ناسیونروتسد ءارآ دقن و یسررب
رابرد ة لمج ینامتخاس رصانع ة
یبرع نابز رد یطرش
ییاشاپ دمحم
*
رایداتسا تایبدا و نابز هورگ یسراف
هاگشناد دیهش یندم ناجیابرذآ
هدازدمحا زیورپ چوه
رایداتسا یبرع تایبدا و نابز هورگ هاگشناد
دیهش یندم ناجیابرذآ
یدرورات دمحم بسن
اد شن تخومآ ة یسانشراک دشرا تایبدا و نابز یسراف
هاگشناد زیربت
ص زا(
113 ات 126 )
:تفايرد خيرات 19
/ 8 / 1395 :شريذپ خيرات ، 29
/ 9 / 1396
هدیکچ
هلمج هب طرش ۀلمج یم هتفگ یا
رارق نآ ردص رد طرش تادا هک دوش ب
.دشاب طورشم نآ عوقو و دریگ
رب یبرع نابز رد طرش یوحن راتخاس ياپ
ۀ د هاگدي فلتخم یاه لیلحت
هدش تسا یلو ناسيونروتسد
رصانع یخرب ۀرابرد نآ
هام و دنرادن رظن قافتا
ّی رظن زا راتخاس نيا ت نابز
یسانش و تسین نشور نادنچ
و هتسه ۀرابرد هتفرگن تروص یساسا قیقحت زین بولسا نيا ۀتسباو
تسا . شهوژپ نيا هاگديد
یاه
ناسيونروتسد ار
رابرد ۀ س رصانع ینامتخا لمج ۀ طرش ی یسررب و ار نآ یفیصوت شور اب -
یلیلحت و دقن
تسا هدرک یبايزرا .
رضاح ۀلاقم رد طرش راتخاس
، طبار و لیلحت ۀ
هلمج اه ( لمج ۀ هتسه هتسباو و )
صخشم هدش تسا سپس و یوحن شقن ،
تلاح امن و هجو یطرش لعف و نییبت اهنآ توافت یي
هک بلغا
هتشاگنا ناسکي ناسيونروتسد ا
دن ، نایب یم ددرگ . نینچمه ررکم ندوب شقن تخاس یخرب اه
زاتشیپ ی
)یدنویپ هلمج +طرش تادا(
رد تابثا بولسا نيا ش
هد تسا و ناونع هب یدیق اي یمسا هورگ رظن رد
هدش هتفرگ دنا
و سپس يوس ود شقن ۀ
تادا یخرب طرش
هلمج رد هتسباو و هتسه یاه تابثا
یم دوش
.
هژاو اه یدیلک ی :
ولسا طرش ب ، هتسه ، هتسباو ، هورگ هلمج ۀطبار ، .
* :لوئسم ۀدنسيون ۀمانايار .
ناتسمز و زییاپ 1396
1 . همدقم طرش ۀلمج هب
هلمج یا ا یم قلاط وش
د طورشم نآ عوقو هک دشاب
ش تادا و ردص رد طر
رارق نآ دریگ طرش لعف هیطرش تلامج رد . ،
طرش باوج طرش تادا و
هس یساسا نکر
یم لیکشت ار ج اي باوج مان اب هياپ تمسق و طرش مان اب وریپ ۀلمج ،دنهد
مان طرش یاز -
.تسا هدش یراذگ نونکات
طرش یوحن راتخاس نابز رد
یبرع ياپرب ۀ هاگديد فلتخم یاه
نابز یسانش لیلحت تسا هدش
، اما روتسد ناسيون رابرد زونه ۀ
رصانع یخرب رظن قافتا
رادن ن د ؛ تهج نيا زا
،
ّیهام ت یروص رظن زا راتخاس نيا تسین نشور نادنچ
. ۀرابرد
ع نابز رد هیطرش ۀلمج یبر
یراثآ هدیسر پاچ هب یم اهنآ نیب زا هک تسا
ناوت نيا دراوم
راگیج انیم :درمشرب ار ه
ۀلاقم رد ديرف ارهز و
« ،هیطرش تلامج عاونا صیخشت شزومآ
اهنآ یناعم و طرش یازج یاف »
هلمج یسررب هب ف و طرش تاودا و هیطرش یاه
یاذا و ا
ره یناعم و طيارش و طرش هتخادرپ فورح نيا زا کي
يرشن رد هک دنا ۀ
یملع - یشهوژپ
یروآون یشزومآ یاه
( 1393
.تسا هدش پاچ )
لوسر نیسحریما رد یناجاقآ ميرم و این
ۀلاقم
« هقبط هلمج یدنب ميرک نآرق تايآ زا یباتزاب رد یبرع نابز طرش یاه
»
( 1392 )
یم هقبط ار ميرک نآرق یطرش تلامج ات دنشوک تلامج هلاقم نيا رد .دننک یدنب
یطرش
ِرظنم ود زا ميرک نآرق هدش یسررب راتخاس و عوقو لامتحا
.دنا زا یکي مهم نيرت
شهوژپ هیطرش ۀلمج ۀنیمز رد اه
،
ةلملجا
باتکةيطرشلا دنع ةاحنلا برعلا
( 1401
زا )
وبا
سوا تسا ناسمشلا میهاربا .
وحن رظن باتک نيا رد یو ناي
ار درگ و یروآ ارذگ روط هب
هدرک یسررب
، یلو هب یسررب دقن و طرش ۀلمج ینامتخاس رصانع هتخادرپن
.تسا
ناسمشلا یغلاب رظنم زا
طرش تادا زین ار
باتک نيا رد هدرک یسررب
.تسا
رب نيا ساسا یم یرورض ديامن
هاگديد روتسد یاه رابرد ناسيون
ۀ ینامتخاس رصانع
طرش بولسا یسررب
دوش . رب هلاقم ناگدنراگن نآ
دنا هاگديد ات اسيونروتسد یاه
ن ار
ۀرابرد دح ات ار اهنآ فعض و توق طاقن و دننک دقن یطرش بولسا ینامتخاس رصانع
ارا اب ناکما ۀي
دنزاس صخشم لیلد .
هلمج ادتبا هنومن یاه
یا ناونع هب هک لاثم
یاه
رد طرش راتخاس هدمآ وحن بتک
دنا ، و باختنا هدعاق
هزاس یاه رب ار یا
یفرعم اهنآ ساسا
یم مینک . ارآ سپس ی
ضعب ی وحن ار ناي رابرد ۀ هب طرش بولسا فلتخم رصانع کیکفت
طرش تادا ،
لمج ۀ و طرش لمج ۀ ازج ی یم لقن طرش مینک
ياهن رد و ارآ یسررب اب ت
نابز لوصا قباطم یسانش
اهنآ یم یبايزرا ار مینک
.
2 . هدعاق هزاس یاه یا
هب هک تسا یصاخ دعاوق عبات ینابز ره رد هلمج تخاس
« هزاس تخاس دعاوق یا
» موسوم
تسا
؛ تسین انثتسم هدعاق نيا زا مه یبرع نابز .
یم قیقد یيانشآ تفگ ناوت ینابز ره اب
هدعاق لیلحت مزلتسم ک روط هب .تسا نابز نآ تلامج یتخاس یاه
یل
، هب ادتبا هلمج ره
زاس ود ۀ ۀدمع یمسا هورگ
)داهن(
یلعف هورگ و
)هرازگ(
هيزجت یم ه سپس و دوش ر
زا کي
هزاس نيا خ اه
هورگ هب دو کچوک یاه
یم طسب یرت دنباي
،مدقم ریبد(
1387 : 77
،)
مه اما ۀ
هلمج یضعب ؛دنتسین هاگياج کي رد یوحن رظن زا تلامج یخرب و دنتسه لقتسم اه
هلمج تخاس صیخشت یياناوت .هتسباو رگيد صیخشت یياناوت ورگ رد بلغا نابز یاه
هلمج رد هک تسا یناسکي یاهوگلا افتم رهاظ هب یاه
یم هدهاشم تو دوش
یلعملاغ(
داز ،ه
1374 : 25
هدعاق لیلحت یارب ).
هزاس یاه لمج یا
ۀ
،یبرع نابز رد یطرش هورگ ود رد ار نآ
هلمج هلمج و یطرش بکرم یاه هقبط یطرش قتشم یاه
یم یدنب .مینک
2 - 1 . لمج ة یطرش بکرم
لمج ینامتخاس یوگلا ۀ
طرش تادا :تسا نینچ یطرش بکرم
)امن شقن(
لمج + ۀ طرش
لمج +وریپ ۀ
هياپ
نا يج لع ددته ي
حجن
نيا نا فاخا صع
ي بير ت باذع ي ظع مو يم
داي یوگلا یم ناشن هدش
یم لیکشت هلمج ود زا طرش بولسا ،دهد یکي هک دوش
طرش دیق یوحن شقن ،هتسباو ۀلمج و تسا هتسه یرگيد و هتسباو
(Adverbial
clause)
لمج رد .دراد ار ۀ
لوا
يج
«لع ددته
» تسباو و هي
«حجن
» لمج رد و هتسه ۀمود
صع
«ي بير ت
» و هتسباوباذع فاخا
«ي ظع مو يم
» یم بوسحم هتسه لمج .دوشۀ هتسه
نابز ۀمه رد دروم نيا و تسین یوحن شقن یاراد یعیبط روط هب مه .تسا قداص اه
تسه ۀ رد یزکرم گنس تقیقح
یم یقلت هلمج لقتسم رصنع اهنت و انب رگيد و دوش
دياب هلمج رصانع نییعت ار دوخ شقن نآ هب تبسن
دننک
؛ نياربانب
، یمن ۀتسه تفگ ناوت
یشقن یزکرم دراد
،یفجن(
1378 : 114 ).
2 - 2 . لمج ة یطرش قتشم
هلمج ینامتخاس یاهوگلا :تسا رارق نيدب یطرش قتشم یاه
فلا . یدیق اي یمسا هورگ هرازگ +)یمامضنا هلمج + طرش تادا(
ۀياپ رب ۀلمج ینامتخاس یوگلا قتشم
عون
« فلا » لمج کي طرش بولسا ۀ
و تسا لقتسم
تسباو ۀلمج ۀ
لمج هک درادن دوخ نورد رد میقتسم ۀ
دوش ظاحل بکرم
، زا یکي اما
هتسباو داي ۀلمج یاه هدش
، لمج ،طرش تادا ینعي ۀ
یدنویپ
(relative clause)
هارمه هب
رد هک دراد هتسباو ۀتسباو عقاو
( (complement of noun
رد هک تسا ک
ل
، یمسا هورگ
یم بوسحم یدیق اي هاگياج و دوش
ی یم لاغشا هلمج نامتخاس رد ار یوحن نيا .دنک
هلمج عون لمج ار اه
ۀ هداهن مان قتشم ميا
،یشارفا(
1391 : 115
.)
اب تلامج نيا توافت
لمج هک تسا نيا رد بکرم تلامج ۀ
یزکرم لعف ممتم ،طرش
لمج(
ۀ
تسین)ازج
، هکلب
لمکم
)هلص(
.تسا تادا
نم يج ددته ي حجن
نم لعلا بلط للا ردس
ي ليا
ام قفنت ي کعفن
اذا رکلا تمرکا تنا يم
هتهکلم
لاثم رد صخشم تلامج قوف یاه و دنتسه اهنآ لمکم و طرش تادا هب هتسباو هدش
طرش یازج هب دوخ ۀبون هب طرش تادا هتسباو
دنتسه
؛ رگيد ینایب هب نییعت تلامج ،
-
و دنتسه هتسباو ۀتسباو هدش رب
یرگنشور ،حوضو یا طرش تادا حیضوت و
هدمآ دنا .
:ب یدیق اي یمسا هورگ
لمج + طرش تادا(
ۀ )یمامضنا
لمج + لقتسم ۀ ریمض یاراد
هب دئاع
ادتبم یدیق اي یمسا هورگ یزاس
هدش :
« ...
م ن ي للها للض نم هل امف
داه و * نم ي للها دد هل امف لضم نم ...
»
:رمزلا(
36 - 37 )
ياپ رب طرش بولسا ۀ
ا لمج ینامتخاس یوگل ۀ
قتشم یطرش عون
« ب
» اي یمسا هورگ ،
یزاسادتبم یدیق هدش
لمج و دراد هارمه هب ار یا ۀ
نيا هب دئاع ریمض یاراد لقتسم
لمج زین تلامج نيا .تسا هدمآ نآ زا دعب ،هورگ ۀ
یم باسح هب قتشم دنيآ
؛ تادا اريز
لمج اب طرش ۀ
ًاعومجم ،یدنویپ لمج نورد رد ریمض کي اب
ۀ ج و دنراد یدحاو شقن ،از
هتسجرب یارب هدرک تکرح هلمج یادتبا هب یراذگریمض اب دوخ یلصا هاگياج زا یزاس
دنا
نابز هک یزاسادتبم هب نآ زا ناسانش
( (Topicalization
هدرک ریبعت .دنا
نيا هک هلمج یادتبا هب دوخ یلصا هاگياج زا هزاس لاقتنا زا تسا ترابع یزاسادتبم یکات یارب راک هزاس موهفم رب د
یم تروص یا دريذپ
یلعملاغ(
،هداز 1374 : 206
.)
نيا رد
یم هداد تکرح هلمج زاغآ هب دوخ ۀیلوا هاگياج زا یرصنع دنيآرف ۀیلوا هاگياج رد و دوش
مض نآ مه یری یم رارق نآ اب عجرم
دریگ
،مدقمریبد(
1369 : 40
.)
هلمج رد قوف یاه
هزاس هدیشک طخ اهنآ ريز هک یياه هدش
تسا هدش هداد لاقتنا هلمج زاغآ هب ، و دنا
مه یریمض یلوا هاگياج رد عجرم
رارق اهنآ ۀ تسا هتفرگ
.
3 . یوحن شقن و بارعا طرش یازج
ۀلمج طرش یازج هلمج
ک تسا یا لمج هب نآ عوقو و درادربرد ار هدنيوگ یلصا روظنم ه
ۀ
یرگيد هتسباو و طونم هک تسا
« طرش لعف
» یم هدیمان .دوش
رابرد شقن و بارعا ۀ
هاگديد طرش یازج یوحن اهنآ هک تسا هدش هئارا یفلتخم یاه
دقن و یسررب ار یم
نک :می
1
لمج .
ۀ ازج ی ریغ طرش مزاج
زا یلحم درادن بارعا
طويسلا( ي ، ت.د : 25 - 26 و توقاي ، 1417 :
1068 ).
2 . لمج ۀ ازج ی طرش
)مزاجریغ و مزاج(
هب چیه هجو درادن یلحم بارعا
؛ اريز لباق هلمج نيا
رفم هب ليوات دشاب هتشاد یلحم بارعا ات تسین د
قیقد ترابع هب و رت
، لمج ۀ طرش ءازج
یمن ار راضم لعف نیشناج اهنت ناوت ازجا رگيد هب و تسناد ع
ی یب هلمج دوب انتعا
( نسح ،
ت.د : 457
تهج نیمه هب)
، هلمج هراومه طرش ءازج یم هتفرگ رظن رد
دوش ؛ نرتقم هاوخ
اب ءاف و هیئاجف اذا هب دش
، دشابن هاوخ .
3 . لمج ۀ ءازج اذا و ءاف هب نرتقم رگا مزاج طرش دشابن هیئاجف
، درادن یلحم بارعا
؛ اما
تسا موزجم ًلاحم اي ًاظفل نآ لعف
( ،ماشه نبا 1411
: 2 / 440 - 472
؛ توقاي ، 1417 : 530 ؛ نسح ،
ت.د : 456 هوابق ؛
، 1409 : 150
. )
رب ساسا هيرظن نيا هلمج لک
، یمن هتفرگ رظن رد ءازج دوش
،
ب طرش ءازج ار لعف طقف هکل یم باسح هب
دنروآ .
4 . لمج ۀ ازج ی دشاب هیئاجف اذا و ءاف هب نرتقم رگا مزاج طرش
، دراد یلحم بارعا
( نبا
،ماشه 1411 : 2 / 473 ؛ نسح
، ت.د : 456 توقاي ؛ ، 1417 : 1056 حجارلا و ي ، 1420 : 343
هدبع
).حجارلا ي وحنلا قيبطتهلا
ردي
یم ديازفا : شوحن نيا ناسان یم مزج لحم رد ار هلمج
دنناد
؛
یم ار یموزجم لعف نوچ درک فطع نادب ناوت
( 1420 : 344
؛)
دننام
لع قداصت نا ودف ًا ي
و صلمخ ي
هبجاوب مق
.رد هوابق نيدلارخف لمجلا بارعا
یم حیضوت دهد
یتقو هک لمج
ۀ
دشاب هیئاجف اذا و ءاف هب نرتقم طرش ءازج
، یم ليوات عراضم لعف هب دوش
؛ :لاثم
نمف ي ف طع ي ندلا يا ، رق ي اهلثمک ان
ف کلذف ي ع ي حلا ش ياة ، شر يد
لمج ۀ
« دیشر کلذ
» عراضم لعف هب
« دشري
» یم ليوات دوش
، یم موزجم سپ و دوش
هلمج هتفرگ رارق هاگياج نيا رد هک یا ،
تسا مزج لحم رد
( هوابق ، 1409 : 136
.)
5 . لمج ۀ ازج ی اب ربخ یياهنت هب تسا نکمم طرش دش
دننام
دت ام
«کعفني هرخ
»( دودخوب ،
1408 : 64
؛ )
هتبلا لمجلا بارعا فلوم
هوابق نيدلارخف ،
، رب هک تسا نآ لمج
ۀ ازج ی طرش
یمن دشاب طرش تادا ربخ دناوت ارچ ؛
سا هیئاجف اذا و ءاف هب نرتقم اي هلمج نيا هک و ت
تسا موزجم ًلاحم
، یم هنوگچ سپ
ِنآ رد و دشاب ربخ دناوت عا ود دحاو
هتشاد یلحم بار
دشاب
؛ ج هکنيا رابتعا هب مزج نيا رابتعا هب عفر و تسا طرش ءاز
نرتقم اي و تسا ربخ هک
حم تروص نيا رد هک تسین هیئاجف اذا و ءاف هب درادن بارعا زا یل
؛ نياربانب
، یمن دناوت
دشاب ربخ و عوفرم ًلاحم
( 1409 : 150
.)
6 . ازج لعف ی دشاب هتشاد یلحم بارعا تسا نکمم طرش
( رمع ، 1414 : 419
؛)
هب هتبلا
م هک یطرش دشابن اذا و ءاف هب نرتق
، ات طرش ءازج هتفرگ رظن رد درفم
دوش
، هلمج هن .
و لیلحت دقن
هاگدید فلتخم یاه رابرد
ة یوحن شقن و بارعا طرش یازج
رد تخاس ا ر
ا طرش بولس
نانچ هک ارآ ی لقن هدش یم ناشن حوضو هب دهد
، رابرد رظن فلاتخا ۀ
بارعا یلحم ءازج ، هب
راهظا رد دحاو رایعم دوبن تسا طوبرم اهرظن
؛ ور نيا زا
، ميراچان ادتبا اهرایعم صخشم ار
زاس ات مي میناوتب رابرد ۀ تحص مقس و مینک تواضق اهنآ .
فلاتخا روحم نیلوا تسا نيا
لعف یارب یلحم بارعا هک ءازج
لمج یارب اي تسا ۀ
ودره اي و ءازج .
هاگديد زا یاه
حرطم هدش یمرب نینچ ديآ
لعف یارب رگا هک
، ار طرش ءازج و میشاب لئاق یلحم بارعا
؛مینک یقلت درفم ینعي
تسین هیئاجف اذا و ءاف هب نرتقم ءازج هک اجنآ ،
مه رظن فلاتخا
درادن دوجو د و
دشابن عراضم ءازج لعف هک یتروص ر ،
مزج لحم رد دوب دهاوخ
. نيا رد
رگا تروص لمج
ۀ ر ءازج ج ناونع هب ا نامروظنم و ميریگب رظن رد مسا نیشنا
بارعا زا
د شقن نامه ًاقیق یوحن یاه
دشاب یم مسا هک دشاب هتشاد هلمج رد دناوت
، اب بسانتم
یم لئاق نآ یارب هک یشقن ميوش
، تفرگ میهاوخ رظن رد بارعا
؛ ثم هب ربخ ار نآ رگا ًلا
ميروآ رامش ،
تسناد میهاوخ عوفرم ًلاحم ار نآ بارعا
، اما تقو یلحم بارعا ی لمج یارب
ۀ
یم هتفرگ رظن رد ءازج دوش
؛ تسا هیئاجف اذا و ءاف هب نرتقم هک اجنآ ًلاثم ،
لمج ۀ ار ءازج
هب ت درفم أ ج و ليو یم رظن رد عراضم لعف نیشنا بارعا زا ناشروظنم و دنریگ
، اهنت هجو
(لعف
)mood
تسا
، یوحن شقن هن .
یخرب دنچره دندقتعم
هک لمج ۀ طرش ءازج ا رد
ني
تروص شللادتسا و درادن یلحم بارعا ًاقلطم نا
ت لباق هلمج نيا هک تسا نيا أ
هب ليو
رفم دشاب هتشاد یلحم بارعا ات تسین د قیقد ترابع هب و
رت ، دندقتعم هک
لمج ۀ ءازج
ار طرش یمن
راضم لعف نیشناج اهنت ناوت یب هلمج ءازجا رگيد هب و تسناد ع
انتعا دوب
،
بلغا اما رواب نيا رب
ن د هک لمج ۀ طرش ءازج تروص نيا رد
دراد یلحم بارعا یم و
ناوت
عراضم لعف نیشناج ار نآ دروآ باسح هب
. یضعب زین نج ود ره زا هب
، لمج بارعا ۀ
ازج
یم یسررب ار دننک
، ارآ ی نسح سابع
، م ؤ
لا
فلوحن لا فياو
یم ار قیقد ناوت ارآ نيرت
ی هئارا
تسناد هدش ،
اما دنچ باب نيا رد شسرپ
لباق :تسا حرط
فلا . یم ايآ ناوت ، تسناد درفم ار طرش ءازج
،
؟هلمج هن
ب . یم ايآ
؟هن اي دش لئاق یوحن شقن طرش ءازج یارب ناوت
ج . یم ايآ لمج اي لعف یارب ناوت ءازج ۀ
؟تفرگ رظن رد مزج یلحم بارعا .
س خساپ ؤ تسخن لا تسا نشور
؛ اريز و تسا هلمج هراومه طرش ءازج ار هلمج
یمن اوت دروآ رامش هب درفم ن ،
کي زا اهنت هلمج دنچره هملک
)لعف(
دشاب هدش هتخاس ؛
ربانب راهظا رد هک یناسيونروتسد نيا دوخ یاهرظن
، نيا هدرکن ظاحل ار رایعم دنا
، ارآ ئ ناش
تسین ینتفريذپ .
س خساپ ؤ مود لا ن رب زی نابز یاهرایعم ساسا یسانش
تسا یفنم
؛ هکنآ تهج هب ءازج
طرش
، لمج ۀ هياپ تسه و تسا ۀ
لمج یزکرم ۀ
یم بوسحم یطرش بکرم لمج و دوش
ۀ
طرش ، تسا نآ ممتم
؛ یمن سپ دشاب هتشاد یوحن شقن دناوت
. رذگهر نيا زا ،
یناسک رظن
هاگ ار نآ یتنس روتسد قباطم هک لمج اب هارمه هاگ و یياهنت هب
ۀ طرش هتسباو ،
ربخ
طرش تادا هتسناد
دنا ، تسا دودرم .
ِداريا هب هک یرگيد ب
خر لیلحت ی دراو یتنس نارگ
تسا ، نيا تسا مه اهنآ یتقو هک ۀ
دا و تسباو ار طرش تا ۀ
لمج ۀ طرش یدنویپ یقلت
یم دننک ، لمج هبدوخ ءازج ۀ یم فذح اهنآ لیلحت زا دوخ
و دوش یمن نآ یارب دنناوت
دننک ادیپ یوحن هاگياج
؛ ربانب يا ن ، یم افتکا هتکن نيا رکذ هب دننک
رظن زا طرش ءازج هک
یيانعم ممتم لمج ۀ طبار ندرکن نییبت ینعي نيا و تسا طرش ۀ
هتسباو و هتسه یوحن
هک یم رظن هب دسر
لحت نيا ی ل دقاف شزرا و یقطنم یملع
شاب د .
س خساپ اما ؤ
موس لا نيا
تسا هک مزج یلحم بارعا نتفرگ رظن رد اي لعف یارب
ءازج ۀلمج راوشد یکدنا ،
تسا
؛ تهج نادب هک
نا هملک عاو د زا
زابري یبرع نابز رد رب
هس
ِعون لعف و مسا ،فرح تسا هدش میسقت
و وحن ناي یارب ره لئاق صاخ یبارعا تلاح کي
هدش دنا . رگيد یوس زا
، راومه فرح تسا ینبم ه
؛ ن یبارعا تلاح ینعي دراد
. ار نخس نيا
رب ياپ ۀ شناد نابز یسانش نینچ یم وت نا نییبت :درک فرح شقن یوحن رب یمن هدهع دریگ
،
شقن هکلب تسامن
. تلاح هس یاراد زین مسا
ّرج و بصن و عفر :تسا .
یارب نینچمه
مسا یياه هک تاکرح یناياپ رییغت یريذپان دنراد
، بارعا یلحم فيرعت تسا هدش .
یخرب
تلامج و هبش تلامج زین هک هاگياج مسا ار رد هلمج لاغشا یم دننک
، اهنادب یلحم بارعا
تسا هدش هداد تبسن .
راضم لعف هس یاراد زین ع
یبارعا تلاح عفر
، و بصن تسا مزج
،
اما لعف هک اجنآ زا ب هاگياج کي رد اهنت
ه راک یم دور ، ت یارب یبارعا تلاح فيرع نآ
، دياب
مسا زا توافتم شاب
د
؛ نشور ترابع هب رت
، یوحن شقن زگره لعف
یمن رییغت دنک
. هب نیمه
لیلد
، یمن ناوت بارعا نتشاد لعف ار هب یانعم لوبق شقن یوحن فلتخم یاه لعف فرط زا
درک یقلت ،
لعف بارعا هکلب دراد لعف هجو رب تللاد
رما و یضام لعف نوچ و ار
ینبم هب
هدروآ باسح دنا
، میهاوخب رگا ک لمع یتنس روتسد قباطم
مین رما و یضام لعف یارب و
زین ميوش لئاق یهجو ،
بارعا دياب یلحم ار اهنآ
مینادب . لاح نيا اب ،
رب ياپ ۀ یاهرایعم
نابز یسانش ، انعم لعف یارب یلحم بارعا میيوگب و مینک یچیپرس یتنس روتسد زا دياب
درادن
؛ اريز ب ام ر یم تواضق نابز لها دربراک ساسا نابز لها نوچ و مینک
، دربراک لعف
یمن یمازلا راتخاس نيا رد ار صاخ دننیب
، سپ صاخ هجو ميرادن قح ی
دعاق ناونع هب ار ۀ
ینابز مینک قلخ .
رب نيا ساسا ، مج یوحن راتفر یمن و تسا نشور هاگياج نيا رد هل
ناوت
هجو بارعا نآ رب دش لئاق امن
تسناد عراضم لعف نیشناج و .
4 . بارعا یوحن شقن و هتسباو
اه
یم رارق مزاجریغ و مزاج زا ّمعا طرش تاودا زا دعب هک یتلامج و دنتسه هتسباو ،دریگ
تلامج نيا یوحن شقن هب
یم نییعت هياپ ۀلمج رابتعا وش
یوحن شقن و بارعا ۀرابرد .د
هتسباو مهم دقن و یسررب هب هک تسا هدش هئارا یفلتخم یارآ اه یم اهنآ نيرت
:ميزادرپ
1 . لمج ۀ ریغ فورح زا دعب هک یطرش دراد رارق لماع
، درادن بارعا زا یلحم ارماسلا(
ئي ،
1427 : 194
.)
2 . لمج ۀ طرش لماع فورح زا دعب هک ی دراد رارق
، تسا نکمم بارعا زا یلحم
هتشاد
دشاب لا( س ي طو ي ، :ت.د 2 / 45
.)
3
لمج .
ۀ دراد رارق هیفرظریغ طرش تادا زا دعب هک یطرش ،
درادن بارعا زا یلحم
، اما
دشاب هتشاد بارعا زا یلحم تسا نکمم هلمج نيا لعف
( نامه : 17 و هوابق ، 1409 : 44 ).
4
لمج .
ۀ هک یطرش ارق هیفرظ طرش تادا زا دعب
دراد ر ، دراد بارعا زا یلحم ارچ ؛
هک
فاضم تسا هیلا
( ،هوابق 1409 : 44 ).
5
لعف .
طرش دشاب هتشاد بارعا زا یلحم تسا نکمم
( رمع ، 1414 : 19 ).
6
هک یتروص رد و تسا موزجم ًلاحم اي ًاظفل طرش لعف .
لمج ۀ هب طرش ربخ یياهنت
زا دعب اي دوش عقاو
« اذا » دریگ رارق ،
لمج ۀ طرش دراد یلحم بارعا
( نسح ، ت.د : 445
.)
لمج ۀ یمن طرش دشاب ربخ دناوت
؛ نيا تهج هب لمج دننام هک
ۀ تسا طرش مسا ممتم هلص
( هوابق ، 1409 : 151 ).
هاگدید دقن فلتخم یاه
رابرد ة یوحن شقن و بارعا هتسباو
اه
نامه ارآ هک روط ی
یم ناشن هدش لقن دهد
، لمج یارب یلحم بارعا زا روظنم ۀ
طرش ،
ارعا زا توافتم اج نيا رد ار بارعا ناسيونروتسد بلغا و تسا ازج هلمج یارب یلحم ب
یوحن شقن موهفم هب هتسناد
دنا ، لعف هجو هن ،
اريز ناسانشوحن ار طرش رصنع
لعف
یم ظاحل نآ نیشناج اي عراضم دشابن عراضم لعف هک یتروص رد و دننک
تادا زا دعب و
دشاب هتفرگ رارق مزاج طرش ،
ار مزج یلحم بارعا لعف یارب
رصنع(
تسه ۀ لمج ۀ
رد)طرش
یکي هلمج رگا و دنریگ یم رظن یتنس وحن رد فورعم یاه شقن زا
ربخ(
، فاضم و هیلا ...
ار)
دشاب هتشاد ،
ارعا یم تبسن نادب ار رج و عفر یلحم ب دنهد
. رد ناسيونروتسد نيا
لیلحت یاه دوخ یم یيوگ ضقانت راچد هراومه دنوش
، نآ تهج هب هک
یتقو هلمج طرش
یم طرش فورح زا دعب ار دننیب
، یمن شيارب دنناوت نوچ دننک ادیپ یوحن هاگياج
شقن
هدش هتخانش یوحن یا
یتنس وحن رد راچان و تسا هدشن ظاحل روظنم نيدب
یم دنيوگ
لماعریغ فورح زا دعب طرش هلمج ،
بارعا
)یوحن شقن(
دنا هتفگ هک یناسک و درادن ،
دعب طرش هلمج لماع فورح زا
د تسا مزج لحم ر ،
هک دنا هدوب یناسيونروتسد هاگياج
لعف بارعا و دنا هتشاگنا یکي ار هلمج و لعف
)هجو یامن تلاح(
هداد تبسن هلمج هب ار دنا
.
نيا رب ساسا ، هلئسم ندش نشور یارب دياب ،
میهد خساپ ريز تلااوس هب :
طرش رصنع ايآ :فلا ،
؟تسا هلمج اي تسا نآ نیشناج اي عراضم لعف
ب یم ايآ : ناوت آ ؟تفرگ رظن رد بارعا طرش هلمج و طرش لعف یارب طرش لعف بارعا اي
یم طرش هلمج اب
؟دشاب یکي دناوت
س خساپ ؤ تسا یدیق و یمسا هورگ اي هلمج هراومه طرش رصنع هک تسا نيا لوا لا ،
نآ نیشناج اي عراضم لعف هن .
نوچ فرح تادا رگا
)لماعریغ/لماع(
دشاب ، طرش رصنع ،
هلمج ن و تسا یم هدرمش هتسباو طرش ءازج هب تبس رد و دوش
ممتم یوحن شقن عقاو
یمن ار نآ یتنس وحن هک دراد یطرش دسانش
. ربانب نيا ین بجعت یاج هک تس
وحن یاملع
یتنس ، هلمج نآ یارب ناشدوخ شور قباطم یلحم بارعا
دنشاب لئاق مسا تادا رگا و
اي
دشاب فرظ ،
لمج اب ۀ ا هورگ لیکشت یمامضنا یم یدیق اي یمس
رصانع زا یکي و دهد
لمج ۀ هدرمش ءازج یم
وش د . تلاح نيا رد ،
لمج ۀ یمامضنا
)ناسانشوحن دزن طرش(
، هب
تسا فرظ اي مسا ممتم یياهنت یم هورگ لیکشت تادا اب و
هورگ نآ هک دهد ،
لعف ممتم
یزکرم
لمج(
ۀ هتسه ، )ءازج
تسا
؛ ربانب نيا
، تسا یوحن شقن یاراد هراومه .
نيا رد تلاح ،
رگ یارب یمن رظن رد یبارعا هو دنریگ
دمآ دهاوخ تادا شخب رد رتشیب ثحب و .
هياپ نيا رب
تسا نشور موس و مود تلااوس خساپ اريز
هچنانچ لعف بارعا زا روظنم ،
یدربراک هجو
دشاب ، ف طقف یم موزجم هاگياج نيا رد عراضم لع لعف رگيد و دوش
اه تلاح درادن امن . ام
راک قباطم مه گيد لعف رگا و میتسه لئاق بارعا عراضم لعف یارب نابز لها درب
رد یر
راک هب هاگياج نيا دوش هدرب
، بارعا ش دوب دهاوخ یلحم نوچ
لحم نيا ،
هچنآ فلاخ رب
هتشادنپ امدق دنا
، صاخ لعف کي صتخم نابز لها رظن زا
)عراضم لعف(
تسین . هلمج یارب
طرش مه یمن رد یلحم بارعا ناوت رظن
تفرگ شقن ام و دراد یوحن شقن هراومه اما
یوحن یمن یکي بارعا اب ار دقتعم و میناد
تلاح ًامازلا یوحن شقن ره هک میتسین امن
)بارعا(
دراد
، هلمج ًاصوصخ .
یمن مه طرش لعف بارعا لمج اب دناوت
ۀ دشاب یکي طرش
؛
ارچ لعف بارعا زا روظنم هک ،
وظنم و تسا لعف هجو هلمج بارعا زا ر
، ن تلاح یاهام شقن
تسا یوحن .
5 . تادا یوحن شقن و بارعا
وحن ناي مه ۀ ا امس ی طرش
، زج
«
ّیا » هتسناد ینبم ار دنا
و رب ا فورح یوحن شقن ساس رد
هلمج ، ب یلحم بارعا نيا یار
هدش لئاق تاودا دنا
؛ نيدب لعاف هاگياج رد رگا هک بیترت ،
ادتبم و لعاف بئان رارق
دنشاب هتفرگ ،
ا
ًلاحم ار اهنآ بارع هتسناد عوفرم
رد رگا و دنا
لوعفم هاگياج هیف
، لوعفم هب
، لوعفم م قلط ، دنشاب هتفرگ رارق هصقان لاعفا ربخ و لاح ،
بوصنم ًلاحم ار اهنآ بارعا هدروآ باسح هب
دنا فورح زا دعب رگا و فاضم اي ّرج
عقاو هیلا
دنشاب هدش ،
ا هدرمش رورجم ًلاحم ار اهنآ بارع دنا
؛ ور نيا زا
، یم وت درک اعدا نا هک
بارعا
)تلاح(
رظن رد تاملک یوحن شقن و هاگديد دقن رد هک تسا هدوب ناسکي ناینیشیپ
اه
هراشا درک میهاوخ نادب هاتوک یا .
لاتخا اجنيا ات وحن نایم یرظن ف
ناي یمن هديد دوش
،
یم شیپ ینامز رظن فلاتخا اوخب هک ديآ
هلمج رد طرش تاودا مینک صخشم میه یاه
هنومن 1 ات 4 :دراد قلعت هلمج مادک هب
1 . نم يج ددته ي حجن
2 . هرخدت ام ي
کعفن
3 طشنت برلا لا بهذت تهم .
4 . نا يج لع ددته ي
حجن
5 . رکلا تمرکا تنا اذا يم
هتهکلم
نسح سابع مه تسا دقتعم
ۀ طرش ءامسا
، زج
« اذا
» ، ن لمج رد یوحن شق ۀ
طرش
دنراد
، اما
« اذا » تسا طرش ءازج هب قلعتم
( ت.د : 4 / 439 حجارلا ؛ ي
، 1420 : 73 - 71
اما )،
توقاي نامیلس دومحم سا زا یضعب
لمج هب قلعتم ار طرش ءام ۀ
یم طرش یضعب و دناد
رگيد
)ناکم و نامز مسا(
طرش ءازج هب قلعتم ار
،توقاي :ک.ر(
520:1417
. )
نيدلاءاهب یلع
دودخوب زین رظن نيا اب تسا قفاوم
.
:ک.ر(
،دودخوب 1408 : 65
مه ناسيونروتسد زا یضعب ).
هب هراب نيا رد قیقد و حيرصروط
هدرکن رظن راهظا دنا
، مزاح لامک یلع نيدلا
( ت.د : 160 -
156
و )
دمحا راتخم ناراکمه و رمع
( 1414 : 419 - 417
فياظو نییبت هب شور نيا اب )
هتخادرپ طرش تادا یوحن دنا
.
دقن هاگدید رابرد اه ة بارعا تادا یوحن شقن و طرش
نيا رد مه هک ۀ طرش تاودا دنرادن یوحن شقن
، یمن درک ديدرت ناوت
؛ نيا تهج هب هک
اهنآ زا یضعب
، مهم هکلب اهنآ نيرت
، دنتسه فورح .
فورح هک تسا یهيدب دوخ
شقن
دنرادن یوحن
، شقن هکلب دنتسه تلامج اي تاملک یامن
، هک تسا نيا رس رب نخس اما
دا و طرش فورظ و ءامسا هب روهشم تا ،
لمج هب قلعتم ۀ
یمامضنا
دنب(
)فرظ اي مسا ممتم
لمج هب قلعتم اي دنتسه نيا اي و طرش ءازج ۀ
یعضو تلع هب هک هلمج ود ره رد صاخ ت
یم یوحن شقن دنناوت نک افيا
دن . لمج ۀ
نم
«يج ددته ي حجن
» یم رظن رد ار ؛ميریگ
وحن
یتنس رابرد هلمج نيا ۀ لیلحت
توافتم یاه ی
:دراد
1 . نم
)ادتبم(
، دهتجي
لمج(
ۀ )ربخ و طرش
حجني
( )طرش ءازج
، یوحن شقن طبار و
ۀ ءازج اب
لمج و تادا ۀ
طرش تسا هدشن صخشم
؛
2 . نم
)ادتبم(
، حجني و دهتجي
)نم یارب ربخ ًاعومجم طرش ءازج و طرش لعف(
؛
3 . نم
)ادتبم(
، دهتجي
طرش لعف(
،)
حجني
)ربخ و طرش ءازج(
، لیلحت فلاخرب لیلحت نيا رد
تسخن ، لمج یوحن شقن ۀ
تسین صخشم طرش .
نانچ یم هدهاشم هک دوش
، هلمج نيا لیلحت رد یتنس وحن تسا هدش لکشم راچد
؛
وحن نوچ اي
ًابلاغ ار هلمج ود نيا ن ا
هتسناد طبترم مه هب یيانعم رظن ز رظن زا و دنا
لمج ود یيوگ راتخاس ۀ
لقتسم دنا طبار هک ۀ یيانعم
، تسا هدناشن رگيدکي رانک رد ار اهنآ ،
وحن یضعب رظن رگا اما اي
ن هک ار درکراک لمج یوحن ۀ
طرش ار اجنيا رد راتفر دننامه
لمج یوحن ۀ
هلص یم د دننا ، ميريذپب ، دش میهاوخن لکشم راچد .
قباطم تروص نآ رد
یتنس روتسد ،
« نم
» لمج و ادتبم ۀ
طرش
، لمج و ادتبم ممتم ۀ
ءازج
، دهاوخ ادتبم ربخ
دوب . تسا لوبق لباق یتنس روتسد قباطم لیلحت نيا
، رب اما ياپ ۀ نابز یم یسانش ناوت
قیقد لیلحت درک هئارا هلمج نيا زا ار یرت
؛ نيدب یارب هک بیترت
« نم
» ود شقن هناگ
( ک.ر :
یفجن ، 1373 : 101
ش لئاق )
ميو
؛ ینعي
« نم
» لمج رد مه ار ۀ
هنورد لمج رد مه و یا ۀ
مینادب شقن یاراد هتسه .
هياپ نيا رب ،
« نم
» لمج لعاف مه ۀ
تسا یدنویپ
(Relative
clause)
و لمج لعاف مه ۀ
هتسه
(main clause)
. تسا یهيدب لمج
ۀ نيا قباطم ءازج
هتسه تلع هب لیلحت تشاد دهاوخن یوحن شقن ندوب
، لمج اما ۀ لمج ناونع هب یدنویپ ۀ
هنورد مه یور رب و تفر دهاوخ رامش هب مه لعاف ممتم یا
، یمسا هورگ زین
ظاحل
دش دهاوخ
؛ تادا تروص نيا رد س ود شقن هک
دنراد هيو ،
افيا توافتم یوحن شقن رگا
دننک
؛ دنشاب لوعغم یرگيد رد و لعاف یکي رد ًلاثم
( ک.ر یوفص : ، 1380 : 149
قباطم )،
لمج یوحن شقن ۀ
یدنویپ ، یم امن تلاح دنریگ
.
،کنيا لمج ۀ
نا
«يج لع ددته ي
حجن
» زین ار یم یسررب مینک؛ روتسد نایم رد ناي
رابرد ۀ
وحن رد هنومن نيا لیلحت یتنس
:دراد دوجو رظن قافتا
نا
)طرش فرح(
، دهتجي
)طرش لعف(
، یلع
)طرش لعف لعاف(
و حجني
)طرش ءازج(
نآ ؛
هنوگ
یم ناشن لیلحت هک دهد
، لمج ود یيوگ هلمج ود نيا ۀ
لقتسم ا فرح فرط کي زا هک دن
طرش
)نا(
رگيد یيوس زا و
، طبار ۀ یيانعم
، یم دنویپ مه هب ار اهنآ دهد
؛ لمج ۀ تسخن
، ا ز
دافا یارب و تسا لقتسمریغ یيانعم رظن ۀ
لمج هب ینعم ۀ
دراد زاین ءازج ارماسلا (
يي ، 1427 :
147
، )
اما هکنيا تسا هتسباو مادک و هتسه مادک ،
تسا هدشن صخشم لیلحت رد .
نمض
نيا تسباو یوحن شقن هک تسین مولعم زین ه
. نابز لیلحت رد
ِیسانش لمج ۀ نیتسخن
)طرش(
،
لمج یطرش ممتم ۀ
ءازج یم باسح هب ديآ
(Subordinate clause)
لمج و ۀ ءازج ، لمج ۀ
یمن هک تسا هتسه یوحن شقن دناوت
دشاب هتشاد
؛ ور نيا زا
، هلمج نيا ،
لمج ۀ بکرم
یم هتخانش دوش
.
6 . جیتن ه تخاس زا یضعب - طرش یوگلا یاه
نابز رد یبرع
لمج و طرش تادا(
)طرش ه
دننامه
لص و لوصوم یوگلا ۀ
لیکشت یمسا هورگ یم
دنهد
؛ ور نيا زا ،
لمج اب اي ۀ
طرش ءازج
لمج ۀ قتشم یم اس اي و دنز یمسا هورگ نيا ،
یریمض فرعم شقن مه
لمج رد هک تسا ۀ
ازج لقتسم دراد دوجو
رد و یم بوسحم ررکم شقن عقاو دوش
.
تخاس زا یضعب - طرش یوگلا یاه
نابز رد یبرع
و طرش تادا(
)طرش هلمج
لمج ۀ هب وریپ
یم رامش و دنور
ج اب لم ۀ ازج ی لمج طرش ۀ
یم لیکشت بکرم دنهد
. لمج تروص نيا رد ۀ
وریپ طرش ،
لمج و دراد یدیق شقن ۀ
ازج ی لمج طرش ۀ
یم بوسحم هياپ دوش
.
بارعا نتفريذپ هک اجنآ زا -
تلاح(
امن ، شقن امن
تسا تاملک تاصتخم زا )
، چیه یارب کي
وریپ تلامج زا
ممتم دنب(
لعف ، و مسا ممتم دنب ...
هک )
شقن رد ار یوحن فلتخم یاه
هلمج بکرم یاه ،
و قتشم هدیچیپ
یم افيا دننک ، تلاح امن
)بارعا(
هتفرگ رظن رد
یمن دوش
؛ مه تاملک هتبلا دنتسه یوحن شقن یاراد هراومه هک
، مه رد ًامازلا دراوم ۀ
تلاح دنرادن امن
؛ نکمم ینعي تلاح دراوم یضعب رد تسا
امن
، رهاظ مه تاملک رد یتح
دوشن . تلاح - امن لعف یاه ،
تلاح و لعف هجو یاهامن
رگيد تاملک ،
ناشن ار یوحن شقن
یم دنهد . لمج اب هیفرظ تادا - ۀ
یمامضنا
دنب(
)ممتم
یم لیکشت یدیق هورگ ًابلاغ دیق هک دنهد
لمج نامز دیق اي ناکم ۀ
دنتسه لقتسم ،
یطرش تلامج اب تلامج نيا دنچره
عراضم لعف و دنراد هباشم یراتخاس مزج تلاح رد ار
، یم درک هدهاشم اهنآ رد ناوت .
لمج - ۀ دشاب لعف ممتم دنب هک یتروص رد طرش ،
لمج یارب طرش یدیق ممتم ۀ
ءازج
لمج(
ۀ )هياپ
تسا و ، لمج دننام هنرگ ۀ
لص
،ه طرش تادا اب و تسا مسا ممتم ،
یمسا هورگ
یم لیکشت دهد
.
طرش ءامسا یوحن شقن - تسا هيوسود ًابلاغ
رد مه ینعي ؛ شقن یاراد یلوصوم دنب
لمج رد مه و دنتسه ۀ
هياپ .
تخاس یخرب - یاه
طرش بولسا ،
رد تسا یراذگریمض قيرط زا یزاسادتبم عقاو رد ؛
نيا عون زاتشیپ یمسا هورگ تلامج ،
لمج رد هک تسا یریمض فرعم ۀ
ِلقتسم نآ زا دعب
تسا یوحن شقن کي یاراد نآ اب عقاو رد و دراد دوجو .
لمج - ۀ رش ءازج ط اي تسه ۀ لمج یزکرم ۀ
بکرم ، و قتشم هدیچیپ
اي و تسا لمج
ۀ
لقتسم لمج هک تسا ی ۀ
طرش
اتشیپ یمسا هورگ(
تسا نآ یازجا زا یکي فرعم)ز زا یکي اب(
مه نآ یازجا )تسا شقن
؛ ور نيا زا ، یمن دشاب هتشاد یوحن شقن دناوت .
بانم ع با ،ماشه نبا و
ادبع دممح لله نيغم ، ا بيبلل تهک نع لاا ب راع ي ب تح ، قي دممح ق محي دلا ي ملحادبع ن يد ب ، ي ،،و بتهکلما
رصعلا ية
، 1411 .
یشارفا ، اتيزآ یسراف نابز تخاس، ،
،نارهت تمس
، 1391 .
دودخوب ، ءابه دلا ي ن لع ي وحنلا لخدلما، ي
، ب ي
،و ، عمالجا ةسسولما ي
زوتهلا و رشنلا و ،اساردلل ة يع
، 1408 .
،ديرف ارهز و انیم ،هراگیج
« یخشت شزومآ اهنآ یناعم و طرش یازج یاف ،هیطرش تلامج عاونا ص
» ،
یروآون یشزومآ یاه ش ،مهدزیس لاس ،
49 راهب ، 1393 صص ، 125 - 135 .
نسح ، سابع فياولا وحنلا، ،
رهاقلا ة ، ادي رة فراعلما ،
،.د .
،دمحم ،مدقمریبد
« نوماریپ
«
»ار یسراف نابز رد
» نابز ، یسانش ش ،تفه لاس ، 1
، 1369 صص ، 2 - 26 .
ا حجارل ي ، هدبع بطتهلا، ي وحنلا ق ي ، ردنکسلاا ية ، عمالجا ةفرعلماراد ية
، 1420 .
لوسر
،یناجاقآ ميرم و نیسحریما ،این
« هقبط هلمج یدنب نآرق تايآ زا یباتزاب رد یبرع نابز طرش یاه
ميرک
» نیبم ناسل ، ش ،ديدج ۀرود ،مراهچ لاس ،
12 صص ، 88 - 106 ، 1392 .
ئارماسلا ي لحاص لضاف ، لملجا،
ة لا برع ية لات ي ادماسقا و ادف رکفلاراد ،نامع ،ندرا ،
، 1427 .
سلا ي طو ي ، للاج دلا ين في رئاظنلا و هابشلاا ، وحنلا
، قتح ي زاغ ق ي راتهمخ ، برعلا ةغللا عممج ،اعوبطم ي
قشمدب ة ،
.،.د ميهاربا سواوبا ،ناسمشلا ،
،برعلا ةاحنلا دنع ةيطرشلا ةلملجا رهاق
،ة وجدلا عباطم ي
، 1401 .
یلعملاغ ورسخ ،هداز یسراف نابز تخاس،
باتکلا ءایحا ،نارهت ، ،
1374 .
هوابق ، دلارخف ين لملجا هابشا و لملجا بارعا، ،
بلح ، بيرعلا ملقلاراد ،
1409 .
لامک دلا ين ، لع مزاح ي في ةسارد ، بيرعلا وحنلا دعاوق في
دلحا ةغللا ملع ءوض ي
ث ، رهاقلا ة ، بادلآا ةبتهکم ،
،.د .
رمع ، دحما راتهمخ غ و ي اه ساسلاا وحنلا، ي
، وکلا ي لسلاسلاراد ت
، 1414 .
یرلناخ لتان ،
زيورپ روتسد، یسراف نابز ،
،نارهت ،سوت مهدزیس پاچ ،
1372 .
یفجن ، نسحلاوبا نابز ینابم،
رد نآ دربراک و یسانش یسراف نابز
،
،نارهت رفولین ،موس پاچ ، 1373
.
ي
،وقا ، دوممح لس ي نام لعتهلا وحنلا ، يم ي بطتهلا و ي في ق رکلا نآرقلا يم ، وکلا ي ت ، ملاسلاا رانلما ةبتهکم ية
، 1417 .
