اذل ی را ی زا
تکرش اه ی لوت ی هدننکد اهوراد ی گ ی ها ی
، کرت ی تاب گ ی ها ی رط زا هک ار ی
ق لآ تشک ی ی ا بی دو ی مان ی ک
لوت ی هدشد جرت ،دنشاب ی
ح م ی دنهد
( 2003 Griffeet al،
اهدوک.)
ی ز ی تس ی قح رد ی تق هدام اه ی لماش
ر فلتخم عاونا ی
ز دازآ تادوجوم ز
ی اناوت هک هدوب یی
دبت ی ل اذغ رصانع یی
لصا ی مرف زا ار
غ ی لباقر سرتسد لباق مرف هب ط سرتسد
ی آرف ی اهدن ی ب ی ژولو ی ک ی (دنراد
Rajendran andDevarj,
2004; Chen,2006; Vessy, 2003
رد هک) حان ی ه ر ارطا ی هش و یا شخب اه ی لخاد ی گ ی ها کشت ی ل
نولک ی گ دشر و هداد ی
ها م ی نابز شور اب ار اه
ی رحت فلتخم ی
ک م ی دننک
1998(
،
Singh and
Kapoor
اهدوک.) ی ز ی تس ی خرب رد دنرداق ی
هب دراوم اج ناونع ی
زگ ی ن هب دراوم رثکا رد و ناونع
اهدوک لمکم ی
ش ی م ی ا یی
، اپ ی راد ی لوت ی د ظن رد ار ما اه ی زرواشک ی مضت ی ن (دننک
Vessy,2003 .)
هب هب دیاب ییاذغ داوم ،هایگ بولطم دشر روظنم نیاربانب دشاب سرتسد رد یفاک و لداعتم تروص
هب رصم ییایمیش یاهدوک حطس دحاو رد یزرواشک تلاوصحم دیلوت نازیم شیازفا روظنم
م ی ددرگ ب هدافتسا لیلد هب هزورما . ی
ور ی ه ایمیش یاهدوک زا
،یی مز یلآ داوم ی
ن اه ی رد یزرواشک
شهاک ناریا ی
هتفا دبت یبولطمان و تخس تفاب هب کاخ بیکرت و ی
ل هدش وقن( تسا ی
تمرم ی و
،ناراکمه 1386
لاعف نیا هجیتن .) ی
ت اه لاس یط اه ی گدولآ نارحب ریخا ی
اه ی ز ی تس حم ی ط ی و
هب و ی هژ بآ عبانم یگدولآ جنز هک تسا کاخو
ی هر راو ییاذغ عبانم هب ناسنا
هار اه ی هتفا تملاس و
م رارق دیدهت دروم ار یرشب هعماج ی
دهد ما(
ی د ی ،ناراکمه و 1388
فح رانک رد ییاذغ تینما .)
حم ی ط ز ی تس ههد رد یناهج مهم عوضوم کی هب اه
ی دبت ریخا ی ل هدش هک زورما ناهج رد ،تسا
ایمیش یاهدوک دربراک تیریدم تیمها ،دراد دوجو تیعمج نوزفازور دشر یی
ییاذغ رصانع و
م خشم رتشیب ی
دوش رافغ(
ی ،ناراکمه و 1389
ادوجواب .) ی
ن م رظن هب ی دسر ماظن رد هک اه
ی
هد دوک راکهار هس ره زا هک یتشک ی
، ز و یلآ و ییایمیش یاهدوک ینعی ی
تس ی م هدافتسا ی
،دوش
آراک هب یبایتسد یی
اذغ رصانع زا هدافتسا هنیهب ی
ناکما ذپ ی ر ی دسا(
ی نامحر ی
، 1386 تعارز .)
گ ی ناها وراد یی لآ یاهدوک اب ی
ز و ی تس ی
، فنم تارثا ی
ک یور ی ف ی ت وراد یی نآ شهاک ار اه
م ی
،دهد سب اذل ی یرا تکرش زا اه ی لوت ی هدننکد گ یاهوراد ی
ها ی
، کرت ی تاب گ ی ها ی رط زا هک ار ی
ق
لآ تشک ی ی ا ب ی دو ی مان ی ک لوت ی هدشد جرت ،دنشاب ی
ح م ی دنهد (
Griffe et al., 2003
.) زا هدافتسا
ندعم داوم ی
بق زا ی ل لارپ ی
،ت مرو ی لوک ی کاخ،ت هرا لآ داوم و ی بق زا ی ل پوکوک ی ت هب اهرتسب ناونع ی
رد کبلج هراصع و تشک یا
یی هب ناونع ی ک ی لوت رد یتسیز یاهدوک زا ی
د گ ملاس ی ناها وراد یی
رما ی رورض ی م رظن هب ی دسر .
1-4-2 - ز دوک ی تس ی رد کبلج یا
یی
کبلج زا هدافتسا اه
هب مرب مهدزون نرق هب دوک ناونع ی
ددرگ ارهب هک ی هلوا ی ن طهسوت راهب
لحاس شن ی نان ( تهفرگ رارق هدافتسادروم
Sridhar and Rengasamy, 2010
مها .)
هی ت کبلج اهه ی
رد یا یی ذغم رصانع ندوب اراد تلع هب ی
بق زا ی ل ساتپ ،رفسف ،تزا ی
م خرب و ی مک رهصانع زا رهصم
ندروم ی گ زا ی ناها نچمه و ی ن هب لد ی ل م دوهجو هی ناز لااهب ی ف ی رهب صاوهخ دوهبهب رد نآ شهقن و
ف ی ز ی ک ی ش و ی م ی ا یی ب و ی ژولو ی ک ی بق زا کاخ ی
ل ازفا ی ش فرظ ی ت تاهک لدابت ی
نو ی فرظ دوهبهب و هی
ت
رادهگن ی دعت ،بآ ی ل غ وpH
ی هر دوهشم تسه (
Chapman, 1980 .)
1-5 - گ ی ها لاراک
ملع ماناب لاراک ی
Momordica charantia L
لگنا مان و ی س ی
Bitter melon
گ ی ها ی ی ک هلاس و
ی ک اپ ی ه ئودک هداوناخ زا ی
نا (
Cucurbitaceae
موب ) ی سآ ی ا تسه (
Raman et al., 1996;Lakoet
al., 2007
ماسا .) ی ودک :لماش نآ ی
بلاگ ،خلت ی ا( ناسلب ی تلاا خ ،خلت هزبرخ ،)دحتم ی
را فآ ر ی اق یی
،(En) Margose ،
Karela
و )ناتسودنه(
Paroka
تسه ات هنلااس نآ هدنزخ هقاس ره لوط . 5
م دشر رتم ی
،دنک لو ی ات رثکادح نآ لوط 10
ن رتم ی ز ( دسرب تسا نکمم
Dey et al., 2006 .)
گرب هک بوانتم اه 4
- 5 تناس ی رتم اب و ضرع 3
- 7 رب ی گد ی مع ی ق م ادج مه زا ی
دنوش (
Reyes et
al., 1994
نامز زا هک .) اه
ی دق ی م تنس بط رد ی
م هدافتسا ی
دوش ( Crisan et al,2008
هچرگ .)
هناد گرب ،اه هقاس و اه اراد همه اه
ی صاخ ی ت وراد یی مرارق هدافتسادروم و دنتسه ی
گ ی
،دنر اما
م ی هو مهم رت ی ن گ شخب ی ها د لرتنک تهج هک تسا ی
تبا م هدافتسا ی دوش .
1-5-1 - اذغ شزرا یی
وراد و یی گ ی ها لاراک
گ ی ها لاراک د نامرد تهج ی
،تبا مومسم عفر ی
ت
،اه مرک عفد لگنا و اه اه
ی لخاد ی
،
لداعتم نومروه هدننک دض ،اه
ی تسوب لم و ی ن ر و هدوب ی هش اراد نآ ی صاخ ی ت ازفا ی ش هدنهد م ی ل
سنج ی تسه گدروخامرس ،بت ،هدعم درد نامرد رد نآ گرب زا . ی
هت و ی ه عون ی اچ ی هدافتسا
م ی دوش م زا . ی هو اه ی گرب ،سران هقاس و اه
اه ی هب ناوج زبس ناونع ی
، شرت و دلااس ی
ن ی ز هدافتسا
م ی دوش ئازرون(
ی ، 1388 , ) (
2008 (Crisanet et al
مهم .
رت ی ن و ی گژ ی وراد یی گ ی ها شهاک لاراک
رط زا نوخ دنق ی
ق دبک زکولگ رصم تسه
( Sarkar et al, 1996
خشم .)
هک تسا هدش
اوتحم ی ذغت ی ه ا ی شخب اه ی کاروخ ی گ ی ها م لاراک ی دناوت ن دوک زا هدافتسا اب ی
،نژورت و رفسف
ساتپ ی م دوبهب تشک للاخ رد ی
دبا ازفا ثعاب و ی
ش ئتورپ رادقم ی
،ن و ی مات ی ن رادقم ،C فورلک ی
،ل
نی
،نژورت ساتپ ،رفسف ی
،م نم ،نهآ ،سم ی
ز ی
،مو ور ی ( ددرگ درگوگ و
Assubaie and El
Garawany, 2004 .)
2 - نابم ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
2-1 - تاصخشم گ
ی ها سانش )خلت رایخ(لاراک ی
لکش 2 - 1 لاراک هایگ
2-1-1 - لگ
لاراک هایگ اراد
ی لگ یاه گنردرز و کچوک ی
دودح رطق هب 3
تناس ی رتم تسه هب و تردن
بی رتش زا ی ک مزاب زور ی دننام لگ . اه ی هب هدام و رن ور رب هناگادج تروص
ی گ ی ها لگ .دنراد رارق اه
هب سو ی هل ناشفادرگ لسعروبنز صوصخب تارشح ی
م ی
(دنوش
Schaefer, 2005
لگ تبسن.)
اه ی رن
هدام هب 20 هب 1 م ی
(دشاب
Thomas, 2008
.)
لگ اه ی دودح رن 21
رهاظ ندش زبس زا سپ زور
م ی دنوش لگ . اه ی هدام 21 ات 24 لگ روهظ زا دعب زور اه
ی دپ رن ی راد م ی ( دنوش
Crisan et al.,
)2008 .
لکش 2 - 2 لاراک هدام و رن لگ
2-1-2 - م ی هو
م رهاظ ی هو ا ی ن گ ی ها بش ی ه خ ی را اراد و ی گز ی ل اراد لاراک .تسا ی
غ خلت هزم ی
ر مس ی لق و ی ا یی
شان ی دروموم زا ی
س ی ن تسه م . ی هو اه لاحرد ی هک ارب بسانم ،دنتسه سران و زبس زونه ی
رصم
کاروخ ی م ناسنا ی دنشاب م و ی هو یاه سر ی هد ارب ی ح و ناسنا ی
ناو مس ی م .دنتسه ی هو یاه سر ی هد
جنران و درز گنر هب ی
م گنر .دنتسه ی
هو اه درمز زبس ادتبا ی
، ت سپس ی هر م ی
(دنوش
Khan, 2005;
Khan and Anderson, 2003
م لخاد .)
ی هو اه دودح ات ی لاخوت ی فس زغم لماش هک ،تسا ی
د و
م روذب ی دنشاب تقو . ی م ی هو م ی
،دسر کرت م زاب هعطق هس رد و هدروخ ی
دوش پ بقع هب و ی
چ
م ی دروخ هناد و یاه تشوگ تمسق رد نآ نورد ی
لمخم ی گنرزمرق ی م رهاظ ی دنوش نورد اهرذب .
هلژ یا م ی دنشاب م نورد هک ی
هو اج ی ا و دنراد ی ن سب هلژ ی را ش ی ر ی ن تسا ( Raman et al., 1996 .)
مخت اهرذب غرم
ی م هزنرب گنر هب و لکش ی
دنشاب نآ حطس و تسا راومهان اه
( Janssens, 2002 .)
لکش 2 - 3 هدیسر هویم
2-2 - فارغج شنکارپ و أشنم ی
ا یی گ ی ها لاراک
لاراک ی ک ی زبس زا ی اه سآ ورعم ی
ا ی بونج ی چ بونج و دنه قرش هب نآ أشنم هک تسا ی
ن
مرب ی ددرگ ا رب داقتعا . ی
ن رفآ زا لاراک رذب ،ناگدرب تراجت ماگنه هب هک تسا ی
اق زرب هب ی ل لاقتنا
هداد مها هب هجوت اب و هدش ی
ت وراد یی اس هب نآ ی ر ند طاقن ی ا شحو ماقرا .تسا هدشرشتنم ی
لها و ی
سمرگ قطانم رد نآ ی
ر ی تسا هدنکارپ
( Marr et al., 2004
لد هب لاراک .)
ی ل ن ی زا امد هب ی رد لااب
سا قطانم رسارس اوت
یی
، رمآ بونج ی
،اک رفآ زکرم و قرش ی
،اق چ ی ن م تشک دنه و ی
ش
(دو
Aboa et
al., 2008; Wu and Ng, 2008 .)
2-3 - ا ماقر
هب لکروط ی ت هس رد لاراک ماقرا ی
پ هتسد فلتخم دنب
ی م ی
( دوش
Yang and Walter, 1992 :)
1 - ت ی پ هب ،کچوک هزادنا
10 - 20 تناس ی رتم نزو هب 100 ات 300 ت زبس گنر هب ،مرگ ی
هر خ و ی ل ی
خلت 2 - ت ی پ دودح ،گرزب 30
- 60 تناس ی رتم ، 200 - 600 خلت رظنزا و نشور زبس گنر هب مرگ ی
مک ی
لام ی م
3 - ت ی پ م ی هو ثلثم ی طورخم و ی هب ،لکش هزادنا 9 ات 12 تناس ی رتم نزو هب ، 300
ات 600 ،مرگ
ت زبس ی هر خلت اب نشور ات ی
تم اراد و طسو ی
هنادند ییاه ور ی م حطس ی هو .
اب لاراک تشاک رد ی
د مقر ی راگزاس ،تشاک دروم هقطنم اب هک دومن باختنا ار ی
و دشاب هتشاد
رتشم دنسپدروم ی
نا رصم و گ رارق ناگدننک ی
در ئازرون(
ی
، 1388 .)
2-3-1 - ترابع فورعم ماقرا :زا دنا
2-3-2 - پات جرلا مقر
ای ن ب مقر ی رتش چ بونج رد ی
ن ی تفا م ی دوش م . ی هو اد ،رس تمسق رد نآ ی
هر یا و لکش
تسوپ .تسا دنلب ی
ت زبس گنر هب ی
هر نزو هب و دراد 400
ات 450 م مرگ ی دسر گ . ی ها لقا رد نآ ی م
مرگ
، یوق م ی
،دوش لقا هب ی م ناراب ی
، ارب و مواقم ی
سمرگ قطانم رد تشک ی
ر ی تسا بسانم
ئازرون(
ی
، 1388 .)
2-3-3 - ه مقر ی رب ی د و ای ت پ ی لر
ای ن ه مقر ی رب ی
،د فس گنر ی د ز ی اب یی هاگشورف رد و دراد اه
زا دنسپرازاب ی بوخ ی رادروخرب
ارب ،تسا ی ح و هچغاب ی
طا سب لزنم ی را سب و باذج ی
را شوخ .تسا معط یم
هو کاب ی ف ی ت درت و لااب
م و هدوب ی ناز خلت ی کدنا نآ تسه
م لوط ی هو هب 15 ات 23 تناس ی رتم م ی دسر رد . ات ی
،ناو م ی هو اه
ذغاک لخاد رد ار ی
هک هرگ لااب زا اپ زا و هدروخ
یی ن م ،تسا زاب ی
یپ دنچ شروخ رون زا ات ی
د و
شارخ ی گد ی م ی هو دنامب ظوفحم ،دشر هرود لوط رد ئازرون(
ی
، 1388 .)
2-3-4 - ت وبموج مقر ی
ا چ
ا ی ن ه مقر ی رب ی د حم رد ی ط یاه ناراب ی لقا هب تبسن ی
م یاه خ ،کشخ ی
ل ی بوخ م لکش ی یگ در و
ارب ی ن قطانم رد تشک ی
هم سمرگ ی ر ی م .تسا بسانم ی
هو یاه ش وط ی ل وق و ی تسه هرود لوط و
م ی هو هد ی نآ ز ی دا تسه م . ی هو اه و گرزب ،دنلب ی
ک ( هزادنا 12 × 5 / 12 نآ نزو و دنتسه ) اه
ودح د 450 ات 600 مرگ تسه م . ی هو اه نشور زبس گنر هب تسه
اراد و ی مخت اه ی زغمرپ کچوک
ارب هک تسا ی
نتخپ راصم ی
سب ی را لاع ی تسا ئازرون(
ی
، 1388 .)
2-3-5 - ه مقر ی رب ی د ب ی ب ی لود
ا ی ن دج ،مقر ی د ات رد و تسا ی
دنل م عقاو تشک دروم نآ رذب ی
دوش م . ی هو اه ت زبس گنر هب ی
هر و
طقف نآ نزو 30
ارب اهزپشآ دنسپدروم و مرگ ی
گ .تسا هملد ی
ها هب نآ تعرس ی نع ی 45 زا دعب زور
لوت و دشر هب عورش ،تشاک ی
د م ی هو م ی دنک ارب و ی نلاوط تدم ی
م ی هو م ی دهد ا . ی ن ارب مقر ی
ح و هچغاب ی
طا ارب هدافتسا و لزانم ی
هب شورف لاع ،راب و هرت تروص ی
ئازرون(تسا ی
، 1388 .)
2-3-6 - مقر ا ب لامس ی ب ی ت ی ا چ
ا ی ن ات مدرم هماع دنسپدروم ،مقر ی
دنل سآ بونج و ی
ا م .تسا ی هو هزادنا رد و کچوک یاه
40
ات 60 ارب و مرگ ی تسد تخپ و هملد ی
گ .تسا بسانم ی
ها لقا رد ی م رس مرگ ی ع لوصحم رپ و دشرلا
ئازرون(تسا ی
، 1388 .)
2-3-7 - ه مقر ی رب ی د جرلا کوکناب
ای ن طسوت لاراک زا مقر ی
ک لوت تکرش ی
د ات زا هتسجرب رذب ی
دنل شرتسگ هداد
و تسا هدش
ی ک ی بوبحم زا رت
ی ن مقر اه رد نآ روشک و یسآ ا ی قرش ی م .تسا ی هو لوط هب ،گرزب نآ 33
- 7
تناس ی رتم نآ نزو و 600
ات 700 مرگ تسه
، ت زبس گنر هب ی
هر خ ،قارب ی ل ی ارب بوخ ی ،دلااس
هت و ندرک خرس ی
ه گ .تسا پوس ی
ها لقا رد ی م خ مرگ ی ل ی م دشر بوخ ی
دنک هب و تشک ناونع
لقا رد هراهب ی
م ن ی هم سمرگ ی ر ی دودح و تسا بسانم 65
لوت هب عورش ،رذب تشک زا دعب زور ی
د
م ی هو یاه ارب بوغرم ی
نلاوط تدم ی
م ی یامن د ئازرون(
ی
، 1388 .)
2-3-8 - ه مقر ی رب ی د ا ی دن یا ب ی ب ی
ا ی ن خا مقر ی
ًار طسوت ی ک لوت تکرش ی
د هعسوت ناتسودنه رد رذب ی
هتفا اس رد .تسا ی
ز ،کچوک
لوط هب 8 - 3 تناس ی
،رتم نزو هب 30 ات 35 م مرگ ی هو یا ارب بسانم ی
هت ی ه نتخپ داوم زا هملد ی
،
هب نآ کات بآ
اوهو ی غتم ی ر ی ناراب ات مرگ زا ی
م لمحت ار ی
دنک ارب و ی لقا ی م سمرگ ی ر ی بسانم
