Investigation of fluoride in potable water resources in Torbat Heydariyeh City in 2016-17

(1)

ِیردیح تبزت یکششپ مَلع ُاگشًاد ِلجه ُرٍد 6 ُراوش . 2 . ىاتسبات یشهوژپ هلاقم 7931

نازیم یسررب دیارولف

اتس رد هتیردیی تبرت ناتسرهش برش بآ عبانم رد

69 - 5961

یدٍاد یبتجه

،7

یزکسع ِتسجزب ِوطاف

7

، 2

یعراس للها يیها ،*

،7

مدقهراشفا دوحه

ُداس نساق يیسح ،9

داس یبتجه یدْهدیس ،9 9ُ

1 . ،طیحم تشادهب یسدنهم هورگ ،تشادهب هدکشناد

ناریا ،هیردیح تبرت ،هیردیح تبرت یکشزپ مولع هاگشناد

2 . یکشزپ مولع هاگشناد ،تشادهب هدکشناد ،طیحم تشادهب یسدنهم هورگ نارهت

، نارهت ناریا ،

3 تاقیقحت هتیمک .

،ییوجشناد هاگشناد

ناریا ،هیردیح تبرت ،هیردیح تبرت یکشزپ مولع

:تفایرد خیرات :شزیذپ خیرات

ُدیکچ

ٌِیهس :فدّ ٍ

ثعاب یوذیماضآ بآ رد ٍىیُب ذح رد ذیارًلف دًجي زا عوام ي ٌذض ناذود یگذیسًپ صَاک

ٍعلاطم هیا .دًض یم یواذود سیزيرًلف زيرب

ٍب رًظىم یسررب ناسیم ذدیارًلف دًدجًم رد عبادىم بآ بردض

تبرت ناتسرُض

ٍیرذیح رد لاس 69 - 1361 ذض ماجوا .

شٍر :اّ

هیا

ٍعلاطم یفیصًت

،یعطقم یير رب 22 هیمادت ٌاچ ٍقلح ٌذدىىک

بآ بردض تدبرت ناتدسرُض

رد ٌاچ رَ زا .تفرگ ماجوا ٍیرذیح رَ

لصف کی

ٍوًمو کی یرتیل رد ذیارًلف تظلغ ي ذض ٍیُت

ٌاگطیامزآ

اب

ٌدافتسا زا شير دراذواتسا

SPADNS

ي

ٌاگتسد رتمًتفيرتکپسا

DR 5000

ٌزاذدوا یردیگ ذدض . ٌداد

عمج یاَ

یرامآ راسفا مرو اب ٌذض یريآ

ٍخسو

SPSS

21 لیلحت ذض .

:جیاتً

ات رفص ٌديذحم رد ٍعلاطم درًم ٍقطىم رد ذیارًلف تظلغ 31

/ 0 هیگوایم اب رتیل رب مرگ یلیم 23

/ 0

.ذض یریگ ٌزاذوا رتیل رب مرگ یلیم ،هیدىنمَ .ذدطو ٌذَادطم ذدیارًلف تظلغ رد یراداىعم یلصف تارییغت

.تضاذو دًجي ٌاچ قمع ي ذیارًلف تظلغ هیب یراداىعم ٍطبار

ِجیتً

:یزیگ

ٍب ٍجًت اب تُج دًض یم داُىطیپ ،ذض ٌذَاطم دراذواتسا ذح زا رتمک ذیارًلف تظلغ ٍکىیا

عیزًت لیبق زا یتاماذقا ،ذیارًلف دًبمک رثا رد ناذود یگذیسًپ زا یریگطیپ ناَد

ًض ی

ٍ ذدیارًلف یيادح رد

سراذم ي

ًلف رًئ وز ی

ٍب بآ ماضآ ی وذ .دریگ ماجوا ی

لک ی د

ُصاٍ

اّ

:

،یوذیماددضآ بآ ،ذددیارًلف تددبرت ،ناذددود یگذیددسًپ

ٍیرذیح

مبمت ی قوقح ن اررب ررش ی

کرشزپ مورلع هبگشناد ی

هرريردیح ترربرت وررفحم

.تسا

ِهدقه ظیاهتْ ى نٍر نّاهتر ییتْادْث يیلَئُه یلٖا فیبظٍ وا یکی

يتیا وا .تتَا ِتعهبج تهلاَ حغَ یبقتنا یاهث تَبٌه مولا ٍن

ِتیلٍا یبتّ تتج اهه یاهتجا تتْج ن یهرَته یبّ مبگ بت تَا یبتّ تتج اهه یاىتجا يیهتیوْه وا یکی . َْ ِیْا هث ییْادْث اهتیو .تَا ییْادْث ٍ نلبَ یًدیهبْر ةر يیهبت ییْادْث ِیلٍا یه ناه م هه نبییخا ن یًدیهبْر ُ بفیَا تْج ِک یثر تیفیک حغَ ن ی بیو نبیُث هیربت هیگ .تتْا دتّاَخ اهترا تهلاَ

یتکیىیر یبّهیهانبپ یهیگ ُوادًا قیهع وا یًدیهبْر ةر تیفیک هیظً یکیىیر یبّهیهانبپ . َْ یه يییعت یکیيَلَیث ٍ ییبیویْ

اور هتلک هبتْ ییبیویْ یبّهیهانبپ َث ٍ نعع تنٍدک گًن

ٍpH یبّ یهیکبث هبْ ًبهَوع یکیيَلَیث یبّهیهانبپ ٍ حلاها

فیلک .دْبث یه مه نادتقه ِتث ىبتًُا ىدث .تَا ةر ن َجَه حلاها وا یکی دیانَلر اَته ن نتک هی بتقه ن هتٌٗع يتیا . نا بتییحا ىر ِث ىیچبً

يیاهثبٌث . َْ یه تربی تبجیىجَ ٍ یبچ ِلوج وا فلیخه ییاذغ ٍدتده نبیتُث ییاذتغ اَته قیهع وا دیانَلر ِث ىدث وبیً يیهبت ر ةذج ُان يیهیوْه ٍهٌیا وا .تَا یته یًدیهبْر ةر قیهع وا ى

دْبث ( 1 ) ن دتیانَلر یبتّ تٍبتفت وا هتگی یکی هگی فهع وا .

Downloaded from jms.thums.ac.ir at 8:31 IRDT on Sunday June 16th 2019

(2)

93 ىاراکوّ ٍیدٍاد ِیردیح تبزت بآ عباٌه رددیارَلفتظلغ

ِتک تتَا يتیا یًدیهبتْر ةر ٍ ییاذتغ اَه ٍدتح

90 دتٖن

انَلر تتی د هبتتْر ةر ن َتتجَه ی

ًد ی

َ ن ی نیتتُ

ةذتتج ِناَتتگ

ه ی لبح ن َْ

ی بٌْت ِک 30 بت 60 انَلر دتٖن تی

د ن َتجَه

َ ن اذغ ی

نیُ

ةذج ِناَگ ه

ی َْ

( 2 ).

ىبتتًُا ىدتتث وبتتیً نَتته ٍ یتتَبَا تبتتجیکهت ِتتلوج وا دتتیانَلر ىاَخیَا ٍ بّ ىادً تهلاَ ن دیانَلر ّقً . َْ یه ةَُده .تَا ُدیَن تبجرا ِث بّ

انَلر ی د ىبًُا ىدث ن اهث

ی گَتلج ی ه ی

ََپ وا ی گد ی نٍهض ىادً

ی تتَا یگدیتََپ پَیتْ ِتکینَغث .

ٍدح هیخا ِّ دٌچ ن ىادً

50 ِتک تتَا ِیربی ّّبک دٖن

يیتٌچوّ ٍ یًدیهبْر ةر قیهع وا دیانَلر ةذج ّیاىرا ىر تلع تتتَا ُ َتتث دتتیانَلر یٍبتتح یبًْادتتً هتتیوخ وا ُ بفیتتَا (

3 ) .

ّ ی

ُکٍند ی تبپر ی ت Ca10(PO4)6(OH)2( )

ا یاىتجا وا یکی لتٖ

ی

تیکهت ن خیَا ٍ ىادً

ىاَ

. َتْ یته ةَتُده انَلر

تی د ته ی

دًاَت تیکهت يیا ن بج

ی ىگ ی ي تی ىَ

ّ ی تُکٍند ی د ٍ ُدتْ

کتٓت ی

تبپانَلر تتی ت Ca5(PO4)3F( )

ٍ ىادتتً ِتتجییً ن .دتتّ

ىاَخیتتَا

هت نکاهیه ٍ هت تخَ

ِیجلا هت ُدٌٌکْ

دًَْ یه (

4 ) .

ثبقه فهع ن ث فهٗه

ی

ّ دح وا دیانَلر اهث ی ىبًُا تهلاَ

ِتک تتَا ُ ا ىبتًٓ فتلیخه تبتعلبغه ِتکینَغث .تتَا هضه

ًلاَع فهٗه ی

تده یانا یبّ ةر لابث تظلغ

ی انَلر ی د تث(

ی

ّ

وا 5 / 1 ه یل ی ل ن مهگ ی هی ) هث لَثبیه ی نُ

هٖبٌع ی

ُلک دًٌبه ی

ن ٍ

هفُر ٍ ِیْاذگ هرا ثعبث

هتیظً ییبتّ ینبویث وٍهث وٍنَتلر

ی

ٍ

ًادً

ی یلکَا ٍ ی ه ی َْ

( 5 وٍنَلر .)

ٍی یلکَا ی تی ک ث ی نبتو ی

ًاَخیَا ی تْبً ِتک تَا ی

تث تتْبجًا وا ی

ّ انَلر دتح وا تی

د ن

پ ناَته ن .تَا ىاَخیَا ی

ِیرهتٓ

وٍنَتلر

ٍی یلکتَا ی ثتعبث

َر ی ت دْ

ی د ته تٖبفه ٍ بتّ ىاَخیَا ِث ی

. َتْ

وٍنَتلر ی

ٍ

یًادً

ِک تَا ىادً یبٌیه دْن للایخا یعًَ

ِث کْ

غت یی تاه

یهّبظ ه ی بٌ

ی ىادً

یته هّبتظ یتکیىیر تیتَر بت گًن هییغت وا

هتث فتیفخ گًن دیفَ یبّ ِکل تنَٖ ِث ادیثا گًن هییغت . َْ

گتًن ِتث ینبتویث تدْ ِث ِیُث ٍپَ ٍ ُدْ هّبظ ىادً یٍن ن ىتیً یتکیىیر تیتَر . َْ یه یدجت ِیخََ یا َُْ بت نو تده

ِْجاَه ىبهو تع ن هر يَ ٍ

ی ٘هتعه ن يیرهتگ ناهت

دتتیانَلر نا

. ٍدتتح دتتٌّ ن 25

ه یل تتی ىَ

ربتتت تتتدت هتتفً

ی ه

وٍنَلر ی

ٍ ٍ دًنا ناه 66

ه یل ی ىَ

هفً

هتگی ىبتک َک ِتلوج وا

14 ٘هعه ن ِلبَ

دًنا ناه ینبویث يیا ِث لایثا (

7 ) ىاهیا ن .

یًادً ٍیوٍنَلر ِث لایثا پَیْ ىیً

85 ىاوَتها ًّا ن % 11

-

16 هْتتَْث ىبیتتَا هتتی ىبیتتَهْْ ن ِلبتتَ

( 8 ) 2 / 67 ن %

یلابث تیعوج 6

ی هتْ ىبتجیبثنبر ىبیتَا یبّبیتٍَن ن لبَ

( 6 ) ٍ 9 / 34 بت 2 / 62 ىاوَتهر ًّا يیث ن % 12

بتت 15 ن ِلبتَ

ىبیَوَخ ىبیَا (

9 ) .تَا ُدْ ِناىگ

تظلغ یلابث انَلر ی د لاَوعه ن ر بًْاَخث ی یانا

ُلک َجوک ی

ن ٍ

ىیً

قعبٌه ن ی ِک دیانَلر یٍبح یبّ یًبک نَترٍ ِتث بتّ ىر ن

َْ یه ُدّبٓه َْ یه تربی انَلر تظلغ .

ی د يیتٌچوّ

يتکوه

بّ ةر ن تَا ی

و ی هوه ی

ٌ ی ىر ن ِک بّ

بث نیدَ یًَیتبک ل بجت

دْبث لابث دّ یه ن نیُلک (

10 ) تتظلغ ن ِتک یهتگی هاَع .

دتیانَلر بتتّ ةر ی و ی هوه ی تتٌ

وا دتتٌتنبجع تتتَا هرَتته ی ٍ تتخلخت

َا ی د ی

ِی بّ گٌَ ٍ کبخ

ِقغٌه ی ُبتچ قتوع ٍ تناهتح ِتجن

( 5 .) یلک نَع ِث

ِث ِجَت بث ِتکٌیا

غیه ی بتّه ی و تی ب ی لغ ن تتظ

انَلر ی د بّ ةر ن ی

و ی هوه ی

ٌ ی یته تتظلغ يیا دًنا هیربت دتًاَت

وا هیوک mg/L1

ث بت ی

ّ وا mg/L35 دْبث هیغیه (

10 ).

بتدتوع ِک هگی هاَع یخهث ُوٍهها یعیجع هاَع يیا نبٌک ن تتظلغ ِتک تتَا ُدتْ ثع بث َْ یه ىبًُا تیلبعر ِث طَثهه انَلر ی د بّ ةر ن ی

و ی هوه ی

ٌ ی یه هاَع يیا ِلوج وا . ٍن هتلابث

یاهث یٌیهوهیو ةر ِیٍن یث تْا هث ِث ىاَت ک فادّا

ونٍبٓ

ی

ِیذغت عض ی ف یٌیهوهیو یبْثر

یَتج تلاٍىً ّّبک گ َتلر ٍ

ی

یْبً

بّ ةبُپ وا ی

یعٌٖ

ی هک ُنبْا (

5 .)

ٍ ىبتًُا تهلاتَ هث دیانَلر هضه تاهرا وا یهیگَلج نَظٌه ِث یگدیتََپ وا یهیگَتلج ن ىر دیاَر وا یدٌه ُهْث لبح يیع ن لَتج تثب دتح تْادْث یًبْج ىبهوبَ ىادً

انَلر تی د ةر ن

هبْر ی

ًد ی ن ان

ُ ٍدده 5 / 0 بت 5 / 1 ه یل ی ل هتث مهتگ ی

هتی ( )ppm

تَا ُ هک يییعت (

5 .) ن دتیانَلر ىاىتیه ن تٍبتفت ِتث ِجَت بث

(3)

تتثهت ةهتْ ةر عثبٌه ن دیانَلر ىاىیه يییعت نَظٌه ِث قیقدت لبَ ن ِیندیح 96

- 1395 مبجًا ترهگ .

شٍر اّ

پَتً وا یعغقه ِعلبغه کی قیقدتت يیا

ٍ ُ َتث یتلیلدت یفیَٖت

ا

ُ عتوج ّیبتهور مبتجًا ٍ ُدّبتٓه قتیهع وا وبتیً نَه یبّ

.دًدتْ ینٍر ِتجَتبث

ِتث ا تتی ي ِتک ةر ةهتْ

تتتثهت ىبیتَهْْ

ح ی ند ی

ِ وا ادعت 22 ُبچ ِقلح هبت

ی ي ه ی َْ

اذل ِتًَوً

نا هتث ی

لبَ ن 96 - 1395 وا عثبٌه ةر و ی ه هو ی

ٌ ی مبجًا تترهگ . يتیا ن

ةر ِتًَوً .تتَا ِیرهگ ناه ِعلبغه نَه عثبٌه يیا ِیلک ِعلبغه ٍنا ِینَتٌٗه هبتْ ّتَْپ تتدت قعبٌه وا هظً نَه یبّ

.دْ تْا هث یلٗر تنَٗث َیفَا ٍ ىبیَنبْث ٍهثر ّخپ نجح ِث ًَِوً کی ٗر هّ ن عثبٌه وا مادکهّ وا ِکینَغث 300

لَع ن ِک دْ تْا هث هییل یلیه ( لبَ کی

12 پَتوجه ن )ُبه

88 ِتتًَوً فٍهتتظ ینا هتتث ِتتًَوً ٍِن .دتتهر تتتَدث ِتتًَوً

ٍِن ةبیک ٌبَا هث یگوّ بّ ًَِوً ینادْگً ظیاهْ ٍ ینا هث تترهگ مبتجًا ةلاتضبر ٍ ةر یبْتٓیبهور یاهتث نادًبیَا یبّ

( 11 ) . يارًلف یریگ ٌزاذوا شير ذ

بپتتَا نادًبیتتَا ٍِن ٌبتتَا هتتث دتتیانَلر یهتتیگ ُوادتتًا ًٍ

( SPADNS )

ترهگ مبجًا (

11 ) يتیا ن .

ٍِن 50 وا هتییل یتلیه

ٍ دتْ ِتیْت دتیانَلر یٍبتح لَتلده 10

یتلیه هتییل طَتلخه وا

ًٍ بپَا دیَا ٍ

هیو یًَک

ِث ىر

ُ ٍىرا طَلخه ٍ دْ

تدْ ٍ

لَتع ن ُدتْ بتجیا گًن َته

570 ُبگیتَ ظتََت هیهًَبتً

یبتّ تظلغ .دْ یهیگ ُوادًا هیهَیرٍهیکپَا نتَن بتث لَتْجه

یبتتّ لَتتلده یوبتتَ ُ بتتهر قتتیهع وا ىَیتتَاهجیلبک یتتٌدٌه

ُ ٍدده ن نادًبیَا بت هفٖ

4 / 1 مهگیلیه ن هییل .دًدْ يییعت

سیلاوآ یرامآ ناىترا مهتً وا ُ بفیَا بث فلیخه لَٗر ن دیانَلر ىاىیه SPSS

ِختًُ

21 ىَتهور قتیهع وا ٍ One way ANOVA

ٍ Tukey post hoc

يیتث ِتغثان يیتیعت نَتظٌه ِث يیٌچوّ .دی هگ ُِیبقه

یگیتُجوّ ىَتهور وا دیانَلر ىاىیه ًِبیلبَ يیگًبیه ٍ ُبچ قوع دْ ُ بفیَا ىََهیپ .

جیاتً

ادعت 88 ن دتیانَلر تظلغ ٍ دْ ِیرهگ لبَ کی تده ن ًَِوً

لٍدتج ن ُدتهر تتَدث یبتیً .ترهگ ناه یَنهث نَه بًْر 1

. َْ یه ُدّبٓه ث يیهیٓی ه ىاىی دیانَلر ىاىیه ِث 35

/ 0 طَثهه هییل هث مهگ یلیه

ِینَتٌٗه یبّ ُبچ ِث 2

ٍهتثر ٍ 5

تتظلغ ِتکٌیا يوتض . َتث

دیانَلر

ُبچ ن ٍهثر یبّ

2 تثب هیغ ُ ٍدتده ن ّخپٍنا ٍ

.دْ ُدّبٓه یهیگ ُوادًا لٍدج 2

ٍ يیگًبیه فاهدًا

نبیعه نَه ِقغٌه ن دیانَلر تظلغ

تتُحهث یَنهث ّیبتوً لبتَ تٗر

ُ ا ُدتْ

تتَا . ىیلبتًر

ینبهر ىبًٓ

ا تٍبفت ینا بٌعه يیث

ىاىتیه دتیانَلر عثبتٌه ن

ن ِقغٌه ةر لَٗر

فتلیخه َتجٍ لبتَ

نادتً

( P=0.99 .) بتث

ِتک هتگ یته ٕختٓه ُدتهر تتَدث نبتیعه فاهدًا ِث ِجَت ن ٍ نتک ىبیتُثبت ٍ نبتْث ٗر ٍ ن دیانَلر تظلغ یگدٌکاهپ بیُثبت ٗر ٌبتَا هتث .تتَا ُ َث هیٓیث ىییبپ ٍ ى

نادًبیتَا

له ی ا ةر یبّ ُبه ن یًدیهبْر ةر ن دیانَلر وبجه تظلغ ىاهی

لبَ مهگ 7

/ 0 لبتَ هتَ یبتّ ُبه ن ٍ هییل هث مهگ یلیه 2

/ 1

تَا ُدْ يییعت هییل هث مهگ یلیه (

12 , 13 ) يتیا وا . یته ٍن ىاَتت

ن لَتٗر مبتوت ن دتیانَلر تتظلغ تترهگ ِجییً

نَته ِتقغٌه

.تَا ُ َث نادًبیَا دح وا هیوک یَنهث تٗر هّ ن دیانَلر ىاىیه ٍ ُبچ قوع يیث ِغثان یَنهث یاهث ُدتهر تَدث یبیً .دی هگ ُ بفیَا ىََهیپ یگیُجوّ ىَهور وا یبّ کْ ن 1

بت 4 نَغًبتوّ . َتْ یته ُدّبٓه ِتظحلاه ِتک

یه ثان دتیانَلر ىاىتیه ٍ ُبچ قوع يیث ِچهگا َْ

نیقیتُه ِتغ

َتتجً نا بتتٌعه ینبتتهر هتتظً وا ِتتغثان يتتیا بتتها تتتْا َتتجٍ

( P>0.05 .)

(4)

92 ىاراکوّ ٍیدٍاد ِیردیح تبزت بآ عباٌه رددیارَلفتظلغ ليذج

1 ناسیم . ذيارًلف

ٌزاذوا یریگ

ٌذش رت ةسح یلیم مرگ رد رتیل

ٍوًمو ٌاچ قمع

)رتم(

راُت ناتستات

سیياپ ناتسمز

ٍوایلاس هیگوایم

ٌاچ رَ یارت

1 32

22 / 0 21

/ 0 21

/ 0 2125

/ 0

2 32

31 / 0 35

/ 0 32

/ 0 33

/ 0

3 35

0 0

0

4 160

26 / 0 29

/ 0 3

/ 0 33

/ 0 295

/ 0

5 130

31 / 0 29

/ 0 33

/ 0 3

3075 / 0

6 100

28 / 0 26

/ 0 26

/ 0 23

/ 0 2575

/ 0

7 124

28 / 0 32

/ 0 34

/ 0 35

/ 0 3225

/ 0

8 85

03 / 0 0

0 0

0075 / 0

9 80

04 / 0 02

/ 0 05

/ 0 06

/ 0 0425

/ 0

11 120

27 / 0 32

/ 0 34

/ 0 3

/ 0 3075

/ 0

11 140

3 / 0 29

/ 0 3

/ 0 27

/ 0 29

/ 0

12 120

32 / 0 3

/ 0 26

/ 0 29

/ 0 2925

/ 0

13 160

26 / 0 31

/ 0 27

/ 0 29

/ 0 2825

/ 0

14 140

27 / 0 25

/ 0 26

/ 0 23

/ 0 2525

/ 0

15 120

31 / 0 27

/ 0 32

/ 0 27

/ 0 2925

/ 0

16 180

21 / 0 26

/ 0 22

/ 0 25

/ 0 235

/ 0

17 200

26 / 0 23

/ 0 22

/ 0 25

/ 0 24

/ 0

18 160

14 / 0 13

/ 0 09

/ 0 12

/ 0

19 180

28 / 0 25

/ 0 26

/ 0 24

/ 0 2575

/ 0

21 170

29 / 0 31

/ 0 32

/ 0 3

/ 0 305

/ 0

21 250

24 / 0 23

/ 0 26

/ 0 25

/ 0 245

/ 0

150 22 27

/ 0 24

/ 0 26

/ 0 24

/ 0 2525

/ 0

(5)

99 ىاراکوّ ٍیدٍاد ِیردیح تبزت بآ عباٌه رددیارَلفتظلغ ليذج 2 ي هیگوایم . تظلغ رایعم فارحوا

عتاىم رد ذيارًلف بآ

برش ناتسرُش رد ٍيرذیح تترت

لاس فلتخم لًصف

ف لص هیگوایم

( )mg/l رایعم فارحوا

P

راُت 234

/ 0 094

/ 0

99 / 0

ناتستات 233

/ 0 103

/ 0

سیياپ 236

/ 0 105

/ 0

ناتسمز 232

/ 0 099

/ 0

لکش 1 راُت لصف رد ذيارًلف ناسیم ي ٌاچ قمع هیت ٍطتار .

لکش 2 ناتستات لصف رد ذيارًلف ناسیم ي ٌاچ قمع هیت ٍطتار . لکش

3 سیياپ لصف رد ذيارًلف ناسیم ي ٌاچ قمع هیت ٍطتار .

لکش 4 ناتسمز لصف رد ذيارًلف ناسیم ي ٌاچ قمع هیت ٍطتار .

(6)

ُ بفیَا بث دیانَلر ًِبیلبَ يیگًبیه ٍ ُبچ قوع يیث ِغثان ٍُلاعث ن ِتک نَغًبتوّ .ترهگ ناه یَنهث نَه یگیُجوّ ىَهور وا کْ

5 ُبچ قوع يیث نّ ٗر ِث ِجَت ىٍدث َْ یه ِظحلاه یگیُجوّ يیا دٌچهّ نا َجٍ نیقیُه ِغثان دیانَلر ىاىیه ٍ

( َجً نا بٌعه ینبهر هظً وا P=0.12

) .

لکش 5 ذيارًلف ناسیم ٍوایلاس هیگوایم ي ٌاچ قمع هیت ٍطتار .

ثحب هث

ٌبَا بیً

ی تَدث

ُدهر نَته ُ ٍدتده ن دتیانَلر ىاىتیه

بت هفٖ وا ِعلبغه 35

/ 0 هییل هث مهگ یلیه يیگًبیه ٍ دْ ُدّبٓه

ىر 23 / 0 يیتث ینا بتٌعه ِتغثان .دتی هگ يییعت هییل هث مهگ یلیه

.دًٓ ُدّبٓه دیانَلر تظلغ بث ُبچ قوع ٍ لبَ ٗر ی دتعیه تهاَع ِتث دیانَلر یعیجع تظلغ يیهو هیو یبّ ةر ن ٍ ییبیویتتْ تبیتتَٖٗخ ییخبٌتتْ يیتتهو یبتتّ یتتگًیٍ هتتیظً

ر ِتیلا تخلخت ىاىیه ىاَخثر یکیىیر ٍ کبتخ ِییدیتَا ىاَتخث

یتخهث ن . نا یگیتُث ةر عجٌه قوع ٍ تناهح ِجن بّ گٌَ

نیتُلک تتظلغ ِتک یتنَتٖ ن ِک تَا ُدْ ٕخٓه تبعلبغه تتَبٌه ظیاهتْ دْبث لابث ةر ِتبٌثهک یث تیئبیل ىاىیه ٍ يییبپ ىَتی اهتیو . َتْ یته نّاهر ةر ن دیانَلر تظلغ ّیاىرا یاهث ل یبّ ظیده ن دیانَلر یبّ ٍکلپوک یکٓت نیُلک ىَی بث یئبی

تنَٖ ِث ٍ ُ ا یَ

دیانَلر ی ت (CaF₂) هتک دتٌّاَخ ةََن

( 14 ) اذل . تظلغ دیانَلر عثبٌه ةر یًدیهبْر هّ

ِقغٌه بث یتگًیٍ

یبّ

ِقغٌه ظجتهه تَا

ٍ

ِیُث

ِث ظیاهْ

ِتقغٌه یا ِتث نَتع ِعلبغه يیا

ن دیانَلر ىاىیه ِک ا ىبًٓ

100 بتّ ًَِوً دٖن

تظلغ ادح وا 7

/ 0 چیّ ن ٍ تَا ُ َث هیوک هییل هث مهگ یلیه

.دتًٓ ُدّبتٓه وبتجه همکادتح دتح وا ّیتث تظلغ انَه وا کی یًدیهبتْر ةر دتیانَلر نادقه ِک یقعبٌه ن ُدْ مبجًا تبقیقدت ا وا یکبتح تتَا ُ َتث نادًبیَا هی بقه وا هیوک ناَته ّیاىتر

دتیانَلر ِتک تتَا ُ ا ىبتًٓ تبتعلبغه .تتَا ىادً یگدیََپ تخَ ٍ ىاَخیَا یکَپ پَیْ ٍ تَا دیفه ىیً يُه اهرا یاهث یته ّّبک ان بّ گهخهَ ىدْ

تنَتٖ ِتث ِتچ دتیانَلر .دتّ

ىر ِتث ییَ تنَٖ ِث ِچ ٍ دْبث ِیْا َجٍ ةر ن یعیجع ا یبّ ىادً ِک یًبک َک یاهث َْ ِربضا یه هّبظ بّ ىر یوئ

تاهترا َٔتٗخ ن ُدتْ مبتجًا تبتعلبغه .تتَا یتبتیح َْ

یع َبکَیً ن ةر یًو دیانَلر 25

ِتک دتّ یته ىبتًٓ لبتَ

دتیانَلر ىر ةر ِتث ِتک یا ِتقغٌه ن بتّ ىادً یگدیََپ ىاىیه ٍدح ُدْ ِربضا 39

دتیانَلر ىر ِتث ِتک یا ِقغٌه ن ٍ دٖن

ُدًٓ ِربضا 55

لا .تَا ُ َث دٖن ةر ن دتیانَلر َتجوک ِتیج

. َتْ یتوً ةَُده ىادً یگدیََپ وٍهث یل بٌْت یًدیهبْر ان ىادتتً یگدیتتََپ تتلع تتتْادْث ٍ ِتیذغت يیتتٗٗخیه هتمکا یه ییبیهیکبث یبّ تًَفع دًٌا

( 15 ).

ن دتیانَلر حغتَ يیتیعت َٔٗخ ن ی دعیه تبعلبغه ىٌَکبت نَتٓک فلیخه یبّهْْ یًدیهبْر ةر ٍ ةهْ ةر عثبٌه مبتجًا

.تَا ُدْ

ٍ یویظع ىانبکوّ

یهتیگ ُوادًا نَظٌه ِث یا ِعلبغه

عثبتٌه ىاَتٌع ِتث ٍهجبج ًِبخ ٍن ٍ هک ًِبخ ٍن ن دیانَلر لبَ ن ىاهْت هْْ ةهْ ةر يیهبت یدغَ

2003 .دتً ا مبجًا

ُ ٍدتده ن هتک ًِبخ ٍن ةر ن دیانَلر تظلغ 28

/ 0 بتت 52 / 0

تتج ِتتًبخ ٍن ن ٍ هتتییل هتتث مهتتگ یتتلیه ٍهجب

15 / 0 بتتت 35 / 0

دْ یهیگ ُوادًا هییل هث مهگ یلیه (

13 ) .

یدتتٖبً ٍ یهتتٖبً

بتتیً

ةر عتتیوَت ِکجتتْ ن دتتیانَلر ىاىتتیه

لبتتَ ن ان ىبتتغها هْتتْ یًدیهبتتْر 2001

- 2000 ٌبتتَا هتتث

تیتهت ِث ىانبث هپ ٍ ىانبث نک لَٗر 37

/ 0 ٍ 60 / 0 هث مهگ یلیه

دتٌیرهگ ُوادتًا هییل (

16 ).

هیتٗث ن دتیانَلر ىاىتیه ىانبتکوّ ٍ

(7)

تتتیتهت ِتتث ِتتخهک ٍ ىٍنبتتک ىٍنبتته یبتتّ

51 / 0 31 / 0 ٍ 43 / 0

يتیا ن دتیانَلر َتجوک وا ىبتًٓ ِتک دتْبث یه هییل هث مهگیلیه نا عثبٌه (

9 ).

ییًبی ٍ یلََن یتثٍهکیه ٍ ییبیوْ تیفیک یٍن هث یا ِعلبغه

یبتتّ لبتتَ ن َُک اَتتَ ىبیتتَهْْ ةهتتْ ةر 2000

ٍ 2001

دتیانَلر ىاىتیه تاهتییغت وا یکبح ُدها تَدث یبیً .دً ا مبجًا بت هفٖ ُ ٍدده ن 5

/ 0 َث هییل هث مهگ یلیه (

17 ).

یّبگهدتَ

هتیگ ُوادتًا ِتث طَتثهه یبتیً ىانبتکوّ ٍ تتظلغ ی

ن ان ةهتتغ بتتثر ملاتتَا ىبیتتَهْْ یًدیهبتتْر ةر ن دتتیانَلر یبْلبَ

2001 بت 2010 ىاىتیه ٌبتَا يتیا هتث .دتً هک هتٓیٌه

ظََیه نَع ِث ِّ يیا ن دیانَلر 32

/ 0 یلیه بتث هتییل هتث مهیگ

تاهییغت ٌِها 0

بت 9 / 0 یلیه ن يیتٌچوّ .تَا ُ َث هییل هث مهگ

50 / 80 اىیه بّ ًَِوً وا دٖن وا هیوک دیانَلر ى

5 / 0 یتلیه مهتگ

دْ يییعت هییل هث (

18 ) .

یتکیىیر تتیفیک یهتگی ًٍّّتپ ن ىانبتکوّ ٍ هر ُنبکًبجْ

ن هَْْث هْْ عیوَت ِکجْ یًدیهبْر ةر یثٍهکیه ٍ ییبیویْ

لبَ

1391 ُدْ یهیگ ُوادًا دیانَلر يیگًبیه .دً َوً یَنهث ان

بث هثاهث ىبًر ِعلبغه ن 48

/ 0 مهگ یلیه بث ِک تَا ُ َث هییل ن

نا تقثبغه هضبح ِعلبغه یبّ ِیربی (

19 ).

عثبتٌه دتیانَلر تتظلغ ا ىبًٓ ىانبکوّ ٍ یَد ا ِعلبغه یبیً

يیگًبیه نَع ِث هًْٓاهیپ هْْ یًدیهبْر ةر 1

/ 0 هتث مهگ یلیه

تیتهت ِث همکادح ٍ ادح ٍ هییل 015

/ 0 ٍ 185 / 0 هتث مهتگ یلیه

گًبیه ٍ تَا ُ َث هییل تتْدلپ ن ىَی يیا تظلغ يی

35 / 2 یتلیه

تیتهت ِث همکادح ٍ ادح بث هییل هث مهگ 36

/ 1 ٍ 4 هث مهگ یلیه

ن دتیانَلر تتظلغ يیگًبتیه وا هتلابتث نبیتُث ِک تَا ُ َث هییل دْبث یه هضبح ِعلبغه (

20 ).

عثبتٌه ن دتیانَلر تتظلغ يیگًبیه ىانبکوّ ٍ یدوده ِعلبغه ن ثبث هْْ یٌیهوهیو ةر ُ ٍدده ن

13 / 1 - 02 / 0 هتث مهتگ یتلیه

ن نادقه يیا ِک تَا ُ َث هییل 2

/ 87 وا هتیوک بتّ ًَِوً دٖن

ن ٍ نادًبیَا دح 8

/ 12 نادًبیَا ُ ٍدده ن بّ ًَِوً دٖن

5 / 0 بت 5 / 1 تَا ُدْ ِناىگ هییل هث مهگ یلیه (

21 ).

یته ىبتًٓ هتضبح ًٍّّتپ یبّ ِیربی ٍ ِیْذگ تبعلبغه یبیً

همکا دّ

دتیانَلر ىَی َجوک نبچ نَٓک ةهْ ةر يیهبت عثبٌه

بتتث ىر ِتتغثان ٍ دتتیانَلر َتتجوک ِتتک يتتیا ِتتث ِتتجَت بتتث .دٌیتتُّ

وبتیً نَته هی بتقه يیهبت تَا ُدیَن تبجرا ِث ىادً یگدیََپ عتجٌه بتٌْت یًدیهبتْر ةر .دتَن یه هظً ِث ینٍهض یهها ىدث ٍِن دتیانَلر يیهبتتت یاهتث .دتتْبث یتوً دتتیانَلر تتربین یبتتّ

ى َتث يییبتپ ٍ یگ بتَ ِتث ِتجَت بث ِک تَا ُدْ ىبیث یفلیخه وا ُ بفیتَا ٍ دتیانَلر یانا یبتّ ِیَْ ىبّ ىیَجت بّ ٌِیىّ

ِتث َتجَه یبتّ ِتٌیىگ يیهیْث دیانَلر یٍبح یبّ ىادً هیوخ تَا یبچ دیانَلر تربین نْه عثبٌه وا هگی یکی .دَن یه هظً

ا ىاهیا ن مََهه یًدیًَْ کی ِک هتظً نبتْظا تتْج اذتل .تتَ

ةهتْ ةر ن دتیانَلر َتجوک بی وبیً تیعضٍ بث ِغثان ن قی ییربتین عثبتٌه هیبَ بث ِغثان ن یتبعلبغه تَا مولا ِقغٌه کی . هیگ تنَٖ ىیً دیانَلر

ِجیتً

یزیگ

ىبیَهْْ ةهْ ةر يیهبت عثبٌه ا ىبًٓ هضبح ًٍّّپ یبیً

ّ دیانَلر َجوک نبچ ِیندیح تثهت یته بٌْتٓیپ ٍهٌیا وا .دٌیُ

ىر يیهیوْه ِک دیانَلر َجوک ٘ناَع وا یهیگٓیپ تْج َْ

و ِتث دتیانَلر ى هک ِربضا تَا ىادً یگدیََپ

ً ییاذتغ ُهتیج

قتیهع وا لبتمه ىاٌَع ِث م هه اهتجا

ی حهتع ُ بفیتَا وا ىبتّ

َْ

ی

ِ ن

ٌناده ٍ اهجا ی حهع

َلر نَئ تًو ی ِتث ةر هبتْر ی

ًد ی

هیگ مبجًا .

زکشت یًادردق ٍ

یلبه تیبوح وا ِلیٌََیدث ییَجتًٓا تبتقیقدت ِتییوک

ُبگتًٓا

یکْىپ مَلع

ِیندیح تثهت بتث قتیقدت يتیا ِتٌیىّ يیهبت ن

دتک

حهع IR.THUMS.REC.1395.63 گَبپَ

ى ینا َْ یه .

عفاٌه داضت ىبگدٌتُیًَ ظتََت یعربتٌه ٘نبتعت ًَِگ چیّ ًٍّّپ يیا ن

تَا ُدًٓ ِناىگ .

(8)

96 ىاراکوّ ٍ یدٍاد ِیردیح تبزت^{بآ عباٌه}^رد^{دیارَلف}^تظلغ

References

1. Mandinic Z, Curcic M, Antonijevic B, Carevic M, Mandic J, Djukic-Cosic D, et al. Fluoride in drinking water and dental fluorosis. Science of the total environment. 2010;408(17):3507-12.

2. Yousefi M, Ghoochani M, Mahvi AH. Health risk assessment to fluoride in drinking water of rural residents living in the Poldasht city, Northwest of Iran. Ecotoxicology and environmental safety.

2018;148:426-30. [Persian]

3. Shidfar F, Aghilinejad M, Ameri A, Motavalian S, Radfar A, Hoseini S. Determination of DMF index among workers of industrial city of Ilam-Iran and it's relation with Fluoride content of potable water. Iran Occupational Health. 2007;4(3):64-8.

[Persian]

4. Bhatnagar A, Kumar E, Sillanpää M. Fluoride removal from water by adsorption—a review.

Chemical Engineering Journal. 2011;171(3):811-40.

5. Ganvir V, Das K. Removal of fluoride from drinking water using aluminum hydroxide coated rice husk ash. Journal of hazardous materials.

2011;185(2):1287-94.

6. Hosseinpour Feizi MA, Mosaferi M, Dastgiri S, Mehdipour M, Kusha A. Determination of fluorosis prevalence in rural communities of East Azerbaijan Province. Iranian Journal of Health and Environment. 2012;5(3):367-78. [Persian]

7. Majumdar KK. Health impact of supplying safe drinking water containing fluoride below permissible level on flourosis patients in a fluoride- endemic rural area of West Bengal. Indian journal of public health. 2011;55(4):303-8.

8. Mortazavi M, Bardestani G, Danesh M. The Prevalence of Fluorosis and DMFT Among 11-16 Years Old School Children in Dayyer (Boshehr Province) Journal Of Dentistry. 2002;3(1-2):66-73.

[Persian]

9. Basir L, Khaneh Masjedi M, Haghighi M, Nemati Asl S. Comparative study on the prevalence of fluorosis and DMFT and their relationship with fluoride in three sources of drinking water (Maroon, Karoon and Karkheh rivers) in 10-12 year old students in Khuzestan province in 2002. Journal Of Dental School Of Shahid Beheshti University Of Medical Sciences. 2006;24(1):14-23. [Persian]

10. Edmunds W, Smedley P. Groundwater

12. Yousefii Z, Hanafi B. Fluoride Level in Drinking Water Supplies of Gonbad-e Qabus, 2008- 2012. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2013;23(101):112-6. [Persian]

13. Azimi AA, Nabi Bidhendi G, Hashemi SH, Maham Y. Investigating the concentration of fluoride ion in surface water supply sources in Tehran. Journal of Environmental Studies.

2003;32:35-40. [Persian]

14. Kazemi PH, Tahmasebi SZ, Kamkar B, Shataei S, Sadeghi S. Evaluation of geostatistical methods for estimating and zoning of macronutrients in agricultural lands of golestan province.

2012;22(1):201-218. [Persian]

15. Sayyedi A, Asgarian S, Khalifeh Borazjani H, Kohanteb J. Effect of Date Extract on Growth of Mutans Streptococci, the Most Important Factor of Dental Caries. Armaghane danesh. 2007;11(4):63- 71. [Persian]

16. Nasehi nia HR, Naseri S. A Survey of Fluoride Dosage in Driniking Water and DMF Index in Damghan City. Bimonthly Journal of Water and Wastewater. 2003;15(1):70-2. [Persian]

17. Dianati Tilaki R, Rasouli Z. Reviewing the Chemical Quality (Nitrate, Fluoride, Hardness, Electrical Conductivity) and Bacteriological Assessment of Drinking Water in Svadkooh, Iran during 2010-2011. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2013;23(104):51-5.

[Persian]

18. Sahrgahi B, Parmahr R, Rezaei M, Naderi MR, Shirzadi A, Mohammadi B, et al. Comparison of drinking water fluoride concentration in Islamabad city of West with standard values in 2001-2010.

Journal of Kermanshah University of Medical Sciences. 2012;16(1):84-5. [Persian]

19. Shabankareh fard E, Hayati R, Dobaradaran S.

Evaluation of physical, chemical and microbial quality of distribution network drinkingwater in Bushehr, Iran. Iranian South Medical Journal.

2015;17(6):1223-35. [Persian]

20. Aghdasi H, Borujeni FG, Behzadpoor M, Hoseini F, Habibzadeh T. A survey of relationship between drinking water fluoride concentration and dmft index in guidance school students: A case study piranshahr and poldasht, west azarbayjan.

Urmia Medical Journal. 2014;25(3):199-207.

(9)

Investigation of fluoride in potable water resources in Torbat Heydariyeh City in 2016-17

Mojtaba Davoudi¹, Fateme Barjasteh Askari^{1, 2*}, Aminallah Zarei¹, Mohammad Afsharmoghadam³, Hossein Ghasemzadeh³, Mahdi Mojtabazadeh³

1. Department of Environmental Health Engineering, School of Health, Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences, Torbat Heydariyeh, Iran

2. Department of Environmental Health Engineering, School of Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

3. Student Research Committee, Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences, Torbat Heydariyeh, Iran

Corresponding author: [email protected]

Received:

Accepted:

Abstract

Background & Aim:

Fluoride concentration in drinking water within the optimal range reduces dental caries and prevents dental fluorosis. This study was conducted to determine the level of fluoride in drinking water resources in Torbat Heydariyeh City in 2016-17.

Methods: This descriptive cross-sectional study was conducted on

22 wells used to supply drinking water of Torbat Heydariyeh City.

A seasonal sample of one litre was withdrawn from each well and the fluoride concentration was measured using the SPADNS standard method with a DR 5000 spectrophotometer. Data were analyzed by SPSS version 11 software.

Results:

The concentration of fluoride in the study area was measured in the range of 0 to 0.35 mg/L with an average of 0.23 mg/L. No significant seasonal changes were observed in the fluoride concentration. In addition, there was no significant relationship between fluoride concentration and well depth.

Conclusion:

Considering the fact that observed fluoride concentrations were below the standard level, it is recommended to take measures to prevent dental caries due to fluoride deficiency such as distribution of mouthwash containing fluoride in schools and fluorination of drinking water.

Keywords:

Fluoride, Drinking Water, Dental Caries, Torbat Heydariyeh

Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences

2018, Volume 6, No.2:29-37. Original article

How to Cite this Article: Davoudi M, Barjasteh Askari F, Zarei AA, Afsharmoghadam M, Ghasemzadeh H, Mojtabazadeh M.. Investigation of fluoride in potable water resources in Torbat Heydariyeh City in 2016-17. Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences.

2018;6(2):29-37.