Social Capital Management http://jscm.ut.ac.ir
Vol. 9, No. 2, Summer 2022 Print ISSN: 2423-6071
Manuscript Type: Research Article Online ISSN: 2423-608X
DOI: 10.22059/jscm.2021.324814.2226
The Effect of Business Strategy on the Relationship Between Companies’ Social Responsibility and Value in Order to
Increase Social Capital
Mohammad Kashanipour1, Razieh Ghorbani2
1. Associate Professor of Accounting, Faculty of Management and Accounting, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
2. PhD Student of Accounting, Faculty of Management and Accounting, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
(Received: November 2, 2021; Accepted: November 14, 2021)
Abstract
As a sensitive issue, companies’ social responsibility has grabbed much attention in recent years. Since social capital is a means to achieve individual, collective, and social goals and benefits, the purpose of this study was examining the effect of business strategy on the relationship between companies’ social responsibility and value in order to increase social capital. To this end, a sample of 160 companied enlisted on Tehran Stock Exchange in the 2010-2019 period was used to test the study hypotheses. The findings of the study revealed the business strategy variable as the moderating variable affecting the relationship between a company’s social capital and value. Future studies are suggested to examine the relationship between a company’s social responsibility and value through other variables.
Keyword
Social responsibility, firm value, business strategy.
Corresponding Author, Email: kashanipour@ut.ac.ir
یژتارتسا ریثأت بسك
طبار رب راكو ة
نیب تیلوئسم یعامتجا
تكرش و
شزرا یعامتجا ةیامرس یاقترا تهج رد تكرش
یناشاک دمحم
1روپ ینابرق هیضار ، 2
1 . دکشناد ،رایشناد ة
یرادباسح و تیریدم
، ناگدکشناد نارهت هاگشناد یباراف
مق ،
، ناریا
2 . یوجشناد یرتکد
دکشناد ، ة ریدم یرادباسح و تی
، ناگدکشناد نارهت هاگشناد یباراف
مق ،
، ناریا
:تفایرد خیرات(
11 / 08 / 1400 :شریذپ خیرات ـ 23
/ 08 / 1400 )
هدیكچ
تكرش یعامتجا تیلوئسم تیساسح عوضوم اه
لاس رد هجوت دروم و زیگنارب تسا هدوب ریخا یاه
یعامتجا ةیامرس هكنیا هب هجوت اب و
هلیسو یا یارب ندیسر هب فادها و عفانم یدرف و یهورگ و هعماج تسا
، فده زا نیا شهوژپ یسررب ریثأت یژتارتسا بسك راكو رب ةطبار
نیب تیلوئسم یعامتجا و شزرا رد تكرش تهج یاقترا یعامتجا ةیامرس تسا
. نیدب روظنم هنومن یا لماش 160 تكرش هتفریذپ هدش رد
سروب قاروا راداهب نارهت رد لاس یاه 1389 ات 1398 یارب نومزآ هیضرف یاه شهوژپ دروم هدافتسا رارق تفرگ . هتفای یاه شهوژپ
بسك یژتارتسا ریغتم تكرش شزرا و تكرش یعامتجا تیلوئسم نیب راذگریثأت و رگلیدعت ریغتم ناونع هب ار راكو
یم ناشن داهنشیپ .دهد
یم رتشیب تاعلاطا یارب دوش طبار اب طابترا رد
ة تیلوئسم یژتارتسا دننام یرگید یاهریغتم تكرش شزرا و تكرش یعامتجا یاه
بسك .دوش هتفرگ رظن رد راكو
دیلك ژاو ناگ
شزرا
،تكرش یژتارتسا بسك راكو تیلوئسم ، یعامتجا .
:لوئسم ةدنسیون ةمانایار
kashanipour@ut.ac.ir
ةرود 9 ةرامش ، 2 ، ناتسبات 1401
تاحفص 186 ـ 155 )یشهوژپ(
Print ISSN: 2423-6071 Online ISSN: 2423-608X
http://jscm.ut.ac.ir
همدقم
رد ةهد 1980 ناناگرزاب عورش
هب دوبهب طباور اب نارادماهس دوخ
دندرک . رد هد ة 1990 موهفم
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش طسوت نامزاس یاه نیب یللملا هک زا لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش هب تدش
تیامح یم دننک دروم شریذپ رارق تفرگ و اب ثحابم یژتارتسا طابترا
رارقرب درک . رد هد ة 2000
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش هب کی عوضوم مهم کیژتارتسا لیدبت
دش . اب ذگ تش لاس
،اه زکرمت
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش رییغت تفای و زا فده یراذگ رد روما هناهاوخریخ و
تیلوئسم یقلاخا
ات
دوبهب درکلمع نامزاس تفرشیپ درک
(
Van deVelde et al. 2005: 129
س .) هیامر یراذگ رد تیلوئسم
یعامتجا تکرش
ار نینچ فیرعت درک ه ا دن :
« یکینکت هک هب لیسو ة نآ عفن هیامرس ناراذگ و یهاگآ زا
لئاسم
،یقلاخا یعامتجا
، و یطیحم نمض لرتنک تیلاعف یاه ینامزاس ققحت یم دبای ( ».
Hafez 2016:
.)40
غت عقاو رد یی
تروص تار اهرواب و تاراظتنا رد هتفرگ
ی مومع ی تکرش دش ثعاب رب هولاع اه
زوح ة داصتقا ی اس هب ی دم بناوج ر ب و دارفا رظن
هره لوئسم .دننک هجوت نارو ی
ت ذپ ی ر ی عامتجا ی زا
بناوج ی و هجوت نآ هب هک تسا ی
لوئسم .تسا هدش هژ ی
ت ذپ ی ر ی متجا عا ی رد ی انعم هب هلمج ک ی
سررب ی ریثأت لاعف ی ت اه ی ب اب و تسا هعماج رب نامزاس ی
راک ی
، رقف
، گدولآ ی ز ی تس حم ی ط ی
، لئاسم و
عامتجا ی د ی مظاک( تسا طابترا رد رگ وپ
ر و ناراکمه 1399
: 119 .)
ریثأت تکرش اه رب هعماج کی غدغد ة یناهج تسا و تاراظتنا یذ
ناعفن زا شقن یاهدحاو
یراجت رد هعماج رد لاح شیازفا تسا . ینامز روصت رب نیا دوب هک تکرش اه و ناگدننکدیلوت
ًافرص رد لباقم نارادماهس و
نانکراک لوئسم ا دن ای ا هکنی دیاب نیرتهب لوصحم یفرصم
ار اب تمیق
نییاپ رت و تیفیک رتلااب نودب هجوت هب راثآ و بقاوع یوناث لوصحم هب
تسد یرتشم دنناسرب .
تباقر
،دیدش شیازفا تیعمج
، یبایمک عبانم
، و یگدولآ طیحم ثعاب هب دوجو ندمآ یاهدرکیور
نیون هب نامزاس و تیریدم دش هک دهعت و تیلوئسم جا
یعامت زین ةجیتن نآ تلاوحت دوب
( ییاعد و
حتف ی 1385 : 29 .)
اب ازفا ی ش یهاگآ ز ی تس یطیحم و رد هجیتن ازفا ی ش تاراظتنا زا
تکرش
،اه تارطخ ینوناق و
یداصتقا هوقلاب
یا دوجو دهاوخ تشاد هک رازاب امرس ی ه یوگخساپ نآ
اه تس . یتکرش هک دهعتم هب
ای یاف تیلوئسم یعامتجا
دوخ سا ت هب تروص هنابلطواد ریگرد
تیلاعف یاه زهرپ ی هن یا رد تهج
شهاک راثآ یفنم تیلاعف یاه دوخ رب هعماج یم دوش و سپس
ًافرص اب ا ی ن فده هک دوخ ار زا اس ی ر
تکرش یاه هباشم امتم ی ز دنک و زا ا ی ن رط ی ق شزرا رازاب دوخ ار ازفا ی ش دهد رد رازاب لااک و رازاب
امرس ی ه قاو تیع لمع دوخ ار ( تیلاعف یاه لرتنک و یریگولج زا
راثآ ز ی تس یطیحم ) اشفا یم دنک .
رثکا امرس ی ه ناراذگ هب لابند هنیشیب ندرک هدزاب نکمم رب بسح دوس امرس ی ه و دوس یمیسقت
.دنتسه یلو ازفا ی ش ینارگن یمومع رد صوصخ راثآ
یعامتجا و
ز ی تس طیحم ی تیلاعف یاه
تکرش ارش ی یط ا ی داج یم دنک هک ای یاف تیلوئسم یاه
یعامتجا هن
اهنت ثعاب شهاک تارطخ
یلامتحا ـ
ًلاثم یواعد یقوقح ـ یارب تکرش اه یم دوش هکلب بذج امرس ی ه ناراذگ رتشیب و رد
اهن ی ت ازفا ی ش شزرا نآ دراد یپ رد ار (
باراد ی و اکمه نار 1394 : 198 .)
عقاو رد رازبا
هاگآ یزاس هعماج زا تیلوئسم یاه
یعامتجا تکرش
و نامزاس یرگاشفا و
یرگشرازگ یعامتجا
تسا . یرگاشفا و
یرگشرازگ یعامتجا
دنیارف لاقتنا تاعلاطا طبترم
اب
ریثأت تا یعامتجا و
تسیز یطیحم درکلمع یداصتقا تکرش
هب هعماج تسا ( ح ی رد ی گنزدرک هن و
ناراکمه 1396
: 54 .) یارجا تیلوئسم یعامتجا
رد تکرش اه هب روظنم بسک تیزم یتباقر زاین هب
ةعسوت گنهرف دیدج رد تکرش .دراد اریز گنهرف تکرش تسا هک هب بسک راکو تهج یم دهد
( هدازرامعم و
یریزو 1389 .)
یارجا تیلوئسم یعامتجا
تکرش رجنم هب دوبهب فوم تیق تکرش اه رد تدمدنلب یم
دوش و رد
تیاهن هب دشر یداصتقا و
شیازفا ناوت یتباقر تکرش و دوبهب درکلمع یلام نآ یم ( دماجنا
Atale
& Helge 2014
.)
1است و شناراکمه (
2010 ) رد یقیقحت هب نیا هجیتن دندیسر هک تیلاعف یاه
طبترم اب تیلوئسم یعامتجا
رد تکرش عاب ث بسک تیزم یتباقر یارب نامزاس یم دوش و یم دناوت
تینهذ نایرتشم تبسن
هب نامزاس ار تیریدم دنک . یرایسب زا ناققحم زین رواب دنراد هک زکرمت رب
یاهزاین یذ ناعفن رجنم هب بسک تیزم یتباقر و ندوزفا هب مهس رازاب یم دوش ما(
ی ر مساق ناخ ی و
ناراکمه 1395
.)
قبط رظن ی ة ذ ی ناعفن و هب ةتفگ نمیرف (2
1984 ) تیریدم نامزاس دیاب هب یاهزاین یذ ناعفن دننام
،نانکراک نیمأت
،ناگدننک نایرتشم
، و یناسک هک زا اهلااک ای تامدخ تکرش هدافتسا یم دننک هجوت
1. Tsa 2. Freeman
دنک . نامزاس یم دناوت یاهزاین یذ عفن دوخ ار اب هدافتسا زا تیلاعف یاه سم تیلوئ یعامتجا تکرش
هدروآرب دنک و نیا یارب یهدنامزاس دیفم
دهاوخ دوب . رگا ناریدم هب یاهزاین یذ ناعفن هجوت
،دننکن
یذ ناعفن یم دنناوت تیامح دوخ ار زا نامزاس سپ دنریگب .
ًلاثم
، نایرتشم نکمم تسا دیرخ اهلااک
ای تامدخ تکرش
ار فقوتم دننک و هیامرس ناراذگ زا دیرخ ماهس تکرش فرحنم دنوش و رد
هجیتن درکلمع یلام نامزاس تحت ریثأت رارق ( دریگ
Hafez 2016: 41
.) تحت یرظن ة تیریدم
،بوخ
تکرش دیاب نارگن تیلاعف یاه درکلمع یعامتجا
دوخ دشاب ات دناوتب رابتعا یبوخ رد نهذ
نارادماهس دوخ
داجیا دنک . ز نام ی هک یذ ناعفن تکرش ار هب یبوخ کرد دننک رتشیب بذج تکرش
یم دنوش و نیا ثعاب دوبهب درکلمع یلام تکرش یم دوش (
1997 Waddock & Graves
.)
ریثأت لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش هن اهنت رد هطبار اب نارادماهس و
ترهش تکرش
،تسا هکلب
یم دناوت رب شزرا تکرش زین ریثأت اذگب در . شزرا تکرش دنیارف شواک رد شزرا یداصتقا کی
تکرش تسا . زا شزرا تکرش یارب نتسناد شزرا نافصنم ة رازاب کی تراجت هدافتسا یم دوش هک
رد میمصت یریگ هب هیامرس ناراذگ کمک یم دنک . تاقیقحت یدایز
رد ةراب لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش
رد رسارس ناهج ماجنا هدش تسا . کی نیمز ة قیقحت رد دروم یگنوگچ ریثأت
لوئسم ی ت عامتجا ی
تکرش رب شزرا تکرش هدوب تسا . جیاتن لصاح زا نیا تاعلاطم طبار
ة
،تبثم یفنم
، ای یثنخ نیب
نآ اه ار ناشن یم دهد (
Hafez 2016: 41
.) ههجو و رابتعا تکرش رد یتروص هک هب لوئسم ی ت
عامتجا ی تکرش دزادرپب رایسب دوبهب یم ی دبا و نیا ثعاب تیباذج رتشیب
نآ یارب
،نانکراک
نایرتشم
، و هیامرس ناراذگ هقلاع دنم یم دوش (
Hafez 2016: 40
.) تیلاعف یاه لوئسم ی عامتجا ت ی
تکرش نینچمه شور
ی بوبحم یارب یبایتسد هب زیامت لوصحم تسا
(
Porter 1991; Siegel &
Vitaliano 2007; Boehe & Cruz 2010
.) بو و رهم ( 1
2005 ) زین تابثا دندرک رتشم ی نا حیجرت
یم دنهد زا تکرش اه ی ی دننک دیرخ هک
زا تیلوئسم یعامتجا
دوخ یهاگآ دنراد
.
تیلوئسم یعامتجا
ار یم ناوت هیامرس یراذگ رد یعامتجا ةیامرس رد
رظن تفرگ و یایازم
یراجت و یعامتجا و
یراجت صاخ ار یم ناوت رد نیا هنیمز هدهاشم درک . لامعا تیلوئسم
یعامتجا یم
دناوت هب داجیا راجنه تواخس رد
هکبش یاه تکراشم یندم
کمک دنک و نیا رما زا
1. Mohr & Webb
رظن ناگدنیامن یاهداهن
یعامتجا
، هک هیامرس یراذگ رد نآ اه ماجنا هدش تسا
، تبثم یقلت یم دوش .
تجا ةیامرس یعام
اب یانبریز طباور یعامتجا دننام
دامتعا و اهراجنه و
اب هولج یاه یلصا نآ اه
،
اهداهن و هکبش یاه یعامتجا
، دنویپ گنتاگنت دراد
. نیا تیعقاو هک یعامتجا ةیامرس رد
حیضوت
هار لح یاه عیسو تلاکشم یعامتجا
و تیقفوم یراجت هب راک هتفرگ هدش تسا نآ ار یارب یسررب
رد یمز ن ة تیلوئسم تکرش یعامتجا
بسانم یم ( دزاس
Jonker & de Witte 2006
.) یماگنه هک
ناربهر بسک و راک صیخشت دنهد
تورث یراجت نآ اه زا رظن یعامتجا طورشم
تسا و ةیامرس
یعامتجا ناوتشپ
ة دامتعا و طباور ینواعت اب هعماج تسا تیزکرم ار CSR
رد تایلمع دوخ
و
ها تیم هدروآرب نتخاس یاهاعدا سایس ی دوخ ار صیخشت یم
دنهد (
Jonker & de Witte 2006
.)
ساسا یرظن ة یعامتجا ةیامرس و
ساسا لدم تیلوئسم تکرش یعامتجا
هب کی رگید هتسباو ا دن .
،دامتعا اهراجنه و متسیس
،اه هک ساسا نامزاس یاه یعامتجا و
ساسا یراکمه و
تکراشم ،دنتسه
و رد عقا هب نامه هزادنا یارب هک یرظن
ة یعامتجا ةیامرس و
یبایتسد هب یاهدادرارق یمومع
مهم
دنتسه
، یارب طباور یذ ناعفن رد لدم تیلوئسم دنتسه مهم زین تکرش یعامتجا
(
Antoni &
Portale 2011
) هک طسوت تسیوکگرب (1
2006 ) زین دییأت هدش تسا . ینوتنآ و لاتروپ (2
2011 ) نایب
یم ک ن دن هک یارجا هویش یاه بوخ تیلوئسم تکرش یعامتجا
رد یخرب زا نامزاس اه رد نییعت
ریثأت رب یعامتجا ةیامرس نانکراک
لباق هجوت تسا . یعامتجا ةیامرس مه
رد لخاد مه رد جراخ زا
نامزاس دوجو دراد و نایب هدش تسا هک نامزاس اه یعامتجا ةیامرس ار
رتهب زا اب راز داجیا یم دننک
(
Bowey & Easton 2007
)
.
یعامتجا ةیامرس کی
ةلوقم یفیک تسا
،نباربانب . شجنس
نآ اب تلاکشم یصاخ
هجاوم تسا و
هب نیمه لیلد زونه شور و یور ة یناسکی ارب ی نآ هئارا هدشن تسا . نیا لکشم مه رد حطس
یناهج مه رد حطس یلم دوجو دراد . اعلاطم ت یفلتخم هک رد نیا صوصخ تروص
هتفرگ و رد
هدنیآ زین ماجنا یم دوش اراد ی هویش اه ی
ًلاماک یتوافتم دنتسه و یهیدب تسا هک جیاتن نآ اه زین
ًلاماک توافتم و یتح یهاگ ضقانتم تسا . نیا تیعضو هب
هنوگ ا ی تسا هک سیاقم ة ره کی زا
1. Bergkvist 2. Antoni & Portale
تاعلاطم تروص
هتفرگ اب علاطم ة هیاپ ا ی ترازو داشرا ناشن دنهد ة توافت اه ی یساسا نیب جیاتن
نآ اه تس ( روس ی 1394 .)
نیاربانب تیلوئسم یعامتجا
تکرش لماع یساسا یاقب ره تکرش تسا . اب هجوت هب هکنیا مه ة
تکرش اه طابترا ییاه اب هعماج
،دنراد تیلوئسم یعامتجا
تکرش
، فرص رظن زا هزادنا ای خب ش
،نامزاس هب تاجرد
،فلتخم هب
عوضوم بانتجا یریذپان لیدبت هدش شواچ( تسا یشاب
1389 .)
سم موهفم وئ
تکرش یعامتجا تیل اه
ار لاس رد ناریا رد ریخا یاه
شخب و عیانص نابحاص
نامزاس ،یصوصخ یتلودریغ یاه
، حرطم نایهاگشناد و نارکفنشور و هدرک
دنا وا یرازگرب . نیل
سم سنارفنک ئ
تکرش یعامتجا تیلو لکشت یخرب طسوت اه
،یناگرزاب قاتا نوچ یتعنص یاه
تکرش زا یخرب ،تعنص نویساردفنک یصوصخ یاه
، نامزاس زین و یتلودریغ یاه
طقن ة رد یزاغآ
نیمز ة و موهفم ندرک حرطم ثحابم
دوب ناریا رد عوضوم نیا
.
باقر یاضف نتفای تدش رگید فرط زا دش ثعاب عیانص نابحاص یخرب یارب یت
زا یرایسب
تکرش رف رد موهفم نیا هب یناریا رترب یاه ا
داقتعا هب و ندش حرطم اب .دننک هجوت دوخ یتیریدم یاهدنی
یهاوگ ندش دم ناسانشراک یخرب همان
تسیز تیفیک یاه یهاوگ زین و یطیحم
همان ،ینامزاس یلاعت یاه
رف رد موهفم نیا ا
یاهدنی تکرش یتیریدم همانیهاوگ نیا تفایرد .تفرگ یاج اه
هکنیا رب هولاع اه
تکرش هرهب تمس هب ار اه یم قوس رتشیب یرو
تکرش یارب ،داد یم داجیا زین یتباقر تیزم اه
درک
.
اب ا هب هجوت ی
ه هکن ی هعلاطم چ ا ی ا رد ی مز ن ین ة ا رد صاخ ی
ارب تسا هدشن ماجنا نار ی
ندرک رپ
ای لأخ ن قحت ی اح ق رض سررب هب ی ریثأت طبار ة ژتارتسا ی بسک راکو طبار رب ة ب ی وئسم ن لی عامتجا ت ی
تکرش شزرا و تکرش اقترا تهج رد
ی یعامتجا ةیامرس م
ی دزادرپ . عقاو رد اب هجوت هب تیمها
تیلوئسم تکرش یعامتجا
و طابترا اب شزرا
،تکرش ا ی شهوژپ ن هب
لابند نتفای یخساپ یملع و
روخرد هب نیا شسرپ تسا هک
« ایآ ژتارتسا ی بسک م راکو ی دناوت طبار رب ة ب ی ن تیلوئسم یعامتجا
تکرش شزرا و اقترا تهج رد
ی یعامتجا ةیامرس ریثأت
؟دشاب راذگ
».
نابم ی رظن ی
تیلوئسم یعامتجا
نامزاس موهفم ی رپ تیمها رد ههد یاه هتشذگ بوسحم یم
دوش . هکنیا اب شیب زا
تسیب لاس زا هکنیا نیلوا راب موهفم تیلوئسم یعامتجا
نایب دش یم
،درذگ فیرعت ناسکی و
درادناتسا و
ینشور یارب نآ دوجو درادن . اب دوجو نیا
، تیمها نآ هب تروص یدعاصت رد
لوط
دنچ هد ة هتشذگ رد هاگشناد اه و تکرش اه شیازفا هتفای تسا (
Chaudhri 2014
.) لوئسم ی ت ذپ ی ر ی
عامتجا ی هعت د ی م بجوم هک تسا ی
نامزاس دوش لوئسم نتفرگ رظن رد رب هولاع اه
ی ت اه ی
داصتقا ی هب دوخ لاعف ی ت اه ی عامتجا ی دنزادرپب . لوئسم موهفم دروم رد دنچره ی
ت ذپ ی ر ی عامتجا ی
رعت ی ف ی قد ی درادن دوجو ق ،
وشت ار تاسسؤم هراومه ی
اضعا رب زکرمت هب ق ی
نارادماهس زج هب دوخ
تکرش م ی ناشاک( دنک ی
ناراکمه و روپ 1397
: 30 .) رد عونت ناگژاو هب راک هتفر رد تیلوئسم
یعامتجا تکرش
اه میهافم
،یرادیاپ قلاخا
،یراجت یراکمه نادنورهش
، و ییوگخساپ یعامتجا
دوجو دراد . موهفم تیلوئسم یعامتجا
تکرش اه رد دنچ لاس ریخا اب هجوت هب دشر نامزاس یاه
ریغ لود
،یت شبنج یاه یضارتعا هیلع
تردق تکرش
،اه شیازفا یهاگآ
،یعامتجا عسوت
ة یاهرازاب
هیامرس و تکرش یاه یماهس ماع
، و ییاوسر یاه یلام و یقلاخا تکرش یاه گرزب هب راپ ا میاد
بلاغ و طلسم رد زوح ة رادا ة تکرش اه لیدبت هدش تسا و تکرش یاه گرزب و ربتعم یناهج
تیلوئسم رد
ربارب عامتجا و طیحم یعامتجا ار
یئزج زا یژتارتسا دوخ
یم دننیب (
Babalola 2012
.)
تکرش اه هب ود تروص هب یرگشرازگ تاعلاطا
ةرابرد تیلاعف یاه تیلوئسم یعامتجا
یم دنزادرپ :
1 . اشفا ی هناگادج تحت ناونع شرازگ تیلوئسم یعامتجا
؛ 2 . اشفا ی هارمه اب شرازگ یاه لاس ی هنا .
هچرگا زونه یبوچراچ یمازلا
هب روظنم یرگشرازگ تیلوئسم
یعامتجا دوجو
درادن
، ناریدم هب روط
هنابلطواد هب
یرگشرازگ رد
نیا هنیمز یم دنزادرپ (
Loannou & Serafeim 2012
.)
یروئت یاه طبترم اب تیلوئسم یعامتجا
هب لابند نییبت ییارچ باختنا تکرش اه یارب ریگرد
ندش رد تیلاعف یاه تیلوئسم یعامتجا
تکرش اه دنتسه . رب یانبم یروئت تیعورشم
، کی تکرش
اب هعماج دادرارق یعامتجا دراد
؛ نیدب انعم هک دحاو یراجت مزلم تسا رد بوچراچ و
یاهراجنه
هعماج هب تیلاعف دزادرپب (
Deegan 2007
.)
لوئسم ی عامتجا ت ی
و یعامتجا ةیامرس
نامزاس اه و تکرش اه ریثأت هدمع ا ی رب س ی متس عامتجا ی دنراد . اربانب ی ن لاعف ی ت نآ اه اب ی د هب هنوگ ا ی
دشاب هک راثآ تبثم لصاح زا نآ ار هب رثکادح دنناسرب و راثآ فنم ی ار هب لقادح شهاک دنهد و هب
ناونع ریثأت رتراذگ ی ن وضع هعماج نارگن ن ی اهزا و هتساوخ اه ی تدمزارد هعماج
دنشاب و رد تهج
عفر تلاضعم نآ
اه دنشوکب . دب ی ن ترت ی
،ب لوئسم ی ت عامتجا ی بادت ی ر و اهراتفر ی راجت ی رد
هزوح اه ی رگراک ی
، فرصم هدننک
،اه امح ی ت اه ی ز ی تس حم ی ط ی
، قوقح
،رشب طباوض راتفر ی ـ
قلاخا ی و تعاطا ذپ ی ر ی
، لاعف ی ت اه ی عامتجا ی
، و خ ی هاوخر ی تکرش ی ار ماش ل م ی دوش . رد
،عقاو
هعسوت و ارجا ی بادت ی ر و ژتارتسا ی اه ی ا ی ن هزوح اه داعبا لک ی د ی لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش ار
کشت ی ل م ی دهد . موهفم لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش اه ا ی ن ازجا ار هب مه لصو م ی دنک و لاعف ی ت اه ار
لوح ی ک بوچراچ صاخ
، هک امح ی ت دننک ة تراجت و وقت ی ت دننک ة تفگ و وگ اب ذ ی ناعفن لصا ی
تسا
، نامزاس م ی دهد ( ما ی راود 1384 : 108 .)
کناب ناهج ی ن ی ز یعامتجا ةیامرس ار
دپ ی هد ا ی م ی دناد هک لصاح ریثأت اهداهن ی عامتجا ی
، طباور
ناسنا ی
، و اهراجنه رب
مک ی ت و ک ی ف ی ت تلاماعت عامتجا
ی تسا و تراجت ا ی ن نامزاس ناشن هداد
تسا ا ی ن پ د ی هد ریثأت ی لباق هجوت رب داصتقا و ةعسوت اهروشک ی فلتخم دراد . یعامتجا ةیامرس
فلاخرب اس
ی ر امرس ی ه اه هب تروص ف ی ز ی ک ی دوجو
،درادن هکلب لصاح تلاماعت و
اهراجنه ی
هورگ ی و عامتجا ی تسا و ازفا ی ش نآ م ی دناوت بجوم اپ یی ن ندمآ
ّدج ی حطس زه ی هن اه ی رادا ة
هعماج و ن ی ز زه ی هن اه ی لمع ی تا ی نامزاس اه دوش . ژاو ة امرس ی ه تللاد رب ا ی ن دراد هک ةیامرس
یعامتجا دننامه
امرس ی ة ناسنا ی ی ا امرس ی ة داصتقا ی هام یت ی از ی هدن و دلوم
؛دراد ی نع ی ام ار رداق
م ی دزاس شزرا ا ی داج نک ی
،م اهراک ار ماجنا هد ی
،م هب فادها نام تسد ی با ی
،م رومأم ی ت اه ی نام ار رد
گدنز ی هب مامتا ناسرب ی م
، و هب مهس وخ ی ش هب ند یا یی هک رد نآ گدنز ی م ی نک ی م ی را ی ناسر ی م . تقو ی
م ی وگ یی م امرس ی ه اه ی عامتجا ی از ی هدن و دلوم دنتسه روظنم ا ی ن تسا هک ه ی چ سک نودب نآ قفوم
نی تس و تح ی هدنز من ی دنام سواک(
ی شواچ و شاب
ی 1389 .)
اب هجوت هب ور ی اهدرک ی فلتخم رد
صوصخ یعامتجا ةیامرس
، داعبا ناگراهچ ة عامتجا ی
،
س ی سا ی
، گنهرف ی
، و داصتقا ی ارب ی نآ هدرمشرب دنا هک ره ی ک زا ا ی ن داعبا زا هفلؤم اه ی توافتم ی
کشت ی ل هدش دنا . رادومن 1 داعبا و هفلؤم اه ی یعامتجا ةیامرس ار
ناشن م ی دهد ( سواک ی و عولط ی
1389 : 14 .)
نامه هنوگ هک رد رادومن 1 صخشم
،تسا لوئسم ی ت عامتجا ی و قلاخا ی تا ود هفلؤم زا هفلؤم اه ی
دعُب عامتجا ی یعامتجا ةیامرس ا
دن و رب ا ی ن ساسا تسا هک هطبار دنم ی ا ی ن ود هلوقم أت یی د م ی دوش
؛
ب د ی ن انعم هک اب اعر ی ت قلاخا ی تا و ازفا ی ش لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی طسوت نامزاس
،اه رد لصا
،
یعامتجا ةیامرس نامزاس
ازفا ی ش دهاوخ ی تفا . هب رظن م ی دسر لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی و قلاخا ی
نامزاس
،اه هولاع رب هکنآ بجوم ازفا ی ش یعامتجا ةیامرس نورد
نامزاس ی زا حان ی ة نانکراک و عبانم
ا ناسن ی م ی
،دوش هجو سب ی را هدرتسگ رت ی ار ن ی ز رد رب م ی گ ی در هک انامه ازفا ی ش یعامتجا ةیامرس شان
ی
زا هکبش اه ی ذ ی ناعفن نامزاسارف ی و عامتجا ی تسا . لوئسم ی ت عامتجا ی ی ک ی زا اظو ی ف و تادهعت
نامزاس رد تهج عفتنم نتخاس هعماج
؛تسا هب وحن ی هک فده لوا ی ة
،نامزاس ی نع ی هب ادح رثک
ندناسر دوس
، ار تروص ی لاعتم ی دنشخبب . رب ا ی ن
،ساسا لوئسم ی ت عامتجا ی دهعت ی تسا هک
ناشن ةدنهد موزل ماجنا ظو ی ف ة نامزاس اه اب طابترا رد اضعا
و دارفا هعماج تسا و ره هچ دم ی نار رد
ماجنا نداد ا ی ن ظو ی هف دنشوکب شقن دوخ ار رد ا ی داج دامتعا می نا مدرم هب تسرد ی ا ی اف هدرک دنا و
یعامتجا ةیامرس ار
هعسوت شخب هدی ا دن ( سواک ی و عولط ی 1389 : 102 .)
من رادو 1 . داعبا و هفلؤم یاه یعامتجا ةیامرس
تیلوئسم یعامتجا
تكرش و شزرا تكرش
تاعلاطم یدایز
رد ةراب لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش و ریثأت نآ رب شزرا تکرش ماجنا هدش تسا . اما
رد هتفای اه ضقانت دوجو دراد . اریز شیب رت ی هتفا اه تابثا دننک ة دوجو کی طبار ة تبثم تسا
؛
رد یلاح هک یقب ة ی هتفا اه طبار ة یثنخ ای یفنم ار تابثا یم دننک
.
یروئت ینتبم رب عبانم یم نایب هک دنک لوئسم ی ت عامتجا ی
،تکرش شزرا
تکرش ار دوبهب
یم دشخب (
Arsoy et al. 2012
.) نچمه ی ن روئت ی یذ ناعفن ب نای یم دراد هک لوئسم ی ت عامتجا ی
تکرش دیاب طوبرم هب مه ة یذ ناعفن ـ هن طقف نارادماهس ـ
تکرش دشاب (
Nuryaman 2013
.)
رون ی ناما للادتسا یم
دنک هک لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش زه ی هن اه ار رد ینلاوط تدم و ره هنوگ
نیزه ة ضقن نیناوق ای تاررقم یتلود طسوت تکرش ار اک شه م ی دهد هک رصت ی ح م ی دوش نآ اه دیاب
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش ار لامعا دننک . نیاربانب نیا رما رجنم هب شیازفا شزرا تکرش یم دوش .
هولاع رب
،نیا لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش ترهش هاگنب ار دوبهب یم دشخب . اریز هب یذ ناعفن ناشن
یم دهد هک تکرش زا نآ اه تبقارم یم دنک . بانب نیار رد ضوع ثعاب دوبهب رابتعا تکرش یم دنوش .
ب ه هولاع
1گنوچ ( شناراکمه و 2013
) دندرک ملاعا هک
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش ییاراک نانکراک
و لغاشم ار شیازفا و لکشم یگدنیامن و
داضت عفانم نیب نارادماهس ار
شهاک یم دهد .
رد ةعلاطم کم زمایلیو و
2لگیس ( 2000 ) هتفای اه ناشن داد لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش ریثأت
یثنخ ( نادقف ةطبار رادانعم ) رب شزرا تکرش دراد .
نیا هاگدید یاه فلتخم و یراگزاسان رد
هتفای اه تباث یم دنک نیا هطبار یتح اب تاقیقحت یمک
هک ماجنا هدش زونه لباق ثحب تسا و هنیمز ب یار تاقیقحت رتشیب
زاب تسا . ا رب ی ضرف ساسا ن ی
ة
دب شهوژپ لوا ی
ودت لکش ن ی
دش ن :
ضرف ی ة لوا ب. ی ن لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی تکرش و شزرا تکرش طابترا انعم راد ی دوجو دراد
.
یژتارتسا یاه
لوصحم و لوئسم ی عامتجا ت ی
تكرش
رتروپ (3
1980 ) للادتسا یم دنک هک تکرش اه دیاب زا نیب هس یژتارتسا یمومع
ـ
،زیامت یربهر اهب
،
زکرمت ـ یارب یبایتسد هب
تیزم یتباقر رادیاپ رد کی تعنص تسد هب باختنا دننزب . اریز نیا
یژتارتسا اه
زا کی رگید ادج دنتسه (
Porter 1985
.) یژتارتسا زیامت
لوصحم
ًابلاغ فلاخم
یژتارتسا هر
رب ی اهب رد رظن هتفرگ یم دوش (
Boehe & Cruz 2010
.) تکرش ییاه هک یژتارتسا
زیامت ار لابند یم دننک اب دیلوت تلاوصحم ای
تامدخ رصحنم هب درف ای هناروآون تیزم یتباقر دوخ ار
1. Cheung
2. McWilliams, & Siegel 3. Porter
هتسجرب یم دننک . زا اجنآ هک نیا هاگنب اه لیامت هب هیامرس یراذگ لااب ی ی رد قیقحت و هعسوت و دیلوت
حرط یاه ناروآون ة لوصحم دنراد
و هب روط لاعف رد لبت ی تاغ هیامرس یراذگ م ی دننک (
Miller &
Friesen 1986
) یم دنناوت قح میب ة یرتلااب ار شرافس دنهد و یشاح ة دوس صلاخان یرتشیب
ار
ققحت دنشخب (
David et al. 2002
.)
رد
،لباقم هاگنب ییاه هک ا ز یژتارتسا ربهر
ی اهب هدافتسا یم دننک هب لابند شهاک هنیزه یاه دوخ
تبسن هب ابقر و شیازفا مهس دوخ رد رازاب و بسک دوس دنتسه . نیا تکرش اه اب شهاک هنیزه یاه
شورف و یرادا و ریاس هنیزه یاه یتایلمع دوخ لیامت هب هدافتسا زا فرص ة یداصتقا دنراد
(
Wright
)1987
؛ ی ینع نیا تکرش اه لیام ا دن زا قیرط دوبهب رف ا دنی و هفرص ییوج رد سایقم هب هرهب یرو
یتایلمع تسد
دنبای (
Banker et al. 2014
.)
،نیاربانب نآ
اه تلاوصحم درادناتسا
و اب شاح ی ة دوس
مک دیلوت یم دننک و نیزه ة یرتمک یارب قیقحت و
،هعسوت تاغیلبت
، و ریاس هنیزه یاه ب یبایرازا
فرص یم دننک (
David et al. 2002
.)
تاعلاطم رد
ةراب طابترا نیب لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش و یژتارتسا زیامت
ناشن یم دهد
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش طابترا یکیدزن اب زیامت دراد (
ًلاثم
Porter 1991
؛
McWilliams & Siegel
2001
؛
McWilliams et al. 2006
؛
Siegel & Vitaliano 2007
.) یخرب تاعلاطم للادتسا
یم دننک هک
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش یعون هیامرس یراذگ کیژتارتسا تسا
هک هب لامتحا دایز اب یژتارتسا
زیامت لوصحم تکرش
بیکرت یم دوش (
Boehe & Cruz 2010
.)
هب نیمه بیترت کم زمایلیو و س لگی ( 2001 ) للادتسا یم
دننک هک تیلاعف یاه لوئسم ی ت
عامتجا ی تکرش یم دناوت هب ةباثم یرازبا مهم یارب یبایتسد هب زیامت لمع دنک . رد
،عقاو یرایسب زا
تامادقا لوئسم
ی ت عامتجا ی تکرش یم دناوت هب دافتسا ة رثوم و رتدمآراک زا
،عبانم دننام یژرنا و
داوم
،هیلوا و افتسا د ة رتدیفم زا عبانم یناسنا کمک دنک (
Boulouta & Pitelis 2014
.) رد هجیتن زیامت
ار لیهست یم دنک . رد لباقم ول و ایراچاتاب (1
2006 ) للادتسا یم دننک یارب تکرش ییاه هک تیفرظ
یمک یارب یروآون دنراد تیلاعف یاه لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش یم دناوت تیاضر شم یرت ار شهاک
دهد هک نآ یم دناوت شزرا رازاب کی تکرش ار شهاک دهد . زا نیا
،رظنم هیامرس یراذگ اه /
1. Luo & Bhattacharya
یژتارتسا یاه
لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش ییاه هک یژتارتسا یربهر
اهب ار رب ساسا یروآون مک
لابند م ی دننک
ًاموزل یهدزاب یتبثم دنرادن . ینعی
ًلاامتحا طبار ة نیب تیلاعف یاه لوئسم ی ت عامتجا ی
تکرش و شزرا تکرش تحت ریثأت یژتارتسا یلوصحم
تسا هک کی تکرش هدافتسا یم دنک
.
رب ساسا هاگدید بسانت کیژتارتسا یرظن
ة
،یدنبرکیپ شیپ
ینیب یم مینک هک رد تکرش ییاه هک
یژتارتسا زیامت
ار لابند یم دننک - رد هسیاقم اب تکرش ییاه هک یژتارتسا یربهر
نیزه ه ار ارجا
یم دننک - هطبار یوق یرت نیب تیلوئسم یریذپ
یعامتجا تکرش
و شزرا تکرش دوجو دراد .
،نیاربانب رد
ا ی ن هعلاطم داهنشیپ یم دوش یژتارتسا لوصحم
(
ًلاثم زیامت ای یربهر اهب ) ریثأت
لیدعت هدننک یا رب طبار ة نیب لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی تکرش و شزرا تکرش هتشاد دشاب لکش.
1
بوچراچ یتاقیقحت
نیا هعلاطم ار ناشن یم دهد رب.
نابم ساسا ی
ی دا ضرف ،هدش ی
دب شهوژپ مود ة ی
ن
ودت لکش ی
دش ن :
ضرف ی ة .مود یژتارتسا بسک
راکو کی تکرش طبار ة نیب لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی تکرش و
شزرا تکرش ار لیدعت یم دنک
.
لکش 1 . بوچراچ موهفم ی شهوژپ
نیشیپ ة شهوژپ
وچ و گناست ( 1
2020 ) رد شهوژپ
« تیلوئسم یعامتجا
،تکرش یژتارتسا
لوصحم و
شزرا
تکرش
» رد ی دنتفا هک یژتارتسا یاه
زیامت لوصحم کی
تکرش طابترا نیب لوئسم ی ت عامتجا ی
تکرش و شزرا تکرش ار تیوقت یم دنک
؛ رد یلاح هک یژتارتسا یاه
ربهر ی اهب نینچ هطبار یا ار
فیعضت یم دننک .
1. Cho & Tsang
تكرش یعامتجا تیلوئسم بسك یژتارتسا
راكو
تكرش شزرا
دشرا و
1کزار ( 2018 ) یشهوژپ اب
ناونع
« یسررب یاشفا تیلوئسم یعامتجا
تکرش و درکلمع
تکرش یاه ییایزلام
» ماجنا دنداد . رد ا ی ن شهوژپ تاعلاطا 242
تکرش زلام ی رد لاس اه ی 2012
ات 2014 عمج یروآ دندش . جیاتن نیا اطم هعل ناشن داد یاشفا تیلاعف یاه تیلوئسم یعامتجا
تکرش اه رثا لباق یهجوت رب تیقفوم تکرش اه دراد و هب روط هوقلاب رجنم هب درکلمع یلام یوق و
داجیا شزرا یارب تکرش اه یم دوش . نینچمه راتخاس
تیکلام بلاغ ثعاب دوبهب تیلاعف یاه
یاشفا تیلوئسم یعامتجا
یم دوش .
2ظفاح ( 2016 ) رد شهوژپ
« تیلوئسم یریذپ
یعامتجا و
شزرا تکرش : کی علاطم ة یبرجت زا
کی داصتقا روهظون
» رد ی تفا هک لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش یاراد ریثأت یفنم زیچان رب شزرا
تکرش و ریثأت تبثم لباق هجوت رب درکلمع یلام تکرش رد رصم تسا .
3میک و ( شناراکمه 2014
) هب یسررب نیا عوضوم ادرپ
دنتخ هک ایآ تیلوئسم یعامتجا
تکرش اه رطخ طوقس تمیق ماهس ار شهاک یم دهد ای نادب کمک یم دنک . جیاتن ب ه تسد هدمآ ریثأت
شهاک دنهد ة تیلوئسم یعامتجا
تکرش ار رب رطخ طوقس ناشن داد .
ارشیم و
4راوس ( 2010 ) شهوژپ رد
« ایآ تیلوئسم یعامتجا
یتکرش رب درکلمع تکرش یاه
یدنه ریثأت یم
؟دراذگ » هک دنتفایرد ةطبار
یتبثم نیب لوئسم ی عامتجا ت ی
و تکرش شزرا
تکرش
یارب ره کی زا نارادماهس .دراد دوجو
کم زمایلیو و لگیس ( 2000 ) رد شهوژپ
« ئسم لو ی عامتجا ت ی
لام درکلمع و تکرش ی
» ناشن
دنداد هک لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش ریثأت یثنخ ( نادقف طبار ة رادانعم ) رب شزرا تکرش دراد
.
ساسح ی هناگ و ناراکمه ش ( 1399 ) رد شهوژپ
« طابترا رگشرازگ ی
لوئسم ی ت عامتجا ی اب
شزرا تکرش
» رد ی دنتفا هک گتسبمه ی تبثم ب ی ن شزرا تکرش و تما ی زا رگشرازگ ی
لوئسم ی ت
عامتجا ی تکرش دوجو دراد .
،نینچمه جیتن
ة نومزآ نآ اه ناشن داد هک رد رظن نتفرگ مه نامز
تاعلاطا یلام
شرازگ یاه لاس ی هنا و تاعلاطا تیلوئسم
یعامتجا تبسن
هب هجوت فرص هب
تاعلاطا یلام
هب وحن یرتهب تارییغت شزرا ماهس ار حیضوت یم دهد .
1. Arshad & Razak 2. Hafez
3. Kim
4. Mishra & Suar
جرف ی و ناراکمه ش ( 1399 ) رد شهوژپ
« لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی و شزرا تکرش : شقن
دعت ی رگل دم ی ر ی ت دوس
» رد ی دنتفا رب ساسا لحت ی ل سرگر ی نو ی لاعف ی ت اه ی لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی
شزرا رازاب ماهس تکرش ار ازفا ی ش م ی دهد . اما دم ی ر ی ت دوس من ی ت دناو طبار ة لوئسم ی ت ذپ ی ر ی
عامتجا ی و شزرا رازاب ماهس تکرش ار تحت ریثأت رارق دهد .
جاح ی ه ا و رکاش ی ( 1398 ) رد شهوژپ
« تیمکاح
،یتکرش یاشفا تیلوئسم یعامتجا
و شزرا
تکرش
» رد ی دنتفا هک نیب رایعم زکرمت تیکلام و تیلوئسم یعامتجا
طابترا یرادانعم دوجو
دراد
؛
یلو نیب رایعم دصرد ماهس رد تسد ماهس ناراد هدمع و تیلوئسم یعامتجا
طابترا رادانعم ی
هدهاشم دشن . نینچمه نیب تیلوئسم یعامتجا
و شزرا تکرش زین یطابترا انعم راد هدهاشم دشن .
جاح ی اه ( 1397 ) رد شهوژپ
« اهدربهار ی تباقر ی
، درکلمع تکرش و لوئسم ی ت ذپ ی ر ی عامتجا ی
هب ناونع دربهار موس
» رد ی تفا اهدربهار ی تباقر ی رب درکلمع ریثأت قتسم ی م و نعم ا اد ر دنراد . نچمه ی ن
ریثأت لوئسم ی ت عامتجا ی رب درکلمع قتسم ی م و نعم ا راد تسا . اما اب روضح اشفا ی ب ی رتش لوئسم ی ت
عامتجا ی دربهار امت ی ز تبسن هب شهاک زه ی هن ریثأت ب ی رتش ی رب درکلمع دراد
.
ح ی رد ی درک هنگنز و ناراکمه ش ( 1396 ) رد شهوژپ
« لوئسم ی ت عامتجا ی و درکلمع لام ی رد
تکرش اه ی ذپ ی هتفر دش ة سروب قاروا راداهب نارهت
» رد دنتفای تکرش ییاه هک تیلوئسم یعامتجا
یرتهب زا رظن ره کی زا صخاش یاه تیفافش
،ینامزاس یرادیاپ
یداصتقا ـ
،یعامتجا تیلوئسم
هناتسودرشب
، و تیمکاح یتکرش
بوخ دنراد هب یهددوس یرتلااب
یم دنسر . نینچمه جیاتن ناشن داد
یروآدوس تکرش
اه زا رظن هدزاب ییاراد رجنم هب شیازفا حطس تیلوئسم یعامتجا
نآ اه زین یم دوش .
برع یحلاص و ناراکمه ش ( 1392 ) هب یسررب طبار ة نیب تیلوئسم یریذپ
یعامتجا اب
درکلمع
یلام رد تکرش یاه هتفریذپ هدش رد سروب نارهت دنتخادرپ . جیاتن شهوژپ نانآ ناشن داد مع درکل
یلام اب تیلوئسم یعامتجا
تکرش اه تبسن هب نانکراک و طیحم تسیز طبار ة رادانعم درادن
؛ یلو
درکلمع یلام اب تیلوئسم یعامتجا
تکرش اه تبسن هب نایرتشم و یاهداهن دوجوم رد عماج طابترا
رادانعم دراد
.
تبرش یلغوا و شناراکمه (
1389 ) هب یسررب تیولوا یدنب عبا دا تیلوئسم یعامتجا
طسوت
تکرش یاه هتفریذپ هدش رد سروب قاروا راداهب نارهت دنتخادرپ و
دنتفایرد هک نیا تکرش اه ادتبا دعب
یداصتقا و
سپس دعب یقلاخا و رد تیاهن دعب عون ناتسود ة تیلوئسم یعامتجا
دوخ ار دروم هجوت
رارق یم دنهد . نینچمه جیاتن
شهوژپ هدشدای ناشن یم دهد هک نیب فیراعت دوجوم زا تیلوئسم
یعامتجا فیرعت
یقوقح اب تشادرب تیرثکا ناریدم زا تیلوئسم یعامتجا
رتراگزاس تسا
. نینچمه
تکرش یاه یتامدخ و تکرش یاه یدیلوت زین زا رظن تیولوا یدنب داعبا مره لوراک اب مه توافت
دنراد
؛ هب نیا تروص هک تکرش یاه مدخ یتا ةمه داعبا نیا مره ار یاراد تیمها ناسکی یم
،دنناد
رد یلاح هک تکرش یاه یدیلوت تیمها یرتشیب یارب داعبا یداصتقا و
یقوقح لئاق ا دن .
شور سانش ی شهوژپ
ای هام رظن زا شهوژپ ن ی
اوتحم و ت یی
ّلع عون زا ی
دربراک فده رظن زا و ی
نچمه و ی رظن زا ن
وت شور ص ی ف ی گتسبمه عون زا و ی
.تسا شهوژپ رد
للادتسا بوچراچ اه
ی ق ی سا ی ـ ارقتسا یی
م تروص ی
ذپ ی در ؛ دب ی نعم ن ی نابم هک ی رظن ی پ و ی ش ین ة هناخباتک هار زا شهوژپ ا
ی تلاجم ،
، اس و ی ر
اس ی ت اه ی ق بلاق رد ربتعم ی
سا ی روآدرگ و ی
هداد ارب اه ی ت أ یی ضرف در و د ی
ه ارقتسا هار زا اه یی
م تروص ی
ذپ ی عمج روظنم هب .در روآ
ی هداد اه ی بساحم تهج مزلا ة
غتم ی تروص زا اهر اه
ی لام ی و
شرازگ اه ی ه ی تئ دم ی اس رد جردنم هر ی
مرن و نارهت راداهب قاروا سروب ت هر رازفا
ون دروآ ی ن
هدافتسا دش عمج زا دعب . روآ
ی هداد اه ی مزلا
، غتم تابساحم ی
ن رد اهر ر م لسکا رازفا و تفرگ تروص
ضرف نومزآ تهج سپس ی
ه اه ی زجت و شهوژپ ی
ه و لحت ی هداد ل مرن زا اه رازفا
EViews
.دش هدافتسا
هعماج و نومن ة رامآ ی
عماج ة رامآ ی ا ی لماش شهوژپ ن ةمه
تکرش اه ی ذپ ی هتفر نارهت راداهب قاروا سروب رد هدش تسا
.
رد ا ی ن
،شهوژپ زا
شور فذح س ی تامتس ی ک سا هدافت دش
؛ دب ی ن تروص هک لک تکرش اه ی وضع
عماج ة رامآ ی هک اراد ی ارش ی ط و عم ی اهرا ی ز ی ر دنشاب ءزج نومن ة رامآ ی رارق دنهاوخ تفرگ و نآ
هتسد زا تکرش اه ی ی هک دجاو ا ی ن ارش ی ط دنشابن زا هنومن فذح دنهاوخ دش :
1 . هب روظنم لباق ی ت اقم ی هس نتشاد
،تاعلاطا رود
ة یلام کرش ت اه یهتنم هب 29 دنفسا دشاب
.
2 . رد یط رود ة دروم یسررب ـ 1389 ات 1398 ـ غت یی ر لاس یلام هتشادن دشاب
.
3 . تکرش اه رد لوط لاس یلام موادت لاعف ی ت هتشاد دنشاب
.
4 . ءزج تکرش اه ی یلام ( کناب
،اه تاسسؤم یلام
) و انص ی ع هطساو رگ ی
، ل ی ز ی گن
، و
تکرش اه ی ب ی هم دشابن
.
5 . لاطا تاع دروم ن ی زا قحت ی ق زا تکرش اه رد سرتسد دشاب .
نومن ة ارب هدافتسا دروم ی
ضرف نومزآ ی
ه دودحم لامعا زا سپ ،اه ی
ت لماش ،اه 160
تکرش
( 1599 لاس ـ )تکرش لودج حرش هب 1
.تسا
لودج 1 . رگلابرغ ی تكرش عماج زا اه ة رامآ ی شهوژپ
دادعت تکرش اه ( تکرش یاه هتفریذپ دش ة روب یس هب یانثتسا یسروبارف ) ( نایاپ رود ة یلام 29 دنفسا دشاب ) 248
رسک یم دوش :
ءزج کناب اه و تاسسؤم یلام ( تکرش یاه هیامرس
،یراذگ هطساو یرگ یلام تکرش یاه
،گنیدله
کناب اه
، و گنیزیل اه ) دشابن 88 .
تاعلاطا یلام تکرش رد سرتسد دشابن . 0
تکرش یاه لابرغ هدش ا ز ةعماج یرامآ شهوژپ 160
ضرف نومزآ لدم ی
ه غتم و اه ی اهر ی نآ
ضرف نومزآ روظنم هب ةی
نبم ،شهوژپ تسخن ی
ب طابترا رب ی
ن لوئسم ی ت عامتجا ی تکرش و شزرا
تکرش ، طبار ة 1 شهوژپ هباشم وچ
و گناست ( 2020 ) تفر راک هب :
( 1 )
TOBINQi.t = a0 + a1CSRi.t + a2SIZEi.t+ a3LEVERAGEi.t + a4GROWTHi.t +a5ROAi.t
ضرف نومزآ روظنم هب ةی
نبم ،شهوژپ مود ی
دعت رثا رب ی
رگل ی یژتارتسا لوصحم
رب طبار ة نیب
لوئسم ی عامتجا ت ی
تکرش و شزرا طبار ،تکرش ة
2 شهوژپ هباشم وچ
و گناست ( 2020 ) تفر راک هب :
( 2
TOBINQi.t = a0 + a1CSRi.t+ a2 STRATEGY +a3CSR * STRATEGY + a4SIZEi.t )
+a5LEVERAGEi.t + a6GROWTHi.t +a7ROAi.t
غتم ی هتسباو ر ( تکرش شزرا
TOBINQi.t
نیلوا :) و فورعم نیرت قیقحت رد نیمز ة طابترا نیب تمیق اه ی ماهس و
هیامرس راذگ ی تکرش اه
، هک رجنم هب داجیا صخاش یفورعم هب مان نیبوتویک رد
داصتقا یلام
،دش
یقیقحت دوب هک نیبوت رد لاس 1969 ماجنا داد . رایعم نیبوتویک رد
هد ة 1970 حرطم و رد ههد اه ی
1980 و 1990 هب روط هدرتسگ طسوت ناققحم هتفرگ راک هب دش
. تبسن نیبوتویک ار
روسفورپ زمیج
نیبوت رد هیزجت و لیلحت اه ی داصتقا ی نلاک
، هب روظنم شیپ ینیب دنیآ ة تیلاعف اه ی هیامرس راذگ ی
، هب
دوجو .دروآ فده نیبوت رارقرب ی کی طبار ة تلع و یلولعم نیب صخاش ویک
و نازیم
هیامرس راذگ ی ماجنا هدش هب لیسو ة تکرش دوب . ت نیبو دقتعم دوب هک رگا صخاش ویک
هبساحم هدش
ارب ی تکرش گرزب رت زا 1 دشاب زیگنا ة دایز ی ارب ی هیامرس راذگ ی دوجو دراد . هب یترابع تبسن
ویک ی لااب ناشن ة دنمشزرا ی تصرف اه ی هیامرس راذگ ی و دشر تکرش تسا . رگا تبسن ویک
کچوک رت زا 1
،دشاب هیامرس راذگ ی فقوتم دهاوخ دش ( زامن ی و تعارز رگ ی 1388 .) تبسن
نیبوتویک زا
هلمج اهرایعم ی یقیفلت تسا هک ینتبم رب تاعلاطا رادباسح
ی و تاعلاطا رازاب
تسا
هک هب داقتعا ناققحم دایز ی نیرتهب رایعم ارب ی شجنس درکلمع و شزرا تکرش تسا (
Leewillen
& Badernat 1997
.) سن ک تب ی بوتو ی رط زا ن ی طبار ق ة 3 م هبساحم ی
دوش (
Black et al. 2009
:)
( 3 Tobins Q= )
غتم ی لقتسم ر
تیلوئسم یعامتجا
تکرش (
:)CSR
تیلوئسم یریذپ
یعامتجا یتکرش
رد یوگلا ارشیم و
( شناراکمه 2011
) یاراد راهچ دعب تسا و اب لضافت طاقن
ّوق ت زا طاقن فعض طوبرم ةرمن نآ
هبساحم یم دوش . ینتفگ تسا رد تروص دوجو ره ةطقن فعض ای تّوق طوبرم ددع 1 و رد
تروص دوبن نآ اه ددع رفص رد رظن هتفرگ هدش تسا . تاعلاطا طوبرم
هب یناوخزاب تشاددای
یاه
تسویپ و شرازگ تئیه ةریدم تکرش اه یروآدرگ و
رب یا یفرعم ره کی زا
،داعبا اب هجوت هب
تیهام یرگاشفا رد
،ناریا زا صخاش یاه تیلوئسم یریذپ
یعامتجا و
نینچمه زا
همانیهاوگ یاه
ISO9001
س متسی تیریدم تیفیک
ISO14001
و نینچمه تیریدم
تسیز یطیحم
OHSAS
18001
و درادناتسا ینمیا
و تشادهب هدافتسا
یم دوش . هب رابع ت
،رگید نتشاد ره کی زا نیا
همانیهاوگ اه
( هک زا قیرط ةعلاطم شرازگ یاه تکرش ای یامنرات یمسر نآ هب تسد یم دیآ ) ددع 1
ار هب دوخ رد شخب طوبرم صاصتخا یم
دهد .
،نیاربانب اهنت
زا یوگلا هدشدای هدافتسا یمن دوش و
اهرایعم قباطم اب درادناتسا ناریا
لیدعت هدش تسا هک هب تروص ةطبار 4 نایب یم دوش :
