Iranian Journal of Soil and Water Research ISNN: 2423-7833 Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir
The Effect of Irrigation with Magnetically Effluent on Soil Chemical Properties, Water Productivity and Heavy Metals Uptake by Maize
Amiji2
- Masoud Pourgholam
|
1
Mojtaba Khoshravesh
1. Corresponding Author, Department of Water Engineering, Faculty of Agricultural Engineering, Sari Agricultural Sciences and [email protected] and
[email protected] mail:
- Natural Resources University, Sari, Iran. E
2. Department of Irrigation and Reclamation Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, [email protected]
mail:
- Karaj, Iran. E
Article Info ABSTRACT
Article type: Research Article
Article history:
Received: Apr. 6, 2023 Revised: June. 26, 2023 Accepted: July. 12, 2023 Published online: Aug. 23, 2023
Keywords:
Food Security,
Improving Water Quality, Magnetic Technology, Mixing of Water and Effluent, Water Resources.
This research was conducted to investigate the effects of using the treated magnetic effluent on chemical properties and heavy metals of soil, water productivity, and uptake of heavy metals by Maize plants.To conduct the research, a factorial experiment was conducted in the form of a randomized complete block design with three replications in two crop seasons (2021 and 2022) in Babolsar City. The treatments included irrigation with well water, irrigation with a mixture of 25% effluent and 75% well water, irrigation with a mixture of 50% effluent and 50% well water, irrigation with a mixture of 75% effluent and 25% well water, and irrigation with 100% effluent in conditions. All these were in the conditions of application of magnetic field and without magnetic fieldeffect. The results showed that the effect of irrigation water and mixing of water and effluent on electrical conductivity, solutes, and heavy metals in the soil at different depths was significant at the probability level of 1%. On average, irrigation with magnetic water decreased electrical conductivity by 33.05%, lead by 37.45%, and cadmium by 65.28%. The results of maize water productivity showed that the effect of irrigation water and water and effluent mixing on biological, physical, wet forage, and dry forage productivity was significant and increased the values of biological, physical, wet forage, and dry forage productivity by 11.51, 10.92, 12.78, and 14.6%, respectively, compared to non- magnetic effluent. By using magnetic water, the concentration of lead, cadmium, zinc, and nickel metals in maize seeds decreased by 19.84%, 19.76%, 15.48%, and 23.01% respectively.
The use of magnetic technology enables the optimal use of unusable water and increases the yield and water productivity of plants. Also, this technology can be effective in reducing the accumulation of heavy metals in the soil and maize plants using effluent.
Cite this article Khoshravesh, M., & Pourgholam-Amiji, M. (2023). The Effect of Irrigation with Magnetically Effluent on Soil Chemical Properties, Water Productivity and Heavy Metals Uptake by Maize. Iranian Journal of Soil and Water Research, 54 (6), 877-893. https://doi.org/10.22059/ijswr.2023.357365.669477
© The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.
DOI: https://doi.org/10.22059/ijswr.2023.357365.669477
Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir
باسپ اب یرایبآ ریثأت هرهب ،کاخ ییایمیش تایصوصخ رب یسیطانغم
ذ نیگنس تازلف بذج و بآ یرو تر
شوخ یبتجم
1شور
|
یجیمآ ملاغروپ دوعسم
2
1 ،لوئسم هدنسیون . سدنهم هورگ
ی سدنهم هدکشناد ،بآ ی
عراز ی
، زرواشک مولع هاگشناد ی
بط عبانم و یع ی راس ی
، راس ی
، :لیمیا ،ناریا
2 . سدنهم هورگ ی بآ ی را ی نادابآ و ی
، زرواشک ناگدکشناد ی
بط عبانم و یع ی
، ا ،جرک ،نارهت هاگشناد ی
نار ، همانایار : [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ ةلاقم
رات ی خ رد ی تفا : 17 / 1 / 1402
رات ی خ یرگنزاب : 5 / 4 / 1402
رات ی خ ذپ ی شر : 21 / 4 / 1402
رات ی خ راشتنا : 1 / 6 / 1402
هژاو :یدیلک یاه ،باسپ و بآ طلاتخا
نما ی ت اذغ یی
،
دوبهب ک یف ی ت ،بآ
نف روآ ی طانغم ی س ی
،
عبانم .بآ ای
ن سررب روظنم هب شهوژپ ی
فصت باسپ زا هدافتسا تارثا ی
ه هدش طانغم ی س ی صوصخ رب ی تا ش ی م یا یی گنس تازلف و ی
ن
هرهب و کاخ یرو
گنس تازلف بذج و بآ ی
ن گ ی ها ارب .تسا هدش ماجنا ترذ ی
امزآ ،شهوژپ ماجنا ی
ش ی هب تروص
روتکاف ی ل فداصت لماک کولب حرط بلاق رد ی
لاس( تشک لصف ود رد رارکت هس اب یاه
1400 و 1401 ناتسرهش رد )
ت .تسا هدش ماجنا رسلباب ی
اهرام بآ لماش ی را ی بآ ،هاچ بآ اب ی
را ی طلاتخا اب 25 و باسپ دصرد 75
،هاچ بآ دصرد
بآ ی را ی طلاتخا اب 50 و باسپ دصرد 50
بآ ،هاچ بآ دصرد ی
را ی طلاتخا اب 75 و باسپ دصرد 25
و هاچ بآ دصرد
بآ ی را ی اب 100 ارش رد باسپ دصرد ی
ط م لامعا ی ناد طانغم ی س ی م نودب و ی ناد طانغم ی س ی اتن .دوب ی ج ک داد ناشن رثا ه
بآ بآ ی را ی اده رب باسپ و بآ طلاتخا و ی
ت رتکلا ی ک ی
، گنس تازلف و حلاما ی
ن قمع رد کاخ یاه
حطس رد فلتخم
لامتحا ی ک نعم دصرد ی راد بآ ،طسوتم روط هب .دش ی
را ی طانغم بآ اب ی
س ی شهاک ثعاب 05
/ 33 دصرد ی اده ی ت
رتکلا ی ک ی
، شهاک 45 / 37 دصرد ی شهاک و برس 28
/ 65 دصرد ی مداک رادقم ی مو اتن .دش کاخ ی
ج هرهب یرو ترذ بآ
بآ بآ رثا هک داد ناشن ی
را ی هرهب رب باسپ و بآ طلاتخا و یرو
یاه ب ی ژولو ی ک ی
، فی ز ی ک ی
، کشخ هفولع و رت هفولع
نعم ی راد داقم و دش ی ر هرهب یرو یاه ب ی ژولو ی ک ی ف و ی ز ی ک ی
، هب ار کشخ و رت هفولع یترت
ب 51 / 11 ، 92 / 10 ، 78 / 12 و
6 / 14 غ باسپ هب تبسن دصرد ی
طانغمر ی س ی ازفا ی ش نچمه .داد ی ن طانغم بآ زا هدافتسا اب ی
س ی تازلف تظلغ ،برس
مداک ی
،مو ور ی ن و ی لک گ هناد رد ی ها رذ هب ت یترت ب 84 / 19 ، 76 / 19 ، 48 / 15 و 01 / 23 شهاک دصرد ی
تفا زا هدافتسا .
روانف ی طانغم ی س ی
، هرهب ناکما رادرب ی هب ی هن بآ زا اه ی غ ی لباقر م مهارف ار هدافتسا ی
دنک ازفا ثعاب و ی
ش و درکلمع
هرهب رو ی گ ی ناها م ی دوش نچمه . ی
،ن ا ی ن روانف ی م ی دناوت گنس تازلف عمجت شهاک رد ی
ن گ و کاخ رد ی
ها اب ترذ
باسپ زا هدافتسا .دشاب رثؤم اه
دانتسا : شوخ بتجم ؛شور ی
، مآ ملاغروپ ی ج ی
؛ ( ،دوعسم 1402 ).
ثأت ی ر بآ ی را ی طانغم باسپ اب ی
س ی صوصخ رب ی تا ش ی م یا یی هرهب ،کاخ یرو گنس تازلف بذج و بآ ی
ن ترذ ،
،ناریا کاخ و بآ تاقیقحت هلجم 4
5 ( 6
،) 93 8 - 877 . https://doi.org/10.22059/ijswr.2023.357365.669477
.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم :رشان .ناگدنسیون©
https://doi.org/10.22059/ijswr.2023.357365.669477 DOI:
قم همد یزرواشک ،یبآ عبانم تیدودحم هب هجوت اب .تسا یتایح و یرورض یرما یزرواشک هعسوت ،اذغ هب نوزفازور زاین و تیعمج شیازفا هب هجوت اب
سا تیمها زئاح رایسب یزرواشک رد بآ عبانم تیریدم ،ور نیا زا .دبای هعسوت یبآ عبانم تیدودحم نتفرگ رظن رد اب و رادیاپ تروص هب دیاب ت
یاب و هعسوت یارب بآ عبانم تیدودحم هب هجوت اب .دوش تیریدم یزرواشک دیلوت لحارم یمامت رد د یزرواشک
، یتسیاب زکرمت ز یدای رب
بآ هلمج زا ،دوجوم بآ عبانم زا هنیهب هدافتسا یاه
فراعتمان یرایبآ یارب دوش
(
Pourgholam-Amiji et al., 2020; Hamza et al.,
2021; Helmy et al., 2023; Khoshravesh & Pourgholam-Amiji, 2023
.)
ابیرقت 75 یم هتخیر رود بلاضاف ناونع هب اهرهش رد فرصم دروم بآ زا دصرد ،دوشن تیریدم یتسرد هب رگا ،عوضوم نیا .دوش
یم نارگن و بولطمان یاهدمایپ دناوت یارش تلع هب ،قطانم یضعب رد ،نینچمه .دشاب هتشاد یمومع تملاس یارب هدننک
یفارغج ط هنهپ ییا
هاچ هب بلاضاف یتنس عفد ،یرهش ناکما یبذج یاه
هدننک دیدهت تدش هب و ینیمزریز بآ حطس شیازفا ثعاب تسا نکمم ای و تسین ریذپ
تخاسریز عمج ،هجیتن رد .دوش یرهش یاه هداد ناشن تاقیقحت .تسا یرهش هعسوت تایرورض زا بلاضاف یتشادهب عفد و هیفصت ،یروآ
ا هک تسا هیفصت بلاضاف زا هدافتس
یم هدش هار دناوت دشاب ناهایگ دوک هب زاین و بآ دوبمک یارب یبسانم لح
Latosińska et al., 2021; (
Pourgholam-Amiji et al., 2022
.) رثکا رد اهرهش لباق زور رد یدیلوت بلاضاف مجح نیمز دوجو اب .تسا هجوت
لصاح یاه اب زیخ
هیفصت باسپ زا هدافتسا ،یزرواشک تلاوصحم دیلوت لیسناتپ هناخ
باسپ قیرط زا نیگنس تازلف دورو اما ،تسا باذج عرازم یرایبآ یارب اه
تسیز تلاکشم ،کاخ هب یطیحم
دراد عمج . کاخ رد نیگنس تازلف یروآ یاه
یم کاخ یگدولآ ثعاب باسپ اب هدش یرایبآ ج اب و دوش
بذ
یم داجیا ییاذغ هریجنز رد ار تیمس ،ناهایگ طسوت تازلف نیا نک
د (
Zafarzadeh et al., 2021
یروانف زا هدافتسا تروص رد .) یاه
یم ،بسانم هرهب شیازفا و بآ تافلت شهاک یارب ناوت
بآ زا ،یرایبآ رد یرو هدافتسا هدش فلت یاه
یاهدنیآرف ماجنا اب نینچمه .درک
یم ،اشغ اب هیفصت و سوکعم زمسا ریظن بآ هیفصت بآ ناوت
شور نیا .درک یرایبآ یارب هدافتسا لباق ار روش بل و روش یاه نینچمه اه
یم دنشاب بآ عبانم هنیهب تیریدم رد هدننک کمک دنناوت نف زا یکی.
یروآ یم یسیطانغم بآ زا هدافتسا ،دیدج یاه ب
.دشا اب یسیطانغم بآ
یگژیو یاه یفلتخم تبسن هب بآ یلومعم یاراد تیلباق ذوفن و تیللاح
،رتشیب ششک یحطس رتمک و تیلاعف رتشیب آ میزن
،اه
،لیفورلک
،هنادگنر دیسا کیئلکون و
یبطق ندش لوکلوم اه رد لولس یاه هدنز ناهایگ تسا .
،نینچمه نادیم
یسیطانغم یم
دناوت تاریثأت ی تبثم رب
لولس یاه یهایگ هتشاد
،دشاب زا هلمج شیازفا لاقتنا نوی اه زا لاناک یاه و یلولس رییغت رد درکلمع میزنآ یاه لاقتنا هدنهد وی ن اه زا یاشغ
یلولس ( دنک داجیا ار
Rosensweig, 2002; Khoshravesh et al., 2018
.) ،نادیم تهج ،یسیطانغم نادیم تدش لماوع هب تارییغت نیا
تدم و تیفیک ،لولحم نایرج خرن ،یسیطانغم نادیم ضرعم رد نتفرگ رارق نامز هتیدیسا
( دراد یگتسب بآ
Mostafazadeh-Fard et
al., 2011; Pourgholam-Amiji & Khoshravesh, 2022
.) یسیطانغم بآ زا هدافتسا یم
دناوت رجنم هب شنکاو یاه توافتم ناهایگ
رد لباقم تدش یاه فلتخم جاوما ورتکلا هرهب و لوصحم تیمک شیازفا ثعاب و دوش یسیطانغم یرو
بآ .ددرگ هب
،هولاع رثا بآ انغم یسیط
رب یور دشر ناهایگ یم دناوت هب شیازفا دیلوت گنر هناد یاه و یزتنسوتف نیئتورپ
اه طابترا هتشاد دشاب (
Celik et al., 2008;
Khoshravesh et al., 2023
.)
هنیشیپ شهوژپ
هدافتسا یم کاخ رد نیگنس تازلف تظلغ شیازفا ثعاب یزرواشک یضارا یرایبآ یارب یرهش بلاضاف زا دوش
و یم دناوت رجنم ب ه شیازفا
ینعم راد نآ اه رد ناهایگ دوش . رد یضارا یزرواشک هک
اب بلاضاف یرهش یرایبآ یم
،دنوش نازیم تظلغ لک حلاما ات ود ربارب شیازفا ادیپ
هدرک و تازلف س قمع رد نیگن 15
س یتنا یرتم کاخ هب زرط یریگمشچ شیازفا
هتفای دنا . هب
،هولاع یخرب رصانع دننام مویمداک ات 23 ربارب
تبسن هب دهاش رامیت شیازفا
هتفای دنا (
Sergey & Svetlana, 2002
یدایز تارطخ مویمداک ،نیگنس تازلف نایم رد .) و هتشاد
لیلد هب
تبسن کرحت ا
کاخ رد دایز
، تظلغ رد یمس زین مک یاه یم
دشاب یم ندب دراو مویمداک یتقو . مادنا رد ،دوش
دبک ،هیلک دننام فلتخم یاه ،
هچیهام و شراوگ متسیس ،یسفنت متسیس ،یبصع متسیس یم عمجت بلق یاه
ش رتشیب زاجم دح زا مویمداک رادقم هک یتروص رد .دبای ،دو
یرامیب زورب ثعاب نآ تدم ینلاوط تارثا یاه
یم فلتخم یم و دراد یرتشیب تدش ناکدوک رد تارثا نیا ،تاعلاطم ساسا رب .دوش
ت دناو
( دوش یرتداح ضراوع ثعاب
Kabata-Pendias & Pendias, 2001; Khoshravesh et al., 2021a
ییاذغ رصانع یواح بلاضاف .)
م ییایمیش یاهدوک فرصم شهاک هب نآ زا هدافتسا و تسا ناهایگ یارب زاین دروم یم رجن
اب دیاب بآ عبانم نیا فرصم ،لاح نیا اب .دوش
طیحم یگدولآ هنیمز رد یلامتحا یفنم راثآ تیاعر ( دوش ماجنا ناسنا و ناهایگ ،تسیز
Abedi-Koupai et al., 2013; Khoshravesh
et al., 2021b; Pourgholam-Amiji et al., 2022
.)
Wei et al.
( )2015
شرازگ دندرک عون ود رد هک راتفر ،سم و مویمداک دننام نیگنس تازلف ،دایز و مک بآ فرصم اب یرایبآ میژر
هب تازلف ،مک بآ فرصم اب یرایبآ میژر رد .دنراد یتوافتم هلصاف رد یقفا تروص هب رتشیب و هدرک تکرح یمک روط
قن زا رود یا یرایبآ طا
یم عمجت هب تازلف ،دایز بآ فرصم اب یرایبآ میژر رد اما .دنبای
قمع رد و هدرک تکرح یدومع تروص یم ادیپ عمجت یرتشیب یاه
ک .دنن
Rezapour et al.
( ) 2019
نیگنس تازلف تظلغ ،Zn
،Cu
،Cd
وPb
هیفصت بلاضاف اب هدش یرایبآ یکهآ کاخ ردNi
حطس جنپ رد هدش
فلتخم دندرک یسررب ار کاخ رد تازلف نیا زا یهجوت لباق نازیم هک داد ناشن جیاتن .
نیگنایم ،لاح نیا اب .دراد دوجو هدش یرایبآ یاه
کاخ رد تازلف تظلغ مویمداک زج هب
وب زاجم دح رد .د
نویتاک روضح ،زلف ینویتاک تظلغ ،لولحم ینوی تظلغ ،کاخ هتیدیسا هب هایگ طسوت کاخ زا نیگنس تازلف بذج اه
یزلف ی
تباقر یگژیو و هایگ رد نیگنس زلف عمجت یوگلا ،زلف عون ،هدننک هایگ ره کیژولویب یاه
یگتسب مسیناکم .دراد ب بذج یاه
نوی یار یاه
نوی ،لاح نیا اب .تسا توافتم رگیدکی اب فلتخم یزلف مسیناکم اب هک ییاه
یم بذج هشیر لخاد هب هباشم یاه سا نکمم ،دنوش
مه اب ت
دننک تباقر (
Devkota & Schmidt, 2000
.) تظلغ اما ،تسا هدش هتخانش ناهایگ دشر یارب یرورض رصنع کی ناونع هب لکین زلف
یم نآ دایز تیمومسم دناوت
میزنآ تیلاعف زا یریگولج لماش هک دنک داجیا ار یهایگ یاه تخوس و هایگ دشر شهاک ،اه
نژورتین زاسو یم
.دوش
نوی روضح ،نیا رب هولاع یاه
ی دننام یم زنگنم و نهآ تمسق هب لکین لاقتنا شهاک هب رجنم دناوت
دوش هایگ فلتخم یاه (
Yusuf et al.,
.)2011
هشیر دادعت شهاک ،هشیر هب بیسآ ثعاب ،هایگ رد دایز تظلغ تروص رد یور زلف دننام یرورض تازلف تظلغ شهاک و یبناج یاه
یم نهآ س ثعاب نهآ یرورض زلف یلااب تظلغ ،نینچمه .دوش یم یلولس تفاب گرم و یراجنهان ،عیرس ندش های
ددرگ (
Millaleo et
al., 2010
.) هایگ کاخ زا نیگنس تازلف نتخاس جراخ و بذج رد یدایز لیسناتپ ترذ و دراد
تسیز دیلوت رب هولاع هب ،دایز هدوت
ی ناونع هایگ ک
( تسا هدش هتخانش زین نیگنس تازلف زودنا شیب
Park et al., 2012
.)
Rezapour et al.
( مدنگ رد نیگنس تازلف تظلغ نازیم )2019
ار هناتسمز اب یرایبآ رد
هیفصت بلاضاف جیاتن .دندرک یسررب هدش
هک داد ناشن لباق نازیم
شخب و کاخ رد نیگنس تازلف زا یهجوت یاه
دوجو مدنگ فلتخم دراد
تازلف تظلغ نیگنایم . نیگنس
.دوب زاجم دح رد مدنگ هناد رد یلسوت
هک دندرک صخشم یشهوژپ رد ناراکمه و
،یلومعم بآ اب تبسن باسپ اب یرایبآ رامیت رد ترذ رت هفولع درکلمع 25
/ 8 ( تشاد شیازفا دصرد
Tavassoli et al., 2010
.) یدباع
ناراکمه و ییاپوک نیگنس تازلف تظلغ اب باسپ زا هدافتسا ریثأت
5 و 10 ق یسررب دروم یلومعم باسپ هب تبسن ربارب رار
دنداد ناشن جیاتن .
تسیز دیلوت ،باسپ رد نیگنس تازلف تظلغ شیازفا اب هک داد ثعاب نیگنس تازلف دایز تظلغ ،صاخ روط هب و تفای شهاک هایگ لک هدوت
هایگ دیلوت شهاک ی
گرب رد هقاس و اه یم اه
وش د (
Abedi-Koupai et al., 2001
).
Rattan et al.
( ب یرایبآ هک دنداد ناشن )2005
کاخ رد دوجوم نهآ تظلغ ،لاس جنپ تدم هب بلاضاف ا ار
شیازفا داد و یرایبآ ب ه
تدم 10 زین برس و لکین ،نهآ ،یور نیگنس تازلف تظلغ ،لاس تفای شیازفا
.
Mojiri & Aziz
( )2011
،یرایبآ شور ود زا هدافتسا اب
شیازفا ثعاب یرایبآ شور ود ره رد یرهش بلاضاف هک دندیسر هجیتن هب عمجت .دش مویمداک و لکین ،زنگنم ،نهآ نیگنس تازلف عمجت
.دوب ییاوه مادنا زا رتشیب مدنگ هایگ هشیر رد نیگنس تازلف
Pruvot et al.
( )2006
،زلف عون هب نیگنس تازلف عمجت نازیم هک دنداد ناشن
هب ،ییاوه مادنا رد عمجت ،یلک روط هب اما دراد یگتسب یهایگ هنوگ و کاخ طیارش ژیو
مادنا ریاس زا رتشیب ،هقاس و گرب ه و دوب اه
هناد رد
.دش هدهاشم هقاس و گرب زا رتمک رایسب بآ زا هدافتسا ،یبآ عبانم شهاک اب یاه
فراعتمان یم ،تسین سرتسد رد بسانم تیفیک اب بآ هک یقطانم رد یرهش باسپ دننام دناوت
هنیزه نینچمه و دوش بآ عبانم رب راشف شهاک ثعاب ت یاه
یم باسپ ،هولاع هب .دهد شهاک ار دیلو یارب بآ عبنم کی ناونع هب دناوت
،اتسار نیا رد .دنک نیمأت ار هایگ ییاذغ زاین و دنک لمع ناهایگ نف
بآ یروآ رصانع تظلغ و تلاوصحم درکلمع شیازفا یارب یسیطانغم
نآ رد دوجوم دیفم یم رارق هدافتسا دروم اه
،نینچمه .دریگ بآ
م یسیطانغم ی
نیگنس تازلف شهاک یارب بسانم راکهار کی ناونع هب دناوت
هدافتسا ،هقطنم نیا رد ترذ هایگ تشک و رسلباب ناتسرهش رد باسپ عبنم دوجو اب .دشاب یهایگ تلاوصحم تیفیک ظفح تیاهن رد و کاخ رد باسپ زا اه تسا یرورض شهوژپ نونکات.
یمیش تایصوصخ رب یسیطانغم بآ ریثأت هرابرد ییاه کاخ ییا
ناهایگ درکلمع نینچمه و ا
ماجن
و کاخ رد نیگنس تازلف عمجت رب یسیطانغم باسپ ریثأت یسررب اما ،هدش هرهب و ترذ هایگ
ترذ هایگ یرو سا هدشن ماجنا نونکات
هب .ت
،درکلمع یازجا و درکلمع ،کاخ ییایمیش تایصوصخ رب یسیطانغم باسپ ریثأت یسررب فده اب شهوژپ نیا ،لیلد نیمه هب
هر و بآ یرو
ماجنا ترذ هایگ هناد رد نیگنس تازلف بذج تسا هدش
.
شور و داوم اه
هعلاطم دروم هقطنم
شهوژپ نیا رد
لاس یعارز یاه 1400
و 1401 رد چیمرآ یاتسور رد عقاو هعرزم رسلباب ناتسرهش یلاک
دش ماجنا رد هعرزم نیا . تاصتخم
59 و هجرد 39 و یلامش ییایفارغج ضرع هقیقد 36
و هجرد 43 ییایفارغج لوط هقیقد و دراد رارق یقرش
عافترا نآ ایرد حطس زا دازآ یاه
ربارب 21 - رتم تسا . ساسا رب تدمزارد رامآ 30
،هلاس نیگنایم هنلااس یگدنراب رد
هقطنم 891 یلیم رتم نینچمه .تسا اوه یامد نیگنایم
ی
هنلااس اب ربارب زین 5
/ 17 یتناس هجرد تسا دارگ
(
Pourgholam-Amiji et al., 2021
.)
رتمیسیلا یفرعم و کاخ تایصوصخ
اهرتمیسیلا هدافتسا دروم ی
شهوژپ نیا رد سنج زا
ابPVC
هب عافترا و رطق بیترت
60 و 100 یتناس رتم دندوب هلول . رطق اب ییاه 5
یتناس رتم
لوط و 70 یتناس سنج زا رتم
PVC
هدافتسا اهرتمیسیلا زا یفاضا بآ جورخ یارب هلول یوررب .دش
خاروس اه یلیم ود رطق هب ییاه و رتم
رد
هلصاف 5 / 2 یتناس رد مه زا رتم 4
هلصاف رد فیدر 50
یتناس دننک لمع شکهز ناونع هب ات دندش هداد رارق هلول یادتبا زا رتم یریگولج یارب.
هلول لخاد هب کاخ تارذ ذوفن زا فارطا رد لیاتسکتوئژ سنج زا یفاص کی ،شکهز یاه
دش هداد رارق شکهز هلول لیاتسکتوئژ یفاص.
هلول .دوش یریگولج هلول نورد هب کاخ تارذ دورو زا ات دش هدیشک نآ رود هب ،شکهز هلول هب تخود زا سپ هب یشکهز یاه
تروص ا یقف
یتناس جنپ هلصاف رد نآ دودسم رس .دنتشاد رارق رتمیسیلا فک زا یرتم
نآ زاب رس و رتمیسیلا لخاد رد اه اه
ارق رتمیسیلا زا جراخ ، .تفرگ ر
بآ نوریب و لخاد زا رتمیسیلا هندب هب هلول لاصتا دوش یریگولج بآ تشن زا ات دش یدنب
هدامآ زا دعب.
ندرک رپ ،رظن دروم یعارز کاخ یزاس
هلحرم تروص هب هک دش ماجنا کاخ اب اهرتمیسیلا عافترا هب کاخ ،ادتبا رد .تفرگ تروص یا
10 یتناس د رد رتم و دش هتخیر رتمیسیلا لخا
رپ و دش هفاضا نآ هب بآ یرادقم ،کاخ میکحت و تسشن یارب ،اهرتمیسیلا هنایم هب ندیسر اب .دش هفاضا کاخ یدعب هیلا ،حیطست زا سپ تفای همادا کاخ اب رتمیسیلا ندرک یتناس جنپ عافترا ات یلاخ یاه هیلا ندش رپ زا سپ.
نییاپ رتم یسیلا یناقوف هبل زا رت
،اهرتم هفاضا اب
هنومن ،مزلا یاهرامیت لامعا و شیامزآ زاغآ زا لبق .دش رپ هدنامیقاب یلاخ یاضف ،کاخ تسشن و بآ ندرک اهرتمیسیلا رد کاخ زا یرادرب
( لودج رد هک دنتفرگ رارق یسررب دروم کاخ ییایمیش و یکیزیف تایصوصخ و ماجنا 1
هدش رکذ ) دنا
.
لودج 1 - یکیزیف تایصوصخ ییایمیش و
کاخ اهرتمیسیلا
قمع یتناس(
)رتم لیکشت تارذ )%( کاخ هدنهد
کاخ تفاب
3) (g/cm ρb
pH EC (dS/m) Ca
Mg Na Pb Cd
سر تلیس نش
meq/l mg/kg
0 - 30 69 / 19 04 / 45 27 / 35 مول 50
/ 1 5 / 7 91
/ 1 4 / 9 3 / 12 7 / 17 00 / 1 020 / 0
30 - 60 34 / 19 16 / 45 50 / 35 مول 53
/ 1 4 / 7 93
/ 1 6 / 9 1 / 12 7 / 17 02 / 1 023 / 0
60 - 90 55 / 19 39 / 45 06 / 35 مول 59
/ 1 7 / 7 92
/ 1 7 / 9 1 / 12 2 / 18 03 / 1 027 / 0
رامیت لامعا
لیروتکاف تروص هب شیامزآ نیا لماک کولب حرط بلاق رد
تسا هدش ماجنا رارکت هس اب یفداصت .
تلاح جنپ لماش اهرامیت ،حرط نیا رد
تبسن اب یرایبآ فلتخم فلتخم یاه
اچ بآ و باسپ ه
لامعا اب طیارش ود رد و (
I1
) لامعا نودب و (
I2
) نغم نادیم یسیط
هدوب دنا حرش هب هک
یم ریز :دشاب ( هاچ بآ اب یرایبآ
W1
طلاتخا اب یرایبآ ،) 25
و باسپ دصرد 75
( هاچ بآ دصرد
W2
طلاتخا اب یرایبآ ،) 50
و باسپ دصرد 50
دصرد
( هاچ بآ
W3
طلاتخا اب یرایبآ ،) 75
و باسپ دصرد 25
( هاچ بآ دصرد
W4
اب یرایبآ ،) 100
( باسپ دصرد
W5
.)
نهآ کی نایم زا بآ روبع اب یرایبآ بآ ندومن سیطانغم یسیطانغم نادیم تدش اب یمئاد یابر
3 / 0 .دش داجیا لاست نیدب راک شور
یسیطانغم بآ یاهرامیت رد هک دوب تروص طخ یور رب یسیطانغم نادیم داجیا هاگتسد ،هدش
نیا یرایبآ یارب هک یبآ و دش بصن هلول
یم هتفرگ رظن رد اهرامیت یم روبع ارجم نیا زا ،دش
یبد یروبع بآ .درک 6
/ 1 نایسراپ ابص تکرش زا رظن دروم هاگتسد و هتشاد تعاس رد رتیل
سیطانغم ،هلول لخاد زا یروبع باسپ و بآ هجیتن رد .دش هیهت دش
دن باسپ و هاچ بآ ییایمیش تایصوصخ . شیامزآ رد هدافتسا دروم
رد
( لودج 2 هدهاشم لباق ) تسا
مقر ترذ هایگ .
SC 704
دش تشک رتمیسیلا رد .
لکش 1 - سیطانغم هوحن هعرزم رد باسپ و بآ ندرک
لودج 2 - تایصوصخ هعرزم رد هدافتسا دروم باسپ و بآ ییایمیش
بآ عبنم EC
(dS/m) Ca pH
Mg Na
Pb Cd
meq/l µg/l
هاچ بآ 59
/ 0 3
/ 7 95 / 2 14 / 2 67 / 1 02 / 1 01 / 0
باسپ 14
/ 1 7
/ 7 40 / 4 61 / 41 20 / 12 18 / 13 026 / 0
یرایبآ بآ
هرطق شور زا ،ترذ یرایبآ یارب و هدش هدافتسا یراون یا
رود و نازیم هنزور یبد .دش ماجنا هایگ زاین هب هجوت اب یرایبآ
اه 6 / 1 تعاس رد رتیل
نآ نیب هلصاف و اه
20 یتناس رتم سا هدوب .دش هبساحم یرایبآ نامز و یمجح روتنک زا هدافتسا اب یبد .ت باسپ ادتبا
هیفصت هدش و دش هیهت
لطس رد سپس دش لقتنم شیامزآ لحم هب باسپ همادا رد .دهدن شنکاو نوریب یاوه اب ات دش پملپ فرظ برد و هتخیر یصوصخم یاه
گ یرایبآ یارب هاچ بآ اب طلاتخا فلتخم یاهدصرد اب و ههام کی دودح دشر زا دعب .دش هدافتسا های
ترذ هایگ جنپ(
ات ت ،)هگرب شش رامی
اه
.دندش لامعا نامدنار
95 هیاس حطس و دصرد .دش نییعت یرادربریوصت زا هدفاتسا اب زادنا
یمجح روتنک زا هدافتسا اب رامیت ره رد یرایبآ نازیم
هزادنا سا ریز حرش هب نآ تابساحم و دش یریگ دازیلع( ت
،ه 1389 :)
هطبار 1 )
𝑇𝑑 = 𝐸𝑇𝑐 × [0.15 + 0.85 𝑃𝑑]
هطبار 2 )
𝑑𝑛 = 𝑇𝑑 × 𝐹
هطبار 3 )
𝑑𝑔=𝑑𝑛 𝐸
هطبار 4 )
𝑉 = 𝑑𝑔 × 𝐴
:قوف طباور رد
ETC
یلیم( ترذ هایگ قرعت و ریخبت )زور رد رتم
، هایگ هنازور قرعت رثکادحTd
یلیم(
)زور رد رتم ،
هیاس حطسPd
زادنا
( ،)دصرد ،)زور( یرایبآ رودF
یرایبآ رود ره رد یبآ صلاخ قمع dn
یلیم(
)رتم ، ( یرایبآ رود ره رد یبآ صلاخان قمع dg
یلیم )رتم ،
V
مجح بآ هداد هدش رامیت هب )بعکمرتم(
و ترک تحاسمA
( )عبرمرتم . یاپ رد شیامزآ هرود نا فلتخم یاهرامیت رد هناد درکلمع
هزادنا یریگ
دش .
هزادنا یریگ هعرزم یاه یا
قمع زا ،شیامزآ هرود نایاپ رد یاه
30 یتناس کاخ یرتم هنومن
یرادرب دش ات ریثأت بآ یسیطانغم و
دصرد طلاتخا یاه فلتخم سپ و بآ با
رب تایصوصخ ییایمیش
کاخ لماش تیاده ،هتیدیسا
،یکیرتکلا میدس ،میسلک
و نازیم تازلف نیگنس برس و مویمداک د ر اخ یسررب دروم ک
تفرگ رارق ،یکیژولویزیف یگدیسر و دشر هرود زا سپ ترذ درکلمع شجنس یارب .
زا ره دحاو نیدنچ لماش هک یشیامزآ هتوب
ب ترذ ،دو
هنومن .دش هبساحم تشادرب صخاش و هناد درکلمع ،یکیژولویب درکلمع سپس .دش ماجنا یرادرب یارب
هزادنا یژولویب درکلمع یریگ هتوب ،ک
یاه
رب فک رامیت ره یاهرارکت یمامت هب طوبرم و
زا هدافتسا اب وزارت
نزو .دندش زا هدافتسا اب تشادرب صخاش ( هطبار
5 ) .دش هبساحم
هطبار 5 )
𝐻𝑖 = 𝑌 𝑌𝑏× 100
آ رد هک ن
Hi
تشادرب صخاش (
دصرد ) و ،Y Yb
ترت هب ی ب .تسا کیژولویب درکلمع و هناد درکلمع
ترذ هایگ فلتخم یاهدرکلمع ساسارب رد
یمامت هرهب نازیم ،اهرامیت یکیزیف یرو
، کشخ هفولع ،یکیژولویب و
م رت هفولع هبساح
هرهب هبساحم یارب .دش ترذ هایگ یرو
( هطبار زا 6 دش هدافتسا )
.
هطبار 6 )
𝑊𝑃 =Y 𝐼
رد هک قوف هطبار هرهبWP
یرایبآ بآ یرو (
kg/m3
،) درکلمعY
( ) kg
و مجحI
بآ ( یرایبآ
m3
) تسا .
هنومن اهرارکت و اهرامیت همه زا ،نینچمه لکین تظلغ و دش یرادرب
، مورک
، برس و هزادنا ترذ هایگ هناد و هتوب رد مویمداک ریگ
.دش ی
هزادنا یارب هراصع رد نیگنس رصانع تظلغ یریگ
دش هدافتسا یمتا بذج هاگتسد زا ،اه
.
هداد لیلحت
یارب هداد یرامآ لیلحت مرن زا اه
رازفا
SAS
هخسن(
4 / 9 نیگنایم هسیاقم و هدافتسا ) اه
اب نکناد نومزآ شور ماجنا
دش
.
و جیاتن ثحب
کاخ نیگنس تازلف و ییایمیش تایصوصخ
ساسارب جیاتن هیزجت و لیلحت سنایراو رد لودج ( 3 )،
رثا یرایبآ بآ (
یسیطانغم و
ریغ یسیطانغم )
و طلاتخا بآ و باسپ رب تیاده تکلا یکیر
قمع یاه فلتخم کاخ رد لامتحا حطس کی
ینعم دصرد راد
ینعم رثا کاخ هتیدیسا رب یلو دش تشادن راد
. رثا لباقتم بآ یرایبآ و طلاتخا
بآ و باسپ رب تیاده یکیرتکلا کاخ
ینعم راد ینعم رثا کاخ هتیدیسا رب یلو دش دوبن راد
. یکیرتکلا تیاده ،یسیطانغم بآ رامیت رد یمامت
قمع یاه ینعم فلاتخا نیا و دوب یسیطانغم ریغ بآ رامیت زا رتمک کاخ .دوب راد
نیگنایم روط هب هک دش صخشم ،
نغم بآ اب یرایبآ یسیطا
شهاک ثعاب 05
/ 33 سا هدش کاخ لیفورپ یکیرتکلا تیاده رادقم رد یدصرد هک تسا نیا تلع .ت
لوکلوم ت تحت هک بآ یاه ا
پ ریث دنوی
نوی اب سلاوردناو یورین و ینژوردیه هدش دازآ دندوب ریگرد اه
، ناور بآ رت تیصاخ و رت رتشیب نآ یگدنوش
هدش و تارطق هب بآ س تلوه
هب ینورکیم و یدییولک تارذ هدیبسچ کاخ
هجیتن رد و ظ رب
ر ادهگن تیف ر
ریگشیپ یکشخ و یروش شنت زا و هدش هفاضا کاخ رد بآ ی ی
یم .دوش هتفای اب شهوژپ نیا جیاتن یاه
Mohamed (2013)
ن یو .دراد تقباطم داد ناش
ینعم شهاک ثعاب یسیطانغم بآ هک تیاده راد
ادرب زا سپ کاخ یکیرتکلا لوصحم تش
دش
.
لودج 3 - قمع هتیدیسا و یکیرتکلا تیاده رب فلتخم لماوع ریثأت سنایراو هیزجت کاخ فلتخم یاه
pH EC هجرد
یدازآ تارییغت عبنم 60-90 cm 30-60 cm 0-30 cm 60-90 cm 30-60 cm 0-30 cm
044**
/
0 0/039** 0/034** 0/036** 0/033** 0/030** 2 کولب
08ns
/
41 40/55ns 39/60ns 16/45** 15/21** 13/14** 1 یرایبآ بآ
32ns
/
40 40/08ns 39/98ns 27/94** 23/59** 20/03** 4 باسپ و بآ طلاتخا
67ns
/
1 1/59ns 1/34ns 8/19** 7/32** 6/87** 4 باسپ و بآ طلاتخا× یرایبآ بآ 798
/
0 0/783 0/741 0/466 0/437 0/406 18 اطخ
74 /
1 1/96 2/45 6/21 6/44 7/37 - تارییغت بیرض
،*
و**
هبns
ینعم بیترت ینعم ،دصرد جنپ لامتحا حطس رد یراد
ینعم فلاتخا دوجو مدع و دصرد کی لامتحا حطس رد یراد .راد
قمع رد کاخ یکیرتکلا تیاده 60
ات 90 یتناس اب یرایبآ رامیت رد یرتم 100
رادقم هب باسپ دصرد 42
/ 4 یسد رتم رب سنمیز یاراد
رادقم هب هاچ بآ اب یرایبآ رامیت رد و رادقم نیرتشیب 96
/ 1 یسد رتم رب سنمیز یاراد
رادقم نیرتمک دوب
یکیرتکلا تیاده نازیم شیازفا .
یاهرامیت رد کاخ کاخ حلاما تظلغ شیازفا و باسپ یکیرتکلا تیاده شیازفا لیلد هب ،دندوب هدش یرایبآ باسپ زا یرتشیب دصرد اب هک ی
لودج( دوب اهرامیت نیا رد 4
) یفطصم طسوت هک یقیقحت رد .
ناراکمه و درف هداز (
2012 ) حلاما نازیم رب یسیطانغم بآ ریثأت ،دش ماجنا
هرطق یرایبآ رد کاخ قمع رد یا
نازیم شهاک هب رجنم یسیطانغم بآ زا هدافتسا هک داد ناشن جیاتن .تفرگ رارق یسررب دروم فلتخم یاه
نآ نینچمه .دش یسیطانغم ریغ بآ اب هسیاقم رد کاخ یروش شیازفا هک دندرک نایب اه
5 / 7 رد کاخ تبوطر یدصرد رامیت
،یسیطانغم بآ
تسا هدش کاخ حلاما یوشتسش ثعاب
.
لودج 4 - هسیاقم نیگنایم قمع هتیدیسا و یکیرتکلا تیاده رادقم یاه کاخ فلتخم یاه
یشیامزآ رامیت EC (dS/m)
pH
0-30 cm 30-60 cm
60-90 cm 0-30 cm
30-60 cm 60-90 cm
یرایبآ بآ یسیطانغم 20 b
/ 2 35b / 2 70b / 2 31 a
/ 7 36a / 7 52a
/ 7
یسیطانغم ریغ 38a
/ 3 61a / 3 80a / 3 38 a
/ 7 42a / 7 57a
/ 7
باسپ و بآ طلاتخا هاچ بآ 96 e
/ 1 05e / 2 23e / 2 31 a
/ 7 33 b / 7 36 d
/ 7
25 و باسپ دصرد 75
هاچ بآ دصرد 42 d
/ 2 61d / 2 77d / 2 33 a
/ 7 35 b / 7 42 cd
/ 7
50 و باسپ دصرد 50
هاچ بآ دصرد 69 c
/ 2 96c / 2 14c / 3 34 a
/ 7 42 a / 7 47 c
/ 7
75 دصرد و باسپ 25 هاچ بآ دصرد 09 b
/ 3 38b / 3 69b / 3 36 a
/ 7 43 a / 7 60 b
/ 7
100 باسپ دصرد 79 a
/ 3 90a / 3 42a / 4 38 a
/ 7 42 a / 7 87 a
/ 7
نیگنایم لامتحا حطس رد نکناد نومزآ اب اه 5
هدش هسیاقم دصرد ینعم کرتشم فرح کی لقادح اب نیگنایم ود ره توافت یشیامزآ رامیت ره یارب .دنا
یمن راد شاب .د
( لودج رد سنایراو لیلحت و هیزجت جیاتن 5
یم ناشن ) هک دهد
بآ قمع رد باسپ و بآ طلاتخا و یرایبآ کاخ فلتخم یاه
رثا
ینعم یراد دصرد کی لامتحا حطس رد و میسلک رب
میدس هتشاد ،نینچمه .دنا رثا
لباقتم بآ و میسلک رب باسپ و بآ طلاتخا و یرایبآ س
مید
ینعم زین کاخ راد
دوب و میسلک ریداقم . میدس
قمع یمامت رد کاخ نیا و دوب یسیطانغم ریغ بآ رامیت زا رتمک یسیطانغم بآ رامیت رد اه
زین توافت دصرد جنپ لامتحا حطس رد
ینعم راد دش و میسلک ریداقم شهاک ثعاب یسیطانغم بآ اب یرایبآ .
میدس کاخ لیفورپ رد کاخ
دقم ،عقاو رد .دش میسلک را
میدس و هتفای شهاک یسیطانغمریغ بآ رامیت هب تبسن یسیطانغم بآ رامیت رد
هب بیترت 92 / 36 و 97 / 21 دصرد
لودج( دوب 6
) . یم شیازفا تیسلک هب تینوگارآ تبسن ،یسیطانغم بآ اب هک تسا نیا تلع برک بوسر زا یعون تینوگارآ بوسر .دبای
تان
لمح لباق بآ رد هک تسا میسلک سا رت
یم کاخ زا میسلک تانبرک رتشیب جورخ ببس و ت .دوش
هتفای اب شهوژپ نیا جیاتن ه
یا
Mostafazadeh-Fard et al. (2012)
نآ .دراد تقباطم اب هسیاقم رد یسیطانغم بآ رامیت رد میدس و میسلک رادقم هک دندرک هدهاشم اه
هب یسیطانغم ریغ بآ بیترت
2 / 35 و 6 / 33 امیت رد .تشاد شهاک دصرد یمامت رد میدس و میسلک ریداقم ،باسپ رتشیب طلاتخا دصرد اب یاهر
قمع .دوب یرایبآ باسپ رد رصانع نیا رتشیب ریداقم لیلد هب هک تفای شیازفا اه
Saliha (2005)
اب رب یسیطانغم نادیم ریثأت یسررب
ار یسیطانغم بآ یلااب لیسناتپ ،کاخ ییایمیش و یکیزیف تایصوصخ لماع
تسش من یوشو ک یاه کاخ و شیازفا یذپذوفن یر کاخ
دندرک یفرعم و
داد ناشن دن ریداقم هک میسلک تانبرک و یکیرتکلا تیاده ،هتیدیسا
فای شهاک یسیطانغم بآ رامیت رد کاخ لولحم رد ت
.
لودج 5 - قمع میدس و میسلک رب فلتخم لماوع ریثأت سنایراو هیزجت کاخ فلتخم یاه
Na Ca هجرد
یدازآ تارییغت عبنم 60-90 cm 30-60 cm 0-30 cm 60-90 cm 30-60 cm 0-30 cm
077**
/
0 0/072** 0/069** 0/074** 0/069** 0/066** 2 کولب
78**
/
92 90/12** 88/99** 76/77** 74/48** 65/91** 1 یرایبآ بآ
85**
/
99 98/00** 95/03** 90/30** 86/44** 78/90** 4 باسپ و بآ طلاتخا 73**
/
12 11/89** 11/05** 9/98** 9/02** 6/93** 4 باسپ و بآ طلاتخا× یرایبآ بآ 835
/
0 0/758 0/710 0/598 0/542 0/488 18 اطخ
02 /
15 18/11 17/68 9/32 9/59 9/90 - تارییغت بیرض
،*
و**
هبns
ینعم بیترت ینعم ،دصرد جنپ لامتحا حطس رد یراد
دصرد کی لامتحا حطس رد یراد ینعم فلاتخا دوجو مدع و
.راد
ربارب میسلک رادقم نیرتشیب 89
/ 16 یکا یلیم قمع رد رتیل رب نلااو 90
- 60 یتناس رامیت رد کاخ یرتم 100
باسپ اب یرایبآ دصرد
ربارب میدس رادقم نیرتشیب .دش هدهاشم 81
/ 23 یکا یلیم قمع رد رتیل رب نلااو
30 - 0 یتناس رامیت رد کاخ یرتم 100
دصرد اب یرایبآ
.دش هدهاشم باسپ کاخ رد میدس و میسلک ریداقم ،ترذ ناهایگ یرایبآ یارب باسپ زا هدافتسا اب
شیازفا باسپ نیا اب هدش یرایبآ یاه
یم یم هدافتسا یرایبآ یارب هک دراد دوجو هاچ بآ هب تبسن باسپ رد رصانع نیا زا یرتشیب ریداقم اریز ؛دبای دوش
.
