اعتماد رکن اصلی سرمایة اجتماعی: طراحی الگویی مبتنی بر تعالیم اسلامی (مورد مطالعه: کتاب شریف میزان‌الحکمه)

(1)

دامتعا نکر

یلصا ةیامرس یعامتجا

: یحارط ییوگلا

ینتبم رب

میلاعت یملاسا

( دروم هعلاطم :

نازیم فیرش باتک همکحلا

)

للهادبع یلکوت

، 1

یلع نازورهبروپ

2

لایناد ، ینایدمحم

3

1 .

،رایداتسا هورگ

،تیریدم هاگشهوژپ هزوح و

،هاگشناد

،مق ناریا

2 . یوجشناد

،یرتکد دکشناد ة تیریدم و

،یرادباسح هاگشناد

هملاع

،یئابطابط

،نارهت ناریا

3 . سانشراک دشرا تیریدم عبانم

،یناسنا سیدرپ

،یباراف هاگشناد

،نارهت

،مق ناریا

( خیرات تفایرد : 81 / 18 / 8931

؛ خیرات شریذپ : 81 / 19 / 8931 )

هدیکچ

موهفم ةیامرس یعامتجا رد رتسب و شهاگتساخ (

برغ ) اهراب دروم ثحب ارق ر هتفرگ و راثآ یددعتم رد نیا هنیمز رشتنم هدش

،تسا اما رد

،ناریا هب صوصخ رد رتسب میهافم یملاسا یموهفم تساپون و یاج یلاخ شهوژپ یاه یدج و یملع رد نیا هنیمز ساسحا یم دوش . زا

نیا

،ور فده نیا هلاقم جارختسا ییوگلا زا ةیامرس یعامتجا ینتبم رب هزومآ یاه یملاسا تسا . شور نیا شهوژپ یفیک و اب درکیور

ییارقتسا تسا . هب روظنم جارختسا بلاطم زا عبانم یملاسا ( رد نیا شهوژپ هب روط صاخ رب باتک نازیم همکحلا دیکأت تسا )،

کینکت

لیلحت نومضم هب راک هتفرگ دش . رد

،نایاپ هب لیلد ناسکی ندوبن

،تایاور یسیرتام یشخبراهچ رد ود روحم هب تسد دمآ . کی روحم نآ

بطاخم تایاور

« حطس

»درخ لداعم ةدوت مدرم

«و حطس

»نلاک لداعم ناریدم و نامکاح و روحم رگید یاوتحم تایاور ( اریز یخرب

تایاور رظان رب

ِراتفر

،صاخ و یخرب رگید رظان رب شرگن و هشیدنا دندوب ) دوب . رب نیا

،ساسا ةیامرس یعامتجا یکتم رب هزومآ یاه

یملاسا راهچ طس ح دراد هک لماش حطس یراتفر و

،درخ یراتفر و

،نلاک یشرگن و

،درخ و یشرگن و نلاک یم دوش . ةمه نیا ناکرا

تحت یاول دامتعا هب هدعو یاه یهلا رارق دراد .

ناگژاودیلک

،دامتعا ةیامرس

،یعامتجا نازیم همکحلا .

ةدنسیون

،لوئسم همانایار a.poorbehroozan@ut.ac.ir:

تیریدم یعامتجا ةیامرس

رود ة 3 ، رامش ة 4 ناتسمز ، 5331

تاحفص 153 ـ 105 Print ISSN: 2423-6071

Online ISSN: 2423-608X http://jscm.ut.ac.ir

(2)

همدقم رد ناهج باتشرپ

،زورما عماوج يدایز شلات م ی دننک يارب نديسر هب فادها عامتجا ی و يداصتقا

اپ ی راد و رد اهن ی

،ت موادت تايح

،دوخ زا اهوگلا و هويش ياه فلتخم و هنيهب هرهب دنربب . نیا رما هب

روظنم يريگولج زا

طوقس و ینوگژاو و

ياهرطخ یشان

زا ینوگرگد ياه

عیرس یطيحم و يروانف

تسا . رد هاگدید ياه یتنس تیریدم

،هعسوت هیامرس ياه داصتقا

،ي یكیزيف و يورين یناسنا مهم

نیرت شقن ار رد هعماج افیا یم دنک . اما رد رصع رضاح يارب

،هعسوت رتشيب زا هچنآ هب امرس ی ة

،يداصتقا یكیزيف

و یناسنا دنمزاين

،دشاب هب امرس ی ة یعامتجا زاين

،تسا اریز رد ةعماج نودب امرس ی ة

،یعامتجا زا

رگید هیامرس اه مه هب روط هنيهب فتسا هدا دهاوخن دش ( ركيب

، 831 ص ، 5 .)

هزورما فوت ي ق نامزاس اه ار من ی ناوت طقف رد تشابنا تورث دام ي و هجت ي ز هب رخآ ی ن تاناكما

في ز ی ك ی و روانف ي اه ي تاعلاطا ی و طابترا ی زرا ی با ی درک ( قم ي م ی ،ناراكمه و 831

، ص 81 .) رد

امرس رانک ی

ه اه ي ناسنا ی

، لام ی و ف ي ز ی ك ی

، لكش د ی رگ ي زا مرس ای ه هب مان امرس ی ة عامتجا ی دروم

نوزفازور هجوت ی

تسا هتفرگ رارق (

ناتساب ی مزر و ی

، 838

، ص 64 .) امرس ی ة عامتجا ی

،

ًافرص

هعومجم ا ي زا اهداهن ن ي تس هک ز ی انبر ي هعماج ار كشت ي ل

،دهد بسچ هكلب ی

و هعماج لک هک تسا

م لصتم مه هب ار نامزاس ی

دنک (

Bebbington et al., 2004, p.35

) . نچمه ي ن

، امرس ی ة عامتجا ی

رتسب ي ارب بسانم ي

اقترا ي امرس ی ة ناسنا ی و في ز ی ك ی نامزاس ا ی داج م ی دنک ماک هار و ي با ی نامزاس ی

راومه ار م

ی زاس د . وس زا ي د ی

،رگ امرس ی ة عامتجا ی هب گدنز ی درف رد ب ي ن هورگ اه ي عامتجا ی انعم و

موهفم م ی دشخب و گدنز ی ار باذج رت تذل و شخب رت م ی دنک ( ناولا ی ،ناراكمه و 838

ص ، 1 .)

هچرگا امرس ی ة عامتجا ی زا هافم ي م دج ی د ملع برغ ی

،تسا اب هجوت هب ا ی هكن عماوج ملاسا ی ممه

گتسبمه ی هبرصحنم درف

ي هتشاد دنا و هب مه ي ن ظاحل شقن ندشنراكنا ی

رد شرتسگ ندممت

ملامسا ی

ای اف هدرک

،دنا ناكما دراد رد تاروتسد عامتجا

ی ملاسا ن ي ز هفلؤم اه ي امرس ی ة عامتجا ی ار تسج وجو

درک ( ،نكهوک 833

، ص 15 .)

1. Baker

(3)

هب روط

،یلک زا ود رظنم یم ناوت ر و طبا ميهافم ینید و امرس ی ة یعامتجا بت ار

يي ن درک : لوا همكنیا

دوخ نید هب ناونع كی

،بتكم يژولوئدیا و

لک

،عماج امرس ی ة یعامتجا تسا

هک دیاب یعس درک نآ

ار رد هعماج دشر داد و امت تيم هعماج ار ینتبم رب شزرا اه ي نآ تخاس . ةومحن ،رمگید همجوت همب

شزرا

،اه امرس ی ه اه و ياهرازبا یقرتم

نید دمننام ،يروحمادمخ تلادمع

و فامصنا زرو ي و نآ زمج

يارب دشر و شرورپ عماوج یناسنا و هب عون ی تشاک و تمشابنا امرمس ی ة یعاممتجا تمسا

( دادر ي

،

831 ، ص 13 .)

رد د ی ن سدقم

،ملاسا آ هزوم

،اه هافم ،فراعم ي

م و هراشا اه ي قتسم ي م غ و ي قتسمر ي م سب ي را دوجوم

نآ زا هک تسا اه

م ی ناوت هافم ي م لوت اب طبترم ي

،د ازفا و تشابنا ی

ش امرس ی ة عامتجا ی درک طابنتسا ار .

ای ن هافم ي م هفلؤم اه و صخاش امه ي امرمس ی ة عاممتجا ی بومسحم مم

ی دومش . زا ممهم رمت ی ن لمماوع

حجرا ي ت هفلؤم اه ي س امر ی ة عامتجا ی ا ملامسا رد می

ن شور و اهراکوزامس همک تمسا امه

ي امقترا و

ازفا ی ش امرس ی ة عامتجا ی دنا فراعتم هاگن رد ی

نادنمش عاممتجا مولع ی

ب برمغ رد ي

رتمش رازمبا ي همب

هافم ي م

ّمک لماوع و ی

تسا . ا زا ی ن

،ور د هب كسمت ی

ن و ملاسا ماهلا نتفرگ رش باتک زا ی

ف و نآرمق

س ي ةر ةمئا راهطا ( ع ) م ی دناوت اشگهار ي و دوبهب ،تاضراعت لح اقترا

ي

،هعماج نامزاس اه و امهداهن

رد پ ي ندوم سم ي ر دشر و لامک هلا ی دشاب ( و ی هس و هلارصن ی طسو ی

، 836 ص ، 11 .)

بی نا هلئسم

سررب ی اه ناشن م ی دمهد مسو شمخب ي

ع ی عاممتجا لئامسم زا ی

مگنهرف و ی

ةمعماج زورمما ي ،امم امب

هخسن اه ي لومعم ی بحاص نارظن ح ل ندش ی ن ي تس . اش ی د لد ي ل لصا ی ناماس ن مي نتفا ا می ن لئامسم همب

قباطت کدنا هخسن اه ي پ ي چ مي هد ،هدمش امب منهرف و

اهراتخامس ي

عاممتجا ی معماج ة د ی من ی ددرمگرب

( عاجش ی

،دنز 834 ، ص 63 .)

رد مه ي ن ،اتسار امرس ی ة عامتجا ی ن ي ز زا عوضوم اه ي ثأت ي راذگر ي تسا همک اهرومشک ي فملتخم

ارب ي ققحت فادها متجا عا ی

، داصتقا ي و نآ زج زا فرظ ي ت نآ هرهب م ی گ ي دمنر ( دممص ي مسابع و ی

،

83 ، ص 34 .) وكت ی ن امرس ی ة عامتجا ی مزلتسم لماوع ی دهاوخ دوب هک ی ك ی زا نآ اه نتفرمگرظنرد

ماظن شزرا ی تسا ( ماغرض ی

، 834 ، ص 11 .)

(4)

نید تردق دراد هب روط سوسحم و

،سوسحمان طباور

و ياهراجنه یعامتجا

يومق یمنتبم مب ر

عفن يدرف و یعمج هارمه اب هاگن

،ییلاقع

،یهاوخريخ دامتعا

رد

،طباور تلادع يرومحم نآ زمج و

ار رب ساسا دركیور یهلا و يديحوت يارب

یگدنز يويند و يورخا عمماوج ینامسنا نيممضت دمنک

.

هتبلا دیاب تقد درک موهفم امرس ی ة یعامتجا رد

تاركفت یبرغ و رود زا ميهافم يديحوت ر

ی همش دراد

و رد اجنآ دشر و ومن اديپ هدرک

،تسا لاح هكنآ هاگتسد و پ ي ةرك ینید ینتبم رمب رمصانع يدميحوت

تسا ( دادر ي

، 831 ، ص 11 .)

ةلئسم ساسا ی رد سررب ی موهفم امرس ی ة عامتجا ی ا ی ن تسا هک دوجو اب راثآ

تبثم نآ رد گدنز ی

عامتجا ی و داصتقا ي رد حوطس

،فلتخم ناققحم

موملع عاممتجا ی ا می نار متمک ر همب ةمطبار امرمس ی ة

عامتجا ی اب هزومآ اه ي ملاسا هتخادرپ دنا . لاح رد ی هک قحت ي تاق ناشن هداد تسا ماظن حو ي نا ی ثأت ي ر ي

مهم رب امرس ی ة عامتجا ی م ی دراذگ ( رک ی م ی ،ناراكمه و 836

، ص 4 4 .)

سررب ی هزومآ اه ي نآرق ی بم ي ن ا ی ن روهظون دوجو اب هک تسا مهم لصا ندومب

امرمس ی ة عاممتجا ی

هب ناونع ی ك نبون حلاطصا ي

دا رد ةصرع مولع عامتجا ی

، لاعت ي م ملاسا ی رد اتسار ي نغ ی زاس ي امرس ی ة

عامتجا ی اهداهن رد ي

ظنت نلاک و درخ حطس رد ،هعماج فلتخم ي

م هدش تسا ( دب ی ع ي نا ،نارامكمه و

83 ، ص 1 .) تن رد ي

،هج بعت هب ي ر وکوف ی اما ( 834 ) م ی ناوت م رد تفگ ي

نا رصانع ي ،همعماج رد همک

امرس ی ة عامتجا ی ار هب دوجو م ی

،دنروآ ی ا وقت ار نآ ی

ت م ی

،دننک د شقن ی ن بهذم و مها

ي ت دراد .

ای ن رما بجوم غ لف ت عقاو هدش تسا . اربانب ی

،ن ةغدغد لصا ی ا ی ن شهوژپ زا ی ك طمسب فرمط

موهفم امرس ی ة عامتجا ی رد ا ی نار و زا وس ي د ی رگ ندادرارق ماظن

مشزرا ی لمصا رومحم ی

ا می ن طمسب

تسا .

اونا ع امرس ی ه اه ی نامزاس ی

هزورما نوتم رظن ي هعسوت ثحبم رد امرس

ی ة واح ي

ِروص ددعتم ي ا زا ی ن تمسا موهفم .

امرمس ی ه رد

انعم ي رب تللاد دوخ ماع ةعومجم

اراد یی

،اه رد عبانم و تاناكما تخا

ي را دراد هک رد بلاق و لاكمشا

فلتخم دومن پ ي اد م ی دنک هک مهم رت ی ن نآ اه ترابع دنا زا ( دومحم ي رافغ و ي

، 836 ص ، 11 :)

(5)

- امرس ی ة بط ي ع ی : لماش اراد یی اه ي بط ي ع ی ز و ی تس حم ي ط

ِی تخا رد ي را می ك ،بآ دمننام همعماج

مزرس ،کاخ ،لگنج ،نداعم ي

ن نآ زج و تسا

.

- امرس ی ة ف ي ز ی ك ی : لماش ةمعومجم مشام

ي ن

،تلاآ همناخراک ،امه هزامس ،امه هجت مي تاز ز ی امنبر ي

نامتخاس نآ زج و

هک تسد زاس رشب تسا .

- امرس ی ة ناسنا ی : لباق ي ت اه و دنمناوت ي اه ي ناسنا ی نتبم هک ی تراهم و صصخت ،شناد رب اه

ي

ناسنا ی تسا .

- امرس ی ة گنهرف ی : و ی گژ ی اه و تاداع لصاح ارف زا هدش ی

دن هعماج ذپ ی ر ي و صخ ي ةص دنمشزرا

گنهرف ی هک تسا بي

نا ةدننک حلاص ي ت اه ي عامتجا ی و گنهرف ی تسا .

- امرس ی ة عامتجا ی : رب ةعومجم اور

طب هكبش

،اه

،تلاماعت و

نمجنا اه تللاد دراد هب هک طساو ة

اهراجنه و شزرا اه ي لكش کرتشم م

ی گ ي در و مرگ بجوم ی

عاممتجا مم ی دومش و شنمکاو

لباقتم عامتجا ی ار هست ي ل م ی دنک .

امرس ی ة عامتجا ی صخاش و اه

ی نآ

امرس ی ة عامتجا ی هژاو ا ي تسا هک رد لاس اه ي خا ي ر دراو ةزوح مولع عامتجا ی و دامصتقا ي هدمش و

زا ا ی ن رظنم رد ی هچ ا ي هزات ار رد لحت ي ل و تلع می با ی لئامسم عاممتجا ی و دامصتقا ي هدومشگ تمسا

( دب ی ع ي نا و

،ناراكمه 83

، ص 8 .) رب رعت رس ی ف امرس ی ة عامتجا ی عامجا ی دوجو درادن (

Forte et

al., 2015, p.49

.) رد ی ك رعت ی ف لک ی م ی ناوت ار نآ هب ةباثم

،اهراجنه عاوق

داهن داممتعا و د ی

همن هدمش

عامتجا راتخاس و طباور رد ی

مان ي د . ای ن غتم لماش موهفم ي

اهر ي عامتجا ی فلتخم ی لممع همک تمسا

هورگ و دارفا اه

ار اقترا م ی دشخب (

Lederman et al., 2002, p.509

.)

لاوک ي اوك و نسل ی ( 11 4 ) سررب اب ی قحت ي تاق ددمعتم ي مز رد همک ي

ةمن امرمس ی ة عاممتجا ی مامجنا

هتفرگ

،دوب ا هب ی ن تن ي هج سر ي دند دامتعا هک

، هكبمش

1 امه لاعف و مي ت كمشت ي تلا

8ی صخامش همس ممهم

1. Trust

2. Networks

3. Associational Activity

(6)

امرس ی ة عامتجا ی دنتسه . ا رد ی ن ب ي

،ن كت اب ي ه رب رظن نوتم ي

ا ی ن منررپ شقن دامتعا ،عوضوم رمت

ي

ا ار ی اف م ی دنک .

موهفم

،دامتعا رعت روحم ی

ف امرس ی ة عامتجا ی ا تس . تحت دامتعا ثأت

ي ر ترا و راجنه لمباقتم طامب

ناسنا ی لوت ي د م ی دوش و حور امرس ی ة عامتجا ی ار كشت ي ل م ی دهد ( ،نكهوک 833

، ص 11 .)

،دامتعا هفلؤم و تن ي ةج امرس ی ة عامتجا ی تسا . رد عقاو امرس ی ة عامتجا ی هب سو ي ةل دامتعا هتخانمش

م ی دوش و ةطبار وسود ی ه ا ي دراد نآ اب .

فرط زا ی

، دامتعا امرس ی ة عامتجا ی ار هب دومجو مم ی دروآ و زا

فرط د ی

،رگ رد رگا هعماج ا ي امرس ی ة عامتجا ی هب زادنا ة فاک ی دوجو هتشاد

،دشاب دامتعا م مي نا دارمفا

وقت ی ت م ی دوش (

Coleman & Coleman, 1994, p.76

.) طقف اهراجنه یی لوت رد ي د امرمس ی ة عاممتجا ی

تلاخد دنراد هک هب طابترا م ي نا ناسنا اه دنزادرپب . اهراجنه یی همک داممتعا رفآ ی ن همب و دنمشاب عومن

ی

م طباور ي نا ناسنا اه ار ساسارب دامتعا ظنت ي م

،دننک م ی دنناوت لوت رد ي د امرس ی ة عامتجا ی شقن هتمشاد

دنشاب ( ،نكهوک 833

، ص 13 .)

سررب ی اج ی هاگ امرس ی ة عامتجا ی رد ملاسا

امرس ی ة عامتجا ی ب طباور رد ي

ن م رولبت دارفا ی

ی دبا و امب غتم ي امهر ي همعماج تخانمش ی ام دمنن ،داممتعا

هامگآ ی

، منارگن ی ةرامبرد د ی نارممگ و لئامسم موممع ی

، تکراممشم رد

موممع لئامسم ی

، و ماجممسنا و

گتسبمه ی راكمه و ي دراد طابترا (

دب ی ع ي نا و

،ناراكمه 83

، ص 1 .)

اب هجوت هب رعت ی ف اه یی هک زا امرس ی ة یعامتجا ب ي نا

،دش هب رظن یم دسر شزرا اه و هیامرس يامه

ینید یكی زا مهم رت ی ن هفلؤم ياه امرس ی ه اه ي یعامتجا

،تسا اریز رمصانع یلمصا فمیرعت امرمس ی ة

یعامتجا رد

نید دوجوم تسا ( دادر ي

، 831 ص ، 11 .)

ینابم امرس ی ة یعامتجا رد

تیریدم یشزرا یملاسا ینتبم رب همعومجم ا

ي زا ،ميهامفم همفلؤم

،امه

شزرا اه و هیامرس ياه ینید تسا . هفلؤم ییامه دمننام ،يروحمادمخ قمح

،يرومحم ترمخآ

،یمیارگ

تلادع

،یبلط ونعم ی ت بلط ی

، قداص ندوب

، یحو

،ییارگ يافو هب

،دهع

،تروشم

،ربص شلات و زج نآ

تسا ( لجت ي

،ل 844

، ص 11 .) رد عماوج یهلاريغ ناریدم

،شناد تیریدم و هیامرس ياه یعامتجا ار

هب ناونع رازبا دمآراک يارب تسد نتفای هب هتساوخ ياه يدام و هنيشيب اس يز نمیا عفامنم يدامم دمننام

،لوپ

،ترهش تيقفوم و هريغ هب یمم راک ،درميگ یملو رد مامظن یمشزرا ،یملامسا فادمها

ییامغ رد

(7)

يرادروخرب و

هب يريگراک زا

هیامرس ياه

،یعامتجا یبايتسد

هب برق یمهلا و همنیداهن ندرمک قلامخا

یهلا تسا ( یماصتعا و

،یلضاف 833

، ص 5 .) رد همادا يارب يريگولج زا

طومسبم ندمش ثمحب

نيشيپ ة قيقحت و تیاعر زاجیا رد ،نخمس یلودمج زا

یامتن شهوژمپ يامه هبامشم ةرامبرد یامرمس ة

یعامتجا یكتم

رب هزومآ ياه ینید یم دیآ .

لودج 1 . رورم لامجا ی نوتم رظن ی شهوژپ مز رد ی ةن امرس ی ة عامتجا ی ملاسا ی

در ی ف ون

ی هدنس / ون ی ناگدنس داعبا

/ لوصا / حوطس / هفلؤم اه ی امرس ی ة عامتجا ی

نكهوک ( 833 ) هفلؤم

اه ي تخانش ی

هفلؤم ياه يراتخاس

هفلؤم ياه یطابترا

1 یماصتعا و یلضاف ( 833 ) لصا

ياوقت یهلا

لصا تلادع و فاصنا

لصا زيهرپ زا رورغ و يدنسپدوخ

لصا عضاوت و ملح

لصا هداشگ ییور و شوخ ییور

لصا زيهرپ زا یبلطايند

لصا هلباقم اب یتاپوکا

8 یلضاف ایربک و ناراكمه ( 831 هفلؤم )

ياه يدرف

هفلؤم ياه یعامتجا

6 یجنگ و یللاه ( 831 هفلؤم )

ياه یفيک ( یهاگآ و

،تخانش دامتعا یعامتجا )

هفلؤم ياه یّمک ( تکراشم

،یعامتجا تاطابترا یعامتجا )

5 یماصتعا و لضاف ی ( 838 ) حطس طيحم ( بوچراچ ياه ینوناق و دعاوق و ياهداهن

،ماظن نازيم

تکراشم و تيلوئسم رد دنیارف یسايس )

حطس درخ ( یشنک - هطبار

،يا یتخانش -

،یشیارگ يراتخاس )

حطس هیاپ ( يافو هب

،دهع هبدامتعا

،سفن تقادص رد لماعت اب ترضح

یبوبر و هعماج )

4 یهلارصن و هسیو (

836 ) دامتعا

یعامتجا هكبش ياه یعامتجا

تکراشم یعامتجا

دجسم و نهرف تکراشم

یگتسبمه یعامتجا

توخا و یتسود

اروش و تروشم

(8)

شور شهوژپ

اش ی د مهم رت ی ن ةبنج قحت ي ق ملع ی هک تلاصا و رامبتعا قحت مي ق ار مم ی ،دنامسر قحت شور مي

ق تمسا

( لگ درو ي

، 838 ، ص 1 .) امه ن روط هک ب ي نا دش فده شهوژپ تخانمش رضاح حوطمس

امرمس ی ة

عامتجا ی ساسارب اور ی

ِتا

ِباتک نارگ م ردق ي ناز همكحلا تسا . اربانب ی

،ن ا ی ن ح زا شهوژپ ي

ث ،فده

فاممشتکا ی ممی ا نب ممي دا ی

،ن ک ،شور ظاممحل هممب ي

ممف ی اراد و ي ور ی درممك ي ارقتممسا یی تممسا . هممب روممظنم

زجت ی ه لحتو ي ل هداد اه نكت ي ك لحت ي ل نومضم هب راک تفرگ ه دش .

شور روآدرگ ی هداد اه

رد ا ی ن لصا عبنم شهوژپ ی

هعلاطم دروم

، نارگ باتک ردق

م ي ناز همكحلا تمسا . ا بامختنا می

ن بامتک

رش ی ف دنچ ی ن لد ي ل ز حرش هب هک تشاد ی

ر تسا :

- ای ن باتک اب رانک مه رارق نداد ماضم ي ن هباشم اور می

،تا هتمسد دمنب ي بومخ ی همئارا ار هدرمک

تسا . هب روط ي پ هک ي ندرکاد م عوضو دم رظن نامز ز ی دا ي لوط من ی

؛دشک

- رد ا ی ن تسا هدش شلات هعومجم زا

راركت داحا ی ث ی ا لخادت وانع ی ن راددوخ ي

؛دوش

- ای ن اور هب رظان باتک ی

تا هقف ی ن ي تس و داحا یث ی ار هک نومضم مقلاخا ی عاممتجا و ی

،دراد

بي نا هدرک

؛تسا

- رد ا ی ن باتک پ ي ش زا نتخادرپ هب

اور ی تا موصعم ي ن ( ع )

، آی تا طوبرم همب نآ ثمحبم هدروآ

هدش تسا .

اب هب گراک ي ر ي مرن ا رازفا ی ن هک باتک رد

قحت زکرم ي

تاق پماک ي رتو ي ملاسا مولع ی

لوت رون ي د هدمش

تسا

، هژاو اه ي ددعتم ي - رد ةمجرت باتک سراف هب ی و رد لصا نتم ی هب برع ی - هلمج زا

« دامتعا

» ،

« تسود ی

»

،

«ی را ي ندناسر

»

،

« قوثو

»

،

« لکوت

»

،

« رصن

»

،

« نمما و ا ی نامم

»

،

« دامحتا

»

،

« ردارمب و ردارمب ي

»

،

« طابترا

»

،

« نوع

» و زج نآ تسج وجو دش .

رد رانک تسج وجو ي لک ي هژاود ا ي

، اور ی

ِتا شخب اه یی هک م ی تسناوت ثحب اب امرس ی ة عاممتجا ی

طبترم

،دشاب سررب ی دش و ا ی ن تسج اهوجو ات سر ي ند هب عابشا هداد اه ي همادا ی تفا .

(9)

لحت ی ل هداد اه

ارب ي ا جارختس هافم

ي م زا نتم اه و

،عبانم نكت ي ك لحت ي ل نومضم هب راک هتفرگ دش . لحت مي ل ،نوممضم

عقاو رد

، عون ی جاتنتسا زا هداد ياه ک ي ف ی تسا هک نتبم ی رب ياهدحاو نومضم

رظن ی ه يزاس م ی دومش .

ای ن دربهار اب ی نتفا وگلا ( ياه ) نونكم و شوپ ي ةد دوجوم رد هداد امه می ا ناوخزامب ی د می هاگد امققحم ن

ةرابرد هداد

،اه شلات م ی دنک ی هتفا ياه قحت ي ق ار دوبهب دشخب . هب كمک ا ی ن شور م ی ناوت زا زمکرمت

فرص رب تاعومسم و

ياهدک جرختسم زا

هداد اه رذمگ درمک و مامضم ي ن قد مي ق رمت ي زا دپ می هد امه

هب تسد دروآ (

Sandelowski & Barroso, 2006, p.145

.)

،نومضم وگلا

یی تسا هک رد هداد اه ی ا تف

م ی دوش و لقادح هب صوت ي ف و هدنامزاس ی

،تادهاشم و

رثکادح همب مسفت ي ر همبنج امه یی زا دپ می هد

م ی دزادرپ (

Boyatzis, 1998, p.4

)

.

لرتسا ي ن ( 111 ) رد هتسد يدنب دوخ زا

،نومضم هس

هنوگ نومضم اپ ی

،ه نامزاس هدنهد و گارف ي ر

ار هتخانش و دقتعم تسا اب لحت ي ل ماضم ي

،ن هكبش يا زا امضم م ي ن ا ی دامج مم ی دومش و اهن رد می

،ت امب

لحت ي ل نآ

،اه هافم ي م لصا ی

،

،جارختسا و

لدم بت يي ن م ی دوش .

ِنومضم اپ ی ه زا قب ي ة ماضم ي ن هب هداد اه دزن ی ك رت تسا . ای ن ماضم ي ن هب رومط قتمسم ي م زا يامهداد

نتم ی

، جارختسا و

انبم یی يارب اس ی ر ماضم ي

ِن تسدلااب ی

، بوسحم م

ی دوش . نوممضم نامزامس

دمنهد

،ه

تلاح هطساو ا ي دراد و ماضم ي ن اپ ی ه ار رد هشوخ اه یی

، هقبط يدنب و مان يراذمگ مم ی دمنک . رد عمقاو

ماضم ي ن اپ ی ه ار حطس رد ی

عازتنا ی

،رت هتسد

،يدنب خلت ي ص و مان يراذگ م ی دنک . رد اهن ی

،ت نوممضم

گارف ي ر حرطم م ی دوش . ای ن هتسد زا ماضم ي

،ن رتلاامب ی ن حطمس نوممضم دمنا همک زا رط می ق مخلت ي ص

هعومجم يا زا نومضم ياه نامزاس

،هدنهد لوتزاب ي د م ی نوش د . نآ اه بي رتمش ی ن حطمس عازمتنا ار دمنراد

( وضترم ي ،ناراكمه و 831

، ص 11 .)

اتن ی ج و زجت ی ه لحتو ی ل

ارف ی دن لحت ي ل هداد اه اب راذگدک ي زاب زاغآ م ی دوش . راذگدک ي ارف زاب ی دن ي لحت يل ی مط هک تسا ی

نآ

هافم ي م اسانش یی هدش و و ی گژ ی اه و داعبا طوبرم هب ره موهفم فمشک مم ی دومش . رد راذمگدک ي ،زامب

(10)

اقو ی ع ی ا چ ي اهز ي هدهاشم هداد رد هدش اه

مان راذگ ي م ی دنوش و رب مهف هصخشم اه یی زکرمت م ی دومش

هبرصحنم بجوم هک درف

ندش ا ی ن اقو ی ع تسا هدش (ا

ی نار ی ،ناراكمه و 836

، ص 1 .)

راذگدک ي زاب رد ا ی ن شهوژپ نامه روط هک ب ي نا دش هب روظنم ی نتفا ماضم ي ن اپ ی ه همب رامک همتفرگ

دش . سپ زا سررب ی اور ی

،تا ب ي ش زا 811 اور ی ت هک نورد ام ی ة لصا ی نآ اه هب لک ي هژاود امه ي طبترمم

اب امرس ی ة عامتجا ی دزن ی ك

،دوب جارختسا دش

هک رد لودج 1 تمسق ی زا نآ ب ي نا هدش تسا .

ةمادا لودج 2 . هصلاخ ا ی زا هداد اه ی شهوژپ

در ی ف نومضم

اپ ی ه هداد

ةرامش اور ی ت

غورد هب باثم ة تسس ةدننک

دامتعا ماما

لع ی ( ع :) غورد هب هک ىسک وگ

یی دوش هتخانش

، دامتعا هب مک وا

م ی دوش بانتجا غورد زا هک ىسک و

،دنک هتفگ اه ی ش م رواب ی دوش 1543 .

1 ی را ي ندرک ةناقداص ناردارب ماما ص قدا ( ع :) ناردارب هس هورگ دنا : هكنآ اب ناج ىهارمه م ی

،دنک

ىرگید هكنآ اب لام ىرای م ی دناسر و نیا ود هورگ رد ىردارب

قداص

،دنا و ىموس هكنآ زا وت هجو شاعم م ی گ ي در و وت ار ىارب

ىکدنا تّذل و ىشوخ م ی

،دهاوخ وا ار دروم دامتعا نادم . 188

8 هن

ی زا خ ي ربمايپ تنا

ادخ ( ص ) :

،ناملسم ردارب ناملسم

،تسا هب وا تنايخ

ىمن

،دنک هب وا غورد ىمن دیوگ و وا ار اهنت و ىب روای ىمن دراذگ 3356 .

6 هن ی غورد زا وگ ربمايپ یی

ادخ ( ص :)

ىمن

5 هن ی زا اهنت نتشاذگ ردارب ربمايپ ادخ ( ص :)

ىمن

هن 4 ی زا دامتعا ندرک هب

رف سفن ی راكب ماما

لع ی ( ع :) انامه سْفن وت رايسب راكبیرف تسا . رگا هب

نآ دامتعا

،ىنک وت ناطيش مارح باكترا تمس هب ار م اه

ی دناشک 11513 .

1 دامتعا ندركن هب ئل درف ي ماما م لع ی ( ع :) ار سک ره هیامورف اریز ؛زيهرپب هیامورف هب دامتعا زا

م اهنت ،دنک دامتعا وا هب هک ی

دراذگ 3 56 .

3 هن ی زا رف ی ب رد تلاماعم ماما

قداص ( ع :) نوبغم ندرک لااک تميق رد هک ىسک [

و ملاس ب ندو

سنج ] هب هدنشورف دامتعا

،هدرک مارح تسا 63 3 .

3 وشت ی ق هب مرت ي م طباور ماما سح ي ن ( ع :) يوق نیرت درف رد داجیا طابترا ىسک تسا هک اب

ىسک هک زا وا هدیرب هطبار رارقرب دنک 113 .

هن 1 ی زا بدب ين ماما ی

لع ی ( ع :) نیرتدب مدرم ىسک تسا هک هب ببس

،ىنيبدب هب چيه

سک دامتعا دنكن هب و ببس

،شیرادرکدب ىسک

هب وا دامتعا دزرون 3831 .

ندومزآ تسود پ ي ش طرش

دامتعا ماما

لع ی ( ع :) شيپ زا

ِندومزآ

،تسود هب وا دامتعا نكم . 1643

1 هن ی زا دامتعا هب ب ی د ی نان ماما لع ی ( ع :) هب دهع و ناميپ ىسک هک نید درادن دامتعا نكن . 6565

(11)

8 هن ی زا

ِقلمت سپ زا ا دامتع ماما داه ي ( ع :) رد هک ىدرف هب حدم

و شیاتس نآ ترضح طارفا

رايسب م ی دومرف : بظاوم شاب ! اریز ثعاب ،شیاتس و حدم ىدایز

م ىنامگدب ی دوش قّلمت زا ،ىتفرگ رارق تردارب دامتعا دروم نوچ و

ن نسح و رادرب تسد ي

ت هتشاد شاب . 3433

توعد 6 هب دامتعا هب

دنوادخ ماما

لع ی ( ع :) شناشن ىنامداش دنوادخ ،دنک دامتعا ادخ هب هک ره

وا هب هک ره و دهد لکوت

،دنک دنوادخ شیاهراک ار تیافک دنک 11584 .

5 توعد هب اعر ی ت ح يا ماما قداص ( ع :) و ربن نيب زا ار تردارب و دوخ نايم تمرح و بدا

هگن ار نآ راد

؛ اریز اب زا نيب نتفر بدا و

،تمرح ايح زين زا نايم

ىم ر دو و هگن نتشاد بدا و

،تمرح هیام ىرادیاپ ىتسود تسا . 38

توعد 4 هب

،فاصنا نابرهم ی

و رود ي زا دسح ماما قداص ( ع :) هب رگا هک دندنمزاين زيچ هس هب دوخ نايم رد ناردارب

ىتسود دندنب راک ىم

مه نمشد و ادج رگیدكی زا هنرگو دیاپ

ىم دنوش . ا زيچ هس نآ ی

ن تساه : فاصنا اب كی

،رگید ىنابرهم اب

،رگیدكی و ندربندسح هب

مه . 35

توعد 1 قلخ نسح هب

هب باثم ة ةدننکراوتسا تسود

ربمايپ ی ادخ ( ص :)

ِنسُح

،قلُخ هتشر ىتسود ار راوتسا ىم دنک . 5814

توعد 3 هب گدنشخب ی

هب باثم ة از ی ةدن تسود ماما ی

ىلع ( ع :)

،ىگدنشخب ىتسود

ىم دروآ و قلاخا ار ىم دیارآ 3551 .

هن 3 ی زا تسج وجو ي

ع ي بو ماما

ىلع ( ع :) ره هک ع ي ب اه ي ىناهنپ [ مدرم ] ار تسج وجو

،دنک

دنوادخ وا ار زا ىتسود لد اه مورحم م ی دنک 63 4 .

توعد 11 هب خ ي هاوخر ی

هب باثم ة رفآ ی ةدنن تسود ماما ی

ىلع ( ع :) ىهاوخريخ (

ىگنركی )

، ىتسود هب راب ىم دناشن . 11 31

1 توعد افو هب ي ب ه ماما دهع

ىلع ( ع :) ره هک شوخ هدعو

،دشاب ةتسیاش شنیزگ [ ىارب

ىتسود ] تسا 11146 .

توعد 11 شوپاطخ ی و

ذپرذع ی ر ي ماما

ىرگسع ( ع :) نیرتهب ردارب وت نآ ىسک تسا هک هانگ و ىاطخ

وت ار هب

،دوخ شومارف دنک 133 .

18 هن ی زا تمهت ندز هب ردارب ماما قداص ( ع :) ره سک هب ردارب ىنید دوخ تمهت دنز ىتمرح نايم

نآ ود هب اج ىمن دنام 114 .

توعد 16 مکاح هب نابرهم ی

اب مدرم ماما

ىلع ( ع :) اما

،دعب ةفيظو نارمكح تسا هک رگا هب ىتدایز ديسر

ای هب ىتمعن صوصخم

،دش بجوم رييغت لاح و ىنوگرگد راتفر وا

رب شتيعر دوشن و تمعن ىیاه هک ادخ شبيصن هدرک رب ىكیدزن ا و هب

ناگدنب ادخ و ىنابرهم وا هب شناردارب دیازفيب . 313

(12)

صوت 15 ي ه هب فافش ي ت رد هئارا

تاعلاطا ماما

لع ی ( ع :) دينادب قح تسامش رب نم هک ىزار ار زا امش

،مناشوپن

رگم رد نج 3 31 .

صوت 14 ي ه هب تروشم نتفرگ زا

مدرم ماما

لع ی ( ع :) نادب ي د قح تسامش رب نم هک ...

نودب ىنزیار اب امش

ىراک ار منكن رگم رد تواضق 3 31 .

صوت 11 ي ه مکاح هب ارب ي

اعر ی ت قوقح مدرم رد

ىادا قح امش ريخأت منكن ( قوقح و ىایاطع امش ار هب عقوم

مزادرپب ) و رد ندناسر نآ نرد منكن و همه امش ار رد قح ناسكی

منادب . 3 31

صوت 13 ي ه مکاح هب ارب ي ارادم

اب مدرم ماما

ىلع ( ع :) هاگره هب تموكح

،ىديسر شمرن و ارادم ار ةشيپ

نک دوخ 3 31 .

صوت 15 ي ه هب ظفح تنس اه ي

ني ك ناگتشذگ ماما

ىلع ( ع :) رد نامرف تموكح رصم هب كلام رتشا تشون : تنس

هدیدنسپ ىا ار هک ناگرزب نیا تما هب نآ راتفر هدرک دنا و بجوم

ىلدمه و ىگتسبمه هدش و راک مدرم قبط نآ ناماس هتفرگ سا

،ت

نكشم و چيه هاگ تنس و ىشور ا ی داج نكم هک هب ىزيچ زا نیا

تنس ىاه هتشذگ همطل ىا

،دنز اریز رد نیا تروص هیاپ راذگ نآ

تننس هتشذگ روجأم دهاوخ دوب و وت اب نتسكش نآ راكهانگ . 3 4

صوت 14 ي ف لدع هب ةباثم ز ی رو

تموكح ماما

ىلع ( ع :) رویز تموكح ، تلادع تسا . 31 8

بي 11 نا ش صخا اه ي نسح

س ي تسا ماما

ىلع ( ع :) نسُح ريبدت و زيهرپ زا ح ي ف مو ي

،ل زا نسُح تسايس

تسا 3 13 .

13 دامتعا هب ةدعو هلا ی ماما رقاب ( ع :) تسيک هک زا ادخ هتساوخ دشاب و ادخ هب وا هدادن

؟دشاب ! ای رب ادخ لکوت هدرک دشاب و وا شتیافک هدركن

؟دشاب ! ای هب

وا دامتعا هدرک دشاب و خ اد شتاجن هدادن

؟دشاب

! 11561

نامه روط هک لودج رد 1

ب ي نا

،دش اب سررب ی اور ی تا مز رد ي ةن امرس ی ة عامتجا ی

، مامضم ي ن اپ می ه

جارختسا دش

. هب روظنم ماضم جارختسا ي

ن نامزاس هدنهد

، ني زا قدت هب ي ق ب ي رتش اور رد ی تا ناوتب ات دوب

اور ی تا مه هتمسد رد ار نسمه و خنس امه

ي هبامشم رارمق د دا . سمپ بزامب و ندمناوخ زا ين

ی ددمجم

اور ی

،تا صخشم دش

لصا بطاخم ی

خرب ی اور ی تا

« ةماع مدرم

» ( درخ بطاخم )

مخرب بطاخم و ی

د ی رگ

« دم ی نار و نامکاح

» ( بطاخم نلاک ) دندوب . هب هولاع اوتحم ي ا می ن بامطخ امه ن مي ز رد مضعب ی

دراوم صوت ي ه اه ي

« راتفر ي

» و رد خرب ی د ی رگ صوت ي ه امه ي غ ي رامتفرر ي و

« گن مشر ی

» دومب . اربامنب ی

،ن