Excel SPSS - نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی

-

Excel SPSS

. - -

۱8

۱۳۹۴ راهب ۱ هرامش 20 هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

یرظن ینابم - 1

یمومع یاضف -1-1 زا ییاهاضف زا هتــسد نآ فیصوت یارب یمومع یاضف حلاطصا یمومع یاه نامتخاس و نیدایم ،اه کراپ ،اه نابایخ دننام رهــش راکب ،تــسا سرتــسد لباق همه یارــب و هدوــب دازآ موــمع یارــب هــک هب یسرتسد هک یصوصخ یاضف اب لباقت رد حلاطصا نیا .دور یم .)Grundstorm, 2004, 1( دوش یم فیرعت ،تــسا هدش دودحم نآ ،هدکهد کی زا ییاه تمــسق ،^۳یمومع یاهاضف ،رگید یفیرعت رد هب مدرــم ؛هدوب موــمع سرتــسد رد هــک هدــش نایب رهــش اــی كرهــش زا .دــنربب تذــل و هدرــک هدافتــسا اــهنآ زا دــنناوت یم ناگــیار تروــص همه یارب دیاب اــه نیمز یمامت ،یمومع یاــهاضف رد ،^۴ناوک رــظن سرتــسد لــباق هتعاــس 2۴ و یــنوناق روــط هــب و دازآ ،هداــمآ مدرــم رد هک ینامز لک نوچ، ⁵دلیفناش نیرتاک نایب هب نینچمه .دــشاب ی همه اذل ،تــسا یمومع نامز میتــسه راک لحم ای هناخ زا جراخ

همدقم

یقلت یمومع ناکم ،درذــگ یم نآ رد یمومع نامز هک یــیاه ناکم تفاب یاه شخب مامت ،اهاضف نیا .)Cowan, 2005, 312( دوش یم دنراد یرصب و یــکیزیف یــسرتسد نآ هب مدرم موــمع هــک ار یرهــش کرهش نیدایم و اه کراپ ،اه نابایخ بیترت نیدب .دوش یم لماــش ار ناش هدودحم و هدرک روصحم ار اهنآ هک ییاه نامتخاس ،رهــش ای دنوش یم بوسحم یمومع یاهاضف زا یشخب ،دننک یم صخــشم رد و یمومع نامزاس کی طسوت اهاضف نیا .)۱5 ،۱۳87 ،زدلابیت(

Garcia-Roman,( دنوــش یم هرادا و نــیمات موــمع عفانم تــمدخ ،یحیرفت یــحاون ،اــه کراپ ،دــیرخ و یراــجت یاــه ناکم .)2004, 2 رگید زا ،یمومع لقنو لمح و یرهــش یطابترا زک ارم زین و یتامدخ Bridge, 2000, 12;( دنوــش یم بوسحم یرهــش یمومع یاهاضف .)۳۱۳ ،۱۳85 ،ینیرحب ;Phadke, 2006, 2

درــکراک و یدــبلاک راتخاــس لــیلد هــب ،یــمومع یاــهاضف ی هــعماج تــیوقت تــهج رد هلیــسو نــیرت مهم ،ناــش یعامتجا ناــنز زا مــعا اــه هورگ یــمامت تکراــشم ی هــصرع ناوــنع هــب یــندم ناوــنع هــب ناــنز و )۱۳88 ،یدــمحم ،هدازاــضر( دنتــسه نادرــم و نادرم دننامه رهــش یمومع یاــهاضف ناگدننک هدافتــسا زا یــمین رد و هدرک هدافتــسا یرهــش یاهاضف زا یتحار هب دــنناوتب یتــسیاب هک دهد یم ناشن اه یسررب اما .دنشاب هتشاد شمارآ ساــسحا نآ دنوــش یمن دنم هرهب یرهــش یاضف زا نادرم اب ناــسکی روطب نانز نــیارب ،^۱نــیتنلاو دروــم نــیا رد .)۱۳87 ،ناــیطباض و ناــیعیفر(

یاهاضف زا دودــحم هدافتــسا و فرــصت یارب ناــنز« هک تــسا رواــب نینچمه .)۱۳88 ،تروــش هنر زا لقن هب( »دنراــشف تحت یــمومع لــماک قــح زا هاگــچیه ناــنز هــک تــسا دــقتعم ،)۱۹8۴( ²ندــیاه و دنا هدوبن رادروــخرب رهــش یمومع یاهاضف زا یریگ هرهب و فرــصت زا یرادرب هرهب یگنوگچ و اه شنک ،اهزاین نیب یراکــشآ یاهزیامت دروخ یم مــشچ هب نادرم و ناــنز نایم یرهــش یــمومع یاــهاضف یراتفر یاهوگلا هــک ینعم نیدب .)۱۳88 ،تروــش هنر زا لــقن هــب(

نیمه هب و هدوبن یکی یرهش یاهاضف و اه ناکم رد نادرم و نانز ،راک ماگنه رد نانآ یاهزاین هب ناسکی یا هویش اب ناوت یمن لیلد تفگ خــساپ تحارتــسا و حیرفت ،شزرو ،لقن و لمح ،دــمآ و تــفر روــظنم و یــتازیامت نــینچ نتــشاگنا هدیدان .)۱۳87 ،هداز یدــهم(

تمس هب ار نانز ،یرهش یمومع یاهاضف یحارط رد اهنآ نتشادن عونمم دورو یاهاضف« ،»یتیــسنج کت« یاه هدودحم رد روضح زا یصاخ یاه نامز رد اهنت ،اهنآ تکراــشم ندرکدودحم و »نایاقآ اه تیدودحم نیا .)۱۳8۹ ،رف یساملا( تسا هداد قوس زور هنابــش یرهــش یمومع یاهاضف رد نانز روضح ندــش گنرمک بجوم هک یمومع یاهاضف هب نانز یسرتسد رد تیدودحم لماش ،دوش یم و یتبقارم یاه تیلوئــسم ،تینما دوجو مدع نوچ یــلیلاد هب هــک

.)Day, 2000, 106( دوش یم زین ....

رتــشیب تینما و تیاضر نیمات یارب دیدج یاهدرکیور زا یــکی رد نادرم و ناــنز یزاــسادج هب لــسوت ،یرهــش یاهاضف رد نانز یارب یصاصتخا تاــمدخ و تلایهــست داجیا و یــمومع یاــهاضف ی هژیو یمومع یاهاضف داــجیا .)۱۳87 ،هداز یدهم( تــسا نانآ یاهدومن زا نارــهت رهــشنلاکرد ،)نانز ناتــسوب هژیو روطب( ناوناب ناــنز یاــهزاین ندرــک هدروآرــب فدــه اــب هــک تــسا درــکیور نــیا صوصخ هب اــه تیدودحم نــیا عفر و یــمومع یاــضف اــب هــطباررد نانز روما رــتفد هب یکــشزپ مولع هاگــشناد ناکــشزپ شرازگ زا سپ ناوختسا یکوپ شیازفا رب ینبم ۱۳82 لاــس رد یروهمج تــسایر ،یــشزرو یاه تیلاعف دوبمک و یــگدنز ی هویــش لیلد هــب ناــنز رد نارــهت یرادرهــش ،اتــسار نــیارد و دــش حرــطم یدــج روــط هــب ۱۳87 لاــس رد نارداــم تــشهب ناونع اــب ار ناــنز ناتــسوب نــیلوا اه ناتــسوب نیا داجیا هک اجنآ زا .دناــسر یرادرب هرهب هب و ثادــحا یــسررب ،دراد یــپ رد یرایــسب یداــصتقا و یــعامتجا یاــه هنیزه اب هــسیاقم رد ناــنز یاــهزاین هــب اــهاضف نــیا ییوگخــساپ نازــیم نیا تــیقفوم نازــیم یــسررب نــینچمه و لومــش همه کراــپ کــی نــیا رد اذــل .دراد ترورــض ،یــمومع یاــهاضف ناوــنع هــب اــهاضف کی ناونع هب شتآ و بآ کراپ اب ناردام تشهب ناتسوب ،شهوژپ یقیبطت یــسررب اب اــت هدــش هــسیاقم ،لومــش همه یمومع یاضف نازیم رد اه ناتــسوب نیا تــیقفوم و ییاراک نازــیم ،اــضف ود نــیا نشور یرهش یمومع یاهاضف رد ناوناب یاهزاین هب ییوگخساپ لاوــس نیا هب نداد خــساپ لابند هب شهوژپ نــیا عــقاو رد .ددرــگ بجوم یتیــسنج کیکفت اب یرهــش یاهاضف داــجیا ایآ هــک تــسا

؟دوش یم یرهــش یمومع یاهاضف رد نانز روضح شیازفا

۱۹

ی هصرع ،تــلود ی هصرع هــس روضح و فیرعت اــب ،یــندم هــعماج ،یــمومع ی هــصرع هــک هدــش فــیرعت یــصوصخ ی هــصرع و یــمومع جنپ اب یندم ی هــعماج .تــسا یندم تایح زورب ی هصرع نــیرت مهم یرواــبدرف و یرادــم نوناق ،تکراــشم ،ناــمتفگ ،یــیارگ ترثک نــکر هباثم هب ار ییارگ ترثک ناوت یم هک ) ۱۳78 ،یبیبح ( دوــش یم فیرعت موهفم هب ییارگ ترثک .دــش روصتم نآ یاه یگژیو نــیرت مهم زا یــکی .دوش یم فیرعت ⁶مزیلارولپ هب داقتعا و صاخ رکفت کی تیمکاح یفن حطــس ،ینــس ،یــسنج تازیامت زا رود هب درف ره ،یندم ی هعماج رد اب ربارب یا هنوگ هب دیاب یم ،رهش ی هصرع رد روضح اب ...و تلایصحت دنورهش کی یعیبط قوقح زا و هدــش هتخانش تیمــسر هب نیریاــس هــب یرهــش یــمومع یاــهاضف .)۱۳۹0 ،یــبیرجرازه( ددرــگ رادروــخرب ،۱۳۹0 ،یبیبح( دنوش یم یقلت یمومع ی هصرع یناکم ن ّیعت ناونع یارب یبولطم ی هصرع ،یعامتجا و یدبلاک رتسب ی هباثم هب هک ،)2 .)۱۳88 ،هدازاــضر( دــنور یم رامــش هب یندم هــعماج یــگدنلاب و دــشر و اــهدروخرب ،تلاــماعت یارــب یــناکم ناوــت یم ار یــیاهاضف نــینچ هعماج رد تکراشم و ییارگ ترثک ترورض .درمشرب یعامتجا تلادابت ن ّیب توافت هنوگره زا رود هب نادنورهش همه ات دنک یم باجیا ،یندم تلاماعت ی هــصرع رد دــنناوتب ... و داژــن ،موــق ،تیــسنج ،نــس ریظن یاهاضف .)2 ،۱۳۹0 ،یبیبح( دنشاب هتشاد لاعف تکراشم یعامتجا یاه هشیدنا روضح یدبلاک دامن و یعامتجا لماعت هاگ یلجت یمومع تیفیک ،رــظنم نــیا زا و هدوــب نادنورهــش هدــنلاب یفــسلف -یــسایس نآ ریذپان ییادج یاه یگژیو یتیلاعف عونت و یریذپ عامتجا ،یطیحم ی هعلاطمرد زین ⁷راک ،هنیمز نیا رد .)۱7۹ ،نامه( دنوش یم بوسحم :تسا هدرک ناونع هنوگنیا ار قفوم یمومع یاضف یاه یگژیو ،دوخ هب فلتخم یاــه هورگ یــسرتسد لماــش هک :همه یارــب یــیاضف - ناکما و نیدامن تیکلام ،ورملق یاعدا ،تیلاعف رد یدازآ ،ناکــم .تسا اضف رد تکراشم یرهش یمومع یاهاضف ییوگخساپ یانعم هب :وگخساپ یاضف - .دشاب یم ناسنا یاهزاین هب دیدپ ناکم و ناــسنا بولطم طابترا اب یگژیو نیا :راداــنعم یاــضف - یعامتجا و یدبلاک داعبا و ناسنا نیب تبثم لماعت مزلتسم هک دیآ یم

.)Kurniawati, 2012, 477 زا لقن هب Carr, 1992( تسا ناکم و یمومع یاــضف کــی تــیقفوم نازــیم رد زــین یرــگید لــماوع هــک تــسا لــیخد اــهاضف نــیا زا ناگدننک هدافتــسا یدــنم تیاضر تلایهست و اه تیلاعف عونت ،شیاــسآ و یتحار نازیم ،مدرم روضح ناکــم یــیابیز و یــکیزیف یاــه هبذاج ،تــینما ،اــضف رد دوــجوم راــهچ زــین ⁸تــیاو ماــیلیو .)۱۳8۴ ،ییافیــس( دنتــسه هــلمج نآ زا ،دوــش یم یمومع یاضف کــی تیقفوم بــجوم هک ار هدــمع دــیلک

ناگــمه سرتــسد رد یــمومع یاــهاضف :دــنک یم یــفرعم هــنوگنیا تحار ؛دنهد ماجنا یعونتم یاه تیلاعف دنناوت یم دارفا ؛دنتــسه ییاهاضف ،یمومع یاهاضف .دنتــسه ابیز یرظانم یاراد و هدوــب هدرک تاقلام رگیدکی اب اهنآ رد دنناوت یم دارفا هک دنتسه یعامتجا .)۱۳۹2 ،تیاو( دنهد شیازفا ار دوخ یعامتجا تلاماعت و و یندم رورغ یاــهدامن قلخ رد مهم یــشقن ،یمومع یاــهاضف موهفم یاقترا و هعــسوت ثعاب دوــخ هک دنراد ناکم هــب قلعت ســح ندوــب یعامتجا موــهفم رد .)۱6۱ ،2000،یــنآود( ددرــگ یم هــعماج ،)یرصب و یــکیزیف( یــسرتسد صخاــش هــس ،زین یمومع یاــهاضف تینما و )اضف زا یعامتجا راــشقا همه هنلاداع ندرب مهــس( تلادع .)Day ,2000 ;200۳ ،اــنومراک( تــسا هدــش یــفرعم یــنمیا و یــناور یتروصب هــک دنتــسه ییاهاضف قــفوم یــمومع یاــهاضف نــیاربانب یدبلاک و یسرتسد ،هدوب رادروخرب ییلااب یریذپ عامتجا زا هنلاداع مــهارف ار دارــفا یــتحار و شیاــسآ تاــبجوم ،هتــشاد بــسانم و اــبیز ،تینما اب و نمیا یرتــسب رد ار یعامتجا تلاماعت ی هنیمز و هدومن .دنک یم ریذپ ناکما ،ار عونتم یاه تیلاعف ماجنا و هدرک داجیا یمومع یاه کراپ -2-1 یاهاضف زا یــشخب اه کراپ ،یــمومع یاــضف فیراعت ساــسارب ،۳7 ،۱۳8۱ ،ناــیعیفر( دنوــش یم بوــسحم یرهــش یــمومع ؛5 ،۱۳۹0 ،یوــترپ زا لــقن هب Mean, 2005 ؛۳۱۳ ،۱۳85 ،یــنیرحب تــسیاب یم هــک ؛)Bridge, 2000,12 ; Pitcher and etal, 2006, 22 تاقوا نارذــگ لــحم و هدوــب ریذپ ناکما اــهنآ هــب موــمع یــسرتسد یــشخب ناوــنعب اــه کراپ .دنــشاب عوــنتم یاــه تیلاعف و تــغارف اب یرهــش نــیمز یرــبراک حوطــس زا یــعون ،یرهــش زبــس یاــضف زا هتشاد رارق تیریدم تحت هک هدوب تخاــس ناسنا یهایگ شــشوپ دجاو مــه و »یعامتجا - تخانــش یــیابیز یــهدزاب« دــجاو مــه و و یرهش یامیــس زا یــشخب ناونع هب و هدوب »یکیژولوک ا یهدزاب«

ی هدننک نییعت ،رهــش ناج یب دبلاک رانک رد ،یتایح و هدــنز لــماع هب اه کراپ .)۱۳7۹ ،ایندیعس( دنشاب یم رهش کیژولوفروم راتخاس ات یلحم زا فلتخم یاــه سایقم رد و یا هریجنز یا هکبــش تروص .دنوش یم هتخانش یرهش یراگدنام و اــقب ،»رادــیاپ هعــسوت« لدم مــیاداراپ رد هــک اــجنآ زا عیزوت هکلب ،هدوبن تخاــس ناسنا طیحم دبلاک هب دودحم اهرهــش ،یگنهرف ،یعیبط عبانم زا تظافح ،اه تصرف و عبانم ی هــنلاداع تیفیک و نادنورهش تکراشم حطس شیازفا ،یداصتقا ،یعامتجا

رد یرهش یمومع یاهاضف اب نانز هژیو یمومع یاهاضف یقیبطت یسررب ناوناب یاهزاین هب ییوگخساپ نازیم

.قفوم یمومع یاضف یاه یگژیو -1لودج

) Cozens , 2011 ; Kurniawati, 2012; www.pps.org ؛2003،انومراک ؛1392و 1390 ،یبیبح ؛1389 ،نایچخرچ ؛1387 ،زدلابیت ؛1392 ،تیاو ؛1387 ،لگ( :ذخام

20

۱۳۹۴ راهب ۱ هرامش 20 هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

،بوچراچ نــیا رد اذــل ،دوــش یم لماــش زین ار یــعامتجا تلاــماعت یرادیاپ رد یکیژولوک ا شقن یافیا رب هولاع ،یرهــش زبــس یاهاضف طیحم تیفیک شــیازفا رب رثوم یاه تیزم دــجاو ،یطیحم تــسیز .)26 ،۱۳۹۳ ،یــبیبح( دنــشاب یم زــین اهرهــش یــعامتجا یــگدنز و هنادنمشوه یدنیارف ناونع هب یرهش زبس یاهاضف هعسوت هزورما رد تیلوئــسم رب ناــسنا یهاگ ا رــشن ،تعیبط یبایزاب و تــشگزاب زا یقلت ،یرهــش یامیــس رییغت و یــسیونزاب فده اب و تــعیبط رــبارب .)2۹ ،نامه (دوش یم دوبهب و هعماج دارــفا نیب یعامتجا طباور ی هــنیمز رد ،اــه کراپ یاهراتفر زا یخرب .دــننک یم افیا یمهم شقن ،یعامتجا یاــهراتفر راکفا لدابت و اهدیدزاب و دید ،اهوگتفگ و اه ترــشاعم دننام یعمج و اهرازاب و اــهرذگ و نیدایم دــننام یــیاهاضف رد هتــشذگرد هــک ... و لکــش هب نونک ا مه ،دــیدرگ یم ماــجنا ... و دجاــسم و اــه هناخ هوهق میکحت و دوــبهب رد هــجیتنرد و تــسا هدــش ایحا اــه کراپرد یا هزاــت .)25 ،۱۳۹0 ،ییاضر(دراد یساسا شقن یعامتجا تبثم یاهراتفر

یرهش یمومع یاهاضف و نانز - 2

دادــخر فرــظ ناوــنع هــب یرهــش یــمومع یاــهاضف فــیرعت اــب ققحت رتسب و نادنورهش یعامتجا و یباختنا ،یرورض یاه تیلاعف یعامتجا تلاماعت دوجو ،ییارگ ترثک یلجت ،ّ اقطنم ،یندم تایحً رــیذپانراکنا یــترورض ،اــهاضف نــیا رد ناــنز روــضح ناکــما موزــل و و دوــش یم یــقلت اــهنآ تــیبولطم شجنــس رد ضاــمغا لــباقریغ و ندوب یمومع تیلباق شهاک ،راداــنعم یوحنب ،نآ نادقف ًلاــباقتم ،یمومع یاــضف زا هدافتــسا .ددرگ یم بجوم ار یرهــش یاــهاضف ،سنج ،نس و هدوبن ناسکی دارفا ی همه یارب هک تسا یا هبرجت و یرهــش یگدنز ی هویــش یور رب یموق تــیوه و یــعامتجا هــقبط Garcia-Ramon,( دــشاب یم راذگریثات یــمومع یاضف زا اــهنآ کرد

ی هبرجت و یمومع یاــضف زا نانز ی هدافتــسا هک اــجنآزا .)2004, 2 )Day, 2000,1( تسا هدوب ریخا تاقیقحت زا یرایسب عوضوم ،اهنآ یاه هدافتــسا و ک اردا نادرــم و ناــنز هــک دنهد یم ناــشن جــیاتن زا لــقن هــب Mozingo,1989( دــنراد یــمومع یاــهاضف زا یــتوافتم ی هدافتــسا روــظنم هــب یــمومع یاــهاضف هــچرگ ا .)۱۳۹۱ ،یــیارق ،نانز یلو ،دنوش یم داجیا ... و موق ،تیسنج زا غراف مدرم مومع و هتشاد اهاضف هنوگنیا هب نادرم هب تبسن یرتدودحم یسرتسد و نادرم یارب امومع هک ییاهاضف زا لماک روط هب یدراوم رد یتحً لماوع .)Brady, 2005,158( دنوــش یم درط ،تــسا دازآ اهنآ روضح هبرجت رد رصانع نیرت مهم زا ،سرت و رطخ دننام یا هدــننک دودحم دیامن یم دودحم ار نانآ ی هدافتسا و هدوب یرهــش یاضف رد نانز نینچ دوجو ی هطساو هب نانز ،هجیتنرد .)۱۱۹ ،۱۳7۹ ،روپ یندم(

دننک یم دودــحم ار یمومع یاــضف هب دوــخ یــسرتسد ،یتلاکــشم هــک تــسا دــقتعم )20۱۱( ^۹لواــپ ،هــنیمز نــیا رد .)Rush, 2012, 9(

هب ار یمومع یاضف و ماــع و کرتــشم روط هب ار اضف ،نادرم و ناــنز یدودح ات ار رــما نیا یو .دــننک یم هبرجت تواــفتم و صاــخ روــط :دناد یم ریز لیلاد زا یشان ی هــیاپرب اــساسا هــک طــیحم زا ناــشتوافتم تخانــش و ک اردا -ً .تسا راوتسا ،نآ اب ریگرد یگنهرف - یعامتجا یاهراجنه یاه تیعورــشم زا یتوافتم یاه هاگدید ضرــعم رد اــهنآ هــکنیا و - یاهاضف ،ساــسا نیا رب .)Paul, 2011, 417( دنراد رارــق یــعامتجا هرمزور یاه تیلاعف هب هجوت اب ار یعونتم و ددعتم یناعم ،یمومع .)Garcia-Ramon, 2004( دنریگ یم دوخ هب نادرم و نانز نانز روضح مدع هب هجوت اب زین لمع ی هزوحرد ،رگید بناج زا نادرم یخیرات طلــست و هعــسوت یاه حرط یارجا و هیهت دنیآرف رد یاه هولج یاراد اــتدمع رصاعم یاهرهــش یاهاضف ،هزوح نــیا ردً

. اه ناتسوب یاهدرکراک -2لودج

)1380 ،زرواشک زا هتفرگرب( :ذخام

Henderson,1991

Day, 2000, 107

–

Reeves, 2003, 2

Woodsworth, 2005(

UNESCO, 2003, 17 Larsen, 2009, 1(

Phadke, 2010

Day, 2000, 3

22

۱۳۹۴ راهب ۱ هرامش 2۰ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

و اــضف ندــش یتیسنج لاــمعا لــصاح ،زــین تردــق یرــباربان تلاداعم .تــسا یمومع ی هزوح رد نانز یارــب تیدودحم داــجیا یاهاضف رد هک هــنازور یگدنز فلتخم یاه هویــش رد رباربان تردــق ،تــسا هدینت مــهرد و هدــش یهدنامزاــس یــعامتجا و یــیایفارغج رد رتــشیب هــک یرــما .دراذــگ یمریثات اــضف زا دارــفا ی هدافتــسا رــب رایتخا رد تحارص هب اضف هک ییاج ،تسا قداص رت گرزب یاهرهش هاگیاج ناوــنع هب ،یمومع یاــضف و هتــشاد رارق هــنادرم یدرــکیور نانز یارب زاجم یاهزرم زا ًلامع ،یعامتجا تردق ینوناق و عورشم هنادرم لاــح رد هدنیازف روــط هب یرهــش یاهاضف .ددرــگ یم جراــخ ار یــمومع یاــضف زا ناــنز ی هدافتــسا هــکیروطب ،دنتــسه ندــش دناــشک یم هداوناخ و هناخ ی هزوح هب اعیــسو ار اهنآ و هدرکدودحمً یرــما تروــص هــب اــمومع اــضف زا هدافتــسا هــچرگ .)Paul, 2011,1(ً یوــق یژوــلوئدیا بوــچراچرد و دوــش یم یــقلت یصخــش و یدرــف زا یــشان یــمومع یاــضف حطــس رد دارــفا یاــه تیلاعف ،تــیدرف زا هک تــسا نیا تیعقاو یــلو ،ددرگ یم یــقلت اــهنآ ی هــندازآ باــختنا Rush,( تــسا یعامتجا تردــق طباور لوــصحم ،اــضف زا هدافتــسا یزــیر همانرب ی هناــسانش تفرعم لــیلحت رد ^۱2نــمدیرف .)2012, 9 هک هدــش ثعاب هنارلااــسدرم طباور هک دیوگ یم )۱۹۹2(نانز قوقح ورملق رد نانچمه هک یعوضوم ،دنوش یقلت تــسدریز و عبات نانز دایقنا عوــضوم ،نیاربانب .دراد موادــت یــصوصخ ورــملق و یــمومع دنک یم هفاضا یو .دراد تردق بسک رد هشیر ،نادرم طسوت نانز مدع و یرادرــبنامرف گنهرف کــی ،نانز ناــیم رد یــخیرات داــیقنا«

هــکیلاحرد ،دــنا هتفریذپ ار نآ هــک هدروآ دوــجوب ار ســفن هب داــمتعا هبلغ و طلــست کی یعامتجا تلاوصحم زج یزیچ اه نیا اــتقیقحً .)۱5۳ ،۱۳82 ،یبیبح زا لقن هب( »دنشاب یمن هنادرم رد یمهم شــقن ،تیــسنج هــک تــسا دــقتعم )2۰۰۹( ^۱۳نــسرلا ،)۱۹۹۳(^۱۴زر .)Larsen, 2009, 2( دنک یم یزاب تردق نایب و راشتنا و هداــتفا اپ شیپ رــهاظ هــب تاــقافتا هــک دــیازفا یم هــنیمز نــیارد نانز هک ،تــسا تردق یاهراتخاــس هب طوبرم ی هنازور تیمها یب هک تسا یزاب فرظ یارو یزیچ اضف ،نیاربانب .دنک یم دودحم ار

تردق تلاداعم زا هدنام یاجب تارثا .دوش یم داوم و ءایشا لماش Paul,( تــسا هتفهن هنازور یــگدنز یــیاضف یهدنامزاــس رد ،رــباربان دامتعا ندرــب لیلحت لیلد هــب ،یدــعت و تنوــشخ زا سرــت .)2011 اهنآ یارب ار یمومع یاضف هب یــسرتسد ،نانز زا یدادعت سفن هب یتیسنج تردق یاهراتخاس ساکعنا هک یسرت .دیامن یم دودحم هاگدید ،)2۰۰۴(^۱5زدناب هنیمز نیا رد .تــسا هعماج نلاک حطــس رد دراد یم ناــیب ،هدیــشک شلاچ هب ار سرت هصیصخ نتــسناد هــنانز تخاــسرب رد زین و اــضف زا هدافتــسا رد نانز كرــحت تــیدودحم هــک ،یرذابا زا لقن هب( تــسا نانآ ندوب هطلــس تحت ینعم هب ،تیوه یاــضف زا هدافتــسا رد ناــنز یاــه تیدودحم یــلک روــطب .)۱۳87 .درک یدنب عمج ۳ لودج رد ناوت یم ار یمومع یرهش یمومع یاهاضف رد نانز یاهزاین - 2 – 2 یرهــش یاهاضف رد نادرــم و نانز تواــفتم یراــتفر یاــهوگلا نیا نتــشاگنا هدیدان هک دــشاب یم اهنآ تواــفتم یاــهزاین زا یــشان ،یرهــش یمومع یاهاضف یحارط رد اهنآ ندرکنروظنم و تازیامت و یمــسج ناوت هک ارچ ،دوــش یم اهاضف نــیا زا ناــنز زــیرگ بــجوم بلط ار یحارط توافتم یاه هنوگ ،نادرــم و نانز یحور تازــیامت نتــشاد تسود هب ناــسنا زاین نیمات .)۱۳8۹ ،رف یــساملا( دنک یم و تــسا یدبلاک هاگرارق کی دوجو مزلتــسم ،ندوب عمج راــنک رد و یرما .دنراد هطبار نــیا رد ار تیفرظ نیرتــشیب ،یمومع یاهاضف یاهاضف .دشاب یمن رسیم هیلوا یاهزاین هب ییوگخــساپ نودب هک شیاــسآ دننام ییاهزاین ی هدننک نیمات ،لوا ی هجرد رد ،با ّذــج سامت رب ینتبم( لاــعف طابترا ،تحارتــسا ،یــنهذ و یــکیژولویزیف طابترا ،)اضف میقتــسم هبرجت و نارگید و طیحم اب مدرم میقتــسم یاهدادیور و تاقافتا و نارگید هدهاــشم و هراظن ناکما( لاعفریغ و تواــفتم یاــهرظنم و اــهاضف قــلخ ،زار فــشک ،)نوــماریپ Carr( دــشاب یم ... و عونت نــیمات فده اب نوــگ انوگ یاــه تیلاعف

.یمومع یاضف رد نانز روضح یاه تیدودحم -3 لودج

عبنم نانز روضح یاه تیدودحم

،)۱۳7۹ ،روپ یندم( ،)Koskela,1997( ،)Day, 2000( ،)Rush, 2012( ،)Andrew, 2006,1(

)۱۳87 ،یرذابا( ،)۱۳88 ،یدمحم ،هدازاضر( ،)۱۳87 ،یدمحم( ،)۱۳88 ،هاوخیلع( رطخ و سرت

،یدمحم( ،)Phadke, 2006( ،)Jagori, 2010( ،) Khosla, 2004, 3( ،)Khosla,2006,1(

)۱۳87 ،یرذابا(،)۱۳۹۰،ییارق ( ،)۱۳87 ینمیا و تینما دوبن

،)۱۳87 ،یدمحم( )Krenichyn 2004( ( ،)Rush, 2012, 9( یسنج تنوشخ

)Day,2000( ،) Phadke, 2006( ،)Garcia-Ramon, 2004(

)7۹ ،۱۳88 ،یرایز( ماجنا ،نادنزرف زا تبقارم( هدنرادزاب یاه تیلوئسم ) ... و هناخ یاهراک )۱۳88 ،یدمحم ،هدازاضر()Day, 2000( شقن لیمحت و یعامتجا هدننکدودحم یاهراجنه نانز هب یگتسباو

)۱۳88 ،یدمحم ،هدازاضر( )Day, 2000( شنت و سرتسا

)1388 ،یدمحم ،هدازاضر( )Garcia-Ramon, 2004(،)Day, 2000( یرهش یاهاضف هب هدش دودحم و بسانمان یسرتسد )Amir Ebrahimi, 2006( )Rush, 2012(،)Paul, 2011( نادرم و نانز نیب تردق هنلاداعان عیزوت

2۳

هب هــجوتاب .)۱۳86 ،روپــشناد و ناــیچخرچ زا لــقن هــب et al, 1992 نیدب ناوــت یم ار یمومع یاــضف رد نانز یاــهزاین ،قوــف بــلاطم :دومن تسرهف حرش راــشقا نیرتریذپ بیــسآ زا نانز ،تینما ساــسحا رظن زا :تــینما · هب ناــسنا زاین یلک روط هــب .)22 ،۱۳87 ،ندــمت( دنتــسه هــعماج اــب هــطبار رد ناــسنا ی ا هــیاپ یاــهزاین زا ،یــکیزیف و یــناور تــینما ،اضف یریذپ تیور دــننام یفلتخم داــعبا یاراد دوخ هــک تــساضف هناــسانش ییابیز یاه شزرا و ناکم روصت ،یطیحم ک اردا ناکــما Wekerle,Whitman,1995 & Crowe,( دــشاب یم ناکــم لرــتنک و هــک ارــچ ،)22 ،۱۳86 ،روپــشناد و ناــیچخرچ زا لــقن هــب 2000 ک اردا ی هطــساو هب ،یرهــش یــمومع یاــضف زا ناــنز ی هدافتــسا تینما ساــسحا .)۱6۳ ،۱۳۹0 ،ســیکنات( دوــش یم دودــحم رــطخ یمــسج ییاناوت و هدوــب رــیغتم یــسنج تاــیصوصخ هــب هــجوت اــب ار تینما زا ناــسنا تــفایرد ،یــعون هب زین یصخــش عاــفد تردــق و .)28 ،۱۳8۹ ،یراصنا ،رف یساملا( دهد یم رارق عاعشلا تحت یمسج داعبا و كیزیف ندرکروظنم :نانز یمسج داعبا و کیزیف · هــکیروطب دوــش یم یــقلت اــضف یــحارط یاــنبم ،ناگدننک هدافتــسا شقن دناوت یم بسانم ناملبم نینچمه و نآ داعبا ندوب بسانتم مغر یلع هــک یا هــتکن .دیامن اــفیا یــنهذ شــمارآ نــیمات رد یــمهم اضف ندرک هدافتسا لباق ریغ ای لباق رد مهم یریثات ،ندنایامن هداس .)۳ ،۱۳88 ،یقوذ( تفرگ هدیدان ار نآ دیابن و دراذگ یم زا یــکی ،طاــبترا یرارــقرب :یــعامتجا لــماعت و طاــبترا هــب زاــین · یدنورهش قوقح هباثم هب نانز هلمجزا ناسنا یاهزاین نیرت مهم و یــکیزیف یاــهزاین بــلغا هــک اــجنآ زا .تــسا یرهــش یاــهاضف رد اب درف لباقتم شنک اــی و یعامتجا لماعت قیرط زا ناــسنا یــفطاع هب زاین اذل ،دوــش یم هدروآرب هعماج یانب گنــس ناونع هب نارگید و هدش اضف رد اه ناسنا روضح زاس هنیمز ،نارگید اب هطبار یرارقرب بوسحم بولطم ییاهاضف ،تاطابترا نیا هدننک مهارف یاهاضف .)6۱ ،۱۳80،یبلطم ؛25 ،۱۳86،گنل( دنوش یم یاهزاین عفر یارب یناکم ،یمومع یاهاضف :هرمزور یاهزاین عفر · اهنآ نیمات نیاربانب ،دنوش یم بوسحم اهرهــش رد یگدنز ی هرمزور دــشاب هتــشاد رارق اهاضف نیا ناگدننادرگ راکروتــسد رد هراومه دیاب .)۱7۱ ،۱۳۹۱ ،ینارون ،یدمحمروپ زا لقن هب Habraken, 2004(

تغارف تاــقوا زا راد هــناخ ناــنز هزورــما :تــغارف تاــقوا نارذــگ · قیلاع اــت هدــش ببس هک دنرادروخرب هتــشذگ هــب تبــسن یرتــشیب ،۱۳80 ،هداز یناجنز( دوــش رتــشیب یمومع یاهاضف تمــس هب اهنآ یاهاضف هژیو هب ،یمومع یاهاضف مهم یاهدرکلمع زا یکی .)8۱ تغارف تاقوا نارذگ و حیرفت یارب یا هعومجم داجیا ،یمومع زاــب

زا نانآ ی هبرجت دننام ،یلک روط هب نانز تغارف تاقوا ،اما .تــسا دوبمک نوچمه ییاه تیدودحم ریگرد ناــنچمه ،یمومع یاضف ییاهرواب ای و ،هناخ لخاد و جراخ هناگود تیلوئــسم ،لوپ و نامز دنــشاب یم ،دنرادن ار تــغارف تاقوا نتــشاد و حیرفت قــح نانز هــک یاهاضف رد نانز یاهزاین بــیترت نیدب .)Krenichyn, 2004,117(

.دومن یدنب هتسد ۱ ریوصت بلاق رد ناوت یم ار یمومع ناوناب ی هژیو یمومع یاضف - 3- 2 رتــشیب تینما و تیاضر نیمات یارب دیدج یاــهدرکیور زا یــکی رد نادرــم و نانز یزاــسادج هب لــسوت ،یرهــش یاهاضف رد ناــنز یارب یصاصتخا تاــمدخ و تلایهــست داــجیا و یــمومع یاــهاضف رــگیدکی زا هــنانز و هــنادرم یاــهاضف یزاــسادج هــتبلا .تــسا ناــنآ لاکشا ،رصاعم یایند رد اما ،دراد هتشذگ یتنس عماوج رد هــشیر مه ،فلتخم لــیلاد و اه هزیگنا اــب هک تــسا هدرک ادــیپ یرــتدیدج یریگیپ هعسوت لاحرد یاهروشک رد مه و هتفرشیپ یاهروشک رد .)۱8 ،۱۳87 ،هداز یدهم( دوش یم تبسن یرتشیب تلاکــشم نانز هب ،هزورما یرهــش یاهاضف رد روط هب دنناوت یمن ناــنز لاثم روط هب ،دوــش یم لیمحت نادرم هــب ؛دننک هدافتــسا ییاضف ره زا اــی و هدــش دراو ییاضف رــه هــب هــنادازآ هدیــشوپرس تروصب ابلاغ هــک یــشزرو یاه ناکم و اــه کراپ دــننامً هیلوا هدیا ،ناریا رد .)۱۳۹۱ ،دامتعا( دنریگ یم رارــق نانز راــیتخا رد یروهمج تــسایر نانز روــما رتفد رد ادــتبا ،اــه کراپ نــیا لیکــشت تــشگ زاغآ ۱۳82 لاــس زا ثحب نیا هب هژیو هجوت اما .دــش حرطم ترازو ناــنز روــما رــتفد هارــمه هــب اه یرادرهــش ،راــب نــیلوا یارــب و یرادرب هرهب یارــب یهافر و یــشزرو یحیرفت زــک ارم داــجیا رد ،روــشک زا ناوــناب کراــپ داــجیا فادــها نــیرت مهم .دندــش ماگــشیپ ،ناــنز ییاهاضف نــینچ داــجیا لوئــسم ناونع هب نارــهت یرادرهــش رــظن ۱۳۹0 ،نارهت یرادرهــش یگنهرف یعامتجا تنواعم( :زا دــنا ترابع )http://armon-m.ir زا لقن هب

؛یناور شمارا و تینما رظن زا هعماج لداعت ظفح - ۱

؛هداوناخ ناینب میکحت و ظفح - 2

؛هعماج مظن یشاپورف و اشحف زا یریگشیپ - ۳

؛یو لاذتبا و نز هب یرازبا هاگن زا یریگولج - ۴

؛ناوناب هژیو یشزرو یاهاضف نیمات - 5

؛نارتخد صوصخب ناوناب رد طاشن و یداش هیحور تیوقت - 6

؛هداوناخ سدقم داهن رد شمارآ نیمات - 7

.یرهش یمومع یاهاضف رد نانز یاهزاین -1 ریوصت رد یرهش یمومع یاهاضف اب نانز هژیو یمومع یاهاضف یقیبطت یسررب

ناوناب یاهزاین هب ییوگخساپ نازیم

2۴

۱۳۹۴ راهب ۱ هرامش 20 هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

؛نانز یحور و یمسج تملاس ظفح - 8 هارمه نما یطیحم رد ناوج نارتخد یژرنا هیلختو یباداش - ۹ .شمارآ اب ،هتــشذگ یاه لاــس یــط فادــها نــیا یارــجا یاتــسار رد اذــل هک هدش یزادنا هار و ثادحا نانز ی هژیو یاهاضف و کراپ نیدنچ

.دشاب یم اهنآ نیرت مهم زا یکی ،قیقحت نیا یهوژپدروم یمومع یاضف رد روضح زا یناریا نانز ی هبرجت -4 – 2 یگدنز نایم لداعت یرارــقرب لصاح ،ناــسنا یعامتجا یــگدنز .دشاب یم نامزمه روطب یعامتجا یگدنز یاه یگژیو و یصوصخ :دیوگ یم ،)۱۳۹0( رــشب عــضو باــتکرد تنرآ اــناه ،هــنیمز نــیا رد اــی مود یــگدنز یــعون دــجاو ، یــصوصخ یــگدنز رــب هولاــع ناــسنا ای ماظن ود هــب یدنورهــش ره نونک ا .تــسه زین ،یــسایس یــگدنز ،شا یــگدنز رد یصخــشم زــیامت و دراد قــلعت یدوــجو ی هــبترم ،تــسا کرتــشم و یعمج هک هچنآ و تــسوا دوخ نآ زا هچنآ نایم و لضف هــک دــنک یم هــفاضا تــنرآ .)۹2 ،۱۳۹0 ،تــنرآ( دراد دوــجو ،تــسا هدش هداد تبــسن یــمومع هــطیح هــب هراوــمه ،یدمآرــس هب دــناوت یم ،درــیذپ یم تروــص موــمع راــظنا رد هــک یــتیلاعف رــه یصوصخ یگدنز اــی تولخ رد زگره هک دنک ادیپ تــسد یدمآرــس هراومه نارــگید روضح ،ندــش دمآرس یارــب .درادن دــننام و رــیظن تافیرشت و بادآ و تیمــسر دنمزاین ،روضح نیا و تــسا یرورض دمآرــس یارب یبــسانم لمحم ،یمومع هطیح .تــسا یمومع رما نانز روضح و یدمآرــس نیاربانب .)۹۳،نامه( تــسا رــشب ندــش یکی بناج زا تیعورــشم نتــشاد دنمزاین ،یــمومع یاــهاضف رد و هداوــناخ ماــظن ؛دراد قــلعت نآ هــب نز هــک تــسا یــماظن ود زا ماظن هب قلعت نمض ،نادرم نوچ زین ناــنز ،هچرگ .هعماج ماــظن ،دنراد قلعت زــین هعماج و یــعامتجا ماظن هــب ناــمزمه ،هداوــناخ راــتفر لرــتنک دــنیآرف و هــناخ هــب ناــنز یــخیرات یگتــسباو ،نــکیل روــضح یــگنوگچ و تیعورــشم ،هداوــناخ طــسوت ناــنآ یــعامتجا نیابت و ضــقانت تروــصرد و هدز مــقر ار یــعامتجا ماــظن رد ناــنز .ددرــگ یم ناــنآ یــعامتجا روــضح تــیدودحم بــجوم ،اــه شزرا اــب قاــبطنا ترورــض زا یــشان ،هدــش لاــمعا یاــه تیدودحم هناخ یاضف ابلاغ و هدوب یداصتقا و یعامتجا بلاغ یاــهراجنهً .دناد یم نانز هب قلعتم ار نآ کیدزن یاــضف و نانز عامتجا ،نارــیا هعماج رد هــتینردم دورو و روــهظ ناــمز زا ،تارییغت نیرت مهم زا یکی هک هدــش یفرگــش تلاوحت شوختــسد یاهاضف هچرگ ،نارود نیا رد .دوب یمومع ی هزوح رد نانز ِروضح یاضف ندوب دازآ و دندوب هدشن یتیسنج ینوناق تروص هب یمومع نــیا اــب یــلو ،دــش یم بوــسحم نوــناق کــی هــمه یارــب یــمومع یتنــس یاه هداوناخ تیرثک ا طــسوت تقوچیه تیعضو نآ ،لاــح یاــهاضف رد رتــشیب یتیــسنج طلاــتخا نــیاربانب ،دــشن هتفریذپ رد .داد خر ^۱6نارــهت بآم یبرغ و نردــم ،دنمتورث تلاــحم یــمومع اهرت گرزب ،مدرم رب یتموکح هاگتــسد رادتقا ،بلاقنا زا لبق نارود ،بلاقنا زاغآ .دوب راکنا لباق ریغ ... و نانز رب نادرم ،اهرت کچوک هب زا یدیدج عون یارب یدلوت و یلبق یاه تردق گرم یارب یعورــش بهذم و تنس رب ینتبم ،یروهظون و یگزات نیع رد هک دوب تردق ییاضف ،ییایفارغج ،یعامتجا یدنب هقبط چیه هب داقتعا و هدوــب

اه ناکم یمامت رد و یا هقبط ره رد لیلد نیمه هب ،تــشادن ... و هزاــجا نــیا زا شــیپ هــک ینانز .دــش یم رــهاظ یرهــش یاــهاضف و تحت ،نارود نیا رد ،دنتــشادن ار هناخ زا جراــخ یاضف رد روــضح تکرــش یبلاقنا یاه عمجت نیارد یتنــس ماظن زا رتارف یتیعورــشم .)Amir Ebrahimi, 2006( دندرک یم رد یملاــسا بلاــقنا عوــقو زا لــبق هــک هــچنآ ،یــلک روــط هــب ،هتینردم دورو مــغر یلع ،روــشک یتنــس یاــه هداوناخ زا یرایــسب بلاقنا زا دعب ،دوــمن یم دودحم و لرتنک ار ناــنز یعامتجا راــتفر یاــه شزرا اــب هداوــناخ یتنــس یاــه شزرا ندــش ارگمه لــیلدب یمومع یاهاضف رد نانز طورــشم روضح فرط کی زا ،یعامتجا یاهاضف رد یگنهرف لرــتنک نیزاوم اب قاــبطنا و دــیدرگ بجوم ار رگید بناجزا و دومن یم هزادنا ار نانز روضح تیعورــشم ،یمومع یدراوم رد ،یعامتجا یاــه شزرا ماظن ندوب رــتدنمتردق لــیلدب یــگناخ یاه تیلوئــسم یتنــس یاــهدنب نتــسسگ مه زا بــجوم اهنآ ،یعامتجا روــضح تیعورــشم ی هناوتــشپ هب و هدــیدرگ ناــنز نامزمه و هدیناهر یــخیرات یاه تیدودحم و فیاظو یــخرب زا ار .داد رارــق یــعامتجا کــیژولوئدیا یاــه کرحت عاوــنا دــنیآرف رد تیامح ،بلاقنا ناــیرج رد نانز لاــعف روضح نوــچ یــیاه هدیدپ یماظن روضح یــتح و یلیمحت گــنج زا هــبناج همه ینابیتــشپ و یعامتجا دــشر خیرات رد هقباــس مک یقادصم ،هنیمز نیا رد ناــنز تردن هــب نــیازا شیپ هــک ناــنز .ددرــگ یم بوــسحم روــشک ناــنز تیعورــشم تحت نارود نــیا رد ،دندــش یم هدید هــناخزا جراــخ نارود رد و تــیلاعف و راک ی هــصرع رد هــعماج کــیژولوئدیا ماــظن ی هــبرجت و کرد عــقاورد .دندــش هدــید زــین اــه ههبج رد گــنج ناــش لاعف شقن یافیا رانک رد نانز یعامتجا روــضح و هــتینردم عــنام هدــش لامعا یاــه تیدودحم هــک دــش بــجوم بلاــقنا رد .ددرگن یمومع یاضف رد نانز روــضح هب نانز قیوــشت بجوم ،یمــسر یاه تیدودحم بــیترت نیدب یعامتجا تیلاعف یلک روط هب و اه هاگــشناد رد لیصحت و لاغتــشا نادرم نداد تــسد زا دــننام یــفلتخم لیلاد هــب هــتبلا .دــش ناــنز یا هفرح یاــه تراهم ،مروــت یلااــب خرــن و گــنج لوــط رد ناوــج ،ناصصختم دوبمک هب هجوت اب و هتخانش تیمسر هب ،نانز دیدج یگدنز رییغت اب یفرط زا .دــش هتفریذپ یا هفرح یایند هب اهنآ دورو زا یرایــسب ،گنج زا ســپ یلااب مروــت لیلد هــب طــسوتم ی هــقبط مدع .دندرک راک هــب عورــش هناخ زا جراــخ مه و هــناخ رد مــه ناــنز دــش بجوم زین یراک تاعاــس شیازفا لیلد هب هناخ رد درم روضح هنادرم ییاهراک نامز نآ ات هک هناخ زا جراخ یاهراک زا یرایــسب ات دننام ،درــیگ رارق ناــنز فیاظو ی هــطیح رد ،دندــش یم بوــسحم ،نادنزرف لزــنم زا جراخ یاهراک هــب یگدیــسر ،دیرخ ،اــه تخادرپ .)Amir Ebrahimi, 2006(. ... و فلتخم تارادا هب نتفر زا هدافتــسا ی هوحن رد ناوت یم ار نارــیا نانز ،طاــبترا نــیارد لماــش هتــسد كی :دومن میــسقت هورگ دنچ هب یــمومع یاــهاضف و فــلتخم یــگنهرف لــیلاد هــب هــک یتنــس یاــه هداوناخ ناــنز هتــشاد اهاضف نیا رد یزــیچان روــضح ،یــمومع یاــضف زا سرــت بلاقرد ،یمومع یاضف رد ناــنآ تکراــشم و روضح نیرت یدج و

Excel SPSS

26

۱۳۹۴ راهب ۱ هرامش 20 هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

.شتآ و بآ کراپ تیعقوم -4ریوصت

قیقحت یاه هتفای - 5

،نانز یاهزاین هب کراپ ود نیا ییوگخساپ نازیم یسررب تهج رد ،ناــنز یاــهزاین اــب راگزاــس و قــفوم یــمومع یاــضف یاــهرایعم نیرت مهم زا یدادعت هب هک ،تسا هدش هدیجنس اه کراپ زا کیره .دوش یم هتخادرپ اهنآ هدایپ تروصب ،دارفا %۳7هک دهد یم ناــشن جیاتن :یــسرتسد نازــیم هــکیلاحرد دــننک یم هــعجارم نارداــم تــشهب ناتــسوب هــب %57نینچمه .تــسا %7 اهنت ،شتآ و بآ کراپ هب هداــیپ هــعجارم ۳0 ات ۱5 دودح ینامز ،ناردام تشهب ناتــسوب هب ناگدننک هعجارم ناربراک زا %۴۳ هــکیلاحرد دــننک یم فرص ندیــسر یارــب ار هــقیقد ناکم هب ندیــسر فرص ناــمز هــقیقد ۳0زا شــیب شــتآ و بآ کراــپ ناتــسوب هــب هداــیپ رت بــسانم یــسرتسد جــیاتن نــیا .دــنیامن یم .دهد یم ناشن ار نآ یلحم درکلمع یدحات و ناردام تشهب ،فــلتخم ینــس یاــه هورگ :یــعامتجا و یــباختنا تــیلاعف ینس هورگ لاثم ناونع هب .دنراد اضف ود زا یتوافتم یاه هدافتــسا ناتــسوب رد دوخ تــیلاعف نیرتــشیب ،لاــس ۳0اــت۱8 و لاــس۱8 رــیز تــبث یور هداــیپ و ینامــسج تــیلاعف ،شزرو ار ناردام تــشهب هورگ و یور هدایپ و ندرکوگتفگ ،لاــس 50ات ۳0ینــس هورگ .دنا هدرک اما .دنا هدومن ملاعا ندرکوگتفگ ار دوخ تیلاعف زین لاس 65 یلااب تیلاعف لاس ۳0ات ۱8 و لاــس۱8 ریز ینــس هورگ ،شتآ و بآ کراپ رد ۳0ینــس یاه هورگ و هدومن تبث ناتــسود اب تاقلام ار دوخ بلاغ ملاعا دوخ تــیلاعف ار ندرکوگتفگ ،زــین لاــس 65 ات 50 و لاــس 50اــت رد رت ناوج ینــس یاه هورگ دــسر یم رظن هب بــیترت نیدب .دــنا هدرک ینامسج و یشزرو یاه تیلاعف هب رتشیب ،ناردام تشهب ناتسوب نیمات باب زا لاح نیع رد هــک دنزادرپ یم نانز تملاــس هب طوــبرم ،دوــش یــقلت زــین یرورــض تــیهام اــب یــتیلاعف دــناوت یم ،تملاــس یاه تیلاعف رتــشیب ،شتآ و بآ کراــپ رد هورگ نــیمه هــک یــلاحرد .دنا هدرک تبث ار ناتسود اب تاقلام و وگتفگ دننام یعامتجا ناگدننک هعجارم رتشیب دهد یم ناــشن جیاتن :یریذپ عامتجا هعجارم اــضف نیا هب هاــم رد زوردنچ ،ناردام تــشهب ناتــسوب هــب

هعلاطم دروم هدودحم -4

ناردام تشهب ناتسوب-1-4 هدافتــسا یارــب ۱۳87 لاــس رد هــک نارداــم تــشهب ناتــسوب حطــس رد ناوناب ی هژیو ناتــسوب جنپ زا یکی و هدــش حاتتفا ناوناب نارهت هــس هقطنم رد راــتکه 20 یبیرقت تحاــسم اب ،تــسا نارــهت رد تلاــسر هارــگرزب ،برــغ رد یــناقح هارــگرزب طــسوت و هــتفرگ رارــق ی هلحم ینوکــسم تفاب و لامــش رد یبرغ نایواک نابایخ ،بونج یاراد هــعومجم نــیا .تــسا هدش دودــحم قرــش رد نادنخدیــس یشزومآ یاه سلاک لماــش ءاروح گنهرف هناخ نوچمه یتاناکما یــشزومآ یاه سلاک لیبق زا یــشزرو هروــظنمدنچ نلاــس ،عوــنتم ردام تملاــس هناخ ، ... و کیبوریا ،لاــستوف ،لابتکــسب ،لاــبیلاو ناهایگ ،لزنم رد یراک یزبــس یــشزومآ یاه سلاک هدننکرازگرب هک نیمز یاراد نینچمه .دــشاب یم یدومع زبــس یاضف و یــنامتراپآ پــمر ،یــناوخ همانزور هاگتــسیا ،تیکــسا نــیمز ،ناکدوــک یزاــب لیاسو ،قیچلاآ ،یشزرو یاه هاگتسد ،دوف تسف و هفوب ،نیلولعم و هدوب ... و ناکدوک یزاب بابسا هناخ ،هناخباتک ،ناکدوک یــشزرو .تسا هدش یزادنا هار یا هقطنم شقن یافیا ضرف اب

.ناردام تشهب ناتسوب تیعقوم -3ریوصت

شتآ و بآ کراپ -2-4 هــس هقطنم رد و یناقلاط یلگنج کراــپ ترواجم رد کراــپ نــیا .تــسا هدش حاتتفا ۱۳88 لاــسرد و هتــشاد رارق نارهت یرادرهــش دــننام یــتاناکما یاراد عــبرمرتم 2۴000 تحاــسم اــب کراــپ نــیا لپ ،داــبآ سابع یاــه هپت رــظانم هــب فرــشم ددــعتم یاــه قیچلاآ ،زبــس طیحم ،شتآ جرب ،امنبآ ،ینار هکــسلاک ،رتوبک هــنلا ،مــشیربا ،رــظانم یاــشامت و نــتفرلااب تــیلباق اــب یــیایرد سوــناف ،هــفوب ناتساد نینچمه .دشاب یم یراوس بسا شزومآ و زابور رتائت یفمآ هدــش هیبعت ناتــسوب زکرم نوماریپ ،هدرپ تفه رد میهاربا ترضح یاــه یگژیو زا .دزادرــپ یم یــناوخ هدرپ هــب هاگــیاج نآ رد لاــقن هــک ،بآ رصنع راــهچ ندادرارــق مــهرانک ،هعومجم نــیا درــفب رــصحنم و هدوب شرتــسگ لاــح رد کراپ نــیا .دــشاب یم داــب و ک اــخ ،شــتآ حطــسرد و تــسا نارــهت یــحیرفت بــطق هــب ندــش لیدبت لاــحرد .دنک یم شقن یافیا یا هقطنمارف و یا هقطنم

27

.نانز یاهزاین اب یراگزاس رد قفوم یمومع یاضف یاهرایعم یسررب -4 لودج

)هام رد زوردنچ %۳۳ و هــتفه رد زوردنچ %2۹ ،زوررــه %۱7( هدرــک تیرثک ا هــک یلاح رد دننام یم اــضف رد ار تعاــس هــس ات ود نــیب و هدافتــسا اضف زا لاــس رد زوردنچ ،)%5۱(شتآ و بآ کراــپ نارــبراک یاضف ود یا هــقطنمارف و یا هــقطنم شقن هــب هجوت اــب .دــننک یم طابنتــسا هنوگنیا ناوت یم ،کراپ ود تحاــسم رب دیک ات اب یمومع رد توافت بــجوم اضف ود یرــیگرارق تــیعقوم رد تواــفت هــک درــک ناتــسوب یریگرارق .تــسا هدش اــهنآ زا هدافتــسا ی هوــحن و نازــیم و نادنخ دیــس ی هلحم ینوکــسم تفاب راوــج رد نارداــم تــشهب .دراد اضف نیا زا ی هدافتسا هوحن رد یدایز ریثات ،رفولین ی هلحم سایقم رد رتــشیب نارداــم تــشهب ناتــسوب هــک دــسر یم رــظن هــب هب اضف نــیا زا ناگدننک هدافتــسا و هدرک لــمع یا هــیحان و یــلحم هعجارم اضف نیا هــب تاناکما زا هدافتــسا و کراپ هب یــکیدزن لــیلد ناونع ناردام تشهب ناتسوب زا ناگدننک هدافتــسا %۳2 .دننک یم دوجو اهنآ هب ناردام تشهب ناتسوب زا رت کیدزن یکراپ هک دنا هدرک .دنا هتــشاذگ هحص ناتــسوب نیا زا یــلحم ی هدافتــسا رب و درادــن رد زور دــنچ یدــصرد 50و هزور رــه یدــصرد رــفص ی هدافتــسا بــسانم درکلمع زا ناــشن دناوت یم زــین شــتآ و بآ کراــپ زا لاــس هدافتــسا ی هوحن .دــشاب هتــشاد کراــپ نــیا یرهــش و یا هــقطنم هجوت دروــم یاــه تیلاعف هــب هــجوت اــب ناردام تــشهب ناتــسوب زا حیضوت لباق زین )ینامسج تیلاعف و یور هدایپ( ناگدنهد خــساپ

ًامومع ،یتملاس هب طوبرم و یشزرو یاه تیلاعف هک اجنآ زا .تسا زا موادم ی هدافتــسا ،دریذپ یم تروص یــنامز کیدزن لــصاوف رد

هدافتسا هکیلاحرد .دنک یم ریذپ هیجوت ار ناردام تشهب ناتسوب اب( شتآ و بآ کراپ زا هدافتــسا رد رت ینلاوط ینامز رــتاوت اب دودــحم دادــعت نیرتــشیب اــب لاــس رد هــعجارم زوردــنچ تاــعفد هــب هــجوت ناونعب ناتــسود اب تاقلام و ندرکوگتفگ ملاعا و )اضف هب هعجارم کی روضح ،هــعجارم رــه رد زــین و ،هــتفای ماجنا تــیلاعف نیرتــشیب زا یکی هــک اــجنآ زا .دــشاب یم یــقطنم ،اــضف نــیا رد هتعاــس ود اــت یاــه هورگ هدافتــسا ناکــما ،اــضف یرــیذپ عامتجا یاه هجنــس هندازآ تروــص هــب تاعاــس ماــمت رد نــینچمه و فــلتخم یــسنج ندوب هنانز لیلد هب ،ناردام تشهب ناتسوب رظن نیا زا ،دشاب یم رد ینامز تیدودحم زین و اــضف نیا رد نادرم روضح تــیعونمم و یلیصفت تیعضو .تسناد ریذپ عامتجا ناوت یمن ،نآ زا هدافتــسا یاــضف یاــهرایعم قــقحت هــب تبــسن یــسررب دروــم یاــضف ود لیلحت زا جــتنم هک ،نانز یاــهزاین اب یراگزاــس رد قــفوم یــمومع رد هصلاخ روط هــب ،تــسا هدوب قیقحت یهوژپدروم یــفیک و یــ ّمک .تسا هدش هیارا ،۴لودج ندش رت نشور تهج :ناردام تشهب ناتــسوب باختنا لیلاد یرگید لاوس رد ،ناردام تشهب ناتسوب زا هدافتسا و باختنا لیلد ناکم نیا رد ار دوخ روضح لیلد ات دش هتساوخ ناگدنوش شسرپ زا تیولوا ،ناگدنهد خــساپ ی همه هــک دننک نایب اه هنیزگ تــیولوا اــب

رد یرهش یمومع یاهاضف اب نانز هژیو یمومع یاهاضف یقیبطت یسررب ناوناب یاهزاین هب ییوگخساپ نازیم

28

۱۳۹۴ راهب ۱ هرامش 20 هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

راــیعم زــجب نارداــم تــشهب ناتــسوب دــش هراــشا هــک ناــنچنآ اب راگزاــس و قفوم یمومع یاضف یاهرایعم ریاــس ،یرــیذپ عامتجا زین یریذپ عامتجا راــیعم دروــم رد .دــشاب یم اراد ار ناــنز یاــهزاین اما ،دراد اــضف نیا هب داــیز ی هــعجارم زا تــیاکح ،اه خــساپ هــچرگ ا ناتــسوب نیا هب هداــیپ تروصب هــک یدارفا دادــعت نــتفرگرظنرد اــب یارــب هدــش فرــص ناــمز طــسوتم نــینچمه و )%۳7( دــنیآ یم تیلاعف ظاحل اــب زین و ،)هقیقد۳0ات۱5نیب( ناکــم نیا هب ندیــسر دــسر یم رظن هب ،))%۴8( ینامــسج تیلاعف و یور هدایپ( نآ بلاغ یارب یناکم ناونع هب رتــشیب فرط کی زا ناردام تــشهب ناتــسوب ییاضف دح رد نآ شقن و هدش هدافتسا ینامسج تیلاعف و شزرو ثادــحا مــغر هــب ،رــگید بــناج زا و تــسا هــتفای لــیلقت یدرــکراک ی هوحن ،نارــهت رهــش ناــنز یارب یرهــش یــشقن زارــت رد اــضف نــیا شقن اب ناتــسوب نیا زا هدافتــسا ،هک تــسا نیا نیبم یرادرب هرهب زا رتــشیب و هتــشادن یگنهامه ،نآ ثادــحا یارب هدــش یــنیب شیپ .ددرگ یم هدافتسا یلحم تروصب ،یرهش شقن یافیا بجوم دناوت یم ناوــناب ی هژیو یاــهاضف داجیا هچرگ نــیاربانب زا جراخ رد ناــمز فرص اتجیتن و اــهاضف نیا رد ناــنز رتــشیب روضحً یتنــس یاه هداوناخ ناــنز یارب رتــشیب یدازآ هــلمجزا( دوــش هــناخ روضح دناوت یم رگید بــناج زا یلو ،)یرهــش یاضف رد روضح یارــب هک ارچ ،دــیامن رت گنرمک یرهــش یمومع یاهاضف ریاــس رد ار ناــنز یمومع یاــهاضف زا زــیهرپ و هنانز یاــهاضف هــب ناــنز ندرــک تداــع

یمومع نامز زا ،نانز یمومع نامز نارذــگ فذح بجوم ،طــلتخم .ددرگ ،لومش همه و یرهش یمومع یاهاضف ریاــسرد هدــش فرص نتشاد هدهعرب لیلد هب ،)لغاــش هچ و راد هناخ هچ( نانز هک اجنآ زا یارب یرتمک تــقو ،هداوناخ دارــفا ریاــس زا تبقارم یاه تیلوئــسم یاهاضفرد روضح هلمج زا ،یعامتجا و یباختنا یاه تیلاعف ماجنا یبــسانم یاضف ناوناب ناتــسوب هکنیا مــغریلع اذــل ،دــنراد یــمومع عمج هبــساحم اب اما ،دور یــم رامــشب ناــنز یتملاــس و شزرو یارــب ناوت یم ،یرهــش یمومع یاــهاضف رد ناــنز روــضح دودــحم ناــمز نامز فرص اب ناگدننک هدافتسا زا یا هظحلام لباق دادعت هک تفایرد رد دنتــسناوت یم هک ار ینامز تدم ،ناوناب ناتــسوب رد دوخ یمومعاتجیتن و هداد تسدزا ،دنشاب هتشاد روضح لومعم یمومع یاضفً فذح نازیم نامه هب ،زین لومش همه یمومع یاهاضف ی هنحص زا دناوت یم هنانز یاــهاضف هب نانز ندرک تداــع نینچمه .دنوــش یم ار سفن هب دامتعا شهاک تابجوم ،نانز ندوب رتریذپراجنه لــیلدب رگید حوطــس رد ار اهنآ روضح ناکما ،اــتجیتن و هدرک مــهارف ناــنآ ردً .دیامن رتدودحم ،یرهش یمومع یاهاضف لابقتــسا و هژیو یاهاضف داــجیا دــسر یم رظن هب ،هــیواز نــیا زا دناوت یم لاــح نیع رد ،شــشوپ رد یدازآ ی هدمع لــیلد هب ناــنز هک ارچ .دــهد رارــق ناــنز یور شــیپ ار تــیدودحم زا یدــیدج عوــن

هجیتن

تیلاعف و شزرو ناکما .دندرک ناونع شــشوپ رد یدازآ ار دوخ لوا ناونع هــب بــسانم تازیهجت و هــنیزگ نیمود ناوــنع هــب ینامــسج ناوت یم ار ششوپ رد یدازآ بیترت نیدب .دش حرطم هنیزگ نیموس هجوت بلاج .تــسناد اضف نیا زا ناگدننک هدافتــسا لیلد نیرت مهم لحم هب یکیدزن دننام یا هنیزگ ،ینس یاه هورگ یخرب رد هک تسا تاقلام ،ناکدوک هژیو تلایهست ،بسانم تازیهجت زا رتلااب ،تنوکس ی هدنهد ناشن هک هتفرگ رارق ،هعومجم ندوب روصحم و ناتسود اب

.ناردام تشهب ناتسوب باختنا رد دارفا یاه تیولوا -5لودج

.دشاب یم ناتسوب نیا زا یلحم ی هدافتسا تلااوــس هب خــساپ یاتــسار رد :ناوناب کراپ داــجیا یاــهدمایپ رد یا هنیزگ و هتــسب یاه شــسرپ تروص هــب عوضوم نــیا ،قــیقحت ناتسوب ناگدننک هدافتــسا زا %5۳ .دــش هدناجنگ همانــشسرپ ود ره یطیحم داجیا ار ناوناب کراپ داجیا دمایپ نیرت مهم ،ناردام تشهب نانز یحور و یمسج تملاس ار مود دمایپ و هتسناد نانز یارب نما کراپ رد ناگدنهد خساپ زا %2۴ هک یلاح رد .دندرک یفرعم ،%27 اب شهاک ناکما ار ناوــناب ی هژــیو کراپ دــمایپ نــیرت مهم ،شــتآ و بآ .دنتــسناد اــه کراپ رــگید رد روــضح تــهج ،ناــنز ســفن هــب دامتعا یارب یلماع ار نانز هژیو کراپ داجیا ،ناردام تشهب ناتسوب ناربراک یمومع یاضف زا رــبارب ی هدافتــسا رد درم و نز قوقح نــتفر نــیب زا ،شتآ و بآ کراپ ناگدننک هدافتسا زا یدادعت هکیلاحرد ،دنناد یمن رامــش هب هدنیآرد نــکمم یــفنم یاــهدمایپ زا یــکی ار لکــشم نــیا بجوم ار ناوــناب کراــپ داــجیا ،هدنهد خــساپ هورــگود رــه .دــنروآ یم .دندرک ناونع هعماج رد نانز یحور و یمسج تملاس نتفر رتلااب ناتــسوب داجیا نایلوتم فادها ققحت نازیم هب ندرب یپ یارــب رارق شسرپ دروم اضف ود ناگدننک هدافتسا رظنم زا عوضوم ،ناوناب هتفای ققحت فده نیرت مهم ،اضف ودره زا ناگدننک هدافتسا .تفرگ ناوناب یارب یــشزرو یاضف نیمات ار یرادرهــش هحورطم فادها زا اهاضف نــیا ،رما ناــیلوتم هــچرگ ا هک یــنعم نــیدب .دــندرک حرــطم رارــق ناــنز راــیتخا رد و هتخاــس هدــش ملاعا فادــها یاتــسار رد ار اهاضف نیا زا دوــخ طیارــش و هاگدید روــخارف هب ناــنز اــما ،دــنا هداد فادها رد توافت ی هدنهد ناشن یدودحات هک ،دننک یم هدافتسا .دشاب یم ناوناب ی هژیو یاضف زا ،ناربراک هدافتسا و ناگدنزاس