https://doi.org/10.22108/srspi https://dorl.net/dor https://ssoss.ui.ac.ir/?lang=en Strategic Research on Social Problems in Iran E-ISSN Vol

(1)

*Corresponding author

Mansouri, S., Moradi, A., and Jafarinia, G. (2022). A sociological study of dramatic collective behaviors caused by the spread of coronavirus: A Case Study of Bushehr City. Strategic Research on Social Problems in Iran, 11(3), 95-114.

This is an open access article under the CC BY-NC-ND/4.0/ License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/).

https://doi.org/10.22108/srspi.2022.134539.1828 https://dorl.net/dor/20.1001.1.26457539.1401.11.3.4.9 https://ssoss.ui.ac.ir/?lang=en

Strategic Research on Social Problems in Iran E-ISSN: 2645-7539

Vol. 11, Issue 3, No.38, Autumn 2022, pp 95-114 Received: 31.07.2022 Accepted: 18.12.2022 Research Paper

A Sociological Study of Dramatic Collective Behaviors Caused by the Spread of Coronavirus: A Case Study of Bushehr City

Sina Mansouri

Ph.D. Student of Sociology, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran [email protected]

Ali Moradi*

Associate Professor, Department of Sociology, Islamabad-e Gharb Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran [email protected]

Gholamreza Jaafarinia

Associate Professor, Department of Sociology, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran [email protected]

Introduction

Predicting the factors affecting human’s active behaviors following disastrous crises can lead to understanding and preventing potential illogical behaviors. Humanistic behaviors are normally influenced by observations, experiences, and personal interactions, which can potentially change perceptions and intensify the effects of an event. A dramatic collective behavior is identified by structureless, spontaneous, emotional, and unpredictable patterns. Any kinds of instant, unpredicted, and unstable stimulants can motivate people to show a dramatic collective behavior. Previous studies have shown that during the prevalence of a disease, people experience anxiety, loss of appetite, and social isolation, while demonstrating excessive emotional problems and dramatic collective behaviors. Most of the research has focused on anxiety among the patients, but the truth is that during the prevalence of a deadly disease like covid-19, the fear of that disease and death makes healthy people become involved in the disease-based illness as well.

Therefore, the feeling of fear and worry, stress and clinical anxiety, intrusive thought and action, and dramatic collective behavior are related to the disease (Alizadefar and Safarinia, 2020, 130-131). During the prevalence of covid-19, people all over the world and Iranian people, especially the citizens of Bushehr, were in touch with a lot of dramatic collective behaviors due to international water borders and free tourism zones, which led to the creation of feelings, such as anxiety, stress, mass hysteria, fear, insanity, rumor, mania, etc. This study aimed to investigate the sociological aspects of dramatic collective behaviors caused by the prevalence of covid-19 in Bushehr City.

Materials and Methods

This study was done based on a quantitative approach and a descriptive survey. The statistical population included all Bushehr citizens aged above 15 years (197864 people according to the census conducted in 2016), from among whom 384 citizens were selected by using Cochran’s formula. Multi-phase cluster sampling was used to select the samples. The data were gathered by using a researcher-made questionnaire, for which face validity assessment was performed. Finally, the questionnaire was approved by the members and used as the source of collecting the data.

Cronbach’s alpha and factor analysis technique were applied

to estimate the validity and find the construct validity, respectively.

Discussion of Results and Conclusion

The results showed that the experimental average amount of the respondents’ dramatic collective behaviors was 3.48, which was higher than its theoretical average value (3). It could be argued that the respondents had a dramatic collective behavior, which was higher than the expected average value. In the prevalence of this virus in the society, we witnessed emergence of structureless, spontaneous, and mostly emotional patterns of some people and communities,

(2)

Strategic Research on Social Problems in Iran University of Isfahan, Vol. 11, Issue 3, No. 38, Autumn 2022

https://doi.org/10.22108/srspi.2022.134539.1828 https://dorl.net/dor/20.1001.1.26457539.1401.11.3.4.9 96

all of which showed the people’s fear and lack of logical actions, which stimulated them to show illogical reactions.

The results of the present study revealed that the average value of the 6 factors of dramatic collective behavior in the people of Bushehr was higher than the expected value.

During the spread of covid-19, these people tended to show more dramatic collective behaviors and the prevalence of social media usage contributed to the rise of such behaviors.

During this time, parties, gatherings, seminars, and even daily conversations and social interactions decreased and this was caused by the fear of being infected with covid-19. The studied people used social media more and the effectiveness of social media rose. This effectiveness was represented in form of different entertainments like paying attention to clothing style and cosmetics. Some people watched the actors or other influencers and wanted to feel a distinct emotional experience by doing this behavior. As an emotional atmosphere in the society can lead to the development of dramatic collective behavior and change it from its normal condition, it is suggested that the media reflect realities comprehensively so that the people are not involved in rumors and dramatic collective behaviors.

Keywords: Coronavirus, Dramatic collective behavior, Epidemic, Sociological study, Citizens of Bushehr

References

Akbari, Ch., Molaei, S., Yasavali, M., Nazarifar, M., and Shahrjerdi, Sh. (2021). Cognitive biases during covid- 19 pandemic in the Iranian society. Quarterly Journal of Health Psychology, 10(40), 47-62. (In Persian) Amjadian, M., and Moradi, A. (2021). A sociological study

of the formation of dramatic collective behavior in the context of people’s life experience in covid-19 period (Case study: Kermanshah). Urban Sociological Studies, 11(39), 29-59. (In Persian)

Arpaci, I., Karatas, K., Baloglu, M., and Haktanir, A.

(2022). COVID-19 phobia in the United States:

Validation of the COVID-19 phobia scale (C19P-SE).

Death Studies, 46(3), 553-559.

Bak-Coleman, J. B., Alfano, M., Barfuss, W., Bergstrom, C.

T., Centeno, M. A., Couzin, I. D., ..., and Weber, E. U.

(2021). Stewardship of global collective behavior.

Proceedings of the National Academy of Sciences, 118(27), e2025764118.

Banakar, M., Sadati, A. K., Zarei, L., Shahabi, S., Heydari, S. T., and Lankarani, K. B. (2021). Public sphere attitudes towards the rumor sources of the COVID-19 pandemic: Evidence from community perceptions in Iran. BMC Public Health, 21(1), 1-9.

Bashirieh, H. (1994). Revolution and political mobilization.

Tehran: Tehran University Publication (In Persian) Bentley, R. A., and O’Brien, M. J. (2015). Collective

behaviour, uncertainty, and environmental change.

Philosophical Transactions of the Royal Society:

Mathematical, Physical, and Engineering Sciences, 373(2055), 20140461.

Chubdari, A., Nikkhoo, F., and Fooladi, F. (2020). The psychological consequences of covid-19 on children: A systematic review literature. Quarterly of Educational Psychology, 16(55), 55-68. (In Persian)

Cocking, C. (2016). Collective resilience and social support

in the face of adversity: Evidence from social psychology. In The Routledge International Handbook of Psychosocial Resilience (pp. 111-123), Routledge.

Couzin, I. D., and Krause, J. (2003). Self-organization and collective behavior in vertebrates. Advances in the Study of Behavior, 32(1), 10-1016.

Crossman, A. (2020). Collective behavior. Retrieved from https://www.thoughtco.com/collective-

behaviordefinition-3026145

Drury, J., and Reicher, S. (2009). Collective psychological empowerment as a model of social change: Researching crowds and power. Journal of Social Issues, 65(4), 707- 725.

Delaporta, D., and Mario, D. (2004). An introduction to social movements. Translated by M. Delafrooz, Tehran:

Kavir Publication. (In Persian)

Heiat, M., Heiat, F., Halaji, M., Ranjbar, R., Marvasti, Z.

T., Yaali-Jahromi, E., ..., and Badri, T. (2021). Phobia and fear of COVID-19: Origins, complications, and management (A narrative review). Annali Di Igiene Medicina Preventiva E Di Comunita, 33(4), 360-370.

Hopkins, N., Reicher, S., Stevenson, C., Pandey, K., Shankar, S., and Tewari, S. (2019). Social relations in crowds: Recognition, validation, and solidarity.

European Journal of Social Psychology, 49(6), 1283- 1297.

Iman, M., and Pourjam, D. (2004). Investigating the effective factors on the students’ tendency to show collective behavior (Case study: Islamic Azad University of Shiraz). Social Sciences of Ferdowsi University, 1(4), 79-107. (In Persian)

Moshirzade, H. (2002). A theoretical review on social movements. Tehran: Imam Khomeini Research Center.

(In Persian)

Rochadi, A. F. (2020). Public panic over Covid-19 outbreak: Criticism toward panic theory in a collective behavior study. Technium Soc. Sci. J., 10, 544.

Rockenbauch, T., and Sakdapolrak, P. (2017). Social networks and the resilience of rural communities in the Global South: A critical review and conceptual reflections. Ecology and Society, 22(1), 1-33.

Shahasani, A. (2021). Sociological explanation of the tendency to show collective behavior among the youth of Fars Province. A Ph.D. thesis, Shiraz University, International Campus. (In Persian)

Smelser, N. (2001). Collective behavior theory. Translated by R. Dejakam, Yaftehaye Novin, in collaboration with Dwine Institute. (In Persian)

Tajfel, H., Turner, J. C., Austin, W. G., and Worchel, S.

(1979). An integrative theory of intergroup conflict.

Organizational Identity: A Reader, 56(65), 9780203505984-16.

Tasnim, S., Hossain, M. M., and Mazumder, H. (2020).

Impact of rumors and misinformation on COVID-19 in social media. Journal of Preventive Medicine and Public Health, 53(3), 171-174.

Turner, J., Hogg, M., Oakes, P., Reicher, S. D., and Wetherell, M. (1987). Rediscovering the social group.

Oxford, UK: Blackwell.

Uvais, N. A. (2020). Mania precipitated by COVID-19 pandemic-related stress. The Primary Care Companion for CNS Disorders, 22(3), 27458.

(3)

شهوژپ ناریا یعامتجا لئاسم یدربهار یاه

لاس مهدزای

، هرامش یپايپ ( 83

،) هرامش موس

، زيیاپ 1041 ، ص 59 - 110

خیرات :تفایرد 45 / 49 / 1041 خیرات :شریذپ 72 / 45 / 1041

https://doi.org/10.22108/srspi.2022.134539.1828

https://dorl.net/dor/20.1001.1.26457539.1401.11.3.4.9 یشهوژپ هلاقم

هعماج ۀعلاطم یتخانش

زا یشان یشیامن یعمج یاهراتفر انورک عویش

سوریو

رهش هعلاطم دروم رهشوب

یروصنم انیس

هعماج یرتکد یوجشناد ، دحاو ،یسانش

هاگشناد ،رهشوب آ

ناریا ،رهشوب ،یملاسا داز

[email protected]

یدارم یلع

رايشناد ،

، هعماج هورگ ملاسا دحاو ،یسانش

دابآ ملاسا ،یملاسا دازآ هاگشناد ،برغ دابآ

ناریا ،برغ

[email protected]

یرفعج اضرملاغ این

رايشناد ،

، هعماج هورگ هاگشناد ،رهشوب دحاو ،یسانش

آ ناریا ،رهشوب ،یملاسا داز

[email protected]

هدیکچ رد یشیامن یعمج یاهراتفر عضو

ي ت اه ناشن ار دوخ هعماج کی رد ینارحب ی م

ی دنهد زا یکی . عضو ي ت اه رد ینارحب ی لاس

اه عويش ،ريخا ی

هک یوحن هب ؛داد رييغت یدح ات ار عماوج یعامتجا یاهراجنه زا یرايسب و درک ريگرد ار ناهج مدرم مامت هک دوب انورک سوریو نیا یاهدمايپ

،شهوژپ نیا یلصا فده .دوب سوریو دوخ یراذگرثا زا رتشيب ماگنهدوز رييغت علاطم

ۀ هعماج تخانش ی اهراتفر ی عمج ی امن ی ش ی شان ی ش زا ي عو

وانورک ی سور هب هعلاطم نیا .تسا رهشوب نادنورهش رب ديکأت اب ، یمک ،درکیور ظاحل

یروآدرگ ۀويش رظنزا ،ارگ هداد

اه عون زا یفيصوت ، یشیاميپ

شسرپ رازبا زا هدافتسا اب و رب هتخاس ققحم ۀمان

هنومن ا یلااب نادنورهش زا ی 19

لاس رد رهشوب رهش لاس 1044

تسا آ دادعت هک هن اب ربارب ا

152390 رفن تسا ا زا . ی ن دادعت 830 هنومن لومرف زا هدافتسا اب رفن گ

ي ر ی نارکوک

، هنومن اب گ ي ر ی فداصت ی هشوخ ا ی هب ومن ناونع باختنا هن

.دندش یارب دروآرب ییاور زا شهوژپ رازبا ییاور هزاس

ا خابنورک یافلآ کينکت زا نآ ییایاپ دروآرب یارب و یلماع ليلحت کينکت زا هدافتسا اب ،ی

ليلحت و هیزجت یارب نينچمه و هداد

اه زا هدافتسا اب ، مرن

رازفا وSPSS نومزآ اه سا اهريغتم شجنس حطس اب بسانتم یرامآ ی جیاتن .دش هدافت

م ناشن رضاح شهوژپ زا لصاح ی

دهد مي گنا ي ن عقاو ی مي ناز عمج راتفر ی امن ی ش ی ارب ی وگخساپ ی نا ربارب 11 / 159 م زا هک تسا ي

گنا ي ن طسوتم

( نآ 193 لااب ) .تسا رت نينچمه مي گنا ي ن ره ی ک هفلؤم زا اه ی شش ناگ ۀ عمج راتفر ی امن ی ش ی عامتجا ساره(

ی

، عامتجا دُم ی

، عمج سوه ی

،

ش ي اد یی عامتجا ی

، عامتجا نونج ی

اش و ی هع ب رد ) ي ن رهشوب مدرم

، بي رتش م زا ي گنا ي ن .تسا راظتنا دروم

هژاو اه :یدیلک ی ،یمديپا ،یشیامن یعمج راتفر ،انورک سوریو

هعماج تخانش .رهشوب نادنورهش ،ی

لوئسم هدنسیون 

یروصنم

،

؛.س یدارم

، ع و . یرفعج اين

، ( .غ 1041 .)

« هعماج ۀعلاطم یتخانش

زا یشان یشیامن یعمج یاهراتفر اینورک عويیش

سوریو رهیش هیعلاطم درویم رهیشوب

.»

شهوژپ ناریا یعامتجا لئاسم یدربهار یاه

، 11 ( 8 )

، 59 - 110 .

This is an open access article under the CC BY-NC-ND/4.0/ License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/).

(4)

شهوژپ 53 لاس ،ناریا یعامتجا لئاسم یدربهار یاه هدزای

( یپايپ هرامش ،م 83

هرامش ،) موس

، زيیاپ 1041

https://dorl.net/dor/20.1001.1.26457539.1401.11.3.4.9

همدقم ربماسد رد 7415

، ی ک وانورک ی سور دج ی د (

SARS-CoV-2

)

قرج هک درک روهظ ۀ

ی ک پا ي مد ی سفنت داح مردنس ی

(

COVID-

زکرم اب ،ناسنا رد )19

تی چ ،ناهوو ي

ن ا ار ی داج .درک نآ زا

نامز ا ، ی ن و ی سور ناهج لک هب ًابیرقت ارس

ی ت درک ، ثعاب

گرم نويليم اه هج تشادهب نامزاس و دش رفن نا

ی ملاعا هب ار

ی ک ب ي رام ی همه گ ي ر ناهج ی .تشاداو ناور رظنزا

تخانش ی

، ا ی ن

آرف ی دن ک ي ف ي ت گدنز ی یعمج و یدرف یاهراتفر و هب ار

تدش

ثأت تحت ي ر رارق هداد (

Heiat et al., 2021:360

) و راتفر هب یاه

غ ي قطنمر ی عماوج رد یشیامن و فلتخم

هدش رجنم .تسا

هب دیووک یراميب عويش یلک روط 15

یم ساسحا هب دناوت

،یگدرسفا ،سرت ،بارطضا ،ینماان یب

یباوخ ،یباوخدب و

کشم لا رحت ،یراتفر ت ی

ک ذپ ی ر ی تخا ، للا زا سپ سرتسا

یرکف ساوسو و بيسآ -

کشم و دوش رجنم یلمع لا

ت

س لا ناور تم بسانمان یعمج یاهراتفر و

هب یدایز هارمه

دشاب هتشاد (

،یرادبوچ 1855 :

ثعبنم یاهراتفر نیا عومجم .)98

سوریو زا یعمج یاهراتفر ،داد خر عماوج رد هک انورک

.تسا مدرم نيب یشیامن راتفر یعمج رظنزا یخیرات هب یدراوم قلاطا یم دوش هک رد

نآ هورگ ییاه زا ناسنا اه ای تاناويح رد

بايغ کی ربهر

،راکشآ راتفر یگنهامه زا

دوخ ناشن یم دنهد (

Bak-Coleman

et al., 2021: 1

) یط .

دنچ ۀهد

،هتشذگ

« راتفر یعمج

» زا

فيصوت هدیدپ اه هب یبوچراچ یارب

کرد مسيناکم ییاه دشر

هدرک تسا هک شنک یعمج هب ۀليسو نآ رادیدپ یم دوش

(

Couzin & Krause, 2003; Bentley & O’Brien, 2015

)

؛

،نیاربانب راتفر یعمج رب ۀعلاطم دارفا رد ۀنيمز ۀوحن یراذگرثا

و یریذپرثا آ

هن ا زا

،نارگید اب رد رظن نتفرگ للع و یاهدمايپ

توافت اه ی نيب یدرف رد

،یژولویزيف

،هزيگنا

،هبرجت فادها و

رگید و ی گژ ی اه زکرمتم تسا (

Bak-Coleman et al., 2021: 1

).

زا تسا نکمم هک دراد دوجو یعمج راتفر زا یفلتخم عاونا یشیامن یعمج راتفر ،دراوم نیا زا یکی .دنزب رس تيعمج کی

یم یشیامن یعمج یاهراتفر .تسا ات هعیاش و سرت زا دناوت

.دريگب رب رد ار یعامتجا یاهدم م للادتسا

ی دوش مدرم هک

امت ی ل درف دنراد ی ت قلاخا تواضق و ی

وخ لست عمج رد ار د ي

م

لست و دننک ي

م ه تردق ي تونپ ي مز ی ناربهر ی راتفر هک دنوش

عمج ی نآ ار م لکش روط ی

دنهد ( دنراد تسود هک

Crossman,

2020: 4

ىعمج راتفر .) یشیامن

گلا اب و ب ىاه د ،راتخاس نو

گنادوخ ي هتخ پ و ىفطاع ، ي

ش ب ين ی ذپان ی ر ىم صخشم ش

دو .

پ ،ینآ کرحم هنوگره ي

ش ب ين ی هدشن یاپان و د م ىرا ی ت و نا د

ناسنا ب ار اه ه او ک شن کیرحت ىعمج راتفر یاه ک

ن د من . هنو یا

ا ز یا ن یعمج یاهراتفر یشیامن

ا ز صخ صو چ یتاي و يش ن د ییا

یعامتجا د

اربا بلاق ر ز

طاشن یاهراتفر یناجيه و زيگنارب

د ر

س حط عماج

،ه ا یشان ز يیآ ن

،یتنس یاه شج

ن

،اه وريپ ز ی یاه

رو ز و یتاباختنا ،یش ...

د نچ ر د د ه ۀ ريخا د عماج ر ۀ خر ام

د ا د تسا ه . ح وض ر د ينچ ر ن عمج ىم ثعاب ییاه ش

دو ارفا ات د

تبسن ب ه خ لامعا ک دو ئسم ساسحا رتم و

تيل ک نن د ب . ه نايب

د رگی

، ار ام عمج د

م ر ق ارفا ما د ا ز ىم ناهنپ اهرظن دنک

. د جيتنر ه

اب یراکمه ماگنه د

اش نارگی ی د ماجنا یلامعا ميشاب لیام د

ميه

هب هک ییاهنت عتسم د اق و د ب ر ه ميشابن اهنآ ماجنا

؛ د جيتنر ه چره ه

ارفا د ب ه نع و رف نا د ، ک صيخشت رتم ینداد

نشاب ( د

،نئوک 1827 :

،)128

لامتحا رتشيب د

را هک د غ لامعا ي عامتجار ی ار ا ز خ دو

دنهد زورب .

خا ۀهد ود رد و یشیامن یعمج یاهراتفر نيب طابترا ري

زا یرايسب هجوت روخرد ،یطيحم و یعامتجا یاهريغتم رظن ی ه نازادرپ شاگ .تسا هدوب ( ناراکمه و 1

)2020

ناشن

دنداد هک زورب

،نارحب هب هژیو یراميب همه ريگ دیووک 15 اب

نتشاذگريثأت رب

راتفر ۀرمزور

،مدرم هب شرتسگ ساسحا

،بارطضا

،یگدرسفا سرت

و ینارگن یاه نمزم رد نيب دارفا

هعماج رجنم هدش تسا . ساسارب شهوژپ یاه ماجنا

،هدش دارفا

هعماج ،بارطضا و سرت ساسحا ،یراميب نیا عويش نامز رد

یم هبرجت ار یعامتجا و یمسج یاوزنا ،اهتشا شهاک و دننک

کشم لا و یناجيه ت راتفر

یعمج یاه یشیامن

ناشن ار یدایز

یم دنهد . دنراد زکرمت ناراميب بارطضا رب تاقيقحت رتشيب ؛

اما

1 Ghosh

(5)

هعماج ۀعلاطم یتخانش

ان یشیامن یعمج یاهراتفر زا یش

انورک عويش سوریو

رهش هعلاطم دروم رهشوب

یروصنم انيس ناراکمه و

55

تيعقاو تسا نآ هک

همه نامز رد گ

ي ر ی دننام یراميب کی

رد ،گرم زا سرت و یراميب زا سرت ،انورک گتفشآ رانک

ی

تيلاعف بجوم ،هرمزور یاه م

ی اب زين ملاس دارفا ات دوش

راميب بارطضا ی

وش ريگرد .دن

تروص نیا رد ساسحا زا

نارگن و سرت ی

نيلاب بارطضا و سرتسا ات ی

و یرکف ساوسو ،

لمع ی همه ،یشیامن یعمج یاهراتفر و اب

ا نی یراميب

طبترم ( دنا

هدازيلع یرافص و رف ،اين

1855 : 181 -

.)184

هب ناهج مدرم ،انورک یراميب عويش اتسار نيمه رد صوصخ

هب و ناریا نيب زرم هب هجوت اب( رهشوب رهش هژیو روط

یللملا

یاهراتفر زا یليخ ريگرد ار )یرگشدرگ دازآ قطانم و یبآ ريظن یتاساسحا داجیا بجوم و هدرک یشیامن یعمج

،دم ،هعیاش ،نونج ،ساره ،سوه ،سرتسا ،بارطضا ییاديش

.تسا هدش ... و

،ساسا نیا رب نیا

هعلاطم هب لابند یسررب

هعماج تخانش ی اهراتفر ی عمج ی امن ی ش ی شان ی ش زا ي عو

وانورک ی سور .تسا رهشوب رهش رد

قیقحت ۀنیشیپ ( یدارم و نایدجما 1044

ناونع اب یشهوژپ رد )

« علاطم ۀ

هعماج تخانش ی لکش گ ي ر ی اهراتفر ی عمج ی امن ی ش ی رتسب رد

برجت ۀ ز ی تس ۀ و زا مدرم ی

سور انورک

، رهش هعلاطم دروم

هاشنامرک

»،

هک دنديسر جیاتن نیا هب لصا نومضم راهچ

ی لماش

فنم تاساسحا دشر ی

، مگردرس ی بدب و ين ی

، ساوسو دشر اه

ی

رکف ی - لمع ی ۀرابرد تسش و ندب و

غت و وش يي ر گدنز کبس ی

،

هغدغد اه ی رکف ی ۀرابرد ،هداوناخ تملاس نداتفا رطخ هب

هغدغد اه ی داصتقا ی نارود زا سرت و رب انورکاسپ

اهراتفر ی

عمج ی ثأت هعماج نارگشنک ي

راذگر .دن

( ینسحاش 1044

ناونع اب یشهوژپ رد )

« نييبت

هعماج یتخانش لیامت هب راتفر یعمج رد نيب ناناوج ناتسا

سراف

»،

تفای تسد هجيتن نیا هب هک

اب نتفرلااب ساسحا عاونا

تيمورحم اه

معا زا تقا یداص و

،یعامتجا شیارگ

تبسن هب

راتفر یعمج رتشيب یم

،دوش دامتعا یعامتجا مه

رد حطس نيب

یدرف و مه دامتعا یداهن شهاک اديپ یم دنک و درف یلیامت هب تکراشم

یعامتجا رد

هصرع یاه فلتخم زا دوخ ناشن

یمن دهد . ( ناراکمه و ینيهمرچ یربکا 1044

) ناونع اب یشهوژپ رد

« گوس ي ر ی اه ی تخانش ی ش لوط رد ي

عو و ی سور رد انورک

عماج ۀ ا ی نار

»،

هک دنتفای تسد هجيتن نیا هب نارحب

اه یی دننام

ثأت تحت اب انورک نارحب ي

ر رارق دارفا ناور تملاس نداد

هعماج

، م ی اوت ن دن اطخ راچد ار اهنآ رکفت دننک

تنرد و ي هج راتفر

ثأت تحت ار اهنآ ي

ر ارق هد ر ن د .

نامیا و مجروپ ( 1838 ) رد یشهوژپ اب

ناونع

« یسررب

لماوع رثؤم رب شیارگ نایوجشناد هب

راتفر یعمج

»،

نیا هب

دنتفای تسد جیاتن هک

یاهريغتم

،نس حطس تلايصحت

،نیدلاو

نازيم هدافتسا زا

،نویزیولت

،هنایار

،تنرتنیا

،هراوهام

،تيسنج

يعضو ت

،لهأت تيعضو

،لاغتشا تيعضو

،تنوکس هاگتساخ

یعامتجا و

تيموق نایوجشناد اب

نازيم لیامت نانآ هب راتفر

یعمج ۀطبار ینعم یراد دنراد . ليلحت نويسرگر هريغتمدنچ

ناشن یم دهد نازيم هدافتسا زا

،تنرتنیا تيسنج

و نازيم

یاشامت نویزیولت هب

ناونع مهم نیرت ريغتم رهاظ هدش دنا ک ه

عومجمرد هتسناوت

دنا 1 / 19 دصرد زا تارييغت ريغتم هتسباو ار

نييبت دننک .

یساپرآ ( ناراکمه و 1

ناونع اب یشهوژپ رد )2022

« ساره

دیووک 15 ا رد ی تلاا هدحتم جنسرابتعا : ی

قم ي سا ساره دیووک

15

»،

هک دندرک اديپ تسد جیاتن نیا هب گتسبمه

ی تبثم و

رادانعم ی ب ي ن سارهانورک ی

بارطضا تلاح و .دراد دوجو

نينچمه سارهانورک رتلااب حوطس اب دارفا

ی ن ي ز تسا نکمم

رتلااب حوطس ی

بارطضا تلاح زا ار

دنشاب هتشاد یا

رب سکع .

ا رب هولاع ی

،ن ی ک غتمدنچ توافت ي

هر سارهانورک رد ی

ب ي ن

نانز و نادرم .دراد دوجو

یداچور ( 7

« تشحو یمومع

رد دروم عويش دیووک 15 : داقتنا تبسن هب ۀیرظن تشحو رد

ۀعلاطم راتفر یعمج

» عوضوم ، تشحو

ار یمومع ۀرابرد

عويش

سوریو انورک رد یزنودنا زا سرام ات لیروآ 7474 یسررب

1 Arpaci

2 Rochadi

(6)

، زيیاپ 1041

جیاتن .درک ناشن شهوژپ نیا

ۀدنهد یگنهامهان رد

وص تر

تشحو یمومع رد کی تيعمج دوب . نامه تشحو نیا روط

هک ماگنه هبور اب ندشور یایلاب

،یعيبط قرغ ندش یتشک

،اه

شتآ یزوس

،اه نامتخاس یاه هتخیرورف ای

رگید تادیدهت

یم هدهاشم یکیزيف هطبار رد ،دوش

اب سوریو اه خر زين

یم .دهد هولاع رب

،نیا رد یعقاوم هک

،تاماقم معا زا ايس یس و

،یهاگشناد یمن

دنناوت

ًاروف کی مادقا هدننکدعاقتم ار

یژتارتسا

،دننک تیریدم و لیامت

یدرف یارب تدم ینلاوط همادا و دراد

یم رجنم یعمج یاهراتفر هب .دوش

ی وو ی

1س ( ناونع اب یشهوژپ رد )2020

« ش ي اد یی شان ی زا

ب اب طبترم سرتسا ي

رام ی همه گ ي ر دیووک 15

» هجيتن نیا هب ،

هک تفای تسد ور

ی اهداد ی دش ی د گدنز ی تسا نکمم

هرود اه ی ش ي اد یی ه و ي ناموپ يا رست ار ی ع دنک هاگدید زا .

،هدنسیون ناور لماوع

ی - عامتجا ی دننام سرت ینارگن و زا

هدولآ درف ندش اضعا و

ی دزن ی ک هداوناخ و ناگتسب سوریو هب

،انورک نارگن ی اه ی لام ی دحم و دو ی ت اه ی عامتجا ی هب ناونع

سرتسا لماوع از

م ی ناوت ن د .دنشاب هتشاد شقن دارفا ییاديش رد

راکانب ( ناراکمه و 7

« شرگن اه ی زوح ۀ مومع ی تبسن اش عبانم هب ی

ع ۀ همه گ ي ر ی

دیووک 15 دهاوش : ی عماج کاردا زا ۀ

ا ی نار

»،

یا هب جیاتن ن

دنتفای تسد هناسر هک

اه ی عامتجا ی لصا عبنم ی اش ی تاع دنا .

نادقف ی ک ربخ عبنم ی مسر و ربتعم ی

ن ي ز اش ی ع رت ی ن تلع

اش ی هع زاس ی .تسا

مينست ( ناراکمه و 8

)2020

شهوژپ رد ی

ناونع اب

« ثأت ي ر

اش ی تاع رب تسردان تاعلاطا و دیووک

15 هناسر رد اه

ی

عامتجا ی

»،

هک دنديسر جیاتن نیا هب بي

رام ی همه گ ي ر

وانورک ی سور ازفا ثعاب ی

ش اش ی

،تاع رف ی راکب ی اه تاعلاطا و

رد ددعتم تسردان ۀراب

اتن ،تلع ی

،ج پ ي گش ي ر ی ا نامرد و ی

ن

بي رام ی تسا هدش .

نچ ي ن راشتنا تاعلاطا ناهنپ ،تسردان

ندرک

اهراتفر ی ورت و ملاس ی

ج هابتشا تامادقا ی

هک تسا ثعاب

1 Uvais

2 Banakar

3Tasnim

ازفا ی ش و راشتنا ی سور اهنرد و ی ت اتن هب ی ج عض ي ف تملاس

مسج ی ناور و ی ب رد ي ن م رجنم دارفا ی

دوش .

ماجنا یبرجت تاعلاطم هدش

م ی دنناوت یارب یبوخ یامنهار

باختنا رد رگشهوژپ ضرف

ي ه اه و ميهافم شجنس ۀوحن و

دعب زا تاعلاطم نیا رتشيب ،نیا دوجو اب ؛دنشاب اهريغتم ناور نش هاگن هلئسم نیا هب یسا هدرک

دنا و

ًافرص یدارم ۀعلاطم

هعماج دعب رد نایدجما و یسانش

و نآ مه اب شور یفيک ماجنا

هدش تسا . نیا هعلاطم یعس هدرک تسا ات اب درکیور

،یمک

عوضوم ار واکودنک دنک . نمض هکنیا نیا هعلاطم اب هدافتسا زا

لدم یاه هزادنا

،یريگ یعس رد دروآرب ییاور و ییایاپ رازبا

ققحم هتخاس دراد ات هب ناونع یشجنس یارب تاعلاطم یدعب

رارق دريگ .

بوچراچ یرظن

رظن بوچراچ ی

شهوژپ رضاح فلت ي ق ی رظن زا یعمج راتفر ۀی

رظن ،رسلمسا یعمج راتفر ۀی

ک و رنرت يل

ي نا ، رظن ۀی

.تسا رنرت و لفچات یعامتجا تیوه ۀیرظن و نوبولواتسوگ دنا رد یعمج راتفر ۀشی

رسلمسا : یاپ رسلمسا ۀ

و فیرعت

راوتسا داقتعا نیا و یعامتجا شنک موهفم رب ار دوخ نييبت یم نک یم دوجو هب هدعاق و مظن یور زا یعمج راتفر هک د .دیآ

تسا دقتعم وا ناجيه ،تاعیاش دننام یدراوم هچرگ

یاه

ساره ،یعمج اه

شروش ، بلاقنا و اه

بجعت اه

،دنزيگنارب

مأوت ناشزورب تسا هدعاق و مظن یعون اب

(

،رسلمسا 1834 :

.)8

یزاسون لصاح یعمج راتفر زورب هک تسا نآ رب رسلمسا تسا راک ميسقت شرتسگ و هعماج و

رد للاتخا بجوم

یم یعامتجا یگتسبمه وش

د

؛ مزيناکم هجيتنرد یگتسبمه یاه

یگديچيپ بذج زا یم زجاع هدنیازف یاه

دنوش

، و ازجا

تخاس یمن ،دیدپون یاه تخاس و ازجا اب دنناوت

رگید یاه

دنشاب هتشاد لباقتم طباور و

یشاپورف رطخ بيترت نیا هب

یم دیدپ یعامتجا لداعت و یگتسبمه نادقف نیا .دیآ

دوبن

درف حطس رد یلک لداعت

، و یحور راشف شیاديپ بجوم

یم بارطضا وش

هک د یب تهابش یمونآ تيعضو هب میاهکود

(7)

هعماج ۀعلاطم یتخانش

ان یشیامن یعمج یاهراتفر زا یش

انورک عويش سوریو

رهش هعلاطم دروم رهشوب

یروصنم انيس ناراکمه و

141

ريظن یعمج راتفر عاونا عوقو لامتحا طیارش نیا رد .تسين ساره ،یعامتجا شبنج ،شروش شیازفا بلاقنا و یعمج یاه

یم دبای (

،هیريشب 1828 :

یعمج راتفر تسا دقتعم رسلمسا .)98

،

هنیداهن یراتفر تسين هدش

؛ هنیداهن نازيم هب هتسب شندش

، ا ز

یم هتساک شزیامتم تيهام تسا یراتفر یعمج راتفر .دوش

لکش نانچ تيعقوم یوگخساپ هک هتفای

فیرعت یاه ای هدشان

تخاس دشاب هتفاين (

،رسلمسا 1834 :

.)18

ۀشیدنا رد یعمج راتفر نایلیک و رنرت

: ديقع هب ۀ و رنرت

ماظن هک یماگنه ،نايليک زرا یاه

دوجوم یش

، یمکحم ناينب ار

روهظ یدیدج یاهراجنه ،دننکن داجیا یعامتجا لمع یارب یم نک ن تسردان ار دوجوم تيعضو هک د یم

دنناد یهيجوت و

یم مهارف مادقا یارب ننک

( د

،یناید و اتروپلاد 1838

:

نايب هب .)15

،رگید راتفر یعمج يک و رنرت دید زا و یفداصت تيلاعف ،نايل

یب

نامزاس تسين یعامتجا لرتنک زا غراف دارفا زا یعمج

، هکلب

نیا عون راتفر ینامز یور یم دهد هک نامزاس رقتسم یمن دناوت

قیرطزا لاناک نينچ رد .دهد تهج لامعا هب دوخ یطابترا یاه

فیرعت هورگ گنهرف رد هک ییاهدادیور عوقو ،یطیارش هدشن اجیا هب ،دنا یم رجنم ینارحب و مهبم یتيعضو د

.دنوش

تيعضو نیا رد لاح رهاظ دیدج ییاهراجنه رگا ،ینارحب یاه

یم ،دنوش شنک دنناوت

،نايليک و رنرت .دنهد تهج ار دارفا یاه

یاهراجنه جیورت رد هعیاش دننام یمسرريغ تاطابترا رب ت روهظون أ

ییاهن ،اهنآ داقتعا هب .دنراد ديک یرترادیاپ و نیرت

ن

و تيعضو زا هتشذگ تشادرب یفن ،شبنج کی لوصحم نيشناج ندرک ( تسا هعماج رد دیدج یتشادرب اب نآ

،هدازريشم

1831 : 148 -

ت تحت نايليک و رنرت ،عومجمرد .)149

أ تفايهر ريث

ليلحت حطس و درف هب فوطعم درخ

دنتسه هک عومجم ۀ

م یاهريغتم زا یددعتم ؤ

رث ار شبنج تکرح دنیارف رد یاه

هدرک ییاسانش و یفرعم یعامتجا .دنا

نوبولواتسوگ ۀشیدنا رد یعمج راتفر :

نبولواتسوگ

هدرک حرطم ار تیارس ۀشیدنا .تسا

ريبعت هب دوت نوبول

ه اه

ثأت ي ر ه ي تونپ ي مز ی اضعا رب ی راد دوخ ن ز دادعت .د ی

دا ی مدرم زا

سانشان ششوپ تحت هک راد رارق دوخ ندوب

لوئسم ،دن ي

ت صخش

ی م اهر ار دوخ ی

دننک لست و ي م رسم تاساسحا ی

هدوت

م ی دنوش

؛ اربانب ی

،ن ی ک گدنز هدوت ی

پ رد ار دوخ ي

ش م ی گ ي

،در

رحت ار تاساسحا ی

ک م ی دنک هب ار مدرم و تامادقا تمس

غ ي قطنمر ی تح و ی تنوشخ مآ ي ز م قوس ی دهد (

Imhonopi,

2013: 81

.) یم ،یرظن هاگدید نیا ساسارب یرايسب تفگ ناوت

و قطنم یور زا هن ،انورک عويش نامز رد مدرم یاهراتفر زا یم تروص یفطاوع و تاناجيه ساسارب هکلب ،رکف هک دريگ

یراتفر رگا ساسا نیا رب .تسا دارفا رب تعامج ريثأت زا یشان یم رس مدرم زا تعامج یعمج تاناجيه ريثأت تحت ،دنز

یم لکش .دريگ لفچات و رنرت ۀشیدنا رد یعمج راتفر رظنزا :

نیا ود

راتفر ،دنمشیدنا عمج

ی عبات ی وه زا ی ت ب کرتشم ي ن اضعا ی

هورگ تسا ا . ی ن م ناشن ی دهد وه مه دارفا هک ی

ت صخش ی و

وه مه ی ت عامتجا ی ا و دنراد کرتشم ی

ن وه ی ت اه ی عامتجا ی

م کرتش هقبط ساسارب دنب

نتشیوخ ی اقم و

ی هس تسا . ای ن ی ک

انبم ی رظن ی ار ارب ی طبار کرد ۀ

ب ي ن اهراتفر ی نورد هورگ ی و

نيب هورگ ی م هئارا ی دهد (

Drury & Reicher, 2009: 712

.)

ماگنه ی هب ار دوخ دارفا هک اضعا ناونع

ی م هورگ ی دنسانش ،

د و فادها ی

هاگد اه ی م کارتشا هب ار هورگ ی

دنراذگ هب و وط ر

عمج ی نآ ساسارب راتفر

م ی دننک (

Cocking, 2016: 115

.)

وه ی ت شخب ی هب اضعا ناونع ی

گتسجرب و هعماج ی

وه ی ت

عامتجا ی هب اج ی وه ی ت صخش ی

، سب هب ي ج و راتفر عمج ی

رجنم م ی دوش ارب هک ی مه ۀ اضعا ی فم هورگ ي د ( تسا

Tajfel

and Turner, 1979: 35

).

هکبش عامتجا طباور و اه ی

سب ي را

مهم ا دن

؛ ز ی ار آ اهن سح قلعت ، تیوه یشخب (

Hopkins et al.,

2019: 1292

) و داجیا گنا هزي راتفر یارب ار عمج

ی

(

(Rockenbauch & Sakdapolrak, 2017: 2

م مهارف ی دننک

، ارب ی

اضعا تملاس ی

مهم هعماج نا

د و گمه ی تن ي ج ۀ اهدرکراک ی

تخانش ی نا .د وه رظنزا ی

ت عامتجا ی

، وه رگا ی ت صخش ی رب

وه ی ت عامتجا ی عفانم ساسارب تسا نکمم دارفا ،دشاب طلسم

درف ی هعماج هافر ات دننک لمع یارب ؛

درف رگا ،لاثم ی

رد هک

در ۀ مک اد رارق رطخ و هب لاتبا لامتحا هک دنک روصت ،در

ی سور

(8)

، زيیاپ 1041

دج بقاوع و ی

ارب ی رتمک راکتبا ،تسا رتمک وا ی

وس زا ی وا

ارب ی اعر ی ت دودحم ی ت اه ی لامعا دراد دوجو هدش

؛ اما

ماگنه ی وه حطس رد رطخ هک ی

ت عامتجا ی ،دوش کرد وا

هب وضع ناونع ی

ارب ار تامادقا تسا فظوم وا ،هورگ زا ی

لک

دنک لابند هورگ

؛ ا ا ز ی ن غت هب دانتسا ور يي

تار راتفر ی رظنزا

وه ی ت عامتجا

،ی ارش رد ی ط لعف ی رتهب کمک ی

م ی دنک اریز ؛

گدنز ی ووک نارحب رد ی

د 15

، برجت ۀ کرتشم ی سناتپ هک تسا ي

ل

ای داج وه سح ی ت دراد ار کرتشم و

نارگن ساسا ی

،لباقتم

امح ی ت فاطعنا و لباقتم ذپ

ی ر ی .تسا

ضرف ي ه اه شهوژپ ی

زيم نيگنايم زا رتشيب مدرم نيب رد یشیامن یعمج راتفر نا

؛تسا راظتنا دروم نيگنايم زا رتشيب مدرم نيب رد یعامتجا ساره نازيم نيگنايم

؛تسا راظتنا دروم نيگنايم نيگنايم زا رتشيب مدرم نيب رد یعامتجا دم نازيم نيگنايم

؛تسا راظتنا دروم م زا رتشيب مدرم نيب رد یعمج سوه نازيم نيگنايم نيگناي

؛تسا راظتنا دروم نيگنايم زا رتشيب مدرم نيب رد یعمج ییاديش نازيم نيگنايم

؛تسا راظتنا دروم زا رتشيب مدرم نيب رد یعامتجا نونج نازيم نيگنايم

؛تسا راظتنا دروم نيگنايم دروم نيگنايم زا رتشيب مدرم نيب رد هعیاش نازيم نيگنايم

.تسا راظتنا

شهوژپ شور رضاح قيقحت

هداد عون ساسارب اه

ی عمج روآ ی ليلحت و ،هدش

هدافتسا دربهار و تسا یمک یقيقحت هدش

ا رد ی ن ،شهوژپ

صوت ي ف پ عون زا ي ام ی ش ی تسا عماج . ۀ رامآ ی رضاح شهوژپ

لک لماش ۀي لااب دارفا ی 19 لاس رد رهشوب رهش نکاس لاس

1044 تسا رخآ قبط . ی

ن رامشرس ی تروص لاس رد هتفرگ

1859

، ا دادعت ی ن فا اب ربارب دار 152390

رفن تسا . یارب

نومن باختنا ۀ

رامآ ی ا رد ی ن شهوژپ

، نارکوک لومرف زا

هک دش هدافتسا ربانب

تابساحم ص

ترو ا رد هتفرگ ی

ن لومرف

،

دادعت 830 هب رفن نومن ناونع ۀ

رامآ ی ارب .دندش باختنا ی

هنومن باختنا هنومن شور زا اه

گ ي ر ی هشوخ ا ی هلحرمدنچ ا

ی

هدافتسا ش د . ب ا ه نی تيعمج مجح هب هجوت اب ادتبا هک وحن

نومن ،رهشوب یرادرهش قطانم ۀ

و هداد صاصتخا نآ هب بسانتم

کولب یمامت نايم زا سپس

هرامش ،رهش یاه

هب ییاه تروص

کولب رد تیاهنرد و باختنا یفداصت

هب هجوت اب بختنم یاه

کولب نآ رد دوجوم لزانم دادعت

، شسرپ هب همان تروص

فداصت عمج ی .تسا هدش یروآ احلزا

ظ هب رهشوب رهش ،ییاضف

لاس بوصم یليصفت حرط دانتسا 1859

ديیأت و ۀدش نامزاس

یرادرهش و یزاسرهش نکسم ناتسا

اب یلامش شخب ود هب ، 9

و هيحان 70

اب یبونج شخب و هلحم 0

و هيحان 19

هلحم

ميسقت ش تسا هد . تلاحم نيب زا 70

ناگ ۀ یلامش شخب

،

هلحم ب یاه و باختنا یروشاع و هرفج ،یناهبهب ،یگنس ،رنها

تلاحم نيب زا 19

ناگ ۀ زين یبونج شخب

، هلحم و ینمهب یاه

گگنت 1 و تسرهف هکنیا هب هجوت اب .تسا هدش باختنا

یسررب تلاحم تيعمج بوچراچ هدش

هدوبن سرتسد رد

دادعت روکذم تلاحم زا مادکره رد ،تسا 99

رفن

، 19 و لاس

هب رتلااب روص .دنتفرگ رارق یرگشسرپ دروم یفداصت ت

لودج -1 عماج ۀ رامآ ی گدنکارپ و ی نآ

Table 1- Statistical population and its distribution

رهشوب رهش یلامش

یبونج

تلاحم حلص

یلاع ،هرفج ،یربج ،دابآ نب ،یگنس ،دابآ

،لام غاب ،ران غاب ،ارهز غاب ،عنام

للاج ،ردوپ ،لوبا خيش ،یلبلب ،یرکش ،یدين یوک ،ی

دابآدومحم ،یتشدهد ،

یروشاع ،رنهاب ،سردم ،ميسيب ،یناهبهب ،یتوک ،یدبنش

،ینمهب هجاوخ اه ،رهشیر ،باغش ،دنلبخم ،ساود ،

،هاگردنب ،دابآزبس ،هليله ،لترس ،ینایار ،هدازماما گگنت 1 ، گگنت 7 ، گگنت 8

بختنم تلاحم یروشاع و هرفج ،یناهبهب ،یگنس ،رنهاب

نمهب گگنت و ی 1